Full text of "ಅಮರಕೋಶ"

See other formats

2 
ಅಆನವಂರಪಿ೦ಶ್‌ನೆ 


ಲ ಘು ದ ಹೂ ಪ 


ಎಂಬ ವಾನರವಂಿಂಗಾವನವಂಶಾಸವನೆ 


ಜಾ ಶ್ರ ಸು ವಿವಿ 





Amarakos’'a ೮೫೧೦೩ Namalinganusasanua by Amarasimha, edited 
by Lewis Rice (fourth edition 1927), revised, edited with a ney 
index by N. Balasubrahmanya, first published by the Director 
Prasaranga, University of Mysore, Mysore-6; 1970; Dem 


Octavo xxxvi-+410 pp; Price Rs ೫00. 


Rights of this Revised Edition rest with the 
University of Mysore 


© ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ 


ದ 


ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿ೦ಂದ ಮೊದಲನೆಯ ಮುದ್ರಣ : ೧೯೭೦ 
೫೦೦೦ ಪ್ರತಿಗಳು 


ಬೆಲೆ: ಎಂಟು ರೂಪಾಯಿ 


ಪ್ರಕಾಶಕರು 
» ನ 
ಡೈರೆಕ್ಟರ 
ವ್ರಸಾರಾಂಗ, ಮಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾ ಸಿಲಂಯ 
ಮಾನಸಗಂಗೋತ್ರಿ, ಮೈಸೂರಂ-6 


ಮುದೃಣ: 
ವಿದ್ಯಾ ಮುದ್ರಣ, ಮೈಸೂರು. 4 


ತ್ರೆ ಸಾದಾಲ2್‌ 
5 ಇಡೆ ದೆವಎ ಮಿಪ್ವೆವಿಮ್ಮಾ ಐಲುಲಅತೆವ 


ತತ್ರ ಘಮ ತಂ ಪುಣ ಶ್‌ ದೆ 
ಪತಾ1।್ಞ ಇ. ಹ. ಶುಶಿತ್ತ್ವಿ ತಪತ್ರೆಿಷ್ತ ಎಂ.ಎ. ರಾಪರ್‌ 


ಎ ರವಐ ವರ ಫಹಕೆಟಣ € ಪ 


ಪ್ರಕಾಶಕರ ಮಾತು 


ಅಮರಕೋಶದ ಈ ನೂತನ ನ ಪರಿಸ್ಕೃತ ಆವೃತಿ ತಿಯನ್ನು ವಾಚಕರ ಕೈ ಗೊನ್ಪಿಸಲು 
ತುಂಬ ಹರ್ಷವಾಗುತ್ತದೆಿ. 

ಸಂಸ್ಕತ ವಾಬ ಯದಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧವೂ, ಪ್ರಾಚೀನವೂ, ಜನಪ್ರಿಯವೂ 
ಆದದ್ದು ike ¢ ನಾಮಲಿಂಗಾನುಶಾಸನ : ಅಥವಾ "ಅಮರಕೋಶ ', 
ಮೂರು ಕಾಂಡಗಳಲ್ಲಿ, ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಸರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಶಬ್ದಗಳನ್ನೂ 
ಅವುಗಳ ಲಿಂಗಗಳನ್ನೂ ತಿಳಿಸುವ ಈ ಕೋಶ ಬಹುಕಾಲದಿಂದಲೂ ಅಧಿಕೃತ ಕೋಶ 
ವಾಗಿ ಮೆಚ್ಚು ಗೆ ಗಳಿಸಿದೆ. 

ಜಾ ರ್ಸೈಸ ಸ್‌ ಅವರು ಅಮರಕೋಶವನ್ನು ಪಂಡಿತರ ನೆರವಿನಿಂದ ಸಂಪಾದಿಸಿ 
ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಪ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಅದರ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಆವೃತ್ತಿ 
೧೯೨೭ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟನಾಯಿತು. ಜ್‌ ಮುದೆ ನ್ರಣವನ್ನು ಪರಿಷ್ಪರಿಸಿ ಹೊಸ ಶಬ್ದ 
ಕೋಶದೊಂದಿಗೆ ಶಿ ಶೀ ಎನ್‌. ಬಾಲಸುಬ್ರಹ ಣ್ಯ ಜು ಪ್ರಸ್ತು ತ್ರ ಆವೈತಿ ತಿಯನ್ನು 
ತಯಾರಿಸಿದ್ದಾ ರೆ, ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅ ಅವರು ಅನೇಕ ಹಳೆಯ, ಹೊಸ ಪ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟು 
ಕೊಂಡು ಬಹಳ ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ರೈಸರ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಪದಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪಾದ 
ಪೂರಣ ಅಥವಾ ಲಿಂಗ ನಿರ್ದೇಶಗಳಿಗುಗಿ ಬಳಸಿದ್ದ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಮೂಲದ ಶ್ಲೋಕ 
ಗಳಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮಾಡಿದೆ. ಕೆಲವು 
ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ತವ್ಪಾಗಿ ಹೆಳಲಾಗಿತ್ತು, ಅವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿಸಿ. ಪದಸೂಚಿಯಲ್ಲಿ 
ಅನೇಕ ಶಬ್ದಗಳು, ಅವುಗಳ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಬಟ್ಟು ಹೋಗಿದ್ದುವು. ಅವನ್ನು 
ನೇರಿಸಿದೆ. ಸೂಚಿ ಬಹಳ ಅಸ್ಪವ್ಯಸ ಸ್ಪವಾಗಿತ್ತು, ಅದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಕಾರಾದಿ 
ಯಾಗಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಬರೆದಿದೆ. 'ಎಿಮರಕೋತವ ಕರ್ತೃ ಕೃತಿ ಸ್ವ ರೂಪ ಈ ವಿಷಯ 
ವಾಗಿ ಒಂದು ಭೂಮಿಕೆ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ಪ್ರ ಕಟಿನಾಗಿರುವ" Pp ಅಮರಕೋಶ 
ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿಯೂ ಈ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹೇಳಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಶ್ರಿ ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಈ 
ಆವೃತ್ತಿಯ ರಚನೆಗೆ ತುಂಬ ಶ್ರ ಮಿಸಿದ್ದಾ ಕೆ, ಅವರು PSE peed ಶಬ್ದ 
ಕೋಶ ೧೪೫ ಪುಟಗಳಿವೆ. "ಅದರಲ್ಲಿ ೨೬೦ ಹೊಸ ಶಬ್ದ ಗಳೂ ೩೫೦ ಶಬ್ದ ಗಳ 
ಉಲ್ಲೇಖಗಳೂ ಸೇರಿವೆ. ಈ ಕೆಲಸ ದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದಾ ಗಲೇ, ಅವರು ಉನ್ನತ ಹುಜ್ಜಿ 
ಯನ್ನು ಒನ್ಪಿ ಕೊಂಡು ದೆಹಲಿಗೆ ತೆರಳಬೇಕಾಯಿತು ಅಲ್ಲಿಯೂ, ಶೆಮೆ ಹೊಸ 
ಜವಾಬ್ದಾರಿ "ಹೊಸೆ ಪರಿಸರಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಕಷ್ಟುಸಟ್ಟು ಐಡುಪ್ಪ ಮೊ ಕೊಡು 
ಇದನ್ನು ಮುಗಿಸಿಕೊಟ್ಟಿ ದ್ದಾರೆ. ಶ್ರೀ ಬಾಲಸುಬ ಹ ್ಯ ಅವರಿಗೆ ೫ನ್ನು 





vi 

ವಾದ ಕಶಜ್ಹತೆಗಳು ಸಲುತ್ಮವೆ. ಅವರು ಇಂಗ್ಲಿಹಿನಲ್ಲಿ, ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ, ಅಸೆ 
ಮಟ್ಟಿ ಗೆ ಕನ್ನ ಡದಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ಪಾಂಡಿತ್ಯವುಳ್ಳನ ವರು, ನಿಮ್ಮ ಯಿಂದ ದುಡಿಯುವವರ; 
ಅವರೆ ಎದ ತ್ತು, ದುಡಿಮೆಗಳ ಪೂರ್ಣಫಲ ಈ ಕ್ಸ ತಿಯಲಿ ಓದುಗರಿಗೆ ಮನವರಿ 
ಯಾಸುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ. 

ಅಮರ ಕೋಶವನ್ನು ಇಷ್ಟು ಅಳು ಮಿ ಕಬ್ಬ್ಯಾಗಿ ಮುದ್ರಿಸಿ ಕೊಟ್ಟರು 
ವಿದ್ಯಾ ಪ್ರಿಂಟಿರಿಯ ಶ್ರೀ ಎನ. ಆರ್‌. ಶಿವರಾವರ್‌ ಅವರಿಗೆ ನಮ್ಮ ಧನ್ಯವಾದಗಳ 
ಸಲ್ಲುತ್ತವೆ. 


ಪ್ರಭೆಂಶಂಕರ 
ನಿರ್ದೇಶಕ 


ಭೂಮಿಕೆ 


ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕುರಿತ ಕುತೂಹಲ ಮತ್ತು ಅದರ ತಾಸ್ತ್ರೀಯ ಅಧ್ಯ್ಯಯನಗಳಿಗೆ 
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ವರಂಪರೆ ಇದೆ. ಮೊದಲಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿ 
ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶ ಒಂದೇ ಆಗಿದ್ದು ಕಾಲಾನುಕೃಮದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿ 
ಅವು ಸ್ಪತಂತ್ರ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಾದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ವೇದಗಳ ಧ್ವೈಠಿಸಾಧುತ್ತವನ್ನು 
ಕಾಪಾಡಲು ವ್ರಾತಿಶಾಖ್ಯಗಳು ಹುಟ್ಟಿದಂತೆ, ಅವುಗಳ ಶಬ್ದಸಾಧುತ್ಛವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು 
ವ್ಯಾಕರಣವು ಹುಟ್ಟಿದಂತೆ, ಅವುಗಳ ಅರ್ಥಾವಬೋದೆಗೆ ಸಹಾಯಕನಾಗಿ ನಿಘಂಟು 
ಗಳು ಅಧವಾ ಸದಸಮಾಮ್ಮಾ ಯಗಳ ಹುಟ್ಟಿದವು. ಈ ನಿಘಂಟುಗಳನ್ನು ನಿವರಿಸಲು 
ಅವುಗಳ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನರೂಪವಾಗಿ ನಿರುಕ್ತಗಳು ಹುಟ್ಟಿದವು. ವೇದಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು 
ಜನಿಸಿದ ವ್ಯಾಕರಣವು ಅನಂತರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಲೌಕಿಕ ಭಾಷೆಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿ 
ದಂತೆ, ವೈದಿಕ ಶಬ್ದಗಳ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಹೊರಟ ನಿಘಂಟುಗಳು ಲೌಕಿಕ 
ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಕೋಶಗಳಾದವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಲವು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಶಬ್ದ 
ಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿ ವಾರಿಭಾಹಿಕ ಕೋಶಗಳಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡರೆ, ಕೆಲವು 
ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಶಬ್ದಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೋಶಗಳಾದವು. ಅಮರ 
ಸಿಂಹನದು ಈ ಎರಡನೆಯ ವರ್ಗದ್ದು. ಅದರ ಇತಿಹಾಸ ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರ 
ಗಳ ಇತಿಹಾಸಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿದೆ. ಯಾಸ್ಟನ ನಿರುಕ್ಕದಂತ್ಕೆ ಪಾಣಿನಿಯ ಅಷ್ಟಾಧ್ಯಾಯಿ 
ಯಂತೆ, ಅಮರಸಿಂಹನ ನಾವುಲಿಂಗಾನುತಾಸನವೂ ತತ್ಸೂರ್ವದ ಕೃತಿಗಳ ಅಂತಿಮ 
ಫಲವಾಗಿದ್ದರೂ ಅವನ್ನೆ ಲ್ಲಾ ಮರೆಸಿ ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ನಮಗೆ ಇಂದು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ 
ಸಿಕ್ಕಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯಕೋಶಗಳ ಅದ್ಯಕೃತಿಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. 


೧ 

ಕೋಶ ಅಥವಾ ನಿಘಂಟು ಎಂದರೆ ಶಬ್ದಗಳ, ಪದಗಳ ಒಂದು ಸಂಗ್ರಹ. ಅದನ್ನು 
"" ಕೋಶಃ ಶಬ್ದಾದಿಸಂಗ್ರಹೇ'' ಎಂದು ಮೇದಿನೀ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವ ಕೋಶಗಳೂ, 
ನಿಘಂಟುಃ ನಾನಮುಸಂಗ್ರಹಃ?'' ಎಂದು ಕಲ್ಪದ್ರುಕೋಶವೂ ಲಕ್ಷಿಸುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆಯೇ 
«« ಕೋಶಃ ಶಬ್ದಷರ್ಯಾಯಜ್ಞಾ ಪಕೇ ಗ್ರಂಥೇ'' ಎಂದು ಮೇದಿನೀಕಾರನೂ, 
"« ನಏಕಾರ್ಥವಾಚಿನಾಂ ಪರ್ಯಾಯಶಬ್ದಾನಾಂ ಸಂಘಃ ಯತ್ರ ಪ್ರಾಯೇಣ ಉಪ 
ದಿಶ್ಯತೇ ತತ್ರ ನಿಘಂಟುಶಬ್ದಃ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಎಂದು ಸಾಯಣರೂ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. 
Dictionary ಎಂದರೆ " ಭಾಷೆಯೊಂದರ ಪದಗಳನ್ನು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಕಾರಾದಿ 
ಯಾಗಿ, ಷಟ ೈಮಾಡಿ ಅವುಗಳ ಅರ್ಥವನ್ನು ಅದೇ ಅಥವಾ ಬೇರೆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡುವೆ 


viii 
ಗ್ರಂಥ'' ಎಂದು ಇಂದು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದರೂ, ಅದರ ಮೂಲಾರ್ಥ 44 ಪದಗುಚ್ಛ ಗಳ 
ಟೆ ಪದಗಳ ಸಂಗ್ರ ಹ? ಎಂದಷ್ಟೆ € ಆಗಿತ್ತು. Dictionarius ಎಂಬ ಸದವನ್ನು 
ಜಾನ್‌ ಗಾರ್ಲ೯ಂಡ್‌ ಕು ಹ ಶ. ೧೨೨೫ರಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸಿಗಳಿಗಾಗಿ ವಿಷಯಾನು 
ಸಾರ ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ವದಗುಚ್ಛ ಹಾಗೂ ಪದಗಳ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಬಳಸಿದನು. 
೧೫೮೨ರಲ್ಲಿ ರಿಚರ್ಡ್‌ ಮುಲ್ವಾನ್ಸರನು ಕ ನಮ್ಮ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ನಾವು 
ಬಳಸುವ ಎಲ್ಲ ಪದಗಳನ್ನೂ , « « ಒಂದು 61011028116 ಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರ ಹಿಸಲು ?? 
ಭಾ ಮಾಡಿದನು. ೧೬ ೨೩ರಲ್ಲಿ ಹೆನ್ರಿ ಕಾಕ್ರಾಮನು ಕ್ಲಿ ಷ್ಟ ಪದಗಳ ತೋಶವೊಂದರೆ 
ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಈ ಪದವನ್ನು ಮೊಟ್ಟ, ಮೊದಲಿಗೆ ವ 5 ಯೋಗಿಸಿದನು. 

ಕೋಶಗಳ ರಚನೆಗೆ I ಅರ್ಥಕ್ಲಿಷ್ನ ಬ್ಯ ಸ ತೆಯೋ, ಲಿಪಿವ್ಯತ್ಯಾಸವೊ ಅಥವಾ 
ಸ್ಮೃತಿಸೌಸರ್ಯವೋ ಆಗಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ ಖೆ. ಅರ್ಥಂ ವಾಚಃ ಪುಷ್ಪಫಲಂ ಎತ 
ಅರ್ಥವು ಭಾಷೆಯ ಹೂವು, ಹೆಣ್ಣು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ. ಅರ್ಧಜ್ಞ ಇತ್‌ ಸಕಲಂ ಭದ್ರ 
ಮಶ್ತುತೇ — ಅರ್ಥ ತಿಳಿದವನು ಎಲ್ಲ ಮಂಗಳವನ್ನೂ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾನೆ. ಭಾಷೆಯ 
ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಪ್ರಾಚೀನರ ಒಂದು ರೂಢೆಭಾವನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಕಾಲ ಸರಿದಂತೆ, 
ಭಾಷೆ ಬೆಳೆದಂತೆ, ಅದನ್ನು ಮಾತಾಡುವ ಜನ ದೂರದೂರ ಹರಡಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಚಿರ 
ಪರಿಚಿತ ಪದಗಳ ಅರ್ಥ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಬಹುದು ಅಥವಾ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಲ್ಕಡ 
ಬಹುದು. ಆ ವದಗಳು ಐಹಿಕ ru ಸಾಮಗ್ರಿ ಮಾತ್ರ ಆಗಿರದೆ ವಾರಲ್‌ೌಕಿಕ 
ಶೈ ಯಸಾ ೨ ಧೆಕಗಳೂ ಆಗಿದ್ದ ಡೆ ಪರಿಸ್ಥಿ ತಿ ಇನ್ನೂ ಗಂಭೀರವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು 
bi ಲು ಕೋಶಗಳು 'ಅಥವ ಸಾ ನಿಘಂಟುಗಳು ರಚಿತವಾದವು.  « ಪ್ರಾಚೀನ 
ಖಯಷಿಗಳು ಧರ್ಮವನ್ನು ಸಾಕ್ಸಾತೃರಿಸಿಕೂಂಡಿದ್ದರು. ಅವರಿಗೆ ವೇದವು ತಾನಾಗಿಯೇ 
ಗೋಚರವಾಗಿತ್ತು. ಇಂಥೆ ಸಾಕ್ಸ್ಪಾತ್ಕಾರದ ಶಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯವರಿಗೆ 
ಅವರು ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಉಪದೇಶಿಸಿದರು. ಉವದೇಶವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲೂ 
ಶಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದ ಮುಂದಿನ ಜನಾಂಗ ಅರ್ಥವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವಂತಾಗಲೆಂದು ನಿಘಂಟು 
ವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು.'' ನಿಘಂಟುವಿನ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಪತ್ತಿಗಳನ್ನು ಕುರಿತು 
ಯಾಸ್ವರ ವಿವರಣೆ ಇದು. 

ಪ್ರಾಚೀನ ಅಸ್ಪಿರಿಯನ್‌ ಹಾಗೂ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯೆನರ ಕೋಶಗಳ ಇತಿಹಾಸ 
ಬೇರೆಯಾಗಿದೆ. ಅವರ ಮೊದಲ ಕೋಶಗಳ ಉ ದೇಶ ವದಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸು 
ವುದಾಗಿರದೆ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವುದಾಗಿತ್ತು. ವ್ರಾಚೀನ ಚಿತ್ರಲಿಪಿಗಳ ಅಥವಾ 
ಭಾವನಾಲಿಪಿಗಳ ನಾ. ನವನ್ನು ಧ್ವನ್ಯಾತ್ಮಕ ಮಾತ್ರಾ ಸಂಕೇತಗಳು ಅಥವಾ ಅಕ್ಷರ 
ಸಂಜ್ಞೆ ಗಳು ಆಕ್ರ ಮಿಸಿದಾಗ, ಅವು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿಯೇ ಶ್ಲಿಷ್ಟವಾದವು ॥ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರ ವಿಪಿ 
ಗಳನ್ನು ಸಂಕೇಶಗಳ ಮೂಲಕ ವಿವರಿಸಲು ಮಾತ್ರಾಕೋಶ ಭಾಗ ಜಃ 
ರಚಿತವಾದವು. ಇವನ್ನು ಜೇಡಿ ಹಲಗೆಗಳ ಮೇಲೆ ಮೇಲಿಂದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಕೊರೆಯ 
ಲಾಗಿತ್ತು. ಇಂಥ ಹಲಗೆಗಳು ನಿನೆನೆಯ ಅಶುರ್ಬನಿಪಲ್‌ ಮಹಾಗ್ರಂಥಾಗಾರದಲ್ಲಿ 


1% 
(ಸು. ಕ್ರ. ವೂ. ೬೬೯-೬೩೩) ದೊರೆತಿವೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಚೇಣಾ ಜವಾನುಗಳಲ್ಲಿಯೂ 
ಇಂಧ ಮಾತ್ರಾಕೋಶಗಳು ಬಳಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದವು, 
ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಬಗೆಯ ಕೋಶಗಳಿದ್ದವು. ವೃತ್ತಿ ಕಸುಬು 


ಲ್‌ಿ 
ಮತ್ತು ಕೌಶಲಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪದಗಳ ಸಂಗ್ರಹೆಗಳೀ ಅವು. ಗ್ರೀಕರಲ್ಲಿ 


ಅಡುಗೆಯೆ, ಪಾನಪಾತ್ರೆಗಳ ನಿಘಂಟುಗಳಿದ್ದವು. ಅಂತೆಯೇ ಕ್ಲಿಷ್ಟ ಪದಗಳ, 
ಪರ್ಯಾಯ ವದಗಳ, ದೇಶೀ ವದಗಳ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಕೋಶ 
ಗಳಿದ್ದವು. ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ರುದ್ರ ಹಾಗೂ ವೈನೋದಿಕ ಘವಿಗಳ, ವೈದ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ, 
ಪ್ಲೇಟೋ ಮತ್ತು ಇತರರ ಅರ್ಥಕೋಶಗಳೂ ಇದ್ದವು. ನಮ್ಮ ಪ್ರಾಚೀನ ವೈದ್ಯ, 
ಜ್ಯೋತಿಷ ಮೊದಲಾದ ಫಿಘಂಟುಗಳು ಮತ್ತು ಪದಾನುಕೃಮಣಗಳು ಈ ವರ್ಗಕ್ಕೆ 
ಸೇರಿದವು. 

ಒಟ್ಟಿ ನಲ್ಲಿ ವ್ರಾಚೀನ ಕೋಶಗಳು ಷಂಡಿತರಿಂದ ಪಂಡಿತರಿಗಾಗಿ ಅಥವಾ 
ವೃತ್ತಿಗರಿಗಾಗಿ ರಚಿತವಾಗಿದ್ದು ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಷದಸಂಗ್ರಹಗಳೋ ಅಪೂರ್ಣ ಅರ್ಥ 
ಕೋಶಗಳೋ ಆಗಿದ್ದವು. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಇವು ಸಾರ್ವಜನಿಕೋಪಯೋಗಿಯಾದ 
ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೋಶಗಳಿಗೆ ಮೂಲವಾದವು. 


೨ 

ಕೋಶಕ್ಕೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ವ್ರಾಚೀನತೆ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅನ್ಯಾ 
ದೃಶವಾದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟಸ್ಥಾ ನವೂ ಡೊರೆತಿದೆ. ಪ್ರಪಂಚದ ಕೋಶಸಾಶಿತ್ಯದಲ್ಲಿ 
ಇಂದು ಲಬ್ಧ ವಿರುವ ವ್ರಾಚೀನತಮ ಕೃತಿ ಎಂದರೆ ವೈದಿಕ ನಿಘಂಟು. ಅದನ್ನು 
ವಿವರಿಸುವ ನಿರುಕ್ಕ ಒಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವವ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಒಂದು ವೇದಾಂಗವೂ ಹೌದು. 
ಅದನ್ನು ಓದದೆ ಹೋದರೆ ವೇದಾಧ್ಯಯನ ಸಾಂಗವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ವೇದಾರ್ಥ 
ನಿಷ್ಕೃಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ನಮಗೆ ಸಿಕ್ಕಿರುವ ಯಾಸ್ಕರ ನಿರುಕ್ತದ ಕಾಲವನ್ನು 
ವಿದ್ವಾಂಸರು ಸು.ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೭೦೦ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿದ್ದರ್ಕೂ ಅಬೀ ಮೊದಲನೆಯ ನಿರುಕ್ತ 
ವೇನೂ ಆಗಿರದಿದ್ದುದಕ್ಕ್‌ ಆ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲೇ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಶಾಕಟಾಯನ್ಕ 
ಗಾರ್ಗ್ಯ್ಯ, ಶಾಕಸೂಣಿ, ಗಾಲವ, ಚಿವಮನ್ಯವ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಾಚೀನ ನೈರುಕ್ಕರನ್ನು 
ಯಾಸ್ಟರು ಹೆಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಂತೆಯೇ ಅಮರಸಿಂಹನ ನಾವಮಲಿಂಗಾನುಶತಾಸನವೂ 
ಹೂಡ ನಮಗೆ ಸಿಕ್ಕಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯಕೋಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚಿನತಮವಾದರೂ ಅದು 
ಕೋಶಸಾಹಿತ್ಯದ ಆದ್ಯಕೃತಿ ಅಲ. ಅನ್ಯತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ಈ ಗ್ರಂಥವನ್ನು 
ರಚಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಗ್ರಂಥಕಾರನೇ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಅಮರಸಿಂಹನಿಗೆ ಪೂರ್ವದ ಕಾತ್ಯಾ, 
ವಾಚಸ್ಪತಿ, ವ್ಯಾಡಿ, ವರರುಚಿ, ಭಾಗುರಿ, ಧನ್ವಂತರಿ ಮುಂತಾದ ಕೋಶಕಾರರನ್ನು 
ಮತ್ತು ತ್ರಿಕಾಂಡ, ಉತ್ಪಲಿನೀ, ಶಬ್ದಾರ್ಣವ, ರತ್ನ ಕೋಶ, ಮಾಲಾ ಮೊದಲಾದ 
ಕೋಶಗಳನ್ನು ಅಮರಕೋಶದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವೈದ್ಯಕೋಶ 


2% 


ವಾದ ಧೆನ್ವ್ಯಂತರಿನಿಘಂಟಿ ಉಪಲಬ್ಧವೂ ಆಗಿದೆ. ಯಾಸ್ಕರ ನಿರುಕ್ತದಂತೆಯೇ 
ಅಮರಸಿಂಹನ ನಾಮಲಿಂಗಾನುಶಾಸನನವು ತತ್ಪೂರ್ವದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಡಿದ್ದು 
ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಇತಿಹಾಸದ ವರಂಪರೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿಯೇ ಇದೆ. 


ಷಿ 


ಅಮರಸಿಂಹನ ಕಾಲ ಮತ್ತು ಜೀವಿತಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಖಚಿತವಾಗಿ ತಿಳಿದಿರು 
ವುದು ಅತ್ಯಲ್ಪ. ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ಆಸ್ಚಾನದ ನವರತ್ನ ಗಳಲ್ಲಿ ಇವನೂ ಒಬ್ಬನೆಂದು 
ಳಿಸುವ ಒಂದು ಸುಭಾಷಿತವಿದೆ : 
ಧನ್ವಂತರಿ ಕ್ಷಷಣಕಾಮರಸಿಂಹೆ ಶಂಕು ವೇತಾಲಭಟ್ಟಿ ಘಟಕರ್ಪರ 
ಕಾಲಿದಾಸಾಃ | 
ಖ್ಯಾತೋ ವರಾಹಮಿಹಿರೋ ನೃ ಪತೇಸ ಸಭಾಯಾಂ ರತ್ನಾನಿ ವೈವರರುಚಿರ್ನವ 
ವಿಕ್ರ ಮಸ ತ! 
ಈ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನು ೪ನೆ ಶತಮಾನದ ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಐಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನೆಂದು ಹೆ 
ಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಐತಿಹ್ಯ ಮಾತ್ರ. ೬ನೆ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಉಜ್ಜಯನಿಯ 
ಗುಣರಾತನು ಈ ಗ್ರಂಧವನ್ನು ಚೇೀೇಣೀಭಾವೆಗೆ ಅನುವಾದ ಮಾಡಿದನೆಂದು ಲಾಸ್ಸೆನ್‌ 
ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಬಂಗಾಳದ ಬೌದ್ದ ವೈಯಾಕರಣಿ ಚಂದ್ರ ಅಥವಾ ಚಂದ್ರಗೋಮಿಗಿಂತ 
ಅಮರೆಸಿಂಬೆ ಸೂರ್ವದವನು ಎಂದು ಅಮರಸಕೋಶದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರ ತೀರಸ್ಥಾಮಿ 
(೧೧ನೆಯ ಶತಮಾನ) ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ಚಂದ್ರ ಗೋಮಿಯು * ಕ್ರಿ.ಶ. ಅಲ೦ರಲ್ಲಿದ್ದ 
ವೈಯಾಕರಣಿ ವಸುರಾತನ ಗುರು ಜೀನೆಂದ್ರ ಬುದ್ಧಿ (ಕ್ರಿ.ಶ. ೭೦೦) ತನ್ನ ಕಾಶೀ 
ವಿವರಣಪಂಜಿಕಾದಲ್ಲಿ " ತಂತ್ರಂ ಪ್ರಧಾನೇ ಸಿದ್ಧಾ ೦ತೇ' ಎಂದು ಅಮರಕೋಶ 
ವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾ ನೆಂದು ಆರ್‌. ಜಿ. ಭಂಡಾರಕರರು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶಕ 
೭೮೯ರಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾದ ಅಮೋಘವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅಮರಕೋಶದ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆಯೆಂದು 
ಕೆ.ಜಿ. ಓಕ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಆಧಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಅಮರಸಿಂಹನು ಕ್ರಿಶ. ೬ನೆ 
ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿನವನೆಂದೂ, ಪ್ರಾಯಶಃ ಕ್ರಿ.ಶ. ೪೫೦ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದಿರಬಹುದೆಂದೂ 
ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. 
ಆದರೆ ಇದು ಸರ್ವಸಮ ತೆ ಅಭಿಪ್ರಾ ಯವೇನೂ ಅಲ್ಲ. ಜಿನೇಂದ ದ್ರಬುದ್ಧಿಯ 
ನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಅಮರಸಿಂಹನ Ww ಸ್ಲೀಖವಿಲ್ಲ; ೬ನೆ ಶತಕದಲ್ಲಿ ಅವನು ಇದ ನೆಂಬುದಕ್ಕೆ 
ಆಧಾರ ಅವನು ವಿಕ ಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ಆಸ್ಕ್ಮಾ ನರತ್ವ ಮಾಗಿದ ; ನೆಂಬ ಐತಿಹ್ಯ ಮಾತ್ರ ; : ಆದರೆ 
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ ಅಳಿದುದರಿಂದ Wc ಆತೆ ಶತಕದ ತರು ಇದ್ದಿ ರು 
ವುದು ಅಸಂಭವ -- ಇದು ಎ.ಬಿ. ಕೀತ್‌ರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಲಾಸ್ಸನ್ನ್ನ ರ ಆಧಾರವನ್ನು 
ಬುನ್ಯು ನನ್ಯೋ (೧೮೯೦) ಪ್ರ ಪ ತ್ರಿ ಸಿದ್ದಾ ರೆ. ಚಂದ್ರ ಟ್‌ ಒಂದೆ ಇದ್ದ ಸಂಗತಿ 
ವಿಚಾರಾರ್ಹವೇ ವಿನಾ ನಿರ್ದ ಯಕವಲ್ಲ. ಆದ್ದ 4 ಅಮರಸಿಂಹನ ಕಾಲ ಖಚಿತ 


೩.1 


ವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಎಸ್‌. ಎಂ. ಕತ್ರೆ (Amara’s Contribution to Indian 
Lexicography, Vikrama Volume, Scindia Oriental Society, 
Ujjain, 1948, ಪು. 199-212) ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. 

ಅಮರೆಸಿಂಹೆನು ಬೌದ ನಾಗಿದ್ದ ಮ. ಇದಕ್ಕೆ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಆಧಾರ ದೊರೆಯು 
ತ್ತದೆ. ಗ್ರಂಥದ ಮಂಗಳಕ್ಲೊ ಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಫುತಿಸಿರುವುದು ಶಾಕ್ಯಮುನಿ ಬುದ್ಧನನ್ನು 
ಎಂದು ಶಿರಸಾ ಮಿ (ಗೈಂಧಾರಂಭೇ ಅಭೀವ್ಸಿತಸಿದ್ಧಿ ಹೇತುಂ ಜಿನಮನುಸ್ಮೃೃತ್ಯ) 
ಮತ್ತು ಸೆವಾ? ನಂದ (ಆತ್ರ ಚಾನುಕೋಪಫಿ ಶಾಕ್ಚುಲಕ್ಷಣೋರ್ಥೊೋ ಜ್ಞಾನ 
ದಯಾದಿಭಿಃ ಸ್ಪಷ್ಟಂ ಪ್ರತೀಯೆತೇ) ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ಪರ್ಗವರ್ಗದಲ್ಲಿ ದೇವಾಸುರ 
ವಾಚಕ ನಾಮಾನ್ಯ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದ ಮೇಲೆ ದೇವವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು 
ಹೇಳುವಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧ ನ ಹೆಸ ರುಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ಹೇಳಿ ಅನಂತರ ಬ್ರಹಾ ಬದಿಗಳ ಹೆಸ ರು 
ಗಳನ್ನು ಹೇಳಿರುವುದು ಇದನ್ನು. ಪುಷ್ಟೀಕರಿಸುತ್ತ ದೆ. ಅವನಿಗೆ ಯಾನ 
ತಿಳಿದಿತೆಂದೂೂಕವಿಯಾಗಿಯೂ ಟು. ಪ್ರಸಿದ್ಧನಾಗಿದ್ದನೆಂದೂ ಕೀತ್‌ ಅಭಿಪ್ರಾಯ 
ಪಟ್ಟಿ ದ್ದಾರೆ... ಅವನು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವರ್ಗದ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸುಭಾಷಿತ 
ಇದೆ: 

ಕವಿರಮರಃ ಕವಿರಮರುಃ ಕವಿರಭಿನಂದಶ್ಚ ಕಾಲಿದಾಸಶ್ಜ್ಚ! 

ಅನ್ಯೇ ಕವಯಃ ಕಷಯಃ ಚಾಪಲಮಾತ್ರಂ ಪರಂ ದಧೆತೇ | 
ಆದರೆ ಅವನೆ ಕವಿತೆಗಳು ಯಾವುವೂ ಬಜರಂಗ ಇದು ಎಷ್ಟ ರಮಟ್ಟ ಗೆ ನಿಜ 
ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅದೂ ಅಲ್ಲದೆ ಕನಿ ಅಮರನೂ ತೋಶಕಾರ 
ಅಮರನೂ ಒಬ್ಬನೇ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೂ ಇದರಲ್ಲಿ ಆಧಾರವಿಲ್ಲ. ಅದರೂ ಶಾಲಿಕನದೆಂದು 
ಸುಭಾಷಿತ ರತ್ನ ಕೋಷ (ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೧೦೦) ಉದಹರಿಸಿರುವ ಈ ಕಳಗಿನ ಪದ್ಯ ಅದಕ್ಕೆ 
ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪುಷ್ಟಿ ಕೊಡುತ್ತದೆ. 

ಪ್ರಯೋಗಪ್ಯಕ್ತ ತ್‌್‌ ್ರತಿಪದನಿಶೇಷಾರ್ಥ ಕಥನೇ 

ಸತ್‌ ಆ ar ರಸವತಿ ಚ ಕಾವ್ಯಾರ್ಥರಚನೇ | 

ಬಗನ್ಯಾಯಾಯಾನುನ್ಯೈರ್ದಿಕ ಪರಿಣತಾವರ್ಥವಚಸೋಃ 

ಮತಂ ಜೇದಸ್ಮಾಕಂ ಕವಿರಮರಸಿಂಹೋ ವಿಜಯತೇ! 
ಈ ಪದ್ಯ ಸುಭಾಷಿತ ರತ್ನಭಾಂಡಾಗಾರ ಮತ್ತು ಸದುಕ್ತಿಕರ್ಣಾಮೃತಗಳಲ್ಲಿಯೂ 
ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಅಮರಸಿಂಹನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ದಂತಕಭೆಗಳೂ ಇನೆ. 
ಮಾಮಾಂಸಾಭಾಷ್ಕಕಾರ ಶಬರಸ್ಸಾಮಿಗಳಿಗೆ ಶೂದ್ರಸ್ತ್ರೀಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟದ ಮಗ 
ಇವನು ಎನ್ನುವುದು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಮತ್ತೊ ಂದರ ಫೆ 'ಪ್ರಕಾರ, ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ 
ಪ್ರಯೋಜನನಿಲ್ಲದವೆಂದು ಅವನು ತನ್ನ ಗ್ರಂಥಗತನ್ನೆ ಲ್ಲಾ `ಸುಡುತ್ತಿ, ದ್ದಾ ಗ ಶಂಕರಾ 
Ko ಬಂದು ಅಮರಕೋಶವನ್ನು ಬೆಂಕಿಯಿಂದ ಉಳಿಸಿದರೆಂತೆ. ದಂತಕಥೆಗಿಂತೆ 
ಹೆಚಿ ತನ ಸ ಸತ್ಯವನ್ನು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅರಸುವುದು ವ್ಯರ್ಥಶ್ರ ಮವಾದೀತು. 


೫1] 


ಲ 

ಅಮರಸಿಂಹನ ಗ ಗ್ರಂಥ ಅವುರಕೋಶ ಎಂದು ಲೋಕಪ್ರ ಸಿದ್ಧ ವಾಗಿದ್ದ ರೂ ಅವನು 
ಅದನ್ನು ಕರೆದುದು ನಾಮಲಿಂಗಾನುಶಾಸ ನ, ಅಂದರೆ ಹೆಸ ರುಗಳನ್ನು ಮತ್ತ, ಆವುಗಳ 
ಲಿಂಗಗಳನ್ನು ಬೋಧಿಸುವ ಗ್ರಂಥೆ, ಎಂದು. ಸುಲಭವಾಗಿ ನೆನನಿಡಲು ಅನುಕೂಲ 
ವಾಗುವಂತೆ ಇದು ಶ್ಲೋಕರೂಪದಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ಇಡೀ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಮೂರು 
ಕಾಂಡಗಳಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಿ, ಪ್ರತಿಕಾಂಡವನ್ನೂ ವಷಯಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವರ್ಗ 
ಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದೆ. ಈ ರೀತಿ ಪ್ರಥಮಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಸ್ವರ್ಗ, ವ್ಯೋಮ, ದಿಕ್‌, 
ಕಾಲ, ಧೀ, ವಾಕ್‌, ಶಬ್ದಾದಿ, ನಾಟ್ಯ, ಪಾತಾಳ, ಭೋಗಿ ನರಕ್ಕ ವಾರಿ ಎಂಬ 
೧೨ ವರ್ಗಗಳು ; ಡ್ವತೀ ಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಭೂ, ಪುರ, ಶೈಲ, ವನೌಷಧಿ, ಸಿಂಹಾದಿ, 
ಮನುಷ್ಯ, ಬ್ರಹ್ಮ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ, ವೈಶ್ಯ, ಶೂದ್ರ ಎಂಬ ೧೦ ವರ್ಗಗಳು ; ಮತ್ತು 
ತೃತೀಯ ಕಾಂಡದೆಲ್ಲ ನಿಶೇಷ್ಯ ನಿಪ್ಲು, ಸಂಕೀರ್ಣ, ನಾನಾರ್ಥ, ಅವ್ಯಯ, dyes 
ಸಂಗ್ರ ಹ ಎಂಬ ೫೮ ವರ್ಗಗಳು ಇವೆ. ಶೊ ತ್ಲೀಕಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಪದಸಂಖ್ಯೆಗಳು 
ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಭಿನ್ನ ವಾಗಿವೆ. ಮೂಲದ ಭಿನ್ನ ಆಕರಗಳು ಮತ್ತು 
ಪ್ರಕ್ಸಿಷ್ತಗಳಿಂದಾಗಿ ಶ್ಲೋಕನಂಖ್ಯೆ ಯಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಅರ್ಥಕ್ಕಾಗಿ 
ಬಳಸಿರುವ ಶಬ ಗಳನ್ನೂ ಸ್ನ ತಂತ ಪದಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದರಿಂದ ಪದಸಂಖ್ಯೆ 
ಯಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ತೋರಿಬರುತ. ದೆ” ಮಾದರಿಗಾಗಿ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಮಾತ್ರ 
ಪ ಕೆಳಗೆ ಉನಹೆರಿಸಿದೆ : 


ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮೂಲ ಪ್ರಕ್ಷಿಶ್ತ ಒಟ್ಟು ಪದ 
ಶ್ಲೋಕ ಶ್ಲೊ (ಕ್‌ ಸಂಖ್ಯೆ 
ಕ್ಲೇರಸ್ವಾಮಾ (ಪೂನಾ ಮುದ್ರಣ) 1498 58 1556 9834 
ಮಾಹೇಶ್ವರೀ (ಬಾಂಬೇ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸೀರೀಸ್‌) 1495} 31} 1553 12317 
ಮಾಹೇಶ್ವರೀ (ನಿರ್ಣಯಸಾಗರ) 1494 44 1538 10797 
ವ್ಯಾಖ್ಯಾಸುಧಾ (ನಿರ್ಣಯಸಾಗರ) 1483 — 14838 12989 
ಗುರುಬಾಲಪ್ರ ಬೋಧಿಕಾ (ವಾವಿಳ್ಗ) 1504 86 1540 10834 
ರೈಸ್‌ (1927) 15040 — 1540 10800 


ಅಭ್ಯುದಯ ನಿಃ ಶ್ರೇಯನಸಗಳಿಗಾಗಿ ಜಾ ನ ನದಯಾಸಿಂಧುವಿನ ಕಿರ್ಮಲ 
ಗುಣಗಳನ್ನು ಭಜಿಸುವ ದ ಗ್ರಂಥ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. 
ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಬು ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಕೋಶದ ರಚನಾಕ್ರ ಮವನ್ನೂ , ಅದರಲಿ ಬಳಸಿರುವ 
ಸಂಕೇತಗಳನ್ನೂ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಅನಂತರ ಪದಗಳ 3 ಪಟ್ಟ ಮೊದಲುಗುತ್ತ ದೆ. ಭಾರತೀಯ 
ವಿಶ್ವ ಪಟದ ಮೇಲು ದಿಯಾದ ಸ ಸೈರ್ಗದಿಂದ PR ಯೂಟ ನರಕದವರೆಗಿನ ವಿಷಯ 
ಗಳನ್ನು ಕುರಿತ ಪ ಪದಗಳನ್ನು ನ ಥಮಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ. ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡವು 
ಭೂಲೋಕಕ್ಕೆ ಮಾಸಲು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗದ ವಿಶೇಷಣಗಳು, ಇತರೆ 


2.111 

ಪದಗಳು, ನಾನಾರ್ಧಪದಗಳು, ಅವ್ಯಯಗಳು ಹಾಗೂ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಕಾಗುಣಿತದಂತೆ 
ಉಪದೇಶ ಮಾತ್ರೆ ಸಾಧ್ಯವಾದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಲಿಂಗಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿಯಮಗಳು 
ತೃತೀಯ ಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಉಕ್ಕವಾಗಿವೆ. ನಾನಾರ್ಥವರ್ಗವನ್ನುಳಿದು ಇತರ ವರ್ಗ 
ಗಳಲ್ಲಿ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಅರ್ಧಸಾಮ್ಯದ ಪ್ರಕಾರ ಜೋಡಿಸಿದೆ; ನಾನಾರ್ಥವರ್ಗದಲ್ಲಿ 
ಅವನ್ನು ಅಂತ್ಯವ್ಯಂಜನದ ಪ್ರಕಾರ ಜೋಡಿಸಿದೆ. ಒಟ್ಟ ನಲ್ಲಿ ಇದು ನಾಮ ಲಿಂಗಿ 
ಗಳನ್ನು ಬೋಧಿಸುವ ಪರ್ಯಾಯ ಹಾಗೂ ನಾನಾರ್ಧ ಕೋಶ. 

ಗ್ರಂಥದ ಎರಡನೆಯ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಅಮರಸಿಂಹನು ಕೋಶರಚನೆಯಲ್ಲಿ ತಾನು 
ಅನುಸರಿಸಿರುವ ಆರು ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾನೆ ಕ 

ಸಮಾಹೃತ್ಯಾನ್ಯತಂತ್ರಾಣಿ ಸಂಕ್ರೈವ್ಲೈೊಃ ಪ್ರತಿಸಂಸ್ಥ ತ್ಭಃ | 

ಸಂಪೂರ್ಣಮುಚ್ಯತೇ ವಗೆಗ್ಸರ್ನಾಮಲಿಂಗಾನುಶಾಸನಂ ( 
ಅವು ಅನ್ಯತಂತ್ರ ಸಮಾಹಾರ, ಸಂಕ್ಷೇಪ, ಪ್ರತಿಸಂಸ್ಕರಣ, ವರ್ಗೀಕರಣ, ನಾಮ 
ಲಿಂಗಾನುಶಾಸನ, ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣತೆ. (೧) ಅವ್ಯತಂತ್ರಸಮಾಹಾರ ಎಂದರೆ 
ಇತರ ಗೃಂಥೆಗಳಂದ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು. ಅವು ಯಾವುವು ಎಂಬುದನ್ನು 
ಅಮರಸಿಂಹೆನು ತಿಳಿಸದಿದ್ದರೂ ಅವನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಕಾರರಾದ ಕ್ರೀರಸ್ವಾಮಿ, ಸರ್ವಾ 
ನಂದ ಕೆಲವನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕಾತ್ಯ, ವಾಚನ್ಸತಿ, ವ್ಯಾಡ್ಮಿ ಭಾಗುರಿ, ಧೆನ್ಸಂತರಿ 
ಮೊದಲಾದ ಕೋಶಕಾರರನ್ನು, ತ್ರಿಕಾಂಡ, ಉತ್ತಲಿನಿ, ರತ್ನ ಕೋಶ, ಮಾಲಾ 
ಮೊದಲಾದ ಕೋಶಗಳನ್ನು ಅಮರಸಿಂಹನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆಂದು ಅವರು ಸೂಚಿ 
ಸಿದ್ದಾರೆ. ವಾಚಸ್ಪತಿಯ ಕೋಶದ ಹೆಸರು ಶಬ್ದಾರ್ಣವ ಎಂದೂ, ಉತ್ತಲಿನಿ 
ವ್ಯಾಡಿಯಿಂದ ರಚಿತವಾದುದೆಂದೂ ಹೇಳಿದೆ. (೨) ಸಂಕ್ಷೇಪ ಎಂದರೆ ಇತರ 
ಗ್ರಂಧಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದನ್ನೆಲ್ಲಾ ತುಂಬದೆ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿ ಕೆಲವನ್ನು 
ಮಾತ್ರವೇ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಈ ಆಯ್ಕೆಯ ಆಧಾರ ಕೋಶದ ನ್ವರೂಪ ಮತ್ತು 
ಕೋಶಕಾರನ ಭಾಷಿಕವ್ರಜ್ಞೆ ಆಗಿರುತ್ತವೆ. (೩) ಪ್ರತಿ ಸಂಸ್ಕರಣ ಎಂದರೆ ಶಬ್ದ 
ಮೊಂದು ಅನೇಕ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವ ರೂಪ ಸಾಧು ಎಂದು 
ನಿರ್ಧೆರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಉಚಿತಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಜೋಡಿಸುವುದು. (೪) ವರ್ಗೀ 
ಕರಣ ಎಂದರೆ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ತೋಚಿದಂತೆ ಕಲೆಹಾಕೆದೆ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂದಿಸಿರ: 
ವಂತೆ ಪಂಗಡಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸುವುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಂನಂಧಿಸಿದ 
ಪದಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಒಂದು ಕಡೆ ಎಂದರೆ ಸ್ವರ್ಗವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸುವುದು. (೫) ನಾಮ 
ಲಿಂಗಾನುಶಾಸನ ಎಂದರೆ ಪದಗಳನ್ನೂ ಅವುಗಳ ಲಿಂಗಗಳನ್ನೂ ಒಂದೇ ಎಡೆಯಲ್ಲಿ 
ತಿಳಿಸುವುದು. ಅಮರಕೋಶಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ತ್ರಿಕಾಂಡ, ಉತ್ಸಲಿನೀ ಮುಂತಾದವು 
ಕೇವಲ ಪದಗಳನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ವ್ಯಾಡಿ, ವರರುಚಿಗಳವು ಕೇವಲ 
ಲಿಂಗಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದ್ದವು. ಅಮರನದು ಎರಡನ್ನೂ ಮಾಡಿದೆ. (೬) ಸಂಪೂರ್ಣತೆ 


ww pn ಕಾ ed ~ ಗ್ಯ es ) ಹ ದ ~ ಇಳೆ 2 ಬ ಹ ] ಹಾ 
೨ ೧ ದರ ಈ ಯಂ ಒಮ ೨ ಜು ಬಂತ ಗ೪ನ ಳಗೊ-ದಿರುವುಹುರಿಂದ ಕೋಶಕ್ಕೆ ಇಂದು 


XIV 
ಸಾಕಲ್ಯ, ಸಮಗ್ರತೆ ಒದಗುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಥೃತದಲ್ಲಿ ಪದಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ ಪದರೂಪ 
ಗೊತ್ತಿದ್ದರೆ ಕಳೆ ಅದರ ಅಂಗಭಾಗದಂತೆಯೀ "ಇರುವ ಲಿಂಗವೂ ಗೊತ್ತಿರಬೇಕು. 
ನಾಮಮಾತ್ರ ಕೋಶಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಂಗಜ್ಞಾ ಬದ ಆಕಾ) "ಯೂ, ಲಿಂಗಮಾತ್ರಕೋಶ 
ಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಜ್ಞಾ ವದ ಆಕಾಂತ್ಸೆಯೂ "ಉಳಿದಿದ್ದು ಅಂಧ ಕೋಶಗಳು 2 ಟೀ 
ಕೋಶಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಎರಡನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ಕೋಶ ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ 
ಸಂಪೂರ್ಣ. ಅಮರಕೋಶ ಇಂಥದ್ದು ಈ ಆರು ಅಂಶಗಳು ಅಮರಸಿಂಹನ ವಯಕ್ತಿಕ 
ಯೋಜನಾಸೂತ್ರಗಳು ಮಾತ್ರವೇ ಆಗಿರದೆ. ಭಾರತೀಯ ಕೋಶಕಲ್ಪನೆಯ 
ಹಷಡಂಗವೂ ಆಗಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. 
ಅನಂತರ ಲಿಂಗನಿರ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಅನುಸರಿಸಿರುವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಶಿಳಿಸಿದಿ. ಶಬ್ದ 
ವೊಂದರ ಲಿಂಗವನ್ನು ಅದರ ಅಂತ್ಯವರ್ಣದ ರೂಪದಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಿಳಿಯ 
ಬಹುದು. ಕೋಶ ಶದಲ್ಲಿ ಅದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪದಗಳ ಲಿಂಗದಿಂದ ಕೆಲವು ಸಲ 
ಊಹಿಸಬಹುದು. ಇನ್ನು ಕಲವು ಕಡೆ ಅದನ್ನು ನೇರವಾಗಿಯೇ ಹೇಳಿದೆ. ಇದು 
ವರ್ಯಾಯಕೋಶವಾದ್ದರಿಂದ ಪದಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸಿ ಸಮಾಸ ಮಾಡಿ ಹೇಳುವ 
ಬದಲು ಬಿಡಿಬಿಡಿಯಾಗಿ ಕೆಲವು ಕಡೆ ಏಕೆ ಹೇಳಿದೆ ಎಂಬ ಭಾವಿ ಬೇಕೆಗೆ ಉತ್ತರ 
ವಾಗಿಯೋ ಎಂಬಂತೆ ಲಿಂಗಭೇದವನ್ನು ತೋರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು 
ನಿವರಣೆ ನೀಡಿದೆ. ಮೂರುಲಿಂಗಗಳಲ್ಲೂ ಹದ ಇದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಕ ತ್ರಿಷು'' 
ನಿಂದೂ, ಎರಡು ಲಿಂಗಗಳನ್ನು 5 ದ್ವಯೋಃ >>? ಎಂದೂ, ಒಂದು ಲಿಂಗವನ್ನು 
ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಈ ಪದ ಇಲ್ಲ ಎಂದರೆ ಅದು ಉಳಿದ ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಇದೆ ಎಂಬು 
ದನ್ನೂ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ""ತು?' ಮತ್ತು ""ಅಧ'' ಎಂಬ ಶಬ್ದಗಳು ಪದಸರಣಿ 
ಯಲ್ಲಿ. ನಂಬಂಧವಿಷ್ಛೆ ೇದವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತವೆ. 
ಕೋಶಶಾಸ್ರ್ರ ಹ ದೃಷ್ಟಿ ಯಿಂದ ಈ ಸೂಚನಾವಿಭಾಗ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾದುದು. 

ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ತೊಸುವುನು ಅಮರ ಕೋಶದ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅರ್ಥ 
ಗಳ ಚಾರಿತ್ರಿಕ 'ಅಢ್ಸೆಯನ ಎಷ್ಟು ಇಕ್ಕೀಚಿನದು ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟ ಥ್ರ; 
ಅಮರನು ₹೯ ನುಸರಿಸಿದ ಸೂತ್ರಗಳು ಎಷ್ಟು ಲಾಸ್ತ್ರೀೀಯ | ಚೂ ಮತ್ತು Ne 
ಗಾ ಜಿ ಎನು ಪ್ರಮ ಗೊರ” Mu ಡೆ. ಖೋ ಎಂದರ ಎಲ್ಲ ಶಬ್ದಗಳ ಯಧಥಧಾಯ್ಯ.. 
ಶೇಖರಣೆಯಾಗಿರಡೆ, ಅನೇಕ ಕಡೆಗಳಿಂದ ವದಗಳನ್ನು ಬುದ್ಧಿ ವ ವೂರ್ವಕವಣಗಿ 
ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದೃ ಷ್ಟಿ ಯಿಂದ ಅವನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿ, ಪರಿಷ್ಟರಣದ ಮೂಲಕ 

ವುಗಳ ನಾಧು ₹ ಭದ ಕ್ಸ ತರೂಪ ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಿ, ವಿಷಯ ಮೊದಲಾದ 
ಯ ಒಂದು ಈ ಕ್ರಮದ ಸಾಕ ಅವನು ವರ್ಗೀಕರಿಸಿ ಅವುಗಳ ನಾಮಿ 
ಮತ್ತು ಲಿಂಗಗಳನ್ನು ಳಿಸುವ ಗ್ರಂಥೆ ಎಂದು " ನಿರ್ದೇಶಿಸಿರುವುದು ಭಾಷಾಸಕ್ತಿ 

ಅಲ್ಲದೆ ಭಾನ ಜ್ಞಾ ಕ ನಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನೂ ಪ್ರಳಟಸುತ್ತದೆ 
ಥ 


C 

೩ ಭಾ ಕ್ಕೆ ಶಾಲೆ ೧ 

ಪ್ರದರಿಂ. ಈ ಸ: ನ ಎಷ್ಟು 
ತ್‌ ಭ್ರ 


AV 


ಪರಂಪರಾನ್ರಾಪ್ತ, ಎಷ್ಟು ಅಮರನಿಂದ ಕಲ್ಪಿತ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ 
ವಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕವು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಬಂದ ವ್ರಾಚೇನ 
ಚಿಂತನೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಫಲವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸಿ ರಬೇಕೇ ವಿನಾ ಅಮರಸಿಂಹನಿಗೆ 
ಹರಾತ್ಮಾಗಿ ನಾಕ್ಟ್ಯಾತಾ ಫ್ರಾರವಾದ ಸೂತ್ರಗಳಾಗಿರಲಾರವು. ಒಟ ನಲ್ಲಿ ಅಮರಕೋಶದ 


ಪ್ರ ನೀತಿಕಾಭಾಗವನ್ನು ಸಂದ್ರ ಆಕ್ಸಾವ ವರ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಚೇಂಬರ್ಸ್‌ ಡಿ ಕ್ಸ್‌ನರಿಗಳ 
ಮೊದಲಲಿ ಕೊಟ್ಟ್ಯರ ರುವ ಕೋರಕೀಲಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಸೂ ಬಹು; 
8 


ವಾಗಿಂದ್ರಿಯಜನ್ಯ ಅರ್ಥವಾಹಕ ಧ್ವನಿವ್ಯುವಸ್ಥೆಯೇ ಭಾಷೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಒಂದು 
ಶಬ್ದ ಅಥವಾ ಪದ ಇದ್ದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಅರ್ಥ ಇರಬೇಕು. ಈ ಅರ್ಧ ಇಂದ್ರಿಯ 
ಗಾ ೨ಹ್ಯವಾದ ಮೂರ್ತವಸ್ಸುವೋ ಬುದ್ಧಿ ಗಾ )ಹ್ಯವಾದ ಅಮೂರ್ತಭಾವನೆಯೋ ಆಗಿರ 
ಬಹುದು. ವಾಚಕವಲ್ಲದ ಶಬ್ದ ನಾದವಾಗಬಲ್ಲದೇ ವಿನಾ ಪದವಾಗಲಾರದೆಂಬುದು 
ಸರ್ವಸಮ್ಮತ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ವನ್ಮುವೇನೋ ಏಕರೂಪವಾಗಿದ್ದರೂ ಅದರ ಜ್ಞಾನ 
ಇಂದ್ರಿಯಸೂಕ್ಷ್ಮ್‌ತಿ ಮತ್ತು ಮನೋದೃಷ್ಟಿಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನ ಮುಸರಿಸಿ 
ಪದಸೃಷ್ಟಿ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಪದಗಳಿರುವಷ್ಟು ವಸ್ತುಗಳು ಇರಬೇಕಾಗಿಲ್ಲವಾದರೂ ಅಷ್ಟು 
ಅರ್ಧ ಗಳಂತೂ ಇರಲೇಬೇಕು. ಒಂದು ವಸ್ತುವಿಗೆ ಅನೇಕ ನಾಮಗಳಿವೆ ಎನ್ನುವಲ್ಲಿ 
ಬುದ್ದಿ ಯು ಆ ವನ್ನುವನ ಶಿ ಅಷ್ಟು ವಿಭಿನ್ನ ಕೋನ ಗಳಿಂದ ಗ್ರಹಿಸಿದ ಅದರಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟು 
ವಿವಿಧ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದೆ, “ಮತ್ತು ವೃಷ್ಠಿ ಅಧೆವಾ ಗುಣ ಪಾ ಿಧಾವ್ಯಕ್ಕ ಮ 
ಗುಣವಾಗಿ ಅದನ್ನು. ಅಷ್ಟು ಹಾ ಕರೆದಿದೆ ಎಂದಬ್ಬಿ € ಅಭಿವಮ್ರಾಯ. ಆ ಎಲ್ಲ 
ಹೆಸರುಗಳು ಒಂದೇ ವಸ್ತುವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದರೂ ಒಂದೇ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ. 
ಆದ್ದರಿಂದ ಸ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಅಥವಾ ಪರ್ಯಾಯ ಹದ ಎನ್ನು ವುದು ಲೋಕವ್ಯವ 
ಹಾರವೇ ವಿನಾ ಶಾಸ್ತ್ರ ದೃಷ್ಟಿ ಖ್ಯ ಯಲ್ಲ. ರಿರುಕ್ತವು ಇದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. 
ಆದ್ದರಿಂದ ಭಾಷೆಯೊಂದರ "ಶಬ _ವ್ಯಾಹಿ ಅದನ್ನು ಆಡುವವರ ಜ್ಞಾನವ್ಯಾಪ್ಲಿಯೂ 
ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದಕಾರಣ ಭಾವಿಯ ಅಧ್ಯಯನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅತ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕ 
ಅಧ್ಯಯನವೂ ಆಗುತ್ತದೆ. 
ಸುಮಾರು ಹನ್ನೆರಡು ಸಾವಿರ ಶಬ್ದಗಳಿರುವ ಅಮರಕೋಶವು ಸಂಸ್ಕ್ರ ಕು ಸಿ 
ಗಳಿಗೆ ಎಂದಿನಿಂದಲೂ ಅತ್ಯಂತ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಸರಳ ಸುಸ್ತು: pl 
ವಷ್ಟೀ ಆಗಿರದೆ, ಒಂದು ಕಾಲದ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕ್ರತಿಯ ಪೃತಿಬಿಂಬವೂ, ಒಂದು 
ಮಟ್ಟದ ಭಾರತ್ಮೀಯ 2 ಮಾನದಂಡವೂ ಆಗಿದೆ. ಅದು ಯಾವುದೆ: ವಿಶಿಷ್ಟ 
ಶಾಸ್ತ್ರದ ವಾರಿಭ ಇಷಿಕ ಸಂಪತ ತನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸದೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಹಡೆದ 
ಭಾರ ಜನರ ಆನಕ್ಷ್ಕಿ, ಅಭಿರುಚಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಂಚಜ್ಞಾ ನಗಳ ವ್ಯಾಸ್ತಿಯನ್ನೂ, 
ಲೋ ಳವ್ಯವಹಾರ ಹಾಗೂ ಹಓದುಬರೆಹಗಿಳಗಾಗ ಅವರಿಗೆ 'ಅಪೆಶ್ಯವೆಫಿಸಿದ್ದ ಸದಗಳ 


XV 


ಸಂಗ್ರಹವನ್ನೂ ಪ ರ್ರಕಟಸುತ್ತದೆ. ಈದೃ ಷ್ಟಿ ಯಿಂದ ಅಮರಕೋಶದ ಅಧ್ಯಯನ ಬಹಳ 
ಸಾಂಸ್ಕತಿಕ ವೆತಾಲ್ಯವುಳ್ಳ ದ್ಹಾದರೂ hb ಈ ಭೂಮಿಕೆಯ ವರಿಮಿತಿಗೆ ಮೂರಿರು 
ವುದರಿಂದ ದಿಗ್ದ ರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಕಲವು ನಿದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಧ್ನ ವೇ ನೀಡಿದೆ. 


ರೆ 
ಸ್ಪರ್ಗವರ್ಗದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣು ವಿನ ೪೩ ಹೆಸರುಗಳಿ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣ ನದು 
ಅನೇಕ "ದೆ. ತ್ರಿವಿಕ ಕ್ರಮನದು ಒಂದು, sete ಒಂದು ಇದಿ. ಉಳಿದ 
ಅವತಾರಗಳದ್ದು ಬತ ಇಲ್ಲ. "" ಗದಾಗ್ರ ಜೋ... ದಶರೂವಭೃತ್‌ ?' ಎಂಬ 


ಪಂಕ್ತಿ ಎಲ್ಲ ವಾಠಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ. ನಾನಾರ್ಧವರ್ಗದಲ್ಲಿ ak ಕಡೆ ಮಾತ್ರ ** ಫು)? 
ಎನ್ನು: ವುದು ba ಪರಶುರಾಮ, ದಾಶರಧಿರಾಮರನ್ನು ಸೂಚಿಸ ಸುತ್ತ ದೆಯೆಂದು 
ಹೇಳಿದೆ. ಗುಪ್ತರ ಕಾಲದ ಶಿಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಚುರವಾಗಿದ್ದ ವರಾಹರೂಪಿಯ ಉಲ್ಲೇಖ 
ಕೋಶದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು ಆಶ್ಚರ್ಯ. ತದನಂತರದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯ 
ಪಡೆಯದ ಬಲರಾಮನ ಹೆಸರು ೧೭ ಇರುವುದೂ ಗಮನಾರ್ಹ. ದಿಗ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಮೋಡ 
ಗಳ, ನಕ್ಷತ್ರಗಳ, ಗ್ರಹಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು, ಮತ್ತು ಕಾಲವರ್ಗದಲ್ಲಿ ದಿವಸದಿಂದ 
ಅಯನದವರೆಗಿನ ಕಾಲಗಣನೆಯ ಹಾಗೂ ವಿಭಾಗದ ಕ ಕ್ರಮವನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. 
ಮೋಕ್ಷವಿಷಯದ ಅರಿವನ್ನು ಜ್ಞಾ ನ ಎಂದೂ, ಇತರ ಶಿಲ್ಪ ಶಾಸ್ತ್ರ ಗಳ 'ಹಿಂವನ್ನು ವಿಜ್ಞಾ ನ 
ಎಂದೂ, ಧೀವರ್ಗ (ಪು. ೨೨-ತ್ಲೋ. ೧೬೧) ನಿರ್ಜಿಶಿಸಿದೆ. ಅಜ್ಞಾನ, ಅವಿದ್ಯೆ ಎಂಭ 
ಪದಗಳಿಗೆ ನವರ್ಯಾಯಪದವಾಗಿ ಅಹಂಮತಿಃ (೨-೨-೧೬೨) ಎಂಬುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿ 
ಸಿರುವುದು ಭಾರತೀಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಂತಿದೆ. ವಾಗ್ದರ್ಗ 
ದಲ್ಲಿ ತಿಬ್ಬುಬಂತಚಯೋ ವಾಕ್ಯಂ ಕ್ರಿಯಾ ವಾ ಕಾರಕಾವ್ವಿತಾ (೨೪-೧೭೫) ಎಂದು 
ವಾಕ್ಯದ ವರ್ಣನಾತ್ಮಕ ಅಧವಾ ಶಬ್ದಾತ್ಮಕ ಲಕ್ಷಣವನ್ನೂ ಅರ್ಥಾತ್ಮಕ ಲಕ್ಷಣ 
ವನ್ನೂ ನೀಡಿದೆ. ಹೀಗೆಯೇ ಪುರಾಣವನ್ನು ಪಂಚಲಕ್ಷಣಂ (೨೪-೧೭೯) ಎಂದು 
ಕರೆದು ಆ ಐದು ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿದೆ. ಕೆಲವು ಶಾಸ್ತ್ರ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯು 
ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿದ್ದರೂ ನಿಘಂಟು, ಕೋಶ್ಕ ನಾಟಕ್ಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು 
ಸಾಹಿತ್ಯಕಾರ್ಥದಲ್ಲ ಕಾವ್ಯ, ಕವಿ ಎಂಬವು ಉಕ್ತವಾಗಿಲ್ಲ. ಮಾತಿನ ಬಗೆಗಳನ್ನು 
ಮತ್ತು ಉಚ್ಚಾರಣೆಯ ವೈವಿಧ್ಯಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದೆ. ನಾಟ್ಯವರ್ಗ 
ದಲ್ಲಿನ ವಾದ್ಯಗಳ, ವೀಣೆಯ ಭಾಗಗಳ ಮತ್ತು ಜನರ ಹಾವಭಾವಗಳ ಹೆಸರುಗಳು 
ಅವೇ ಮುಖ್ಯವಂಬವು. ರಸಗ ಎನಿ ಹೇಳುವಲ್ಲಿ ಎ Ne ಮಾಸು cre ಇ] 
ರಸವನ್ನು ಹೇಳದಿರುವುದು ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರು ಗಮನಿಸಬಹುದಾದ ಅಂಶ. 
ವಾರಿವರ್ಗೆದಲ್ಲಿ ಹಡಗಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವದಗಳು ಮತ್ತು ವಿಸಾನುಗಳ ಹೆಸರುಗಳು 
ಅಂದಿನವರ ಕಡಲರಿವ ನ್ನು ಟ್‌ ಶಪದ್ದುವಿಧಿಂದ ಕಾವೇರಿವರೆಗಿನ ನದಿಗಳ 
ಉಲ್ಲೇಖ ಒಂದು ನ ಸ್ಲಾಲ kg ಬಾಲಿಕೆ ಬರಿಬಯ ಬನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. 
ದ್ವಿತೀಯಕಾಂಡವಂತೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ನಾಂಸ್ಥತಿಳ ಆ ಧ್ಯಿಯನ ಸ 
ದೇ ಹಸ್ಸಿ, ENE ಟ್ರ ಹಾಗಲದ 


ತೆ 


ಒಂದು ಆತೋ ದಧಿತ ಒದಿ Fy 


XV11 

ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಚಿಸಿರುವ ವಿಭಾಗ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ವೈಶ್ಯವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಉಳುಮೆಯ 
ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಚಿಸಿರುವ ವಿಭಾಗದೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಹೋಲಿಸಬಹುದು. ಭಾರತ 
ವನ್ನು ವ್ರಾಚ್ಯ, ಉದೀಚ್ಯ. ಮದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಆರ್ಯಾವರ್ತ ಎಂದು ನಾಲ್ಕು ಭಾಗ 
ಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದೆ. ಶರಾವತಿ ನದಿಯ, ಬಂದರೆ ಈಗಿನ ಸಬರಮತಿನದಿಯ್ಯ 
ವೊರ್ವಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಇರುವುದು ಪ್ರಾಚ್ಯ, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಕ್ಕೆ 
ಇರುವುದು ಉದೀಚ್ಯ ಎಂದು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದೆ. ಇಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ದಕ್ಷಿಣ 
ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ವಿಭಜನೆ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಹೊಳೆಯ ವೀರಿನಿಂದ ಫಸಲು 
ಬೆಳೆಯುವ ವ್ರ ದೇಶ ನದೀ ಮಾತೃರೆ; ಮಳೆಯಿಂದ ಫಸಲಾಗುವುದು ದೇವಮಾತೃಕ 
(೪೫-೧೩). ಒಳ್ಳೆಯ ರಾಜನಿ ರುವ ದೇಶ ರಾಜನ್ನಾನ್‌ ; ಬರಿ ರಾಜನಿರುವ ದೇಶ 
ರಾಜವಾನ್‌ (೪೫-೧೪). ಅನೇಕ ಬಗೆಯ ರನ್ತೆಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸ 
ಬಹುದು. ಪುರವರ್ಗದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧೆ ರೀತಿಯ ಮನೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದೆ. ಉಪನಗರಕ್ಕೆ 
ಅಂದಿನ ಹೆಸರು ಶಾಖಾನಗರ (೪೬-೨೨). ಕಲವು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳ ಪ್ರ ಪಕಾರ ಇದು 
ರಾಜಧಾನಿಯಲ್ಲದ ದೊಡ್ಡ ಊರು. ಎಲುಬುಗಳನ್ನ್ಟಿ ಟ್ಟು ಕಟ್ಟಿದ ಗೋಡಿ ಮೇಡೂಕ 
(೪೬-೨೪). ವನಷ ಧಿವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬಗೆಯ ತೋಟಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿದೆ 
(೫೧ : ೫೧-೫೩). ಗಿಡಗಳನ್ನು ಹೂವಿಂದ ಫಲ ಬಿಡುವುದು (ವಾನಸೃತ್ಯ), 
ಹೂವಿಲ್ಲದೆ ಫಲ ಬಿಡುವುದು (ವನಸ್ಪತಿ), ಮತ್ತು ಫಲ ಬಿಟ್ಟಿ ನಂತರ ಒಣಗಿ 
ಹೋಗುವುದು (ಓಷಧಿ) ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಿದೆ (೫೧-೨೩೬). ವೈಶ್ಯವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಧಾನ್ಯ 
ಗಳನ್ನು ಶಮೊ, ಶೂಕ್ಕ ಶಾಲಿ ಎಂದು ವಿಭಾಗಿಸಿಬೆ (೧೩೪-೬೧೦). ವನೌಷಧಿ 
ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೩೦೦ ಗಿಡಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದೆ. ತಾಳ್ಕೆ ತೆಂಗು, 
ಅಡಕೆ, ಖರ್ಜೂರ, ಕೇದಗೆ, ಹಿಲೆ ಮತ್ತು Mak ಇವನ್ನು ತೃಣವೃ ನಗಳಂದು 
ಕರೆದಿದೆ. ಸಿಂಹಾದಿವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಮಾರು ೩೦ ಬ್ರಾಚಿಗಳ, ೪೦ ಪಕ್ಸಿಗಳ. ಹೆಸರು 
ಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದೆ. ಕಲಮು ಹುಳುಗಳನ್ನೂ ಉಲ್ಲೆ ೇಖಿಸಿದೆ. ಇವುಗಳ ಸಂಗಡ 

ತ್ರಿಯವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಆನೆ, ಕುದುರೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ವೈಶ್ಯವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಗೋವಿನ ಬಗ್ಗೆ 
ಹ ನಿವರಗಳದ್ದೂ ಸಗಿಶೀಲಿಸಬೇಕು. 

ಮನುಷ್ಯವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಗಂಡಸರ ಮತ್ತು ಹೆಂಗನರ ಸಾಮಾನ್ಯನಾಮಗಳನ್ನ ನಷ್ಟೇ 
ಅಲ್ಲದೆ ಅವರ ಪ್ರಭೇದಗಳು ವೈಯಕ್ಕಿಕ ಸ ಸಂಬಂಧಗಳು, ಅಂಗಭಾಗಗಳು, ಕೊಗ 
ಗಳು, ಕೋಗಿಗಳ್ನು "aap ಣಗಳು, ವಸ್ತ್ರವಿಶೇಷಗಳು, ಅಲಂಕಾರ, ಗಂಧ, ಮಾಲ್ಯ 


ಇವನೆ ಲ್ಲಾ ಹೇಳಿದೆ. ವಯಸ್ಸಿ ಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಆಗುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು 
ಗುರುತಿ ಸಿದೆ. ಬೋಟ್‌ ಮತ್ತು ಆಚಾಯ್ಯಾ (೮೧-೨೦) ಎಂಬುವನ್ನು 
ಸಲ್ಪ ಗಮನಿಸ PR: ಉವಾಧ ಯಾ ಎಂದು ವಿದ್ಯೆ ಬೋದಿಸುವ ನಲ್ಲು 
ಅಧ್ಯಾಹಕಿ. ಸ್ವಯಂ ವಿಜ್ಯೋಷದೇಶಿನ್ಯಾ ಸೂ '' ಎಂದು ವಾಖ್ಯಾಸ, ಭಾ ಇದನ್ನು 


ಅರ್ಥ್ಕೆಸಿದೆ. ಆಚಾರ್ಕಾ ಎಂದರೆ ಮಂತ್ಯೆಗಳ ಅರ್ದ ಹಳುವವಳು. *"ಸ್ಟಯಂ 


೫%11! 


ಮಂತ್ರವ್ಯಾಖ್ಯಾತ್ರ್ರಾಃ'' ಎಂದು ಪ್ರಭಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮಾಡಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಆಧಾರ 

is ಮಂತ್ರವ್ಯಾಖ್ಯಾಕ್ಮದಾಚಾರ್ಯಃ > (೧೦೧-೪೧೨) ಎಂಬ ಅಮರಸಿಂಹನ ಉಕ್ತ. 

ಮುಂದಿನ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಗಗಳಂತೂ ಅಂದಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜೀವನದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ 

ಉತ್ತಮ ಆಧಾರವಾಗಿವೆ. ಸಮಾಜದ ಪ್ರಧಾನ ವಿಭಾಗಗಳಾದ ಬ್ರಹ್ಮ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ, 
ಗ 


ಗ ಶ್ರಿ) ಯು 
ವೈಶ್ಯ ಶೂದ್ರ ವರ್ಗಗಳ ಜೀವನ ಹಾಗೂ ವೃತ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಬಗಳನ್ನು 


ಆಯಾ ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿದೆ, ಈ ವಿಬಾಗ ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಮಕಾಲೀನ 
ಸಮಾಜದ ಯಧಾರ್ಥ ಚಿತ್ರಣ ಮತ್ತು ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ತಾನ್ರವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ 


ರಚಿಸಿದ ವರ್ಗೀಕರಣ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ. ಬ್ರಹ್ಮೆವರ್ಗದಲ್ಲಿ 
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವೇದಾಧ್ಯಯನ, ಯಜ್ಞ ಯಾಗಾದಿ ಕರ್ಮಗಳು, 
ಆಶ್ರಮಗಳು ಉಕ್ಕವಾಗಿವೆ. ಕ್ಷತ್ರಿಯ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ, ಮೆಂತ್ರಾಲೋಚನೆ; 
ಚತುರಂಗ, ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದೆ. '" «ಳಳ ವಿಷಯಾನವಂತರೋ 
ರಾಜಾ ಶತ್ರುಃ ಮಿತ್ರಮತಃ ಪರಂ'' (೧೧೨-೪೭೩) ಎಂದಿರುವುದು ಅಂದಿನ ರಾಜ 
ನೀತಿ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನವ್ಟೇ ನೂಚಿಸಿರದೆ ಕೌಟಲ್ಯನ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ವಾಕ್ಯವನ್ನೂ ನೆನಪಿಗೆ 
ತರುತ್ತದೆ. ವೈಶ್ಯವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ, ವಾಣಿಜ್ಯ. ಧಾನ್ಯಗಳು, ಅಡುಗೆಯ ಪಾತ್ರೆಗಳು, 
ಸಂಬಾರ, ಭಕ್ಷ್ಯಗಳು, ಅಳತೆತೂಕಗಳು, ಲೋಹಗಳು, ರತ್ನಗಳು, ಮತ್ತು ಪನಸಾರೆ 
ವನ್ಮುಗಳು ಇವುಗಳ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದೆ. ಈ ವರ್ಗದ ಮೊದಲಲ್ಲಿ ಬರುವ 
ಕೆಲವು ಪದಗಳು ಸೂಚಿಸುವ ವೃತ್ತಿವೆ3ೌಲ್ಯಗಳು ಬಹಳ ಕುತೂಹೆಲಕಾರಿಯಾಗಿನೆ. 
ವೈಶ್ಚವರ್ಣದ ವೃತ್ತಿಗಳು ಮಾರಿ ಎ ಕೃಷಿ, ಪಾಶುಪಾಲ್ಯು, ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ 
(೧೩೦-೫೮೭). ಆದರೆ ಇವು ಮೂರೂ ಒಂದೇ ಮಟ್ಟಿದವನ್ಲ. ಹಿಂನಾದಿದೋವ ಗಳು 
ಪ್ರಧಾನವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಕೃಷಿ ಅನೃತ. ಉದುರಿದ ಕಾಳನ್ನು 

ಜೀವಿಸುವುದು ಮೇಲು, ಅದು ಯತ. ಸೃತಂತ್ರವಾಗಿ ಜೀವನ ನಡೆಸುವ ಸಂವ್ರ 
ದಾಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ವರ್ತಕರಿಗೆ ನೇವೈೆ ಚಾಕರಿ ಎನ್ನು ನ್ನ ದು ಶ್ರವೈತ್ತಿ, ನಾಯಿಬಾಳು. 
ಭಿಕ್ಷ ಬೇಡುವುದಂತೂ ಮೃತ, ಮರಣ ಅಧವಾ ನಾವು; ಬೇಡದಿರುವುದು ಅಮೃತ 
(೧೩೦-೫೮೮). ಬಡ್ಡಿಯಿಂದ ಜೀವನ ನಡೆಸುವುದು ಸಮ್ಮತವೇ, ಆದರೆ ಸಾಲ 
ಕೊಡುವವನು ಉತ್ಕಮರ್ಣರ್ಕ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವನು ಅಧಮರ್ಣ (೧೩೦-೫೯೦). 
"* ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ತಿ ಸತ್ಯವಾಗಿರಲು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ್ಯ'' ಎಂದು ವ್ರಾಮಾಣಕ 
ವರ್ತಕರೂ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಇಂದೂ ಕೇಳಬಹುಡು. ಆದರೆ ಇತರರು ಇದನ್ನು 
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವರ್ತಕರ ಹೇಡಿತನವೆಂಜೋ ಅಥವಾ ತಮ್ಮನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ 
ಪ್ರಯತ್ನವಂದೋ ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅದು ಇದೇನೂ ಆಗಿರದೆ ವಾಣಜ್ಯದ 
ಅನಿವಾರ್ಯ ಸ್ಲಿತಿ ಎಂದಿವಿಂದಲೂ ಇರುವ ಸ್ತಿತಿ ಎನ್ನುವುದು ಬಹಳ ಜನಕ್ಕೆ 
ಒಬ್ಬಗೆಯಾಗಲಾರದು. ಅಂತಹವರಿಗೆ ಅಮರಕೋಶವು "" ಸತ್ಯಾ ತಂ ವಣಗ್ಸಾವಃ 
ಎ 


ಆ ಛಲ ಇಟ ನೆ ha Re ಸಾ ಳಿ ಬಾ ~ sw ಸತ 
(೧೩೦ ೫೮೮) ಎಂದು ಪ್ರಾಚೀನ ಪದ್ಧತಿಯ ಪ್ರಮಾಣ ಫೀಡುತ್ತನಿ. ರೂದ್ರವರ್ಗ 


ತಿ 
ಲ 
( 
| 
ಟ್ರಿ 
ಇ] 
A 
2 
$೫ 
<i 
2 
3 
(4 
ಹ 
3 
ಒಣ 
4 


ುವ ಅನೇಕ ಹೆಸರುಗಳು ಆ ವಸ್ಮುಗಳ ಮೂಲವನ್ನೂ 
ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಸಮರ ಅಂಬಲಿಗೆ ಒಂದು ಪದವಾದ ಅವಂತೀಸೋಮವು 
(೧೩೬-೬೨೨೭) ಆ ನೊ;ಮಲತೆಯ ದೇಶವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಸುರಾಷ್ಟ್ರ ಜ 
(೬೭-೧೮೦) ಒಂದು ತೊಗರಿ. ದ್ರಾವಿಡಕ (೬೮-೧೫೪) ಎಂದರೆ ಕಚೋರ, 
ಕಾಂಭೋಜಿ (೬೮-೧೮೮) ಒಂದು ಬಗೆಯ ಕಾಡುದ್ದು. ಕಾಶ್ಮೀರ (೬೯-೧೯೫) 
ನೆಲದಾವರೆ ಗಡ್ಡೆ ಯಾದರೆ, ಕಾಫಿ ರೆ ಜನ್ಮ (೭- ೩೯೦) ತೂ: ಒಂದು ಹೆಸರು. 
ವಾರಾಹಿಗಿಡದ “ ಜಿಸರಾಗಿರುವೆ ವಿಷಕ್ಸೇನಫ್ರಿಯಾ (೭೦-೩೦೦) ಯಾವುದೋ 
ಪುರಾಣಮೂಲವನ್ನು ತಾ ಟೋ ಕಂಚಿನ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾಸಂ, 
ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಂ ಎಂಬುವು ಕಂಚಿಗೆ ಆ ದೇಶಗಳೆ ಸ ಸಿದ್ದಿಯನ್ನು ಪ ಪ್ರಕಟಿಸುವುದು ಮಾತ್ರ 
ವಲ್ಲದೆ, ಆದೂರಾಹ್ಹಯೆಂ (೧೪೫-೬೯೦) ಎನ್ನುವುದು ಅದು ದೂರಜೇತದಿಂದ pe 
ದನ್ನೂ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಮಣಿಶಿಲೆಯೆ ಒಂದು ಹೆಸರು ನೈಪಾಳೀ (೧೪೬-೭೦೧). 
ತುರುಷ್ಟಃ ಯಾವನೇ (೯೮-೩೯೪) ಮೋಬಾನದ ಹೆಸರುಗಳು. ವಾಂಚಾಲಿಕಾ 
(೧೫೨-೭೩೫) ಎಂದರೆ ಬಬ್ಬ ಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಬೊಂಬೆ. 
ನೂಫ್ಪ್ಷ ವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿಯೋ ಸ್ಪ ೧ತ ಅನುಭವದ ನೆನವಿಂದಲೋ 
ಜನಪ್ರಜ್ಞೆ, ಮಾಡಿದೆ Wok. hs ಅವ್ವೆ K ಬಿಚಿತ್ರ ವಾಗಿವೆ. ಮುಟ್ಟ ದರೆ ಎಲೆ 
ಮುದುರಿಕೊಂಡು ಕಾಂಡ ಬಾಗುವ ಗಿಡ ನಮಗೆ ಕೀ ಧ್ರಾಕೋಫಿಯಾದ ಇ ಮುನಿ ಆದರೆ 
ಚೀನರಿಗೆ ಆದು ಕ್ಸ ಜೋಡಿಸಿ ತಲೆ ಬಾಗಿಸುವ ನಮಸ್ಕ್ಥಾರೀ (೬೯-೧೯೧) 
ಆಗಿತ್ತು. ಐರೋವ್ಯರು ನಮಗೆ ಕೆಂಪು ಮೋರೆಯವರಾಗಿ ಕಂಡರೆ ನಮ್ಮ ಪೂರ್ನಿಕರಿಗೆ 
ತಾಮ್ರವು ಮೆ ೀಚ್ಛೈಮುಖ ಖಂ (೧೪೫-೬೮೯) ಆಗಿ ಕಂಡಿತ್ತು. ತಿನ್ನುವುದರೆಲ್ಲೂ 
ಉಳಿಸುವ ಟಮೋಬಿಯು *ಕಂವಜಾನ, ಮಿತಂಹಜಚ (೧೬೨೯-೪೯). *ಿವಿಕಚ್ಚಿ ಜಾಡಿ 
ಹೇಳುವವ ಕರ್ಜೀಜಪ (೧೬೫-೪೭). ಏನೂ ಶಿಳಿಯದವನಿಗೆ, ಅಜ್ಜ ಸಿಗೆ 
ಮತ್ತೊಂದು ಹೆಸರು ಯಥಾಜಾತ (೧೬೫-೪೮). ಹಟ್ಟ ದಾಗ ಇದ್ದಂತೆಯೇ ಈಗಲೂ 
ಇರುವವನು. ಭ್ರಾತ ವ್ಯ (೨೧೩-೩೦೧) ಒಡಹ ಹುಟ್ಟ ದವನೂ ಬಾಡು, ಹಗೆಯೂ 
ಹೌದು. ಪೂಜ್ಯ (೨೧೪-೩೦೬) ಎನ್ನುವುದರ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಧಿ. ಹೆಂಡತಿಯ 
ತಂದೆ, ಹೆಣ್ಣು ಕೊಟ್ಟ ಮಾವ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಲೋಕಾನುಭವ: ಹದಕ್ಕೆ ನೀದಿವ 
ಕಾಣಿಕೆ ಇದು. 


0 


೬ 
ಆಮರಕೋಶಕ್ಕ ಆದ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಪುರಸ್ಥಾರ ಬಹಳ ಬೇಗನೆ ದೊರೆತಂತೆ 
ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾರ್ಥನೀಯ ಹಕೋಶಕಾರರ ವಂಕ್ಚ್ಕೆಗೆ ಅಮರಸಿಂಹನು ಸೇರಿದರು. 


AY. 


ಕಾತ್ಯವಾಚಸೃ ತಿಮ್ಯಾಡಿಭಾಗುರ್ಯಮರಮಂ ಗಲಾಃ | 
ಸಾಹಸಾಂಕಮಹೇಶಾದ್ಯಾಃ ವಿಜಯಂತೇ ಜಿನಾಂತಿಮಾಃ || 
ಎಂದು ಕೇಶವನು ಕಲ್ಪದ್ರು ಕೋಶದಲ್ಲಿ ಸ್ತುತಿಸಿದ್ದಾನೆ. "" ಅಮರಸಿಂಹ ವೈಜಯಂತೀ 
ಹಲಾಯುಧಾದಿಷು ದಶಥಿಘಂಟವಃ ಇತಿ ವ್ಯವಹಾರಾತ್‌'' ಎಂದು ಸಾಯಣರು 
ನುಡಿದಿದ್ದಾರೆ. ಅದರ ಮೇಲಿನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದಲೂ ಅದರ ಹಿರಿಮೆ 
ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಬಿವ್ರಕ,ರ ಪ್ರಕಾರ ಅದರ ಮೇಲೆ ೪೦ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಿವೆ ; ಪವಿ 


ಜೆ ಜ್ರ 
ಕಾವ್ಯಕಲ್ಪನಾ ಪ್ರಕಾರ ಅವು ೬೯. ಆವುಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಸ್ಸಾಮಿಯ ಅಮರಕೋಶೋ 


ದ್ರಾಟನ (೧೧ನೆ ಶತಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧ), ಸರ್ವಾನಂದ ವಂದ್ಯಘಟೀಯನ ಟೀಕಾ 
ಸರ್ವಸ್ವ (ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೧೫೯), ಬೃಹಸ್ಪತಿಯ ಪದಚಂದ್ರಿಕಾ ಅಧವಾ ರಾಯಮುಕುಟಿ 
ಮಣಿ (ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೪೩೧), ಭಾನುಜಿ ದೀತ್ಲಿತನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಸುಧಾ ಅಧವಾ ರಾಮಾಶ್ರವಿತಾ 
(೧೭ನೆ ಶತಮಾನ) ಪ್ರಮುಖವಾದವು. ೧೨ನೆ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ನುಭೂತಿ ಅಥವಾ 
ಸುಭೂತಿ ಚಂದ್ರನ ಕಾಮದೇನು ಎಂಬ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಓಬೆಟಿನ ಭಾವೆಯಲ್ಲಿಉಳಿದಿದೆ. 
ಸಿಕ್ಕಿರುವ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಲ್ಲಿ ನ್ನೇರನ್ನಾಮಿಯದೇ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದ ಅತ್ಯಂತ ವ್ರಾಚೀನ 
ವ್ಯಾಖ್ಯೆಯಾದರೂ ಅವನದೇ ಅಮರದ ಮೇಲಿನ ಪ್ರಥಮ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. 
ಗೌಡ, ಉವಾಧ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಭೋಜ ಎಂಬ ತನಗಿಂತ ಹಿಂದಿನ ಮೂವರು 
ಅಮರಕೋಶ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಕಾರರನ್ನು ಹೀರಸ್ಯಾಮಿ ಹೆಸರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಆದರೆ ಅವರ 
ಕೃತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಏನೊಂದೂ ತಿಳಿದುಬಂದಿಲ್ಲ. 

ಆದರೆ ಈ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ, ಪುರಸ್ಕಾರ ಅಮರಸಿಂಹನನ್ನು ಟೀಕೆಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿಲ್ಲ. 
ಯಾವುದೇ ಕೋಶ ಒಳಗಾಗಬಹುದಾದ ಖಂಡನೆಗಳಿಗೆ ಅವನ ಕೋಶವೂ ಒಳ 
ಗಾಯಿತು. ರಚನಾಕ್ರಮದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಪದರೂಪದವರೆಗೆ ಅದನ್ನು ಟೀಕಿಸಲಾಗಿದೆ. 
ಅಮರಸಿಂಹನ ಕೃತಿ ಕೋಶನಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೊನ ಪ್ರಯೋಗವಾಗಿದ್ದಂತೆ 
ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಪರ್ಯಾಯಕೋಶವಾಗಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಲಿಂಗ 
ನಿಘಂಟಾಗಲಿ ಆಗಿರದೆ ಕಾಂಡವಿಭಾಗದಲ್ಲಿಯೂ ಒಂದು ಹೊನ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಟ್ಟಂತಿದೆ. 
46 ಸ್ರಷ್ಟು ರತ್ನ ಕೋಶಾದಿವತ್‌ ಸ್ತ್ರೀವುಂನಪುಂಸಕವಿಧಾನೇನೈವ ವಚನಮುಚಿತಂ ? 
ಎಂದು ಶ್ಲೀರಸ್ವಾಮಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ವ್ರಾಚೀನ ಆಶ್ಲೇಷ ಇದನ್ನು ಸೂಚಿಸು 
ತ್ತದೆ. ಪದಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿಯೂ ಟೀಕೆ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ. ವನೌಷಧಿವರ್ಗದ ೧೪೩ನೆ 
ಶ್ಲೋಕವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾಸಿ.ಬತ್ತಾ ಸ್ಲೇರಸ್ವಾಮಿಯು *" ಬೃಹತೀತು ನಿದಿಗ್ನಿಕಾ '” 
ಎಂಬ ಭಾಗುರಿಯ ಪಾಠದಿಂದ ಅಮರನು ತಪ್ಪಿ ದ್ದಾನೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆಯೇ 
ವೈಶ್ಯವರ್ಗದ ೬೪೧ನೆ ಶ್ಲೋಕದ ಮೇಲೆ ಬರೆಯುವಲ್ಲಿ ಮಾಲಾಕಾರನು ಭಾಗುರಿಯನ್ನು 
ತಪ್ಪು ಓದಿದನೆಂದೂ, ಆಮರನು ಮಾಲಾಕಾರನ ಕೋಶದ ಪಾರವನ್ನು ಅನುಸರಿ 
ತಪ್ಪಿ ದ್ಹಾನೆಂದೂ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ : ""ಏತಚ್ಛ್ಚ ದ್ರಪ್ಪಂ ಶರಮಿತಿ ಭಾಗುರಿಸಾಕೇ 


~ 
ಕಾ fo ಸಿ ಅ್ರಾಯಪ್ಞ ಇಗ್‌ಾ, ಸಾಲೆ ರ್ಜ ಬಾಕ್‌ ಇ | ಬಸ ಹ್ಞಾ 
ಹಸಿ ಸುಡ ಟಿವಿಹ ೭ ಐಓ ಸಪಾದ 3 | ನ್‌್‌ ಇಲೆ ಹತ್ಯಾ ಧ್‌ ಲ ಘಾ 
ಎ ೪ ಕ್ಲೈ ತ 4 ಆ) ೦ಈಃ ಕಚಿನ್ಸ್ಸ ಷ್ಟ, ಸಿವಿ ನಂತೂ 


Lge wed 


XA] 


ಇತ್ಯಯಮಪಿ ಮಾಲಾವಾರೇನ ವಿಪ್ರಲಬ್ಧಃ !'' ಅಂತೆಯೇ ವನೌೌಷಧಿವರ್ಗದ 
೯೯ನೆ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಖದಿರ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಸರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಬಾಲತನಯ 
ಎನ್ನುವುದರ ವಿಷಯವಾಗಿ ಬರೆಯುತ್ತಾ ಸಪ್ರೀರಸ್ಮಾಮಿಯು ಅಮರನು ಧನ್ವಂತರಿ 
ಕೋಶದ ವಾಠವನ್ನು ನೋಡದಿರುವುದರಿಂದ ಹೀಗಾಗಿದೆ ಎನ್ನು ತ್ತಾನೆ : 4 ಬಾಲ 
ಪತ್ರೋ ಯವಾಸಃ ಬದಿರಶ್ಶೇತಿ ದ್ವ್ಯರ್ಭೀಷು ಧನ್ವಂತರಿವಾಠಮದೃಷ್ಟ್ಟ್ವಾ ಬಾಲ 
ಪುತ್ರಭ್ರಾಂತ್ಯಾ ಗ್ರಂಥಕೃತ್‌ ಬಾಲತನೆಯಮಾಹ |? ವೈಶ್ಯವರ್ಗದ ೫೮೭ನೆ 
ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿನ (4 ಅನೃತಂ ಕ್ಫೃಷಿಃ ಸ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಹುರಿತು 44 ಪ್ರಮೃತೆಂ ತಿ 
ಸಭ್ಯಃ ವಮಾಠಃ'? ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾನೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಮನುವಿನಲ್ಲಿ "" ಪ್ರಮೃತಂ 
ಕರ್ಷಣಂ ಸ್ಮೃತಂ ' (೪-೫) ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. 

೧೫ನೆ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಹರ್ಷ ಎಂಬುವನು ಅಮರಕೋಶವನ್ನು ಸಮಗ್ರ 
ವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಲು ಅಮರಖಂಡನ ಎಂಬ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ರಚಿಸಿದನು. ಅವನ ಆಕ್ಷೇಪ 
ಗಳು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ನಾಲು. (೧) ಅಮರಶಕೋಶದಲ್ಲಿ ನೀಡಿರುವ ಪರ್ಯಾಯಪದ 
ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಸಾಲದು. (೨) ಕೋಶಗಳ ಎರಡು ಬಗೆಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಲ್ಲಿವೆ-- 
ಪರ್ಯಾಯಕೋಶಗಳು ಮತ್ತು ನಾನಾರ್ಥಕೋಶಗಳು. ಆದರೆ ಅಮರಸಿಂಹೆನದು 
ಅಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಪರ್ಯಾಯಲಿಂಗಕೋಶೆ. (೩) ಅಮರನು ಪ್ರಧಾನಜಾತಿ ಹಾಗೂ 
ಉಪಜಾತಿಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಪದಗಳನ್ನು ಯಾವ ಕ್ರಮವೂ ಇಲ್ಲದೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ 
ಜೋಡಿಸುತ್ತಾನೆ. (೪) ಪದವೊಂದರ ವಿಭಿನ್ನ ಶಾಬ್ಬರೂಸಗಳನ್ನೂ, ಅದು 
ಪ್ರಯುಕ್ತವಾಗಿರುವ ಎಲ್ಲ ಲಿಂಗಗಳನ್ನೂ ಅವನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿಲ್ಲ. ಈ ಆನ್ಷೇಪಗಳಿಗೆ 
ಸಮಾಧಾನ ನೀಡಿ ಅಮರನನ್ನು ಸನುರ್ಧಿಸಲು ಕೃಷ್ಣಸೂರಿ (ಸು.ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೭೭೦) 
ಅಮರಮಂಡನ ಎಂಬುದನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಇಂಗ್ಲಿಹಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ 
ಪರ್ಯಾಯಕೋಶವಾದ Thesaurus ನ್ನು ರಚಿಸಿದ ಪೀಟಿರ ಮಾರ್ಕ್‌ ರೋಜಿ 
೧೮೫೨ರಲ್ಲಿ ಆ ಗ್ರಂಥಕ್ಕೆ ಬರೆದ ಮುನ್ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಈ ಬಪ್ಪಣಿ 
ಉಲ್ಲೇಖಾರ್ಹವಾಗಿದೆ : 

The following are the only publications that have come to 
my knowledge in which any attempt bas been made to construct 
a systematic arrangement of ideas with a view to their 
expression. The earliest of these, supposed to be at least nine 
hundred years old, is the AMERA COSHA, or Vocabulary of 
the Sanscrit Language, by Amera Sinha, of which an English 
translation, by the late Henry T. Colebrooke, was printed at 
Serampore, in the year 1808. The classification of words is 
there, as might be expected, exceedingly imperfect and con- 
fused, especially in all that relates to abstract ideas or mental 


೫೫11 


operations. This will be apparent fiom the very litle of the 
first section, which comprehends " Heaven, Gods, Demons, Fire, 
Ar, Velocity, Eternity, Much’: While Sim, Virtue, Happiness, 
Destiny, Cause, Nature, Intellect, Reasoning, Knowleduc, Senses, 
Tastes, Odous, Colaurs, are included and jumbled together in 
the fourth section A more logical order, however, pervades 
the sections relating to natural objects, such as, Seas, Earth, 
Towns, Plants, and Animals, xh.ch fom scpaxate classes; exhi- 
biting a remarkable attempt at analysis at 8೦ rcmote a period 
of Indian literature. 

ಇದರಿಂದ ಅಮೆರಸಿ-ಹೆನ ಪ್ರಸಿದಿ ಗಾಗಲಿ ಅಮರಕೋಶದ ಸ 
ಯಾವ ಧೆಕ್ಟೇಯೂ ಜಾ ವುಮ್ಲಿ 
ಸ್ವತಂತ್ರಕೋಶಗಳೂ ರಚಿಶನಾನದವು. -೨ರುಮೋಶಕ್ಸಮನು ಲಿ.ಕಾಂಡಶೇಷ ಎಂಬ 
ಪೊರಕಕೊೋಶವನ್ನು ರಚಿಸಿದನು. ಸರ್ವಾನಂದನು ಇನನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವುದರಿಂದ 
ಇವನ. ಕಾಲ ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೧೫೯ಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿನದಾಗಿರಬೇಕು. ಅಮರಕೋಶದಲ್ಲಿ 
ಬಿಟ್ಟಿರುವ, ಆದರೆ ತನ್ನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವ್ಯವ ಸಾರದಲ್ಲಿದ್ದ ಪದಗಳನ್ನು ಹೇಳು 
ವುದನ್ವಿ ಅವನ ಗುರಿ ಆಗಿತ್ತು. ಅಮರಕೋಶದಲ್ಲಿ ಉಕ್ತ ವಾಗಿರುವ ೧೭ ಬುದ್ಧನ ನ 
ಹೆನರುಗಳಿಗೆ ಇವನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಡಿ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇತರ ಸದಗಳ 
ಬಗ್ಗೆಯೂ ಇಂತೆಯೇ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ಶಾಸ್ತ್ರಕಾರರ, ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು ಪದಗಳ 
ಅರ್ಧಗಳಿಗೆ ವ್ರಮಾಣನೀಡುವಾಗ ಇತ್ಯಮರಃ ಎಂದು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಮೊದಲು 
ಹೇಳಿ ಅನಂತರ ಅಧವಾ ಅದ ಇರವ ವದಗಳಿಸಿ 

೨ 
ಬಿ 


ಮುಂತಾದ ಕೋಶಗಳನು ಉಲ್ಲೇಖಿ: 
ಕು 


J ಎಪಿ ಹಾ ಇತರೆ ಚಾಡಾ ತಷ್ಟು ದ ಇನ್ನ ಕಾ ಸ | ಇಂಟ. ಲ 
ಮುತ್ತು ಉಚ್ಛಾರ ಬದ್ದಿಗಾಗಿ ಚಿಸ್ಸ್‌ನ ತಳಗ ಅನು ಬಾಯಿಪಾರ ಮಾಡಿಸು 
ಓು ಆಬಾ 
ಹ್‌ ಹಾಸ ವ. ೯ p ದ್ದ. 2 ತ 
ಶ್ಕಿದ್ದ ವಬ್ಚತಿ ಇತ್ತೀಚಿನವರೆಗೂ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. 
ವ್ಲಿ 


ಅಮರಕೋಶವು ಅನೇಕ ಭಾನೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದವಾಗಿಪಿ. ಮೌಲಿನಸ್‌ 
ಅಸಾಂಕ್ಲೊ ಬಾರ್ಥೊಲೊಮಿಯೋ! ಎನ್ನು ವವರು ಅ ಅದರ ವ್ರಧೆಮಕಾಂಡದ ಖ್ಯ್ಯಾಟಿನ್‌ 
ಸಂಸ್ಕರಣವನ್ನು ೧೭೯೮ರಲ್ಲಿ ರೋಮಿನಿಂದೆ. ಪ್ರಶಟ?, ದರು. ವಿಲ್ಪಿನ್ಸ್‌ (೧೬ನೆ ಶತಕ), 
ಎಚ್‌. ಟಬ. Fy ಲ್‌ಬ್ರೂಕ್‌ (ಶ್ರಿ (kid ೧೫೦೭), ರೂನ್ಸೋ (೧೮೧೨), 
ವಿಲ್ಲನ್‌ (೧೮೧೯) ಯೇಟ್‌ (೧೮೪೭೬), ಬ್ಬ (೧೮೫೬೨೫), ರಾಮ್‌ ಯಾನೆವ್‌ 
(೧೮೭೧), ವಿಲಿಯಮ್‌ ೧ (೧೮೭೨) ಇಂಗ್ಲಿಷಿಗೆ ಅ A. 0% ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಲಾ ಯೈೈಲ್ಳೂ 


೫೫111 

ದೆಲಾಂಷಾಂ ಫ್ರೆಂಚ್‌ಭಾನೆಗೆ (೧೮೩೯-೪೨೫) ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ೧೯ನೆ ಶತಮಾನ 
ದಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಲಡಖ್‌ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಆಗಿರುವ ಒಂದು ಅನುವಾದ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ರಾಮ 
ದೊಯು ವಿದ್ಯಾಲಂಕಾರ ೧೮೩೧ರಲ್ಲಿ ಬಂಗಾಳಿಗೆ ಅನುವಾದ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. 
೧೮೫೩ರಲ್ಲಿ ಅನಂತ ಶಂಸ್ರಿ ತಛಫೇತರ್‌ ಮರಾರದಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾನು 
ದೀಕ್ರಿತನ ಗುರುಬಾಲವ ತ್ರ ಬೋಧಿನಿಯನ್ನು ಓದಿ ಅದರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗಿ ತಾಳ್ಯ ಪಾಕ 
ಅನ್ನಮಾಚಾರ್ಯರ ತ ತಿರುವೆಂಕಖಟಾಚಾರ್ಯನು 'ಬಾಲಪ್ರಟೋಧಿಕ "4 
ತೆಲುಗು ವ್ಯಾಖ್ಯಾ ನ ರಚಿಸಿದನೆಂದು ಆಂಧ್ರೆನಿಚ್ಚಾ ನನರ್ವಸ್ವ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ 
ಅಮರಕೋಶವು ಗುರುಬಾಲಪ್ರಬೋಧಿಕಸಹಿತಎಾದ ಕಲಾದೊಡನೆ ೫ ೨೬೧) ಮತ್ತು 
ಅಮರಪದವಾರಿಜಾತದೊಡನೆ ಸಾಜ ಸ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. 

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ Roget ಒಂದು ವ್ರಾಚೀನ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ನಾಗ 
ವರ್ಮನು (ಸು.ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೧೫೦) ಅಭಿಧಾನಕೋಶವನ್ನು 

ವರರುಚಿ ಆಟ ಧಂಛಾ 

ಗುರಿ ಶಾಶ್ನತನುಮರಕೋಶಮೆಂಬಿವು ಮೊದಲಾ 

ಗಿರೆ ಪೂರ್ವಶಾಸ್ತಮಂ ನೆಂ 

ಹರಿಸಿ ಮನಂಗೊಳೆ ಕಿಘಂಟುವಂ ರಚಿಸುವೆಂ! 
ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. ಸಿಕ್ಕಿರುವ ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ವ್ರಾಚೇನ 
ವಾದುದು ನಾಚಿರಾಜ (ಸು.ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೩೦೦)ನೆದು. ಭಾರತದ ಇತರ ಯಾವುದೇ 
ದೇಶಭಾವಯಲ್ಲಿ ಇದರಷ್ಟು ಅಧವಾ ಇದಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದಿನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಇದ್ದಂತೆ ತಿಳಿದು 
ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರ ಶ೬ಲೆಗರಿಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರೊ. ಡಿ. ಎಲ್‌. ನರಸಿಂಹಾ 

ಇರ್ಯರ ಬಳಿ ಇದೆ. ಆದರೆ ಆನು ಕತ್ರ್ರಿಯವರ್ಗದ ಜ್ಛತ್ರಃ (೧೨೩-೨೪೦) 
ಎಂಬಲ್ಲಿಗೆ ಭಂತಿಹೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸರಳವಾಗಿರುವುದಲ್ಲಡೆ ವನೌಷಧಿವರ್ಗದಲ್ಲಿ 
ಸಂಗ್ರ ಹಿಸಿರುವ ಗಿಡಮರಗಳ ಕನ್ನ ಡದ ಹೆಸರುಗಳು ಅಧ್ಯ್ಯಯನಯೋಗ್ಯವಾಗಿವೆ. 
ಮೂಲದಲ್ಲಿರುವ ಶಬ್ದಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಅನುಕ, ಎಂದು ನಾಚಿರಾಜ ಕೆಲವನ್ನು ಹೇಳು 
ತ್ಕಾನೆ. ಉದಾಹಾಣೆಗೆ 4 ನಿನಾಯಕಃ!.... ಗಜಾನನಃ | ಪು! ಈ ೮ ೪0 
ಹೆಸರು ! ಅನುಕ್ಕ | ಅಂಕುಶಧೆರಿನ | ಅಂಬುಧರಃ | ಈ ೨ ಅನುಕ್ಕ | '' ಸಂಸ್ಕೃತ 
ಪದಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಸ್ಕ ತರೂವ ತೊಟ್ಟಿ ಕನ್ನಡ ಪದಗಳು ಕಾಣಿಸುವ ಒಂದೆರಡು 
ಸಂದರ್ಭಗಳೂ ಇವೆ. ದೃಷ್ಟಾಂತಕ್ಕೆ : « ನಾವ್ಯಃ | ತ್ರಿಲಿಂಗ | ವೂರುಗೋಲಿನಿಂದ 
ದಾಂಓಟಿಲು ತಕ್ಟುದರ ಹೆಸರು | ನೌ! ಸ್ರ್ರ | ತರಣಿಃ | ತರಿ8।್ಧ್ಯ ಪಡಗುಃ | ಈ ೪ 
ನಾವೆಯ ವನಸರು |'' (ಓಲೆ ಪತ್ರ ೯೭). ಸು. ೧೬೦೦ರಲ್ಲಿದ್ದ ಳವಿವಿಠ ಲನು 
ಅಮರಕೋಶದ ಮೇಲೆ ಟೀಕನ್ನು ರಚಸಿ ಅದನ್ನು ವಿದಗ್ಗ ಚೂಡಾಮಣಿ ಎಂದು 

ಕರೆದಿದಾ ನೆ. ಚಿಂತಕೊಂತ ಚಲುಮಯ್ಯಾ ಮತ್ತು ಮಹಾದೇವನ ತ್ರ ೧೮೫೧ರಲ್ಲಿ 
ಅಮರಕೋಶವನ್ನು ತೆಲುಗಿನಿಂದ ಅನುವಾದಿಸಿದರು. ೧೮೬೨ರಲ್ಲಿ. ಸಿದ್ಧಾಂತಿ 


XXIV 


ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಿ ಸಟೀಕ ಅಮರಕೋಶವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಕಿಟ್ಟೈಲ್‌ ಅದರೆ 
ಉಪಯೋಗ ಸಡೆದಿದ್ದಾ ರೆ... ಲೂಯಿ ರೈಸರ ಮೊದಲ ಮುದ್ರ ೧೫ ೧೮೭೩ರಲ್ಲಿ 
ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ೧೮೮೮ರಲ್ಲಿ ಸೋ. ವೆಂಕಶಬೇಶ ಶಾಸ್ತ್ರಿ, ಮೋ. ರಾಮಶೇಸಶಾಸ್ತಿ 
ಮತ್ತು ದೊ. ನಾರಾಯಣ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಅಮರಕೋಶದ ಸಂಸ್ಕೃತ 
ಮೂಲ ಹಾಗೂ ಅದರ ಕನ್ನಡ ಟೀಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಸಿದರು. ಇದು ಗುರುಬಾಲ 
ಪ್ರಬೋಧಿಕೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅನುವಾದ. ಲಿಂಗಾಭಟ್ಟಿ, (ಯ, ಟೀಕಾಸರ್ವಸ್ತ 
ಜು ಸುಧಾದಿ , ವಬ್ರಖ್ಯಾನಸ್ತ, ವಿಶೇಷಗಳಿಂದ ಆಧಾರಿತ ಇ ಸಜೆ ದು ತಿಳಿಸಿದೆ. 
ಪದಗಳ ಆರ್ಥ ಳನ್ನು ಕೊಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಮ್ಯಾನರಣಸೂತ್ರ ಪೂರ್ವಕ ಅವುಗಳ 
SA ತಿಳಿಸುವುದು ಈ ಗ್ರಂಥೆದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ. ಗ್ರಂಥದ ಮೊದಲಲ್ಲಿ 
ಅಮರಕೋಶಾದರ್ಶ ಎಂಬ ವಿಭಾಗವಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಿಂಬಗಳಿವೆ. ಅವು 
ಅಮರಕೋಶದ ಮೂರು ಕಾಂಡಗಳಿಗೆ ಸಂವಾದಿಯಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಬಿಂಬದಲ್ಲೂ 
ಕೋಶದ ಆ ಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಉಕ್ಕವಾದ ಸಂಸ್ಕತ ಶಬ ಗಳನ್ನು ಅಕಾರಾದಿಯಾಗಿ 
ತೋಡಿಸಿ ಅವಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲೇ ಕನ್ನ ಆ ಅರ್ಥಗಳನ್ನೂ. ಕೊಟ್ಟಿ ದೆ. ಇದನ್ನು ರಚಿಸಿದವರು 
ವೆಂಕಟಕೃಷ್ಣ್ವಾರ್ಯ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಈಃ ಗ್ರಂಥ ಅತ್ಯಂತ ನಿದ್ದೆ ತ್ಪೂರ್ಣವೂ 
ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತ ವೂ ಆಗಿದೆ. ಅವಶ್ಯವಾಗಿ ಪುನರ್ಮುದ್ರಣ ಕಾಣಬೇಕಾದ ಕೃತಿ. 
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ವಿದ್ವಾನ್‌ ಜಿ. ವಿಷ್ಣುಃ ನ್ಹಿಮೂರ್ತಿಭಟ್ಟಿರು ಮೂಲಸಹಿತ ಸರಳವಾದ ಕನ್ನಡ 
ಅನುವಾದವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ (೧೯೬೫). 

ಇವೆಲ್ಲವೂ ಜಮರಕೋಶದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅನುವಾದಗಳು. ಒಂದು ಕಾಂಡ, 
ಎರಡು ಕಾಂಡ ಹೀಗೆ ಆಸಂಪೂರ್ಣವಾದವು ಜಸ; ಇವೆ. ಗ್ರಂಥಾಗಾರಗಳಲ್ಲಿ 
ಮತ್ತು ಹಸ್ಮಪ್ರತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾದವೂ ಅನೇಕ ಇರಬಹುದು. ಕನ್ನಡ 
ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ee ಸಂತನ ಕ್ಸ ತಿ ವಿದ ಜ್ತ ಕ ವಪ್ರಿ ಯ ಮಾತ್ರ ಆಗಿರದೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ 
ಮಾನ್ಯತೆಯನ್ನೂ ಸಡೆದಿರುವಂತೆ ಆ 6 ಇದಕ್ಕೆ, ಪ್ರಮಾಣ ಕಿಟ್ಟೆ ಲರ ಕನ್ನಡ 
ನಿಘಂಟನ ಮೊದಲನೆ ಅಕ್ಷರದ ಕೆಳಗೆ ಉಲ್ಲೆ ೇಖಸಿರುವ ಕ ತತ 

ಅಆ ಬಾರದಿದ್ದರೆ ಅಮರವಾದರೂ. ಹೇಳು ! ಎಂಬನ್ಕೈೆ. 


ಲ 


ಪ್ರಕೃತ ಗ್ರಂಥ ಲೂಯಿ ರೈಸ್‌ರವರು ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಅಮರಕೋಶದ ನಾಲ್ಕನೆ 
ಆವೃತ್ತಿ (ರ೯.೫)ಯ ಚ ಪುನರ್ಮುದ್ರಣ. ರೈಸ್‌ರ ಗ್ರಂಥದ ಮುಖ್ಯ 
ಪ್ರಯೋಜನ ಅದರಲ್ಲಿ ಕನ್ನ ಡದ ಅರ್ಥದ ಜೊತೆಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅರ್ಥವನ್ನೂ ಕೊಟ್ಟ ರು 
Ka ಹದಸೂಚಿ ಸದದ ಸೂರ್ಣರೂಪವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವೆ ಪಾಠವನ್ನು 
ಅನುಸರಿಸಿದ್ದರೆಂದು ದ್ವೈೆಸ್‌ರು ಸೂಚಿಸಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಗುರುಬಾಲಪ್ರ ಭೋಧಿಕೆಯನ್ನು. 
ಅನುಸರಿಸಿದ್ದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ೧೯೨೭ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅದು ನಾಲ್ಕು ಮುದ್ರಣಗಳನ್ನು 


XXV 


ಕಂಡದ್ದು ಅದರೆ ಉಹಯುಕ್ವತೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಸದ್ಯದ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಲವು 
ವರಿಷ್ಠರಣಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ಆವರಣ ಚಿಹ್ನೆಗಳಿಗೆ 
ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು. ಲಿಂಗ ನಿರ್ದೇಶಕ್ಕ್ಟಾಗಿ, ವರ್ಯಾಯ ವಿಭಾಗಕ್ಕಾಗಿ, ಹಾಗೂ ಪಾದ 
ಪೂರಣಕ್‌್ಪಾಗಿ ಬಳಸಿರುವ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಇತರ ಶಬ್ದಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲು ಆವರಣ 
ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿರುವುದಾಗಿ ರ್ಲೆಸ್‌ರು ಪೀಠಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದರೂ ಎಷ್ಟೋ ಕಡೆ 
ಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಸಂಸ್ಕರಣದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮಾಡಿದೆ. ಎರಡನೆಯ 
ದಾಗಿ, ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ್ದ ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ತಿದ್ದಲಾಗಿದೆ. ಅವನ್ನು ತಿದ್ದು 
ಪಡಿಯಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಿದೆ. ಕೊನೆಯದಾಗಿ, ರೈಸ್‌ರ ಗ್ರಂಥದ ಪದಸೂಚಿ ಅನೇಕ 
ದೋಷಗಳಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬಹೆಳ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದ್ದಿತು. ಅನೇಕ ಪದಗಳ 
ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಉಲ್ಲೇಖವಾಗಿದ್ದವುಗಳದೂ ಎಲ್ಲ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನೂ ಸೂಚಿ 
ಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಈ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಪದಸೂಚಿಯನ್ನು ಪೂರ್ತಿ ಹೊಸದಾಗಿ 
ರಚಿಸಿದೆ. ರೈಸರ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಿದ್ದ ೨೬೦ ಪದಗಳನ್ನು ಮತ್ತು 
೩೫೦ ಪದೋಲ್ಗೇಖಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದೆ. 
2k ೫ ೫ ೨ 

ಈ ಪರಿಷ್ಟರಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನನಗೆ ವಹಿಸಿದ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾ 
ನಿಲಯದ ಪ್ರಸಾರಾಂಗದ ಡೈರಕ್ಟರವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕೋಶದ ಸಂಬಂಧೆದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು 
ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ ಮಾನ್ಯ ನ್ರೇಹಿತರು ಶ್ರೀ ಆರ್‌.ಎಲ್‌. ಅನಂತರಾಮಯ್ಯ, 
ಎನ್‌. ಶಿವಣ್ಣ, ಸಾಂಬಮೂರ್ತಿ, ಹಾಗೂ ರಾಮಚಂದ್ರಶಾಸ್ತಿ ಇವರಿಗೆ ನಾನು 
ಕೃತಜ್ಞ ನಾಗಿದ್ದೇನೆ. ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ನಾನು ಮಾಡಬೇಕಾಗಿ ಬಂದ ವಿಳಂಬ 
ದಿಂದ ಕಷ್ಟನಷ್ಟ್ಯಗಳಿಗೊಳಗಾದರೂ ಅವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಶಾಂತರೀತಿಯಿಂದ ಸಹಿಸಿ ಗ್ರಂಥ್‌ 
ವನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಮುದ್ರಿಸಿರುವ ವಿದ್ಯಾ ಪ್ರಿಂಟಿರಿಯ ಶ್ರೀ ಶಿವರಾವಂ್‌ ಅವರಿಗೆ 
ನಾನು  ಖುಣಿಯಾಗಿದ್ದೇನೆ ಎನ್ನುವುದು ಚಿಷಚಾರಿಕವೇನಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿಸ 
ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. 


ನವ ದೆಹಲಿ ಎನ್‌. ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ 


2 
ಪೀಠಿಕೆ 

ಶ್ರೀಮದಾಂಧ್ರ ಕರ್ಣಾಟಿಕಾದಿ ಭಾಷಾ ಮಾತೃಭೂತವಾದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷಾ 
ಭ್ಯಾಸಿಗಳಿಗೂ ದೇಶಭಾಷಾಭ್ಯಾಸಿಗಳಿಗೂ ಸಹ ಅತ್ಯಂತ ನಾಧೆಕವಾದ ನಾಮ 
ಜೂ ನವೆಂಬ ಆಮರಕೋಶವು ಆಟ್‌ ೪ಘಂಟು ಎಂದು ಸರ್ವ 

ಇಂಗ ಕ್ರತವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಸಹಿತವಾಗಿಯೂ ಪ್ರತಿ ಸದ ಟೀಕಾ ಸಹಿತ 
ಆ 'ಅಧವಾ ಮೂಲಗ್ರಂಥ ಮಾತ್ರವೂ ಮುದ್ರಾ ಸಲ್ಪ ಟ್ಟು ಬಹು ಪ್ರಚುರ 
ವಾಗಿರುವುದು ಸರಿಯ. 

ಅವುಗಳು ಕೇವಲ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿದ್ಯಾರ್ಧಿಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಉಪಯೋಗವಾಗಿರು 
ವುದರಿಂದಲೂ ಶ್ಲೋಕಸ್ಥವಾದ ಸಮಾನಾರ್ಧಕ ಪದಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಹೀಕೆಯಲ್ಲಿ ಪುನಃ 
ಉದಹರಿಸಿ ಗ ಗಂಧವನ್ನು "ನಿಸ್ತ ರಿಸಿರುವುದರಿಂದಲೂ, ಮೈಸೂರು ಸೀಮೆಯ ರಾಜಕೀಯ 
ಕರ್ಣಾಟಕ po ಗಾಗಿ ಸುಲಭ ವರೌೌಲ್ಯಕ್ಟ ಕಾಲ ಕಾಲಕ್ಕೂ ಸಾಕಾದಷ್ಟು 
ಪ್ರತಿಗಳು ದೊರೆಯದೇ ಇದ್ದ ದ್ದ ರಿಂದಲೂ ಸಹ ಇದನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಮುದ್ರಾಕ್ತರ 
ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನ ಮುದ್ಭಾಪಿಸ ಸಬೇಕೆಂದು ಸಂಕಲ್ಪ ಸಾಯಿ, 

ಇಂಧಾ ಸಂಕಲ್ಪವು ಸಿದ್ಧಿ )ಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಗ್ರಂಥ ವಿಪ್ತರವಾಗದಂತೆ ಮುೂೂಲಸ್ಸೃ 
ಪದಗಳಿಗೆ ಕನ್ನಡ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌, ಈ ಎರಡು ಬ್‌ ಯೂ ಅರ್ಥವಿರುವ ಕಾಗ 
ಮಾಡಲುದ್ಯನಿಸಿ ಸಂಧಿ ವಿವೇಚನೆ, ಮೂಲಸ್ಸ ನಾಮ ಸಂಖ್ಯೆ, ಮೂಲಕಾರರ 
ಲಿಂಗಾದಿ ಓಔರ್ದಯ ಮುಂತಾದುವುಗಳು ತಿಳಿಯುವಂತೆ ತಕ್ಷ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು 
ಕಲ್ಪಿಸಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. 

ಹೀಗೆ ಕಲ್ಪಿತವಾದ ಸಂಕೇತಗಳು ಪಂಡಿತ ಪಾಮರ ಜನಮೇದೃವಾಗಿ ವಾಚಕ 
ಜನಕ್ಕೆ ಸೌಲಭ್ಯವಾಗುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿರುವ ಸಂಕೇತ ವಿಧಿ, ಮುದ್ರಾಪಣ 
ಕ್ರಮ್ಮ ಇವುಗಳನ್ನು ವಿಶದವಾಗಿ ಬರೆದು ಮುದ್ರಾವನಕ್ರಮ ಸೂಚಿಕ ಎಂಬ ಹೆಸರ 
ನ್ಪ್ಪಿಟ್ಟು ಗ ೦ಧಾರಂಭದಲ್ಲಿಯೇ ಸೇರಿಸಿ ಇದೆ. 

ಇದನ್ನು ಮಾಡುವಾಗ ಗುರುಬಾಲ ಪ್ರಬೋಧಿಕೆ, ನಾಮಲಿಂಗಾರ್ಥ 
ಚಂದ್ರಿಕೆ, ಆಂಧ್ರ ಓೀಕಾಮರ, ಪಾ ಎ ್ರೀ ಚೀನ ಮೂಲ ಗ್ರಂಥಗಳು, ಸಿದ್ಧಾಂತ 

ಕೌಮುದಿ, ಮುಂತಾದ ಇತರ ಪುಸ್ತ ಕಗಳ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆದು ತಿಳಿದಮಟ್ಟಿಗೆ 

ಪರಿಶೋಧಿನಲಾಗಿಡೆ. 

ಇನ್ನೂ ಬುದ್ದಿ ವ್ರ ಮಾದ ಜನಿತ ದೋಷಗಳು ಕಂಡು ಬಂದರೆ ಅವುಗಳನ್ನೆ ಲ್ಲಾ 
ವಿಚಾರಿಸಿ ಪಿಕ ನಾತ ಶ್ಲೋಕಗಳ ವಿಷಯವಾಗಿಯೂ, ಪಾರದ್ವಯ ವಷಯ 
ವಾಗಿಯೂ ಅರ್ಧವಿಚಾರವಾಗಿಯೂ ನೆ ಹ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪರಿಶೀಲನೆ ಮಾಡಿ ಸಾಧ್ಯವಾದಲ್ಲಿ 
ಅವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಮುಂದಿನ ಮುದ್ರಾಪಣೆಯಲ್ಲಿ ಸವಿತಾಕರಿಸಬಹುದೆಂಬುದು 
ಮುಖ್ಯೋದ್ದೆ ಶವಾಗಿದೆ. 


ei 


1 


€ 


“4 


ವಂಂದ್ರಾಹನ ಕ್ರವಂಸೂಚಿಕೆ 


ಈ ಪುಸ್ತಕವನು ಅಚ್ಚು ಹಾಕುವುದರಲ್ಲಿ ಮಾಡಿರುವ ಸಂಕೇತಗಳನೂ ಸಾ ವಿಧಿ 
ಗಳನ್ನೂ ತಿಳಿಸುವ ಲಂಶಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಓದಿ ಜ್ಞಾ ಪಕದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಕೊಂಡರೆ ಈ ಪುಸ್ತಕ 
ವನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಓದಬಹುದು. 

ಪ್ರತಿ ವುಟಿದಲ್ಲಿಯೂ ಪ್ರಥಮತಃ ಮೂಲ ಶ್ಲೋಕಗಳೂ ಆಮೇಲೆ ಒಂದು 
ಅಡ್ಡಗೆರೆಯೂ ಅದರ ಕೆಳಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಥವೂ ಅದರ ಕೆಳಗೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ 
ಅರ್ಥವೂ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಒಂದೊಂದು ಪಂಬಕ್ಮಿಗೆ ಅರ್ಥಶ್ಲೋಕ ಮುಗಿದು 
ತ್ಲೋಕನಂಖ್ಯೆಯೆಲ್ಲಾ ಬಲಗಡೆಯೇ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. 

ಟೀಕೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಲಸ್ಥ ಹದಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಬರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ದೇವತೆ 
ಅಧವಾ ಮನುಷ್ಯ ಅಧವಾ ವಸ್ತುವಾಚಕವಾದ ಪರ್ಯಾಯ ಸದಗಳಷ್ಟು ಇನೆಯೋ 
ಅಷ್ಟಕ ಕೈ ಆ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಬರೆದು ಆ ಅರ್ಥವನ್ನು ಬರೆದಿದೆ. ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ 

ಹ ಇಲ್ಲಿಯ ಪರ್ಯಂತರ ಇರುವ ಪದಗಳೆಲ್ಲಾ ಈ ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಗಳಂದು 
ಹಗ ಮೂಲಸ್ಸ ಶ್ಲೋಕದ ಮಧ್ಯಾಂತ್ಯ ಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿ ಆಯಾ ಪರ್ಯಾಯ 
ಪದಗಳು ಮುಗಿದಿವೆಯೋ ಅಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ ಅಶ್ವರಗಳನ್ನು ಪರಿಮಿತಿ ಸೂಚಕವಾಗಿ 
ಹಾಕಿದೆ... ಉದಾಹರಣೆ |! ಸ ಸ್ವರವ್ಯಯಂ ಸ್ವರ್ಗನಾಕ ತ್ರಿ ದಿವತ್ರಿ ದತಾಲಯಾಃ। | 
ಸುರಲೋಕೋ ಪದ್ಯದಿವೌಜ್ಟೇ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂಕ್ಲಿ ಜೇ ಫ್ರಿ ನಿಷ್ಟ ಸಂ! ೫ನೆಯ ವುಟ 
೬ನೆಯ ಶ್ಲೋಕವನ್ನು ನೋಡು. ಇದರಲ್ಲಿ ಆ ಈ ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಹಾಕಿರುವ ವರೆಗೂ 
ಇರುವ ಪದಗಳೆಲ್ಲಾ ಸ್ವರ್ಗಾರ್ಥಕಗಳಾದ್ದರಿಂದ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಡಕ ಗುರ್ತನ್ನು ಹಾಕಿ 
ಸ್ವರ್ಗಲೋಕ ೯ ಎಂದು ಬರೆದಿವೆ. ಹೀಗೆಯೇ ಶ್ಲೋಕದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರುವುದನ್ನೂ 
ಊಹಿಸಬೇಕು. 

ಸರ್ಯಾಯಪದಗಳಲ್ಲದೇ ಮೂಲಕಾರರ ಲಿಂಗನಿರ್ಣಯಾದಿ ಸಂಕೇತ ಪದಗಳು 
ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಅವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಮಾಡುವ ಭ)ಮನಿವಾರಕ್ಕಾಗಿ ಅಂಥವುಗಳನ್ನು 
ಆವರಣ ಚಿಹ್ನೆಯೊಳಗೆ ನೇರಿಸಿದೆ; ಉದಾಹರಣೆ : ೫ನೆಯ ಪುಟಿ ೯-೧೦ನೆಯ 
ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ, ಬೃಂದಾರಕಾ ದೈವತಾಥಿ (ಪುಂಸಿನಾ) (ದೇವತಾಸ್ಸಿ ಯಾಂ) 
ಮಹಾರಾಜ ಸಾಧ್ಯಾಶ್ಮ ರುದ್ರಾಶ್ಚೆ (ಗಣದೇವತಾಃ) | ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ 'ಸ್ರೈಸಿವಾ) 
(ಸ್ತಿಯಾಂ) (ಗಳಾದೇವತಾಃ) duel ಆವರಣಚಿಹ್ನೆಯಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಪರ್ಯಾಯ 
ಪದಗಳ ನಂಖ್ಯೆಗೆ ನೇರಿದುವೆಲ್ಲವೆಂತಲೂ, ಮೂಲಕಾರರ ಲಿಂಗನಿರ್ಣಯಾದಿ ಸಂಕೇತ 
ಪದಗಳೆಂತಲೂ ಊಹಿಸಬೇಕು. ಇಲ್ಲಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಇಷ್ಟು ಪದಗಳೆಂದು ತಿಳಿಯುವುದ 
ಕ್ಫ್ಯಾಗಿ ಪದಗಳನ್ನೆ ಲ್ಲಾ ಸಾಧ್ಯವಾದಮಟ್ಟಿಗೂ ವಿಂಗಡಿಸಿ ಹಾಕಿದೆ. 


೫೫೪111 
ಸಂಧಿಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಬೇಕಾದರೆ ಸಸ ಸ ಸ್ಪರನೊಧಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಂಜನಸಂಧಿ 


ಕ ಮೆ ವ 
ಇವುಗಳ ವಿಷಯವಾದ ಸೂತೃಗಳನ್ನು ತಿಳಿದಿರಬೇಕಾದ್ದರಿಂದ ಸಂನೇಪವಾಗಿ ಅವುಗಳ 


ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಇಲಿ ಬರೆದಿದೆ. ಇದನ್ನು ಓದುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ವಾಗ್ದಿಧಾಯಿನಿ 
ಯಲ್ಲಿನ ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿಸ್ದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ನಹಾಯವಾಗಿರುವುದು. 


ಸಂಸ್ಕೃತ ಸ್ಪರಸಂಧಿ 

೧. ವಿ ಹಿ ಐ, ಟಿಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದ ಸ್ನರಗಳಿಗೆ ಸವರ್ಣಸ್ಕರಗಳು 
ಹರವಾದರೆ ವೂರ್ವಾಪರಸ್ಥಾ ನದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ದೀರ್ಥಸ್ತರವು ಆದೇಶವಾಗು 
ತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆ. ೬ನೆಯ ಪುಟ ೧೬ನೆಯ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ-- ಧಾತಾ + 
ಅಬ್ದಯೋಧಿಃ ಹ ಧಾತಾನ್ಹಯೋನಿಃ 

೨. ಅ ಆ ಕಾರಗಳಿಗೆ ಇ ಈ ಕಾರಗಳು ಪರವಾದರೆ ಪೂರ್ವಾಪರ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ 
ಒಂದೇ ಏಕಾರವೂ, ಉ ಊ ಕಾರಗಳು ಪರವಾದರೆ ಒಂದೇ ಓಕಾರವೂ, 
ಖು ಖೊ ಕಾರಗಳು ಹರವಾದರೆ ಒಂದೇ ಅರ್‌ ಕಾರವೂ, ಆದೇಶವಾಗುವುವು; 
ಉದಾ: ೩೨ನೆಯ ಪುಟ ೨೩೦ನೆಯ ಶ್ಲೋಕ. ಸ್ಪೃಹಾ + ಈಹಾ = 
ಸ್ಪೃಹೇ ಹಾ. ೧೯ನೆಯ ಪುಟ ೧೪೧ನೆಯ ಶ್ಲೋಕ. ಬಾಹುಲ + 
ಊರ್ಚೌ ಎ ಬಾಹುಲೋರ್ಜೌ. ೨೮ನೆಯ ಪುಟ ೨೦೧ನೆಯ ಶ್ಲೋಕ - 
ನಿಷಾವ ೬ ಖುಷಭ =: ಥಿಷಾದರ್ಷಭ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು. 

೩. ಅಆ ಕಾರಗಳಿಗೆ ವ ಐಕಾರಗಳು ಪರವಾದರೆ ಪೂರ್ವಾಪರ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೇ 
ಐಕಾರವೂ ಓ ಚಿ ಕಾರಗಳು ಪರವಾದರೆ ಒಂದೇ ಔಕಾರವೂ ಆದೇಶವಾಗು 
ವುವು; ಉದಾ : ೧೧ನೇ ಪುಟ ೭೮ನೇ ಶ್ಲೋಕ. ಯಕ್ಷ ಏಕಪಿಂಗ- ಐಬಿ 
ಬಿಲಯಕ್ಸೈಕಪಿಂಗೈಲಬಿಲ. ಇತ್ಯಾದಿಗಳು. 

೪. ಇಉ ಖಯ ಕಾರಗಳು ಪ್ರಸ್ತ ಅಥವಾ ದೀರ್ಥವಾಗಿದ್ದು ಇವುಗಳಿಗೆ ಅಸವರ್ಣ 
ನ್ನರಪರವಾದರೆ ಇಕಾರಕ್ಟ ಯಕಾರವೂ, ಉಕಾರಕ್ಕೆ ವಕಾರವೂ, ಖಕಾರಕ್ಟ್‌ 
ರೇಫವೂ ಆದೇಶವಾಗುತ್ತವೆ : ಉದಾಹರಣೆ : ೧೨ನೇ ಪುಟ ಆ೫ನೇ ಶ್ಲೋಕ 
ವ್ರಾಚೀ-.- ಅವಾಚೀ ಎ ವ್ರಾಚ್ಯವಾಚೀ ೧೮ನೇ ಪುಟ ೧೩೧ನೇ ಶ್ಲೋಕ. 
ಕಣ ವಾಸ್ಯಾತು-.- ಅಮಾವಾಸ್ಯಾ--ಅಮಾವಾಸ್ಯಾತ್ರಮಾವಾಸ್ಯಾ ಇತ್ಯಾದಿ 

ರಿ. 


ವ್ಯಂಜನ ಸಂಧಿ 
೧.  ಪರುಷಾಕ್ಷರಗಳಾಗಲಿ, ಸರಳಾಕ್ಷರಗಳಾಗಲಿ ಪೂರ್ರಪದಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿಯೂ ಹರ 
ಸದಾರಂಭದಲ್ಲಿಯೂ ಬಂದರೆ ಸಂಧಿಯಲ್ಲಿ ಏನೂ ಭೇದವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾ: 
೨೮ನೇ ಪುಟ ೧೪೮ನೇ ಶ್ಲೋಕ ಮುತ್‌ ಪ್ರೀತಿ ಮುತ್ತ್ರೀತಿತ. 


೫೫1% 


ಪೂರ್ವಪದಾಂತ್ಯದ ಪರುಷಾಕ್ರರಕ್ಕ್‌ ಸರಳಾಫ್ರರ ಪರವಾದರೆ, ಆ ಪರುಷಾಕ್ಷರಕ್ಕೆ 
ಅದರ ಸರಳ ಆಲ್ಲಪ್ರಾಣವಾದೇಶವಾಗುವದು ; ಉದಾ: ೨೪ನೇ ಪುಟ 
೧೭೩ನೇ ಶ್ಲೋಕ. ವಾಕ್‌ ವಾಣಿ ವಾಗ್ರಾಣಿ. ೬ನೇ ಪುಟ ೧೭ನೇ 
ಶ್ಲೋಕ. ವಿಶ್ವಸ್ಫೃಟ್‌- ವಿಧಿ ವಿಶ್ವನೃಡ್ತಿಧಿಃ. 

ಪೂರೃವದಾಂತ್ಯದ ವರ್ಗೀಯಾಕ್ಷರಕ್ತೆ ಯಾವ ಅನುನಾಸಿಕವು ಪರವಾದಾಗ್ಯೂ 
ಆಯಾ ವರ್ಗದ ಅನುನಾಸಿಕವೇ ವರ್ಗೀಯಾಕ್ಷರಕ್ಕೆ ಆದೇಶವಾಗುವುದು; 
ಉದಾ: ೯ನೇ ಪುಟ. ೫೧ನೇ ಶ್ಲೋಕ. ಸ್ವಾರಾಟ್‌- ಇಮುಚಿನೊದನಃಎ 
ಸ್ವಾರಾಣ್ಣಮುಚಿಸೂದನಃ ಮತ್ತು ೫೧ನೇ ಶ್ಲೋಕ ತುರಾಷಾಟ್‌-೬ ಮೇಘ 
ವಾಹನಃ ಎ ತುರಾಷಾಣ್ಮೇಘವಾಹನಃ. ೨೧ನೇ ಪುಟ. ೧೫೫ನೇ ಶ್ಲೋಕ: 
ಹೃತ್‌ - ಮಾನಸಂ ಹೈನ್ಮಾನಸಂ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು. ಈ ಸೂತ್ರವು ಶಷ ಸ 
ಕಾರಗಳಿಗಲ್ಲ. 

ಪೂರ್ವ ಸದಾಂತ್ಯ ದಲ್ಲಿರುವ ತ ಕಾರವು ಚ, ಜೃ ಲಕಾರಗಳು ಮುಂದೆ ಇದ್ದರೆ 
ಆಯಾ ಅಕ್ಷರಗಳಾಗುತ್ತದೆ; ಉದಾ: ೧೩ನೇ ಪುಟ ೯೪ನೇ ಶ್ಲೋಕ. 
ವಿದ್ಯುತ” 4 ಚಂಚಲಾ- ವಿದ್ಯುಚ್ಛ್ಚಂಚಲಾ. ೧೦ನೇ ಪುಟ ೭೧ನೇ ಶ್ಲೋಕ. 
ಮರುತ್‌ ಜಗತಾ = ಮರುಜ್ಞಗತ್ಪಾ ಣ. ೫ನೇ ಪುಟ ೧೩ನೇ ಶ್ಲೋಕ. 
ಮಾರಜಿತ್‌ + ಲೋಕಜಿತ್‌ ಎಮಾರಜಿಲ್ಲೋಕಜಿತ್‌. ಹೀಗೆಯೇ ಛ, ರು, 
ಟಿ, ಡ ಕಾರಗಳು ಮುಂದೆ ಬಂದರೂ ಆಗುತ್ತವೆಂದು ತಿಳಿಯತಕ್ಕದ್ದು. 
ಸನರ್ಣದ ಮುಂದೆ ತಕಾರ ದಕಾರಗಳು ಚೆಕಾರವಾಗಿಯೂ ಪರಪದ ದಶವರ್ಣವು 
ಛಕಾರವಾಗಿಯೂ ಪರಿಣಾಮವಾಗುತ್ತವೆ. ಉದಾ: ೬೪ನೇ ಪುಟ ೧೫೪ನೇ 
ಶ್ಲೋಕ. ಶಾಲೇಯಸ್ಸ್ಯಾತ್‌ _- ಶೀತಶಿವಾ = ಶಾಲೇಯಸ್ಸಾ 3 ತ ಶಿವಾ. 
ಹೆ ಕಾರವನ್ನು ಮುಂದೆ ಹೊಂದಿರುವ ತ ಕಾರವು ದ ಕಾರವಾಗಿಯೂ ಆ 
ಹೆಕಾರವು ಧಕಾರವಾಗಿಯೂ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತವೆ. 

ಹೀಗೆಯೇ ಹೆಕಾರವನ್ನು ಮುಂದೆ ಹೊಂದಿರುವ ಕಕಾರವು ಗಳಕಾರವಾಗಿಯೂ 
ಆ ಹಕಾರವು ಘಕಾರವಾಗಿಯೂ ಪರಿಣಮಿಸುತ್ತವೆ. 

ಹೀಗೆಯೇ ಹಕಾರವನ್ನು ಮುಂದೆ ಹೊಂದಿರುವ ಟಿಕಾರವು ಡ ಕಾರವಾಗಿಯೂ 
ಆ ಹಕಾರವು ಢಕಾರವಾಗಿಯೂ ಆಗುತ್ತವೆ. 

ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚು ಕಓಿಮೆಯಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಥಮಾ ವಿಭಕ್ಕಗಳೂ ನಾಮವಾಚಕ 
ಗಳೂ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಗದಿಂದ ಅಂತ್ಯವಾಗಿ ಸಂಧಿಯ ಬಹೆ. ಭೇದವಾಗಿ 
ಕಾಣಬರವುದರಿಂದಲೂ ಪ್ರಾಯಶಃ ಈ ನಿಘಂಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಥೆಮಾ ವಿಭಕ್ತಿಗಳ 
ಪ್ರಯೋಗ ಮುಖ್ಯವಾಗಿರುವುದರಿಂದಲೂ ಈ ಕೆಳಗೆ ಬರೆದಿರುವ ವಿಸರ್ಗ 
ಸಂಧಿ ಸೂತ್ರವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿದರೆ ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಮುಕಾಲು ಪಾಲು ಕಮ 
ವೆಲ್ಲಾ ಸುಲಭವೇ ಆಗುವುವೆಂದು ಇವುಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದೆ. 





೧೦. 


XXX 


ಐಸರ್ಗಕೆ, ತವರ್ಗದ ಹಪರುಷಾಕ್ಷರಗಳು ಪರವಾದರೆ. ಸಕಾರಾದೇಶವೂ 
ಚವರ್ಗದ ವಪರುಷಾಕ್ಷರಗಳು ತೀ ಚಕ ಶಕಾರಾದೇಶವೂ ಟವರ್ಗದ ಪರುಷಾ 
ಕರಗಳು ಪರವಾದರೆ ಸಕಾರಾಜೇಶವೂ ಟಿವರ್ಗದ ಪರುಷಾಕರಗಳು ಪರ 


ವಾದರೆ ಸಕಾರಾದೇಶವೂ ಬರುತ್ತವೆ. ಉದಂ : ಚ ಪುಟ ೭ನೇ ಶ್ಲೋಕ 
ದೇವಾಃ + ತ್ರಿದಶಾ8 ದ ಭಾರ ೬ನೇ ಪುಟ. ೧೬ನೇ ಶ್ಲೋಕ. 
ಸ್ವಯಂಭೂಃ ; ಚತುರಾನನಃ ಸ್ಟ ಯೆಂಭೂಶ್ಸ He ೧೪ನೇ ಪುಟ. 


KO ಶ್ಲೋಕ. ದ್ಯುತಿ Fi ದೃುತಿಶ ಎಃ॥ 

ವಿಸರ್ಗಕ್ಕೆ ಕವರ್ಗ ಪವರ್ಗಗಳ ಕರ್ಕಶಾಕ್ಷರಗಳಾಗಲೀ ಶ, ಷ್ಕ ಸವರ್ಣ 
ಗಳಾಗಲಿ ಪರವಾದರೆ ಆ ವಿಸರ್ಗವು ಬಜ ಬಾಜಾ ಸದೀ ವಿಸರ್ಗವಾಗಿಯೇ 
ಇರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಶ, ಷ್ಠ ಸ್ತ್ರ ವರ್ಣಗಳು ಪರವಾದಾಗ ವಿಸ ಸರ್ಗಕ್ಕೆ ಬದ 
ಲಾಗಿ ಈ ವರ್ಣಗಳಿಗೆ ದ್ವಿತ್ತಾದೇಶ ಬರುವುದೂ, ಕವರ್ಗ ಪವರ್ಗಗಳ 
ಕರ್ಶಶಾಶಕರಗಳು ಪರವಾದಾಗ ನಿಸರ್ಗಕ್ತ್‌ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಭಗ ಬೀಡೆ ಆದೇಶವನ್ನು 
ಮಾಡುವುದೂ ಉಂಟು. ವಾಕ್ಕಾಂತ್ಯ ದಲ್ಲಿರುವ ನಿಸರ್ಗವಾದರೋ ಬದ 
ಲಾಯಿಸದೇ ವಿಸರ್ಗವಾಗಿಯೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಉದಾ ೬ನೇ ಪುಟ. ir 
ಶ್ಲೋಕ. ವಿರಿಂಚಿ ಕಮಲಾಸನಃ = ವಿರಂಚಿಃಕಮಲಾಸನಃ | ೭ನೇ ಪ್ರು 
೨೩ನೇ ಶ್ಲೋಕ. ವೈನತೇಯಃ -- ಖಗೇಶ್ವ ರಃ ಎ ವೈ ನತೇಯಃಖಗೇಶ್ವ ರಃ ಸ 
೬ನೇ ಪುಟಿ. “೨೬ನೇ ಶ್ಲೋಕ. ಕಾಮಃ-- ಪಂಚಶರಃ ಎ ಕಾಮಃಪಂಚಶರಃ | 
೭ನೇ ಪುಟಿ. ೩೪ನೇ ಶ್ಲೋಕ. ಪಶುಪತಿಃ * ಶಿವಃ-.- ಶೂಲೀಎಾಪಶುಪತಿಶ್ರ್ರಿವ 
ಶ್ಯೂಲೀ! ೩೭ನೇ ಶ್ಲೋಕ. ಕೃಶಾನುರೇತಾಃ + ಸರ್ವಜ್ಞ್ಯೋ-ಕೃಶಾನುರೇಶಾ 
ಸ್ಪರ್ವಜ್ಞೋ; ಈ ಎರಡು ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಗಕ್ಕ ಬದಲಾಗಿ ಶ ಸ 
ವರ್ಣಗಳು ದ್ದಿತ್ವಾದೇಶವಾಗಿದೆ. ದ್ವಿತೃವಿಲ್ಲದೆ ಶಿವಃ ಶೂಲೀ ಎಂದು 
ವಿಸರ್ಗವನ್ನಾದರೂ ಬರೆಯಬಹುದು. ನೆ ಇದು ರೂಢಿಯಾದ ಪದ್ಧತಿ 
ರಾಗದ 

ಹಸ ಆಕಾರದಮುಂದೆ ಇರುವ ವಿಸರ್ಗ ಕ್ರ ಯಾವ ಮ್ಳ ದು ವ್ಯಂಜನವಾಗಲೀ 
ಅಧವಾ ಹೈಸ್ಟ್ವ ಅತಾರವಾಗಲೀ ಪರವಾದರೆ ಆ ಏಸರ್ಗಕ್ಕೆ ಉಕಾರಾದೇಶ 
ಬರುತ್ತದೆ. ಆ ಉಕಾರವು ಹಿಂದಿನ ಅಕಾರದೊಡನೆ ಗುಣಸಂಧಿಯಿಂದ 
ಓಕಾರವಾನುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಹ್ರೆಸ್ಟ ಅಶಾರದ ಮುಂದಿನ ವಿಸ ಸರ್ಗಕ್ಕ್‌ ಅಕಾರ 
ಹೊರ್ತು ಉಳಿದ ಗೈರ ಪರವಾದರೆ ಆ ವಿಸರ್ಗವು ಲೋಪವಾಗುತ್ತ ತ್ತೆ ಪುನಃ 
ನೃರ ಸಂಧಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾ: ೫ನೇ ಪುಟ ೧೪ನೇ ಶ್ಲೋಕ. ಷಡ 
ಭಿಜ್ಞ 3+ ದಶಬಓಟ + ಅದ್ಧ ಯನಾದೀ=ಷೆಡ ಭಿಜೋ ದಶಬಲ್ವೋದ್ಯಯ 
ವಾದೀ | ೧೩ನೇ ಶ್ಲೋ. ಸುಗತಃ-- ಬುದ್ಧ8*- ಧರ್ಮರಾಜಃಎಾಸುಗತೋ 
ಬುದ್ಬೋ ಧರ್ಮರಾಜಃ |! ೬ನೇ ಪುಟ. ೧೬ಫೇ ಶ್ಲೋಕ. ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭ; + 





೧೧. 


೧.೨. 


೫೫೫೬॥ 




















ಲೋಕೇಶಃ ಬ್ರಗರ್ಭೂೋೋಲೋಕೇಶ8. ೬ನೇ ಪುಟ. ೨೦ನೇ ಶ್ಲೋ. 
ಪೀತಾಂಬರ .- ಅಚ್ಚುತಃ = ಪೀತಾಂಬರೋ ಚ್ಯುತಃ! ೭ನೇ ಪುಟ. ೨೯ನೇ 


ಶ್ಲೋ. ಅನಿರುದ 8-4 ಉಷಾಪತಿಃ = Wk ಉಷಾಪತಿಃ!| 

ರಟ ಮುಂದಿನ ವಿಸರ್ಗಕ್ಕೆ ಯಾವ ಸೃರವೇ ಆಗಲೀ ಯಾವ ಮ್ಳ ದು 
ವ್ಯ್ವಂಜನವೇ ಆಗಲೀ ಪರವಾದರೆ ವಏಿಸರ್ಗವು “Cuties ಇ ಜಟ ಡ್ಯ 
೫ನೇ ಪು. ಆನೇ ಶ್ಲೋ. ಅಮರ್ತಾಃ- ಅಮೃ್ಭತಾಂಧೆಸಃ ವಾ ಅಮರ್ತ್ಯಾ ಚ. 
ತಾಂಧೆನಃ!! ೧೪ನೇ ಪು. ೧೦೫ನೇ ಶ್ಲೋ. ಧ್ರುವಃ * ಔತ್ತಾನವಾದೀ= ಧ್ರುವ 

*ೌತ್ತಾನವಾದಿಃ |! ೧೫ನೇ ಪುಟ. ೧೧೦ನೇ ಶ್ಲೋ. ಜೀವಃ + ಆಂಗೀರಸಃ = 
ಜೀವ ಆಂಗೀರಸ. ೫ನೇ ಪು. ೭ನೇ ಶ್ಲೋ. ಅಮರಾಃ- ನಿರ್ಜರಾಃ- 
ದೇವಾಃ = ಅಮರಾನಿರ್ಜರಾದೇವಾ॥ | 

ಅಆ ಕಾರಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಉಳಿದ ನ ಸೈರೆಗಳ ಮುಂದಿವ ವಿಸರ್ಗಕ್ಟೆ ಸ್ವ್ಥರಗಳೇ 
ಆಗಲಿ, ಮ್ಬು ಮ "ವ್ಯಂಜನಗಳೇ ಆಗಲಿ ಪರವಾದರೆ ಆ ವಿಸ ಸರ್ಗಕ್ಟೆ ರೇವವು 
ಆದೇಶವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾ: ೬ನೇ ಪುಟ. ೨೭ನೇ ಶ್ಲೋಕ. ಜಾ ಜಟ + 
ಮನಸಿಜೂ=- ಶಂಬರಾರಿರ್ಮನಸಿಜಃ | ೨೯ನೇ ಶ್ಲೋಕ. ಬ್ರಹ್ಮೆಸೂ- ವಿಶ್ವ 
ಕೇತು8= ಬ್ರಹ್ಮಸೊೂರ್ರಿಶ್ಪ ಕೇತು. ೭ನೇ ಪುಟ. ೩೪ನೇ ಶ್ಲೋ. ಶಂಭು 
ಈರ ಶಂಭುರೀಶಃ i pA Hn ಶ್ಲೋಕ. ನೇವಾನಿಃ * ಅಗ್ಲಿ 


ಭೂಃ 4 ಗುಹ 





























ಇದುವರೆಗೂ ಹೇಳಿದ ಸೂತ್ರಗಳು ಮಟ್ಬರಾಯವುಗಳುತ್ತ ತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ 


ಮಾರ್ಗಪ ತ್ರ ಡರ್ಶೆಕವಾಗಿರುವಂತೆ ಬರೆಯಲ್ಪ ಟ್ಟ ವೆ. ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ವಿಶೇಷ 
ವಿಧಿಗಳೂ ನಿವೇಧಗಳೂ ಇರುವುದರಿಂದ ಅವುಗಳನ ಲ್ಲಾ ಬರೆಯುವುದು ಗ್ರಂಥೆ 
ಏಸ್ತರಕ್ಟೆ ಅವಕಾಶವೆಂತಲೂ, ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಕೇವಲ ವ್ಯಾಕರಣ ಶಾಸ್ರ್ಯ 
ಗಮ್ಯುಗಳೆಂತಲೂ ತಿಳಿದು ಅವುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಿಲ್ಲ. ಮೂರನೇ 
ಕಾಂಡದ ನಾನಾರ್ಥ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಅನೇಕಾರ್ಥವುಳ್ಳ ಪದಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಆ 
ಅರ್ಥದ್ಯೋತಕಗಳಾದ ಹದಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಆವರಣಚಿಹ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿ ಟೀಕೆ 
ಯಲ್ಲಿ ಆ ಅರ್ಥೆಗಳನ್ನೆ ಲ್ಲಾ ಬರೆದಿದೆ. 


ಲಿಂಗಾದಿ ಸಂಗ್ರಹ ಬಕ ತಾಸ್ತೃಪ ನ್ರಮೇಯವಾದ್ದ ರಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಟೀಕೆ 


ಯನ್ನೆ ಲ್ಲಾ ಬರೆದಿದೆ. 
[ರೈಸ್‌] 


11. 
111. 
IV. 


VI. 
VIL. 
VIII. 


IX. 


XI. 
XL. 


11. 
111. 
IV. 


VI. 
11]. 
1/11]. 
IX. 
X. 


11. 
11. 
IV. 


VI. 


ಆ 
ಏಷಯಾನುಕ್ರವಂಣಿಕೆ 


ಪ್ರಕಾಶಕರ ಮಾತು | 
ಭೂಮಿಕೆ ಎನ್‌ ಬಾಲಸುಬ್ರ ಹ್ಮ ಣ್ಯ ಸ ವ 
ಹೀರಿಕೆ. ಲೂಯಿ eR ಸ್‌ 
pp ಹವ ಕ್ರಮ ಸೂಚಿಕೆ ಲೂಯಿ ರ್ಸ್‌ ಷ್ಟ 
ಗ್ರಂಧಕರ್ತನ ಪೀಠಿಕೆ RS ಚ 
ಪೆ ಹಮ ಕಾಂಡ... ೫/೫1 ₹1. Celestial 
ಸ್ಸ ಆ Celestials ಜು ee 
ವ್ಯೋಮವರ್ಗ The Heavens ಭತ್ತೆ ಸ 
ದಿಗ್ಗ nr Directions A ಹ 
ಕಾನಿವರ್ಗ Time ಹ ಕ 
ಧಿeವಗr Cognitive Terms ಭರ ಫಿ 
ವಾಗ್ತ ರ್ಗ Speech 
ಶಬಳ್ಸಿ ದಿವರ್ಗ Sounds ವ ಚ 
ನಾಟ್ಕೆವರ್ಗ The Stage ಹ ಚ 
ವಾತಾಳವರ್ಗ The infernal ಆಟಂ ಸ 
ಭೋಗಿವರ್ಗ Serpents bs ಭಾ 
ನರಕವರ್ಗ ll i we 
ವಾರಿವರ್ಗ Water ಹ RS 
ದ್ಮಿತೀಯ ಕಾಂಡ. PART Il. Terrestrial 
ಫಜವರ್ಗ Earth id ಸಸ 
ವುರವಗಣ Towns ಚ ul 
ಪ್ಲೆ ಲವರ್ಗ Mountains ಸುತ Mi 
ನನಾ ಷಧಿವರ್ಗ Plants ಸ್ಸ್‌ ಹ 
ಸಿಂಹಾದಿವರ್ಗ Animals ಲ್‌ ಟ್ನ್‌ 
ಮನುಷ್ಟವರ್ಗ Mankind 


ಬ್ರಹ್ಮೆವರ್ಗ The priesthood 

ಕತ್ರಿಯವರ್ಗ ಜngship ಸ 

ವೈಶ್ಯ ವರ್ಗ rade ಭೂ ಹ 

ಶೂದ್ರ ವರ್ಗ Tle :ower orders ,. NE 
ತ್ಸ ತೀಯ 0B PART I". 

ಎಶೆೇಷ್ಯ ನಿವ್ನವರ್ಗ ೮೦೪೦5 

ನಂಕೀರ್ಣವರ್ಗೆ Miscellaneous 

ನಾನಾರ್ಧೆವರ್ಗ ರಔಗomonyms 

ನಾನಾರ್ಧಾವ್ಯಯವರ್ಗ Homonymous Indeclinables 


Grammatical 


ಅವ್ಯಯವರ್ಗ Indeclinables ಚಾ 
ಏಿಂಗಾದಿ ಸಂಗ್ರಹವರ್ಗ Gender ವ ಜತೆ 
ಅಮರಕೋಪೆ ವದನೂಚೆೇ Alphabetical Index 

ತಿದು ಷಹ ಔEmendations ನ ರಾ 


ಮು 
ಇ ಇ Ay ೯ 
ತಪ್ರೊೋಲ £೯ “೬ 


V11 
XXVI 


3೫20೪11 


(೨.೨ 
೧೨ 
೧೭ 
ಶನಿ 
೨೪ 
ಮಿ 
೨೮ 
ಶ್ಮಿಲ 
ವಿ೪ 
ಪ.೦3 
ಕ್ಮ 


ಅಪ್ಲಿ 
ಇಹ 
ಮ್ರ 
23೧ 
೭ ಪ 
೭೯ 
೧೦೦ 
OO 
(2೨೯ 
(ನಿಲ 


(ISS 
೧೭೨% 
೧೮೪ 
೨೩೦ 
೨೭.೪ 
ಶೀ 
ಹ 

೪೦೬ 
ಬಲ 


THE 


AMARA KOSHA 


ಮೂಲ | 


ಬೀ || 


ತಾತ್ಪರ್ಯ | 


Meaning ೩. 


er ಪ. ಪ. 


ಅಮರ ಕೋಶ 


INTRODUCTION 
ಗ್ರಂಥಕರ್ತನ ಪೀಠಿಕೆ 





ಯನ್ನ ಜ್ಞಾ ನದಯಾಸಿಂಥೋರಗಾಧಸ್ಕಾನಘ ಗುಣಾಃ | 
ಸೇವ್ಯತಾಮಕ್ಷಯೋ ಧೀರಾನ್ಸ ಶ್ರಿಯ್ಸೆ ಚಾಮೃತಾಯ ಚ | all 
ಹೇ ಧೀರಾ&-ಎಲ್ಫೈ ಪಂಡಿತರೆ ಜ್ಞಾನದಯಾಸಿಂಧೋಜ್ಞಾನ- 
ಸರ್ವವಿಷಯಕವಾದ ಜ್ಞಾ ನಕ್ಕೂ, ದಯಾ-ಕೃಪೆಗ್ಳೂ ಸಿಂಥೊ(ಃ- 
ಸಮುದ್ರ ವ್ರಾಯನಾಗಿಯೂ; ಅಗಾಧಸ್ಯ- ಗಂಭೀರನಾಗಿಯೂ 
ಇರುವ, ಯಸ್ಯ-ಯಾವ ದೇವರ, ಗುಣಾಃ-ಸರ್ವಜ್ಞ ತ್ಕಾದಿ ಗುಣಗಳು 
ಅನಘಾಃ-ವಾಪರಹಿತಗಳಾಗಿವೆಯೋ ; ಅಕ್ಷಯಃ-ನಾಶರಹಿತನಾದ, 
ಸಃ-ಆ ದೇವರು ಶ್ರಿಯ್ದೆ ಚ-ಸಂಪತ್ತಿಗಾಗಿಯೂ, ಅಮೃತಾಯಚ- 
ನಿತ್ಯ ಕೈವಲ್ಯಕ್ಟಾಗಿಯೂ, ನೇವ್ಯತಾಂ-ನಿಮ್ಮಿಂದ ಭಜಿಸಲ್ಪಡಲಿ. 
ಜ್ಞಾ ನಕ್ಕವಾವಿಶಿಷ್ಟನಾಗಿಯೂ, ನಾಸರಹಿತನಾಗಿಯ್ಯೂ, ಪರಿಶುದ್ಧ 
ಗುಣಗಳುಳ್ಳವನಾಗಿಯ್ಕೂ ಇರುವ (ಸರ್ವಶಕ್ತನಾದ) ದೇವರು 
ಯಾರೋ ಅಂಧವನನ್ನು ಐಹಿಕ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕಾಗಿಯ್ಕೂ ಪರ 
ಲೋಕದ ಶಾಶ್ವತ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿಯೂ, ಸೇವಿಸಿರಿ ಎಂದು ಪಂಡಿತರಿಗೆ 
ಅಮರಸಿಂಹನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. 

Praise, O ye learned, that Eternal Pure Being whois 


an ocean of wisdom and love, for the sake of well- 
being and salvation. 


ಮೂಲ || 


ಓಕೆ || 


Meaning 2. 


ಮೂಲ | 


ಬ್ರೀತೆ || 


ಅಮುರೆಕೋಶ 


ಸಮಾಹೃತ್ಯಾನ್ಯತಂತ್ರಾ ಣಿ ಸಂಸ್ರಿವೆ SRE ವೃತಿಸಂಸ್ಕ ತ್ರೈ | 


ಸಂಪೂರ್ಣಮುಚ್ಯತೇ ಧರ್ಗ್ರೈರ್ನಾಮಲಿಂಗಾನುತಾಸ ಸನಂ | ೨1 


ಅನ್ಯತಂತ್ಕಾಣಿ-ಇತರಗಳಾದ ತ್ರಿಕಾಂಡಿ ವಾಗುರಿ ವಾಮನಾದಿಕೋಶ 
ಗಳನ್ನು, ಸಮಾಹ ತ್ಯಾ — ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಸಂಸ್ಥೆ ವೆ SR - ಮಿತವಾಗಿ 
ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ, ವಾಗಿಯೂ, ಹ ೈತಿಸಂಸ್ಕೃತ್ಸೈ ಅರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿಸುವ 
ಸರ್ಯಾಯ ಗ್‌ ತ ಸಡಗಳುಳ್ಳ ವಾಸಿಯೂ ಇರುವ, ವರ್ಗ್ಗೈಃ- 
ಅನ್ಯೋನ್ಯಸಂಬಂಧ ವರ್ಯಾಯ ವಪದಸಮೂಹಗಳಿಂದ, ಸಂಪೂರ್ಣಂ-- 
ತುಂಬಿ ಇರುವ, ನಾಮಲಿಂಗಾನುಶಾಸನಂ-ನಾಮಲಿಂಗಾನುಶಾಸನ 
ವೆಂಬ ಗ್ರಂಧವು, ಉಚ್ಯತೇ-ಹೇಳಲ್ಪ್ಬಡುತ್ತದೆ. 


ಈ ಗ್ರಂಧ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ವೂರ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ವರರುಚಿ ಕೋಶಾದಿ ಗ್ರಂಥ 
ಗಳು ದೊಡ್ಡ ವಾಗಿಯೂ ಗಹನವಾಗಿಯೂ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಅವುಗಳಲ್ಲಿನ 
ವದಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಸಂಗೃಹಿಸಿ ಒಂದು ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಸೇರಬೇಕಾದ ವದ 
ಗಳನೆ ಲ್ಲಾ ವಿಂಗಡಿಸಿ ಗುಂಮಾಗಿ ನೇರಿಸಿ ೨೭ ವರ್ಗಗಳಾಗಿ ಭಾಗಿಸಿ 
ನಾಮ್ಕ ಲಿಂಗ ವಚನ, ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಯನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತ ದೆಯಾದ್ದ ರಿಂದ 
Sidr anda ಹೆಸರಿಟ್ಟು ಇದನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತೆ ನೆ. 

The Vararuchi Kosha and other vocabularies being 
too diffuse the author has compiled this Nama- 


Hinganushasana, in which the terms are collected 
under 27 heads, with grammatical notes. 


೨ಯಶೋ ರೂವಭೇದೇನ ನಾಹೆಚರ್ಯಾಚ್ಯ ಕುತ್ರ ಚಿತ್‌ | 


ರಲ 
er ವುನ್ನಪು ಗ್ರುಂಸಕಂ ಜ್ಜ ಯಂ ತದಿ ಿಶೇಷನವಿಧೇಃ ಷ್ಟ ಚಿತ್‌ | a | 
ಸ್ತ್ರೀವುನ್ನ ಪುಂಸಕಂ - ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ ಪುಲ್ಲಿಂಗ ನವುಂಸಕಲಿಂಗಗಳು, 


ವ್ರಾಯಶ£-ಬಹಳವಾಗಿ, ರೂಸಭೇ:ದೇನ-ಶಬ್ದಗಳ ಜತ್ತ 
ಗಳಂದಲೂ, ಕುತ್ರಚಿತ್‌-ಹಾಗೆ ತಿಳಿಯದ ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ, 
ನಾಹಚರ್ಯಾಚ್ಚ- ಇಲಿಗಳ ತಿಳಿಯಬಹುದಾದ ಮತ್ತೊ ಎದು ಪದದ 
ನಾಮಾಷ್ಯದಿಂದಲೂ, ಕ್ವಚಿತ್‌ -ಕಈ ಎರಡರಿಂದಲೂ ತಿಳಿಯದ ಇತರ 
ಸೆಳಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಿದೇ। - ಈ ಶಬ್ದವು ಈ ಲಿಂಗವುಳ್ಳದ್ದೆಂದು 
ಹೇಳು ುವುದರಿಂದಲ್ಯೂ ಜೆ ರ €ಯಂ- ತಿಳಿಯತಕ್ಕದ್ದು . 

ಪುಂಸ್ಕ್ರೀನವುಂಸಕಲಿಂಗ ನಿರ್ಣಯವ ವನ್ನು ಬಹುಶಃ ಅನುಸಾರ ವಿಸರ್ಗ 
ದೀರ್ಧಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಶಬ್ದರೂವಭೇದದಿಂದಲೂ ಲವುಕಡೆ 


Meaning ತಿ. 


ಮೂಲ |! 


ಬೀಕೆ || 


ತಾತ್ಪರ್ಯ || 


Meaning 4. 


ಮೂಲ ॥ 


ಓೀಕೆ | 


ಗ್ರಂಥನಿರ್ಣಯ ಷಿ 


ಲಿಂಗವ್ಯವನ್ನೆ ಯುಂಟಾದ ಮತ್ತೊ pee ವದದ ನಾವಿ  ಧ್ಯಾದಿಂದಲೂ, 
ಹಾಗೆ ಆಗದಲ್ಲಿ ಇಂಧೆ ಲಿಂಗವೆಂದು ಸ್ಸ ಷ್ಮವಾಗಿ ಹೇಳುವುದರಿಂದಲೂ, 
ತಿಳಿಯಬೇಕು. 

The gender of those words only is given which 
cannot be distinguished either by their terminations 


or by their associations with other words whose 
gender is known. 


ಭೇದಾಖ್ಯಾನಾಯೆ ನದ ಶೈಂದ್ಯೊ € ನೈಕಶೇಮೋ ನ ಸಂಕರಃ | 
ಕೃತೋತ್ರ ಭಿನ್ನ ಲಿಂಗಾನಾಮನುಕಾ, ನಾಂಕ್ರ ಮಾಡ ತೇ | ೪ || 


ಅತ್ರ-ಈ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ, ಜೋ ಟೋ ನಸ್ಹಳೆದೊಳಗೆ 
ಹೇಳಲ್ಪಡದೇ ಇರುವ, ಭಿನ್ನ ಲಿಂಗಾನಾಂ-ಬೇರೆಬೇರೆ ಲಿಂಗಗಳುಳ್ಳೆ 
ಪದಗಳ, ಭೇದಾಖ್ಯಾನಾಯ-ಲಿಂಗಭೇದವನ್ನು ಹೇಳುವುದ 
ಕ್ಫ್ಯೋಸ್ಟ ರ, ದ್ವಂದ್ರ್ರಃ-ದ್ದಂದ್ರಸಮಾಸವು, ನ ಕೃತಃ-ಮಾಡಲ್ಪಡಲಿಲ್ಲ, 
ನಿಕತೇಷ -ಏಕಶೇಷವೆಂಬ ಸಮಾಸವು ನ ಕ್ರತಃ-ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ, 
ಕ್ರಮಾದೃತೇ-ವ್ರಸ್ತಾವ ಸಂಗತಿ ಹೊರತು, ಸಂಕರಃ-ಕೂಡಿಕಯ್ಕು 
ನ ಕೃತಃ-ಮಾಡಲ್ಪಡಲಿಲ್ಲ. 

ಈ ಗೈಂಧದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗನಿರ್ಣಯಕ್ಕಾಗಿ ದ್ವಂದ್ರಸಮಾಸವನ್ನಾಗಲಿ, ಏಕ 
ಶೇಷವನ್ನಾ ಗಲ್ಕಿ ಪ್ರಕೃತ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವದಗಳು ಹೊರತು 
ಅಪ್ರಕೃತಮಾದ ಬೇರೆಬೇರೆ ವದಗಳ ಜೋಡಣೆಯನ್ನಾ ಗಲಿ ಮಾಡಿಲ್ಲ. 


But throughout the work the form alone will, in 
most cases, reveal the gender, as dvandva compounds 
have not been admitted, nor words associated 
together which are unconnected in meaning. 


ತ್ರಿಲಿಂಗ್ಯಾಂ ತ್ರಿಷ್ಟಿತಿ ಪದಂ ಮಿಧುನೇತು ದ್ವಯೋರಿತಿ | 
ನಿಷಿದ್ದಲಿಂಗಂ jr SoS ತ್ವಂತಾಥಾದಿ ks ಪೂರ್ರಭಾಕ್‌ ೫ 


ತ್ರಿ ಲಿಂಗ್ಯಾಂ-ಮೂರು ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಎಂದು ಹೇಳೆತಕ್ಕ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ, 
ತಿಸ್ರಿ ಸ್ಸಿತಿವದಂ-* ತ್ರಿಷು '' ಎಂಬ ಪದವೂ, ಮಿಥುನೇತು-ಪುಲ್ಲಿಂಗ 

ಸ ಲಿಂಗಗಳಿರಡರಲ್ಲಿ a ಎಂದು ಹೇಳಬೇಕಾದ ಸ ಒಳದಲ್ಲಿ, ದ್ದ ಸ್ರಯೋ 
ರಿತಿನದಂ-ದ್ದ ಯೋ? ಎಂಬ ವದವೂ ಹೇಳಲ್ಲ ಡುತ್ತ ದೆ. ನಿಷಿದ್ದ 
ಲಿಂಗಂ-ಫಿಷೇಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಲಿಂಗವು, ತೀಷಾರ್ಥಂ- ಉಳಿದ ಲಿಂಗಕ್ಕೋ 
ಸರೆ. ತ್ರೈಂತ-""ತು'' ಎಂಬ ಅಷ್ಟಯವೇ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಸಿ 


ತಾತ್ಪರ್ಯ || 


Meaning 5. 


ಅಮರಕೋಶ 


ವ್ರಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವದವೂ, ಅಧಾದಿ-«« ಅಥ '' ಎಂಬ ಪದವೇ 
ಮೊದಲಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿ ವ್ರಯೋಗಿಸೆಲ್ಪ ಟ್ಟಿ ವದವೂ ನ ವಮೂರೈಭಾಕ್‌- 
ಮೊದಲಿನ ವದಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದುವಲ್ಲ. 


ಮೂರು ಲಿಂಗಗಳಕ್ಲಿಯೂ ಉಂಟೆಂದು ಸೂಚಿಸುವುದಕ್ಕೆ 4« ತ್ರಿಷು ಸೆ 
ಎಂಬ ಪದವೂ ವುಂಸಪ್ರೀಲಿಂಗಗಳೆರಡರಲ್ಲಿ ಉಂಟೆಂಬುದಕ್ಕೆ 
« ದ್ವಯೋಃ? ಎಂಬ ಪದವೂ ನೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆಂತಲ್ಕೂ 
«« ಅಸ್ರ್ರಿಯಾಂ >> ಎಂಬಂತೆ ಒಂದು ಲಿಂಗವು ನಿಷೇಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ 
ಆ ಶಬ್ದವು ಇತರ ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಬೆಂತಲೂ, ವದಗಳ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ 
««ತು'' ಎಂಬುದು ಇದ್ದಾಗ್ಯೂ ಆದಿಯಲ್ಲಿ «« ಅಧೆ'' ಎಂಬ ಅವ್ಯಯ 
ವಿದ್ದಾಗ್ಯೂ ಅಂತಹ ಪದಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಹದದೊಡನೆ ಅವ್ಯಯಿಸ 
ಕೂಡದೆಂತಲೂ ತಿಳಿಯತಕ್ಕದ್ದು. 


Words of common gender are distinguished by the 
abbreviation “ ತ್ಹ್ಶ್ರಿಷೆ್ರ)” those which are both mascu- 
line and feminine by “ದ್ವಯೋ 68 ೫. Whena word is 
said to be not of ೩ particular gender as in * ಅಸ್ತ್ರಿಯಾಂ? 
it implies that it occurs in the other two genders. 
The afix “3 ೫? and the conjunction “ ಅಥ * refer to 
the words which follow and not to those which 
precede them. 


1. ಸ್ವರ್ಗವಗೆ್ಗ--SVARGA-VARGA. 


ಸ್ವರವ್ಯಯಂ ಸ್ವ ಸ್ಫರ್ಗ ನಾಕ ತ್ರಿ ದಿವ ತಿ ತ್ರಿದಶಾಲಯಾ ಪ 
ಸುರಲೋಕೋ ದ್ಯೋ ದಿವ್‌ ದ್ವ ] ಪಿ ಯಾಂ) (ಕ್ಲೀಬೇ) ತ್ರಿವಿಷ್ಠಪಂ ೧ ೬ 


ವೆ 
ಅಮರಾ ವಿರ್ಜರಾ ದೇವಾ ಸಿ ಸ್ತಿದಶಾ ವಬುಧಾ ಸುರಾಃ | 
| 


ಸಮುವರ್ವಾಣ ಸುಮನಸ ಹ್ರಿದಿವೇಶಾ ದಿವೌಕಸಃ || ೭. 
ಆದಿತೇಯಾ ದಿವಿಷದೊ ಲೇಖಾ ಅದಿತಿನಂದನಾಃ 1 

ಆದಿತ್ಯಾ ಯೆಭವೋನ್ಯಮ್ಹಾ ಅಮರ್ತ್ಯಾ ಅಮ ತಾಂಧಸಃ | ಆ 
ಬರ್ಶಿರ್ಮುಖಾಃ ಕ್ರತುಭ ಭುಜೊ ಗೀರ್ವಾಣಾ ಕಾ| | 

ಬ್ರಂದಾರಕಾ ದೈವತಾನಿ (ಪುಂಸಿ ವಾ) ದೇವತಾ (ಸ್ಸ್ವಿಯಾಂ) (ಗಿ ೯ 


ಆದಿತ್ಯ ವಿಶ್ವವಸವ ಸ್ಮುಷಿತಾ ಭಾನ್ರರಾ ರಲಾಃ | 
ಮಹಾರಾ ದಕ ಸಾಧ್ಯಾ ಶ್ಚ ರುದ್ರಾ ಶ್ವ (ಗಣದೇವತಾಃ) c ೧೦ 
ವಿದ್ಯಾ ಧನ ರೋ ಯಕ ರಸ್ಷೋ ಗಂಧೆರ್ವ ಕಿನ್ನರಾಃ 


ಏತಾಜೋ ಗುಹೈಕ ಸ್ಕಿ ಡೊ ಭೂತೋ ಮಾ ಡದೇವಯೋನಯೆ/) 6 ೧೧ 
ಸ 


ಎ! ದ್ಸೈತ್ಯ ಸತಯ ನುಜೇಂದ್ರಾ 
ಶುಕೃಶಿಷ್ಯಾ ದಿತಿಸುತಾಃ ವೂರದೇವಾ ಸ್ಲುರದ್ದಿ $l ೧೨ 


ಸಮಂತಿಭಡ್ರೋ ಭಗವಾ ನ್ಮಾರಜಿ ಲ್ಲೊ ಈಜಿ ಜಿವಃ | ೧೩ 
ಷಡಭಿಜ್ಞೊ ದಶಬಲೋದ್ಧ pW ನಾಯಕ | 

ಮುನೀಂದ್ರ (i ಶಾಸ್ತ್ರಾ ಮುನಿ] ಶಾ )ಕೃಮುನಿ (ಸ್ತು ಯಃ)! ೧೪ 
(ಸ) ಶಾಕ್ಯಸಿಂಹ ಸ್ಸರ್ವಾರ್ನ್ಮ ಸಿದ್ದ. ಶ್ವೌದ್ದೊ ದನಿ (ಶ್ರ ಸಃ)! 

ಗೌತಮ (ಶ್ಟ್ರಾ)ರೃ ಹೇ ಶ್ಲ ಮಾಯಾಡೇವೀಸುತ್ಮಶ್ಶ ಸಃ) eg ೧೫ 





a Svarga (Patadis~) 9. b Demigods 26. c Celestial 
attendants 9. ೧60 Offspring of celestials 10. e Asuras 10. 
f Budha 18. gz The Buddha of Shakya Muni 7. 


a ಸ್ಫರ್ಗಳೆಸೇಕ ೯. ಶಿ ಜೀವತೆಗಳು ೨೬. € ಗಣ ದೇವತೆಗಳು ೯. 
d ದೇವಕೆಗಳೇ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಸ್ಥಾನವಾಗಿ ಉಳ್ಳವರು ೧೦. ಆ ಅಸುರರೆಂಬ ದೈತ್ಯರು 
೧೦. Jf ಬುದ್ಧ ದೇವರು ೧೮. ೯ ಶಾಕೃರಿಗೆ ಯಾರು ಪೂಜ್ಯಮೋ ಅಂಥಾ ಬುದ್ಧ 
ದೇವರು ೩. 


ಹಿ ಅಮೆರಕೋಶ 


ಹರಣ್ಯಗರ್ಫೋ ಲೋಕೇಶ ವ್ಸ್ವಯಂಭೂ ಶೃತುರಾನನಃ! ೧೬ 
ಧಾತಾಾಬ್ದಯೋನಿ ರ್ದು )ಹಿಣೊ ವಿರಿಂಚಿಃ ಕಮಲಾಸನಃ | 

ಸೃಷ್ಟಾ ಪ್ರಜಾವತಿ ರ್ರೇಧಾ ವಿಧಾತಾ ವಿಶ್ವಸ್ಥ ಡ್ವಿಧಿಃ | ೧೭ 
ನಾನಂದೆ ಶ್ಯ ಧೃತಿ ರ್ವಿರಿಂಯೋಃಜೋ ವಿರಿಂಚನಃ a 

ವಿಷ್ಣು ರ್ಹಾ ರಾಯ ಕ್ರಮ್ಸ್ಯೋ ವೈಕುಂರೋ ವಿಷ್ಟರಶ್ರವಾಃ | ೧೮ 
ಚಳ ಜತಿ ಹ ಹೃಷೀಕೇಶಃ ಕೇಶವೋ ಮಾಧವಃ ಸ್ವಭೂಃ | 

ದೈತ್ಯಾರಿಃ ಪುಂಡರೀಕಾಫೋ ಗೋವಿಂದೋ ಗರುಡದ ಜಃ | ೧೯ 
ನಪೀತಾಂಬರೋಚ್ಯುತ ಶ್ಯಾರರ್ಬ್ಸಿೀ ನಿಷೃಕ್ಸೇನೋ ಜನಾರ್ಷನಃ | 

ಉವೇಂದ್ರ ಇಂದ್ರಾವರಜ ಶೃಕ್ರವಾಣಿ ಶ್ರ ತುರು ಜಃ | ೨೦ 
ವದ್ಮನಾಭೋ ಮಧುರಿಪು ರ್ಹಾಸುದೇವ ಸ್ರ್ರಿನಿಕ್ರಮ . 

ದೇವಕೀನಂದನ ಶೌರಿಃ ಶ್ರೀವತಿಃ ಪುರುಮೋತ್ತಮಃ ! ೨೧ 
ವನಮಾಲೀ ಬಲಿಧ್ದಂಸೀ ಕಂಸಾರಾತಿ ರಥೋಕ್ಷಜಃ | 

ವಿಶ್ವಂಭರ ಕ್ಟ ಟಭೆಜಿ ದ್ವಿಧೆ ಶ್ರಿ ವತ್ಸಲಾಂಛನಃ | ೨.೨ 
ಗದಾಗ್ರಜೋ ಮುಂಜಿಕೇಶೋ ದಾಶಾರ್ಹೋ ದಶರೂಪಭ್ಛತ್‌ | ಥಿ 
ವಸುದೇಮೋ(ಸ್ಯ ಜನಕ ಸೃಏವಾ)ನಕದುಂದುಭಿಃ |e ೨೫. 
ಬಲಭದ್ರಃ ವ್ರಲಂಬನೆ್ನಾ € ಬಲದೇವಮೋತ ಜ್ಯುತಾಗ್ರ ಜಃ 

ರೇವತೀರಮಣ್ಣೋ ರಾಮಃ ಕಾಮವಾಲೋ ಹೆಲಾಯುಧೆಃ || ೨೪ 
ನೀಲಾಂಬರೋ ರೌಹಿಣೇಯ ಸ್ಥಾಲಾಂಕೋ ಮುಸಲೀ ಹಲೀ! 

ಸಂಕರಣ ಸ್ಮೀರವಾಣಿಃ ಕಾಳಿಂದೀಭೇದನೋ ಬಲಃ ld ೨23 
ಮದನೋ ಮನ್ಮಥೋ ಮಾರಃ ಪ್ರದ್ಯುಮ್ನೊ ಮಾನಕೇತನಃ ! 

ಕಂದರ್ರೋ ದರ್ರ ಕೋ$ನಂಗಃ ಕಾಮಃ ಪಂಚಶರ ಸರಃ | ೨೬ 
ಶಂಬರಾರಿ ರ್ಮನಸಿಜಃ ಕುಸುಮೇಷು ರನನ್ಯಜಃ | 

ಪುಷ್ಪಧನ್ಹಾ ರತಿವತಿ ರಕರಥ್ರಜ ಆತ್ಮಭೂಃ || ೨೭ 
ಶೃಂಗಾರಯೋನಿಃ ಶ್ರೀಪುತ್ರಶ್ಕೂರ್ವಕಾರಾತಿ (ರಿತ್ಯುಪಿ) | 6 

ಆರವಿಂದ ಮಶೋಕಂ( ಚ) ಚೂತಂ( ಚ) ನವಮಲ್ಲಿಕಾ! ೨೮ 


mn ವಾ ಜಾನ 


a Brahma 25 bp Vishnt 43. ೦11180೧1075 father 2. 4 Bala- 
Rama 17. ಅ Manmatha (Cupid) 22. 


ಣ ಬ್ರಹ್ಮನ ೨೫. b ವಿಷ್ಣು ಲಜ್ಮ. ಲ ಕೃಷ್ಣ ರೂವನಾದ ವಿಷ್ಣುವಿನ 
ತಂದೆ .೨. 4 ಬಲರಾಮನು ೧೩. ೮ ಮನ್ಮಥನು ೨.೨, 


ಪ್ರಥಮಕಾಂಡ 2 


ನೀಲೋತ್ಸಲಂ(ಚ) ಪಂಚೈತೇ ಪಂಚಬಾಣನ್ಯ ಸಾಯಕಾಃ ! 


ಬ್ರಹ್ಮಸೂ ರ್ಹಿಶ್ಚಕೇತ್ನುಸ್ಸ್ಯಾ)ದನಿರುದ್ದ ಉಷಾಪತಿಃ |! ೨೯ 
ಲೀ ಪದ್ಮಾಲಯತಾ ಪದ್ಮಾ ಕಮಲಾ ಶ್ರಿ ರ್ದರಿಪ್ರಿಯಾ | 

ಇಂದಿರಾ ಲೋಕಮಾತಾ ಮಾ ರಮಾ ಮಂಗಳದೇವತಾ ! ೩೦ 
ಭಾರ್ಗೆವೀ ಲೋಕಜನನೀ ಕ್ಷೀರಸಾಗರಕನ್ಯಕಾ | 

(ಶಂಖೋ ಲಕ್ಷಿ 5 ಸತ್‌ನಿ ಸಾಂಪಜನ್ಯ ಕೃಂ) ಸುದರ್ಶನಂ ! ೩೧ 


ಕೌಮೋದಕೀ (ಗದಾ ಖಡ್ಲೊ) ನಂದಕಃ ಕೌಸ್ತುಭೋ (ಮಣಃ) | 


(ಚಾವ) ಶ್ಯಾರ್ಬಂ (ಮುತಾರೇಸ್ತು ತತ್ತ ( ಕ pe 
`ಗರುತ್ಮಾ ನ ರುಡ ಸಾ _ಾರ್ತ್ಕ್ಯೋ ಟಾ ಖಗೇಶ್ವ್ಚ 

ನಾಗಾಂತಳೋ `ಬಿಷುರಜೆ`ಸುಪ ಪೆ ಸಾಸ್‌ ೨ ಲಿ ೩೩ 
ಶಂಭು ರೀಶಃ ವಶುಪತಿ ಶಿ ಶಿವ ಶ್ರಾಲೀಮ ಮಾಷ, ರಃ [| 


ತೆ] ಹ ಹಾ Re pe re 
eS: 


ಈಶ್ಚರ ಶ ರ್ತ ಈಶಾನ ಶೃ ಎಕರ ಶ್ಚಂದ್ರ ಜಟೆ 1 ೩೪ 
ಟಾ ತಗ ರಿ ರೀಶೋ ನಿರಿಶೋ ಮೃ ಡಃ | 

ಮೃತ್ಯುಂಜಯಃ ಕೃತ್ತಿವಾಸಾಃ ಪಿಮಾಕೀ ಪ್ರಮಥಾಧಿಸಃ | ೨೨ 
ಉಗ್ರಃ ಕಪರ್ಹೀ ಶ್ರೀಕಂಠ ಶ್ರಿತಿಕಂರಃ ಕವಾಲಭ್ಸತ್‌ | 

ವಾಮದೇವೋ ಮಹಾದೇವೋ ವಿರೂವಾಕ್ಷಸಿ ಸ್ರಿಲೋಚನಃ | ಶಿ 
ಕೃಶಾನುರೇತಾ ಸ್ಪರ ಜ್ಞೊ ( ಧೊರ್ಜಬಟರಿ ರೀ ಲಲೋಟಿತಃ | 

ಗಿ | ರಕ್‌ ಜಾ ಭರ ಸ್ರ್ಯ್ಯಂಬಕ ಶ್ರಿ ಸಿ dk || ಏ.೭. 
ಜೂಟ್‌ ಟೋ ( ಕ್ರತುಧ್ಯೆಂಸೀ ವೃಷದಧ್ದ್ಯಜಃ | 

ವ್ಯೋಮಕೇಶೋ ಭವೋ ಭೀಮಃ ನಾಂ ರುದ್ರ ಉಮಾಪತಿಃ !! ೩೮ 
ಅಷ್ಟಮೂರ್ತಿ ರಹಿರ್ಬದ್ದೋ ಮಹಾಕಾಲೋ ಮಹಾನಟಃ! /' 
(ಕವರ್ದೋಸ್ಯ) ಜಟಾಜೂಟಃ ನಿನಾಕೋಜಗವಂ (ಧನುಃ) 8 ರ 


a Manmatha’s arrows 5. ಥಿ Aniruddhad4. c Lakshmi 14. 
d Vishnu’s—conch 1, discus 1, club 1, sword 1, breast jewell, 
bow 1, lucky mark or curl on breast 1. e Vishnu’s vehicle 
Garuda 9. fShiva52. 8 Shiva’s—matted hair 1, bow 2. 


a ಮನ್ಮಥನ ಬಾಣಗಳು ೫. ಥಿ ಅನಿರುದ್ಧ ಮುಳ. ೦ಲಶ್ಷ್ಮಿದೇವಿಯು೧೪. 
1 ವಿಷ್ಣು ವಿನ ಶಂಖ ೧, ಚಕ್ಕ ೧, ಗದೆ, "ಖಡ್ಗ ಧಃ ಮಣಿ ೧, ಬಿಲ್ಲು 
ವಿಷ್ಣು ಮೂರ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸಾಭಾಗ್ಯಚಿಹ್ನೆ ೧. ೮ ನಿಷ್ಣು ದೇವರ ವಾಹನವಾದ 
ಗರುಡನು ೯. ? ಶಿವನು ೫೨. 8 ಶಿವನ--ಜಟಾಜೂಬವೆಂಬ ಮುಡಿ ೧, 
ಬಿಲ್ಲು ೨. 


೮ ಅಮರಕೋಶ 


ಪ್ರಮಧಾ (ಸುಕ ಮಾರಿಷದಾ)ಡ (ಬ್ರಾಹ್ಮಿ; ತ್ಯಾದ್ಯಾಸ್ತು) ಮಾತರಃ |!ಗಿ 


ಬ್ರಾಹ್ಮೀ ಮಾಹೇಶ್ವರೀ (ಚೈವ) ಕೌಮಾರೀ ವೈಷ್ಣವೀ (ತಥಾ) | ಛಂ 
ವಾರಾಹೀ (ಚೈವ ಚೇ)ಂದ್ರಾಣೀ ಚಾಮುಂಡಾ (ಸವ್ತಮಾತರಃ) | 

ಭೂತಿ ರ್ಭೂತಿ ರೈ ಶ್ವರ್ಯ (ಮಣಿಮಾದಿಕಮಷ್ಟಧಾ) Id ೪೧ 
ಅಣಿಮಾ ಮಹಿಮಾ(ಚೈವ) ಗರಿಮಾ ಲಘಿಮಾ (ತಧಾ) | 
ವ್ರಾಪ್ತಿಃ ಮ್ರಾಕಾಮ್ಯಮಾಶತ್ವಂ ವಶಿತ್ವಂ (ಚಾಷ್ಟಭೂತಯಃ) ಅ ಲ.೨ 
ಉಮಾ ಕಾತ್ಯಾಯನೀ ಗೌರೀ ಕಾಳೀ ಹೈಮವತೀ ಶರೀ | 
ಶಿವಾ ಭವಾನೀ ರುದ್ರಾಣೀ ಶರ್ಯಾಣಿೀ ಸರೃಮಂಗಳಾ [| ಅಪ್ಲಿ 
ಅವರ್ಲಾ ಪಾರ್ವತೀ ದುರ್ಗಾ ಮೃಡಾನೀ ಚಂಡಿಕಾಾಂಬಿಕಾ | 
ಆರ್ಯಾ ದಾಕ್ಸಾಯಣರೀ (ಚೈವ) ಗಿರಿಜಾ ಮೇನಕಾತ್ಮಜಾ [/" ಛಲ 
ವಿನಾಯಳಕೋ ಏಫ್ಟ್ಸೆರಾಜ ದ್ವೈಮಾತುರ ಗಣಾಧಿವಾಃ | 
(ಅವ್ಯೇ) ಕದಂತ ಹೇರಂಬ ಲಂಬೋದರ ಗಜಾನನಾಃ !€ ೪221 
ಕಾರ್ತಿಕೇಯೋ ಮಹಾನೇವ ಶೈರೆಜನ್ಮಾ ಷಸಡಾನನಃ | 
ವಾರತೀ ನಂದನ ಸ್ಸುಂದ ಸ್ಫೇನಾನೀ ರಗ್ದಿ ಭೂ ರು ಹಃ || ೬ 
ಬಾಹುಲೇಯ ಸ್ಲಾರಕಜಿ ದ್ವಿಶಾಖ ಪ್ರಿ ಖವಾಹನಃ | 
ಷಾಣ್ಮಾತುರ ಶೃಕ್ತಿಧರಃ ಕುಮಾರಃ ಕ್ರೌಂಚದಾರಣಃ !| ಹ ೪2 
ಭೃಂಗಿ ನ್ಸೈಂಗಿರಿಟಿನ್ನಂಡು ನಂದಿಮೌ ನಂದಿಕೇಶ್ವರೇ |] 
ಇಂದ್ರೋ ಮರುತ್ತಾ ನ್ಮಘವಾ ಬಿಡೌಜಾಃ ವಾಕಶಾಸನಃ | ಅಲ್‌ 
ವೃದ್ಧಶ್ರವಾ ಶನಾಸೀರಃ ಪುರುಹೂತಃ ಪುರಂದರಃ | 
ಜಿಷ್ಣು ರ್ಲೇಖ ರ್ರಭ ಶ್ಶಕ್ರ ಶೃತಮನ್ಯು ರ್ಲಿವಸ್ಪೃತಿಃ | ಲ 
ಸುತ್ರಾಮಾ ಗೋತ್ರಭಿ ದ್ವೃಜ್ರೀ ವಾಸವೋ ವೃತ್ರಹಾ ವೃಷಾ | 
ವಾಸ್ತೋಷ್ಟುತಿ ಸ್ಪುರವತಿ ರೈಲಾರಾತಿ ಶೃಚೀಪತಿಃ | ೫೦ 





Shiva’s—a Attendanis 1 050೪0೧ energies 1. ೧ Names of 
the seven energies 1 0 Eight faculties 3. e Names of the 
eight faculties. f Parvati, Shiva’s wife 21. g Ganesha, Shiva’s 
son8. Ah Kumara, Shiva’s son 17. i Nandi. 


a ಶಿವನಸಭೆಯಲಿರುವ ನಂದಿ ಮುಂತಾದ ಗಣಂಗಳು ೧. ಗಿ ಬ್ರಾಹ್ಮೀ 
ಮುಂತಾದ ಸಪ್ತಮಾತೃಕೆಯರು ೧. 0 ಸಪ್ತಮಾತೃಕೆಯರ ಹೆಸರುಗಳು ೧. 
d ಶಿವನ ಎಂಟು ಬಗೆಯಾಗಿರುವ ಅಣಿಮಾದಿ ಸಿದ್ದಿಗಳು. ೮ ಎಂಟು ಬಗೆಯಾದ 
ಸಿದ್ಧಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳು. Jf ಶಿವವತ್ತಿಯಾದ ವಾರ್ಯತೀದೇವಿ ೨೧. ೯ ಶಿವಪುತ್ರ 
ನಾದ ಗಣಪತಿಯಾ-ಆ. ಹ ಶಿವಪುತ್ರನಾದ ಕುಮಾರಸ್ಥಾಮಿ ೧೭. 1 ನಂದಿ ೫, 


ಪ್ರಥಮಕಾಂಡ ೯ 


ಜಂಭಭೇದೀ ಹರಿಹಯಃ ಸ್ವಾರಾಣ್ಣಮುಚಿಸೂದನಃ | 


ಸಂಕ್ರಂದನೋ ದುಶ್ಚ್ಯವನ ಸ್ತುರಾಷಾ ಣ್ಮೇಘವಾಹನಃ | ೫೧ 
ಆಖಂಡಲ ಸ್ಪಹೆಸ್ಪಾಕ್ಸ ಯಭುಕ್ಸಾಡ (ಸ್ವಸ್ಯತು ಪ್ರಿಯಾ) | 

ಪುಲೋಮಜಾ ಶಚೀಂದ್ರಾಣೀ (ನಗರೀ ತ್ವ) ಮರಾವತೀ [| ೫೩೨ 
(ಹಯ) ಉಚ್ಛ್ಛಿಶ್ರವಾ (ಸ್ಸೂತೋ?) ಮಾತಲಿ ರ್ಲಂದನಂ (ವನಂ) | 

(ಸ್ಥಾ ತ್ರಾಸಾದೋ) ವೈಜಯಂತೋ ಜಯಂತಃ ಮೌಕಶಾಸನಿಃ | ೫೩. 
ಐರಾವತೋ ಭ್ರಮಾತಂಗ್ಸೆ ರಾವಣಾ ಭ್ರಮುವಲ್ಲಭಾಃ | 

ಹ್ರಾದಿನೀ.ವಜ್ರ (ಮಸ್ರ್ರೀಸ್ಯಾ) ತ್ಪುಲಿಶಂ ಭಿದುರಂ ಪವಿಃ | ೫೪ 
ಶತಕೋಟ ಸ್ಪರು ಶೃಂಭೋ ದಂಭೋಳಿ ರಶನಿ (ರ್ಟಯೋಃ) 1b 
ವ್ಯೋಮಯಾನಂ ವಿಮಾನೋ ಸ್ತ್ರೀ ನಾರದಾದ್ಯಾ) ಸ್ಪುರರ್ಸಯಃ | ೫1೫ 
(ಸ್ಯಾ) ತ್ಸುಥರ್ಮಾ ದೇವಸಭಾ ಪೀಯೂಷ ಮಮೃತಂ ಸುಧಾ |! 0 

ಮಂದಾಕಿನೀ ವಿಯೆದ್ದಂಗಾ ಸ್ವರ್ವದೀ ಸುರದೀರ್ಫಿಕಾ ! ಡೆ ೫೬. 
ಮೇರು ಸ್ಬುಮೇರು ರ್ರೇಮಾದಿೀ ರತ್ನ ನಾನು ಸ್ಪುರಾಲಯ ೧ 

(ಪಂಜೈತೇ ದೇವತರವೋ) ಮಂದಾರಃ ವಾರಿಜಾತಕಃ || ೫೭. 
ಸಂತಾನಃ ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷಶ್ಚ ಪುಂಸಿವಾ) ಹರಿಚಂದನಂ |? 

ಸನತ್ತುಮಾರೋ ವೈಧಾತ್ರಃ್ರ ಸ್ವರ ದ್ಯಾ ವಶ್ಚಿನೀಸುತೌ || ಜಲ್‌ 
ನಾಸತ್ಯಾ ವಶ್ಶಿನೌ ದಸಾ ವಾಶ್ಮಿನೇಯಕರೌ (ಚ ತಾವುಭೌ) 1 
(ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಬಹುಷ್ವ) ವ್ಲರಸ ಸ್ಪೃರ್ರೇಶ್ಯಾ (ಊರ್ರಶೀಮುಖಾಃ) |? 2೫೯ 


a Indra 35. Db Indra’s—wife 3, capital 1, horse 1, chario- 
teer 1, garden 1, palace], son2, elephant 4, thunderbolt 
weapon 10. ec Celestial chariots 2. Celestial rishis 1. 
Celestial assemblies 2. Ambrosia3. dThe celestial Ganges 4. 
e Mount Meru 5. f Celestial trees 5. ೯ Brahma’s son 2. 
h Ashvinis, the two celestial physicians 6. 1 Apsaras, celestial 
courtesans 2. 

a ದೇವೇಂದ್ರನು ೩೫. ಥಿ ಇಂದ್ರನ- ಭಾರ್ಯೆಯು ೩ ಪಟ್ಟಣವು ೧, 
ಕುದುರೆ ೧, ಸಾರಧಿ ೧ ತೋಟ ೧, ಉಪ್ಪರಿಗೆ ೧, ಕುಮಾರನು ೨, ಆನೆ ಲ್ವ 
ವಜ್ರಾಯುಧ ೧೦. 0 ದೇವರಧೆ ೨, ನಾರದನು ಮೊದಲಾದ ಖುಹಷಿಗಳು ೧, 
ದೇವತೆಗಳ ಸಭೆಯು ೨, ಅಮೃತ ೩. 0 ಆಕಾಶ ಗಂಗೆ ೪. 6 ಮೇರುಪರ್ವತ ೫. 
7. ದೇವತಾ ಕಲ್ಲವೃಸಗಳು ೫. ೪€ ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರನಾದ ಸನತ್ತುಮಾರನು ೨, 


೨. ಲಿ 


) ದೇವವೈ ದ್ಯರಾದ ಅಶ್ಶಿನಿ ದೇವತಗಳು ೬. 1 ದೇವವೇಶೈಯರು ೨. 


೧೦ ಅವಂರೆಕೊ ಶೆ 


ಹಾಹಾಹೊಹೊ (ಶ್ರೈವಮಾದ್ಯಾ) ಗಂಧರ್ವಾ (ಸ್ರಿ ದಿವೌಕಸಾಂ) a 


ಅಗ್ತಿ ರೈ ಶ್ರಾನರೋ ವಹ್ಲಿ ರ್ರೀತಿಹೋತ್ತೊ € ಧೆನಂಜಯಃ ೬೦ 
ಕೃನೀಟಿಯೋನಿ ರ್ಜ್ವಲನೋ ಜಾತವೇದಾ ಸ್ತನೂನವಾತ್‌ | 

ಬರ್ಹಿ ಶ್ಕುಷ್ಕಾ ಕೃಷ್ಣವರ್ತ್ಮಾ ಶೋಚಿಷ್ಟೇಶ ಉಷರ್ಮುಧಃ | ೬೧ 
ಆಶ್ರಯಾಶೋ ಬೃಹದ್ಭಾನುಃ ಕೃಶಾಮಃ ಮಾವಕಶೋತನಲಃ | 

ರೋಹಿತಾಶ್ಲೋ ವಾಯುಸಖ ಶ್ರಿ ಖಾವಾ ನಾಶುಶುಪ್ತಣಿಃ | ೬.೨ 
ಹಿರಣ್ಯರೇತಾ ಹುತಭು ಗ್ಲಹನೋ ಹವ್ಯವಾಹನಃ | 

ಸವ್ಮಾರ್ಹಿ ರ್ರಮುನಾ ಶುಕ್ರ ಶ್ಹಿತ್ರಭಾನು ರಿಭಾವಸುಃ || ಹೀ 


ಶುಚಿ ರಫಿ ತ್ಕಥಿ ವರ್‌ೌರ್ವ (ಸ್ತು) ಬಾಡಬೋ ಬಡಬಾನಲಃ ೧ 
(ಮಹ್ನೆ € pe ರ್ಸ್ರ್ರಯೋ) ರ್ಜ್ವಲಕೀಲಾ ವರ್ಚಿ ರ್ಹೇತಿ ಶ್ರಿಖಾ (ಪ್ರೀಯಾಂ)!॥ ೬೪ 
(ತ್ರಿ ಸು) ಸ್ಸು ಲಿಂಗೊ ಗಿ we ನ್ಸಂತಾವ ಸ ಸಂತ (ಸ್ಸ ಸರಾ) ld 


ಉಲ್ಫಾ (ನ ನ್ದ ರ್ಗತೆಟಾ ಲಾ) 6 ಭೂತಿರ್ಭಸಿತ ಭಸ್ಮನೀ | ೬೨೫ 

ಈ ರೋ ರಕಾ (ತ್‌ ದಾವ(ಸ್ತು) ದವೋ We lg 

Ee ಮಿತ್ಯ ವತಿ ಸ ನೈಮವರ್ತಿೀ ಪರೇತರಾಟ೯* || ೬3೬ 

ಕೃತೌಂತೋ ಯಮುನಾಭ್ರಾ ತಾ ಶಮನೋ ಯಮರಾ ಡ್ಯಮಃ | 

ಓಟ ದಂಡಧರಃ ಶ್ರಾದ್ಧ `ಜೀಮೋ ವೈವಸ್ವತೋ$ಂ೦ತಕಃ | A ೬೭ 

ರಾಕ್ಷಸಃ ಕೋಣಪಃ ಕ್ರವ್ಯಾ ತೃವ್ಯಾದೋಸ್ರಪ ಆಶರಃ | 

ರಾತ್ರಿಂಚರೋ ರಾತ್ರಿಚರಃ ಕರ್ಬುರೋ ನಿಕಷಾತ್ಮಜಃ [| ೬೮ 

ಯಾತುಧಾನಃ ಪುಣ್ಯುಜನೋ ನೈರೃತೋ ಯಾತು ರಕಸೀ !1 

ಪ್ರಚೇತಾ ವರುಣಃ ಪಾಶೀ ಯಾದಸಾಂಪತಿ ರಪ್ಪತಿ8 [7 ೬೯ 

ಶಸ ಸನಃ ಸ್ಪರ್ಶನೋ ವಾಯು ರ್ಮಾತರಿಶ್ಚಾ ಸದಾಗತಿಃ | 

ಪ ಸ ಷದಶ್ರೋ ಗಂಧವಹೋ ಗಂಡಢವಾಹ್ವಾನಿಲ್ಯಾಶುಗಾಃ || ೭೦ 
ಮಾರ ಮಾರುತ ಮರು ಜ್ಜಗತ್ಟ್ರಾಣ ಸವಿಐಸಾರಣಾಃ | 

ಕ ದ್ವಾತ ಪವನ ವವಮಾನ ವ್ರಭಂಜನಾಃ | ೭೧ 





a Gandharvas, celestial musicians 1. ಗ ೧1 (fire) 34. 
c Submarine fire 3. dAgni’s-flames 5, sparks 2, heat 2. 
e A torch 1. fAshesS. gForestfire3 AhYama (Pluto) 14. 
i Nairiti 15. Varuna (Neptune) 5. kVayu (wind) 20. 

a ದೇವ ಗಾಯಕರು ೧. ಥಿ ಅಗ್ನಿ ಹೋತ್ರನು ೨೪. 6 ಬಡಬಾಗ್ದಿ ೩. 
ಡೆ ಅಗ್ನಿಯ-. ಜ್ವಾಲೆ ೫, ಕಡಿಗಳು ೨ ಬಿಸಿ ೨. ಆ ಕೊಳ್ಳಿ ೧. 7 ಬೂದಿ ೫. 
8 ಕಾಡುಗಿಚ್ಚು ಪ್ರ 1 ಯೆಮಧೆರ್ಮರಾಯನು ೧೪. 1 ನೈರುತಿ ೧೫. 
J] ವರುಣನು ೫. ಹ ವಾಯುವು ೨೦. 


ಪ್ರಥಮಕಾಂಡೆ ೧೧ 


ಪ್ರಕಂಪನ (ಶ್ಟ್ರಾ)ತಿಬಲೋ ೧ ಜಂನುರಾವಾತೆ ಸ್ಪವೃಷ್ಟಿಕಃ [ಫಿ 


ವ್ರಾಣೋಃವಾನಸ್ಸಮಾನ (ಶ್ಟೋ) ದಾನೆವ್ಯಾನೌ (ಚ) ವಾಯವಃ ೭೨ 
(ಶರೀರಸ್ನಾ ಇಮೇ) € ರಂಹ ಸ್ಮರಸೀತುರಯ ನ್ಸೊದಃ | 

ಜನೋ(ಥೆ) ಡೆ ಶೀಘ್ರಂ ತೃರಿತಂ ಲಘು ಪ್ರವ ಮರಂ ದ್ರುತಂ | ೭೩ 
ಸತ್ವರಂ ಚಪಲಂ ತೂರ್ಣ ಮವಿಲಂಬಿತ ಮಾಶು (ಚೆ)! 6 

ಸತತಾ ನಾರತಾ ಶ್ರಾಂತ ನಂತತ್ರ್ಯಾವಿರತಾ ಥಿಶಂ 1 ೩.೪ 
ನಿತ್ಯಾಂನವರತಾ ಜನ್ರ (ಮಪಷ್ಟಿ 8 (ಧಾ) ತಿಶಯೋ ಭರಃ | 

ಅತಿವೇಲ ಭೃಶಾ ತ್ಯರ್ಥಾ ತಿಮಾತ್ರೋ ದ್ಲಾಢ ನಿರ್ಭರಂ ! ೭೫ 


ತೀವ್ರ ಕಾಂತ ನಿತಾಂತಾನಿ ಗಾಢ ಬಾಢ ದೃಢಾನಿ (ಚ) | 
(ಕ್ಲೀಬೀ ಶೀಘ್ರಾ ದ್ಯಸತ್ತ್ವೇಸ್ಯಾ ತ್ರ್ರಿವ್ರೇಷಾಂ ಭೇದ್ಯಗಾಮಿ ಯತ್‌) |! 9 ೭೬ 
ಕುಬೇರ ಸ್ಮ್ತ್ಯೃಂಬಕಸೆಖೋ ಯಕರಾ ಡ್ಲುಹ್ನೆಕೇಶ್ನರಃ ! 

ಮ್‌ ಎ ೧೮ 3 


ಮನುಷ್ಯಧರ್ಮಾ ಧನದೋ ರಾಜರಾಜೋ ಧನಾಧಿಪಃ | ೭೭ 
ಶಿನ್ನರೇಶೋ ವೈಶ್ರವಣಃ ವೌಲಸ್ಸ್ಯೋ ನರವಾಹನಃ | 

ಯಕ್ಷೆಕಪಿಂಗೈೈಲಬಿಲ ಶ್ರೀದ ಪುಣ್ಯಜನೇಶ್ವರಾಃ || | ೭೮ 
(ಅಸ್ಟ್ರೋದ್ಯಾನಂ) ಚ್ಛತ್ರರಥಂ (ಪುತ್ರಸ್ತು) ನಲಕೂಬರ;ಃ | 

ಕ್ಸ ಲಾಸ (ಸಾನ) ಮಲಕಾ (ವೂರ್ವಿಮಾನಂ ತು) ಪುಷ್ಪಕಂ | 7 ೭೯ 
(ಸ್ಯಾ)ಕ್ಸಿನ್ನ ರಃ ಕಿಂಪುರುಷ ಸ್ಮುರಂಗವದನೋ ಮಯುಃ | 7 
`ಿದ್ಧರ್ನಾ)ಶೇವಧಿ ಹ (ರ್ಭೇದಾಃ ಪದ್ಮಶಂಖಾದಯೋ ನಿಭೇಃ) ಆ೦ 
ಮಹಾಪದ್ಮ[ಶ್ಶ) ವ (ಶ್ವ) ಶಂಖೋ ಮಕರ ಕಚ್ಚಷೌ | 

ಮುಕುಂದಃ ಕುಂದ ನೀಲ್ಡೌ(ಚ) ವರ(ಶ್ಚ ನಿಧೆಯೋ ನವ) !! 7 ೮೧ 


| ಇತಿ ಸ್ವರ್ಗವರ್ಗಃ [| 





aA galel. bWindwithrainl. cThefive vital airs in 
the body 5. d Swift motion 5. e Speed 11. f Incessant 
action or time 9. g Excess14. hKubera 17. iKubera’s— 
garden 1, 5೦2 1, residence], cityl, car 1. jKinnaras 4. 
k Kubera’s treasures 2. 1 Names of the 9 treasures. 

a ಬಿರುಗಾಳಿ ೧. ಥಿ ಮಳೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಗಾಳಿ ೧. ೭ ಶರೀರದಲ್ಲಿರುವ 
ವಾಯುವು ೫. ಡೆ ವೇಗದಡೊಡಗೂಡಿರುವ ಗಮನ ೫. ಆಶೀಘೃ ಅಥವಾ 
ಬೇಗ೧೧. ಕ] ಎಡಬಿಡದ ಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಕಾಲಗಳು ೯. ಅತಿಶಯ ೧೪. 
1 ಕುಬೇರನು ೧೭. ;1 ಕುಬೇರನ ತೋಟ ೧, ಮಗ ಣೃ ಇರುವ ಸ್ಥಳ ೧, 
ಪಟ್ಟಿಣ ೧, ವಿಮಾನ ೧. ]ಕನ್ನರರು ೪. ಹ ಕುಬೇರನ ನಿಧಿ ೨. 
1 ಕುಬೇರನ ನವನಿಧಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳು. 


೧೨ ಅಮರಕೋಶ 
1. ಮ್ಯೋಮವರ್ಗ- ಳVYOMA-VARGA. 


ದ್ಯೋ ದಿಮೌ (ದ್ವೇ ಶ್ರಿಯಾ) ಮಭ,ಂ ವ್ಯೋಮ ವುಷ್ವರ ಮೆಂಬರಂ | 


We ಗಗನ ಮನೆಂತಂ ಸುರವರ್ತ್ನ ಖಂ || ೮.೨ 
ಯ ದ್ವಿಷ್ಟು ಪದಂ (ವಾತು ಪುಂಸ್ಕಾ) ಕಾಶ ವಿಹಾಯಸೀ | 
ವಿಹಾಯಸೋ(ಪಿ) ನಾಕ್ಕೋ_ಪಿ) ದ್ಯ್ಯರಪಿ ಸ್ಯಾತ್ಮದವ್ಯಯಂ) !! ೮೩. 


ತಾರಾವಧೆ ಶ್ಯ ಬ್ಬಗುಣೋ ಮೇಘದ್ವಾ ರಂ ಮಹಾಬಿಲಂ ! 4 
| ಇತಿ ವ್ಯೋಮವರ್ಗಃ || 





111. ಗ್ಗ DIG-VARGA. 


ಶ ಕಕುಭಃ ಕಾಷ್ಟಾ ಆಶಾ (ಶ್ವ) ಹರಿತ (ಶ್ವ) (ತಾಃ) | ಆಳ 
ದ್ರಾ ಚ್ಯಮಾಚ ಪ್ರತೀಚ್ಯೆ (ಸ್ವಾ? ಪೂರ್ವದ್ರ್ಷಣಪಶ್ಶಿಮಾಃ) | 
ದೀಚೇ (ಸ್ಯಾ) ಗಿ ದಿಶ್ಯಂ (ತು ತಿ 10 ದಿಗ್ಗವೇ) (೧ ೮೫ 
ನವಾಚೀನ 4 ಮುದೀಚೀನ [ಮುದಗ್ಗ ವಂ) ಲಿ 
ಪ್ರತೀಚೀನ್ನ (ಸ್ರ ಚೀನಂ) ಪ ಪ್ರಾಗ್ಯ ವಂ (ತ್ರಿಷು) | 8 ೮೬೬ 
1 ಪಿತೃಪತಿ ರ್ನೆರ್ಳುತೋ $ ವರುಣೋ ಮರುತ್‌ | 
ಕುಬೇರ ಈಶಃ (ಪತಯಃ ವೂರ್ವಾದೀನಾಂ ದಿಶಾಂ ಕ್ರಮಾತ್‌) |! % ೮೭ 
ಐರಾವತಃ ಪುಂಡರೀಕೋ ವಾಮನಃ ಕುಮುಡದೋ;ಂ ಜನಃ । 
ಪುಷ್ಪದಂತ ಸ್ಫಾರ್ಕಭೌಮ ಸ್ಸುಪ್ರತೀಕ (ಶ್ಚ ದಿಗ್ಗಜಾ? | ೮೮ 


(B 
ತ್ರೆ 
6) 
ಹ 
CL 
ಮ್‌ 
ಸೆ 


ಬ 
ತೆ 


a The sky 23. b The cardinal points S— East 1, South 1, 
West 1, North 1. c Belonging to any quarter 1. d Belonging 
to the south 1. e Belonging to the north 1. f Belonging to 
the west 1. ¢ Belonging tothe east 1. AThe eight regents 
of the cardinal points 8. 7 The eight elephants of the cardi- 
nal points 8. 

a ಆಕಾಶ ೨೩. ಪ) ದಿಕ್ಕುಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ನಾಮಗಳು ೫ ಎ... ಪೂರ್ತ ೧ 
ದಕ್ಷಿಣ ೧, ಪಶ್ಚಿಮ ೧, ಉತ್ತರ ೧. 6 ದಿಕ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ವಸ್ತು ೧. 
d ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟದ ವಸ್ತು ೧. ಅ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟದ್ದು ಸ 7 ಪಠ್ಲಿಮ 
ದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ದ್ದು ೧. ೪8 ಪೂರ ದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ದ್ದು ೧. A ಅಷ್ಟದಿಕ್ಪಾಲಕರು ೮. 
ಕ Wn ಅಷ್ಟ ದಿಗ್ನ Bi ಆ. 


ಪ್ರಧಮಕಾಂಡ ೧ಷಿ 


(ಕರಿಣ್ಯೋೊ)ಾೂಭ್ರಮುಃ ಕಪಿಲಾ ಪಿಂಗಳಾ ಮುಹಪಮಾ[ಕ್ರಮಾತ್‌) | 


ತಾಮೃವರ್ಣಿ ಶುಭ ದಂತೀ (ಚಾಂ)ಗನಾ (ಚಾಂ)ಜನಾವತೀ ila ೮೯ 
(ಕ್ಲೇಬಾವ್ಯಯಂ ತ್ವ)ವದಿಶಂ (ದಿಶೋರ್ಮಧ್ಯೇ) ವಿದಿಕ್‌ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) Ib 
ಅಭ್ಯಂತರಂ (ತ್ರ)ಂತರಾಳಂ € ಚಕೃವಾಳಂ (ತು) ಮಂಡಲಂ !!d ೯೦ 
ಅಭ ೦ ಮೇಘೋ ವಾರಿವಾಹೆ ಸೃ _ನಯಿತ್ತು ರ್ಬಲಾಹಕಃ | 

ಧಾರಾಧರೋ ಜಲಧರ ಸ್ಮಟಿತ್ಸಾ ನ್ರಾರಿದೋ$ಂಬುಭೈತ್‌ || ೯೧ 
ಘನ ಜೀಮೂತ ಮುದಿರ ಜಲಮುಗ್ಗೂಮಯೋನಯಃ le 

ಕಾದಂಬಿನೀ ಮೇಘಮಾಲ್ಪ್ರಾಗ(ತ್ರಿಷುಮೇಘಭವೇಃ)ಭ್ರ್ರಯಂ [೬ ೯.೨ 
ನ್ನನಿತಂ ಗರ್ಜಿತಂ (ಮೇಘನಿರ್ಥ್ಫೋವಷೇ)ರಸಿತಾದಿ (ಚ) !/ 

ಶಂವಾ ಶತಹೃದಾ ಹ್ರಾದಿನ್ಯೈರಾವತ್ಯಃ ಕ್ಷಣವ್ರಭಾ | ರ 
ತಟ ತ ಬಾವನೀ ವಿದ್ಯುಚ್ಛಂಚಲಾ ಚವಲಾ (ಪಿಚ) !] 

ಸ್ಫೂರ್ಜಧು ರ್ವಜೃನಿರ್ಫೋಷೋ 7 ಮೇಘಜ್ಯೋತಿ ರಿರಮ್ಮದಃ ik ೯೪ 
ಅಇಂದಾಯುಧಂ ಶಕಧನುಃ 1 (ತದೇವ ಖುಜು) ರೋಹಿತಂ |” 

ವೃಷ್ಟಿ ರ್ವರ್ಷಂ (ತದ್ವಿಘಾತೆಲಿ ವಗ್ರಹಾವಗ್ರಹೌ (ಸಮೌ) !'ಂ ೯೫ 
ಧಾರಾಸಂವಾತ ಆಸಾರ 0 ಶ್ಶೀಕರೋಂಬುಕಣ್ನ(ನ್ಸ ತಃ) lg 
ವರ್ಮೊೋಪಲ್ಲ(ಸ್ಥು)ಕರಕೋ 7 (ಮೇಘಚ್ಛನ್ನೇಹ್ಲಿ) ದುರ್ದಿನೆಂ lls ೯೬ 


a The wives of those elephants 8. bThe intermediate 
points 2. c The middle region 2. d Circular region 2. 
e Clouds 15. fA line of clouds 2. 8೯ Anything produced 
from the clouds 1. 1 Thunders of the clouds 3. iLightn- 
ing 10. j The noise ofa thunderbolt 2. ಹ Brightness of the 
clouds 2. 1Indra’ss bow 2. mlIndra’s bow unbent 1. 
n Rain 2. o Drought 2. p Incessant rain 2. ೮ Drops of 
7೩17 2. 7 Hailstones 2 s Cloudy day &. 

a ಅಷ್ಟದಿಗ್ಲ ಜಗಳ ಭಾರ್ಯಗಳು ಆ. bp ದಿಕ್ಕುಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಮೂಲೆ 
ಗಳು ೨. ೭ ಮಧ್ಯೆ ಪ್ರದೇಶ ೨. dೆ ಮಂಡಲಾಕಾರದಿಂ ಗುಂಡಾಗಿರುವ 
ವಸ್ತು ೨. 6 ಮೇಘಗಳು ೧೫. ?' ಮೇಘೆಪಜ್ತಾ ೨. ೯ ಮೇಘದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟದ 


ಜಲಾದಿಗಳು೧. 1 ಮೇಘಗರ್ಜನೆ ಅಂದರೆ ಗುಡುಗು ೩. 1 ಮಿಂಚು ೧೦. 
7 ವಜ್ರಘಟ್ಟಿನದಿಂದಾದ ಶಬ್ದ ಅಂದರೆ ಸಿಡಿಲಧೃರಿ ೨. 1 ಮೇಘ ತೇಜಸ್ಸು ೨, 
1 ಇಂದ್ರ ಧನುಸ್ಸಿನ ಹೆಸರು ಅಂದರೆ ಸುರಚಾಪವೆಂಬ ಆಕಾಶದ ಬಿಲ್ಲು ೨. 
m ನೆಟ್ಟಗಿರುವ ಬಲು೧. 7ಮಳೆ ೨. ೦ ಅನಾವೃಷ್ಟಿ ೨. pಯೆಡೆಬಿಡದೆ 


ಸುರಿಯುವ ಜಡಿಮಳ ೨. ೧0 ತುಂತುರಿಗಳು ೨. ? ಆನೆಗಬ್ಲು ೨. $ ಮೋಡ 
ಮುಚ್ಚಿರುವ ದುರ್ದಿನ ೧. 


೧೪ ಅಮರಕೋಶ 


ಅಂತರ್ಧ್ಭಾವ್ಯವಧಾ(ಪುಂಸಿ ತ್ವಂ) ತರ್ಧಿ ರೆವವಾರಣಂ | 


ಅಪಿಧಾನ ತಿರೋಧಾನ ಪಿಧಾನಾಚ್ನಾದನಾನಿ( ಚೆ) !'ಡ ೯೭ 
ಹಿಮಾಂಶು ಶ ಶ್ರಂದ್ರಮಾ ಪ್ತ ೦ದ್ರ ಇಂದುಃ ಕುಮುದಬಾಂಧವಃ | 

ವಿಧು ಸು ಧಾಂಶು ಶ್ಲುಭ್ರಾಂಶು `ಕೋಷಧೀಶೋ ನಿತಾವತಿಃ | ೯೮ 
ಅಬ್ದೊ € ಜೈವಾತೃೃ ತ" ನ್ಯ (ಮೋ ಗ್ಗೌ ಮೃ ೯ಗಾಂಕಃ ಕಲಾನಿಧಿಃ | 

ದ್ವೀಜರಾ ಅಜ ಪ ಶೃಶಧರೋ ನಕತ್ರೇಶ ೀಶ ಃ ಕ್ಷಪಾಕರಃ I) ೯೯ 
ಕಲಾತು (ಸೋಡಶೋ ಭಾಗೋ) € ಬಿಂಬೋ(ಸ್ರಿೀ) ಮಂಡಲಂ (ತ್ರಿಷು) !64 
ಭಿತ್ತಂ ಶಕಲ ಖಂಡೇ(ವಾ ಬೀಸ ಬೂಟು ಅರು ಟಟ le ೧೦೦ 
ಚಂದ್ರಿಕಾ ಕೌಮುದೀ ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾ ಪ್ರಸಾದ(ಸ್ತು) ವ್ರಸನ್ನತಾ 
ಹಳೆಂಕಾೌಂಕೌ ಲಾಂಛನಂ(ಚ)ಚತ್ತ ೦ ಲಕ್ಷ (ಚೆ) ಲಕ್ಷಣಂ i ೧೦೧ 


ಮಾಳಿಃ ಕೇತುರ್ಧೈಜೋ ಲಿಂಗಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ವ್ಯಂಜನಂ ವದಂ 
ವ್ರಜ್ಞಾನಂ (ಚಾ) ಪ್ಯಭಿಜ್ಞಾನಂ ಲಲಾಮಂ (ಚ) ಲಲಾಮ (ಚ) lh ೧೦೨ 
ಸುಷುಮಾ ಆಜ 2೬ ಶೋಭಾ ಕಾಂತಿ ರ್ದ್ಯತಿ ಶ್ಸೃ ವಿಃ |] 


ಅವಶ್ಯಾಯ (ಸ್ತು)ನೀಹಾರ ಸ್ಮುಷಾರ ಸ್ತುಹಿನಂ ಹಿಮಂ || ೧೦೩ 
ಮಾ ಲೇಯಂ ಮಿಹಿಕಾ ಹ (ಚಾಧೆ) ಹವಮಾನ ಹಿಮಸಂಹತಿಃ (1 
ಶೀತಂ(ಗುಣೇತದ್ದ ದರ್ಧಾ) ೫ ಸ್ಸುಷಿಮ ಶ್ರತಿರೋ ಜಡಃ || ೧೦೪ 
ತುಷಾರ ಪ್ರೀತಲ ಪ್ರೀತೋ ಹಿಮ (ಸೃವ್ತಾನ್ಯಲಿಂಗಕಾಃ) [೫ 

ಧು ವ ಔತಾ ಹತ್‌ (ಸ್ಟಾ ೨೦ ದಗಸ್ಥುಃ ಕುಂಭನಂಭವಃ || ೧೦೫ 


ಮೈತ ತ್ರಾವರುಣಿ 0 (ರನ್ಯೈವ) ಲೋವಾಮುದ್ರಾ (ಸಧರ್ಮಿಣೀ) 1g 





1 ಓಡಿ ೦೦೪೦೯ 8 bChandra (the inoon) 20. cOne-sixteenth 
part of the moon’s diameter 1 d The disk of the sun or 
moon 2. ಅ Fragments 4. f Moonlight 3. 8 Purity 2. AA 
spot 17. i Dazzling brightness 1. 7 Brightness4. kDew7. 
{1 Thick fog 1. mColdl. n Cold objects 7. ೦ Pole star 2. 
7 Agastya (Canapus) 3. qGAgastya’s wife 1. 

a ಹೊದಿಕೆ ಮುಚ್ಚಿ ಳ೮ರ. ಥಿ ಚಂದ್ರನು ೨೦. ೧೬ನೇ ಅಂಶವೆಂದರೆ 
ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿ Lua A d ಚಂದ್ರಸೂರ್ಯ SpE ೨. 0 ಮುರುಕು 
ಚೂರುಗಳು ೪. Jf ಬೆಳದಿಂಗಳು ೩. 8 ನ್ವೃಚ್ಛತ್ವವು ೨. 1 ಗುರುತು ೧೭. 
1 ಅಧಿಕವಾದ ಕಾಂತಿ ೧... 7 ಕಾಂತಿ ೪. ಹ ಮಂಜು ಹಿಮ ೭. 1 ಮಂಜಿನ 
ಜತಗ. ಶ್ರ ಕ ಪ ಇವುಳ್ಳ ನ 
ಆ ಟ್‌ ್‌ ಲಲ ಹಾ 

AS p~ (1 ನಕ್ರ ಹ (2. 


ಪ್ರಥಮಕಾಂಡ ೧೫ 


ನಕ್ಷತ್ರ ಮೃಕ್ರಂ ಭಂ ತಾರಾ ತಾರಕಾಪ್ಯುಡು (ವಾ ಪ್ರಿಯಾಂ)! ೩ ೧೦೬ 
ದಾಕ್ಸಾಯಿಣ್ಯೋ (ಶ್ರಿನೀತ್ಯಾದಿ ತಾರಾಸಿಥಿ ಆಶ್ಚಯು ಗಶ್ವನೀ!c 

ರಾಧಾ ವಿಶಾಖಾ 0 ಪುವ್ಯೇತು) ಸಿದ್ದತಿಮೆ್‌ ಆ ಶ್ರವಿಷ್ಠಯಾ | ೧೦೭ 
(ಸಮಾ) ಧನಿಷ್ಟಾ(ಸ್ಟುಲ್ಫ" ವ್ರೋಷ್ಠಪದಾ ಭಾದ್ರನದ್ದಾ( ಸ್ತಿ ಯಃ) lg 
ಮೃಗತೀರ್ಮೇೇ ಮೃಗತಿರ (ಸ್ಮಸ್ಥಿನ್ನೆೇವಾಗಿಗ್ರಹಾಯಣೀ Bh ೧೦೫ 
ಇಲ್ಲಲಾ (ಸ್ತಚ್ಛಿರೋ ದೇಶೇ ತಾರಕಾ ನಿವನೆಂತಿ ಯಾ)! 

ಬೃಹನ್ಸತಿ ಸ್ಸುರಾಜಾರ್ಯೋ ಗೀಷ್ಟತಿ ರ್ಧಿಷಣೋ ಗುರುಃ! ೧೦೯ 
ಜೀವ ಆಂಗೀರನೋ ವಾಚನ್ಸುತಿ ಶಿತ್ರಶಿಖಂಡಿಜ£! 

ಶುಕೋ ದೈತ್ಯಗುರುಃ ಇವ್ವ ಉಶನಾ ಭಾರ್ಗವಃ ಕವಿಃ!) ೧೧೦ 
ಅಂಗಾರಕಃ ಕುಜೋ ಭೌಮೋ ಲೋಹಿತಾಂಗೋ ಮಹೀಸುತಃ |] 
ರೌಹಿಣೇಯೋ ಬುಧ ಸೌಮ್ಯ ೫ (ಸ್ಪವರ್‌)ಸೌರಿ ಶನ್ಸೈಶ್ಚರ್‌ | ೧೧೧ 


ಶನಿಮಂದೌ ಪಂಗುಕಾಳೌ ಛಾಯಾಪು್ರತ್ರೋಸಿತೊಆರ್ಕಜಃ |! 72 
ತಮ (ಸ್ತು) ರಾಹು ಸ್ಪರ್ಭಾನು ಸ್ಟೈಂಹಿಕೇಯೋ ವಿಧುಂತುದಃ!!ಂ ೧೧೨ 
(ಸಪ್ತರ್ಷಯೋ ಮರೀಚ್ಯತ್ರಿಮುಖಾ) ಶ್ವಿತ್ರಶಿಖಂಡಿನಃ |p 


(ರಾಶೀನಾಮುದಯೊ)ಲಗ್ಗಂ (ತೇತು ಮೇಷ ವೃಷಾದಯಃ) | 6 ೧೧೩. 
ಸೂರ ಸೂರ್ಯ್ಯಾ ರ್ಯಮಾ,ದಿತ್ಯ ದ್ವಾದಶಾತ್ಮ ದಿವಾಕರಾಃ | 
ಭಾನ್ವರಾಹೆನ್ವರ ಬ್ರಥ್ಟ ಪ್ರಭಾಕರ ವಿಭಾಕರಾಃ | ೧೧೪ 


a Stars 6. DA lunar ೩591071570 1. c Ashvini, the Ist lunar 
asterism 2. d Vishakha, the 16th 2. ೮ Pushyami, the 8th 3. 
f Dhanishtha, the 23rd 2. gz Purva Bhadra, the 250% 1. 
೫ Mrigasira, the Sth3. iThe stars above Mrigasira 1. 
7 37108508101 (Jupiter) 9. 1 Sukra (Venus) 6. 1 Angaraka 
(Mars) 5. m Budha (Mercury) 3. n Sani (Saturn) 9. ೦0 Rahu 
(the ascending node) 5. p The seven Rishis (Ursa Major) 1. 


q A sign ೦೯ division of the equator 1. 


೧ ನಕ್ತತ್ರಗಳು ೬. ರ ಅಶ್ವಿನೀ ಮುಂತಾದ ೨೭ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ೧. ೮ಕ್ಕಿನಿ 
೨. ಆ ವಿಶಾಖಾ ನಕ್ಷತ್ರ ೨. 6 ಪುಷ್ಕಮಾಾ ನಕ್ಷತ್ರ ೩. J ಧನಿಷ್ಠಾ ನಕ್ಷತ್ರ ೨. 
8 ನೂರ್ಯಾಭಾದ್ರ ೧. 8 ಮೃಗಶಿರ ೩. ಮೃಗಶಿರೆಯ ತಲೇಮೇಲೆ ಇಗುವ 
ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ೧. J] ಬೃಹಸ್ಪತಿ ೯. ಹಶುಕ್ರನು೬. 1 ಅಂಗಾರಕನು ೫. 
m ಬುಧನು ೩. 7 ಶನೈಶ್ಚರನು೯. ೦ ರಾಹು ೫. 2 ಸಪ್ತ ಖಷಿಗಳು ೧. 
ಲ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಲಗ ಇ 


೧೬ ಅಮರಕೋಶ 


ಭಾಸ್ವ ದ್ವಿವನ್ವ ತೃಮ್ಹಾಶ್ವ ಹರಿದಶ್ಟೋ ಸ್ಟೆರಶ್ಮಯಃ | 


ವಿಕರ್ತನಾಾರ್ಕ ಮಾರ್ತಂಡ ಮಿಹಿರಾರುಣ ಪೊೂಷಣಃ || ೧೧೫ 

ದ್ಯುಮಣಿ ಸ್ತರಣಿ ರ್ಮಿತ್ರ ಫಿ ಶಿತ್ರಭಾನು ರ್ನಿರೋಚನಃ | 

ವಿಭಾವಸು ರ್ಗೃಹೆಪತಿ ಸಿ ಬಷಾಂಪತಿ ರಹೇವತಿಃ! ೧೬ 

ಭಾನು ರ್ಹೆಂಸ ನ್ಸಹಸ್ರಾಂಶು ಸ್ತ ಸ್ಮಪನ ಸವಿತಾ ರವಿಃ | 

ಕರ್ಮಸಾನ್ಲೀ ಜಗಚ್ಚೆ ಕು ರಂಶು Wu ತ್ರ ಯಾತಮುಃ ! ೧೧೭ 

ಪ್ರದ್ಯೋತ ನೋ ದಿನಮಣಿಃ ಖಡ್ಯೋತೋ್‌ ಕುತ್ತ | 

ಸುರೋತ್ಮಮೊ ನೀ ಧಾಮನಿಧಿಃ ವದಿ ಒನೀವಲ್ಲಭೋ ಹರಿಃ ೧೧೮ 

ಮಾಠರಃ ಪಿಂಗಳೋ ದಂಡ (ಶ್ರ ಕಾಜ ವಾರಿವಾ ಶ್ರ, ರ್ರ ಕಾ) 1b 

ಸೂರನೂತೋರುಣೋನೂನುಃ ಕಾಶ್ಯಖಿ ರ್ಗರುಡಾಗ್ರ ಜಃ!(೧ ೧೧೯ 
ವರಿವೇಷ (ಸ್ತು) ಪರಿಧಿ ಡೆ ರುಪ ಹ le 

Kh ಾ್‌ಾ್‌ಾ್‌ ಗಭಸ್ತಿ ಫಣಿ ಫೃ ಷ್ಟ ಇತ್ರ! ೧೨೦ 

ಭಾನುಃ ಕರೋ ಮರೀಚಿ (ಸ್ತೀ ಪುಂಸಯೊಲದಿಗೀದಿತಿ (ಸ್ತಿಯಾಂ) 1X 

(ಸ್ಯುಖಿವ್ರಭಾ ರು ಗ್ರುಚಿ ಸಿ ಸ್ಕಿ ಡ್ಬಾ ಭಾ ಶೃವಿ ದ್ಯುತಿ ದೀಪ್ತಯಃ॥ ೧೨೧ 


ರೋಚಿ ತ್ಕೊ ಚಿ (ರುಚೀ ಕ್ಲಿ ಬೆ) £೬ವ ಪ್ರಕಾಶೋ ದ್ಯೋತ ಆತಪಃ |) 
ಕೋಷ್ಟ ೦ ಕವೋಷ್ಣ ೦ ಮಂದೋಹಷ್ಣ ೦ ದುಷ್ಟ ೦ (ತ್ರಿಷುತದ್ವತಿ) |] ೧೨೨ 
ತಿಗ್ಮಂ 'ತೀಕ್ಷ ೦ ಖರಂ (ತದ್ಧ) / ನ್ಫೃಗತ್ಸಷ ಜಾ ಸ್ಟ lk 

| ಇತಿ ದಿಗ್ಗರ್ಗಃ 








a Surya (the sun) 49. b The sun’s attendants 3. c Aruna, 
the sun's charioteer (the dawn) 5. dAhalo2. e The sun’s 
reflection 2. f The 50275 rays 11. g The sun’s brightness 11. 
1 Sunshine 3. i The sun’s warmth 4. J The sun’s heat 3 
k Mirage 2. 

a ಸೂರ್ಯನು ೪೯. ಧಿ ಸೂರ್ಯನ ವಾರ್ಶ್ವದೊಳಗಿರುವ ಅಂಗದೇವತೆಗಳು ೩. 
(' ನಾರೈನಾರಣ್ಣ ಬ್‌ ದ್ರ ಅಗೆಲು ೫. ed ' ಸೂರ್ಯ ವರಿವೇಷವೆಂಬ ಗೂಡು ೨. 
ಆ ಸೂರ ರ್ಯುಪ್ರ ಶಿಬಿಂಬ ೨. ಸೂರ್ಯಕಿರಣಗಳು ೧ 8 ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ ೧೧. 
ಗಡಿ ಬಿಸಿಲು ೩. 1 ಸ್ವಲ್ಪ ಬಿಸಿ ೪. J ಬಿಸಿ ೩. ಹ ಬಿಸಿಲು ದೊರೆಗಳು ಅಥವಾ 
ಬಿಸಿಲು ಕುದುರೆಗಳು ೨. 


ಪ್ರಥಮಂ ಕಾಂಡ ಅತ 


IV. somnr~-KALA-VARGA 


ಕಾಲೋ ದಿಷ್ಟೋ(ಪ್ಯ)ನೇಹಾ(8ಪಿ)ಸಮಯೋ; ೩(ಪ್ಯಥೆ) ಪಕ್ಷತಿಃ !! ೧೨೩ 
ಪ್ರತಿಪ (ದ್ವೇ ಮೇ ಸಿ ಸ್ತೀತ್ತೇ) ರ (ತದಾದ್ಯಾಗಿಸ್ತಿಥೆಯೋ (ದ್ವಯೋಕ)'c 
ಘಸ್ರೋ ದಿನಾ ಹನೀ (ವಾತು ಕ್ಲೀಬೇಿ ದಿವಸ ವಾಸರೌ ಈ. ೧೨೪ 


ಪ್ರತ್ಯೂಪೋ$ಹರ್ಮುಖಂ ಕಲ್ಯ ಮುಷಃ ಪ್ರತ್ಯುಷ ಟ್ಟು ಇ | 
ಪ್ರಭಾತಂ (ಚೆ) ದಿನಾಂಶೇ(ತು)ನಾಯಂ ಸಂಧ್ಯಾ ಕ ಪಿತ್ತ ಪ್ರಸ ಎ If ೧.೨೨ 
(ಮ್ರ ಕಾ ಪಾತ ಪರಾಹ್ಟ್ಮ ಮಧ್ಯಾಹ್ನಾ ಸ್ರಿ ಸ್ತಿಸಂಧ್ಯೆ 8 (5 ಮಧೆ) )ಶರ್ನರೀ 


ಎ ನಿಶೀಧಿನೀ ರಾತ್ರಿ ಸ್ಲಿಯಾಮಾ ಕಣದಾ ಕವಾ ! ೧೨೬ 
ಭಾವರೀ ತಮಿಸ್ವಿಮ್ಕೌ BN ಯಾಮಿನೀ ತಮಾ ಹ 

ಅ ತಾಮಸೀ ರಾತ್ರಿ ಃ ಜೆರ್ಕ್ಯುತ್ಸ್ನಿ (ಚಂದ್ರಿಕಯಾಸ್ರ್ರಿತಾ) ೧೨೭ 

(ಆಗಾಮಿ ವತ ೯ಮಾನಾಹ ರು ಕಾಯಂ ನಿಶಿ) ಪಪ್ರಣೀ ಹ 

ಗಣರಾತ್ರಂ(ನಿಶಾ ಒಹ್ವೇಲ)ಿ 1 ವ್ರಯೋಮೋ ರಜನೀಮುಖಂ !'ಣ2 ೧೨೮ 

ಅರ್ಥರಾತ್ರ ನಿಶೀಧೌ (ದೌ) ೫ (ದೌ) ಯಾವು ಪ್ರಹರೌ (ಸವಕೌ) | 

(ಸ)ವರ್ವಸಂಧಿಃ (ಪ್ರತಿವತ್ತ eg ಕಾ। lp ೧೮೬೯ 


ಪಕ್ಟಾಂತೌ? ಪಂಚದಶ್ಯಾ (ದ್ವಿ 0 ಷಪೌರ್ಣಮಾಸೀ(ತು)ಪೂರ್ಣಿಮಾ 1 





ನಾನಾನಾ ನಾನಾ ರಾ ಗತಾ a ಇರಾ” ಒಾ ಹರ ವಾಸಾ ಖಾ 


ಆ 811೧7೮ 4. b First day of a lunar fortnight 2. c Lunar 
day 1. dDayS. e Morning6. f Evening 4. 8 Morning, 
noon and evening 1. A Night 12. i Dark night 1. jJMoonlit 
night 1. K&A nightand 1೪೦ 0875, oradayand two nights 1. 
1 Many nights taken together 1. zn First part of the night 2. 
7 Midnisht 2. oA watich of three hours. 2. p The junction 
of the 1500 and lst day of a lunar fortnight 1. Gg New and 
full moon days 2. r Full moon day 2. 

a ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಕಾಲ ೪. ಥಿ ಪಾಡ್ಯ ೨. 0 ಪಾಡ್ಯ ಮೊದಲಾದ 
೧೬ ತಿಧಿಗಳು೧. 4 ಹೆಗಲು ೫. ಆ ಪ್ರಾತಃಕಾಲ ೬. ಗೌ ಸಾಯಂಕಾಲ. 
8 ವ್ರಾಹ್ಞೃ ಅಪರಾಹ್ಟ, ಮಧ್ಯಾಕ್ನ್‌ ಗಳೆಂಬ ಕಾಲತ್ರಯ ೧. ಈ ರಾತ್ರಿ ೧೨. 
7 ಗಾಢಾಂಧಕಾರವಾದ ರಾತ್ರಿ ೧. 7 ಜಿಳದಿಂಗಳುಳ್ಳ ರಾತ್ರಿ ೧. ಹ ಇಂದಿನ 
ರಾತ್ರಿ ನಾಳೇ ಹಗಲು ಸೇರಿದಷ್ಟು ಕಾಲ ೧... 1 ಅನೇಕ ರಾತ್ರಿಗಳು ೧. 
Mm ಪ್ರದೋಷ ಕಾಲ ೨. ಹ ಸರಿಹೊತ್ತು ರಾತ್ರಿ .೨. ೦ ಜಾವಹೊತ್ತು ೨. 
7 ವಾಡ್ಯಮಿ ಹುಣ್ಣಿಮೆಗಳಿಗೂ ಅಮಾವಾನ್ಯೆ ವಾಡ್ಯಮಿಗಳಿಗೂ ಮಧ್ಯಕಾಲ ೧. 
ಈ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ಹುಣ್ಣಿ ಮೈಗಳು ೨. ಹುಣ್ಣಿ ಮೆ ೨. 


2 


ಅಲ ಅಪುರಕೋಶ 


ಕಲಾಹೀನೇ ಸಾಂ) ನುಮತಿಃ 4 (ಪೂರ್ಣೇ) ರಾಕಾ (ನಿತಾಕರೇ) Ib ೧೩೦ 
ಅಮಾವಾಸ್ಯಾ(ತ್ವ)ಮಾವಸ್ಯಾ ದರ್ಶ ಸ್ಪೂರೈೇಂದು ಸಂಗಮಃ !c 
(ಸಾ ದೃಷ್ಟೇಂದು) ಸ್ಸಿನೀವಾಲೀ ಡ (ಸಾ ನಷ್ಟೇಂದುಕಲಾ) ಕುಹೂಃ 16 ೧೩೧ 
ಉವರಾಗೋ ಗ್ರಹೋ) (ರಾಹೆಗ್ರನ್ನೇ ತ್ರಿಂದೌಚ ಪೂಷ್ಲಿ ಚ) ! 
ನೋವವ್ಲವೋ ವರಕ್ಕ್‌ (ದ್ರಾ) 8 ವಗ್ಗ್ಯುತ್ಪಾತ ಉವಾಹಿತಃ !/ ೧೩.೨ 
(ಏಕಯೋಕ್ಕ್ತ್ರ್ಯಾ) ವುಷ್ತವಂತೌ (ದಿವಾಕರ ನಿತಾಕರೌ) 17 

ಅಷ್ಟಾದಶ ನಿಮೇಷಾ ಸ್ತು) ಕಾಢಘ್ಠಾ/ (ತ್ರಿಂಶತ್ತು ತಾಣ) ಕಲಾ (| ೧೭೩ 
(ತಾಸ್ಮುತ್ತಿಂಶ) ತೃಣ ನೇತು) ಮುಹೊರ್ತೊೋೇ (ದ್ರಾದಶಾಾಸ್ತೀ ಯಾಂ)! 
(ತೇತು ತ್ರಿಂಶ) ದಹೋರಾತ್ರಃ 7 ಪಕ್ಷ (ನ್ನೇ ದಶಪಂಚಚ) [0 ೧೩೪ 
(ಪಕ್‌, ಪೂರ್ವಾ ವರೌ) ಶುಕ್ಣೆ ಕೃಷ್ಣೌ p ವತಾಸ (ಸ್ತು ತಾವುಭೌ) !ಣ 





a Full moon day on which the moon ೩೬ its rising 15 one 
digit less than full 1. b Full moon day on which the moon 
rises perfectly full 1. c New moon day4. d New moon day 
on which the moon is seen for ೩ short 11776 1. e New moon 
day on which the moonis not seen at all 1. f Eclipse 2. 
8 The sun or moon in eclipse 2. h Comet 2. i Sun and moon 
(spoken of together) 1. j Kashtha,a measure of time equal 
to 18 winks 1. ಓ Kala=30 kashthas 1. 1 Kshana=30 kalas 1. 
72 Muhurta—=12 kshanas 1. n Ahoratra=30 muhurtas, a 
day and night 1. ೦ Paksha=15 ahoratras, 15 days and 
nights 1 p The bright lunar fortnight 1. The dark lunar 
fortnight 1 GA month 1. 

೧ ಓಂದು ಕಲೆಯಿಲ್ಲದ ಚಂದ್ರನುಳ್ಳ ಹುಣ್ಣಿಮೆ ೧. ರ ಸಂಪೊರ್ಣ ಚಂದ್ರ 
ನುಳ್ಳೆ ಹುಣ್ಣಿಮೆ ೧. ೭ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ೪. ಡೆ ಚಂದ್ರಕಳೆ ಕಾಣಿಸಿದ ಅಮಾ 
ವಾನ್ಯ ೧. 6 ಚಂದ್ರಕಳೆಕಾಣಿಸದಿರುವ ಅಮಾವಾನ್ಯ ೧. J] ಗ್ರಹಣ ೨. € ರಾಹು 
ಗ್ರಸ್ತರಾಜ ಚಂದ್ರ ಸೂರ್ಯರು ೨. 1 ಧೂಮಕೇತು ೨. 1 ಒಂದು ಮಾತಿನಿಂದ 
ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರರು ೧. 7೧೮ ಸಾರಿ ರೆಬ್ಸಿಆಡಿಸುವಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ೧. ಸಿ ಅಂಥಾ 
ಕಾಷ್ಟೆಗಳು ೩೦ ಆಗುವಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ೧. 1ಅಂಧಾ ಕಲೆಗಳು ೩೦ ಆಗುವಷು, 
ಹೊತ್ತು ೧. ೫ ಅಂಧಾ ಕಣಗಳು ೧೨ ಆಗುವಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ೧. 72 ಅಂಥಾ 


ಮುಹೂರ್ತಗಳು ೩೦ ಆಗುವಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ೧. ೦ ಅಂಧಾ ಅಹೋರಾತ್ರಿ 
ಳು ೦ ಪಾಲೆ ವಿ ಎ ಇಳೆ ಇಧೆ ಲಿ 
ಗಳು ೧೫ ಆಗುವಷ್ಟು ಕಾಲ ೧ 7 ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷ ೧. ಕೃಷ್ಣಪಕ್ಷ ಭಃ 


q ತಿಂಗಳು. 


ಪ್ರಧಮಕಾಂಡ ೧೪ 


(ದ್‌ ದ್‌ ಮಾಘಾದಿ ಮಾಸ್‌ ಸ್ಥಾ) ದೃತುಟ (ಸ್ಮ) ರಯನಂ (ತ್ರಿಭಿಃ) ಗಿ 
(ಈ ಮನೇ "ಇ € ಗತಿರುದಗ್ನ ಸ್ರಿಣಾರ್ಕನ್ಯಗ ವತ್ಸರಃ le 

(ಸ ಸಮರಾತ್ರಂದಿವೇ ಕಾಲೇ) ವಿಷುವ ದ್ವಿಷುವಂ (ಚ ತತ್‌) !!4 ೧೩.೬. 
(ಪುಷ್ಯ ಯಕ್ಕಾ ಮೌರ್ಣಮಾಸೀ) ಮೌಷೀ ಆ (ಮಾನೇತು ಯತ್ರ ಸಾ! 

ನಾಮ್ಪಾ ನವ ಮೋ (ಮಾಘಾದ್ಯಾ ಶೈವ ಮೇಕಾದಶಾಪರೇಲಿ if ೧೩೭ 
Wire ಸಹಾಮಾರ್ಗ ಜಿ pe JE (ಪ್ರೈ ನಃ) lg 

ವ್‌ ಫಷ ಸಹನೌ (ದ ಮ 1 ಹರ ಮಾಘೇ(ಧೆ) ಘಾಲು ನೇ | ೧೩೮ 
(ಸಸ್ಟಾ)ತ್ರ ಪಸ್ಯಃ ನಲಲ ) ನಿಕ (ನ ಶತಿ) ಚ್ಹಿ ಎತ ಲ ಜೈತ್ರಿ ತಿ. ಕೋ ಮದುಃ ಚ 
ಮೈಶಾಖೇ ನ ಮಾಧೆವೋ "ಕಾಡೋ ಜ್ಯೇವ್ನೀ ಶುಕ 71 ಶ್ಯುಚಿ( ಸ್ವಯಂ) !೧೯ 
ಆಷಾಢೇ ೫ ಶಾ )ವಣೇ (ತು ಸ್ಕಾ) ನ ನ ಭಃ ಶಾ ತ್ರಾವಣಿಕ(ಶ್ಚ ಸನಿ lo 

(ಸ್ಕು) ರ್ನಭಸ್ಯತ ವೆ ಸೌ ಷ್ನ ಹದ ಭಾದ್ರ “ಭಾಡ್ರವೆದಾ (ಸ್ಪ ಮಾ) lp ೧೪೦ 
(ಸ್ಯಾ)ದಾಶ್ಮಿನ ಇಮೋ(ಮ್ಯಾ)ಶ್ವ ಯುಜೊಟ(ಪಿ ಸ್ಯಾತ್ತು) 4 ಕಾರ್ತಿಕೇ | 
ಬಾಹುಲೋರ್ಜೌ ಕಾರ್ತಿಕಿಕೋ? ಹೇಮಂತ ಶಿ ಶಿರೋ ಪ್ರ್ರೀಯಾಂ) lt ೧೪೧ 
ವಸಂತೇ ಪುಷ್ಪಸಮಯ ಸ್ತುರಭಿ ಒ ರ್ರ್ರೀಷ್ಮ ಊಹಷ್ಮ ಘಃ | 

ನಿದಾಘ ಉಮ್ಬೂ ೀವಗಮ ಉಷ್ಣ ಊಷ್ಮ್ಮಾ ಗದು ಸ 4 ವಃ ly ೧೪.೨ 





ತ ಗಾಂಜಾ ಸಾ ನಾ ಹಾಸ ರಾ, ೊಂ ಬಾ ಭಾ ಜಾ ಾ ಅಾಜಾಾಂ ವಾಸಾ ಕಹಾ. ಒ.ಜ... ಒ..ಾತರಾ. ರಾ ಹಾ ನ ಯಷಪ್ರೆ ಲಾವಾ ಹಾಂ ಇ 





a po 


a Two months; Seasonl. bDA halfyearl. cA yearl. 
d The equinox 2. e Full moon day on which the moon is in 
the asterism Pushya 1. f The month in which the above 
happens 1. The months of—g Margashirsha4. hPushya3 
iMagha 2. }Phalguna 3 k Chaitra 3 l1Vaisakha 3. 
m Jyeshtha 2. n Ashadha 2. o Shravana 3. p Bhadrapada 4. 
q Ashvayuja 3. r Kartika4a. s The coolseasonl. t The 
cold season 1. uSpring3. 3» The hot season 7. 

a ಎರಡೆರಡು ತಿಂಗಳು ಕೂಡಿದ ಕಾಲ೧. ಥಿ ಅಂಥಾ ಖುತುಗಳು ೩ 
ಹೂಡಿದಕಾಲ ೧. ೧ಅಂಧಾ ಅಯನಗಳು ೨ ಕೂಡಿದ ಕಾಲ ೧. ಡೆ ಸಮವಾದ 
ಹೆಗಲು ರಾತ್ರಿಗಳುಳ್ಳೆ ಕಾಲ ೨. ೮ ಪುಷ್ಯ: ಕತ ದಿಂಡದೊಡಗೂಡಿದ ಹುಣ್ಣ ಮೆ ೧. 
8 ಯಾವ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಧಾ ಹುಣ್ಣಿವೆ ಮೆ ಬಂದು! ಅಂಥಾ ತಿಂಗಳು ಛಃ 
2 ಮಾರ್ಗಶೀರ್ಷಮಾನ ಲ A ಪುಷ್ಕಮಾನ ೩. [ ಮಾಘಮಾನ ೨. 
J] ಭಾಲ್ಲುನಮಾನ ಇ. Kk ಚೈತ್ರಮಾಸ ಮ 1 ಮೈ ಶಾಮಮಾಸ ದ... ೫m ಜ್ಯೇಷ್ಠ 
ಮಾನೆ ೨. ಗಣ ಆಷಾಢಮಾಸ ೨. ೦ ಶೃಾವಣಮಾನ ೩. p ಭಾವೃವದಮಾಸ ೪. 
1 ಆಶ್ಚ್ಮಯುಜಮಾಸ ಶ್ರ 7 ಕಾತೀೀಕಮಾನ ೪. $s ಹಿಮಂತಖುತು ೧. 
1 ಶಿಶಿರಯಿತು ೧. ಜ ವನಂತಯತು ೩. 7» ಗ್ರೀಷ್ಮಯತು ೭. 


೨೮ ಅಮರಕೋಶ 


(ಸ್ತ್ರೀಯಾಂ)ಿವ್ರಾಪ್ಟಟ್‌(ಪ್ರೀಯಾಂ ಭೂಮ್ನಿ)ವರ್ಷಾಡ (ಅಧ)ಶರತ್‌( ಪ್ರಿಯಾಂ)! 
(ಷಡಮಾ ಖುತವಃ ವುಂಸಿ ಮಾರ್ಗಾದೀನಾಂ ಯುಗ್ಗೆಃ ಕ್ರಮಾತ್‌) ಹಿ ೧೪೩ 


೧ 
ಸಂವತ್ಸರೋ ವತ್ಸರೋ*ಬ್ಹೋ ಹಾಯನೋ( ಸ್ತ್ರೀ) ಶರತ್ಸಮಾಃ le 


(ಮಾಸೇನ ನ್ಯಾ ದ) ಹೋರಾತ್ರಃ ಪೈ ತ್ರೋ (ವರ್ಷೇಣ) ದೈವತಃ | ೧೪೪ 
(ದಿವ್ಶ್ಯೈರ್ವರ್ಷಸಹನ್ರೈೆರ್ದ್ವಾದಶಭಿ) ರ್ದ್ವೆವತಂ ಯುಗಂ | 

(ದೈವೇ ಯುಗಸಹಸ್ರೇ ದ್ವೇ) ಬ್ರಾಹ್ಮಃ ಕಲ್ಪತು ತೌ ನೃಣಾಂ) !! ೧೪೦% 
ಮನ್ನಂತರಂ (ತು ದಿವ್ಯಾನಾಂ ಯುಗಾನಾ ಮೇಕಸವ್ಮತಿಃ)!d 

ಸಂವರ್ತಃ ಪ್ರಳಯಃ ಕಲ್ಪಃ ಕ್ಷಯಃ ಕಲ್ಪಾಂತ ( ಇತ್ಯಪಿ) le ೧೪೬ 
(ಅಶ್ರ್ರೀ) ವಂಕಂ (ಪುರ್ಮಾ) ವಾಷ್ಮಾ ಮಾಪ ಕಿಲ್ಬಿಷ ಕಲ್ಮಹಷಂ | 

ಕಲುಷಂ ವೃಜಿನ್ಫೆನೋಘ ಮಂಹೋ ದುರಿತ ದುಷ್ಟ್ರುತಂ |)” ೧೪೭ 
(ಸ್ಯಾ) ದ್ವರ್ಮ (ಮಸ್ರ್ರಿಯಾಂ) ಪುಣ್ಯ ಶ್ರೇಯಸೀ ಸುಕೃತಂ ವೃಷಃ 
ಮುತ್ತ್ರೀತಿಃ ವ್ರಮಹೋ ಹರ್ಷಃ ವ್ರಮೋದಾಾಮೋದ ಸಮ್ಮದಾಃ || ೧೪೮ 
(ಸ್ಕಾ) ದಾನಂದಧು ರಾನಂದಃ ಶರ್ಮ ಶಾತ ಸುಖಾನಿ (ಚ) p7) 

ಶ್ವಶ್ಯೆ ೪೯ಯನಂ ಶಿವಂ ಭದ್ರಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಂಗಳಂ ಶುಭಂ ॥ ೧೪೯ 
ಭಾವುಕಂ ಭವುಕಂ ಭವ್ಯಂ ಹುಶಲಂ ಕೇಮ (ಮಸ್ತಿಯಾಂ) | 

ಶಸ್ತ್ರಂ (ಚಾಧ ತ್ರಿಷು ದ್ರವ್ಯೇ ವಾವ ವುಣ್ಯ ಸುಖಾದಿ ಚ) ॥] ೧೫೦ 
ಮತಲ್ಲಿಕಾ ಮಚರ್ಚಿಕಾ ವ್ರಕಾಂಡ ಮುದ್ದ ತಲ್ಲಜ | 
(ಪ್ರಶಸ್ಮವಾಚಕಾವ್ಯಮೂ) ? ನ್ಯಯ (ಶುಭಾವಹೋ ವಿಧಿಃ) Wh ೧೫೧ 
ದೈವಂ ದಿಷ್ಟಂ ಭಾಗಭೇಯಂ ಭಾಗಂ (ಪ್ರೀ) ನಿಯತಿ ರ್ವಿಧಿಃ J 


a The rainy season 2. Db Autumnl. ೦ Year6. dOneof 
our months =a day and nightof the 211715 ; one of our years = 
a day and night of the gods; 12,000 years of the gods=an 
age; the period of a Manu =71 ages cf the godsl. e The 
destruction of the world 5S fSinl?. gMeritS. ೫ 3೦7೫ 12, 
i Good fortune 12. j Excellent (cs the latter pat of a 
compound) 5. ಓ| Good desd 1. 1 Merit and demerit acquired 
in former existences 6. 

೧ ವರ್ಶಖತು ೨. ಥಿ ಶರದೃತು ೧.೧ ಸಂವತ್ಸರ ೬. 6 ನಮ್ಮ ಒಂದು 
ತಿಂಗಳಿಗೆ ಹಿತೃಗಳ ಒಂದು ಇರುಳೂ ಹಗಲ್ಕು ನಮ್ಮ ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ದೇವತೆಗಳ 
ಒಂದು ಹೆಗಲೂ ಇರುಳು, ದೇವತೆಗಳ ಹನ್ನೆರಡುಸಾವಿರವರ್ಷಗಳು ಅವರ ಒಂದು 
ಯುಗ. ದೇವಯುಗಗಳು ೭೧ ಆಗುವಷು, ಕಾಲ. ೮ ಪ್ರಳಯಕಾಲ ೫. 
). ಪಾಷ ೧೨. 9 ಪುಣ್ಯ ೫. ಡಿ ಸಂತೋಷ ೧೨. ; ಶಂಭ ೧೨. 7] ಶ್ರೇಷ 
ವಾಚಕಗಳು ೫. kk ಶುಭವನ್ನು ಂಚುಮಾಡುವ ಕರ್ಮ ೧. [ ಅದೃಷ್ಟ ಸ ಗ 


ಪ್ರಥಮೆಕಾಂಡ ೨೧ 


ಹೇತು (ರ್ನಾ) ಕಾರಣಂ ಬೀಜಂ ೧ ನಿದಾನಂ (ತ್ವಾ)ದಿಕಾರಣಂ lb ೧೨೩೨ 
ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞ ಆತ್ಮಾ ಪುರುಷಃ € ಪ್ರಧಾನಂ ಪ್ರಕೃತಿಃ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) !4 


(ವಿಶೇಷಃ ಕಾಲಿಕೋ) ವಸ್ಥಾ € (ಗುಣಾ) ಸೃತ್ವಂ ರಜಸ್ಮಮಃ lf ೧8೩ 
ಜನು ರ್ಜನನ ಜನ್ಮಾನಿ ಜನಿ ರುತ್ರತ್ತಿ ರುದ್ಧವಃ lg 
ಪ್ರಾಣೀ (ತು) ಚೇತಮೋ ಜನ್ಮೀ ಜಂತು ಜನ್ಯುಶರೀರಿಣಃ ||] ೧೫೪ 


ಜಾತಿ ರ್ಜಾತಂ (ಚ) ಸಾಮಾನ್ಯಂ । ವ್ಯಕ್ತಿ (ಸ್ತು ಪೃಥಗಾತ್ಮಿಕಾ) 1 
ಚಿತ್ತಂ (ತು) ಚೇತೋ ಹೃದಯಂ ಸ್ಟಾಂತಂ ಹೈ ನ್ಮಾನಸಂ ಮನಃ | ೧೫೫ 
|| ಇತಿ ಕಾಲವರ್ಗಃ || 


V. ಧೀವರ್ಗ- 2811-74೫೮. 


ಬುದ್ಧಿ ರ್ಮನೀಷಾ ಧಿಷಣಾ ಧೀಃ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಶೇಮುಷೀ ಮತಿಃ | 
ಪ್ರೇಕ್ಷೋಪಲಬ್ಬಿ ಶ್ಟಿತ್ಸಂವಿ ತ್ರೃತಿಷದ್‌ ಜ್ವಪ್ಪಿ ಚೇತನಾಃ | ೧೫೬ 
(ಧೀ ರ್ಧಾರಣಾವತೀ) ಮೇಧಾ ೫ ಸಂಕಲ್ಪಃ (ಕರ್ಮ ಮಾನಸಂ) |» 
(ಚಿತ್ತಾಭೋಗೋ) ಮನಸ್ಥಾರ 0೦ ಶ್ಚರ್ಚಾ ಸಂಖ್ಯಾ ವಿಚಾರಣಾ lp ೧೫೭ 
ಅಧ್ಯಾಹಾರ ಸ್ವರ್ಶ ಊಹೋ 4 ವಿಚಿಕಿತ್ಸಾ (ತು) ಸಂಶಯಃ! 

ಸಂದೇಹ ದ್ವಾಷರೌ / (ಚಾಥೆ ಸಮೌ) ನಿದ್ವಯ ನಿಶ್ಚಯ (: ೧೫೮ 


a Motive 3. b Primary cause 2. c The sentient soul 3. 
6 Nature 2. e Condition 1. f Natural disposition 3. 8 Birth 6. 
h Living beings 6. i Kind, genus 3. j Individuality 1. & Mind 
7. 1Intellect 14. m Apprehension 1. 71 Thought 1. o Wish. 
p Discrimination 3. q Inference 3. r Doubt4. s Decision 2. 

a ಕಾರಣ ೩. ಹ ಮೊದಲನೇ ಕಾರಣ ೨. ೭ ಜೀವನು೩. ಡೆ ಮೂಲ 
ಪ್ರಕೃತಿ ೨. ಆ ಕಾಲವಶದಿಂದಾದ ವಿಶೇಷ ೧. f ಪ್ರಕೃತಿ ಗುಣಗಳು ೩. 
8 ಹುಟ್ಟುವಿಕೆ ೬. ಡಿ ಮನುಷ್ಯರು ಮೊದಲಾದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ೬. ಜಾತಿ ೩. 
ವ್ಯಕ್ತಿ ಬಃ ke ಮನಸ್ಸು ಈ ] ಬುದ್ಧಿ ೧೪. 7? ಜ್ಞಾಪಕ ಶಕ್ತಿಯಳ್ಳ 
ಬುದ್ದಿ ೧. ೫ ಮನೋ ವ್ಯಾವಾರ ೧. ೦ ಮನಸ್ಸಿನ ಇಚ್ಛೆ ೧. p ಪ್ರಮಾಣ 
ದಿಂದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದು ೩. 6 ಅರ್ಥಪೂರ್ತಿಯನ್ನು ಮಾಡುವುದು, 


ಊಹೆ ೩. 7 ಸಂಶಯ. ನಿಶ್ಚಯ ೨, 


೨.೨ ಅವನಾರಕೊ ಶ 


ಮಿಧ್ಯಾದ್ಭ ಷ್ಟಿ ರ್ನ್ಮಾಸ್ಥಿಕತಾಡ ವ್ಯಾವಾದೋ ದ್ರೊ ೀಹಚಿಂತನಂ (ಗಿ 

(ಸವಾ) ಸಿದ್ದಾಂತ ರಾದ್ದಾಂತೌ ( ಭ್ರಾಂತಿ ರ್ಮಿಧ್ಯಾಮತಿ ರ್ಭ್ನಮಃ (4 
(ಸವತ್‌ಾಸಿಸಂಕೇತ ಸಮಯಾ ವ ವ್ರತಿನ ತ್ರಿ “ರ್ನಿಹಸ್ತಧಾ) le 

ಸಂವಿದಾಗೂಃ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ನಂ ನಿಯಮಾಶ್ರವ ಸಂಶ್ರವಾಃ | ೧೬೦ 
ಅಂಗೀಕಾರಾ ಭ್ಯುಷಗಮ ವ್ರತಿಶ್ರ ವ ಸಮಾಧಯಃ !/ 

(ಮೋಕೇ ಧೀ)ಜ್ಞಾ ೯ವ (ಮನ್ಯತ, 8 ವಿಜ್ಞಾ ನಂ (ಶಿಲ್ಪ ಶಾಸ್ತ್ರ ಯೋನಿ ! ೧೬೧ 
ಮುಕ್ತಿಃ ಕೆ ವಲ್ಯ ನಿರ್ನಾ ಣ ಶ್ರೇಯೋ ನಿಶ್ರೆ «ಯಸಾಮ್ಸ ತಂ ಇ 
ಮೋಶೊಲಿವವರ್ಗೊ! 1 (ಧಾ)ಜ್ಞಾನ ಮೆವಿದ್ಯಾ ಹೆಂಪತಿಃ(ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) Il ೧೬.೨ 
(ರೂಪಂ ಶಬ್ದೋ ಗಂಧ ರನ ಸ್ಪರ್ಶಾ ಶ್ಚ) ವಿಷಯಾ (ಅಮಾ)! 

ಗೋಚರಾ ಇಂದ್ರಿಯಾರ್ಧಾ (ಶೈ) ಹೃಷೀಕಂ ವಿಷಯಾಂದ್ರಿಯಂ I) ೧೬೩. 
ಕರ್ಮೇಂದ್ರಿಯಂ (ತು ವಾಯ್ಕಾದಿ) ೫ (ಮನೋ ನೇತ್ರಾದಿ) ಧೀಂದಿ)ಯೆಂ lm 
ತುವರ (ಸ್ತು) ಕಷಾಯೋ್ಯಸ್ರ್ರೀ) ೦ ಮಧುರೋ p ಲವಣಃ ಕಟುಃ ೯ |! ೧೬೪ 
ತಿಕ್ಕೋ$ *ವ್ಲ(ಶ್ಚರಸಾಃ ಪುಂಸಿ ತಪ್ವತ್ಸು ಷಡಮಾ ತ್ರಿಷು) |/ 
(ವಿಮರ್ದೋತ್ಮೇ) ಪರಿಮಠೋ (ಗಂಥೇ ಜನಮನೋಹರೆಲಿ ly ೧೬೫ 


a Atheism 2 ಥಿ Malice 2, c Doctrine2. 0 Misapprehen- 
51೦೧ 3. e Convention, belief 4, f Consent 10. g Knowledge. 
of final beatitude = Gnana 1. h Other kinds of knowledge = 
Vienana 1. 1 Final hberation of the soul from the body 8 
J Ignorance 3 K Sensible objects 3. 1 Organs of sense 3. 
m An organ of action, as the hand, foot, etc 1. n An organ 
of perception, as the mind, eye, ear, etc. 1. ೦ Astringency 2. 
p Sweetness 1, ೮ Saltnessl. r Pungency 1. 8 Bitterness 1. 
t Acidity 1. u Fragrance 1. 

a ವರಲೋಕವಿಲ್ಲವೆಂಬ ಬುದ್ದಿ ೨. ಥಿ ದ್ರೋಹಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಆಲೋ 
ಚನೆ ೨. C ಸಿದ್ಧಾಂತ ಅಂದರೆ ಸಾಧಿಸಿದ ಅಭಿಮತ 2೨. d ಒಂದನ್ನು 
ಮತ್ಕೊಂದಾಗಿ ತಿಳಿವಿಕೆ೩. ಅ ಸಂಕೇತ ೪. J ಅಂಗೀಕಾರ ೧೦. € ಮೋಕ್ಷ 
ವಿಷಯಕವಾದ ಜ್ಞಾ ನ೧. ಹ ಮೋಕ್ಷೇತರವಾದ ಲೌಕಿಕ ಶಾಸ್ತ್ರ ಜ್ಞಾ ನ೧ಣ. 
1 ಮೋಕ್ತ ಅಂದರೆ 'ಶಾಶ ತನುಖಲ. 7 ಅಜ್ಞಾನ ಅಂದರೆ ಡೇಹಾತೆ: ಒಭ್ರಾ ಲೆ ಲಿ. 
Kk ಇಂದ್ರಿ Mp 1 ರಸ್ನುಗಳು ೩. 1 ಇಂದ್ರಿಯ ನಾಮಾನ್ಯ ಇ ಡಿ ಠಿ 
7? ವಾಕ್ಬಾಣಿ ಮುಂತಾದದ್ದು ೧. n ಮನೋನೇತ್ಯಾ, ದಿಗಳು೧. 0 ವಗರಾದ 
ರನ ೨. 7 ಸಿಹಿಯಾಗಿರುವಿಕೆ ೧. 1 ಉಪ್ಪಾಗಿರುವಿಕೆ ಮ r ಕಾರ ೧. 
5 ಕಹಿ ೧. । ಹುಳಿ೧. ಅನೇಕ ಪದಾರ್ಧಗಳ ಕೂಟದಿಂದಾದ ಸುಗಂಧ ೧. 


ಪ್ರಧಮಕಾಂಡ ೨ತ್ಟಿ 


ಆಮೋದ (ಸ್ಫೋತಿನಿರ್ಹಾರಿಲ್ಲಿ ಆ (ವಾಚ್ಯಲಿಂಗತ್ವಮಾಗುಣಾತ್‌) ! 
ಸಮಾಕರ್ಷಿೀ(ತು) ನಿರ್ಹಾರೀ ಥಿ ಸುರಭಿ ರ್ಧ್ಯಾಣತರ್ರಣಃ |! ೧೬೬ 
ಇಷ್ಟಗಂಧ ಸ್ಬುಗಂಧಿ (ಸ್ಟಾ) ದಾಮೋದೀ ಮುಖವಾಸನಃ ‘id 

ಪೂತಿಗಂಧೆ (ಸ್ತು) ದುರ್ಗಂಥೋ 6 ವಿಸ್ರಂ (ಸ್ಕಾ) ಹಾಮಗಂಧಿ ( ಯತ್‌) ||)” 
ಶುಕ್ಲ ಶುಭ್ರ ಶುಚಿ ಶ್ವೇತ ವಿಶದ ಶ್ಯೇತ ವಾಂಡರಾಃ | 


ಅವದಾತ ಸ್ಫಿತೋ ಗೌರೋ ವಳಫೋ ಧೆವಳೊೋರ್ಜುನಃ | ೧೬೮ 
ಹರಿಣಃ ವಾಂಡುರಃ ವಾಂಡು 6 (ರೀಷತ್ರಾಂಡುನ್ನು) ಧೂೊನರಃ |! 
ಕೃಮ್ಣೇೇ ನೀಲ್ಯಾಸಿತ ಶ್ಯಾಮ ಕಾಲ ಶ್ಯಾಮಲ ಮೇಚಕಾಃ [|] ೧೬೯ 


ಹೀತೋ ಗೌರೋ ಹೆರಿದ್ರಾಭಃ / ವಾಲಾಶೋ ಹೆರಿತೋ ಹರಿತ್‌ |% 
ಲೋಹಿತೋ ರೋಹಿತೋ ರಕ್ಕ8 1 ಶೋಣಃ (ಕೋಕನದಚ್ಛವಿಃ) lm ೧೭೦ 
(ಅವ್ಯಕ್ತರಾಗ) ಸ್ಮರುಣಃ ೫ (ಶ್ರೇತರಕ್ತಸ್ತು) ವಾಟಲಃ!೦ 
ಶ್ಯಾವ (ಸ್ಸ) ತೃವಿಶೋ 2 ಧೂಮ್ರ ಧೂಮಲ್‌ೌ ಕೃಷ ಲೋಹಿತೇ lig ೧೭೧ 
ಕಡಾರಃ ಕಪಿಲಃ ಪಿಂಗ ಪಿಶಂಗೌ ಕದ್ರು ನಿಂಗಲ್‌್‌ |r 
ಚಿತ್ರ ಕೆಮ್ಕಾರ ಕಲ್ಮಾಷ ಶಬಲೈತಾ (ಶ್ಚ) ಕರ್ಬುರೇ !| ೧೭.೨ 
(ಗುಣೇ ಶುಕ್ಲಾದಯೆಃ ಪುಂಸಿ ಗುಣಿಲಿಂಗಾ ಸ್ತುತದ್ವತಿ) ! 

| ಇತಿ ಧೀವರ್ಗಃ |! 





aA diffusive perfume 1 b Fragrant substance 2. ೧5೪/7೦೮1 
smelling substance 4. 1 Strong smelling substance, as 
camphor 2. ೮ Fetid substance 2. f Substance smelling like 
raw meat 2. g Whitel6. hGreyl. iBlack7. jYellow4. 
ಸ: Green 3. 1Red3. mCrimsonl. nDarkred 1. o Pale 
red, rose colour 1. p Brown2. q Ash ೦೦೬೦೫ 3. 7 Tawny 6. 
s Variegated 6. 

a ಬಹು ಸುವಾಸನೆ ೧. ಥಿ ದೂರವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಿಸುವ ಗಂಧ ೨. ೦ ಒಳ್ಳೆ 
ಗಂಥವುಳ್ಳದ್ದು ೪. 04 ಪಟ್ಟಿ ಕರ್ಪೂರ ಮುಂತಾದ ಪರಿಮಳ ದ್ರವ್ಯ ೨. 
€ ಕೆಟ್ಟ ವಾಸನೆಯುಳ್ಳ ವಸ್ತು ೨. f ಅಪಕ್ಕವಾದ ವಾಸನೆಯುಳ್ಳ ದ್ರವ್ಯ ೨. 
೫ ಬಿಳುಪು ಬಣ್ಣ ೧೬. ಡಿ ಎಳೇಬಿಳುಪು ಬಣ್ಣ ೧. 8 ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣ ೭. 
71 ಹಳದಿ ಬಣ್ಣ ೪. % ಹೆಸುರು ಬಣ್ಣ ೩. 1 ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣ ೩. 7 ಕೆಂದಾವರೆ 
ಬಣ್ಣ ೧. 7ಃ ಎಳೆಗೆಂಪು ಬಣ್ಣ ೧. ೦ ಕೌಂಪುಬಿಳುಪು ಬೆರೆತಿರುವ ಬಣ್ಣ ೧. 
p ಪಚ್ಚೆ ಬೆರೆತ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣ .೨. 4 ಕಪ್ಪು ಕೆಂಪು ಬೆರೆತೆ ಬಣ್ಣ ೩. 
PF ಗೋರೋಜನದಂತೆ ಕೆಂಪು ಬೆರೆತ ಬಣ್ಣ ೬. 5 ಚಿತ್ರ ಬಣ್ಣ ೬. 


೨೪ ಅಮರಕೋಶ 
771. ವಾಗ್ವರ್ಗ--7.೬೮-೪.೬೫೮.೩ 


ಬ್ರಾಹ್ಮೀ (ತು) ಭಾರತೀ ಭಾಷಾ ಗೀರ್ಹ್ವಾಗ್ವಾಣೀ ಸರಸ್ವತೀ | ೧೭೩ 
ವ್ಯಾಹಾರ ಉಕ್ಕಿ ರ್ಲಪಿತಂ ಭಾಷಿತಂ ವಚನಂ ವಚಃ a 

ಆಸಭ ೦ಶೋಜಪಶಬ್ದಃ ರಿ (ಸ್ಟಾ ಚ್ಛಾನ್ರೀ) ಶಬ್ದ (ಸ್ತುವಾಚಕಃ) ೧೮ ೧೭೪ 
(ತಿಬ್ಬುಬಂತಚಯೋಂ) ವಾಕ್ಯಂ (ಕ್ರಿಯಾ ವಾ ಕಾರಕಾವ್ವಿತಾ) !4 

ಶ್ರುತಿಃ (ಸ್ತ್ರೀ) ವೇದ ಆಮ್ನಾಯ 6 ಸ್ರ್ರಯಿಾಧೆರ್ಮ (ಸ್ತು ತದ್ದಿಧಿಃ) If ೧೭೫ 
(ಸ್ತ್ರಿಯಾ)ಮೃಕ್ಸಾಮಯಜುಷೀ 2 (ಇತಿ ವೇದಾ ಸ್ತ್ರಯ) ಸ್ರ್ರಯಾ 1 


(ಶಿಕ್ಷೇತ್ಯಾದಿ ಶ್ರುತೇ) ರಂಗ £ ಮೋಂಕಾರ ಪ್ರಣವೌ (ಸಮೌ) (|? ೧೭೬ 
ಶಿಕ್ಷಾ ವ್ಯಾಕರಣಂ ಛಂದೋ ನಿರುಕ್ತಂ ಜ್ಕೌತಿಷಂ (ತಥಾ) | 

ಕಲ್ಪ(ಶ್ರೇತಿ ಷಡಂಗಾನಿ ವೇದಸ್ಯಾಹು ರ್ಮನೀಷಿಣಃ) 1k ೧೭೭ 
ಇತಿಹಾಸಃ ಪುರಾವೃತ್ತ 1 (ಮುದಾತ್ಮಾದ್ಯಾಸ್ತ್ರಯ) ಸ್ಸ 3ರ poy 

ಆಸ್ಲ್ರೀಕ್ಸಕೀ ದಂಡನೀತಿ (ಸ್ತರ್ಶವಿದ್ಯಾ ರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಯೋಃ) (1 ೧೭೮ 
ಆಖ್ಯಾಯಿಕೋಪಲಬ್ಬಾರ್ಧಾ 0 ಪುರಾಣಂ ಪಂಚಲಕ್ಷಣಂ |! 

ಸರ್ಗ(ಶ್ಚ) ಪ್ರತಿಸರ್ಗ(ಶ್ಚ) ವಂಶೋ ಮನ್ವಂತರಾಣಿ (ಚೆ) || ೧೭೯ 
ವಂಶಾನುಚರಿತಂ (ಹೇತಿ ಲಕ್ಷಣಾನಾಂ ತು ಪಂಚಕಂ) | 1 

ಪ್ರಬಂಧಕಲ್ಪನಾ ಕಧಾ 7 ಪ್ರವಹ್ಲಿಕಾ ಪ್ರಹೇಳಕಾ ||, ೧೮೦ 


a Speech 13. ಗ Ungrammatical speech 2. c Wordl. 
d Sentence 1. eVeda3. fVedic rulel. gz Rig Veda], 
Sama Veda 1, Yajur Veda 1. h These three Vedas 1. i The 
Vedangas 1. j The holy syllable om 2. k Names of the six 
Vedangas. l1Legend2. m The three Vedic accents 1. nThe 


sciences of logic and ethics 2. ೧ Credible history 2. 
p Puranas 2. q The five Lakshanas of the Puranas 
r Romance2. s Enigma 2. 

೧ ಮಾತು ೧೩. ಥಿ ಅಪಶಬ್ದ ೨. ೧ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾದ ಶಬ್ದ ೧. 


4 ವಾಕ್ಯುಣ. 6 ವೇದ ೩. ಆ ವೇದದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ ಯಜ್ಹಾದಿ ವಿಧಿಗಳು ೧. 
8 ಯಗ್ರೇದ ೧ ಸಾಮವೇದ ೧, ಯಜುರ್ವೇದ ೧. ಹಿ ಈ ವೇದತ್ರಯಕ್ಕೆ 
ಹೆಸರು ೧. 1 ವೇದಾಂಗಗಳು ೧. J] ಪ್ರಣವ ೨. | ಆರು ವೇದಾಂಗಗಳ 
ಹೆಸರುಗಳು. 1 ಭಾರತ ಮುಂತಾದ ಪುರಾತನ ಕಥೆಗಳು ೨. 3 ಉದಾ 
ತ್ತಾದಿ ಸರಗಳು ೧. ಣ ಕ್ರಮವಾಗಿ ನ್ಯಾಯಶಾಸ್ತ್ರ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಗಳು ೨. 
೦ ಸತ್ಯವಾದ ಚರಿತ್ರೆಯುಳ್ಳ ಗ್ರಂಥೆ ೨. ೧ ಸ್ಪಾಂಬಾದಿ ಪುರಾಣಗಳು ೨. 
೯4 ಪುರಾಣದ ೫ ಲಕ್ಷಣಗಳು. ; ಕಲ್ಪಿತ ಕಥೆ ೨. € ಗೂಢಾರ್ಥವುಳ್ಳ ಗ್ರಂಥ ೨. 


ಪ್ರಥಮಕಾಂಡೆ ೨೫ 


ಸ್ಮ್ರತಿ (ಸ್ತು) ಧರ್ಮನಂಹಿತಾ ೧ ಸಮಾಪೈತಿ (ಸ್ತು) ಸಂ ಗ್ರಹಃ 0 

ಸಮಸ್ಯಾ (ತು) ನಮಾನಾಧಾನ್‌ ೭ ಕಂವೆದಂತಿೀ ಜನಶ್ರುತಿಃ ೧೮೧ 
ವಾರ್ತಾ ಪ್ರವೃತ್ತಿರ್ವ್ವತ್ತಾಂತ ಉದಂತ (ಸ್ಟ್ಯಾ) € (ದಧಾ)ಹ್ನೈಯಃ | 
ಆಖ್ಯ್ಕಾಹ್ವೇ ಅಭಿಧಾನಂ (ಚ) ನಾಮಥೇಯಂ (ಚ) ನಾಮ (ಚ) !/' ೧೮.೨ 
ಹೂತಿ ರಾಕಾರಣಾ ಹ್ಞಾನೇ € ಸಂಹೊತಿ (ರ್ಬಹುಭಿಃ ಕೃತಾ) !/ 

ವಿವಾದೋ ವ್ಯವಹಾರ (ಸ್ಟಾ ೨)? ದುಪನ್ಯಾಸ (ಸ್ತು) ವಾಜ್ಮುಖಂ |! ೧೮೩ 
ಉವೋದ್ಧಾತ ಉದಾಹಾರಃ ೬ ಶಪನಂ ಶಪಧಃ (ಪುರ್ಮಾ) 2 

ಪ್ರಶ್ನೊ ($s ನುಯೋಗಃ ಪೃಚ್ಛಾ (ಚ) ೫ ಪ್ರತಿವಾಕ್ಯೋತ್ತರೇ (ಸಮೇ) 1೫ ೧೮೪ 
ಮಿಥ್ಯಾಂಭಿಯೋಗೋ ಂಭ್ಯಾಖ್ಯಾನ ೦ (ಮಧೆ) ಮಿಥ್ಯಾಭಿಶಂಸನಂ | 
ಅಭುಶಾಪಃ ಗ ಪ್ರಣಾದ (ಸ್ತುಶಬ್ದಸ್ಸಾದನುರಾಗಜ2) lg ೧೮೫ 
ಯಶಃ ಕೀರ್ತಿ ಸ್ಪಮಜ್ಞಾ (ಚ) 7 ಸ್ತವಃ ಸ್ತೋತ್ರಂ ಸ್ತುತಿರ್ನು ತಿಃ | 


ಆಮ್ರೇಡಿತಂ(ದ್ವಿಸಿರುಕ್ತ) ತ ಮುಚ್ಚೆ ರ್ಫುಷ್ಟಂ(ತು) ಘೋಷಣಾ |1| ೧೮೬ 
ಕಾಕುಃ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ ವಿಕಾರೋ ಯಶ್ಶ್ಕೋಕ ಭೀತ್ಯಾದಿಭಿರ್ದ್ವರನೇಏ) ೪ 
ಅವರ್ಣಾಕ್ಷೇಪ ಠಿರ್ವಾದ ಪರಿವಾದ್ವಾಷವಾದ(ವತ್‌) || ೧೮೭ 





1 1.೩1% 2. b Compilation 2. c Part ofa stanza given to 
another person to complete it 2. d Rumour2. e Newsd4. 
J Nameo6. 8 Calling3. 1 Tumultuous exclamation 1. iLaw 
suit 2. j Declaration 2. Kk Introduction 2. 1 Vow, oath 2. 
m Question 3. nAnswer2. o False charge 2. p Slander 2. 
gq An exclamation of joy 1. 7 Fame3. sPraise4. 1 Repe- 
tition of a word through emotion 1. uShout2. vy Change 
of voice in fear, grief, etc. 1. 

a ಮಾನವಾದಿ ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಗಳು ೨. ಥಿ ಸಂಗ್ರಹ.೨. € ಕವಿಶಕ್ಷಿ 
ಪರಿಜ್ಞಾ ನಾರ್ಥವಾಗಿ ಪೂರೈಸುವದಕ್ಕೆ ಕೊಡುವ ಪದ್ಯದ ಕೆಲವುಭಾಗ ೨. 
d ಲೋಕವ್ರಜಾದ ೨. € ಸಮಾಚಾರ ೪. _?" ಹೆಸರು ೬. ೫ ಕರೆಯುವುದು ೩. 
h ಬಹುಮಂದಿ ಸೇರಿ ಕರೆಯುವುದು ೧. 7 ವಿವಾದ ೨. ಉಪನ್ಯಾಸ ೨. 
1 ನಿದರ್ಶನವನ್ನು ತೋರಿಸುವುದು ೨. 1 ಆಣೆ ಇಟ್ಟು ಕೊಳ್ಳುವುದು ೨. 
m ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಾಡುವುದು ೩. ೫ ಉತ್ತರಕೊಡುವುದು ೨. ೦ ಇಲ್ಲದ್ದನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿ 
ಆಕ್ಲೇಷಹಿಸುವುದು ೨. 7 ಸುಳ್ಳು ಚಾಡಿ ಹೇಳುವುದು .೨. 1 ಬ್ರೀತಿಯಿಂದ 
ನುಡಿಯುವುದು ೧. ?» ಕೀರ್ತಿ ೫೩. 56 ಸ್ತೋತ್ರ ನ 1 ಹೇಳಿದಮಾತನ್ನೇ 
ಎರಡು ಮೂರುಸಾರಿ ನುಡಿಯುವುದು ೧ ೫ ಘಟ್ಟಯಾಗಿ ಕೂಗುವುದು ೨. 
y ಧ್ಯನಿವಿಕಾರ ಇ 


೨೬ ಅಮರೆಶೋಶ 


ಉಪಕ್ರೋಶೋ ಜುಗುಪ್ಸಾ (ಚ) ಕುತ್ಸಾ ನಿಂದಾ (ಚ)ಗರ್ಹಣೇ !ಇ 
ವಾರುಷ್ಯ ಮತಿವಾದ (ಸ್ಟ್ಯಾ)ಿಶಿ ದ್ಬರ್ತ್ತ್ರನಂ (ತ್ವೈವಕಾರ ಗೀ) ತ ೧೮೮ 


(ಯುಸ್ಸೆನಿಂದ ಉ ವಾಲಂಭಸ್ತ್ವತ್ರಸ್ಯಾನಿತ್ರರಿಭಾಷಣಂ !ಡೆ 


(ತತ್ರತ್ವಾನಿಕ್ಸಾರಣಾ (ಯಃ ಸ್ಯಾವಾಕ್ರೋಶೋ ಮೈಧುನಂವ್ರತಿ) lle ೧೮೯ 
(ಸ್ಕಾ) ದಾಭಾಷಣ ಮಾಲಾವಃ 8 ಪ್ರಲಾನೋ (5ನರ್ಧಕಂ ವಚಃ) !€ 
ಅವನುಲಾನಾೇ (ಮುಹುರ್ಭಾಷಾ) 1 ವಿಲಾಪಃ ಹರಿದೇವನಂ |] ೧೯೦ 
ವವ್ರಲಾಸೋ (ವಿರೋಧೋಕ್ಕಿ) 7 ಸ್ಪಂಲಾವೋ (ಭಾಷಣಂ ಮಿಥಃ) 1K 
ಸುಪ್ರಲಾಹ ಸ್ಪುವಚನ / ಮವಲಾಪ (ಸ್ತು) ನಿಹ್ನೆವಃ lm ೧೯೧ 
ಸಂದೇಶವಾ ಗ್ಯಾಚಿಕಂ (ಸ್ಯಾ) ೫ (ದ್ರಾಗ್ಯೇದಾನ್ನು, ತ್ರಿಷೂತ್ತರೇ) | 

ಉಷತೀ (ವಾಗಕಲ್ಯಾಣೀ ಸ್ಯಾ) 0 ತೃಲ್ಯಾ (ತು ಶುಭಾತ್ಮಿಕಾ) |p ೧೯೨ 
(ಅತ್ಯರ್ಥ ಮಧುರಂ) ಸಾಂತ್ರೆಂಛ್ಡ ಸಂಗತಂ ಹ್ಹದಯಂಗಮಂ | 

ನಸು ರಂ ವರುಷೆಂ ೪ ಗ್ರಾಮ್ಯ ಮಶ್ಲೀಲಂ f ಸೂನೃತಂ (ಪ್ರಿಯೇ | ೧೯೩ 


೦) 
ಸತ್ಯೇ) ಜ (ಧ)ಸಂಕುಲಕ್ಷಿವ್ಳೇ (ಪರಸ್ಪರವರಾಹ್‌ತೇ) !» 











a Blame 10. b Abused. c Threat l. d Reproof 1. 
೪೮ The cry of longing made by animals in heat 1. fAddressing 
2. ೯ ೫7೧11೮, useless speech 1. h Repeatinga wordagain and 
again 1. 1 Lamentation 2. j Contradiction 1. k Conversation 1. 
1 Good speech 2. m Denial 2. n Verbal message 2. ೦ Inaus- 


picious speech 1. p Auspicious speech 1. Gq Conailiating 
speech 1. r Apposite speech 2. s Hard speech 2. t Rustic 
speech 2. u Agreeable and true speech 13. y Preplexing 
speech 2. 


a ನಿಂದೆ ೧೦. ಥಿ ನಿಷ್ಟುರ ೨. 6 ಬೆದರಿಕೆ ೧. 4 ನಿಂದೆಯೊಡಗೂಡಿದ 
ದುರ್ವಾದ ೧. e ಮೈ ಧನವನ್ನು ಕುರಿತು ಹೆಂಬಲಿಸಿ ಮೊರೆ ಇಡುವದು ೧. 
7. ಹಿತವಾದ ೨. 8 ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲದ ಮಾತು ೧. ೫ ಬಾರಿಬಾರಿಗೂ 
ನುಡಿಯುವುದು ೧. 1 ಆಳುವುದು ೨. 7 ವಿರೋಧವಾಗಿ ನುಡಿಯುವುದು ೧. 
ಹ ಅನ್ಕೋನ್ಯ ಮಾತಾಡುವುದು ೧. ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ ಮಾತು ೨. ೫? ಮೋಸ 
ಗೊಳಿಸುವ ಮಾತು ೨. n ಹೇಳಿ ಕಳುಹಿಸುವ ಮಾತು ೨. ೦ ಅಶುಭ 
ವಾಕ್ಯ ೧. 7 ಶುಭವಾಕ್ಯ ೧. 4 ಬಹುಪ್ರೀತಿವಾಕ್ಯು ೧. 7 ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಒಪ್ಪಿದ 
ಮಾತಾ ೨. 5 ಕರಿನವಾದ ಮಾತು ೨. f ಗ್ರಾಮ್ಯ ಜನರ ಮಾತು ೨. 
2 ಪ್ರಿಯವಾಗಿಯೂ ಸತ್ಯವಾಗಿಯೂ ಇರುವ ವಾಕ್ಯ ಇ y ಅನ್ವಯ ಕಸ್ಟ 
ವಾಕ್ಯ ೨. 


ಪ್ರಥಮಕಾಂಡ ೨೭ 


(ಲುಪ್ತವರ್ಣವದಂ) ಗ್ರಸ್ಮಂ 4 ಥಿರನ್ನ್ಮಂ (ತ್ವರಿತೋದಿತೆಂ) !!ಥಿ ೧೯೪ 
ಅಂಬೂಕ್ಸ ತಂ (ಸನಿಷ್ಟೀವ) C ಮಬದ್ದಂ (ನ್ಯಾದನರ್ಧಕಂ) ld 

ಅವಕರ ಮವಾಚ್ಯಂ (ಸ್ಟಾ) € ದಾಹತಂ (ತು) ಮೃಷಾರ್ಧೆಕಂ ||) ೧೯೨೫ 
(ಅಧೆ) ವ್ಲಿಷ್ಟ ಮವಿಸ್ಸಷ್ಟಂ 8 ವಿತಧೆಂ (ತೈನೃತೆಂ ವಚ) | 
ನೋಲ್ಲುಂರನಂ(ತು) ಸೋತ್ಪ್ರಾನೆಂ 1 ಮುಣಿತಂ ರತಿಕೂಜಿತಂ ll ೧೯೬ 


ಸತ್ಯಂ ತಧ್ಯಮ್ಸ ತಂ ಸಮ್ಯ (ಗಮೂನಿ ತ್ರಿಷು ತದ್ವತಿ) 1k 
|! ಇತಿ ಮಾಗೃರ್ಗಃ (| 





VIL. ಶಬ್ದಾದಿವಗ೯-SABDADI-VARGA 


ಶಬ್ಲೇ ನಿನಾದ ನಿನದ ಧ್ವನಿ ಧ್ಹಾನ ರವ ಸೃನಾಃ || ೧೯೭ 
ಸ್ವಾನ ನಿರ್ಣೂೋಷ ನಿರ್ಲಾ ದ ನಾದ ನಿನ್ಹಾನ ನಿನ್ನನಾಃ | 
ಆರವಾರಾವಸಂರಾವವಿರಾವಾ 1 (ಅಥ) ಮರ್ಮರಃ !! ೧೯೮ 
(ಸ್ವನಿತೇ ವಸ್ತ್ರ ಪರ್ಣಾನಾಂ) m (ಭೂಷಣಾನಾಂತು) ತಿಂಜಿತಂ 

ನಿಕ್ವಾಣೋ ನಿಕ್ಕಣಃ ಕ್ಲಾಣಃ ಕ್ರ ಕೈಣನ (ಮಿತ್ಯಪಿ) [lo ೧೯೯ 


(ವೀಣಾಯಾಃ ಕ್ವಣತೇಃ ವ್ರಾಡೇಃ) ಪ್ರಕ್ಕಾಣಪ್ರಕ್ಕಣ್ಲ್ಣಾದಯಖ) ! p 








a inarticulate speech through weakness, haste, etc. 1. 
ಗಿ Rapid speech 1. c Sputtering speech 1. d Unmeaning 
speech 1. e Unpronounceable speech 2. f Assertion of an 
Impossibility 2. g Unintelligible speech 2. h False speech 1. 
i Talking with ೩ 5173110 2. j Love making 2. k True speech 4. 
1 Sounds 17. m Rustling sound (as or cloth of dry leaves) 1. 
n Tinkling sound (as of metallic ornaments) 1. 0 Sounds of 
musical instruments 5. p Sound of the lute 2. 

a ತೃರೆಯಿಂದ ವರ್ಣಲೋಪ ಉಳ್ಳ ವಾಕ್ಕು ೧. ಥಿ ತೃರೆಯಿಂದ ಹೇಳಿದ 
ವಾಕ್ಸ ೧. € ಎಂಜಲ ತುಂತುರಿಂದೊಡಗೂಡಿದ ವಾಕ್ಟ೧. ಡೆ ಹೊಂದದ 
ಮಾತು ೧. 6 ಹೇಳಬಾರದ ಮಾತು ೨. * ಬಹು ಅನಂಭಾವಿತವಾದ 
ಮಾತು ೨. ಲ ಅರ್ಥವು ತಿಳಿಯಬಾರಜೀ ಇರುವ ಮಾತು ೨. ಡಿ ಹಳ 
ಮಾತು ೧. 1 ಮುಗುಳುನಗೆಯೊಡಗೂಡಿದ ಮಾತು ೨. 7 ರತಿಧ್ವನಿ ೨. 
ಹ ಸತ್ಯವಾಕ್ಯ ೪. 1 ಧನಿ, ಸದ್ದು ೧೩. ೫ ಬಟ್ಟೆಗಳ ಮತ್ತು ಎಲೆಗಳ 
ಧೃನಿ ೧. ೫ ಆಭರಣಗಳ ಧನಿ ೧... ೦ ವೀಣಾದಿ ನಕಲವಾದ್ಯಧ್ವನಿಗಳು ೫. 
p ವೀಣಾಧ್ವನಿ ಈ 


೨೮ ಅಮರೆಕೋಶ 


ಕೋಲಾಹಲಃ ಕಲಕಲ ೧ (ಸ್ಮಿರಶ್ವಾಂ) ವಾಶಿತಂ ರುಶಂ Wo, ೨೦೦ 
(ಸ್ತಿ ೪೮) ಪ್ರತಿಶ್ರುತ್ರ ತಿಧ್ವಾನೇ ೭ ಗೀತಂ ಗಾನ (ಮಿಮೇ ಸಮೇ) !! 4 
|| ಇತಿ ಶಬ್ದಾದಿ ವರ್ಗಃ || 


[A ತಾ 


VIEL. ನಾಟ್ಕಿವಗ್ಗ--NATYA-VARGA 


ನಿಷಾದರ್ಷಭ ಗಾಂಧಾರ ಷಡ್ಡ ಮಧ್ಯಮ ಧೈವತಾಃ | ೨೦೧ 
ಪಂಚಮ (ಶ್ರೇತ್ಯಮೂ ಸಪ್ತ ತಂತ್ರೀಕಂರೋತ್ಲಿತಾ ಸ್ಪ್ವರಾಃ) e 

ಷಡ್ಡಂ (ಮಯೂರೋ ವದತಿ) (ಗಾವ) ಸ್ಮಷಭ (ಭಾಷಿಣಃ) || ೨೦.೨ 
(ಅಜಾವಿಕಂತು) ಗಾಂಧಾರಂ (ಕ್‌ಕೌಂಚಃ ಕಣತಿ) ಮಧ್ಯೆಮವಂ್‌ | 

(ಪುಷ್ಪ ಸಾಧಾರಣೇ ಕಾಲೇ ಪಿಕಃ ಕೂಜತಿ) ಪಂಚಮವಮರ್‌್‌ || ೨೦೩. 
ಧ್ಹೈವತಂ (ಹೇಷತೇ ವಾಜೀ) ನಿಷಾದಂ (ಬ್ಬಂಹತೇ ಗಜಃ) | 

(ಮಯೂರಾದಯೆ ಏತೇಹಿ ಮತ್ತಾ ಗಾಯಂತಿ) ಪಂಚಮವಂ್‌ ||" ೨೦೪ 


ಕಾಕಲೀ (ತು ಕಲೇ ಸೂಕ್ಷ್ಮೇ) 8 (ದೈನೌತು ಮಧುರಾ ಸ್ಫುಟೀ) | 

ಕಲೋ / ಮಂದ್ರ(ಸ್ತು ಗಂಭೀರೇ) £ ತಾರೋ(ತ್ಯುಚ್ಚೆಸ್ತ್ರಯಸ್ತಿಷು) |!) 
ಸಮನ್ಸಿತಲಯ (ನೈ)ೀಕ ತಾಲೋ ಹ ವೀಣಾ (ತು) ವಲ್ಲಕೀ! 

ವಿಪಂಚೀ 1 (ಸಾತು ತಂತ್ರೀಭಿ ಸ್ಪಷ್ಠಭಿಃ) ಪರಿವಾದಿನೀ lm ೨೦೬ 


a Shout of a multitude 2. ಥಿ Cry of animals or birds 2. 
c Echo2. dSinging2. ಅ The seven musical notes (an 
octave) 7. f The animals that produce these notes. 8 Soft 
7೦೭೦ 1... 0 1.೦೪7 notel. iDeep notel. 7138811812 note 1. 
1: Keeping exact time between song, dance and instrumental 
music2. 171,010 3. m Lute with seven strings 1. 


a ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವ ಗಲಭಿ ೨. ದರ ಮೃಗಪಕ್ಸ್ಟ್ಯಾದಿಗಳ ಶಬ್ದ ೨. 
c ಪ್ರತಿಧೈನಿ ೨. ಡೆ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ ೨. ಆ ತಂತಿಯಿಂದಲೂ ಕೊರಳಿನಿಂದಲೂ 
ಹುಟ್ಟದ ಸಂಗೀತ ಸರಗಳು ೭. Jf ಅವುಗಳನ್ನು ನುಡಿಯುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳು. 
2 ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ಅವ್ಯಕ್ತ ಮಧುರ ಧ್ವನಿ ೧. ಹಿ ಕವಿಗೆ ಇಂಪಾಗಿರುವ ಧ್ವನಿ ೧. 
1 ಗಂಭೀರವಾದ ಧೈನಿ೧. / ಅತ್ಯಧಿಕವಾದ ಧದೃನಿ ೧. 4 ಲಯದಿಂದ ಕೂಡಿ 
ರುವ ಗಾನ ೧. 7 ವೀಣೆ ೩. ೫ ಏಳು ತಂತಿಗಳ ವೀಣೆ ೧, 


ಹ ಥವಂಕಂಂಜಿ ೨೯ 
ಇತ್‌ 


ತತಂ (ವೀಣಾದಿಕಂ ವಾದ್ಯ) ಆ ಮಾನದ್ದಂ (ಮುರಜಾದಿಕಂ) |b 
(ವೆಂಶಾದಿಕಂತು) ಸುಷಿರಂ ೧ (ಕಾಂಸ್ಕಂ ತಾಲಾದಿಕಂ) ಘನಂ [4 ೨೦೭ 
(ಚತುರ್ವಿಧಮಿದಂ) ವಾದ್ಯಂ ವಾದಿತ್ರಾತೋದ್ಯ (ನಾಮಕಂ) ೮ 

ಮೃದಂಗಾ ಮುರಜಾ (ಭೇದಾ) /ಗ(ಸ್ಕ್ವ)ಂಕ್ಯಾಲಿಂಗ್ಯೋ ರ್ಥ್ವಕ್ನಾಸ್ರ್ರ ಯಃ) 
(ಸ್ಯಾ)ದ್ಯಶಃಪಟಹೋ ಢಕ್ಟಾ 1 ಭೇರೀ (ಸ್ತಿ ೯) ದುಂದುಭಿಃ (ಪುಮಾ)! 
ಆನಕಃ ವಟಿಹೋ(ಸ್ಲಿ ೀಸ್ಕಾ)ಿ;] ತ್ರೋಣೋ (ವೀಣಾದಿ ವಾದನಂ) !'k ೨೦೯ 
(ವೀಣಾದಂಡಃ) ಪ್ರವಾಳ (ನ್ಸ್ಯಾಾ) 1 ತೃಕುಭ (ಸ್ತು) ಪ್ರನೇವಕಃ !/1 
ಕೋಲಂಬಕ (ಸ್ತು ಕಾಯೋಜಸ್ವಾ) 7 ಉವನಾಹೋ ನಿಬಂಧೆನಂ!l0 ೨೧೦ 
(ವಾದ್ಯಪ್ರ ಭೇದಾ) ಡಮರು ಮಡ್ಡು ಡಿಂಡಿಮ ರುದ್ರರಾಃ | | 
ಮರ್ದಲಃ ಪಣವೋನ್ಕೇಚ್‌) ೫ ನರ್ಮಕೀ ಲಾಸಕೀ (ಸಮೇ) [( ೨೧೧ 
(ವಿಲಂಬಿತಂ ದ್ರುತಂ ಮಧ್ಯಂ) ತತ್ತಮೋಮೋ ಘನಂ (ಕ್ರಮಾತ್‌)! 


a Any stringed instrument 1. b Any drumlike instru- 
mentl. c Any wind instrument 1. d Any metallic instru- 
ment which is struck in playing 1 ಆ Collective term for 
the above four 3. f Small drum 2. 8 Varieties of drum 3. 
1 Large drumd2. 1 Great drum 2. } Big drum 2. 18 Instru- 
ment worn on the finger for sounding alute 1. JiNeckofa 
lute 1. sm Sounding box ofalute 2. n Collective term for 
the above three 3 ೦ The parts of a lute to which the 
strings are attached 2. p Varieties of hand drum6®. ೮ Female 
dancer 2. r Slow, quick and moderate time in dancing 3. 


a ವೀಣೆ ಮುಂತಾದ ತಂತ್ರೀ ವಾದ್ಯಗಳು ೧. ಥಿ ಮದ್ದಳೆ ಮುಂತಾದ 
ಚರ್ಮ ವಾದ್ಯಗಳು ೧. 0 ಪಿಳ್ಳ ಗೋವಿ ಮುಂತಾದ ಮುಖು ವಾದ್ಯಗಳು ೧. 
ಣಿ ತಾಳ ಮುಂತಾದ ಕಂಚಿನ ವಾದ್ಯ ೧. ಅಆ ಈ ನಾಲ್ಕು ವಧೆ ವಾದ್ಯಗಳು ೩. 
J ಮದ್ದಳೆ ೨. ೮೪ ಮದ್ದಳೆಯ ಭೇದಗಳು ೩. 1 ಢವಣೆ.೨. ; ಭೇರಿ ೨. 
J] ತಮ್ಮಟೆ ೨. ಹ ವೀಣೆ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಬಾರಿಸುವ ಸಾಧನ ೧. 
1 ವೀಣೆಯ ದಂಡಿಗೆ ೧. 7೫ ನೀಣೆಯ ಹೆರಳು ೨. ಹ ವೀಣೆಯ ತಂತಿ, 
ಹೆರಳು, ಮೊದಲಾದ ಶರೀರ ೧. ೦ ವೀಣೆಯ ತಂತಿ ಕಟ್ಟುವ ಬಾಯಿಗೂ 
ಬಿರಡೆಗಳಿಗೂ ಹೆಸರು ೨. 2 ಕ್ರಮವಾಗಿ ಬುಡುಬುಡಿಕೆ ಢಿಕ್ಕಿ, ಢಿಮಕಿ, 
ರುತಾಯಿ, ಮದ್ದಳ್ಕೆ ಗೋಮುಖ, ಮುಂತಾದವು ೬.  ಕುಣೆಯುವವಳು ೨ 
7” ನೃತ್ಯದ ಮಧ್ಯಾದಿ ಕಾಲಗಳು ೩. 


ಜಿ ಅವಂರೆಕೊ ಶೆ 


ತಾಲಃ (ಕಾಲ ಕ್ರಿಯಾ ಮಾನಂ) ಆ ಲಯ (ಸ್ಟಾ ಮೃ) ಶಿ (ಮಧಾಸ್ಮಿ ಯಾಂ)! 
ಇಂಡವಂ ನಟಿವಂ ನಾಟ್ಕಂ ಲಾನ್ಯಂ ವತ ಸತ್ಯಂ (ಚ) ನರ್ತನಂ lec 

ಶೌರ್ಯತ್ರಿಕೆಂ (ನೃ ತ್ಯೃಗೀತ ವಾದ್ಯಂ ನಾಟ್ಯ ಮಿದಂ ತ ಯಂ) ld ೨೧೩ 

ಹುಂಸ (ಶ್ಚ) ಭ್ರುಕುಂನ (ಶ್ರ) ಭೂ ಕುಂಸ್ಕಕ್ರೆ (ತಿ ವರ್ತಕ! 

ಮೇಷಧಾ ರೀ ಪುರುಷೋ) 0 (ನಾಟ್ಯೋತ್ಸಾ y (ಗಣಿಕಾಾ)ರ್ಜುಕಾ 1/೧೪ 

ಭಗಿನೀವತಿ) ರಾವುತ್ತೋ ೭8 ಭಾವೋ (ವಿದ್ದ್ವಾ?) 1 (ನಧಾ)ವುಕಃ | 
ಜನಕೂೋಲಿ 1 1 (ಯುವರಾ ಜನ್ನು) ಕುಮಾರೋ 8 ನತ್ಸ ೯ ಬಾರತ (7 ೨೧೫ 

(ರಾಜಾ) ಭಟ್ಟಾರಕೋ ದೇವ ಹ (ಸೃತ್ಸುತಾ) ಭರ್ತ್ತದಾರಿಕಾ | 


4 


ದೇವೀ ಕೃತಾಭಿನೇಕಾಯ) 1m (ಮಿತರಾಸು ತು) ಭಟ್ಟಿನೀ ln ೨೧೬ 


ಅಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ (ಮವಥ್ಯೋಕ್ಕ್‌? 0 (ರಾಜ್ಞ ಸ್ಪ್ಸ್ಟ್ಯಾಲಸ್ತು) ರಾಷ್ಟ್ರಿಯಃ |) 


ಅಂಬಾ (ಮಾತಾ) 4 (ಧೆಬಾಲಾನ್ಯಾ) ದ್ವಾಸೂ 7 (ರಾರ್ಯ ಸ್ತು)ಮಾರಿಷಃ [8 
ಅತ್ತಿಕಾ (ಭಗಿನೀ ಜ್ಯೇಷ್ಟಾ) ಕ ನಿಷ್ನಾ ನಿರ್ರಹೆಣೇ (ಸಮೇ) ಬ 
ಹಂಡೇ ಹೆಂಜೇ ಹಲ್ಯಾಹ್ಞಾನೇ ನೀಚಾಂ ಚೇಟಂ ಸಖೀಂ ಪ್ರತಿ)! ೪ ೨೧೮ 


ಡೆ 0 


0 


ತ್‌ 


SS ಇ 


a Musical time 1. b Equal time in song, music and 
dance 1 c Dancing6. d Dance accompanied with song 
and music]. ಅ Male dancer dressed ೩6 ೩ female 3 (The 
following terms are only appropriate to dramatis personae) 
J Harlot 1. &« Sister’s husband 1. h Learned man 3. 
i Father 1. J} Prince2. KKing2. 1King’s daughter, prin- 
cess 1, 772 Crowned queen 1. n Other wives of the king 8. 
೦ Inviolabilty 1. p King’s brother-in-law 1 qa Mother 1. 
7" Little 8171 1. sA worthy manl. 1 810ರ 5150೦: 18. uEnd 
೦8 ೩ 01೩) 2. y Termof address for a low woman, female 
slave, or a woman’s female friend 3. 

೧ ನಾಬ್ಕಾದಿಗಳ ಕಾಲ ವರಿಮಿತಿ ೧. ಥಿ ತಾಳದ ಸಮತ್ವ ೧. ಆ ಭರತ 
ಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಕಾರ ಕುಣಯುವುದು ೬. 0 ಕುಣಿಯುವುದು, ಡುವುದು ಬಾರಿಸು 
ವುದು, ಈ ಮೂರೂ ಶೂಡಿದ ನಾಟ್ಕ ೧. ಲ ಹೇಣ್ಣು pe ನ್ನು ದರಿಸಿ ಹಿ 
ಯುವ ಗಂಡು ೩. J] ನಾಟ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೂಳೆ ೧. ೮ ಸಹೋದರಿಯ ಗಂಡನು ೧. 
11 ವಿದ್ವಾಂಸನು ೧. ಚ ತಂದೆ ೧. 7 ಯುವಬರಂಜ ೨. ಹ ಅರಸಮು ೨. / ಅರಸಿನ 


ಮಗಳು ೧. 77 Roi ಟಟ ರಾಣಿ ೧. ಹ ಮಿಕ್ಸ್‌ ಇಣಿ ೧. ೦ ಕೊಲ್ಲ 
ತ ಜಾ ಸೆ 7 ಅರಸಿನ ೪ ನ ಇ 
ಹೂಡದೆಂಬ ಮಾ - 0 ಅರಸಿನ ಭ ನಾವಮ್ಮೆ ಊಂ (೨. | ತಾಯಿ೧ಣ. ೫ ಚಿಕ್ಕ 


ಹುಡುಗಿ ೧. $ Wek ಭಃ ಮಗಂ. ಜನಾಟಕ ಕಭೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸು 


1 
ವುದು ೨. » ನೀಚಳನ್ನೂ, ದಾಸಿಯನ್ನೂ , ಸಂಯನ್ನ್ಯೂ ಕರೆಯುವ ಹೆಸರು ೩. 


ಪ್ರಥಮಕಾಂಹ ಆಣಿ 


ಅಂಗರಾರೋಂಗವಿಕ್ಸೇನೋ 4 ವ್ಯಂಜಕಾಭಿನೆಯಕಾ (ನಮಾ) 1) 
(ನಿರ್ಕೃತ್ತೇ ತೃಂಗಸು ಸತ್ವ್ವಾಭ್ಯಾಂ ದ್ವೇ) (ತ್ರಿಮ ಷ್ಠಾಂಸಿಗಿಕ ಸಾತ್ತಿಕೇ le ೨೧೯ 
ಶ್ಚಂಗಾರ ಮೀರ ಕರುಣ್ಣಾದ್ದು ತ ಹಾನ್ಯ ಭಯಾನಶಕಾಃ।! 
ಭೀಭತ್ಸ ರೌದ್‌ (ಚ) ರಸಾಃ d ಶೃಂಗಾರ ಶು ಚೆ ರುಜ್ಜ್ವಲಃ (0 ೨.೨೦ 
ಉತ ೨ ಹವರ್ನ ನೋ ವೀರಃ 8 ಕಾರುಣ್ಣುಂ ಕರುಣಾ ಫೈಣಾ | 
ಸವಾ ದಯ್ಯಾನುಕಂವಾ (ಸ್ಕಾ) ದನುಕ್ರೋಶೋ 2 (ಪೃಥೋ) ಹೆನಃ 1 ೨೨೧ 
ಹ ಇಂ ಈ 
ನೋ ಹಾಸ್ಯಂ (ಚ) ಡಿ ಭೀಭತ್ಸಂ ಏಕೃತಂ (ತ್ರಿಷ್ಟ್ರಿದಂ ದ್ವಯಂ) 1 
ಇದೆ. ಎನಿ ತ | ಇಳೆ 
2 ಮಾಶ್ಚರ್ಯಂ ಚಿತ್ರ? (ಮಪ್ಕುಧ) ಭ್ಲೆರವಂ || ಸಲ್ಲಲಿ 
ದಾರುಣಂ ಭೀಷ್ಮಣಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಭಮೋರಂ ಭೀಮಂ ಭಯಾನಕಂ | 
ಭಯಂಕರಂ ಪ್ರತಿಭಯಂ % ರೌದ್ರಂ (ತೂ)ಗ್ರ (ಮವಿರಾತ್ರಿಷು | ಎ೨೩ 


ಚತುರ್ದಶ) 1 ದರ ತ್ರಾನೌ ಭೀತಿ ರ್ಭೀ ಸ್ಪಾಧ್ಯಸಂ ಭಯಂ | 

(ವಿಕಾರೋ ಮಾನನೋ) ಭಾವೋ ೫ ನುಭಾವೋ (ಭಾವ ಬೋಧಕ) !ಂ 
ಗರ್ಫೋ*ಭಿಮಾನೋಃಹಂಕಾರೋ 0 ಮಾನ್ನಶ್ಚಿತ್ತಸಮುನ್ನ ತಿಃ) lg 

ಅನಾದರಃ ವರಿಭವಃ ವರೀಭಾವ ಸಿ ್ಲಿರಸ್ಪಿ ಯಾ [| ೨.೨೫ 
ರೀಢ್ವಾವಮಾನನಾಸವಜ್ಞ್ಯಾಂವಹೇಳನ ಮೆಸೂರ್ಕಣಂ |” 

ಮಂದಾಕಂ ಹಿ ಸ್ತೃವಾ ವ್ರೀಡಾ ಲಜ್ಜಾ (ಸಾ) 5 ಪತ್ರವಾ (ವ್ಯತಃ) ip ಎ೨೬ 


a Aflected gestures in dancing 2. b To disclose the 
thoughts by signs or gestures 2. c Perspiration, horripilation, 
etc., arising from mental emotion 2. d The 8 poetic senti- 
ments e Love3. f Heroism 2. ೯ Pathos 7. 1 Derision 3. 
i Disgust 2 j Surprise4. % Terror9. {Anger 2. mFear6. 
n Emotion or passion as an object of poetry 1. o The 
expression of such emotion in the features 1. p Pride 3. 
q Self respect 1 r Disrespect 9. ಆ Shame 5. 1 Bashfulness 1. 

a ಕುಣಿಯುವಾಗ ಮೈಕುಲುಕಿಸುವುದು ೨. ಥಿ ಹೆಸ್ತವಿನ್ಯಾಸಾದಿಗಳಿಂದ 
ಭಾವವನ್ನು ತಿಳಿಯಿಸುವದು ೨. ೭ ಮನೋವೃತ್ತಿಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಸ್ವೇದ 
ರೋಮಾಂಚಾದಿಗಳು ೨. ಶೃಂಗಾರಾದಿ ರನಗಳು ೮. ಆ ಶ್ಛೃ ಜ| ರರನ ೩. 
J] ವೀರರಸ ೨. ೪೮ ಕರುಣರನ ೭. f1 ಹಾಸ್ಯರಸ ೨ I ಭೀಭತ್ನರಸ ೨; 
7 ಅದ್ಭುತರಸ ಅ. % ಭಯಾನಕ ರಸ ೯, 1ರೌದ್ರರಸ.೨. ೫ ಭಯ ೬. 
71 ಮನೋವಿಕಾರ ೧. ೧೦ ಭಾವವನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಮುಖವಿಕಾನಾದಿಗಳು ೧. 
7 ಅಹಂಕಾರ ೩. 1% ಮಾನಂ. 7 ಶಿರಸ್ವಾರ ೯. € ನಾಚಿಕೆ ೫. / ಹೆರರ 
ದೆನೆಯಿಂದುಂಬಾದ ನಂಜಿ ಚಿಕ್‌. 


ಷ್ಲಿತಿ ಅವಂರಕೋಶ 


ಕ್ಪಾಂತಿ ಸ್ಥಿತಿಕ್ಸಾ ೧ ಭಿಧ್ಯಾ(ತು ವರಸ್ವ ವಿಷಯೇ ಸ್ಪೃಹಾ) ಶಿ ಶ್‌ 
ಅಕ್ಸಾಂತಿ ರೀಷರ್ಸ್ಯು ೧ ಸೂಯಾ (ತು ದೋಷಾರೋನವೋ ಗುಣೇಷ್ಟಪಿ) (4 


ವೈರಂ ನಿರೋಧೋ ವಿದ್ವ್ದೇಷೋ 6 ಮನ್ಯು ಶೋಕ (ತು)ಶುಕ್‌ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) lf 
ಪಶ್ಚ್ಯಾತ್ಲಾವಮೋತನುತಾಪ (ಶೈ) ವಿಪ್ರತೀನಾರ (ಇತ್ಯಪಿ) lg _೨.೨೮ 
ಕೋಪ ಕ್ರೋಥಧಾಃಮರ್ತ ರೋಷ ಪ್ರತಿಘಾ ರುಟ್ಟು ಥೆ” (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) !/ 

(ಶುಜೌತು ಚರಿತೇ)ಶೀಲ 1 ಮುನ್ಮಾದ (ಶ್ರಿತ್ತವಿಭ್ರಮಃ) |) ೨.೨೯ 
ವ್ರೇಮಾ (ನಾ) ಪ್ರಿಯತಾ ಹಾರ್ದಂ ವ್ರೇಮ ನ್ನೇಹೋ; K (ಧೆ) ದೋಹದಂ! 
ಇಚ್ಛಾ ಕಾಂಕ್ಸಾ ಸ್ಪೃಹೇಹಾ ತೃಡ್ವಾಂಛಾ ಲಿವ್ಸಾ ಮನೆೋರಧಃ! ೨೩.೦ 


ಕಾಮೋಭಿಲಾಷ ಸ್ಪರ್ಷ (ಶ್ಚ) 1 (ಸ ಮಹರ್ಹಾ) ಲಾಲನಾ (ದ್ವಯೋಃ) | 
ಉವಾಧಿ (ರಾ) ಧೆರ್ಮಚಿಂತಾ 7 (ಪುಂಸ್ಥಾ) ಧಿ (ರ್ಮಾನಸೀ ವ್ಯಧಾ) lo ೨೩೧ 
(ಸ್ಟಾ)ಚ್ರೈಂತಾ ಸ್ಮ್ರತಿ ರಾಧ್ಯಾನ 7 ಮುತ್ತಂರೋತ್ವಲಿಕೇ (ಸಮೇ) 6 
ಉತ್ಸಾಹೋ ವ್ಯವಸಾಯ (ಸ್ಸ್ಯಾ) 7 (ತ್ಸ) ವೀರ್ಯ (ಮತಿಶಕ್ತಿಭಾಕ್‌) ೨೩.೨ 
ಕಪಟೋ (ಸ್ತ್ರೀ) ವ್ಯಾಜದಂಭೋವಧಯ ಶ್ಸದ್ಮ ಕ್ಸೈತವೇ | 


ಕುಸ್ಮತಿ ರ್ನಿಕೃತಿ ಶ್ಶಾರ್ಯಂ f ವ್ರಮಾಡೋತನವೆಧಾನತಾ Py: ೨೩ 
ಹೌತೂಹೆಲಂ ಕೌೌತುಕಂ (ಚ) ಹುತುಕಂ (ಚ) ಹುತೂಕ್‌ಲಂ |) 
(ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ) ವಿಲಾಸ ಬಿಬ್ಬೋಕ ನಿಭ್ರಮಾ ಲಲಿತಂ (ತಧಾ) !! ೨೩.೪ 


ಹೇಲಾ ಲೀಲೇ (ತ್ಯವಿತಾ) ಹಾವಾಃ (ಕ್ರಿಯಾಃ ಶೃಂಗಾರ ಭಾವಜಾಃ) Ww 


ರಾ ಮಾ ಭಾಸಾ ಖಾಸಾ ಯಾವಾತನ ಅ ವಾ ವಾಂ ಭಾವಾ ಅರಾ ವಾ ಭಾ. ಅಹಾ ಇಷಾ. ಅಷ ಅರಾ ಸಾವಾಸ ಹ ನಂ ಬಾ ಹಾ ಸ ದ್ದ ಹಾಣಾನಾೊಂ ನಾಸಸಾಖಾಾಸಾತಾ 


a Patience 2. b Covetousness 1. ೮ Envy 2. d Detraction 1. 
e Hatred 3 §f Grief 3. g Repentance 3. hAnger7. iVirtuel. 
J Madness2. 8 Friendship 5. 1 Desire 12 maArdent desirel. 
n Virtuous reflection 2. ೦ Mental agony 3. 7 ADnXlous 
thought 3. Gq Impatient longing 2. 7 1830೦7೯೪ 2. s Power l- 
1 Hypocrisy 9. u Careiessness 2. ೫ Curiosity4. w Dalliance ಅ. 


a ನ್ಸೆರಣ್‌ ೨. b ಪರನೈತ್ಲಿನ ವಿಷಯವಾದ ದುರಾಶೆ ೧.೧ ಕೊಟ್ಟೇ 

ಕಿಚ್ಚು ೨. ಡೆ ಪರರ ಗುಣದಲ್ಲಿಯೂ ದೋಷವಲನ್ನೆ ಜಿನುವ ಬುದಿ. ೧. ಆ ವೈರ ಮ. 
ಮಾ ಭಳ ಲ ವೆ + ) 

SS ಮ ಈಸ್‌ ತ್ತಾಪ ೩. ೫ ಸಿಟ್ಟು al |] ಒಳ್ಳೆ (ನಡತೆ ೧. 
J] ಹುಚ್ಚು ೨. ಹನ್ನೇಹೆ೫ಜ. 1 ಕೋರಿಕೆ ೧೨. ೫ ಹೆಚ್ಚಾದ ಅಪೇಕ್ಷೆ ೧. 
ಗ ಧರ್ಮಚಿಂಶೆ ೨. 0 ಮನೋವ್ಯಧೆ ೧. 7 ನೆನೆಯುವುದು ೨. ( ಆಸಕ್ತಿ ೨. 
7 ಮಹಾಕಾರ್ಯ ನಿಷಯವಾಗಿ ಮಾಡುವ ವ್ರಯತ್ತ ೨. 5 ಬಹಳ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳೆ 
ಉತ್ಸಾಹೆ ೧. 1ಕವಟಿ೯ಳ. ಚ ಎಚ್ಚರ ತಪ್ಪ ಹೋಗುವುದು ೨. ೪. ಕುತೂ 
“ಖಿ ಮ er 
ಹಲ ೪. ಭು ಸ್ತೀಯರ ಶ್ಶಂಗಾರಭಾವದ ಕಾರ್ಯಗಳು ೬. 


ಪ್ರಥಮಕಾಂಡ ಕಿತ್ಲಿ 


ದ್ರವ ಕೇಳಿ ವರೀಹಾಸಾಃ ಕ್ರೀಡಾ ಲೀಲಾ (ಚ) ನರ್ಮ (ಚ) ೩! ೨೩.೨% 
ವ್ಯಾಜೋತನದೇಶೋ ಲಕ್ಷ್ಯಂ (ಚ) ರ ಕ್ರೀಡಾ ಖೇಲಾ (ಚ) ಕುರ್ತನಂ!c 

೧ ಘಾ ಶು ಮೆ ಎಲಿ ೧೧ | 
ಘರ್ಮೋ ನಿದಾಘ ಸ್ಟ್ರೇದ (ಸ್ಪಾ 0 ಠ ತ್ರಳಯೋ (ನಷ್ಟಚೇಷ್ಟತಾ) ಲಿ ೨೩೬ 
ಅವಹಿತಾ 55(5 ಜಕಾರಗುಪ್ಲಿ) ] (ನ್ಸಮೌ) ಸಂವೇಗ ಸಂಭ್ರಮ್‌ | 
(ಸ್ಟಾ) ದಾಚ್ಚುರಿತಕಂ (ಹಾಸ ಸ ಭೂ ಸ) 1) (ಸ್ಸಮನಾ) ಕ್ಕ್ಹತಂ |; ಪಿಲಿ 
(ಮಧ್ಯಮಂ ಸ್ಯಾ) ದ್ವಿಹಸಿತಂ 7 ಕೋ Aa ರೋನಮುಕುರ್ಷಣಂ || 
ಕ್ರಂದಿತಂ ರುದಿತಂ ಕ್ರುಷ್ಟಂ 1 ಜೃಂಭ (ಸ್ತುತ್ತಿಮ) ಜ್ರಂಭಣಂ [72 ೨೩.೮ 


ವಿವೃಲಂಭೋ ವಿಸಂವಾದೋ ೫ ರಿಂಖಣಂ ಸ್ಪಲನಂ (ಸಮೇ) lo 


(ಸ್ಯಾ) ನಿ ದ್ರಾ ಶಯನಂ ಸ್ವಾಪಃ ಸ್ವಷ್ಟ ಕ (ಇತ್ಯಪಿ) ॥p ೨೩೯ 
ತಂದ್ರಿ ಹ ನ್ರವಿಸಾಲಾ q ಭಕುಟಃ ಭ್ರುಕುಟಿ ರ್ಭ್ಬೂಕುಟ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) | 

ದೃ ಸಿ ದಸೌಮ್ಯೇ 5 ಶ್ರ ಸಂಸಿ ಸಿದ್ದಿ ವ್ರಕ್ಸ ಶೀ ie | ೨೪೦ 
೯೫ (ಚ) ಸೃಭಾವ (ಶ್ಲ) ನಿಸರ್ಗ (ಶ್ವಾ) 1 (ಧೆ) ವೇಷಥುಃ।! 
ಕಂನವೋ ಒ (ಧೆ) ಕ್ಷಣ ಉದ್ದರ್ಮೊೇ ಮಹ ಉದ್ಭವ ಉತ್ಸ ವಃ lp ೨೪೧ 


|| ಇತಿ ನಾಟ್ಯವರ್ಗಃ [| 


a Amorous play 6. b 27೮೬೦7೦೦ 3. 0 Game3. 6 51776೩1 3. 


೮ Fainting 1. f Dissimulation 1. 9 Excitement due to fear 2. 
h Derision 1. 1 Smilel jf Gentle Lusk 1. k Horripilation2. 
1 Weeping 3. m Yawning2. n Contradiction 2. oAslp 


(in speech or conduct) 2. p Sleep 5. q Falling asleep 
through 770೩೫೯11೦56 2. r Frown3. s Look of displeasure 1. 
1 Natural disposition ೨. u Trembling 2. v Festivals. 


a ಸೀಪುರುಷರ ಹರಿಹಾಸ೬. ಥಿ ವ್ಯ್ಯಾಜ್ಕ ನೆವ೩. ೭ ಚಂಡು ಮೊದ 
ಲಾದುದರಿಂಡ ಆಟ ಒ೩. ಡೆ ಬೆವರು ೩. ಆ ಸುಖಾದಿಗಳಿಂದ ಮ್ಸೆ ಮರೆಯು 
ವುದು ೧. ಕ] ಆನುರಾಗಾದಿಗಳಿಂರೂದೆ ಪುಳಕಾದಿಗಳನ್ನು ಮುರೆಮಾ ಚುವದು ೧. 
2 ಭಯಾದಿಗಳಿಂದ ತಾರತಮ್ಯವಿಚಾರವಿಲ್ಲದೆ. ಗಾಬರಿ ೨. ಡಿ ಹೀನಗಳಿದು 
ಗೇಲಿಗೊಳಿಸುವುದು ೧. 8 ಕಿರುನಗೆ, ಗಂಭೀರವಾದ ಹಾಸ ೧. J ಮಧ್ಯಸ್ಥ 
ವಾದ ನಗೆ ೧. ಹಿ ಮೈಯಲ್ಲಿ ಕೂದಲೇಳುವುದು ೨. 1 ರೋದನ, ಗೊಳೋ 
ಯೆಂದಳುವುದು ೩. ೫ ಅಸಕಳಿಕ ೨. ೫ ವ್ಯರ್ಯಸ್ತವಾಗಿ ನುಡಿಯುವುದು ೨. 
೦ ಜಾರುವುದು ೨. 0 ನಿದ್ದೆ ೫. ಆ ಗಾಢನಿದ್ರೆ ೨. 7 ಕಣ್ಣಿ ಶನ ಹುಬ್ಬು, ಗಳು 
ಗಂಟಕ್ಕುವುದು ೩. $s ಬಿರುನೋಟಿ ೧. | ಸ್ವಭಾವ ೫. ಬ ನಡುಗುವುದು ೨. 
py ಉತವ ೫. 


ಅಜಮುರೆಕೊೋ ಪ 
IX. SOIC TNFr—CPATALA-VARGA 


ಅಧೋಭುವನ ಪಾತಾಳ ಬಲಿಸದ್ದ ರಸಾತಲಂ | 


ನಾಗಲೋಕೋಃ ೧ (ಧೆ) ಕುಹರಂ ಸುಷಿರಂ ವಿವರಂ ಬಿಲಂ || ೨೪.೨ 
ಛಿದ್ರಂ ನಿರ್ರ್ಯಾಥೆನಂ ರೋಕಂ ರಂಧ್ರಂ ಶ್ವಭ್ರಂ ವವಾ ಸುಹಿಃ/ಗಿ 
ಗರ್ರಾವಟ? (ಭುವಿ ಶ್ರಚ್ರ್ರ) 0 (ಸರಂಭ್ರೇ) ಸುಹಿರಂ 4 (ತ್ರಿಷು) [| ೨೪ 


ಅಂಧಕಾರೋ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) ಧ್ವಾಂತಂ ತಮಿಸ್ತಂ ತಿಮಿರಂ ತಮಃ !ಆ 
(ಧ್ರಾಂತೇ ಗಾಥೆೇ)ೂಂಧತಮಸಂ ಕ (ಕ್ಷೀಣೇ$)ವತಮಸಂ 9 (ತಮಃ || ೨೪೪ 


ವಿಷ್ತೃ) ಕಂತಮಸಂ |] 
| ಇತಿ ಪಾತಾಳವರ್ಗಃ | 





೫. ಚೋಗಿವರ್ಗ--BHOGI-VARGA 


ನಾಗಾಃ ಕಾದ್ರವೇಯಾ ; (ಸ್ತದೀಶ್ವರ2) ! 
ಶೇಮೋನಂತೋ ? ವಾಸುಕಿ (ನ್ನು) ಸರ್ರರಾಜೋತ ಹ (ಧೆ) ಗೋನನೇ 
ತಿಲಿಪ್ಸ (ಸ್ಸ್ಟಾ) 1 (ದಜಗರೇ) ಶಯು ರ್ವಾಹಸ (ಇತ್ಯುಭೌ) 1mm 
ಅಲಗರ್ದೋ ಜಲವ್ಯಾಳ ೫ (ನೃವರೌ) ರಾಜಿಲ ಡುಂಡುಭೌ [0 ೨೪೬ 
ಮಾಲುಧಾನೋ ಮಾತುಲಾಜ p ರ್ಲಿರ್ಮುಕ್ತೋ ಮುಕ್ತಕಂಚುಕಃ!( 


a Patala (the Underworld) 5S. bHolelil. cDitch2. 
d Having a hole 1.೮ Darkness 5. F Thick darkness 1. g Slight 
darkness 1. Ah Universal darkness 1. i Nagas (serpents with 
human faces inhabiting Patala) 2. j Adishesha (king of the 
Nagas) 2 Kk Vasuki(the principal Naga) 2. 1 Boa constrictor2. 
m A variety of boa2. n Water snakke2. oA snake with 
two heads (emphisboena) 2. pA variegated snake 2. GA 
snake that has cast its slough 2. 

a ವಾತಾಳಲೋಕ ೫. ದಿತೂತು೧೧. ೧ ನೆಲದಲ್ಲಿನ ಕಣಜ್ಮ ಹೆಗೇವು.೨. 
4 ಶೂತುಳ್ಳೆದ್ದು ೧. ಆ ಕತ್ತಲೆ ೫. J] ಕಗ್ಗತ್ತಲೆ೧. £ ಕಿರುಗತ್ತಲೆ೧. /ವ್ಯಾಪಿ 
ಸ»ದ ಕತ್ತಲೆ ೧. /ವಾ ಲೋಕದಲ್ಲಿರುವ ಹಾವುಗಳು ೨. 7ಅಂಥ ಸರ್ಹಗಳಿಗೆ 
ಅರಸು ೨. ಸ ವಾನುಕಿಯಿಂಬ ದೊಡ್ಡಹಾವು ೨. 7 ಬಿಟ್ಟಿ ಶಿಲೆಯೆಂಬ ದೂಡ್ಡ 
ಹಾವು ೨. 1 ಹೆಬ್ಬಾವು, ದಾನರಹಾವು ೨. ೫ ನೀರು ಹಾವು ೨. 0 ಎರಡು 
ತಲೆಯ ಉರಿತಿಂಗಿ ಹಾವು ೨. 2 ಊಸರವಳ್ಳಿ ಹಾವು ೨. q ವರೆಬಿಟ್ಟ ಹಾವು ೨. 


a EE ರ್‌ ನಾಕ್‌ ಕ ದ ದ | SR ಮಾ ಮ ರಾ ಮಾಳ ಮಾ 





ಪ್ರಥಹಮಳ್‌ಾಂಡ ೩.೫ 


ಸರ್ರಃ ವೃದಾಕು ರು )ಜಗೋ ಭುಜಂಗ್ಕ್ಟೋ೯ಶಿ ರ್ಳು ಜಂಗಮಃ !! ೨೪೭ 
ಆ. ಟಾ ವಿಷದ್ದರ ಶ್ರಕ್ರೆ € ವ್ಯಾಳ ಸ್ಪ ರೀಸ್ಫವಃ” | 

ಹುಂಡ್ರಲೀ ಟಾನ್‌ ಮಾ ಸ ಫಣೀ॥ ೨೪೮ 
ದರ್ವೀಕರೋ ದಿರ್ಧವ್ಥ ಷ್ಸೋ ದಂದಶೂಕೋ ಬಿಲೇಶಯಃ | 

ಉರಗಃ ಪನ್ನಗೋ ಭೋಗೀ ಜಿಂಹಗಃ ವವನಾಶನಃ | ೨೪೯ 


ಲೇಲಿಹಾನೋ ದ್ವಿರಸನೋ ವ್ಯಾಳಃ ಕುಂಭೀನನೋ ಹರಿಃ | 
(ತಿ ಶ್ರಿಷ್ಣಾ) ಹೇಯಂ (ವಿಷಾಸ್ಥಾ ದಿ) ದಿ ಸ ನೈ ಬಾಯಾಂ(ತು) ಫ ಫಣಾ(ದ್ವಯೋಃ) lc 
(ಸವಕೌ) ಕಂಚುಕ ಇರೊ ಕೌ ಕಥ (ಸ್ತು) ಗರಳಂ ವಿಷಂ | 


(ಪುಂಸಿ ಕ್ಸೀಬೇ ಚ) ಆ ಕಾಕೋಲ ಕಾಲಕೂಟ ಹಲಾಹೆಲಾಃ | ೨೫೧ 
ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಿ ಕೆ ಶೌ ಕ್ಲ ಕೇಯೋ ಬ ಬ್ರಹ್ಮೆಪುತ್ರಃ ಪ್ರದೀವನಃ | 
ದಾರದೆನೀ ವತ" ಶ್ರ ವಾಭ (ಶ್ಚ ವಿಷಭೇದಾ ಅನಿಶಾ ನವ) || ೨೫೩೨ 


ವಿಷವೈದ್ಯೋ ಜಾಂಗಲಿಕೋ 2 ವ್ಯಾಳಗ್ರಾಹ್ಯಹಿತುಂಡಿಕಃ | | 
| ಇತಿ ಭೋಗಿವರ್ಗಃ 1 





XI ನರಕವರ್ಗ ೨. NARAKA-VARGA. 


(ಸ್ಯಾ) ನ್ನಾರಕ (ಸ್ತು) ನರಕೋ ನಿರಯೋ ದುರ್ಲತಿಃ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) |) ೨೫೩. 

(ತದ್ದೆ (ದಾ) ಸ್ಮ ನನಾವೀಚಿಮಹಾರೌರವರೌರವಾಃ | 

ಸಂಘಾತಃ ಕಾಲಸೂತ್ರ ೦ (ಚೇತ್ಕಾದ್ಧಾ) (ಸ್ಪ ತ್ವ್ವಾಸ್ತು) ನಾರಕಾಃ | ೨೫1೪ 
ಪ್ರೇತಾ ಹ ವೈತರಣೀ “(ಸಿಂಧು 1) (ಸ್ಟಾ) 1 ದಲಕ್ಷ್ಮೀ (ಸ್ತು) ನಿರೃತಿಃ 17 


a Snake 30. Db Auy part of a snake 1. cHood of a 
snake 3. ಯಂ Slough of a snake 2. e Poison 3. f The nine 
poisons. 8 Poison doctor, toxicologist 2. ASnake charmer 2. 
1 Hell (Naraka) 4. j Various divisions of bell 6. ಹ Tormented 
spirits in hell 2. 1 The river of hell 1. mm Misfortune 2. 

a ಹಾವು ೩೦. ಥಿ ಹಾವಿನ ವಿಷ, ಚರ್ಮ ಮುಂತಾದ್ದು ೧. 08ಡೆ ೨. 
4 ಹಾವಿನ ಪರೆ ೨. ಆ ವಿಷ೩. J ಕ್ರಮವಾಗಿ ವಿಷ ಭೇದಗಳು ೯. 8 ವಿಷ 
ನ್ನು ಇಳಿಸುವ ವೈದ್ಯನು ೨. Ah ಹಾವುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುವವನು 3. 
ಸತ ವಾಪಿಗಳ ಯಾತನಾಸ್ಟಾನ ೪. ಆ ನರಕದ ಭೇದಗಳು ೬. 

ನರಕದಲ್ಲಿ ಯಾತನೆ ಪಡುತ್ತಿರುವ ಜೀವಿಗಳು ೨. 1 ನರಕದ ನದಿ ೧. 
॥1ಃ ನಿರ್ಭಾಗ್ಯತನ ೨. 


ಷಿಳ ಅನಂರಳೋೋೇಶ 


IX. ಹಾತಾಳೆವಗ್ಗ-ಎPATALA-VARGA 


ಅಧಥೋಭುವನ ಪಾತಾಳ ಬಲಿಸದ್ದ ರಸಾತಲಂ | 
ನಾಗಲೋಕೋಃ ೧ (ಧ) ಕುಹರಂ ಸುಷಿರಂ ವಿವರಂ ಬಿಲಂ | 
ಛಿದ್ರಂ ನಿರ್ರ್ಕ್ಯಧೆನಂ ರೋಕಂ ರಂಧ್ರಂ ಶ್ವಭ್ರಂ ವವಾ ಸುಷೀಃ (hp 
ಗರ್ರಾವಟೌ (ಭುವಿ ಶ್ರಚ್ರ) ೧ (ಸರಂಭ್ರೇ) ಸುಷಿರಂ 4 (ತ್ರಿಷು) | ೨ಿ೪ಪಿ 
ಅಂಧೆಕಾರೋ; (ಸ್ತಿ ಯಾಂ) ಧ್ರಾಂತಂ ತಮಿಸ್ತಂ ತಿಮಿರೆಂ ತಮಃ ಆ 

(ಧ್ವಾಂತೇ ಗಾಢೆೇೇ)s0ಧತಮಸಂ /(ಕ್ಷೀಣೇಃ)ವತಮಸಂ 8 (ತಮಃ || ೨೪೪ 
ವಿಷ್ತ) ಕಂತಮಸಂ |; 


೨೪.೨ 


| ಇತಿ ಪಾತಾಳವರ್ಗಃ | 





೫. ಭೋಗಿವರ್ಗ. ೫೯10೮17೬೯೮೬ 


ನಾಗಾಃ ಕಾದ್ರವೇಯಾ ; (ಸ್ತದೀಶ್ವರಃ) ! 
ಶೇಮೋಃನಂತೋ ವಾಸುಕಿ (ಸ್ಲು) ಸರ ರೈರಾಜೋತ ಹ (ಥೆ) ಗೋನನೇ [| 
ತಿಲಿಪ್ಸ (ನ್ಯಾ) 1 (ದಜಗರೇ) ಶಯು ಮಾನ (ಇತ್ಯುಭೌ) [yn 
We ಜಾ ಜಲವ್ಯಾಳ ೫ (ನ್ಸವರೌ) ರಾಜಿಲ ಡುಂಡುಭೌ lp ೨೪ಕಿ 
ಮಾಲುಧಾನೋ ಭಾರ 4 ರಿ _ರ್ಮುಕ್ತೊ ೀ ಮುಕ್ಕಕಂಚುಕಃ lg 


ee ನಾರಾ ಕಾಮಿಡಿ ಕಾಟ ಆಮಿ ನಾಗಾ ಮಾಳಾ 





a Patala (the Underworld) 5. db Holell. cDitch2. 
d Having a hole 1.6 Darkness 5. F Thick darkness 1. g Slight 
darkness 1. 1% Universal darkness 1. i Nagas (serpents with 
human faces inhabiting Patala) 2. 7 Adishesha (king of the 
Nagas) 2 Kk Vasuki (the principal Naga) 2. 1 Boa constrictor2. 
m A variety of boa 2 71 Water snake 2. oA snake with 
two heads (emphisboena) 2. pA variegated snake 2. ೯೧ (6 
snake that has cast its slough 2. 

a ವಾತಾಳಲೋಕ ೫. ಶಿ ತೂತು೧೧. ೧ ನೆಲದಲ್ಲಿನ ಕಣಜ, ಹಗೇವು ೨. 
ಣ ತೂತುಳ್ಳ ದ್ದು ೧. ಕತ್ತಲೆ ೫. J ಕಗ್ಗತ್ತ ಲೆ೧. 8 ಕರುಗತ್ತ ಈ. ಗಿವ್ಯಾಸಿ 
ಸಿದ ಕತ್ತ ಫೆ. ೧. 1 ನಾಗಲೋಕದಲಿರುವ be 1, 7ಅಂಥ ಸರ್ಪಗಳಿಗೆ 
ಅರಸು ೨. ಸಥ ವಾಸುಕಿಯಿಂಬ ದೊಡ ಹಾವು ೨, 1 ಬೆಟ್ಟ ಶಿಲೆಯೆಂಬ ದೊಡ್ಡ 
ಹಾವು ೨. ೫ ಹಬಾ ವು, ದಾಸರಹಾವು ೨. n ನೀರು ಜ.6 ೨. ೧ ಎರಡು 
ತಲೆಯ ಉರಿತಿಂಗಿ ಹತತ 7 ಊಸರವಳ್ಳಿ (ಹಾವು ೨. ೧ ಪರೆಬಿಟಿ, ಹಾವು ೨. 


ಪ್ರಥಮ ಕಾಂಡ ೩೫ 


ಸರಃ ಪೃದಾಕು ರು )ಜಗೋೊ ಭುಜಂಗೋ;ಹಿ ರ್ಳು ಜಂಗಮಃ ೨೪೭ 
ಆ ಬಜ ಎಷೆದೆರಿ ಪ್ರ ಕ್ರ € ಮ್ಯಾಳೆ ನ ನೈರೀಸ್ಫೃ ವಃ ಅ 

ಹುಂಡ್ರಲೀ ಗೂಢವಾಚ್ಚ ಕ್ರುಶ್ಶ ೨ಮಾಃ ಕಾಕೋದರಃ ಫಣೀ॥ ೨೪೮ 
ದರ್ರೀಕರೋ ದಿರ್ಧವ್ನ ಕೈಮ್ಟೋ ದಂದಶೂಕ್ಕೋ ಬಿಲೇಶಯಃ | 

ಉರಗಃ ಪನ್ನಗೋ ಭೋಗೀ ಜಿಂಹಗಃ ಪವನಾಶವಃ ೨೪೯ 


ಲೇಲಿಹಾನೋ ದ್ವಿರಸನೋ ವ್ಯಾಳಃ ಕುಂಭೀನನೋ ಹರಿಃ | 
(ಕ್ರಿಷ್ಟಾ) ಹೇಯಂ (ನಿಷಾಸ್ಟ್ರ್ಯಾದಿ) ರ ಸ್ಪಟಾಯಾಂ(ತು) ಫಣ್ನದ್ವಯೋಃ)![೧ 
(ಸ ಸಮ್‌ ಕಂಚುಕ ನಿರೊ ೀಕೌಡ ಜ್ರ ಕಶ (ಸ್ತು) ಗರಳಂ ವಿಷಂ | 


(ಪುಂಸಿ ಕ್ಲೀಬೇ ಚ) ಆ ಕಾಕೋಲ ಕಾಲಕೂಟ ಹಲಾಹೆಲಾಃ | ೨೫೧ 
ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಿ ಕ್‌ ಶ್ರ ಕ್ಲಿಕೇಯೋ ಬ ವ್ರಿಹ್ಮಪುತ್ರಃ ಪ್ರದೀಪನಃ | 
ದಾರದೆನೀ ವತ" ಶೃ ನಾಭ (ಶ್ಚ ವಷಭೇದಾ ಅನಿಶಾ ನವ) ||)” ೨೫೩೨ 


ವಿಷವೈದ್ಧ್ಯೋ ಜಾಂಗಲಿಕೋ 2 ವ್ಯಾಳಗ್ರಾಹ್ಯಹಿತುಂಡಿಕಃ ! 1 
| ಇತಿ ಭೋಗಿವರ್ಗಃ || 





XI ನರಕವರ್ಗ -—- NARAKA-VARGA. 


(ಸ್ಟಾ) ನ್ಹಾರಕ (ಸ್ತು) ನರಕೋ ನಿರಯೋ ದುರ್ಲತಿಃ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) | ; ೨೫೩ 

(ತದ್ದೆ (ದಾ) ಸ, ಪನಾವೀಚಿಮಹಾರೌರವರೌರವಾಃ | 

ಸಂಘಾತಃ ಕಾಲಸೂತ್ರಂ (ಚೇತ್ಯಾದ್ಯಾ) /] (ಸ್ಪತ್ವಾಸ್ತು) ನಾರಕಾಃ |. ೨೫೪ 
ಪ್ರೇತಾ ವೈತರಣೀ | (ಸಿಂಧುಃ) (ಸ್ಕಾ) 1 ದಲ ನ್ನೋ (ಸು ಖಾ ನಿರೃತಿಃ ! mn 


a Snake 30. bAny part of a snake 1. cHood of a 
snake 3. d Slough of a snake 2. e Poison3. f The nine 
poisons. g Poison doctor, toxicologist 2. 1 57೩೬೮ charmer 2. 
1 Hell (Naraka) 4. j Various divisions of hell 6. k Tormented 
spirits in hell 2. 1 The river of hell 1. m Misfortune 2. 

a ಹಾವು ೩೦. ಥಿ ಹಾವಿನ ವಿಷ, ಚರ್ಮ ಮುಂತಾದ್ದು ೧. ಹೆಡೆ. 
ಡೆ ಹಾವಿನ ಪರೆ ೨. 6 ನಿಷ೩. J? ಕ್ರಮವಾಗಿ ವಿಷ ಭೇದಗಳು ೯. 89 ಎಷ 
ವನ್ನು ಇಳಿಸುವ ವೈದ್ಯನು ೨. Ah ಹಾವುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುವವನು ೨. 
7 ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಾಪಿಗಳ ಯಾತನಾಸ್ಟಾನ ೪. 7ಆ ನರಕದ ಭೇದಗಳು ೬. 
1: ನರಕದಲ್ಲಿ ಯಾತನೆ ಪಡುತ್ತಿರುವ ಜೀವಿಗಳು ೨. 1 ನರಕದ ನದಿ ೧. 
211 ನಿರ್ಭಾಗ್ಯತನ ೨. 


ಆವಂರಕೊೇಶ 


ಷ್ಟಿ 
ವಿಷ್ಟ್ರಿರಾಜೂಃ a ಕಾರಣಾ (ತು) ಯಾತನಾ ಶೀವ್ರ ವೇದನಾ! ಗಿ ೨2191 
ಪೀಡಾ pe Ro ು8ಖ ಮಾಮನಸ್ಯಂ ಪ್ರಸೂತಿ ಜಂ | 


ಮಾಭೀಲಂ (ತ್ರಿಷ್ಟೇಷಾಂ ಭೇದ್ಯಗಾಮಿಯತ್‌) lc ೨೫೬ 
| ಇತಿ ನರಕವರ್ಗಃ | 


1೭181. ವಾರಿವಗೆ್ಗ- VARI VARGA 


ಸಮುದ್ರೋ ಬ್ರಿ ರಕೊಪಾರಃ ಪಾರಾವಾರ ಸೃರಿತ್ರ ಶತಿ | 

ಉದನ್ಮಾ ಮುದದಿ? ಸಿಂಧುಃ ಸರರ್ನಾ ಸಾಗರೂ £€ರ್ಣವ। || ೨೫೭ 
ರತ್ನಾ ಕರೋ ಜಲನಿಫಿ ಯರ್ತ್ನಾದಃವಪತಿ ರವಾಂಪತಿಃ ld 

(ತನ್ಯ ಪ್ರಭೀೀದಾಲಿ ಶ್ರೀರೋದೋ ಲವಣೋದ (ಸ್ತಧಾಪರೇ) [le ೨೫೮ 
ಆವಃ (ಸ್ತ್ರೀ ತ್‌ಾ ವಾರ್ದಾರಿ ಸಲಿಲಂ ಕಮಲಂ ಜಲಂ | 

ವಯಃ ಕಲಾಲ ಮ ಮೃ ತಂ ಜೀವನಂ ಭುವನಂ ವನಂ ೨೫೯ 
ಕಬಂಧ ಮುದಕಂ ಸ ಪುಷ್ಕರಂ ಸರ್ವ ತೋಮುಖಂ | 

ಅಂಭೋಂರ್ಣ ನ್ಫೋಯ ಆ ಹ್ಯಾ ಶ್ಲೀರಾಂಬು ಶಂಬರಂ [| ೨೬೦ 
ಮೇಘವುನ್ರಂ ಘನೆರನೆಂ ? (ತ್ರಿಷು ದ್ರೇ) ಆಪ ಸ್ಯಮಮ್ಮಯಂ lg 

ಭಂಗ ಸೃರಂಗ ಊ ರ್ಮಿ(ರ್ವಾ ವಯಾ) ನೀಚಿ ಡಹ (ರಭೋರ್ಮಿಷು 1. ೨೬೧ 
ಮಹತ್ಳೂ) ಲ್ಲೋಲ ಕಣ್ಣೂ ಲೌ £ (ನ್ಯಾ) ದಾವರ್ತೊೋ(4೦ಭನಾಂ ಭ್ರಮಃ) 1 
ಪೃಷಂತಿ ಬಿಂದು ಬ ಇಃ (ಪುಮಾಂನೋ) ವಿಪ್ಪ್ರು ಷಃ (ಸಿ ಸ್ತ್ರಿಯಃ) a ೨೬.೨ 
ಕ 


ನೆ PH ಸ್ಯ) 1 ರ್ಭ್ರಮ್ಯಾಶ್ಚ) ಜಲನಿರ ಮಃ [772 





i 


a Fciccd labour 2. L Atony3. c Sorrow 9. dOéean 15. 
ಅ Milk seal. Saltscal. fWater27. gAnything watery 2. 
hWaves4 jHigh waves2. 7 Whirlpooll. %ಹ Drops of 
7೩7೦೫7 4. 1 Meandering stream 2. m Water course 2. 








a ಕೆಲನಕ್ಟಾಗ್ಗಿ ಬಿಟ್ಟ ಹಿಡಿಯುವುದು ೨. ಫಿ ಅತಿಶಯವಾದ ಹಿಂಸೆ ೩. 
೧ ದುಃಖರ್ಣ. ಡೆ ಸಮುದ್ರ ೧೫. € ಹಾಲಿನ ಕಡಲು ಗ, ಉಪ್ಪು ಕಡಲು ೧. 
Jf ನೀರು೨೭. ಆ ಜಲವಿಕಂರವ೨. ಗಿ ಅಲೆಗಳು ೪. ; ದೊಡ್ಡ ಅಲೆಗಳು ೨. 
7 ಸುಳ ೧- 81 ಜಲಬಿಂದುಗಳು ೪. ) ವಕ್ರ ವಾಗಿ ಹೆರಿಯುವ ಹೊಳ್ಳೆ 


ಪ್ರವಾಹಗಳ ಕುಟಬಲಗತಿ ೨. 1; ನೀರು ಹರಿಯುವದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಹಾಗೆ ಕಟ್ಟ ದೆ 


ತೂಬು, ಬಚ್ಚಲು ಮುಂತಾದವು ೨. 


ಪ್ರಥೆಮೆಕಾಂಡ ಷಿ 


ಕೂಲಂ ರೋಧ್ಧೇಶ್ಚ) ತೀರೆಂ (ಚ) ಪ್ರತೀರಂ (ಚ) ತಟಂ (ತ್ರಿಷು) [೧.೨೬೩ 
ವಾರಾವಾರೇ (ಪರಾರ್ರಾಚೇ ತೀರೇ)ರ ವಾತ್ರಂ (ತದಂತರಂ) !c 


ದ್ವೀಪೋ(ಸ್ತಿೀಯಾ) ಮಂತರೀಪಂ (ಯದಂತರ್ವಾರಿಣ ಸ್ಪಟಿಂ॥d ೨೬೪ 
(ತೋಯೋತ್ಸಿ ತಂ ತ) ತ್ರುಲಿನಂ ಲಿ ನ್ಸೆಕತಂ ಸಿಶತಾಮಯಂ |” 

ನಿಷದ್ವರ (ಸ್ತು) ಜಂಬಾಲಃ ಪಂಕೊಟ(ಪ್ಪೀ)ಶಾದ ಕರ್ದವಶೌ ಗೊ ೨೬೨9 
ಜಲೋಚ್ಛ್ವ್ವಾಸಾಃ ಪರೀವಾಹಾಃ ಡಿ ಕೂವಕಾ (ಸ್ತು) ವಿದಾರಕಾಃ | 


ನಾವ್ಯಂ (ತ್ರಿಲಿಂಗಂ ನೌತಾರ್ಯೇ) 7 (ಪ್ರಿಯಾಂ) ನೌ ಸ್ತರಣಿ ಸ್ಪರ ೨೬೬ 
ಉಡುಪಂ (ತು) ಪ್ಲವಃ ಕೋಲ] ನ್ರೋತೋಂ5(ಬುನರಣಂ ಸ್ವತಃ) [772 


ತ 


ಆತರ ಸ್ವರಪಣ್ಯಂ (ಸ್ಯಾತ್‌) ?? ದ್ಯೋಣೀ ಕಾಷ್ನಾಂಬುವಾಹಿಸೀ lo ೨೬೭ 
ಸಾಂಯಾತ್ರಿಕಃ ಮೋತವಣಿಕ್‌ p ಕರ್ಣಧಾರ (ಸ್ತು) ನಾವಿಕ | 
ವಿಯಾಮೆಕಾಃ ಪೋತವಾಹಾಃ »* ಕೂಪಕೋ ಗುಣವೃಕ್‌ಕೆಃ | 9 ೨೨೬ ೮ 


ನೌಕಾದಂಡಃ ಕ್ಷೇಪಣೀ (ಸ್ವಾಂ ದರಿತ್ರಂ ಕೇನಿಪಾತಕಃ | 
ಅಭ್ರಿ (ಸ್ಸ್ಟ್ರ್ರೀ) ಕಾಷ್ಟಕುದ್ದಾಲಃ) ಸೇಕವಾತ್ರಂ (ತು) ನೇಚರಂ wp ೨೬೯ 


a Shore, bank 5. b The opposite banks 2. cBed of a 
stream 1. d Island 2. e Alluvial formation 1. f Sand bank 
2. 8 MudsS. AhOverflow 2. iA hole for water, sunk in the 
dry bed ofa river 2. j Navigable stream 1. KShp3. 1A 
float or raft 3. mm Natural current 1. nn Freight, boat-hire 2. 
0 Boat2. 7 Seafaring merchant 2. Gq Belmsman2. r Pilot 
2. 5. Mainmast 2. 1 Oar 2. ಚ Rudder 2. yA wooden 
spade 2. w Bucket 2. 

a ದಡ ೫. ಥಿ ನೀರಿನ ಆಜೆ ಈಜೆ ದಡಗಳು ೨. ೧ ಎರಡು ದಹ 
ಗಳಿಗೂ ನಡುವೆ ಇರುವ ಅಂತರಾಳ ೧. ಣಿ ನೀರಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ದಿಣ್ಣೆ ೨. 
ಅ ಮರಳ ದಿಣ್ಣೆ ೧. J ಮರಳ ರಾಶಿ.೨. 8 ಕೆಸರು ೫. ಗಿ ನೀರು ತುಳು 
ಕಾಡುವುದು ೨. ] ಚಿಲುಮೆ ೨. 7 ಹಡಗಿನಿಂದ ದಾಟತಕ್ಕ ಜಲವುಳ್ಳ 
ಹೊಳೆ ೧. ಹ ಹಡಗು ೩. 7 ತೆಪ್ಪ, ಹರಿಗೋಲು ೩. ೫ ಜಲಪ್ರವಾಹ ೧. 
71 ನೀರಿನ ಆಚೆ ದಡಕ್ಕೆ ದಾಟಿಸುವವನಿಗೆ ಕೂಡುವ ಕೂಲಿ ೨. ೦ ದೋಣಿ ೨. 
p ಹಡಗಿನ ವರ್ತಕನು ೨. 1 ಹಡಗು ನಡೆಸುವವನು ೨. 7 ಹೆಡಗು 
ನಡೆಸತಕ್ಕ ಉಪಾಯವನ್ನು ಹೇಳುವವನು ೨. [ಹಡಗಿನ ಧ್ವಜಸ್ಮಂಭ ೨. 
ಚ ಹಡಗನ್ನು ನಡೆಸುವ ಗಡೆ ೨. 1 ಹಡಗಿನ ಗಡಿ, ಅಂದರೆ ಲಂಗರು ೨. 
ಉಪ್ಪು ಮುಂತಾದ್ದನ್ನು ಅಗಿಯುವ ಮರದ ಗುದ್ದಲಿ ೨). “ವ್ಯ ಹಡಗಿನೊಳಕ್ಕೆ 
ನುಗ್ಗಿದ ನೀರನ್ನು ಚೆಲ್ಲುವ ಗೆರಸೆ ೨. 


೮ ಅಮರೆಕೋಶ 


ಯಾನವಾತ್ರಂ (ತು) ವೋತೋ 0 (5ಬ್ಬಿಭವೇ ತ್ರಿಷು) ಸಮುದ್ರಿಯಂ 1b 
(ಕ್ಲೀಬೆಲ್ಲೀರ್ಧೆನಾವಂ (ನಾಮೋರ್ಥೇ) ೧ (ತೀತನೌಕೇ)ತಿನು (ತ್ರಿಷು) ld 
(ತ್ರಿಷ್ಟಾಗಾಧಾತ್‌) ಪ್ರಸನ್ನೋ ಚ್ಛಃ ಲಿ ಕಲುಷೋನಚ್ಛ ಅವಿಲಃ 1X 

ನಿಮ್ಮಂ ಗಭೀರಂ ಗಂಭೀರ 8 ಮುತ್ತಾನಂ (ತದ್ವಿಪರ್ಯಯೇ) [1% ೨೭೧ 
ಅಗಾಧ ಮತಲಸ್ಪರ್ಶೆೇ / ಕೈವರ್ತೆ ದಾಶ ಧೀವರೌ 1; 

ಆನಾಯಃ (ಪುಂಸಿ) ಜಾಲಂ (ಸ್ಕಾ) % ಚ್ಛಣಸೂತ್ರಂ ಪವಿತೃ್ರಕಂ [|] ೨೭.೨ 
ಮತ್ಸ್ಯಥಾನೀ ಕುವೇಣೀ (ಸ್ಟಾ) ೫ ದೃಡಿಶಂ ಮತ್ಚಬಂಧೆನಂ lp 
ಪೃಥುರೋಮಾ ರುಷೋ ಮತ್ತೋ ಐಶೂ ವೈಸಾರಿಣೋಂಡಜಃ 1.೨೭೬ 
ವಿಸಾರ ಶೃಕುಲೀ(ಚಾಧ) ೦ ಗಂಡಕ ಶೃಕುಲಾರ್ಭಕಃ lp 


ಸಹಸ್ರದಂಷ್ಟೃಃ ಪಾಠೀನ 0 ಉಲೂಪೀ ಶಿಶುಕ (ಸೃವತಕೌ) |; ೨೭೪ 
ನಲಮಾನ ಶ್ರಿ ಲಿಚಿಮಃ 5 ವ್ರೋಷ್ಠೀ (ತು) ಶಫರೀ (ದ್ವಯೋಃ) 1 
ಕ್ಷುದ್ರಾಂಡಮತ್ಸ್ಯ ಸಂಘಾತಃ ಪೋತಾಧಾನ ಚ (ಮಧೋ ರುಷಾ) |... .೨೭೨ 
ರೋಹಿತೋ ಮದ್ದುರ ಶ್ಯಾಲೋ ರಾಜೀವ ಶ್ಶಕುಲ ಸ್ಲಿಮಿಃ | 

ತಿಮಿಂಗಿಲ (ದಯೆಶ್ಚಾ ಥೆ) ೪ ಯಾದಾಂಸಿ ಜಲಜಂತವಃ wp ೨೭೬ 


a Rowing boat 2. b Marine 1. c Half a ship 1. dAny- 
thing lost overboard 1 ಅ Anything pure2. §f Anything 
impure 3. ¢ Deep 3. hShallowl. i Bottomless 2. 7 Fisherman 
3. kNet2. IStrings ofanet 2. m Fish basket 2. n Fishing 
7೦6 2, oFish8. p Young fish 2. 0 Sheat fish 2. r Porpoise 2. 
5 Fish living amongreeds 2. 1 Flying fish 2. u Shoal of young 
fish 2. y Different kinds of fish 7. w Aquatic animals 2. 

a ಚಿಕ್ಸ ಹೆಡಗು ೨. ಥಿ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟದ ವನ್ನು೧. 0 ಅರ್ಥ 
ಹಡಗು ೧. ಈ ಹಡಗಿನಿಂದ ಬಿದ್ದ ವಸ್ತು ೧. ಅ ನಿರ್ಶಲವಾದದ್ದು ೨. ಈೊಳೆ 
ಕಾದದ್ದು ಶ್ರ 8 ಆಳವಾದದ್ದು ಲ್ನ. h ಆಳವಿಲ್ಲದ್ದು ಣಃ 7 ಬಹಳ ಆಳ 
ವಾದದ್ದು ೨. 7ಮಿಾನು ಹಿಡಿಯುವ ಬೆಸ್ಕರವನು ೩. ಹ ಬಲೆ ೨. / ಬಲೆಯ 
ಹೆಗ್ಗ ೨. m ಮಿೋಾನುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವ ಬುಟ್ಟ ೨. n ಗಾಳ .೨. 
೦ ವಿತಾನು ೮. ಗ ವಿಸಾನಿನ ಮರಿ ೨. ೧ ಸಾವಿರ ಕೋರೆಗಳುಳ್ಳ ಮಾನು, 
ಅಂದರೆ ತುರಿಮುಳ್ಳು ಮಾನು ೨. ಶಿಶುವಿನ ಹಾಗೆ ಚಲುವಾದ' ಉಣಿಚಿ 
ಮಾನು ೨. ೯ ಜಂಬುಮಾನ್ನು ಹುಲ್ಲುವಿತಾನು ೨. 1 ಹಾರು ಮಾನು, ವಿತಾಟು 
ಮಾನು .೨. ೭ ವಿತಾನು ಮರಿಗಳ ಗುಂವು೨. 7 ಕೆಂವುಮಾನು ೧, ಯಾವಾ 
ಗಲೂ ಮುಳುಗಿ ಕೊಂಡಿರುವ ಮಾನು ೧, ಬಹೆಳವೇಗವುಳ, ಮಾನು ೧, ರಾಜ 
ಮಾನು ೧, ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಮಾನು ೧ ಮೂರುಗಾವೆದನೀಳವಾದಮಾನು ೧, ಅಂಧಾ 
ತಿಮಿ ಮಿಾನನ್ನು ನುಂಗುವ ಮಾನು ೧. ;% ಜಲಚರಪ್ರಾಣಿಗಳು ,೨. 


ಪ್ರಥಮಕಾಂಡ ರಿ 


(ತದ್ಸೇದಾಃ) ಶಿಂಶುಮಾರೋದ್ರ ಶಂಕವೋ ಮಕರಾದಯಃ !0 


(ಸ್ವಾ) ತ್ರುಳೀರಃ ಕರ್ವಟಕಃ ಗಿ ಕೂರ್ಮೇ ಕಮಠ ಕಚ್ಚಪೌ ೨೭.೭. 
ಗ್ರಾಹೋ ವಹಾರೋ 4 ನಕ) (ಸ್ತು) ಕುಂಭೀರೊ € (ಥೆ) ಮಹೀಲತಾ | 
ಗಂಡೂಪದಃ ಕಿಂಚುಲಕೋ 7 ನಿಹಾಕಾ ಗೋಧಿಕಾ (ಸಮೇ?) 1 ೨೭.೮ 


ರಕ್ತಪಾ (ತು) ಜಲೂಕಾಯಾಂ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ ಭೂಮ್ತಿ) ಜಲೌಕಸಃ !/ 
ಮುಕ್ತಾಸ್ಸೋಟಃ (ಸ್ತಿಯಾಂ) ಶುಕ್ಕಿಃ 1 ಶಂಖ(ಸ್ಸಾ)ತ್ಟೃಂಬು (ರಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) | 
ಪುದ್ರಶಂಖಾ ಶೃಂಖನಖಾ ಸ ಶೃಂಬೂಕಾ ಜಲಶುಕ್ತಯಃ |] 

ಭೇಕೇ ಮಂಡೂಕ ವರ್ಷಾಭೂ ಶಾಲೂರ ಪ್ಲವ ದರ್ದುರಾಃ | ೨೮೦ 
ಶಿಲೀ ಗಂಡೂಪದೀ ೫ ಭೇಕೀ ವರ್ಷಾಭ್ಬೀ 0 ಕಮಠೀ ಢುಲಿಃ Ip 

(ಮದ್ದು ರಸ್ಕಪ್ರಿ ಯಾ) ಶೃಂಗೀ 0 ದುರ್ನಾಮಾ ದೀರ್ಥ್ಫ್ಥಕೋಶಿಕಾ ||” ೨೮೧ 
ಜಲಾಶಯೋ ಜಲಾಧಾರ $ (ಸೃತ್ರಾಗಾಥಜಲೇ) ಹ್ರದಃ |1 

ಆಹಾವ (ಸ್ತು) ನಿಪಾನಂ (ಸ್ಕಾ ದುಪಕೂಪ ಜಲಾಶಯೆ€) lu ೨೮.೨ 
(ಪುಂಸ್ಕೇವಾಂ) ಧುಃ ಪ್ರಹಿಃ ಕೂಪ ಉದಪಾನಂ (ತು ಪುಂಸಿ ವಾ) |) 

ನೇಮಿ ಸ್ತಿಕಾ (ಸ್ಯ) w ಪೀನಾಹೋ (ಮುಖಬಂಧೆನ ಮಸ್ಯ ಯತ್‌) x ೨೮೩ 


a Alligator, Otter, Water hog, A fabulous marine 
monster. bCrab2. c Tortoise3. dSkark 2. e Crocodile 2. 
f Earthworm 3. 8೯ 8808173೩ 2. hLeech3. iPearl oyster 2. 
J Shell 2. k Small shell 2. 1 Bivalve shell 2. m Frog 6. 
n Female earthworm 2. ೦ Female frog 2. p Female tortoise 2. 
q Female silurus 1. 7 Horseleech 2. s Pond. 1 Deep 
lake 1. ಚ Water trough for cattle 2. v Draw-well4. w Any 
instrument for raising water 2. x The cover ofa welll. 

a ನೀರುಬೆಕ್ಕು, ನೀರು ಹೆಂದ್ಕಿ ಜೋರ ಮಾನು, ನೆಗಳು ಮುಂತಾದುವು. 
b ಏಡಿ, ನಳ್ಳಿ ೨° ೧ಆಮೆಖ೩. ಣಿ ಹಾವುವಿರಾನು ಎ೨. ೮ ಮೊಸಳೆ ೨. 
7 ಕೆಸರಿನಲ್ಲಿರುವ ಎರುಬು ಹುಳು ೩. £ ರೀರುಡವು ೨. ಡಿ ಜಿಗಣೆ ೩. 
1 ಮುತ್ತಿನ ಚಿಪ್ಪು ೨. ) ಶಂಖ ೨. ಹ ಗುಳ್ಳೆ ಶಂಖ ೨. 1 ಕಪ್ಪೆ ಚಿಪ್ಪು ೨. 
m ಕಪ್ಪೆ ೬. 7] ಹೆಣ್ಣು ಎರುಬು ಹುಳು ೨. ೦ ಹೆಣ್ಣು ಕಪ್ಪ ೨. p ಹೆಣ್ಣು 
ಆಮೆ ೨. q ಮದ್ದುರವೆಂಬ ಹೆಣ್ಣುವಿರಾನು ೧. r ಆನೆಯ ರಕ್ತವನ್ನು 
ಹೀರುವ ದೊಡ್ಡ ಜಿಗಣೆ ೨. 8 ನೀರಿರುವ ಸ್ಥಳ ೨. ಆಳವಾದ ನೀರುಳ್ಳ್ಳ 
ಸ್ಥಳ, ಮಡು ೧. ೫ ಪಶುಗಳು ವೀರು ಕುಡಿಯುವ ನೀರುತೊಟ್ಬ್ಯ ಈ 
೪ ಸೇದುವ ಬಾವಿ ೪. ) ಬಾವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತಿರಗಣೆ, ವಿಲೆ, 
ಮುಂತಾದದ್ದು ೨. ೫x ಬಾವಿಯ ಕಟ್ಟಿ ls 


ಭಂ ಅಮೆರೆಹೋಪಶಪ 


ಪುಷ್ಟರಿಣ್ಯಾಂ (ತು) ಖಾತಂ (ಸ್ಯಾ) ೩ ದಖಾತಂ ದೇವಖಾತಶಕಂ |b 

ಪದ್ಮಾಕರ ಸ್ಪಟಾಕೋ (ಸ್ರೀ) ೧ ಕಾನಾರ ಸ್ಪರಸೀ ಸರಃ [|] ೨೮೪ 
ವೇಶಂತಃ ಪಲ್ಫಲಂ (ಚಾ) ಲ್ಪಸರೋ 6 ವಾಪೀ (ತು) ದೀರ್ಥಿಕಾ 1X 

ಖೆೇೇಯಂ (ತು) ಪರಿಖಾ 8 ಧಾರ (ಸ್ಲೃಂಭನಾಂ ಯತ್ರ ಭಾರಣಂ) lp ೨೮೫ 
(ಸ್ಯಾ) ದಾಲವಾಲ ಮಾವಾಲ ಮಾವಾವಷೋ(ಧೆ) 1 ನದೀ ಸರಿತ | 


ತರಂಗಿಣೀ ಶೈವಲಿನೀ ತಟನೀ ಹ್ರಾದಿನೀ ಧುನೀ | ೨೮೬ 
ಸ್ಫೋತಸ್ನಿನೀ ದ್ವೀಪಷವತೀ ಸೃವಂತೀ ನಿಮ್ನ ಗಾಃ ವಗಾ 7 

ಗಂಗಾ ವಿಷ್ಣುಪದೀ ಜಹ್ನು ತನಯಾ ಸುರಥಿಮ್ಮ ಗಾ | ೨೮೭ 
ಭಾಗೀರಧೀ ತ್ರಿವಥಗಾ ತ್ರಿನ್ರೋತಾ ಭೀಷ್ಮನೂ (ರವಿ) Ik 

ಕಾಳಿಂದೀ ಸೂರ್ಯತನಯಾ ಯಮುನಾ ಶಮನನ್ಸಸಾ (7 ೨೨೮೮ 
ರೇವಾ (ತು) ನರ್ಮದಾ ನೋಮೋದ್ಧವಾ ಮೇಖಲಕನ್ಯಕಾ [yn 

ಕರತೋಯಾ ಸದಾನೀರಾ ೫ ಬಾಹುದಾ ನ್ಸೆತವಾಹಿನೀ lo ೨೮೯ 


ಶತದ್ರು (ಸ್ತು) ಶಿತದ್ರು (ಸ್ಕಾ) p ದ್ವಿವಾಶಾ (ತು) ವಿವಾಟ್‌ (ಸ್ತಿಯಾಂ) 1 
ಶೋಣೋ ಹಿರಣ್ಯವಾಹ (ಸ್ಟಾ) ತುಲ್ಯಾ (ಲಾ ಕೃತ್ರಿಮಾ ಸರಿತ್‌) (೨೯೦ 
ಶರಾವತೀ ವೇತ್ರವತೀ ಚಂದ್ರಭಾಗಾ ಸರಸ್ತತೀ | 
ಗೋದಾವರೀ ಭೀಮರಧೀ ಕೃಷ್ಣ ವೇಣೀ (ಚ) ಗೌತಮಿಾ [| ೨೯೧ 
a An artificial square tank 2. DA natural pond or lake 
2. cAlotuslake2. dA lotuswell3. eA small pond 3. 
J A large pond 2. g Moat2. hCanall. iA basin round 
a tree for watering it 3. jRiver12. k&The Ganges 8. 17 The 
Jumna (Yamuna) 4. m The Nerbudda (Narmada) 4. n The 
Karatoya 2. o The Bahuda 2. p The Sutlej (Shatadruh) 2. 
q The Vipasha2. r The Shona (a male river) 2. s An 
artificial rivulet 1. 

a ಚೌಕವಾಗಿ ತೋಡಿದ ಕೊಳ ೨. ಪ) ನ್ಯಾಭಾವಿಕವಾದ ದೊಣೆ, ಪುಣ 
ತೀರ್ಥ ೨. ಲ ತಾವರೆಗಳುಳ್ಳ ಈರೆ ೨. d ತಾವರೆಗಳುಳ್ಳೆ ಕೂಳೆ ೩. 
e ಕಬ್ಬ ಹಾಕಿ ವಿಲಿಸಿದ ನೀರಿನ ಶುಂಟಿ ೩. Jf ಕಲ್ಯಾಣಿ, ಕೊಳ ೨. 
8 ಕೋಟಿಯ ಕಂದಕ ೨. | ಕಾಲುವೆ ೧. 1 ಗಿಡದ ಪಾತಿ ೩.) ಹೊಳ್ಳೆ, 
ನದಿ ೧೨. ಹ ಗಂಗಾನದಿಲ. 1 ಯಮುನಾ ನದಿ ೪... ೫ ನರ್ಮದಾ 
ನದಿ ೪. 7 ಶಿವನ ಹಸ್ತದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಕರತೋಯಾ ಎಂಬ ನದಿ ೨. 
೧ ಬಾಹುದಾ ನದಿ ೨. 7 ಶತದ್ರು ನದಿ ೨. ೧ ಏವಾಶಾ ನದಿ .೨. »* ಶೋಣ 
ನದ ೨. «ಇ ಅಗೆದುಮಾಡಿರುವ ಸಣ್ಣ ಹೊಳೆ ೧, 


ಪ್ರಥೆಮೆಕಾಂಡ ೪೧ 


ಕಾವೇರೀ (ಸರಿತೋನ್ಯಾಶ್ಮ) ಆ ಸಂಭೇದ (ಸ್ಥಿಂಧುಸಂಗಮಃ) Ib 


(ದ್ವಯೋಃ) ಪ್ರಣಾಳೀ (ಪಯೆನಃ ಪದವ್ಯಾಂ) ೭ (ತ್ರಿಷು ತೂತ್ತರೌ ॥ ೨೯೨ 
ದೇವಿಕಾಯಾಂ ಸರಯ್ಸಾಂಚ ಭವೇ) ದಾವಿಕ ಸಾರವೌ Id 

ಸೌ್‌ಗಂಧಿಕಂ (ತು)ಕಲ್ಲಾರಂ € ಹೆಲ್ಲಕಂ ರಕ್ಕಸಂಧ್ಯಕಂ lf ೨೯೩ 
(ಸ್ಯಾ)ದುತ್ಸಲಂ ಕುವಲಯ 8 (ಮಧ) ನೀಲಾಂಬುಜನ್ಮ (ಚ) | 

ಇಂದೀವರಂ (ಚ ನೀಲೇಃರ್ಸಿ) ಗ (ಸಿತೆಲಿ ಕುಮುದ ಕರವೇ ||; ೨೯೯೪ 
ಶಾಲೂಕ (ಮೇಷಾಂ ಕಂದಸ್ಸ್ಯಾ) 7 ದ್ವಾರಿಪರ್ಣಿೀ (ತು) ಕುಂಭಿಕಾ !% 
ಜಲನೀಲೀ (ತು) ಶೈವಾಲ ಶೈವಲೇ(ಥೆ) 1 ಕುಮುದ್ಧ ತೀ | ೨೯೫ 
ಕುಮುದಿನ್ಯಾಂ ೫ ನಳಿನ್ಯಾಂ(ತು) ಬಿಸಿನೀ ಪದ್ಮಿನೀ (ಮುಖಾಃ) |p 

(ವಾ ಪುಂಸಿ) ಪದ್ಮಂ ನಳಿನ ಮರವಿಂದಂ ಮಹೋತ್ಸಲಂ | ೨೯೬ 
ಸಹಸ್ರ ಪತ್ರಂ ಕಮಲಂ ಶತಪತ್ರಂ ಹುಶೇಶಯಂ | 

ಹಂಕೇರುಹೆಂ ತಾಮರಸಂ ನಾರಸಂ ಸರಸೀರುಹೆಂ ॥ ೨೯೭ 
ಬಿಸವ್ರಸೂನ ರಾಜೀವ ಪುಷ್ಪರಾಂಭೋರುಹಾಣಿ (ಚ) lo 


ಪುಂಡರೀಕಂ ಸಿತಾಂಭೋಜ p (ಮಧ) ರಕ್ತಸರೋರುಹೆಂ | ೨೯೮ 


a The Sharavati, The Vetravati, The Chandrabhaga, The 
Sarasvati, The Godavari, The Bhirmarati, The Krishnaveni, The 
Goutami, The Kaveri. bMouth ofa river 1. c Drain, water- 
coursel. d Anything obtained from the river Devikal, 
Anything obtained from the river 5070) 1. e Pink water- 
1117 2. f Red water-lily 2. gWater-lly 2. hBlue water- 
1117 2... iWhite water-lly 2. jJRoot of the water-lily 1. 
k The shag, ೩ kind of cormorant2. 1Duckweed3. mA 
group of white water-lilies 2. nA group of lotuses 3, 
೦ Lotus 16. ಐ White lotus flower 2. 

4 ಶರಾವತಿ, ವೇತ್ರವತಿ, ಚಂದ್ರಭಾಗ, ಸರಸ್ವತಿ, ಗೋದಾವರಿ, 
ಭೀಮರಧಿ, ಕೃಷ್ಣವೇಣಿ, ಗೌತಮಿ, ಕಾವೇರಿ ಮುಂತಾದ ಬೇರೆಬೇರೆ ನದಿಗಳು. 
b ನದೀ ಸಂಗಮ ೧. 06 ಗೋಮುಖ್ಯ ದೋಣಿ ಮುಂತಾದ ವೀರು ಹೆರಿಯುವ 
ದಾರಿ ೧. 6 ಕ್ರಮವಾಗಿ ದೇವಿಕಾ, ಸರಯೂ ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟದ ವಸ್ತುಗಳು 
೨. ಲಿ ಎಳೆಗೆಂಪುಳ್ಳ ನ್ಸೈದಿಲೆ ೨. 2 ಕೆಂಪು ನೈದಿಲೆ ೨. 8 ನೈದಿಲೆ ೨. 
ಡಿ ಕನ್ನೈದಿಲೆ ೨. ಬಳಿ ನೈದಿಲೆ ೨. ೫ ಈ ಸನೌಗಂಧಿಕಾದಿಗಳ ಗಡ್ಡೆ ೧. 
ಸ ನೀರುಕಾಗೆ ೨೨. 1 ಪಾಚಿ ೩. ಕಣ ಬಳಿ ನೈದಿಲೆ ಬಳ್ಳಿ ೨. ೫ ಕಮಲಲತೆ 
೫. ೦ ತಾವರೆ ಹೊವು ೧೬. ಈ ಬಿಳಿದಾವರೆ ಹೂವು ೨. 


೪೨ ಅವುರೆಕೋಶ 


ರಕ್ಕೊ ೇತ್ಸಲಂ ಕೋಕನದಂ ೧ ನಾಳೋ ನಾಳ ಗಿ (ಮಥಾಸ್ರ್ರಿ ಯಾಂ) | 

ಮ್ಳೃ pn ಬಿಸ (ಮಬ್ಹಾ ದಿ ಕದಂಬೇ) ಹೆಂಡ(ಮಸ್ಸಿ ಯಾಂ) Id ೨೯೯ 
ಈ ೫ ಶಿ ಘಾಕಂದಃ 0 ಕಿಂಜಲ್ಫಃ ನೇಸರೋ (ಸ್ರಿ ಯಾಂ) |” 

FE, ನವದಳಂ 8 ಜಾ 06 ವರಾಟಿಕಃ [lp ೩೦೦ 


| ಇತಿ ವಾರಿವರ್ಗಃ | 


ಉಕ್ತಂ ಸ್ಪರ್ವ್ಯೋಮ ದಿಕ್ಕಾಲ ಧೀವಾಕ್ಸ ಬ್ಲಾದಿ ನಾಟ್ಯಕಂ | 


ಪಾತಾಳ ಭೋಗಿ ನರಕ ವಾರಿ ಚೈಷಾಂದ ಸಂಗತಂ | ೩೦೧ 
ಇತ್ಯ ಮರಸಿಂಹಕ್ಳ ತೌ ನಾಮಲಿಂಗಾನುಶಾಸನೇ | | 
ಸೈರ್ಗಾದಿಕಾಂದೆ: ಪ್ರಧಮಃ ಸಾಂಗ ಏವ ಸಮರ್ಧಿತಃ || ೩೦.೨ 


ಇತಿ ನಾಮಲಿಂಗಾನುಶಾಸನೇ ಪ್ರಥಮಕಾಂಡಃ 


[ ಕವಣೆ 





a Red lotus flower 3. b Stalk of the lotus or water-lily 2. 
c Stalk of the lotus 2. dA quantity of lotuses 1. e Root ೦? 
the lotus 3. fA filament, especially of the lotus 2. 8 The 
new leaf of a water-lily 2. 7 The seed vessel of the lotus. 


a ಕೆಂದಾವರೆ ಹೊವು ೩. ಥಿ ತಾವರೆ ದಂಟು.೨. ತಾವರೆ ಬಳಿ ಯ 
ಕೊಳವಿ.೨. ಡೆ ತಾವರೆ ಹೂವು ಮುಂತಾದವುಗಳ ಸಮೂಹ ೧. ಆ ತಾವರೆ 


ಗಡ್ಡೆ ೩. 8 ತಾವರೆ ಮುಂತಾದ ಎಲ್ಲಾ ಹೊಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಇರುವ ಕುಸುರು ೨. 
2 ಎಳೆಯ ರೇಕುಗಳು ೨. ಡಿ ತಾವರೆ ಕಾಯಿ ೨. 


PART 1] 


ಪ್ರೌಜಯಸಹಭವಾಾಸಗಾಂಗಾಖಮೇಗಸರಾಹಸಾಸ ತಕ್ಷಣ 


ದ್ವಿತೀಯಕಾ ೦ಷ 





INTRODUCTION 
ಹೀರಿಕೆ 


ಮೂಲ! ವರ್ಗಾಃ ಪ ಥ್ರೀ ಪುರ ಕ್ಲ್ಯಾಭೃದ್ವನೌಷಧಿ ಮೃ ಸಗಾದಿಭಿಃ | 


ಬೇಕೆ!| 


ಖಿಲ ಲಿ ವ 

ನ್ಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮ ಶ್ರತ್ರವಿಟ್ಟೂ ದೆ ಸೊ ಸಾ ಂಗೋವಾಂಗ್ಟ ರಿಹೋದಿತಾಃ ಗ 
ಇಹ-ಈ ಎರಡನೆಯ ಕಾಂಡದಲ್ಲಿ, ಸಾಂಗೋಪಾಂಗ್ಳೈಃ-ಅಂಗಪ್ರತ್ಯಂಗ 
ಗಳಿಂದೊಡಗೂಡಿರುವ, ಪೃಧ್ದಿ ದ್ಹೀಪುರಕ್ಷಾ ಬೈ ದ ಶೈನೌಷಧಿಮ್ಟೃ ಗಾದಿಭಿಃ- 
ಭೂ ಪುರಶೆ ಸಲ ವನೌಷಧಿ ನಂಪಾದಿಗಳಿಂದಲುೂ. "ಬ್ರ ಹ್ಮ ಶ್ರತ್ರವಿಟ್ಟೂ 
ಪ್ರಿಃ-ಮನುಷ್ಯ ಬ್ರ ಹೆ ಸ ಕತ್ರಿಯ ವೈಶ್ಯ ಶೂದ್ರ ರಿಂದಲೂ, ಉಪಲಕ್ಷ 
ತಾಃ-ಕೂಡಿರುವ, NG, ಉದಿತಾ£ ಹೇಳ 
ಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. 


7. ಭೂವರ್ಗೆ-_BHU-VARGA 


ಭೂ ರ್ಭೂಮಿ ರಚಲ್ಯಾನಂತಾ ರಸಾ ವಿಶ್ಚಂಭರಾ ಸ್ಲಿರಾ | 


ಧರಾ ಧರಿತ್ರೀ ಧರಣಿಃ ಕ್ಲೊಣೀ ಜ್ಯಾ ಕಾಶ್ಯಖೀ ಕ್ಲಿತಿಃ | ೨ 
ಸರ್ರಂಸಹಾ ವಸುಮತೀ ವನಸುಭೋರ್ವೀ ವಸುಂಧರಾ | 

ಗೋತ್ರಾ ಕುಃ ವ ವೃಧಿವೀ ಪೃ ಧ್ರೀಕಾ ಪ $$ವನಿ ರ್ಮೇದಿನೀ ಮಹೀ ೩ 
Siig ಗಹ್ಪರೀ “ಧಾತ್ರಿ ( ಚ. ಕುಂಭಿನೀ ಕ್ರಮಾ | 

ಜಗತೀ ರತ ಗರ್ಭಾ(ಚ) ಭೂತಧಾತ್ರ್ಯಬ್ಬಿ ಮೇಖಲಾ la ಛು 
ಮ ನ್ಸ್ಸೃತ್ತಿಶಾ b (ಪ್ರಶಸ್ತಾತು) ಮ್ನ ತ್ಸ್ಸಾ ಮೃತ್ಸಾ(ಚ ಮೃತ್ತಿಕಾ) c 


a The earth, land 38. b Soil, clay 2. 0 Good 60112. 
aಭೂನಿ೩೮. ಥಿ ಮಣ್ಣು ೨. ೭ ಉತ್ತಮವಾದ ಮಣ್ಣು ೨. 


೪೪ ಅಮರೆಕೋ  ಶ 


ಉರ್ರೆರಾ (ಸರ್ವಸಸ್ಯಾಡಢ್ಯಾ) 4 (ಸ್ಥಾ) ದೊಷಃ ಕ್ಸಾರಮೃತ್ತಿಕಾ [7 ೫ 
ಊಸಷವಾನೂಷರೋ (ದ್ಹಾವಪ್ಯನ್ಯಲಿಂಗ?) C ಸ್ಪಲಂ ಸ್ಪಲೀ ld 


(ಸಮಾನ್‌) ಮರುಧೆನ್ರಾನ” e (ಡೈ) ಖಿಲ್ಯೂಪ್ರಹತೇ (ಸಮೇ) [| 3 
(ತ್ರಿಷ್ಟಧೋ) 8? ಜಗತೀ ಲೋಕೋ ವಿಷ್ಣಪಂ ಭುವನಂ ಜಗತ್‌ [ಆ 
(ಲೋಕೋಛಯಂ) ಭಾರತಂ ವರ್ಷಂ ಡಿ (ಶರಾವತ್ಯಾಸ್ತು ಯೋಜಂವಧೇಃ 1. ೭ 
ದೇಶಃ ಪ್ರಾಗ್ಗ ಕ್ರಿಣಃ) ಪ್ರಾಚ್ಯ 1 ಉದೀಚ್ಯಃ (ಪಶ್ಚಿಮೋತ್ತರಃ) | j 

ಲ್‌ 


(ಪ್ರತ್ಯಂತೋ) ಮ್ಲೇಚ್ಛ ದೇಶ (ಸ್ಪಾ) ಹ (ನೃಧ್ಯೆದೇಶಸ್ತು) ಮಧ್ಯಮಃ | 
ಆರ್ಯಾವರ್ತಃ ಪುಣ್ಯಭೂಮಿ (ರೃಧ್ಯಂ ವಿಂಧ್ಯ ಹಿಮಾಲಯೋ) 7? 

ನೀವೃ ಜ್ಹನಪದೌ ೫ ದೇಶ ವಿಷಯತೌ (ತೂ)ಪವರ್ತನಂ lo ೯ 
(ತ್ರಿಷ್ವಾಗೋಷ್ಠಾನ್ನಡಪ್ರಾಯೇ) ನಡ್ವಾನ್ಸಡ್ಟಲ (ಇತ್ಯಪಿ) [ಐ ' 

ಕುಮುರ್ದ್ವಾ (ಕುಮುದಪ್ರಾಯೇ?) € ನೇತರ್ಸ್ಟಾ (ಬಹುವೇತಸೇ) lr ೧೦ 
ಶಾದ್ವಲ (ಶ್ಯಾದಹರಿತೇ) 5 (ಸಜಂಬಾಲೇ ತು) ಪಂಕಿಲಃ |/ 





a Fertile land 1. bp Saline earth 2. c Salt ground 2. 
d Firm or. dry ground 2. ಅ Arid land 2. f Waste or 
unploughed land 2. « The world 5. hIndial. ₹2 Eastern 
(India) 1. j Northern (India) 1. Kk Country beyond India 1. 
1 Central (India) 1. m Country between the Vindhya and 
Himalaya ranges 2. n Any inhabited district 2. ೦ Country 3. 
p A country abounding inreeds 2. qA country abounding 
in lotuses 1. rA country abounding in elephant grassl. 
5 A country covered with young grass 1. 1 A muddy 
country 1. 

a ಪೃರುಗಳಿಂದೊಪ್ಪಿದ ಶ್ರಯಭೂಮಿ ೧. ಥಿ ಚ್‌ಳುಮಣ್ಣು೨. ೧ ಚೌಳು 
ಮಣ್ಣು ಳ್ಳ ಬಂಜರು ದಿಣ್ಣೆ ೨. ad ಭೂಪ್ರದೇಶ ೨. ಅ ನಿರ್ಜಲ ಪ್ರದೇಶ ೨. 
J ಉಳದೆ ಇರುವ ಭೂಮಿ ೨. € ಜಗತ್ತು ೫. ಹ ಹಿಮಾಲಯಕ್ಕೂ ರಾಮಸೇತು 
ವಏಿಗೂ ಮಧ್ಯದ ಭೂಮಿ, ಹಿಂದೂಜೀಶ ೧. 1 ಹಿಂದೂಡೀಶದ ಮೂಡಲುಭಾಗ ೧. 
7 ಹಿಂದೂದೇಶದ ಉತ್ತರ ಭಾಗ೧. ಹ ಹಿಂದೂಜೀಶದ ಆಚೆಯ ಮ್ಲೇಚ್ಛ 
ದೇಶ ೧. 17 ಮಧ್ಯ ಹಿಂದೂದೇಶ ೧. ೫ ವಿಂಧ್ರ್ಯ ಹಿಮಾಲಯಗಳ ಮಧ್ಯ 
ದೇಶ ೨. 7? ಗ್ರಾಮ ಸಮೂಹ ಹಳ್ಳಿ ಯಸಾಲು ೨. ೦ ದೊಡ್ಡ ದೇಶ, 
ನಾಡು ೩. ೫ ಶೆತ್ತೆ, ಹುಲ್ಲು ಬಹಳವಾಗಿರುವ ದೇಶ ೨, ೧ ಬಿಳಿ ನೈದಿಲೆ 
ಹೂವು ಬಹಳವಾಗಿರುವ ದೇಶ ೧. ” ಬಹಳ ಜೊಂಡುಳ್ಳ ದೇಶ ೧. $$ ಎಳೇ 
ಹುಲ್ಲಿನಿಂದ ಹಚ್ಚಗಿರುವ ದೇಶ ೧.  ಕೆಸರಿನೊಡಗೂಡಿದ ದೇಶ ೧. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೪೫ 


(ಜಲವ್ರಾಯ) ಮನೂಪಂ (ಸ್ಕಾ) ೧ (ತ್ರುಂಸಿ) ಕಚ್ಚ (ಸ್ಕಧಾವಿಧೆ2) ld ೧೧ 
(ಸ್ರಿ €) ಶರ ರಾ ಶರೃರಿಲ ಶ್ಶಾ ಕ್ರ ಶೃರೃರಾ ಾವತಿ | 


(ದೇಶ ಜಾ ಟು ವೇವ ಮೆಸ್ಸಿ €ಯಾ ಸ್ಸಿಕತಾವತಿ) ೧.೨ 
(ದೇಶೋ ನದ್ಯಂಬುವೃಷ್ಟ ಂಬುಸಂಪನ್ನ ಪ್ರ ಮೀಹಿಪಾಲಿತ 8) | 
(ಸ್ಯಾ)ನ್ನದೀಮಾತೃಕೋ 4 ಡೇವಮಾತ ಶ್ಚ ಯಧಾಕ್ರಮಂ) le ೧೩. 


(ಸುರಾಜ್ಞಿ ದೇಶೇ) ರಾಜನಾ ಪಕ್‌ (ಷಾ ತ್ತ ತೋನ್ಯತ್ರ) ರಾಜರ್ವಾ 1 
ಗೋಷ್ಠ ೦ ಗೋಸ್ಟಾ ನಕಂಗ್ರಿ “"ತತು ವ್ರ) ಗ'ಷ್ಮಿ (ನಂ (ಭೂತಪೂರ ಫೊರ್ರಕಂ) | ೧೪ 
(ಪರ್ಯಂತಭೂಃ) ಪರಿಸರ ನೆ ನ್ಸೇತುರಾಳ್‌ (ಹಿ ಯಾಂ ಪುಮಾಳ | Ze 


ವಾಮಲೂರು (ಶ್ವ ) ನಾಕು(ಭ್ಲೆ ) ವಲಿ ಲ್ಮೀಕಂ (ಪುನ್ಹ ಪುಂಸಕಂ) ॥1/ ೧೫ 
ಅಯನಂ ವತ್ತ: ೯ ಮಾರಾ ಕದ್ದ ಜಾ ಪದವೀ ಸ ಸೃತಿಃ | 

ಸರಣಿಃ ಪದ್ಧ ತಿ: ಸದ್ಯಾ "ನರ್ತಕ್ಯೇಕಪದೀ(ತಿಚ) | 7n ೧೬ 
ಅತಿಪಂಥಾ 'ಸ್ಪುಪಂಧ್ಯಾ(ಶ್ಚ) ಸತ್ರಥೆ (ಶ್ಚ್ಯಾರ್ಚಿತೇಧ್ರೃಥಿ) 7? 

ವ್ಯಧ್ಹೋ ದುರಥ್ತೋ ವಿಪಥಃ ಕದಧ್ಹಾ ಕಾಪಥ (ಸ್ಪಮಾಃ) !!0 ೧೭ 


ಅಪಂಥಾಸ್ತ್ವಪಧಂ ೫ (ತುಲ್ಕೇ) ಶೃಂಗಾಟಕ ಚತುಷ್ಪಥೇ | 
ವ್ರಾಂತರಂ (ದೂರಶೂನ್ಯೋ ಧ್ವ)?” ಕಾಂತಾರಂ (ವರ್ತ್ನ ದುರ್ಗಮಂ) [ls 





a A country covered with waterl. ಥಿ Swampy land 1. 
೧ Stony ground 4. d Irrigated country 1. e Country watered 
by rain 1. f Country ruled by a good king 1. ೯ Kingdom 1. 
hCowpen?2. {/Ancientcowpenl. j Land contiguous to 
a town or villagel. & Bridge2. 1Anthill3. m Road 12. 
n Good road3. ೦೫೩೬೮ 7೦೩೮ 5. p Wrongway2. ಆ ಓ place 
where four roads meet 2. 7 A short road without thorough- 
fare 1. s Difficult road 1. 

a ನೀರು ಬಹೆಳವಾಗಿರುವ ದೇಶ ೧. ಥಿ ಜೌಗು ಭೂಮಿ ೧. 0 ನುರುಜು 
ಕಲ್ಲುಳ್ಳ ನೆಲ೪. ಡೆ ಹೊಳೆ ನೀರಿನಿಂದ ಬೆಳೆಯಾಗುವ ದೇಶ ೧. ಅ ಮಳೆಯಿಂ 
ದಲೇ ಬೆಳೆಯಾಗುವ ದೇಶ ೧. Jf ಒಳ್ಳೆ € ಅರಸುಳ್ಳ ದೀಶ೧. 8 ಒಳ್ಳೆ € ಅರ 
ಸಿಲ್ಲದ ದೇಶ ೧. 71 ಆಕಳು ಇರುವ ಕೊಟ್ಟ ಗೆ.೨. / ಹಿಂದೆ ದನಗಳನ್ನು” ಕಟ್ಟು 

ತ್ತಿದ್ದ ಕೊಟ್ಟ ಗೆ೧. 7ಗಾ ಬಮನಗರಾದಿಗಳ ಸವಿತಾಪ ಭೂಮಿ ೧. ಸ Pe 
7 ಹುತ್ತ ೩. . 77) ಹಾರಿ ೧೨. ಇಗ ಒಳ್ಳೇ ದಾರಿ ೩. 0 ಕೆಟ್ಟ ದಾರಿ, ತೀಳು 
ಹಾದಿ ೫. p ತಪ್ಪು ದಾರಿ, ಕಳ್ಳ ದಾರಿ ೨. ಆ ನಾಲ್ಕು ಜಟ ಕೂಡಿದ 
ಚೌಕ ೨. ? ಬಹು ದೂರವಿಲ್ಲದ ದಾರಿ ೧೧. 5 ಚೋರಕಂಟಕ ಬಾಧೆಯುಳ್ಳ 


ಕಾಡು ಹಾದಿ ೧. 


೪೬ ಅಮರೆಕೋಶ 


ಗವ್ಯೂತಿಃ (ಸ್ತ್ರೀ ಕ್ರೋಶಯುಗಂ) ೩ ನಲ್ವಃ (ಕಿಷ್ಟು ಚತುಶ್ಯ ತಂ) 1b 


ಘಂಟಬಾವಧೆ ನ ನೈ೦ಸು ಸರಣಂ 0 (ತತ್ತು ರನ್ಯೋ)ವಪನಿಷ್ಟು ರಂ Wh ೧೯ 
ದ್ಯಾವಾಪ್ಯ ವ್ಯಾ ರೋದನ ದ್ಯಾವಾಭೂವಿರಾ (ಚ) ರೋದಸೀ | 
ದಿವೂಪ ಧಿವ್ಯ್‌ 9 ಗುಂಜಾ (ತು) ಧನವ (ಸ್ಯಾ) ಲ್ಲ ಲವಣಾಕರಃ | f ೨೦ 


| ಇತಿ ಭೂವರ್ಗಃ || 


 ದೊಶಾಾಲನಯುಣಸಿಾಜಾ ಬ್ರೀಮಾಣಾವವಿನಾಬಸಿಿರಾಗಾಹೇರತಸಾ ಸಮತನ್ನಿ 


11. ಪ್ರುರನರ್ಗೆ--PURA-VARGA. 


ಪೂ (ಸ್ಸಿತ್ರೀ) ಪುರೀ ನಗರ” (ವಾ) ವತ್ತನಂ ವುಟಿಭೇದನಂ ! 


ಸ್ಟಾನೀಯಂ ನಿಗಮೋ ಸತ್ತು ಯನ್ನೂ ಲನಗರಾತ್ತು ರಂ ೨೧ 
ತಚ್ಚ ಖಾವಗರಂ ಡಿ ವೇಶೋ (ವೇಶ್ಯಾಜನ ಸಮಾಶ ಯಕ) |] 
ಆಪಣ(ಸ್ಸು )ನಿಷದ್ಯಾಯಾಂ 7 ನಿಪಣಿಃ ವಣ್ಯವೀಧಿಕಾ I fe ಸಕು, 


ರಧ್ಯಾ ವ್ರತೋಳಿರ್ವಿಶಿಖಾ(ಸ್ಕಾ)/ ಜ್ಹಯೋವಪ್ರ(ಮಪ್ತ್ರೀಯಾಂ) | 
ವೃಾಕಾರೋ ವರಣ ಸ್ಲಾಲಃ ೫ ವ್ರಾಚೇನಂ (ವ್ರಾಂತತೋ ವೃತಿಃ) lo ೨೫. 
ತ್ತಿ (ಸ್ತ್ರೀ) ಕುಡ್ಕ p ಮೇಡೂಕಂ (ಯದಂತರ್ನ್ಯಸ್ತಕೀಕಸಂ) 1g 
ಗೃಹಂ ಗೇಹೋದವಸಿತಂ ವೇಶ್ಮ ನದ್ದ ನಿಕೇತನಂ [| ೨೪ 





aA 0161870೮ of 2 kroshas (or leagues) 1. bA distance 
of 400 cubits (a furlong) 1. c ೫188 7೦೩6 2. d High road to 
the capital 1. e Heaven and earthS. f Salt mines 3. 
8 Town, city 7. Ah Suburbl. ; The courtesans’ quarter 1. 
J Shop 2. Kk The market 80000 2. 1The high street 3. 
m Rampart2. 7೫ Fort3. ೦ Hedge round a village 1. 
pWall2. 0 ಓ 17೩1 ೦೯ bones 1. 


a ಎರಡು ಹರಿದಾರಿ ದೂರೆ ೧. } ೪೦೦ ಹಸ್ಮ ವರಿಮಾಣದ ಹಾದಿ ೧. 


೧ ರಾಜಮಾರ್ಗ, ರಸ್ತೆ ೨. 1 ರಾಜಧಾನಿಗೆ pl ಮಾರ್ಗ ೧. 
ಆ ತ ಳು ೫. ಉಪ್ಪಿ ನಗಣಿ ೩ 8 ವಟ್ಟ 2೭. ಪಟ್ಟಣದ 


ಸವಿರಾಪದಲ್ಲಿರುವ ಚಿಕ್ಸ ಬು ಇ 1463 ಸೂಳೆಗೇ ಶಾ ಬ್‌ ಜ| ಅಂಗಡಿ,೨. 
1 ಅಂಗಡಿ ಬೀದಿ ೨. 1 ದೊಡ್ಡರನ್ನೆ ೩. 771 ಕೋಟೆಯ ಬಳಿಯಲ್ಲಿನ 


C೨ 


ದಿಣ್ಣೆ ೨. n ಕೋಟೆ ೩. ೦ ಊರು ನುತ್ತಲೂ ಹಾಕಿರುವ ಬೇಲಿ 
ಮುಂತಾದದ್ದು 2 ಗೋಡೆ ೨. (೧ ಕನ್ನಾ ಕೂರೆಯಲಸಾಧ್ಯೆವಾಗಿ ಎಲುವು 


ಗಳಿಡಲ್ಪಟ್ಟು, ಟಗ್‌ ಗೋಡೆ ೧. 


ದ್ವಿತೀಯಕಾಂಡ ೪೩ 


ನಿಶಾಂತ ವಸ್ತ್ಯಸದನಂ ಭವನಾಗಾರ ಮಂದಿರಂ 1 


ಗೃಹಾಃ (ಪುಂಸಿಚ ಭೂಮ್ಮ್ಯೇವ) ನಿಕಾಯ್ಯನಿಲಯಾಲಯಾಃ [| ೨೫ 
ಧಿಷ್ಯ್ಯಮೋಕೋ ನಿವಸನಂ ಸ್ಥಾನಾವಸಥವಾಸ್ತು, (ಚ) | 
ಸಂಸ್ತ್ವ್ಯಾಯ ಮುಟಿಜಂ ಧಾಮ ನಿವೇಶ ಶ್ಶರಣಂ ಕಯಃ || ೨೬ 


ವಾಸಃ ಕೂಟೋ (ದೃಯೋ) ಶ್ಶಾಲಃ ಸಭಾಣ ಸಂಜವನಂ (ತ್ರಿದಂ) | 
ಚತುಶ್ತಾಲಂ ಥಿ (ಮುನೀನಾಂತು) ಪರ್ಣಶಾಲೋಟಜೋ(ಸ್ತೀಯಾಂ) le ೨೭ 
ಜೈತ್ಯು ಮಾಯತನಂ (ತುಲ್ಕೇ) 0 ವಾಜಿಶಾಲಾ (ತು) ಮಂದುರಾ le 


ಆವೇಶನಂ ಶಿಲ್ಪಶಾಲಾ" ಪ್ರವಾ ಮಾನೀಯಶಾಲಿಕಾ lg ೨೮ 
ಮಠ (ಶ್ಟಾತ್ರಾದಿ ನಿಲಯೋ) ಡಿ ಗಂಜಾ(ತು) ಮದಿರಾಗೃಕಹ್‌ಂ |] 

ಗರಾ ಗಾರಂ ವಾನಗೃಹು ; ಮರಿಷಂ ಸೂತಿಕಾಗ್ಸಹೆಂ | fe ೨೯ 
ವಾತಾಯನಂ ಗವಾಕ್ಷ (ಸ್ಟ್ಯಾ) 1 ನೃಂಡವೋಃ (ಸ್ತ್ರೀ) ಜನಾಶ್ರಯಃ 17 
ಕುಟ್ಟಿ ಮೋ(ಸ್ರ್ವೀ ನಿಬದ್ದಾ ಭೂಃ) 7) ಚಂದ್ರಶಾಲಾಶಿರೋಗೃಹೆಂ lo ೩೦ 
ಹೆರ್ಮ್ಯಾ(ದಿರ್ಧೆನಿನಾಂ ವಾಸಃ) p ವ್ರ್ಯಾನಾಡೋ (ದೇವಭೂಭುಜಾಂ) lg 
ನೌಧೋಂ (ಸ್ತ್ರೀ) ರಾಜಸದನ 7 ಮುಪಕಾರ್ಯೋಪಕಾರಿಕಾ ls ೩೧ 


ಸ್ವಸ್ತಿಕ ಸ್ಪರ್ರತೋಭಡ್ರೋ ನಂದ್ಯಾವರ್ತಾ(ದಯೋಪಿಚ) | 


ಹ ತಾಸಾಂ ಅಾಪಾರಾಾಗಘ)ಾ SS ಮಾ ಮಾ ಮಾ ಸಾಸ ಸಪ ರಾ ಲಾ ಶಾಲಾ ಲ/):ಾ _—— — ಹಾ ಜಾಸ್‌ 


a House 32. b House with a courtyard in the centre 2. 
c Residence of anchorites, hermitage or hut made of leaves 2. 
dA place for sacrifices or religious worship 2. e Stable for 
horses 2. f Workshop 2 gA place where water is given to 
passengers 2. 1 ಓ building inhabited by ascetics, the 
residence of a guru 1. i Distillery 2. 7 Bedroom 2. KlLying- 
in chamber2. 1Window, ventilator 2. 77 Public reception 
room 2. n Paved floorl. ೦ Upper storey 2. p Mansion 7. 
q Palace or temple 1. 7 ೫7೩1೩೦೦ 2. s Tent. 


a ಮನೆ ೩೨. ರ ನಾಲ್ದುಕಡೆಯೂ ಕೈಸಾಲೆ ಕಟ್ಟದ ಮನೆ ೨. ೧ ಖುಷಿ 

ಗಳ ವಾಸಸ್ಸಳ ೨. dೆ ಯಜ ಶಾಲೆ ಮುಂತಾದ ಶುಚಿಸ ಳ ೨. ಅ ಕುದುರೆ 
” ಭು ಗ ಲು 

ಲಾಯ ೨. J ಕೈಗೆಲಸದ ಮನೆ ೨. 8 ಅರವಟ್ಟಿಗೆ ೨. ಗ ಶಿಷ್ಯರೇ ಮೊದ 
ಲಾದವರು ಸೇರಿರುವ ಸ್ಥಾನ ೧. 1 ಹೆಂಡದ ಜಾಗ ೨. / ಮಲಗುವ ಮನೆ ೨. 
೫ ಹೆರಿಗೆ ಮನೆ ೨: 1 ಗವಾಕ್ಷ.೨. 7? ಆಸ್ಚ್ಯಾನ, ಚಾವಡಿ ೨. 7? ಮಣಿ 
ತೊಟ್ಟ ೧. ೦ ಮೇಲಿನ ಮಹೆಡಿ ೨. ಗ ಧನಿಕರ ಮನೆ ೧. € ದೇವಸ್ಥಾನ, 
೬೨ ರಮನೆ ರಾ FF ರಾಜಗೃಹ ೨. $ ಬಿಡಾರ ಮುಂತಾದ್ದು ೨. 


೪೮ ಅಆವಾುರೆಳೋೊ ಶ 


ನಿಚ್ಛಂದಕ್ಕವ್ರ ಭೇದಾಹಿ ಭವಂತೀಶ್ವರಸದ್ಮನಾಂ) la ಶ್ರಿ 
(ಸ್ತ್ರಗಾರಂ ಭೂಭುಜಾ) ಮಂತಃವುರಂ ( ಸ್ಕ್ಯಾ)ದವರೋಧನಂ | 
ಶುದ್ಧಾಂತ(ಶ್ಟ್ರಾ)ವರೋಧಶ್ಚ?)ಗಿ (ಸ್ಯಾ) ದಬಟ್ಬಃ 3 (ಮಸ್ರಿಯಾಂ)!! ೩೩ 
ಪೃಘಾಣ ಪ್ರಘಣಾಳಿಂದಾ (ಬಹಿರ್ಲ ಾರನವ್ರಕೋಷ್ನಕೇ)!d 

ಆ! ಈ! ಎವಿ" 2 6 


ಗ್ರಹಾವಗ್ರಹಣಿೀ ದೇಹ 6 ಲ್ಯಂಗಣಂ ಚತ್ಕರಾಜಿರೇ If ೩೪ 
(ಅಧಸ್ತಾದ್ಹಾರುಣಿ) ಶಿಲಾ ೮ ನಾಸಾ (ದಾರೂಪರಿಸ್ಟಿ ತಂ) 1) 

ಪ್ರಚ್ಛನ್ನ ಮಂತರ್ದಾರಂ (ಸ್ಯಾ)? ತ.ಸ್ಪದ್ಟಾರಂ (ತು) ಪಕ್ತಕಃ [| ; ೩೫ 
ವಲೀಕ ನೀಥ್ರೆ ಪಟಲವ್ರಾಂತೇ k (ಥೆ) ವಟಲಂ ಛದಿಃ |) 

ಗೋವಾನಸೀ (ತು) ವಲಭೀ (ಚ್ಛಾದನೇ ವಕ್ರದಾರುಣಿ) [| 71 ೩೬ 


ಕನೋತಮಾಲಿಕಾಯಾಂ (ತು) ವಿಟಿಂಕಂ (ವುನ್ನ ಪುಂಸಕಂ) 7? 

(ಸ್ತ್ರೀ) ದ್ವಾರ್ದ್ವಾರಂ ಪ್ರತೀಹಾರಃ (ಸ್ಯಾ) ೦ ದ್ವಿತರ್ದಿ(ಸ್ನು)ಮೇದಿಕಾ [0 ೪೭ 
ತೋರಣೋ (ಸ್ರೀ ಬಹಿರ್ದ್ವಾರಂ) 1 (ಪುರದ್ವಾರಂ ತು) ಗೋಪುರಂ |? 

( ಕೂಟಂ ವೂರ್ದ್ವಾರಿಯ)ದೃಸ್ತಿನಖ (ಸ್ಮಸ್ಮಿ) 5 (ನ್ನಧೆ ತ್ರಿಷು) ೩೮ 
ಕವಾಟ ಮರರಂ (ತುಲ್ಯೇ) ಭಃ (ತದ್ದಿಷ್ಟಂಭೇ)ರ್ಗಳಂ(ನ.ನಾ) || 


ee ದ pu ಆರ್‌ ಕಾರು... ಎರಾ ಇ... ಖಾ, ಬಾ ಬಂಚ್‌ ಜಾ _— ಎ es (ಛಾ ಅರ್ಜಾ ಅರ್‌ 


ಎ ಅವಾಜಾ ಜ್‌ ಬ ಸ ಗಭಾನಾಗಾನಾಟ ಭಾ ಹಾಾ ರು ಕಾಸ ರಾಹಾ ತಾಕಾ ಅವಾ ನ್‌ 


a Different kinds of houses built by wealthy persons 4. 
b Queen’s apartments 4. ಆಂ Tower2 d Teiracein front ofa 
house3. ಅ Threshold 2. f Courtyard 3. ge Door silll. 
1 The upper timber of ೩ door 1. iSecretdoor 2. 7 Wicket 2. 
k Edge of ೩ roof 3. 1Roof2. m Rafter 2. n Dovecot, 
aviary 2. ೮೦ Doorway3. pA raised part of the floor used as 
aseat2. € Outer door l. r Townoraty gatel. sA raised 
place covering the access toacity ೪581೮ 1. + Door2. uA 
wooden bolt or pin for fastening a door 1. 

a ಕುಣಗಾರರ ವಿಧವಿಧವಾದ ಮನೆಗಳು ೪. ಫಿ ರಾಣಿವಾಸ ೪. (ಮ 
ಹಡಿ ೨. ಡೆ ಹೊರಬಾಗಲಿನ ಸಮಾವದ ಕ್ಸ ಸಾಲೆ ೩. 0 ಬಾಗಿಲ ಹೊನಲು. 
J ಅಂಗಳ ೩. ೮ ಬಾಗಿಲಿಪ ಮೆಟ್ಟು ಹಲಗೆ ೧. ಡಿ ಬಾಗಿಲ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿದ 
ಮರ ೧... 1 ಒಳೆಬಾಗಿಲು ೨. 7 ದಿಡ್ಡಿ ಬಾಗಿಲು ೨. ೫ ಸೂರು ೩. 1ಮ 
ನೆಯ ಹೊದಿಕ ೨. ೫೫ ಸೂರಿಗೆ ಆಧಾರವಾದ ಮರದ ವಟ್ಟಿ ೨. 7) ಪಕ್ಷಿಗಳು 
ಗೂಡಿಟ್ಟು ಕೊಂಡಿರುವ ಲೋವೆ ಮರದ ವಟ್ಬ ೨. ೦ ಬಾಗಿಲು ೩. ಜಗುಲಿ 
೨. ೧ ತೋರಣದ ಬಾಗಿಲು ೧. ೫” ಊರು ಬಾಗಿಲು ೧. 5 ಊರು ಬಾಗಿ 
ಲಿನ ಹೊರಗೆ ಹಾಕಿರುವ ದಿಹ್ಹ೧. ;£ ಕದ ೨. % ಅಗಳಿ ಮರ ೧. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ಅಳ 


ಆರೋಹೆಣಂ (ಸ್ಥಾಸಿತ್ಸೋವಾನಂ ೧ ನಿಶ್ರೇಣ(ನ್ಟ್ವ)ಧಿರೋಹಿಣೀ lh ರ್ನ 
ಸಂಮಾರ್ಜನೀ ಶೋಧನೀ (ಸ್ಯಾ) ೦ ತ್ರಂಕರೋವಕರ (ಸ್ತಯಾ | 
ನವೇ) ಡೆ ಮುಖಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ 0 ಸನ್ಸಿವೇಶೋ ನಿಕರ್ಷಣಂ [7 ೪೦ 
(ಸವರೌ) ಸಂವಸಧ ಗ್ರಾಮ್‌ ೪ ವೇಶ್ಮಭೂ ರ್ರಾಸ್ತು(ರಸ್ಟಿಯಾಂ) | 
ಗ್ರಾಮಾಂತ ಮುಹಶಲ್ಯಂ (ಸ್ಯಾ) 1 ತ್ರೀಮ ಸೀಮೇ (ಸ್ಕಿಯಾಮುಭೇ) ! ೪೧ 
ಘೋಷ ಆಭೀರವಲ್ಲೀ (ಸ್ಥಾ) ತ್ರಕ್ಟಣ ಶೃಬರಾಲಯಃ J 

| ಇತಿ ಪುರವರ್ಗಃ [| 


Ll. ಪ್ರೈ OSNF—SAILA-VARGA 


ಮಹೀಧ್ರ ಶಿಖರಿ ಕ್ಸ್ಟಾ ಒಭೃದಹಾರ್ಯ ಧರ ಪರ್ಚತಾಃ || ಲ 

ಅದ್ರಿ ಗೋತ್ರ ಗಿರಿ ಗ್ರಾವ್ವಾಚಲ ಶೈಲ ಶಿಲೋಚ್ಚಯಾಃ (1 

ತ ಫೆ Wo ದ್ರಿ - ವಿ ವ್‌ 

೫೫ ಶ್ಚಕ್ರವಾಳ ೫ ಸ್ತಿಕೂಟ ಸ್ತಿಕಕು (ತೃವರೌ) (0೦ ಲಪ 
ಬ ೦ = ಲೆ o 

ಅಸ್ತಸ್ತು) ಇಚರಮಕ್ಕಾಾ ಒಬ್ಬ? ಮಜಯಃ ವೂರಪರತಃ lg 


pu ತಾಕಾ SS ದ ಂಂ 


a Steps 2. b. Ladder 2. c Broom 2. d Rubbish, sweep- 
ings 2. e The open space in froni of a house2. f The 
surroundings of ೩ house 2 g Village 2. A Building land 2. 
i Outskirts of a village 2 7} Boundary 2. KA village of 
herdsmen 2 1 Houses of (೦೪೫11೮೯5 2. m Mountain 13. nA 
belt of mountains supposed 10 surround the world 2. oA 
mountain with three peaks 2 p The western mountain behind 
which the sun is supposed toset 2. ೮ The eastern mountain 
from behind which the sun 15 supposed to rise 2. 


೧ ಮೆಟಿಲು.೨. ಿಫಿಚ್ಛಣಿಗೆ.೨. ಅವೊರಕೆ.೨. ಡೆಕನ೨. 6 ಬೀದಿ 


ಬಾಗಿಲಿನ ಮುಂದಿರುವ ಬಯಲು .೨. f ಒಂದು ನಳದ ಸುತ್ತು ಮುತ್ತು ೨. 
8 ಊರು ೨. ೫ ಮನೆದಳ ೨. i ಗ್ರಾಮದ ಸವಿತಾಪ ಪ್ರದೇಶ ೨. 


7 ಎಲ್ಲೆ ೨. ಹk ಒಕ್ಕಲಿಗರ ಹಳ್ಳಿ ೨. ್ಯ1 ಬೇಡರ ಮನೆ ೨. 7೫) ಬೆಟ್ಟಿ ೧೩. 
ಗ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕೋಟಿಯಹಾಗೆ ಸುತ್ತಿಕೊಂಡಿರುವ ಬೆಟ್ಟಿ.೨. ೦ ತ್ರಿಕೂಟ 
ಪರ್ವತ ೨. ೧ ಅಸ್ತಮಯ ಪರ್ವತ ೨. ಇ ಉದಯ ಪರ್ವತ ೨. 

4 


ಜಲ ಆಅಮುರಜೊಲಶ 


ಹಿಮವಾ ನ್ಸಿಷಧೋ ವಿಂಭ್ಯೋ ಮಾಲ್ಯವಾನ್ರಾರಿಯಾತ್ರಕಃ | ಲು 
ಗಂಧೆಮಾದನ (ಮನ್ಯೇಚ) ಹೇಮಕೂಟ್ಯದಯೋ ನಗಾಃ) a 
ವಾಷಾಣ ಪ್ರಸ್ತರ ಗ್ರಾವೋ ಪಲಾಶ್ಮಾನ ಶಿಲಾ ದೃಷತ್‌ (6 ರಿಸ 


ಕೂಟೋ( ಸ್ತೀ) ಶಿಖರಂ ಶ್ರಂಗಂ ೧ ಪ್ರಪಾತ್ಮಸ್ತು) ತಟೋ ಭೃಗುಃ ld 
ಕಟಕೊಟ(ಸ್ತ್ರೀ) ನಿತಂಬೋ$ದ್ರೇಃ) ಲಿ ಸ್ನುಃ ಪ್ರಸ್ಥ ಸ್ಪಾನು(ರಸ್ಕಿಯಾಂ) lf 
ಉತ್ಸಃ ಪ್ರಸ್ತವಣಂ £ (ವಾರಿಪ್ರವಾಹೋ) ನಿರ್ಮುರೋ ರುರಃ (4 
ದರಿ( (ತು) ಕಂದರೋ (ವಾಸ್ತೀ) 1 (ದೇವಖಾತಬಿಲೇ) ಗುಹಾ [| ೪2. 
ಗಹ್ವೆರಂ / ಗಂಡಶ್ಸೆಲ್ಲಾ(ಸ್ಲು ಚ್ಯುತಾಃ ಸ್ಟೂಲೋಪಲಾ ಗಿರೇಃ) | fe 
ಖನಿಃ (ಸ್ತ್ರಿಯಾ) ಮಾಕರ್ನಸ್ಟ್ಯಾ) 1 ತ್ರಾದಾಃ ಪ್ರತ್ಯಂತವರ್ವತಾಃ ೫ ೪೮ 
ಉಪತ್ಯಕಾ (ದ್ರೇರಾಸನ್ನಾ ಭೂಮಿ) ೫ (ರೂರ್ಥ್ಯಮ)ಧಿತ್ಯಕಾ !0 
ಧಾತು (ರ್ಮನಶ್ಯಿಲಾದ್ಯಡ್ರೇ) p ರ್ಗೆರಿಕಂ (ತು ವಿಶೇಷತಃ) | ೪೯ 
ನಿಕುಂಜ ಕುಂಜೌ (ವಾ ಕ್ಲೀಬೇ ಲತಾದಿ ಪಿಹಿತೊದರೇ) 1» 

| ಇತಿ ಶೈಲವರ್ಗಃ | 


———— po ಅಗಾ. ಅಘಾಖಕಾಪಾನ ಖಾಸಾ ಂ ಸಧಾಸತಾನವಾನ ಸ ಬಂ ಅ ದ ಅ 
Se 





a Himalaya mountains 1, Nishadha mountains 1, ೫1೧617೩ 
mountains 1, Malyavat mountains 1, Pariyatra mountains 1, 
Gandhamadana mountains 1, Hemakuta mountains 1. 
b Stone 7. c Mountain peak 3. d Cliff, prccipice 3. 0 Side 
or ridge of ೩ mountain 2. f Table land 3. 8 A spring 2. 
h Waterfall 2 iCave2. } Natural cavern 2. Kk Boulder 1. 
! Mine2. mA 5870811 ೧111 neara mountan2. n Land near 
the foot of ೩ mountain 1. oLand on the upper part of a 
mountain 1. p Mineral, 8085111. (0 Anything produced 
from ೩ mountain 1. rA place ovirgrown with creepers 2. 


a ಹಿಮವತ್ರರ್ವತ ೧, ನಿಷಧ ವರ್ವತ ಗ, ವಿಂಧ್ಯ ಪರ್ವತ ೧, ಮಾಲ್ಯವತ್ಪ 
ವರ್ತ ೧, ವಾರಿಯಾತ್ರ ಪರ್ವತ ೧, ಗಂಧೆಮಾದನ ಪರ್ವತ ೧, ಹೇಮಕೂಟ 
ವರ್ವತ ೧. ಥಿ ಕಲ್ಲು೭. 0 ಶಿಖರ ೩. 04 ಬೆಟ್ಟಿದ ಜರಿ ೩. ಅ ತಪ್ಪಲು.೨. 
J ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ಸಮಭೂಮಿ ೩. ೪ ಚಿಲುಮೆ ೨. ಹ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವ 
ಪ್ರವಾಹ ೨. ; ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ದೊಗರು ೨. 7 ಗವಿ.೨. %ಓಔ ಜೆಟಿದಿಂದ 
ಜಾರಿದ ದೊಡ್ಡ ಗುಂಡು೧. 1ಗಣಿ ೨. ;) ಬೆಟ್ಟದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಇರುವ 
ಗುಟ್ಟಿಗಳು ೨. ೫1 ವರ್ವತ ಸಮಿಾ ಪದ ಭೂಮಿ ೧. ೦ ಪರ್ವತದ ಮೇಲಣ 
ಭೂಮಿ ೧. 0 ಬೆಟ್ಟಿಡೊಳಗಿರುವ ಮಣಿತಶಿಲೆ ಮುಂತಾದದ್ದು ೧. 0 ಬೆಟ್ಟಿ ದಲ್ಲಿ 
ಹುಟ್ಟದ ಯಾವುದಾದರೂ ವಸ್ತು ೧. ಲತಾಗೃದ ೨, 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಂಚ ೫೧ 


IV. ವನೌಷಧಿ ವಗ್ಗ VANAUSHADHI VARGA 


ಅಟವ್ಯರಣ್ಯಂ ವಿಪಿನಂ ಗಹನಂ ಕಾನನಂ ವನಂ [೧ ೫೦ 
ಮಹಾರಣ್ಯ ಮರಣ್ಯಾನೀ ಥಿ (ಗೃ ಹಾರಾಮನು ರಿ )ನಿಷ್ಟು ಟಃ lo 

ಆರಾಮ (ಸ್ಟಾ) ದುವವನಂ (ಕೃತ್ರಿಮಂ ವಠಮೇವ್‌ ತತ್‌) (4 ೫೧ 
(ಅಮಾತ್ಯ ಗಣಿಕಾ ಸೇಹೋಸವನೇ ) ವೃ ಕವಾಟಕಾ |6 

(ಪುಮಾ) ನಾಕ್ರೀಡ ಉದ್ಯಾನಂ (ರಾಜ್ಯ ಸ್ಪಾಧಾರಣಂ ವನಂ) 1)” 2೩೨ 
(ಸ್ಟಾ ದೇತದೇವ) ವ್ರಮದಾವನ (ಮಂತಃವುರೋಚಿತಂ) 1g 

ವೀಧ್ಯಾಳಿ ರಾವಳಿಃ ಪಬಲ್ಶ್ತ ಶ್ಪ್ರ್ರೇಣೀ 1 ರೇಖಾ(ಸನ್ತು) ರಾಜಯಃ |] ೫೩. 
ವನ್ಯಾ (ವನಸಮೂಹೇ ನ್ಯಾ) ದಂಕುರೋ8ಭಿನವೋದ್ದಿದಿ (fe 

ವೃಕ್ಷೋ ಮಹೀರುಹೆ ಶ್ವಾ ಖೀ ವಿಟಪೀ ವಾದಹ ಸ್ತರುಃ || 21೪ 
ಅನೋಕಹಃ ಕುಟ ಸ್ಸಾಲಃ ವಲಾಶೀ ದ್ರುದ್ರುಮ್ಮಾಗಮಾಃ |) 

ವಾನಸ್ಪತ್ಯಃ (ಫಲ್ಪೆಃಪುಷ್ರಾ) 7?? (ತ್ಲೈರಪುಷ್ಟಾ) ದೃನನೃತಿಃ 7) ೨128 
ಓಷದ್ಯಃ (ಫಲವಾಕಾಂತಾಃ) ೦ (ಸ್ಯಾ) ದವಂಧ್ಯಃ ಫಲೇಗೃಹಿಃ [0 
ವಂಥ್ಯೋಂಫಲೋಇವಕೇಶೀ (ಚ) 4 ಫಲರ್ವಾ ಫಲಿನಃ ಫಲೀ (|; ೫೬. 





ರಾಸ ಹವ ವಾನ ಚಹಾ ೋೂಂ ಸಾಜಾ ಹಾರ ಜಾಗಾ) ಕಾ ಹ ಹಾ 


a 181೦೫೦೮೦91 6. b Large forest ಯ ಈ A sarden in ೩ 1 house ಜೆ 
d Grove 2. 0 Pleasure grovel. f Royal public garden 2೩. 


8 Royal garden attached to the harem 1. A Row, 11೧6 ೨. 
1 Continuous line2-: 7 Multiude of groves 1. & Shoot or 
sprout 2. 1 Tree 13 m A fruitbearing tree that blossoms, 


(as the mango) 1. nA fruit-bearing tree that does not 
blossom, (as the jack) 1. oA plantthat dies after 118 fruit 
ripens, (as the plantain, or paddy), an annual 1. pA ೧೬೩೧1 
that bears fruit 2. GA barrentree3. rAplantinbearing3. 

ಆ ಕಾಡು ೬. ರ ದೊಡ್ಡ ಅಡವಿ೨. ೧ ಮನೆತೋಟ ೨. ಡೆ ಕಂಡಿವ 
ಹಾಗೆ ಮನುಷ್ಯರು ಹಾಕಿದ ಗಿಡಗಳುಳ್ಳ ಪ್ರದೇಶ, ತೋಟ ೨. 0 ಮಂತ್ರಿಗಳು 
ಸೂಳೆಯರು ಇವರ ಮನೆಗಳ ಉಪವನ ೧. 7 ಅರಸುಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ತೋಟ ೨. 
8 ರಾಣಿವಾಸದವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ತಕ್ಕಹಾಗೆ ಮಾಡಿದ ಶೃಂಗಾರ ವನಣ. 
ಗಿ ಸಾಲು ೫. 7 ಎಡೆಬಿಡಡೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡಿರುವ ನಾಲುಗಳು ೨. J ವನ 


ಸಮೂಹ ೧. ಹ ಮೊಳಕೆ ೨. 1ಮರಗ೩. ೫ ಹೂಗಳಿಂದ ಕಾಯಿ ಬಡುವ 
ಗಿಡ ೧. n Wi ಅದೆಯೇ ಕಾಯಿ ಬಿಡುವ ಗಿಡ ೧. ಅ ಫಲ ಬಿಟ್ಟಿ ಮೇಲೆ 
ಒಣಗಿಹೋಗುವ ಗಿಡ ೧. 0 ಬಂಜೆಯಾಗದ ಗಿಡ ೨. q ಬಂಜೆ ಗಿಡ ೩. 


r ಹಲ ಬಿಟ್ಟಿರುವ ಮರ ೩. 


ಅವರಿರಕೊ ೇಶ 


ವಿಕಸಿತೇ ೩ (ಸ್ಯು ರವಂಧ್ಯಾದಯ ಸ್ತಿಮ) ॥ 2೭ 

ಸ ರಸ್ತ) ಧ್ರುವ ಶೃಂಕು ಥಿ (ರ್ಪೈಸ್ವಶಾಖಾಶಿಘಃ) ಕ್ಷುವಃ !0 
(ಅಸ್ರಕಾಂಡೇ) ಸ್ಮಂಬ ಗುಲ್‌ 0 ವಲ್ಲೀ(ತು)ವ್ರೃತತಿ ರ್ಲತಾ le ೫೮ 
(ಲತಾವ್ರತಾನನೀ) ವೀರುದ್ದುಲ್ಲಿನ್ಯು ಲವ (ಇತ್ಯವಿ) If 
(ನಗಾದ್ಯಾರೋಹ) ಉಲ್ಲಾ $ಯ ಉತ್ತೇೇಧೆ (ಶ್ರೋ)ಭ್ರಯ(ಶ್ಚೆ ಸಃ 1 ೫೯ 
(ಅಸ್ಪ್ರೀ) ಪ್ರಕಾಂಡ ಸ್ಪೃಂಧ (ಸ್ಟಾ ನ್ಮೂಲಾಛ್ಚಾ ಖಾವಭೇ ಸ್ಪರೊ(ಃ) 1 
(ಸಮೇ) ಶಾಖಾ ಲತೇ / ಸ್ಪಂಧೆಶಾಖಾ ಶಾಲೇ / ಶಿಫಾ ಜಟೆ lk ೬೦ 
(ಶಾಖಾ ಶಿಫಾ) ವರೋಹ 7 (ಸ್ಟಾ ನ್ನೂಲಾಚ್ಛ್ರಾಗ್ರಂಗತಾ) ಲತಾ 1m 
ಶಿರೋ$ಗ್ರಂ ಶಿಖರಂ (ವಾ ನಾ) / ಮೂಲಂ ಬುಧ್ದೊ ೦54) (ನಾಮಕ)! ೬೧ 
ಸಾರೋ ಮಜ್ಜಾ (ಸಮೌ) p ತೃಕ್‌ (ಸ್ತ್ರೀ) ವಲ್ವಂ ವಲ್ವ್ಪಲ (ಮಸ್ತಿಯಾಂ) | 
ಕಾಷ್ಟಂ ದಾರ್ವಿಂ ೫ ಧನಂ(ತೈಲಿಧೆ ಇಧ್ಮಮೇಧ ಸ್ಪಮಿತ್‌ (ಸ್ಕಿಯಾಂ) ॥s ೬೨ 
ನಿಷ್ಟುಹಃ ಕೋಟರಂ (ವಾ ನಾ) ೬ ವಲ್ಲರೀ ಮಂಜರೀ (ಸ್ತ್ಟಿಯ್‌ೌ) lu 


ವುಲ್ಲೋತ್ಪುಲ್ಲ ಸಂವುಲ್ಲ ವ್ಯಾಕೋಚ ವಿಕಚ ಸ್ಟುಟಾಃ | 


ಲಿ] 
a) 
ಫ 








| ಪಾ 


a Blown, as a flower8 b The trunk ofa tree of which the 
branches have been lopped of 3. ೦. Any small tree 1. 0. Shrub 
2. eCreeper3 fA cluster of creepers 3. 8 Height3. AStem 
ofatree2. 1 Branch 2. / The fork or piincipal branch ofa 
tree2. kA cluster of roots 2. 1A fibrous root 1. mA pendent 
branch that takes fresh root, (as that of the banyan) 1. n Top 
ofa tree3. 08೫೦೦13. 71387660952. q Bark, rind 3. r Wood 
2. s FuelS i The hollow ofatree 2. uA compound pedicel 2. 


a ಅರಳಿದ ಪುಷ್ಪ ಮುಂತಾದದ್ದು ಆ. ಥಿಮರದ ಮೋಟು ೩. ೧ ಹ್ರಸ್ಟ 
ಗಳಾದ ರೆಂಬೆಗಳೂ ಬಿಳಿಲುಗಳೂ ಇರುವ ಗುಜ್ಜು ಮರಣ. 64 ಮಧ್ಯದ ದೂಲ 
ವಿಲ್ಲದ ಗಿಡ ೨. ಊಂ ಬಳ್ಳಿ ೩. J] ಬಳ್ಳಿಗಳ ಗುಂಪು೩. € ಪರ್ವತಾದಿಗಳ 
ಎತ್ತರ ೩. ಗ ಬೇರು ಮೊದಲುಗೊಂಡು ಕೊಂಬೆಗಳ ವತಿಗೂ ಇರುವ ಗಿಡದ 
ಮಧ್ಯದ ಮೂಲ .೨. 1 ಕೊಂಬೆ ೨. 7 ಒ.ಡದಂಟೆ ಮೊದಲು ಹೊರಬರುವ 
ಕೊಂಬೆ ೨. ಹ ಬೇರುಗಳ ಗುಂಪು.೨. / ಕೊಂಬೆಯಿಂದ ಇಳಿದಿರುವ ಬೇರು 
ಗಳು--ಬಿಳಿಲು ೧. ೫೫ ಮರದ ಬುಡದಿಂದ ತುದಿಯವರೆಗೂ ಹಬಿ ರುವ ಬೇರು ೧. 
7 ಗಿಡದ ತುದಿ ೩. ೧0 ಬೇರು ೩. 2 ಮರದ ಚೇಗು.೨. 4 ತೊಗಟಿ ೩. 
7” ಸಾಮಾನನ್ನು ಮಾಡತಕ್ಕ ಮರ. ಕಟ್ಟಿಗೆ, ಅಡುಗಬ್ಬು ೫. 1 ಮರದ 
ವೊಟ್ಟರೆ ೨. ॥ ಗೊಂಚಲು ಎ. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ಹಷ್ಟಿ 


ಪತ್ರಂ ಪಲಾಶಂ ಛದನಂ ದಳಂ ಪರ್ಣಂ ಛದಃ (ಪುಮಾ)! ೬೩. 
ಪಲ್ಲವೋ(ಆಸ್ತ್ರೀ)ಕಿಸಲಯಂ ಥಿ ವಿಸ್ತಾರೋ ವಿಟಿಪೋಃ (ಸ್ತಿಯಾಂ) |೧ 
(ವೃಕ್ನಾ ದೀನಾಂ ಫಲಂ) ಸಸ್ಯಂ 4 ವೃಂತಂ ಪ್ರಸವಬಂಧನಂ le ೬೪ 


(ಆಮೇ ಫಲೇ) ಶಲಾಟು (ಸಾ ಬಲು ಷ್ಟಿ ವಾನ (ಮುಭೇ ತ್ರಿಷು) lg 
ಕಾ ಶ್ರರಕೋ ಜಾಲಕಂ (ಕ್ಲಿ ಚೇ h ಘರ ಕೋರಕೋ ಈ (ಶ್ರಿ ಯತಾಂ)ೃ [1 ೬೫ 
(ಸ್ಯಾ) ದ್ದು ಚೆ ಸಕಸ ಸು)ಸ್ನಬಕಃ J ಕುಟ್ಮಲೋ ಮುಕುಳೋ; (ಶ್ರಿಯಾಂ) lk 


(ಶ್ರಿ ಯಃ) “ಸಮುನಸಃ ಪುಷ್ಪಂ ಪ್ರಸ ಜಾ ಕುಸುಮಂ ಸುಮಂ [/ ೬೬ 
ಮಕರಂದಃ ಪುಷ್ಪರಸಃ ೫ ಪರಾಗ ಸ್ಪುಮನೋರಜಃ ln 
[ದ್ವಿಹೀನಂ ಪ್ರಸವೇ ಸರ್ವಂ ಹೆರೀತಕ್ಕ್ಯಾದಯ(ಸ್ಲಿಯಾಂ)] | ೬೩ 


ಅಶ್ಶ ತೃ ವ್ಸ ಅವ ವ್ಲಾಕ್ಸ ನೈಯಗೊ) ೇೀಭ್ರೈಂಗುದಂ ಫಲೇ | 
hd, (ಚ)ಂ (ಪ ಫಲೇ ಕ್ಸು ಜಂಬೂಃ (ಪ್ರೀ) ಜಂಬು ಜಾಂಬವಂ !'p 
[ಪುಪ್ಪೇ ಜಾತಿ ಪ ಭ್ಯ ತಯ ಸ್ಟೃಲಿಂಗಾ (ವ್ರಿಹಯಃ ಫಲೇ) | 


ವಿದಾರ್ಯಾದ್ಯಾಸ್ತು 2೬0 ಪ್ರಷ್ಟೇ ಕ್ಲೀಬೇಪಿ ವಾಟಲಾ ]1 ೬೯ 
ಬೋಧಿದ್ರುಮ ಶ್ವಲದಳಃ ಹಿಪ್ಸಲಃ ಕುಂಜರಾಶನಃ | 
ಅಶ್ವತ್ಥ (ಥೆ) ಕಪಿಶ್ಸ್ವೇ (ಸ್ತು) ರ್ದಧಿತ್ಸ ಗ್ರಾಹಿ ಮನ್ಮಥಾಃ | ೭೦ 


1 1.೦೩8 6. bAsprout2. c The branch of a tree with 
its new shoots 2. d Fruit, grain 1. e Foot-stalk, pedicel or 
peduncle of a leaf or fruit 2. f Unripe fruit 1. g Withered 
fruit 1. AhOvary2. iEnlarged ovary or fruit Just formed 2. 
J Cluster of blossoms 2. k An opening bud 2. 1 Flower, 
blossom 5. m The 13೮೦೬೩: of a flower 2. n The pollen or 
farina of aflower 2. ೦ Fruit of the-Sacred fig tree (Ficus 
Religiosa) 1, Bamboo (Bambusa) 1, Waved-leaf fig tree (Ficus 
Infectoria) 1, Banyan (Ficus indica) 1, Indian almond tree 
(Terminalia Catappa) 1, Nightshade (Solanum Jacquinii) 1. 
p Fruit of the blue apple tree (Eugenia jambolana) 3. q The 
sacred fig tree (Ficus religiosa) 5. 

a ಎಲೆಗಳು ೬. ಶರ ಚಿಗುರು ೨. ' € ಕೊಂಬೆಗಳು, ಸಣ್ಣ ರೆಂಬೆಗಳು 
ಕುಡಿಗಳ್ಳು ಚಿಗುರು ಮುಂತಾದವುಗಳ ಗುಂಪು.೨. ಡೆ ಮರ ಮೊದಲಾದವುಗಳ 
ಫಲ ೧. ಅ ಹೂ ಮತ್ತು ಹಣ್ಣಿನ ತೊಟ್ಟು ೨. 7'ಎಳಗಾಯಿ ೧. 8 ಒಣ 
ಗಾಯಿ ೧. 1 ಬೀಜಾಶಯ ೨. ; ಕೊನರು.೨. 7 ಹೊಗಳ ಗೊಂಚಲು.೨. 
1 ಮೊಗ್ಗು ೨. 7 ಹೊವು ೫. m ಹೂವಿನ ಜೇನು ಎ. n ಹೊವಿನ 
ದೂಳು ೨. ೧ ಅಶ್ವತ್ಥ ದಿಗಳಫಲ ೬. 0 ನೇರಿಲೆಯ ಫಲ ೩. 0 ಅರಳಿಮರ೫. 


೫೪ ಅಮರೆಕೋೇಶ 


(ತರಿ) ದಧಿಫಲಃ ಪುಷ್ಪಭಲ ದಂತಶರ್ನಾವಪಿ) | 


ಉದುಂಬರೇ ಜಂತುಫಲೋ ಯಜ್ಞ್ಞಾಂಗೋ ಹೇಮದುಗ್ಗ ಕಃ lb ೭೧ 
ಕೋವಿದಾರೇ ಚಮರಿಕಃ ಕುದ್ದಾಲೋ ಯುಗಪತ್ರಕಃ [a 

ಸಪ್ತ ಪರ್ಣೀ ವಿಶಾಲತ್ವಕ್‌ ಶಾರಡೋ ವಿಶಮಚ್ನದಃ!' ೭,೨ 
ಆರಗ್ಗಥೇ ರಾಜವೃಕ್ಷ ಶಮ್ಯಾಕ ಚತುರಂಗಳಾಃ 1 

ಆರೇವತ ವ್ಯಾಧಿಘಾತ ಕೃತಮಾಲ ಸುವರ್ಣಕಾಃ 1 ೭೩ 
(ಸು) ರ್ಜಂಬೀರೇ ದಂತಶಠ ಜಂಭ ಜಂಬೀರ ಜಂಭಲಾಃ If 

ವರುಣೇ ವರಣ ಸ್ಲೇತು ಸ್ತಿಕ್ಕಶಾಕಃ ಕುಮಾರಕಃ lg ೭೪ 
ಪುನ್ನಾಗೇ ಪುರುಷ ಸ್ತುಂಗಃ ಕೇಸರೋ ಜೀವವಲ್ಲಭಃ |) 

ಪಾರಿಭದೈೇ ನಿಂಬತರು ರ್ಮಂದಾರಃ ವಾರಿಜಾತಕಃ !; ೭.೨% 
ತಿನಿಶೇ ಸ್ಫಂದನೋ ನೇವಿರಾ ರಥದ್ರು ರತಿಮುಕ್ತಕಃ | 

ವಂಜುಳ ಕ್ವಿತ್ರಕೃಚ್ಛಾ 7 (ಥ ದೌ) ಪೀತನ ಕಪೀತನೌ /| ೭೬ 
ಅಮ್ಭಾತಕೇ £ ಮಧೂಕೇ (ತು) ಗುಡಪುಷ್ಟ ಮಧುದ್ರುಮೌ | 

ವಾನಪ್ರಸ್ಥ ಮಧುಷ್ಲೀವೌ | (ಜಲಚೇತತ್ರ) ಮಧೂಲಕಃ || ೭೭ 


ಪೀಲ್‌ ಗುಡಫಲಃ ಸ್ರಂಸೀ ೫ (ತಸ್ಮಿಂಸ್ತು ಗಿರಿಸಂಭವೇ? 1 
ಅಕ್ಟೋಟ ಕಂದರಾಳೊೌಾ (ದ್ಹಾ)ಿಂ ವಂಕೋಲೇ(ತು) ನಿಕೋಚಕ; lp ೭೮ 


ಜಾವಾ. ಜಾವಾ ಜಾ ರಾಜಾರಾಮ" ಮಾನ್‌ ದಾಸನ ಇ ನು ಮಾ ————— SEE EE ಅ 





a The wood apple tree (Feronia Elephentum) 7. b The 
glomerous fig tree (Ficus glomerata) 4. c The mountain ebony 
tree (Bauhinia variegata) 4. d The tree Alstonia scholaris 4. 
e The tree Cassia Fistula 8. f The lime or lemon (Citrus 
medica var Limonum) 5. 8 The trée Capparis Irtfoliata 5. 
hA kind of euphorbia (Rottlera tinctoria) 5. {The coral tree 
(Jatropha multifidad 4 jA kind of mimosa 7. ಸ The hog 
plum (Spondias mangtifera) 3 1The tree Bassia latifolia 5. 
772 The tree Bassia malaba; ica 1. n The tree Careya arborea 3. 
0 A mountain species of the same2. p The tree Alangium 
Lamarckii 2. 


a ಬೇಲ ೬. 0 ಅತ್ತಿ ೪. (6 ಕೆಂಗಾಂಚಾಳ ಗಿಡ ೪, ((7ಏಳೆಲೆ 
ಬಾಳೆ ೪. ಆ ಕಕ್ರೆಗಿಡ ಆ. ?'ನಿಂಬೆ೫. ಲ ವನಲೆಗಿಡ೫. 1 ಸುರಗಿ, 
ಸುರಹೊನ್ನೆ ೫, 7 ಪಾರಿಜಾತ ೪. ) ನೆಮ್ಮಿಗಿಡ ೭. 4 ಅಮೆಟಿ ೩. 
7 ಹಿಪ್ಪೆ ೫. ೫ ನೀರು ಹಿಪ್ಪೆ ೧. ೫ ಗೋನುಮರ ೩. ೦ ಬೆಟ್ಟ ಗೋನು 
- ಮೆರ ೨. 2 ಅಂಕೋಲೆ ಗಿಡ ೨, 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೫೫ : 


ಪಲಾಶೇ ಕೆಂಶುಕಃ ಪರೋ ವಾತಫೋಥೋತ ೩ (ಥೆ) ವೇತಸೇ | 


ರಥಾಭ ಪುಷ್ಪವಿದುಲ ಶೀತ ವಾನೀರ ವಂಜುಲಾಃ!! ಗಿ ೭೯ 
(ಬೌ) ಪರಿಮ್ಯಾಥೆ ವಿದುಲೌ ನಾದೇಯಾ (ಚಾ)ಿಂಬುವೇತಸೇ le 
ಶೋಭಾಂಜನೇ ಶಿಗ್ರು ತೀಕ್ಷ್ಮಗಂಧೆಕಾ ಕ್ಷೀಬ ಮೋಚಕಾಃ!!( ಆ೦ 
(ರಕ್ತೋಸೌ) ಮಧುಶಿಗ್ರು (ಸ್ಸ್ಯಾನಿಂ ದರಿಷ್ಟಃ ಫೇನಿಲ (ಸಮೌ) !/ 

ಬಿಲ್ವ ಶಾಂಡಿಲ್ಯ ಶೈಲೂಷೌ ಮಾಲೂರ ಶ್ರೀಫಲಾ (ವಸಿ) lg ಲ 
ಪ್ಲ ಕೋ ಜಟೀ ಪರ್ಕಟೀ(ಸ್ಕಾತ್‌) 1೫ ನೃಗ್ರೋಥೋ ಬಹುಪಾ ದೃಟಃ |; 
ಗಾಲವ ಶ್ಶಾಬರೋ ಲೋಧ ಸಿರೀಟ ಸ್ಲಿಲ್ಪ ಮಾರ್ಜನ ॥; ೮೨ 
ಆಮ್ರ ಶ್ಯ್ಯೂತೋ ರಸಾಲೊಲ(ಸೌ) ಸ ಸಹಕಾರ್ಯೋತಿಸ್‌ರಭಃ !1 

ಕುಂಭೋ ಲೂಖಲಕೇ (ಕ್ಲೀಬೇ) ಕೌಶಿಕೋ ಗುಗ್ಗು ಲಃ ಪುರಃ [70 ೮೩. 
ಶೇಲುಃ ಶ್ಲೇಷ್ಮಾತಕ ಶ್ರೀತ ಉದ್ದಾಲೋ ಬಹುವಾರಕಃ ln 

ರಾಜಾದನಂ ವ್ರಿಯಾಲ(ಶ್ಚ)ಸನ್ನ ಕದ್ರು ರ್ಧ್ಥನುಃಪಟಃ lo ಆ೪ 
ಗಂಭಾರೀ ಸರ್ವತೋಭದ್ರಾ ಕಾಶ್ಮರೀ ಮಧುಪರ್ಣಿಕಾ | 

ಶ್ರೀಪರ್ಣೀ ಭದ್ರಪರ್ಣೀ(ಚ) ಕಾಶ್ಮರ್ಯ(ಶ್ತಾ p ಪೃಢ ದ್ವಯೋಃ) ೮೫ 


ಕರ್ಕಂಧೂ ರ್ಬದರೀ ಕೋಲೀ ಘೋಂಟಾ ( ಕುವಲ ಫೇನಿಲೇ ! 


a The bastard teak (Butea frondosa) 4. ಹಿ The rattan 
(Calamus spp.) 7. cA Xkind of the same growing in water 4. 
d The Indian horse-radish tree (Moringa plerygosperma) 5. 
eA red kind of the same 1. f The soap nut tree (Sapindus 
Mukorossi) 2. 8 The Bengal quince (Aegle marmelos) ೨. 
h The waved-leaf fig tree (Ficus infectoria) 3. iThe banyan 
(Ficus indica) 3. jA benzoin tree (Symplocos rucemosa) 6. 
k The mango tree (Magnifera indica) 3. 1A tree bearinga 
fragrant sort of mango l. mA tree yielding a fragrant gum 
resin bdellium 5. n The tree Cordia Myxa5. 0 The tree 
Buchanania latifolia 4. p The tree Gmelina arborea 1. q The 
jujube tree (Zizyphus jujuba) 4: 

aಮುತ್ತಗಳ. ರಿಹೆಬೆಗಿಡ೭. ೭ ನೀರು ಹೆಬ್ಬೆ ಛ. ಡೆ ನುಗ್ಗೆ ೫. 
€ ಕೆಂಪು ಹೂಗಳುಳ್ಳ ನುಗ್ಗೆ ಮರ ೧.  ರೆಂಗುವಾಲದ ಗಿಡ.೨. ಕ ಬಿಲ್ವ 
ವೃಕ್ಷ ೫. ಡಿ ಜುಲ್ಲಿ ಗಿಡ ೩. 1ಆಲದ ಮರ೩. 7 ಲೋಧ, ಗಿಡ ೬. 
ಹಿ ಮಾವಿನ ಗಿಡ೩. 1 ಪರಿಮಳವುಳ್ಳ ಮಾವಿನ ಗಿಡ೧. ೫ ಗುಗ್ಗುಳ ಗಿಡ ೫. 
7] ಚಳ್ಳೆ ಮರ ೫. 0 ಮೊರಟಿ ಗಿಡ ೪. ೫ ಶೀವನೆಯ ಮರ ೭. ಆ ಎಲಚಿ 


ಗಿಡಳ, 


೫೬ ಅಮರಕೋಶ 


ಸೌವೀರೆಂ ಬದರಂ ಕೋಲ 0 (ಮಹಸ್ಥಾ) ತ್ಸಾ ಎದುಕಂಟಿಕಃ | ೮೬ 
ವಿಕಂಕತ ಸ್ಸ್ಟ್ರ್ರುವಾವೈಕ್ತೆ, ಕ್ರೋ ಗ್ರಂಧಿಲೋ ವ್ಯಾಘೃವಾ (ದಪಿ) |b 

ಐರಾವತೋ ನಾಗರಂಗೋ ೧ pe RES ಭೂಮಿಜಂಬುಕಾ!d ೮೩ 
ತಿಂದುಕಃ ಸ್ಫೂರ್ಜಕಃ ಕಾಲಸ್ವಂಧ(ಶ್ಟ ು) ಶಿತಿಸಾರಕೇ !6 

ಕಾಕೇಂದುಃ ಕುಲಕಃ ಆಜ ರನ `ಕಾಕತಿಂದುಕೇ |) ಆಲ್‌ 
ಗೋಲೀಢೋ ರೂಟಲೋ ಘಂಟಾ ವಾಟಲಿ ರ್ಮೋಕ್ರಮುಷ್ಟಕ” lg 

ತಿಲಕಃ ಹುರಕಃ ಶ್ರೀರ್ಮಾ ಡಿ (ಸಮೌ) ವಿಚುಲರೂಬುಕ್‌ೌ ॥] ಲ್‌ 
ಶ್ರೀಪರ್ಣಿಕಾ ಕುಮುದಿಕಾ ಕುಂಭೀ ಕ್ಸೈೆಡರ್ಯೈ ಕಟ್ಟ್ರಲ” 7 

ತ್ರ ಮುಕಃ ಪಟ ಕಾಮ್ಯುಃ (ಸ್ಯಾ) ತ್ರ ತ ಟ್ರ € ಲಾಕ್‌ ನ ಪ್ರಸಾದನಃ | Ze ೯೦ 
ತೊದ(ಸು ನ) ಪೌಗಃ ಕ್ರಮುಕೋ ಬ್ರ ಕ್ಯ ಣೋ ಬ್ರ ಇಚ್ಛೆ ಒದಾರು(ಚ) | 

ತೂಲಂ(ಚ)1 ನೀಪ ಪ್ರಿಯಕ ಕದೆಂಬಾ(ಸ್ತು) ಹೆಲಿಪ್ರಿಯೇ !/2 ೯೧ 
ನೀರವೃ ಕ್ಲೋತರುಷ್ಟಕೋಟನ್ನಿಮುಖೀ ಭಲ್ಲಾತಕೀ (3 ಷು) !/ 

ಗರ್ದಭಾಂಡೇ ಕಂದರಾಳ ಕಪೀತನ ಸುಮವಾರ್ಶ್ರಕ್‌ಃ | ೯.೨ 


ಪ್ಲಕ್ಷ(ಶ್ವ) ೦ ಕಿಂತ್ರಿಜೇ ಚಿಂಚ್ರಾತಮ್ಲಿಕಾ ಗ (ಥೋ) ಪೀತ ಸಾಲಕೇ ! 
ಸರ್ಜಕಾಸನ ಬಂಧೊಕಪುಸ್ತ ಪ್ರಿಯಕ ಜೀವಕಾಃ lg 
ಸಾಲೇ(ತು) ಸರ್ಜ ಕಾರ್ಣ್ಯಾ ಶ್ವ Reed ಸ್ಪಸ್ಕೃಸಂವರೆಃ |?" 


a The fruit of the Jujube tree 5. bAkindof plum tree 
(Flacourtia sapida) 5S. cA tree producing a kind of bitter 
orange 2. dA roundand bad kind of the same 2. eA kind 
of ebony 4. f Another kind of ebony 4. 8 The tree Bryonia 
callosa 6. AA kind of Cyrtandreoe 3. iThe tree Tamarix 
indica2. j The teak tree (Tectona grandis) 5. kA tree on 
which lac is produced 4, 1 The areca nut tree (Areca 
Catechu) 6. m The tree Anthocephalus Cadamba 4. n The 
marking nut plant (Semecarpus Anacardium)4. oThe tree Ficus 
infectoria 5. p The tamarind tree (Tamarindus indica)3. a The 
tree Pterocarpus Marsupium 6. r The siliree (Shorea robusta) 5 

a ಎಲಚಿ ಹಣ್ಣು, ಬೋರೆ ಹೆಣ್ಣು ೫. ಥಿ ಹೆಲುಮಾಣಿಕ ಗಿಡ, ಹುಳಿ 
ಬೇಲ೫. ೭ ಹೇರಿಳೆ೨. ಡಕಾಗೆಹೇರಿಳೆ೨. 6 ತೂಬರೆ ಗಿಡ ೪. 7 ಕಾಗೆ 
ತೂಬರೆ ೪. 2 ಮೊಕ್ಕ ಮರ೬. ಗಿತಿಲಕದ ಮರ. |] ಶಕ್ರ ಗಿಡ.೨. 
J] ಕರಿಯ ಶಿವನಿ ಮರ, ತೇಗವಮರವೆಂದು ಕೆಲವರು ೫. ಹ ಕೆಂಪು ರ ಗಿಡ ೪. 

1 ಹೊವರಿಚಿಮರ೬. /; ಈಚಲು ೪. ಗ೫ಗೇರುಮರ ೪. ೦ ಬಸುರಿಗಿಡ ೫. 
p ಹುಣಿಸೆ ೩. q ಹೊನ್ನೆ ಮರ ೬. ? ಮತ್ತಿ 21. 


ದ್ವಿತೀ ಯಕ್‌ಾಂಡ ೫೭ 


ನೆದೀಸರ್ಜೊ ವೀರತರು ರಿಂದ್ರದ್ರುಃ ಕಕುಭೋಟರ್ಜುನಃ la ೯೪ 
ರಾಜಾದನ ಫಲಾಧ್ಯಕ್ಷೇ ಕ್ರೀರಿಕಾಯಾ ಗಿ (ಮಥೆದ್ಧಯೋಕ) | 

ಇಂಗುದೀ ತಾಪನತರು ೭ ರ್ಭೂರ್ಜೇಚರ್ಮಿ ಮೃದುತ್ವ ಷ್‌ Id ೯೫ 
ನಿಚ್ಛೆಲಾ ಪೂರಣೀ ಮೋಚಾ ಚಿರಾಯು ಶಾಲ್ಮಲಿ (ರ್ದ್ವಯೋಃ) le 

ನಿಚ್ಛ್ರಾ(ತು) ಶಾಲ್ಮಲೀ ವೇಷ್ಟೇ” ರೋಚನಃ ಕೂಟಶಾಲ್ಮಲೀ lg ೯೬ 
ಚಿರಿಬಿಲ್ಹೋ ನಕ್ತಮಾಲಃ ಕರಜ(ಶ') ಕರೆಂಜಕೇ [A 

ಪ್ರಕೀರ್ಯಃ ಪೂತಿಕರಜಃ ಪೂತಿಕಃ ಕಲಿಕಾರಕಃ 1; ೯೩ 
(ಕರಂಜಭೇದಾ) ಪ್ಲಡ್ಲ )ಂಧೋ ಮರ್ಕಟ್ಯಂಗಾರವಲ್ಲರೀ 1; 

ರೋಹಿ ರೋಹಿತಕಃ ವ್ಲೀಹಶತ್ರು ರ್ದಾಡಿಮಪುಷ್ಪಕಃ x €೯ಲ್‌ 
ಗಾಯತ್ರೀ ಬಾಲತನಯಃ ಖದಿರೋ ದಂತಧಾವನಃ |] 

ಅರಿಮೇದೋ ವಿಟ್ಟೃದಿರೇ 1m ಖದರಃ (ಖದಿರೇ ಸಿತೇ) [| ೯೯ 
ನೋಮವಲ್ಟೊ( ಷ್ಯಥೆ) ವ್ಯಾಘ್ರ ಪುಚ್ಛ ಗಂಧರೃಹಸ್ಮಕ್‌ | 

ಏರಂಡ ಉರುಬೂಕ(ಶ) ರುಚಕ ಶ್ರಿತ್ರಕ (ಶ್ಚ ಸಃ) | ೧೦೦ 
ಚಂಚುಃ ಪಂಚಾಂಗುಳೋ ಮಂಡ ವರ್ಧಮಾನ ವ್ಯಡಂಬಕಾಃ!0 
(ಅಲ್ಫಾಶವಿತಾ) ಶಮಾರಃ (ಸ್ಕಾ) p ಚ್ಛೈವಿಶಾ ಸಕ್ತುಫಲಾ ಶಿವಾ lg ೧೦೧ 


aTheredsalS. ಥಿ Thetree Wrightia tinctoria 3. c The 
tree Terminalia Catappa 2. dA kindof birch 3. e Thesiulk- 
cotton tree (Bombax malabaricum) 5. 7815 7೮೦51೧ 3. gAred 
kind of silk-cotton tree2. AhThetree Pongamia glabra 4. 
i The plant Coesalpinia bonducella 4. j Varieties of Pongamia 
glabra 3. Kk Erythrina indica4. 1The catechu tree (Acacia 
Catechu) 4. m The false catechu 2. n The white catechu 2. 
೦ The castor—oil plant (Ricinus communis) 11. p The tree 
Acacia Suma 1. ೮ A large kind ofthe same 3. 

a ತೋರ ಮತ್ತಿ, ಕೆಂಪು ಮತ್ತಿ ೫. ಥಿ ಹಾಲೆಗಿಡ೩. ೭ ಗಾರೆ ಗಿಡ ೨. 
ಡೆ ಭುಜಪತ್ರೆ ಗಿಡವ. 6 ಬೂರಗದ ಗಿಡ೫. 8 ಬೂರಗದ ಅಂಟು ೩. 
8 ಕೆಂಪು ಬೂರಗ ೨. ; ಹುಲಿಗಿಲಿ ಮರ್ಕ ಇದನ್ನು ಹೊಂಗೆಮರವೆನ್ನುವರು ಛ. 
1 ತಪಸಿ ಗಿಡ, ನೌಲೆ ಗಿಡವೆಂದು ಕಲವರು ೪. _? ಗಂಟುಗಳುಳ್ಳ ಹುಲಗಿಲಿ 
ಗಿಡಕ್ಕೂ ಕಂಪು ಬಣ್ಣದ ಗೊಂಚಲುಗಳುಳ್ಳ ಹುಲಗಿಲಿ ಗಿಡಕ್ಕೂ ಹೆಸರು ೩. 
ke ಮುಳ್ಳುಮುತ್ತುಗದ ಗಿಡ ೪. 1 ತರೆಯದ ಮರ್ಕ ಕಗ್ಗಲಿ ಮರ ಲ. 
Im ದುರ್ಗಂಧವುಳ್ಳ ಕಗ್ಗಲಿ ಗಿಡವ. ೫ ಬಿಳಿಯ ಕಗ್ಗಲಿ ಮರ ೨. ಹರಳು 
ಗಿಡ ೧೧. p ಸಣ್ಣ ಬನ್ನಿ ಮರಣ, 4 ಬನ್ರಿ ಮರ ೩, 


೫೮ ಅಮರಕೋಶ 


ಹಸಿಂಡೀತಕೋ ಮರುವಕಃ ಶ ಶ್ರಸನಃ ಕರಹಾಟಕಃ | 


ಶಲ್ಯ(ಶ್ಚೃ) ಮದನೇಟ ಶಕ್ರ hl ಪಃ ವಾರಿಭದ್ರಕಃ | ೧೦.೨ 
ಭದ್ರದಾರು ದ್ರುಕಿಲಿಮಂ' ನೀತೆದಾರು(ಚ) ದಾರು(ಚ) | 
ಪೂತಿಕಾಷ್ಮಂ(ಚ ಸವ್ಹಸ್ಯು ರ್ಷೇವದಾರುಣ್ಯ) ರ (ಥ ದ್ವಯೋಃ)! ೧೦೩ 
ಪಾಟಲಿಃ ವಾಟಲಾ*ಮೋಘಾ ಕಾಚಸ್ಟಾಲೀ ಫಲೇರುಹಾ ! 
ಕೃಷ್ಣವೃಂತಾ ಕುಬೇರಾಶ್ಲೀ € ಶ್ಯಾಮಾ (ತು) ಮಹಿಲಾಹ್ವಯಾ ld ೧೦೪ 
ಲತಾ ಗೋವಂದಿನೀ ಗುಂದ್ರಾ ಪ್ರಿಯಂಗುಃ ಫಲಿನೀ ಫಲೀ ! 
ವಿಷ್ರಕ್ಸೇನಾ ಯಹ ಜಾ ಜಿ ಬ್ರಯಕ (ಶ್ಚ ಸಾ) le ೧೦೫ 
Aa ಪತ್ತೊ ೀರ್ಣಅ ವಟಿ ಕಟ್ಟಂಗ ಡುಂಡುಕಾಃ!। 
ಶ್ಯೋನಾಕ ರ ದೀದ್ರ ವೃ ೦ತ ಕುಟಿನ್ನ ಬಾಃ || ೧೦೬ 
ಶೋಣಕ(ಶ್ಚಾ )ರಳೌ ತಿಷ ಫಲಾ (ತ್ವಾ) ಮಲಕೀ (ತ್ರಿಷು) | 
ಅಮೃತಚ) ವಯಸಾ ಚಃ (ತ್ರಿಲಿಂಗಸ್ತು) ವಿಭೀತಕಃ॥ ೧೦೭ 
ಅಕನ್ನುಷಃ ಕರ ರಫಲೋ' ಭೂತಾವಾಸಃ ಕಲಿದ್ರುಮಃ |) 
ಅಭಯಾ (ತ್ರ ಎ ವ್ಯಧಾ ಪಥ್ಯಾ ವಯಸ್ಸಾ ಪೂತನ್ಯಾಮ್ಸ ತಾ! ೧೦೮ 
ಹೆರೀತಕೀ A ras ರೇಚಕೀ ಪ್ರೆ ಯಸೀ ಶಿವಾ |] 
ಹೀತದ್ರು ಸ್ಫರಳಃ ಪೂತಿಕಾಷ ೦ J (ಚಾ ಥ) ದ್ರುಮೋತ್ಸಲಃ॥ ೧೦೯ 
ಕರ್ಣಿಕಾರಃ ಪರಿವ್ಯಾಥೋ ಸ ಲಕುಜೋ ವಿಕುಜೋ ಜಸ |] 

ಪನಸಃ ಕಂಟಿಕಫಲೋ ೫ ನಿಚುಲೋತಂಬುಜ ಇಜ್ಜಲಃ | ೧೧೦ 


ಮಾ 

a A thorny shrub (Vangueria spinosa) 6. b The deodar 
(Cedrus Deodara) 7. c The trumpet flower tree 7. d Another 
variety of the same 2. e A medicinal plant 12. f The tree Bigno- 
nia indica 12. ¢g The tree Phyllanthus emblica 4. h The plant 
Terminalia belerica 6. i The plant Terminalia citrina Il. JA 
sort of pine (Pinus longifolia) 3. k The hill lotus tree 
(Cochlospermum gossypium) 3. 1The elephant lime tree 3. 
m The jack tree (Artocarpus integrifolia) 2. n The tree 
Barrringlonia acutangula 3. 


a ಮಂಗಾರೆ ಗಿಡ ೬. ಗಿ ದೇವದಾರು ವೃ ಪಪ. ಚ ಹಸುರು ಪಾದರಿ, 
ಹೆಗ್ಗ ಜ್ಜು ಗವೆಂದು ಕೆಲವರು ೭. ೧ ಕರಿಯ ಗಜ್ಜು pr e ಪ್ರೇಂಕಣ ಗಿಡ ೧.೨. 
f ಹೆಮ್ಮರ, ತಿಗೆಡು ಮರ ೧೨. £ ಶೆಲ್ಲಿಮರ ೪. ಇಟ 4 ೬. ೫? ಅಳಲೆ 
ವಿಷ ೧೧. 7] ಸರಳ ದೇವದಾರು ೩. ಹ ಬೆಟ್ಟಿ ಕಣಿಗಿಲೆ ೩. 1 ಗಜನಿಂಜೆ 
ಗಿಡ ೩. 7/1 ಹಲಸಿನ ಗಿಡ ೨. ನೀರು ಹಲಸಿನ ಗಿಡ ೩. 


ದ್ವಿತೀಯಕಾಂಡ ೫೯ 


ಕಾಕೋದುಂಬರಿಕಾ ಫಲ್ಲು ರ್ವಲವೂ ರ್ಜಘನೇವಲಾ ೧ 


ಅರಿಷ್ಟ ಸ್ಪರ್ರತೋಭದ್ರ ಹಿಂಗುನಿರ್ಯಾಸ ಮಾಲಕಾಃ || ೧೧೧ 
ನಿಚುಮಂದ(ಶ್ಚ) ನಂಬೋ ಫಿ (ಧೆ) ಪಿಚ್ಚಿಲ್ವಾಗುರು ಶಿಂಶುವಾಃ le 

ಕಪಿಲಾ ಭಸ್ಮಗರ್ಬಾ (ಸಾ) ಡೆ ಶಿರೀಷ್ನಸ್ತು) ಕಪೀತನಃ | ೧೧.೨ 
ಭಂಡೀಲೋ(ವ್ಯ 6 ಥೈಚಾಂವೇಯ ಶ್ಚಂಪಕೋ ಹೇಮಪುಷ್ಪಕಃ 1 

(ಏತಸ್ಯ ಕಲಿಕಾ) ಗಂಧಫಲೀ (ಸ್ಯಾ) 8 (ದಥ) ಕೇಸರೇ [| ೧೧೩. 
ವಕುಳೋ ಗಿ ವಂಜುಳೋೂಶೋಕೇ / (ಸವರ್‌ೌ್‌) ಕರಕ ದಾಡಿಮೌಾ 17 
ಚಾಂಪೇಯಃ ಕೇಸರೋ ನಾಗಕೇನರಃ ಕಾಂಚನಾಕ್ಸ್‌ಯಃ IW ೧೧೪ 
ಜಯಾ ಜಯಂತೀ ತರ್ಕಾರೀ ವಾದೇಯಾ ವೈಜಯಂತಿಕಾ |) 

ಶ್ರೀಪರ್ಣ ಮಗ್ನಿ ಮಂಥ (ಸ್ಟಾ) ತ್ವಣಕಾ ಗಣಿಕಾರಿಕಾ [| ೧೧೫ 
ಜಯಾ 7 (ಥೆ) ಕುಟಿಜ ಶೃಕ್ರೊ ವತ್ಸಕೋ ಗಿರಿಮಲ್ಲಿಕಾ ೫ 

(ಏತಸ್ಕವ) ಕಳಿಂಗೇಂದ್ರ ಯವಭದ್ರಯವಂ (ನವಲೆ lo ೧೧೬ 
ಕೃಷ್ಣ ಪಾಕ ಫಲಾ ವಿಗ್ರ ಸುಷೇಣಾಃ ಕರಮರ್ದಕೇ |p 

ಕಾಲಸ್ವಂಧೆ ಸ್ತಮಾಲಃ (ಸ್ಟಾ) ತ್ತಾಪಿಂಛೋ ಇ (ವ್ಯಥ) ಸಿಂಧುಕಃ | ೧೧೭ 


a The opposite leaved fig tree (Ficus racemosa) 4. b The 
neem tree (Melia Azadarac) 6. ¢c The sissoo tree (Dalbergia 
515500) 3. dA fragrant kind of the same 2. e The tree Acacia 
sirisa 3. f The champaka tree (Michelia Champaca) 3. gA 
champaka budl. Ah Thetree Mimusops Elengi 2. i The 
ashoka tree (Uvaria longifolia) 2 7 The pomegranate tree 
(Punica granatum) 2 k The tree Mesua ferrea 4. 1A thorny 
yellow myrobalan tree S. mA small kind of the emblic 
myrobalan tree (Phyllanthus Emblica) 5. nA medicinal plant 
(Holarrhena antidysenterica) 4. oltsfruit3. pA kindof 
blackberry tree 4. Gq The tree Xanthochymus pictorius 3. 


a ಕಲ್ಲತ್ತಿ ಗಿಡ, ಬ್ರಹ್ಮೆ ಮೇಡಿ ೪. ದಿ ಬೇವಿನಗಿಡ೬. ೭ ಅಗುರು 
ಗಿಡ ೩. 1 ಕಹಿಲವರ್ಣದ ಅಗುರು ೨. ಅ ಬಾಗೆ ಮರ ೩. ಗ ಸಂಹಗೆ 
ಮರ ೩. ಈ ಸಂಪಗೆಯ ಕೊನರು ೧. % ಹವಳದ ಗಿಡ, ವಕುಳ ವೃಕ್ಷ ೨. 
1 ಅಶೋಕ ವೃಕ್ಷ ೨. J} ದಾಳಿಂಬೆ ಗಿಡ .೨. 1 ನಾಗಸಂಪಗೆ ಮರ ೪. 
1 ತಕ್ಕಿಲೆ ಗಿಡ ೫. 7? ನೆಲ್ಲಿ ಗಿಡದ ಭೇದಗಳು ೫. 7 ಬೆಟ್ಟ ಮಲ್ಲಿಗೆ ೪. 
೧ ಕೊಡಸಿಗೆಯ ಹಣ್ಣು ೩. p ಕಮರಿಕೆ ಗಿಡ ೪, q ಹೊಂಗೆ ಮರ ೩. 


೬೦ ಅವನುರಳಕೋ ಶೆ 


ಸಿಂಧುವಾರೇಂ ದ್ರಸುರಸೌ ನಿರ್ಲುಂಡೀಂದ್ರಾಣಿಕೇ (ತೃಪಿ) !ಇ 


ವೇಣೀ ಗರಾಗರೀ ದೇವತಾಳೋ ಜೀಮೂತ (ಇತೃಪಿ) (8 ೧೧೮ 
ಶ್ರೀಹಸ್ಮಿನೀ (ತು) ಭೂರುಂಡೀ ತೃಣಶೂಲ್ಯೂಂ(ತು) ಮಲ್ಲಿಕಾ | 

ಭೂವದೀ ಶೀತಭೀರು ಶ್ಚ) ಡೆ (ಸೈವಾಸ್ಸೋಟಾ) ವನೋದ್ಧವಾ le ೧೧೯ 
ಶೇಘಾಲಿಕಾ (ತು) ಸುವಹಾ ನಿರ್ಗುಂಡೀ ನೀಲಿಕ್ಲ(ಚ ಸಾ) 1X 

(ಸಿತಾ ಸಾ) ಶ್ರೇತಸುರಸಾ ಭೂತವೇಶ್ಯ ೯ (ಧ) ಮಾಗಧೀ [| ೧೨೦ 
ಗಣಿಕಾ ಯೂಧಿಕಾಂ ಬಷ್ಟಾ ಡಿ (ಸಾ ನೀತಾ) ಹೇಮಪುಸ್ಪಿಕಾ |] 

ಅತಿಮುಕ್ತಃ ಪುಂಡ್ರಕ(ಸ್ಸ್ಯಾ) ದ್ವಾಸಂತೀ ಮಾಧವೀಲತಾ | ೧೨೧ 


ಸುಮನಾ ಮಾಲತೀ ಜಾತಿಃ ಓ ಸಸ್ಮಲಾ ನವಮಾಲಿಕಾ |) 

ಮಾಖ್ಯಂ ಕುಂದಂ ೫ ರಕ್ತಕ(ಸ್ತು) ಬಂಧೊಕೋ ಬಂಧುಜೀವಕಃ 12 ೧೨೨ 
ಸಹಾ ಕುಮಾರೀ ತರಣಿ 0 ರಮ್ಲಾನ(ಸ್ತು) ಮಹಾಸಹಾ 1p 

(ತತ್ರ ಶೋಣೇ) ಕುರವಕ 0 (ಸ್ತತೃ ಪೀತೇ) ಕುರಂಟಿಕಃ | ೧.೨೩ 
ನೀಲೀ ಮಿಂಟೀ (ದ್ವಯೋ) ರ್ಬಾಣಾ ದಾಸೀ (ಚಾ)ರ್ತಗಳ್ಳ(ಶ್ಚ ಸಃ) 1 


ಕ ರಾ ವಾ ಈ. —™ ಒಡ ಹ-ಆಾ..ಎಾಫ್‌ಾಡಾ-ಅಡಿಬಾವರಪಾಸಾವ-ಅ-ದೌ ಅ. 


a The tree Vitex Negundo 5. b Kuskus or lemon grass 
(Andropogon) 4. c The shrub Abrus precatorius 2. d The 
Arabian jasmine (Jasminum Sambac) 4. e The wild jasmine 1. 
Jf The shrub Vitex trifolia 4. ೯8 A white kind of the same 2. AA 
kind of jasmine (Jasminum auricalatum) 4. i The yellow 
jasmine 1. J Alarge creeper (Gaertnera racemosa) 5. k The 
large flowered jasmine (Jasminum grandiflorum) 3. 
1 The double jasmine 2. m The many flowered jasmine (Jasmi- 
num multiflorum) 2. n The plant Pentapetes phoenicea 3. oA 
small amaranth 3. pA large amaranth 2. Gg The crimson 
amaranth 1 7 The yellow amaranth 1. s The blue amaranth 5. 


a ವಾವಿಲಿ ಗಿಡ, ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಗಿಡ ೫. ಹ ದೇವತಾಳ ವೃಕ್ಷ ೪. ೧0 ಹೆಣ್ಣಿ 
ಗಿಡ, ಗುರುಗುಲು ಗಿಡ ೨. ಣಿ ಮಲ್ಲಿಗೆ ಗಿಡ ೪. ೮ ಕಾಡು ಮಲ್ಲಿಗೆ ೧. 
Jf ಕರಿಯ ಲಕ್ಕಳಿ ೪. ೪ ಬಿಳಿಯ ಹೂಗಳುಳ್ಳ ಲಕ್ಸಳ೪ಿ ೨. ಡಿ ಕಾಡು ಮಲ್ಲಿಗೆ 
ಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಗೆ ೪. ; ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವ ಹಳದಿ ಮಲ್ಲಿಗೆ ೧.  ಕಾಡಿರು 
ವಂತಿಗೆ ೫... ಹ ಜಾಜಿ ಗಿಡ ೩. 1ವೀರಜಾಜಿಗಿಡ್ಕ ಹೆಜ್ಜಾಜಿ.೨. ೫ ಮೊಲ್ಲೆ 
ಗಿಡ, ಕೋಲು ಮಲ್ಲಿಗೆ೨. ೫ ಕೆಂಪು ದಾಸವಾಳ ೩. ೦ ಸಣ್ಣ ಗೋರಂಟಿ 
೩. 2 ದೊಡ್ಡ ಗೋರಂಟೆ.೨. ಆ ಕೆಂಪು ಹೂವುಳ್ಳೆ ದೊಡ್ಡ ಗೋರಂಟಿ ೧. 
7 ಹಳದಿ ಹೊವಿನ ಗೋರಂಟಿ ೧. $ ಕರಿಯ ಹೂವಿನ ಗೋರಂಟಿ ೫. 


ದ್ವಿತೀಯಕಂ೦ಡ ೬೧ 


ಸ್ಟೆರೇಯಕ(ಸ್ತು) ಮಿಂಟೀ (ಸಾ »)a (ತ್ರ ರ್ಸಿ) ಕುರವೆದೋ (ರುಣೇ) |b ೧೨೪ 
(ಹೀತಾ) ಕುರಂಟಕೋ ಮಿಂಟೀ (ತರ್ಸೀಿ ಸಹಚರೀ ದೃಯೋಪಿ !c 
ಉಡುಪುಷ್ತಂ ಜಪಾಣಿ ವಜ್ರವುಸ್ತಂ A ತಿಲಸ್ಯಯತ್‌ le ೧೨೫ 
ಪ್ರತಿಹಾಸ ಶತಪ್ರಾನ ಚಂಡಾತ ಹಯಮಾರತಶಾಃ | 

ಕರವೀರೇ ಕರೀರೇ (ತು) ಕೃಕರ ಗ್ರಂಧಿಲಾ (ಪುಭೌಗ) ೧೨೬ 
ಉನ್ಮತ್ತಃ ಕಿತವೋ ಚಾಕೋ A ಧುತ್ತೂರಃ ಕನಕಾಹ್ನೆಯಃ | 

ಮಾತುಲೋ ಮದನ ಃ (ಶ್ಚಾಸ್ಯ ಫಲೇ) ಮಾತುಲಪುತ್ರಕಃ | ೧೨೭ 
ಫಲಪೂರೋ ಬೀಜಪೂರೋ ರುಚಕೋ ಮಾತುಲುಂಗಶಕೇ [k 

ಸಮಾರಣೇ ಮರುವಕಃ ಹ ಪ್ರಸ್ಥ ಪುಷ್ಪ 9 ವಣಿರ್ಜಕಃ || ೧೨೮ 
ಜಂಬೀರೋಃ 1 (ಪ್ಯಧ) ಪರ್ಣಾನೇ ಕಠಿಂಜರ ಕುಟೀರಕೌ 177 

(ಸಿತೇ) ರ್ಜಕೋ 7 (ತ್ರ) ವಾಠೀ(ತು) ಚಿತ್ರಕೋ ವಶ್ಚಿಸಂಜ್ಯ ಕಃ lo ೧೨೯ 
ಅರ್ಕಾಹ್ವೆ ವಸುಕಾ ನ್ಸೋಟ ಗಣರೂವ ವಿಕೀರಣಾಃ | 

Bis (ಶ್ವಾ)ರ್ಕಪರ್ಣೆೇ 0 (ತ್ರ ಶುಕ್ಲೇ) ೬ಲರ್ಕ ಪ್ರತಾಪಸೌ | ೧೩೦ 
ಶಿವಮಲೀ ಪಾಶುವತಾ ಏಕಾಷ್ಟೀಲೋ ಬಕೋ ವಸುಃ | 


ಮಾ ಟಂ ನಭಾ ಬು ,ಂಳ್ಠ್ಯ್ಪಾಾಯಂ ಇವಾ ಸ”ಂಛ ಭಾ ಅಜಾ ಂ ಭಾ ್ಸ್ಫ ಕಾರಣಾ ರ ದಾತಾ ಹಾ ಸ ಬಾಬಾನ ಎವಾ — ರಾರಾ ——————— ಜಾಲಾ): ಅಘ ಜ್‌ 


೧ 7೮ thorny amaranth 2. b The crimson thoriy amaranth 
1. c The yellow thorny amaranth 3. d Hibiscus rosasinensis 
2. e The 8112861: plant (Sesamum indicum) 1. ¥f The oleander 
plant (Nerium odorum) 5 2 A leafless plant (Cpparis 
೧7012110) 3. A Datura Strarmnonium 3. 1 The thorn apple tree 
(Datura Metel) 4. 7 1815 fruit k The citron tree (Citrus 
medica) 4. 1 The mint plant (Mentha) 5. mA plant like 
sweet thyme (Thymus) 3. nA white kind of the samel. 
o The Ceylon leadwort (Piumbago 2621071105) 3. p The plant 
Asclepias gigantea 7. qA whitekind of Asclepias gigantea 2. 
r The Aeschynomene grandiflora 5. 
a ಮುಳ್ಳು ಗೋರಂಟಿ ೨. ಥಿ ಕೆಂಪು ಹೊವುಳ್ಳ ಮುಳ್ಳು ಗೋರಂಬೆ ೧. 
೧ ಹಚ್ಚಗಿರುವ ಹೂವಿನ ಮುಳ್ಳು ಗೋರಂಟೆ ೩. 1 ದಾಸಿವಾಳದ ಗಿಡ ೨. 
ಆ ಎಳ್ಳು ಹೂವು ೧. 8 ಗನ್ನೇರಳೆ ೫. 8 ಮುಳ್ಳು ಅಜ್ಜಿ ೩.' ಗ ಉಮ್ಮತ್ರಿ 
ಗಿಡ ೩. 1 ದತ್ಕೂರಿ ಗಿಡ ೪. 7 ಇದರ ಕಾಯಿ ೧. %ಔ ಮಾದಳ ಗಿಡ ೪. 
1 ಮರುಗ ೫. ೫ ಕಗ್ಗೊರ್ಲೆ ಗಿಡ, ಕಮ್ಮಗಗ್ಗರೆ ೩. 72 ಬಿಳಿಯಗಗ್ಗರೆ ಗಿಡ ೧. 
೦ ಚಿತ್ರಮೂಲದ ಗಿಡಣ. 7 ಎಕ್ವದ ಗಿಡ ೭. q ಬಿಳಿಯ ಎಕ್ಕ ೨. ? ಬಕ್ಕ 
ಪುಷ್ಪ ೫. 


ಅಮರಕೋಶ 


೬.೨ 

ವಂದಾ ವೃಕ್ಷಾದನೀ ವೃಕ್ಷರುಹಾ ಜೀವಂತಿಕೇ (ತ್ಯಪಿ) a ೧೩೧ 
ವತ್ಸಾದನೀ ಛಿನ್ನ ರುಹಾ ಗುಡೂಚೀ ತಂತ್ರಿಕ್ವಾಮೃತಾ | 

ಜೀವಂತಿಕಾ ಸೋಮವಲ್ಲೀ ವಿಶಲ್ಯಾ ಮಧುವರಾ(ಪಿ) lb ೧೩.೨ 
ಮೂರ್ಹಾ ದೇವೀ ಮಧುರನಾ ಮೋರಟಾ ಶೇಜಿನೀ ಸೃವಾ | 

ಮಧೊಲಿಕಾ ಮಧುಶ್ರೇಣೀ ಗೋಕರ್ಣಿ ಪೀಲುಪರ್ಣ್ಯ(ಪಿ) le ೧೩೩ 
ವಾರಾಂ ಬಷ್ಟಾ ವಿದ್ದಕರ್ಣಿ ಸ್ಟಾವನೀ ಶ್ರೇಯಸೀ ಶಿವಾ | 

ಎಕಾಸ್ಮೀಲಾ ವಾವಜೇಲೀ ವ್ರಾಚೀನಾ ವನತಿಕ್ಕಕಾ [4 ೧೩೪ 
ಕುಟುಃ ಕಟುಂಭರ್ಯಾಶೋಕಾ ರೋಹಿಣೀ ಕಟುರೋಹಿಣೀ | 

ಮತ್ಸ್ಯಪಿತ್ತಾ ಕೃಪ ಭೇದೀ ವಕ್ರಾಂಗೀ ಶಕುಲಾದನೀ le ೧೩೨1 
ಆತ್ಮಗುವ್ಹಾ ಜಹಾ ವ್ಯಂಡಾ ಕಂಡೂರಾ ವ್ರಾವೃಷಾಯಣೀ | 

ಖಶ್ಯವ್ರೋಕ್ತಾ ಶೂಕಶಿಂಬಿಃ ಕನಿಸಚ್ಚ(ಶ್ವ) ಮರ್ಕಟ lf ೧೩೬ 
ಚಿತ್ರೋ ಪಚಿತ್ರಾ ನ್ಯಗ್ರೋಧೀ ದ್ರವಂತೀ ಶಂಬರೀ ವೃಷಾ | 

ಪ್ರತ್ಯಕ್ಸೆ ೀಣೀ ನುತಶ್ರೇಣೀ ರಂಡಾ ಮೂಷಕವರ್ಯ್ಯ೯(ಪಿ) ॥ ೧೩೭ 
ಅವಾಮಾರ್ಗ ಶ್ರೈಖರಿಕೋ ಧಾಮಾರ್ಗವ ಮಯೂರಕ್‌ೌ | 

ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷರ್ಣಿೀ ಕೇಶವಲ್ಲೀ ಕಿಣಿಹೀ ಖರಮಂಜರೀ [lp ೧೩೮ 
ಹೆಂಜಿಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ವದ್ಮಾ ಭಾರ್ಗೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಯಷ್ಟಿ ಕಾ ಲ 

ಅಂಗಾರವಲ್ಲೀ ಬಾಲೇಯ ಶಾಕ ಬರ್ಬರ ವಂದಕಾಃ |? ೧೩೯ 
ಮಂಜಿಷ್ಕಾ ವಿಕಸಾ ಜಿಂಗೀ ಸಮಂಗಾ ಕಾಲಮೇಷಿಕಾ | 

ಮಂಡೂಕವರ್ಣಿ ಭಂಡೀರೀ ಭಾಂಡೀ ಯೋಜನವಲ್ಲ್ಯ(ಪಿ) |) ೧೪೦ 


ಯಾನೋ ಯವಾನೋ ದುಸ್ಪರ್ಶೊೋ ಧೆನ್ವಯಾಸಃ ಕುನಾಶಕಃ | 


ನ ಪಾನ ಗಾ ಂ003 — pe pon 
— pe 


a Any parasitic plant4. b The soma or moon-plant 
(Asclzpias aphylla) 9. ¢ The plant Aletris hyacinthoides 10. 
dA kindof ginger 10. e The black hellebore 9. f The cowhage 
or cowitch plant 9. £ The plant Salvinia cucullata 10. ೫% The 
plant Achyranthes aspera 8. {The plant Ovieda verticilla ‘1, 
Roxb9. y} The Bengal madder (Rubia tinctoria, Roxb) 9. 

a ಬದನಿಕೆ ೪. ) ಅಮೃತ ಬಳ್ಳ ೯. 0 ಕುರಟಗೆ ೧೦. ಡಅಗುರು 
ಶುಂಠಿ ಅಗುಳು ಶುಂರಿ ೧೦. 6 ಕಟುಕ ರೋಹಿಣಿ ೯. 7. ನಸುಗುನಿ, ಗಿಡ 
ಕಪಿತುರಚಿ ಗಿಡವೆಂದು ಕೆಲವರು ೯. ಇಲಿಯಾಲದ ಮರ ಲ $ ಯ 

ನ € ಟ್ವಿಟ್‌ ಸ್ಟ 
ಗಿಡ ೧೦. 1 ಉತ್ತರೇಣಿ ಗಿಡ೮. | ಭಾರಂಗಿ, ಗಂಟು ಭಾರಂಗಿ ೯. 
7 ಮಂಜಿಷೆ ೯. 


ದ್ವಿತೀಯ ಉಂಡ ಹಿಪ್ಪಿ 


ರೋದನೀ ಕಚ್ಬುರಾಾನಂತಾ ಸಮುದ್ರಾಂತಾ ದುರಾಲಭಾ la ೧೪೧ 
ಪ್ರ ತ್ತಿ ಪರ್ಣೀ ಹ ೈಥಕ್ಸ ಥ್ಲೀ ಚಿತ್ರಪ ತ್ರಪರ್ಣುಂಫಿ ವರ್ಣಿಕಾ !b 

ಕೊ (ಷ್ಟು ವಿನ್ಹಾ ಸಿಂಹಪುಚ್ಛಿ € “ಕಲಶ ಧಾವನೀ ಗುಹಾ ೧ ೧೪.೨ 
ವಿದಿಗಿ ಕಾ ಸ್ಪ ಶೀ ವ್ಯಾಫಿ ಶ್ರೀ ಬ್ಬಹತೀ ಕಂಟಕಾರಿಕಾ | 

ಪ್ರಚೋದನೀ ಹುಲೀ ಕುದ್ರಾ 'ದುಸ್ಸರ್ಶಾ ರಾಷ್ಟ್ರ ಕೇ (ತ್ಯಹಿ) ld ೧೪೩ 
ನೀಲೀ ಕಾಲಾ ಕ್ಲೀತಕಿಕಾ ಗ್ರಾನಿತಾಣಾ ಮಧುಪರ್ಣಿಕಾ | 

ರಂಜಿನೀ ಶ್ರೀಫಲೀ ತುತ್ವ್ವಾ ದ್ರೋಣೀ ಡೋಲಾ(ಚ) ಫೀಲಿನೀ le ೧೪೪ 
ಅವಲ್ಲು ಜ ನ್ಸೋಮರಾಜೀ ಸುವಲ್ಲೀ ಸೋಮವಲ್ಲಿಕಾ | 

ಕಾಲಮೇಷೀ ಜ್ನ ಷ್ರಫಲಾ ವಾಗುಜೀ ಪೂತಿಫಲ್ಯ(ಪಿ) |" ೧೪೫ 
ಕೃಷ್ಣ್ಯೋಪ ಪೆಕುಲ್ಕಾ ನೈಜೀಹೀ ಮಾಗಧೀ ಚಪಲಾ ಕಣಾ | 

ಊಷಣಾ ಪಿಪ್ರಲೀ ಶೌಂಡೀ ಕೋಲಾ 8 (ಧೆ) ಕರಿಪಿಪ್ಸಲೀ!| ೧೪೬ 
ಕಹಸಿವಲ್ಲೀ ಕೋಲವಲ್ಲೀ ಶ್ರೇಯಸೀ ವಸಿರಃ ( ಪುರ್ಮಾ) ಹ 

ಚವ್ಯಂ (ತು) ಚವಿಕಾ 1 ಕಾಕಚಿಂಚೀ ಗುಂಜಾ (ತು) ಕೃಷ್ಣಲಾ | ೧೪೭ 
ಪಲಂಕಷಾ (ತ್ರಿ)ಕುಗಂಧಾ ಶ ಸ್ರದಂಷ್ಟ್ರಾ ನ್ಸಾ ದುಶಂಟಕಃ! 

ಗೋಕಂಟಕೊ ಗೋಕುರಕೋ ವನಶ್ಛ ಈರ (ಇತ್ಯಪಿ) 1% ೧೪೮ 


ವಿಶ್ವಾ ವಿಷಾ ಪ್ರತಿವಿಷ್ಟಾತಿವಿಷೋ RES EE. | 
ಶೃಂಗೀ ಮಹೌಷಧೆಂ1(ಚಾ ಧೆ? ಕ್ಲೀರಾವೀ ದುಗ್ಗಿಕೇ (ಸಮೇ) 1 ೧೪೯ 
ಶತಮೂಲೀ ಬಹುಸುತಾsಭೀರು ರಿಂದೀವರೀ ವರೀ | 





el 


a The plant Cassia esculenta 10. bThe plant Hedysarum 
logvopodoides 4. c The plant Hemionitis cordifolia, Roxb. S. 
d The egg-plant or brinjal (5010178472 7106111) 10. e Theindigo 
plant (Indigofera tinctoria) 11. f The shrub Guilandina 
Donducella 8. 98 The long pepper plant {Chavica roxburgii) 10. 
1 The elephant vepper plant 53. i Another kind ef pepper 2. 
J A variety of the shrub Abrus, (the berry forms the smallest 
Jewellers’? weight) 3. KA smallkindof Calotropis 7. 1 Betu- 
line, a resinous substance obtained from the birch Betula 8. 
m A small kind of Mimusops 2. 

a ಶೀಟಕ ಸಂಧಿ ೧೦. b ನರಿ ಹೊನ್ನೆ ಗಿಡ ೪. ೧ ನರಿ ಬಾಲದ 
ಹುಲ್ಲು ೫. 0 ಹೆಗ್ಗುಳ್ಳ ೧೦. € ನೀಲಿ ಗಿಡ ೧೧. 8 ಬಾಹುಜಿಗೆ ಗಿಡ ೮. 
8 ಹಿಪ್ಪಲಿ ಗಿಡ ೧೦. ಡಿ ಗಜ ಹಿವೃಲಿ ೫. 1 ಚವ್ಯ ೨. _? ಗುಲಗಂಜಿ 
ಬಳ್ಳಿ ೩. ಹ ಪಲ್ಲೇರು, ನೆಗ್ನಿಲು ಗಿಡ ೭. 7 ಅಶಿಬಜೆ೮. ೫ ಹಾಲುಶೊಟ್ಟಿನ 


9, 
ಗಿಡ ೨. 


ಅಮುರಘೋಶ 


೬ಳ 
ಯಶೈವ್ರೋಕ್ಷಾ5ಭೀರುಪತ್ರೀ ನಾರಾಯಣ್ಣು ಶೃತಾವರೀ [| ೧೫೦ 
ಅಹೇರು ೧ (ರಧೆ) ಪೀತದ್ಳು ಕಾಲೇಯಕ ಹರಿದ್ರವಾಃ | 

ದಾರೀ ವಚಂವಚಾ ದಾರುಹರಿದ್ರಾ ಪರ್ಜನೀ(ತ್ಯಪಿ) 11 ೧೫೧ 
ವಜೋ ಗ್ರಗಂಧಾ ಷಡ್ಲ ಂಧಾ ಗೋಲೋಮಾ ಶತವರ್ಮಿಕಾ le 

(ಶುಕ್ಲಾ) ಹೈಮವತೀ 0 ವೈದ್ಯಮಾತೃಸಿಂಹೌ (ತು) ವಾಸಕಾ | ೧೫.೨ 
ವೃಷೋಟಿರೂಷ ಸ್ಸಿಂಹಾನ್ಯೋ ಮಾಶಕೋ ವಾಜಿದಂತಕಃ | 

ಆಸ್ಸ್ರೋಟಾ ಗಿರಿಕರ್ಣೀ / (ಸ್ಕಾ) ದ್ವಿಷ್ಟು ಕಾಂತಾ; ಸರಾಜಿತಾ lg ೧೫೩ 
ಇಕ್ಷುಗಂಧಾ (ತು) ಕಾಂಡೇಕ್ಷು ಕೋಕಿಲಾಕ್ಷೇ ಕುರ ಕುರಾಃ 1) 

ಶಾಲೇಯ (ಸ್ಟಾ) ಚ್ಛೀತಶಿವಾ ಛತಾ, ಮಧುರಿಕಾ ಮಿಸಿಃ /| ೧೫೪ 
ಮಿಶ್ರೇಯಾ? (ಷ್ಯ ಥೆ) ಸೀಹುಂಡೋ ವಜ್ರದ್ರುಃ ನ್ನುಕ್ಸ್ನ್ನುಹೀ ಗುಡಾ! 
ಸಮೆಂತಮುಗ್ಗಾ / (ಥೋ) ಮೇಲ್ಲ ಮಮೋಘಾ ಚಿತ್ರತಂಡುಲಾ॥ ೧೨೮೫ 
ತಂಡುಲ್ನಶ್ಶ) ಕ್ರಿಮಿಫ್ನು (ಶೈ) ವಿಡಂಗಂ (ಪುನ್ನಪುಂಸಕಂ) Ik 

ಬಲಾ ವಾಟ್ಯಾಲಕೋ 1 ಘಂಟಾರವಾ (ತು) ಶಣಪುಸ್ಟಿಕಾ 77) ೧೫೬ 
ಮೃದ್ವೀಕಾ ಗೋನ್ಕಸೀ ದ್ರಾಕ್ಸ್‌ ಸ್ವಾದ್ರೀ ಮಧುರನೇ (ತಿಚೆ) 1 
ಸರ್ವಾನುಭೂತಿ ಸ್ಫರಳಾ ತ್ರಿಪುಟಾ ತ್ರಿವೃತಾ ತ್ರಿವೃತ್‌ | ೧೫೭ 
ತ್ರಿಭಂಡೀ ರೇಚನೀ 0 ಶ್ಯಾಮಾ ವಾಳಿಂದ್ಯಾ (ತು) ಸುಷೇಣಿಕಾ | 

ಕಾಲಾ ಮನೂರವಿದಳ್ವಾರೃ ಚಂದ್ರಾ ಕಾಲಮೇಹಿಕಾ lp ೧೫೮ 


nd 


a The plant Asparagus racemosa 10. ಥಿ The plant 
Curcuma zantorhiza 7. c The orris plant (Iris Horentina) 5. 
ZA white kind of the same] e Ihe plant Aristolochia 
07೧೦08. f . ..... 2. gThe plant Clitorea ternat 2. 
1 A kind of tares (1011/72) 5 1A kind of fennel (Anethum 
panmorwm, Roxb )6. jThe milk hedge plant (Cuphorbia 
tirucalli) 6. kA medicinal herb (Enbelio ribes) 6. 1A small 
kind of castor ೦11 plant 2. mA kindof hemp plant (Crota- 
laria juncea) 2. n The grape vine (Vitis vinifera) 5. o The 
plant Ipomoea Turpethum 7. pA blue kind of the same 7. 


a ಮಿಲ್ಲ ವಿಚ್ಛರೆ, ಆಸಡಿಯೆನ್ನು ವರು ೧೦. ರಿ ಮರದರಿಶಿನ೭. 06 ಬಜೆ ೫. 
dೆ ಬಿಳಿಯ ಬಜೆ ೧. 6 ಆಡು ಸೋಣೆ ಆ. JX ಸಟ್ಟಗದ ಹಂಬು ,೨. 8 ವಿಷ್ಣು 
ಕಾಂತ ೨, 1 ಕೊಳವಳಿಕೆ ೫%. TET GN 7 ಮುಂಡಗಳ್ಳಿ ಹ 
1೦1 ವಾಯಿವಿಳಂಗ ೬. ] ಕಳ್ಳಂಗಡಲೆ ೨. ೫೫ ಶಣಬು ,೨. ದ್ರಾಕ್ಸೆ೫. 

ಹ ಸ್‌ 
೦ ಕಂವು ತಿಗಡೆ ೭. p ಕರಿಯ ತಿಗದೆ ೬. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಜಿ ೬೫ 


ಮಧುಕಂ ಕ್ಲೀತಕಂ ಯಷ್ಟಿ ಮಧುಕಂ ಮಧುಯಷ್ಟಿ ಕಾ la 


ವಿದಾರೀ ಕ್ಷೀರಶುಕ್ಲೇಕುಗಂಧಾ ಕೋಷ್ಟೀೀ (ಚ ಯಾ ಸಿತಾ) lp ೧೫೯ 
(ಅನ್ಯಾ) ಶ್ಲೇರವಿದಾರೀ(ಸ್ವಾ)ನ್ಮಹಾಶ್ರೇತರ್ಕಗಂಧಿಕಾ ೧ 

ಲಾಂಗಲೀ ಶಾರದೀ ತೋಯಸಿಪ್ಪಲೀ ಶಕುಲಾದನೀ ೧೬೦ 
ಖರಾಶ್ಚ್ಟ್ವಾ ಕಾರವೀ ದೀವ್ಯೋ ಮಯೂರೋ ರಲೋಚಮಸ್ಮಕಃ 

ಗೋಪೀ ಶ್ಯಾಮಾ ಶಾರಿಬಾ (ಸ್ಯಾ) ಚ್ಚಂದನೋತ್ಸಲ ಶಾರಿಬಾ |” ೧೬೧ 
ಯೋಗ್ಯಮೃದ್ಧಿ ಸ್ಸಿದ್ದಿಲ೯್ಸ್ರ್ಯ (ವೃದ್ಧೇರವ್ಯಾಹ್ವಯಾ ಇಮೇ) 2 

ಕದಳೀ ವಾರಣಬುನಾ ರಂಭಾ ಮೋಚಾಂಶುಮತ. ಲಾ ॥ ೧೬.೨ 
ಕಾಢಷ್ಮೀಲಾ / ಮುದ್ದಪರ್ಜಿೀ(ತು) ಕಾಕಮುದ್ದಾಸಹೇ (ತ್ಯಪಿ) 1; 

ವಾರಾಕ್ಮೀ ಹಿಂಗುಳೀ ಸಿಂಹೀ ಭಂಬಾಕೀ ದುಷ್ಟ ಧರ್ಷಿಣೀ 1) ೧೬೩ 
ನಾಕುಲೀ ಸುರಸಾ ನಾಗ ಸುಗಂಧಾ ಗಂಧನಾಕುಲೀ ! 

ನಕುಲೇಷ್ಟಾ ಭುಜಂಗಾಸ್ಟೀ ಛತ್ರಾಕೀ ಸುವಹಾ (ಚ ಸಾ) IK ೧೬೪ 
ಭಜತಿ ಗೋ ಆಹುಃ ಸಾಲಪರ್ಣಿ ಸಿರಾ ಧ್ರುವಾ | 

ತುಂಡಿಕೇರೀ ಸಮುದಾ ಪ್ರಂತಾ ಕಾರ್ಸಾಸೀ ಬದರೇ (ತಿ ಚ) | 7 ೧೬೫ 
ಭಾರದ್ದಾಜೀ (ತು ನಾ ್ರ ವನ್ಯಾ) 71 ಶೈಂಗೀ(ತು) ವೃಷಭೋ ವೃಷಃ !0 
ಗಾಂಗೇರುಕೀ ನಾಗಬಲಾ ರುಷಾ ಹ್ರಸ್ತ ಗೆವೇಧುಕಾ 17 ೧೬೬ 





a Liquorice (Glycyrrhiza ss 4. bA white gourd 
(Cucurbita) 4. cA kind of ground gourd 3. dA water plant 
(Jussieuea repens) 4. eA kmnd of bishop's weed (Sison 
amomum) 5. fA medicinal herb (Periploca indica) 5. ೯8 The 
name ೦೯ ೩ drugd4. AhThe plantain tree (Musa sapientum) 6. 
1A wild kind of green gram3, j The egg-plant or brinjal 
(Solanum melongena) S. k The ichneumon plant 8. 1A 
sensitive plant allied to Rottleria tinctoria 5. m The cotton 
plant (Gossypium) 4. nA wldkindof cotton plant 1. oA 
kind of drug 3. The gourd Cucumis sulcatus 4. 


a ಅತಿಮಧುರ ೪. b ಬಿಳಿಯ ನೆಲಗುಂಬಳ ೪. ಕರಿಯ ನೆಲ 
ಗುಂಬಳೆ೩. ಡೆ ನೀರು ಹಿಪ್ರಲಿ೪. ಆ ವೋಮ ೫. _" ಸೊಗದೆ ಗಿಡ ೫. 


8 ಖುದ್ಧಿಯೆಂಬ ಗಂದಿಗರ ಒಂದು ವಸ್ತು ೪. 1% ಬಾಳೆ ಗಿಡ ೬. ; ಕಾಡು 
ಹೆಸರು ಗಿಡ ೩. ಬದನೆ ಗಿಡ೫. ಹ ಈಶ್ವರಿ ಹಂಬ್ಕ್ಕು ಸರ್ಪಾಕ್ಷಿ ಆ. 


1 ಮೂರೆಲೆ ಹೊನ್ನೆ ೫. 1೫ ಹತ್ತಿ ಗಿಡಳ. ಗ ಕಾಡು ಹತ್ತಿ ೧. ೦ ಹೆರಿಗೆಹಾಲೆ 
ಯೆಂಬ ಮೂಲಿಕೆ ೩. 0 ಬೋಳಂಗಡಲೆ, ಕಲವರು ಹೀರೆಗಿಡವೆನ್ನು ವರು ಛು, 
5 


ಹಹ ಅವಂರಕೊೋೋಶ 


ಧಾಮಾರ್ಗವೋ ಘೋಷಕ (ಸ್ಸ್ಯಾ) 4 ನ್ಮಹಾಜಾಲೀ (ಸಪೀತಕ) 1b 
ಜ್ಯೋತ್ಸೀ ವಟೋಲಿಕಾ ಜಾಲೀ 6 ನಾಡೇಯಾ ಭೂಮಿಜಂಬುಕಾ 4 ೧೬೭ 
(ಸ್ಯಾ) ಲ್ಲಾಂಗಲ ಕ್ಯಗ್ನಿ ಶಿಖಾ 6 ಕಾಕಾಂಗೀ ಕಾಕನಾಸಿಕಾ If 

ಗೋಧಾಪದೀ (ತು) ಸುವಹಾ 8 ಮುಸಲೀ ತಾಳಮೂಲಿಕಾ lh ೧೬೮ 
ಅಜಶೃಂಗೀ ವಿಷಾಣೀ (ನ್ಯಾ) ದ್ಲೋಜಿಹ್ವಾ ದಾರ್ತಿಕೇ (ಸಮೇ) | j 


ತಾಂಬೂಲವಲ್ಲೀ ತಾಂಬೂಲೀ ನಾಗವಲ್ಲೂ ಹ (ಪ್ಯಥ) ದ್ವಿಜಾ | ೧೬೯ 
ಹೆರೇಣೂ ರೇಣುಕಾ ಕ್‌ೌಂತೀ ಕಪಿಲಾ ಭಸ್ಮಗಂಧಿನೀ IZ 

ಏಲಾವಾಲುಕ ಮೈಲೇಯಂ ಸುಗಂಧಿ ಹೆರಿವಾಲುಕಂ | ೧೭೦ 
ವಾಲುಕಂ ೫೫ (ಜಾಥೆ) ವಾಲಂಶ್ಯಾ ಮುಕುಂದಃ ಕುಂದು ಕುಂದುರೂ [p 

ವಾಲಂ ಶ್ರೀಬೇರ ಬದ್ದಿಮ್ಸೋ ದೀಚ್ಛಂ ಕೇಶಾಂಬು(ನಾಮಚ) 0 ೧೭೧ 
ಕಾಲಾನುಸಾರ್ಯ ವೃದ್ಧಾಶ್ಶಪುಷ್ಪ ಶೀತಶಿವಾನಿ (ತು)! 

ಶ್ರಲೇಯಂ 7 ತಾಲಪರ್ಣಿೀ(ತು) ದೈತ್ಯಾ ಗಂಧಕುಟೀ ಮುರಾ ॥ ೧೭.೨ 
ಗಂಧಿನೀ 4 ಗಜಭಕ್ಷಾ (ತು) ಸುವಹಾ ಸುರಭೀ ರಸಾ | 

ಮಹೇರಣಾ ಕುಂದುರುಕೀ ಸಲ್ಲಕೀ ಹ್ರಾದಿನೀ (ತಿ ಚ)! ೧೭೩ 





ರಾ. 


aA bitter kind of gourd 2. ಥಿ ಓ wild kind of gourd 1. 
c The snake gourd (Trichosanthes anguina) 3. d The plant 
Flacourtia sepiaria 2. e The plant Gloriosa superba 2. fA 
small gourd (Bryonia grandis) 2. 8 A scandent shrub (Cissus 
pedata) 2, h The plant Curculigo orchioides 2. i The plant 
Odina wodier 2. jThe plant Hibiscus esculentus 2. k The 
betel vine (Chavica betel) 3 1 The plant Colodendron inerme, 
Heyne 6. m The plant Bryonia callosa 5. n Gum elibanum 4. 
oA kind of grass yielding a perfume (Andropogon schoenan- 
thus) 5. pA kind of benzoin (Lichen rotundatus) 5. 1.6೬ 
kind of drug 5. r The clearing nut plant (Sir’vEnos 
potatorum) 8. 

aಖ್ಸೆ ಹೀರೆ ೨. ಗಿ ಹಚ್ಚಗಿರುವ ಹೂವುಳ್ಳ ಕಾಡುಹೀರೆ ೧. ( ಪಡವಲ 
ಗಿಡ ೩ 4 ನಾಯಿನೇರಿಲೆ, ನೆಲನೇರಿಲೆ ೨. 6 ಕೋಳಿ ಕುಟುಗನಗಿಡ ೨. 
Jf ಕಾಗೆತೊಂಡೆ ೨. ಇ ಹೆಂಸಪಾದಿ ಗಿಡ ೨. ಗ ನೆಲತಾಳ ೨. ; ಬಲಮುರಿ 
ಗಿಡ್ಡ ಕುರುಟಿಗೆ ಗಿಡ ೨. J] ಎತ್ತುನಾಲಿಗೆ ಗಿಡ, ಬೆಂಡೆ ೨. % ವೀಳೆಯದೆಲೆಯ 
ಬಳ್ಳಿ ೩. 1 ರೇಣುಕ ಎಂಬ ಗಂದಿಗರ ಒಂದು ವಸ್ತು ೬. ೫ ಸುರುಸುರುಕೆ 
ಗಿಡ ೫. ೫ ಕುಂದುರುಷ್ಟವೆಂಬ ಗಂದಿಗರ ದ್ರವ್ಯ ೪. ೦ ಮುಡಿವಾಳ ೫. 7 ಕಲ್ಲು 
ಹೂ ೫. 0 ಮುಲೆಯೆಂಬ ಗಂದಿಗರ ದಿನಸು ೫. » ತದುಕಿನ ಗಿಡ, ಆನೆಬೇಲ ಆ. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೬೭ 


ಅಗ್ಟಿಜ್ವಾಲಾ ಸುಭಿಕ್ಷೇ(ತು) ಧಾತಕೀ ಧಾತುಪುಷ್ಟಿಕಾ !೧ 


ಪೃಧಿಕಾ ಚೆಂದ್ರಬಾಲ್ಪೆಲಾನಿಷ್ಟುಟ ರ್ಬಹುಲಾ ಥಿ (ಥೆಸಾ!| ೧೭೪ 
ಸೂಕ್ಷೋ) ಪಕುಂಚಿಕಾ ತುತ್ಪ್ಯಾ ಕೋರಂಗೀ ತ್ರಿಪುಬಾ ತ್ರುಟಃ | 

ವ್ಯಾಧಿಃ ಕುಷ್ಕಂ ಪಾರಿಭಾವ್ಯಂ ವಾಷ್ಯಂ ವಾಕಲ ಮುತ್ಸಲಂ Id ೧೭೫ 
ಶಂಖಿನೀ ಜೋರಪಷ್ಟಿೀ(ಸ್ಯಾ) ತ್ವೇಶಿ € (ನ್ಯೃಥೆ) ವಿತುನ್ನ ಕಃ | 

ರುಟಾ ಮಲಾ ರ್ಸುಟಾ ತಾಲೀ ಶಿವಾ ತಾಮಲಕೀ (ತಿ ಚ) |” ೧೭೬ 
ಪ್ರವೌಂಡರೀಕಂ ಮೌಂಡರ್ಯ £೯ (ಮಧ) ತುನ್ನಃ ಕುಬೇರಕಃ | 

ಕುಣಿಃ ಕಚ್ಚ ಕಾಂತಲಕೋ ನಂದಿವೃ ಸೋ 1 (ಧೆ) ರಾಕ್ಷಸೀ (| ೧೭೭ 
ಚಂಡಾ ಧನಹರೀ ಕ್ಷಮ ದುಷ್ಪತ್ರ ಗಣಹಾಸಕಾಃ |; 

ವ್ಯಾಳಾಯು:ಧಂ ವ್ಯಾಘೈನಖಂ Weis ಚಕ್ರ ಕಾರಕಂ []) ೧೭೮ 
ಸುಷಿರಾ ಎದು;ಮಲತಾ ಕಮೋತಾಂಫಿ ರಿಪು ರ್ನಲೀ | 

ಧಮನ್ಯಂಜನತೇಶೀ (ಚ)% ಹನು ರ್ಹಟ್ಟ ವಲಾಸಿವೀ | ೧೭೯ 
ಶುಕ್ತಿ ಶ್ರ ೦ಖಃ ಖುರಃ ಕೋಲದಳಂನಖ / (ಮಧಾ)ಢಕೀ | 

ಕಾಸ್ಟೀ ಮ ತ್ಸ್ಸ್ಮಾ ತುವರಿಕಾ ಮೃ ತಾಲಕ ಸುರಾಷ್ಟ್ರ ಜೀ [lm ೧೮೦ 


ಕುಟನ್ನ ಟು Lc ಟ್‌ ವರಿವೇಲವ” | 
ಪ್ಲವ ಗೋಪುರ ಗೋನರ್ದ ಕೈವರ್ತೀ [ರ್ತಂ] ಮುನ್ತ ಕಾನ್ನೀಚ) [ಕಂಚತತ್‌]'n 


pe 


ತಾವ ಸಾಗಾ ನಾ ಘಾನಾ —ಾಾ ಾಾಾ್‌ ವಾರಾ ಕಾಕಾ... ಜಾಲ ಹಿತಾ ಖಾ ಚಾ ಸನಾ ಹಾಚಾವಾವಾತಾ ನರಾ ಹಂ ಘಾನ ಾಣಾರಾ ರಾಗಾ) —_ ಳಾ ಸಾ a ಸವಾ ವಾರಾ ವಾನ ವಾ ಸಷ 





ಮಾ 0 ಸಾರ್ಜಜಹದರಿಹಾಖಾ- ಕಾಜಾರಾ ಯ್‌, 


a The plant Bauhenia 5010010 4. ಗ ಓ kind of cardamom 
plant S. cA smaller kind of the sameS. dA medicinal 
plant (Costus) 6. eA kindof grass (Andropogon aciculatum) 
3. fA smallkind of Phyllanthus embhlica 7. ೯ Root of the 
white lotus (Nymphoea) 2. Ah The plant Nerium coronarlium 
6. iThe plant Pavonia adoratai6 jThe plant Galedupa 
arboread. kA kindof drug or perfume 7. 1 Another kind 
of the same 7. mA wild kind of pigeon pea (Cajanus) 6. 
nA sort of grass (Cyperus Rotundus, Rox) 8. 


a ಅರೆಹೊವು, ಮರಾಟಮೊಗ್ಗು ಲ. bp ದೊಡ್ಡ ಯಾಲಕ್ಕಿ ೫. ೧ ಸಣ್ಣ 
ಯಾಲಕ್ಕಿ ೫. ಡೆ ಚಂಗಲು ಕೋಷ್ಠ' ೬. ೮ ಕಡಿಯಾಲದ ಗಿಡ, ಹೆಕ್ಟರಳೆ 
ನೊಪ್ಪು ೩. J ನೆಲನೆಲ್ಲಿಗಿಡ ೬. 8 ಬಿಳಿನೈದಲೆ ಗಡ್ಡೆ ೨. % ನ.ದಿ ಮರ 
೬. 1 ಕರಿಯ ಕಚೋರ, ಬಲರಾಸ್ಲಸಿ೬. J ಹುಲಿಯುಗುರು ೧ಡ ೪. 
1 ನಳಿಯೆಂಬ ಗಂದಿಗರ ದಿನಸು೭. 1 ನಖವೆಂಬ ದ್ರವ್ಯ ೭. 771 ತೊಗರಿ ಗಿಡ 
೬. ೫] ಕೊನ್ನಾರಿಯ ಭೇದ, ತುಂಗ ಮುನ್ತೆ ೮. 


೬೮ ಅಹಂರಕೋೋ ಶಶ 


ಗ್ರಂಧಿಪರ್ಣಂ ಶುಕಂ ಬರ್ಹಂ ಪುಷ್ಪಂ ಸೌ ಣೀಯ ಕುಕ್ಳುರೇ la 
ವರುನ್ಮಾಲಾ(ತು) ನಿಶುನಾ ಸ್ಪೃಕ್ತಾದೇವೀ ಲತಾ ಲಘುಃ 
ಸಮುದ್ಭಾಂತಾ ವಧೊಃ ಕೋಟವರ್ಷಾಲಂಕೋಯಿಕೇ(ತೃಪಿ) !ಗಿ 
ತಪಸ್ತಿನೀ ಜಟಾಮಾಂಸೀ ಜಟಿಲಾ ಲೋಮಶಾ ಮಿಹೀ lc 
ತ್ವಕ್ರತ್ರ ಮುತ್ತಟಿಂ ಭೃಂಗಂ ತ್ಯಚಂ ಜೋಚಂ ವರಾಂಗಕಂ Id 
ಚೂ ರಕೋ ದ್ರಾವಿಡಕಃ ಕಾಲ್ಯಕೋ ವೇದಮುಖ್ಯಕಃ le ೧೮೪ 
ಓಷಧ್ಯೋ (ಜಾತಿಮಾತ್ರೇಸ್ಯು) ? (ರಜಾತೌ ಸರ್ವ)ವಕೌಷಧಂ | 


೧೮೬.೨ 


೧ಬಿ 


ಶಾಕಾ(ಖ್ಯಂ ಪತ್ರಪುಷ್ಪಾದಿ) 1 ತಂಡುಲೀಯೋಲ್ಪಮಾರಿಷ |] ೧೮೫ 
ವಿಶಲ್ಯಾಗ್ದಿ ಶಿಖಾನಂತಾ ಫಲಿನೀ ಶಕ್ರಪುಷ್ಪ್ಯ (ಪಿ) | 7 
(ಸ್ಯಾ)ದೃಕ್ಷಗಂಧಾ ಛಗಲಾಂಡ್ಯಾವೇಗೀ ವೃದ್ಧ ದಾರಕಃ || ೧೮೬ 
ಹುಂಗೋ ಹ ಬ್ರಾಹ್ಮೀ(ತು) ಮತ್ಸ್ಯಾಕ್ಷೀ ವಯಸ್ಸಾ ನೋಮವಲ್ಲರೀ |/ 
ಪಟುಪರ್ಲೀ ಹೈಮವತೀ ಸ್ಪರ್ಣಕ್ಷೀರೀ ಹಿಮಾವತೀ 1m ೧೮೭ 
ಹಯಪುಚ್ಚಿ (ತು) ಕಾಂಭೋಜೀ ಮಾಷಪರ್ಲೀ ಮಹಾಸಹಾ In 

೧೮೮ 


ತುಂಡಿಕೇರೀ ರಕ್ತಫಲಾ ಬಿಂಬಿಕಾ ಪೀಲುವರ್ಣ್ಯ(ಪಿ) lo 


aA medicinal plant (Artemisia indica) 6. bA medicinal 
plant 10.'c The Indian spikenard (Valeriana jatamansi, Rox.) 
6. dA The clove (Myristica caryophylla) 7. e The zedoary or 
Curcuma zerumbet, Rox 4. §f Any creeper 1. 8 Medicine 
1. AA pot herb, any vegetable 1. i TheAmaranthus campe- 
51715 2. 3 The Sida ೦೦701/0116 5. kThe Sphoeranthus indicus 
5. 1 The pot herb Achyranthes triandra4. mA medicinal 
earth 4. 72 lhe wild puise (Phaseolus ೫2೭೫/8೦) 4. 0 The 


vegetable Bryonia grandis 4. | 


a ಮಾಚಿಪತ್ರೆ ೬. ರ ಸ್ಟೃಕ್ಟಾ ಎಂಬ ಗಂಧ ದ್ರವ್ಯ ೧೦. € ಜಟಾಮಾಂಸಿ ೬. 
ಡೆ ಲವಂಗ ಪಟ್ಟೆ (ದಾಲಿಸ್ಪಿ) ೩. € ಕಜೋರ ೪. /ಓಷಧೀ ಎಂದರೆ ಮೂಲಿಕಾ 
ಸಾಮಾನ್ಯ ೧. 9 ಔಷಧೆ ಎಂದರೆ ಆಯಾ ಮೂಲಿಕೆ ೧. ಹ ಕಾಯಿಪಲ್ಯ ೧. 

ಮೂಲಪತ್ರ ಕರೀರಾಗ್ರ ಫಲಕಾಂಡಾಧಿ ರೊಢಕರಂ | 

ತ್ವಕ್ಸುಸ್ತಂ ಕವಚಂ ಚೇತಿ ಶಾಕೆಂ ದಶವಿಧಂ ಸ್ಮೃತಂ [| 
i ಚೆಲುಕೇರೆ ೨. ಬೆಣ್ಣೆ ಬಿದಿರು ಸೊಪ್ಪು ೫. ಹ ಅನಂತನ ಗೊಂಡೆ 
ಸೊಪ್ಪು ೫. 1 ಹೊನಗೊಕೆ ಸೊಪ್ಪು ೪. 7? ಘಂಟಾಮಣಿ ಸೊಪ್ಪು, 
ಕಂಕೋಷ್ಠ ೪. 7 ಕಾಡುದ್ದಿನ ಗಿಡ ೪. 0 ಶೊಂದೆ ಗಿಡ ೪. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೬೯ 


ಬರ್ಬರಾ ಕಬರೀ ತುಂಗೀ ಖರಪುಷ್ಪಾಃಜಗಂಧಿಕಾ (ಇ 


ಏಲಾಪರ್ಣಿೀ ತು) ಸುವಹಾ ರಾಸ್ನಾ ಯುಕ್ಷರಸಾ[ಚ ಸಾ) [lb ೧೮೯ 
ಚಾಂಗೇರೀ ಚುಕ್ತಿಕಾ ದಂತಶಶಾಂಬಷ್ಮಾ ಮ್ಲಲೋಣಿಕಾ 1c 

ಸಹೆಸ್ತವೇಧಿೀ ಚುಕ್ರೊ ೇವ್ಲು ವೇತಸಶ | ತನೇದ್ಯ(ಪಿ) Id ೧೯೦ 
ನಮಸ್ಕಾರೀ ಸರಕಾರ ಸಮಂಗಾ ಮಿದಿರೇ (ತ್ಯಪಿ) le 
ಜೀವಂತೀ ಜೀವನೀ ಜೀವಾ ಜೀವನೀಯಾ ಮಧುಸ್ತವಾ 1 ' ೧೯೧ 
ಕೂರ್ಚಶೀರ್ಮೋ ಮಧುರಕಃ ಶೃಂಗ ಹ್ರೆಸ್ಟಾಂಗ ಚೀವಕಾಃ lg 
ಕಿರಾತತಿಕ್ಕೋ ಭೂನಿಂಚೋ ನಾರ್ಯತಿಕೊ. ೫ (ಥೆ) ಸಪ್ತಲಾ | ೧೯.೨ 
ವಿಮಲಾ ಸಾತಲಾಭೂರಿ ಫೇನಾ ಚರ್ಮಕನೇತ್ಯಪಿ) 1 
ವಾಯಸೋಲೀ ಸ್ವಾ ದುರಸಾ Ueki J (ಥೆ) ಮುಕೂಲಕಃ || ೧೯೩ 
ನಿಕುಂಭಯೋ aw ಪ್ರತ್ಯಕ್ಸೈ ಣ್ಯ್ಯುದುಂಬರ ಪರ್ಣ್ಯು(ಪಿ) 1k 
ಅಜಮೋದಾ ತೂಗ್ರಗಂಧಾ ಬ್ರಹ್ಮದರ್ಭಾ ಯವಾನಿಕಾ ||) ೧೯೪ 
(ಮೂಲೇ) ಪುಷ್ಕರ ye ಸೀರ `ನದೃಷ ಪತ್ರಾಣಿ (ಮೌಷ್ಟರೇ) 1 
ಅವ್ಯಧಾತಿಚರಾ ವದ್ಮ್ಮಾ Re” 'ಪದ ರೆ ಗ್ಗ ೧೯೫ 


ಕಾಂಪಿಲ್ಯ್ಯಃ ಕರ್ಕಶಶ್ಚಂದ್ರೋ ರಕ್ತಾಂಗೋ ರೋಚನಿೀ(ತ್ಛಸಿ) 10 


ಹ ತಾ ರಾಣಾ 





aA small shrub (Cleone pentaphylla) 5. bA Kind of 
sarsaparilla (Smilax china) 4 c The yellow wood sorrel ( Oxalis 
corniculata) 5. ಆ Another kind of 6೦1೫1014. eA sensitive 
plant 4. fA certain pot herbS. gA kind of drug ೨. 
h Chiretta or a sort of gentian (Gentiana cherayta, Rox) 3. 
iA certain shrub 5. jA medicinal shrub (Arleria blongyfalia) 
3. k The croton oil plant (Croton tiglium) 5. 1 The 5666 ೦% 
bishop’s weed (Sison ammi) 4. m The root of‘ a blue lotus 
(Costus speciosus) 3. n The Cashmere hill lotus 5. ೦ The 
name of ೩ plant 5. 


a ನಾರಂಬೇಳೆ ಗಿಡ ೫. ಗಿ ರಾಶ್ಮೈ ೪. ೭ ಪುಲ್ಲಂಪುರಿಚಿ ೫. ad ನುಚ್ಚು 
ಗೋಣಿ, ಹುಳಿಹೆಬ್ಬೆ ಲ... ಅ ಮುಟ್ಟ ದರೆ ಮುನಿವ ಗಿಡ ೪. _"ಸೀಹಾಲೆ ೫. 
8 ಹಕ್ಕಿ ಸಿಳ್ಳೆ 4. ೫. 1/1 ನೆಲಬೇವು ೩. 1/1 ಕೆಂಪು ಹಾಲಿನ ಮುಂಡಗಳ್ಳಿ 
ಕ. ೫. J] ಕಾಕೋಳಿ ಸೊಪ್ಪು, ಬೊಕ್ಕಣಿಗಿಡ ೩. ಹಿ ಜಾಪಾಳ ಒಣ 
71 ಅಜವಾನ ೪. ನೆಲದಾವರೆ ಗಡ್ಡೆ ೩. ಗ ಕಾಶಿ ಸೀರ ದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟಿ 
ದಾವರೆ, ಅಂತರದಾವರೆ ೫. 0 ಕನಿಲೆಹಿಟ್ಟು ಎಂಬ ಓಷಧಿ ೫. 


೭೦ ಅಮೆರೆಕೋಶ 


ಪ್ರಪುನ್ನಾ ಶ್ರ (ಸ್ಟ ಲಡಗಳೋ ದಧ್ರುಘು ಕೃಮರ್ದಕಃ [| ೧೯೬ 
ಪದ್ಮಾ! ಟಿ ಉರಣಾಕ್ಷ(ಶ್ಚ) ೧ Balik ಸುಕಂದಕಃ |b 
NN (ತತ್ರ ಹರಿತೇ) ೭ (ಥೆ) ಮಹೌಷಧಂ [| ೧೯೭ 
ಲಶುನಂ ಗೃಂಜನಾರಿಷ್ಟ ಮಹಾಕಂದ ರನೋನಕಾಃ J 
ಪುನರ್ನ ವಾ(ತು) ಶೋಭಿ € 6 ವಿತುನ್ನಂ ಸುನಿಷಣ್ಣ ಕಂ lf ೧೯೮ 
(ಸ್ಕಾವಿದ್ವಾ ತಕಶ್ವಿ ತಲೋಪರಾಜಿತಾ ಶತನ ಪರ್ಣ್ಯ(ಬು lg 
ಪಾರಾವತಾಂಘಿ: ಃ ಕಟಿಭಿಃ ಪಣ್ಯಾ ಜೋತಿಷ ತೀ ಲತಾ ಓ/ ೧೯೯ 
ವಾರ್ಹಿಕಂ ತ್ರಾ ಸ್ವತಹ (ಸ್ಯಾತ್‌) ತ್ರಾಯೆಂತೀ ಬಲಭದ್ರಿಕಾ |; 
ವಿಷ್ತಕ್ಸೇನಫ್ತಿ ಜಾಳಿ ಫೃಷ್ಠಿ ರ್ಹಾರಾಹಿೀ ಬದರೇ (ತ್ಯಪಿ) [| |; ೨೦೦ 
ಮಾರ ಪೋಸ ಭ್ಸೃಂಗರಾಜ (ಸ್ಟ್ರಾ) ಸ ತ್ಪಾಕಮಾಚೀ ತು) ವಾಯಸೀ |] 
ಶತಪಸ್ಪಾ ಸಿತಚ್ಛತ್ರಾ 5 ತಿಚ್ಛತ್ರಾ ಆ ೪ ಮಿಸಿಃ || ೨೦೧ 
ಅವಾಕ್ಬುಷ್ಟೀ ಕಾರವೀ(ಚ) ೫ ಸಾರಣೇ(ತು) ಪ್ರಸಾರಣೇ | 
(ತಸ್ಯಾಂ) "ಟಂಭರಾ ರಾಜಬಲಾ ಭದೃಬಲೇ (ತಚ) | ೨೦.೨ 
ಜನೀ ಜತೂಕಾ ಜನನೀ ಜತುಕೃಚ್ಛಕ್ರವರಿನೀ.! 
ಸಂಸ್ಪರ್ಶಾ 1 (ಥೆ) ಶಟೀ ಗಂಧಮೂಲೀ ಷಡ್ಡ ಂಧಿಕೇ(ತ್ಯಪಿ) ॥ ೨೦೩ 
ಕಡಚ್ಫೂರೋ(ಪಿ) ಪಲಾಶೋ ೦ (ಧೆ) ಕಾರವೇಲ್ಲಃ ಕಟಲ್ಲಕಃ ! 
ಸುಷವೀ(ಚಾ) 7 (ಥ) ಕುಲಕಃ ಪಟೋಲಸ್ಮಿಕ್ತಕಃ ಪಟುಃ ly ೨೦೪ 





a The Cassia 10706. b The onion (Allium) 2. c A culti- 
vated kind of the same 2. d Garlic6. ಅ Hog weed 2. fA 
certain creeper 2. g The Coronilla sesban 4. hThe heartpea 
(Halicacabum cardiospermum) 5. iA certain creeper 
{Dalbergia) 4. } An esculent root (Dioscorea) 4. ಸಿ The shrub 
Ectiptaprostrata 2. 1A vegetable, (Solanum indicum) 2. mA 
large kind of the fennel (Anethum panmorium) 7. nA 
medicinal plant (Rubus) 11. ೦ The knotty zedoary 5. p The 
creeper Momordica charantia 3. 0 A bitter creeper (Tricho- 
santhes laciniata) 4. 

a ತಗಜಿ, ತಗಸಿಕೆ ೬. ಥಿ ಈರುಳ್ಳಿ ೨. ೧ರಾಜ ಈರುಳ್ಳಿ ೨. ಡೆ ಬೆಳ್ಳು ಳ್ಳಿ 
೬. ೮ ಕೊಮ್ಮೆ ಗಿಡ ೨. 1 ಜೀ ಚಂಚಲಿ, ಸುನವಲುಗಿಡ ದ 8 ಸಿಡಿಲೊಬ್ಬದೆ 
ಗಿಡ ೪. ಹ ಕಂಗೊಂಗೆ ೫. 1 ಕಹಿ ದಸರಿ, ಸೀರಾಮೆಬಳ್ಳಿ ೪. ಹಂದಿಗೆಡ್ಡೆ, 
ವಾರಾಹಿಗಿಡ ೪. ಥ ಗರಗದಸೆ ಸೊಪ್ಪು ೨. 1 ಕಾಚಿ, ಗಣಿಕೆ.೨. 1) ಕಾಡು 


ಸಬ್ಬಗಸಿಗೆ ೭. ೫ ಸಾರಣೆ ಗಿಡ, ಮುಳ್ಳ ಗಸೆ ೧೧. ೦ ಕಜೋರ ೫. 
7 ಹಾಗಲ ೩. q ಪಡವಲ ೪. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೬೧ 


ಕೂಶ್ಮಾಂಡಕ(ಸ್ತು) ಕರಾರು ೧ ರುರ್ಹಾರುಃ ಕರ್ಕಟಓ (ಸ್ತ್ರೀಯರೌ) 1b 
ಇಕ್ಸ್ಟ್ಟ್ವಾಕುಃ ಕಟುತುಂಬೀ (ಸ್ಯಾ) € ತ್ತುಂಬ್ಯುಲಾಬೂ (ಉಭೇ ಸಮೇ)! ೨೦೫ 
ಚಿತ್ರಾ ಗವಾಕ್ಷೀ ಗೋತುಂಬಾ 6 ವಿಶಾಲಾ (ತ್ರಿ)ಿಂದ್ರವಾರುಣೀ |” 


ಅರ್ಕೋಫ್ನ್ನಃ ಸೂರಣಃ ಕಂದೋ 8 ಗಂಡೀರ (ಸ್ತು) ಸಮಷ್ಟಿಲಾ || ೨೦೬. 
ಕಲಂಬ್ಯುವೋದಕಾ [ತಕಿೀ] (ಹ್ರ್ರೀತು) ಮೂಲಕಂ ಹಿಮಮೋಚಿಕಾ | 

ವಾಸ್ತುಕಂ (ಶಾಕಭೇದಾಃ ಸ್ಯುಃ) 1.ದೂರ್ವಾ (ತು) ಶತಪರ್ವ್ಹಿಕಾ | ೨೦೭ 
ಸಹಸ್ರವೀರ್ಯಾ ಭಾರ್ಗವ್‌ ರುಹಾ ನಂತಾ; (ಧೆ ಸಾ ಸಿತಾ) | 

ಗೋಲೋವಿರಾ ಶತವೀರ್ಯಾ(ಚ) ಹ ಗಂಡಾಲೀ ಶಕುಲಾಕ್ಷಳಃ [| ||/ ೨೦೮ 


ಕುರುವಿಂದೋ ಮೇಘನಾಮಾ ಮುಸ್ತಾಮುಸ್ತಕ (ಮಸ್ರಿಯಾಂ) 1m 

(ಸ್ಯಾತ್‌) ಭದ್ರಮುನ್ಮಕೋ ಗುಂದ್ರಾ ೫ ಚೂಡಾಲಾ ಚಕ್ರಲೋಚ್ಛಟಾಃ[0 ೨೦೯ 
ವಂಶೇ ತ್ರಕ್ಸಾರ ಕರ್ಮಾರ ತೃಚೆಸಾರ ತೃಣದ್ರೆಜಾಃ | 

ಶತಪರ್ಹಾ ಯವಫಲೋ ವೇಣು ಮಸ್ತರ ತೇಜನಾಃ lp ೨೧೦ 
(ವೇಣವಃ) ಕೀಚಕಾ (ನ್ಹೇಸ್ಕು'ರೈೇಸ್ತನಂತ್ಯನಿಲೋದ್ಧತಾಃ) lq 


aA gourd (Cucurbita agenaria) 2. b A kind of 
cucumber 2. c The bottle gourd (Cagenaria vulgaris) 2. 
d The sweet gourd2. e The plant Bryonia callosa 3. f The 
colocynth plant (Citrullus colocynthus) 2. g Any bulbous 
esculent root 3. AA medicinal plant (Solanum speciosum) 2: 
i Different kinds of vegeiables 5. j The grass Panicum 
daotylon 6. % The same witha white blossom 2. 1A creeyp- 
ing kind of the same 2 mA fragrant grass (Cyperus 
rotundus) 4. nA kind of thesame 2. oA knotty kind of 
the same 3. pA hollow kind of bamboo10. qgA bamboo 
which makes a hollow sound when the wind passes through 
it 1. 

aಕುಂಬಳ೨. ಥಶಿಸೌತೆ೨. 0 ಕಹಿಸೋರೆ ೨. ಡೆಸೀಸೋರೆ ೨. 
ಅ ಬುಡುಮೆ ೩. Jf ಹಾವುಮೆಕ್ಕೆ ೨. £2 ಚೂರಣದ ಗಿಡ ೩. ಡಿ ಮೊಗಬಾಳೆ, 
ಮಂಗರವಳ್ಳಿ ೨. ; ಕೌಂಬು ಬಸಳೆ, ಗುಂಪು ಬಸಳ್ಳೆ ಮೂಲಂಗಿ, ಕೀರೆ, 
ಚಕ್ಕೋತ ಇವು ಐದೂ ಶಾಕಭೇದಗಳು. _ ಗರುಕ ಹುಲ್ಲು ೬. ಹ ಬಿಳಿಯ 
ಗರುಕೆ ೨೨. / ಬಳ್ಳಿ ಗರುಕೆ ೨. mm ಕೊನ್ನಾರಿಯ ಭೇದ, ಭದ್ರಮುಸ್ತೆ ೪. 
೫ ಕೆಂಪುಭಾಯೆಯ ಕೊನ್ನಾರಿ ೨. ೧ ಒಂದು ಗಡ್ಡೆ ಯೊಳಗೆ ಹಲವು ಮೋಕೆ 
ಗಳುಳ್ಳ ಕೊನ್ನಾರಿ ಲಿ, p ಬಿದಿರು ೧೦. q ಗಾಳಿಯಿಂದ ಕೂಡಿ ಧ್ವನಿ 
ಬಾಡುವ ಬಿದಿರು ೧. 


೭೨ ಅಮರೆಕೊೇಶ 


ಗ್ರಂಥಿ (ರ್ನಾ) ಪರ್ವ ಪರುಷೀ 0 ಗುಂದ್ರಸ್ಕೇಜನಕಶ್ಶರಃ (lb ೨೧೧ 
ನಡ (ಸ್ತು) ಧಮನಃ ಪೋಟಗಳೋ ೭ (ಭೋ) ಕಾಶ (ಮಸ್ರ್ರಿಯಾಂ) 
ಇಕಸುಗಂಧಾ ಪೋಟಗಳಃ 4 (ಪುಂಭೂಮನಿತು) ಬಲ್ಲ ಜಾಃ le ೨೧೨ 


ರಸಾಲ ಇಕ್ಷು / (ಸ್ತದ್ಧೇದಾಃ) ಪುಂಡ್ರಕಾಂತಾರಕಾ(ದಯ) lg 
(ಸ್ಯಾ) ದ್ವೀರಣಂ ನೀರೆತರಂ ಡಿ [ತರುಃ] (ಮೂಲೇನ್ಕೋಲ) ಶೀರ (ಮಸ್ತಿ ಯಾಂ) 
ಅಭಯಂ Ms ನೇವ್ಯಮಮೃ ಣಾಳಂ ಜಲಾಶಯಂ | 


ಲಾಮಜ್ಜಕಂ ಲಘುಲಯ ಮವದಾಹೇಷ್ಟ ಕಾಪಥೇ ॥] ೨೧೪ 
(ನಡಾದಯ) ಸ್ತೃಣಂ (ಗರ್ಮುಚ್ಛ್ಯ್ಯಾಮಾಕ ಪ್ರಮುಖಾ ಅಪಿ) |? 

(ಅಸ್ತ್ರೀ) ಕುಶಂ ಕುಥೋ ದರ್ಭಃ ಪವಿತ್ರ ಹ (ಮಥ) ಕತ್ತೃಣಂ || ೨೧೨೫1 
ಪೌರ ಸೌಗಂಧಿಕೆ ಧ್ಯಾಮ ದೇವ ಜಗ್ಗ ಕ ರೌಹಿಷಂ |/ 

ಛತಾ ್ರಾಕಿಚ್ಛತ್ರ ಪಾಲಘ್ನಾ 7೫ : ಮಾಲಾತ್ಸ ಣಕ ಭೂಸ್ಮ ಹ (7) ೨೧೬ 
ಶಷ್ಟಂ ಬಾಲತ್ಸಣಂ ೦ ಭಾಸ ಸೋ ಯವಸಂ p ತೃಣ Felis de lg 

(ತ: ಣಾನಾಂ ಸಂಹತಿ) ಸ ಸ್ತೃಣ್ಯಾr ನಡ್ಯಾ (ತು 'ಡಸಂಹತಿನಿ (KY ೨೧೭ 


a The joints ೦೯ knots ina bamboo stem 3. bA kindof 
reed 3. 0 Another kind of reed 3. d The grass Saccharum 
sara 3. c The grass Saccharum cylindricum 1. f The sugar 
cane (Saccharum officinarum) 2. g Different varieties of 
sugar cane3. 1 ಓ grass used for thatching (Andropogon 
muricatum) 2. i Kus-kus (Andropogon) 10. j Grass, or any 
gramineous plant 1. k Sacrificial grass (Poa cynosuroides) 4. 
1 Spice grass (Andropogon schoenanthus) 6. m A mushroom3. 
n A fragrant grass 2, 0 Young grass2. p Fodder grass 2. 
q Mixed grass2. rA bundle of grasl. sA bundle of 
reeds 1. 

a ಗೆಣ್ಣು ೩. ಗಿ ಕಾಗೆ ಬಿದಿರು ೩. ೧೮ ಲಾಳ, ದೇವನಾಳ ೩. ಈ ಜಂಬು 
ಹುಲ್ಲು ೩. € ಕರಡಿ ಹುಲ್ಲು ೧. J ಕಬ್ಬಿನ ಹೆಸರು.೨. ೮೪ ಪಟಾಪಟ, ರಸ 
ದಾಳಿ ಮುಂತಾದ ಕಬ್ಬ ನ ಭೇದಗಳು೩. ಹಿ ಲಾಮಂಚ ೨. /ಲಾಮಂಚದ 
ಬೇರು ೧೦. ) ನಡರಬ್ಬ ಮೊದಲುಗೊಂಡು ಇದುವರೆಗೂ ಹೇಳಲ್ಲ ಟ್ರಿ ನವಣೆ, 
ಸಾಮೆ, ಜಟ ಎಲ್ಲು ಸ ಥಾನ್ಯಗಳಿಗೂ ತೃಣ ಎಂದು ಹೆಸರು ೧. ಲ್ಯ Re 
7 ಕಾಚಿ ಹುಲು, ಗಂಜಣಿಗೆ ಹುಲ್ಲು ೬. 7?? ಛತ್ರಾಕಾರವಾದ ಹುಲ್ಲು ೩. 


71 ಮಾರವಳಿ ಹುಲ್ಲು ಕಾದಂಬೆ ಹುಲ್ಲು. 0 ಎಳೆಯ ಹುಲ್ಲು ೨. p ಪಶು 
ಗಳು ತಿನ್ನತಕ್ಕ ಹುಲ್ಲು ತವಸದ ಹುಲ್ಲು ೨. ೯ ಬೆರಕೆ ಹುಲ್ಲು.೨. » ಹುಲ್ಲು 


ರಾಶಿ ೧. 8 ಲಾಳದ ರಾಶಿ ೧, 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ಶಿಷ್ಠಿ 


ತ್ರ ೧ರಾಜಾಶ್ಟಯಸ್ತಾಳೋ 4 ನಾಳಿಕೇರ(ಸ್ಥು)ಲಾಂಗಲೀ Ip 

ಘೋಂಟಾ (ತು) ಪೂಗಃ ಕ್ರಮುಕೋ ಗುವಾಕಃ ಖಪುರೋ ೭ (5ಸ್ಕೆತು॥ ೨೧೮ 

ಫಲ) ಮುಡ್ಕೇಗ 0 (ಮೇತೇಚ ಹಿಂತಾಲಸಹಿತಾಸ್ತ್ರಯಃ) | 

ಖರ್ಜೂರಃ ಕೇತಕೀ ತಾಳೀ ಖರ್ಜೂರೀ (ಚ) ತೃಣದ್ರುಮಾಃ॥ ಆ 5೧೯ 
| ಇತಿ ವನೌಷಧಿವರ್ಗಃ || 


V. ಸಿಂಹಾದಿನರ್ಗ---51117೯411.1741೫೮ಓ& 
ಸಿಂಹೋ ಮ್ವಗೇಂದ್ರಃ ಪಂಚಾಸ್ಯೋ ಹರ್ಯಕ್ಷಃ ಕೇಸರೀ ಹರಿಃ। 


ಕಂಠೀರವೋ ಗಜರಿಪುಃ ನಿಂಗದ ಷ್ಟಿಮಣ್ಯಗಾಧಿಪ sll Ff ೨೨೦ 
ಪುಂಡರೀಕಃ ಪಂಚನಖ ಶ್ಚಿತ್ರಕಾಯ ಮೃಗದ್ದಿಷ್‌ | 
ಶಾರ್ದೂಲ ದ್ಲೀಹಿನೌ ವ್ಯಾಘ್ರ 8 ತರಕು (ಸ್ತು) ಮೃಗಾದನಃ lp ೨.೨೫೧ 


ವೆರಾಹೆ ಸ್ಫೂಕರೋ ಘೃಷ್ಟಿಃ ಕೋಲಃ ಪೋತ್ರೀ ಕೆರಿಃ ಕಂ | 
ದಂಪ್ರೀ ಘೋಣೀ ಸ್ಪಬ್ದ್ಬರೋಮಾ ಕ್ರೋಡೋ ಭೂದಾರ (ಇತ್ಯಪಿ) (1 ೨೨೨ 
ಕಪಿ ಪ್ಲವಂಗ ಪ್ಲವಗ ಶಾಖಾಮೃಗ ವಲೀಮುಖಾಃ | 


ಮರ್ಕಟೋ ವಾನರಃ ಕೇಶೋ ವನೌಕಾ / (ಅಥ) ಭಲುಕೇ ॥ _೨_೨೭ 
ಯಕ್ಚ್ಪಾ! ಚ್ಛ ಭಲ್ಲಭಲ್ಲೂಕಾ ಹ ಗಂಡಕೇ ಖಡ್ಲ ಖಡ್ಲಿ ನೌ 1/ 
ಲುಲಾಯೋ ಮಹಿಷಸೋ ವಾಹದ್ವಿಷ ತ್ಯಾಸರಸ್ಥೆ'ರಿಭಾಃ lyn ೨.೨೪ 


RPO SED SS A A ಗಾನಾ ಅಲಂ ನಾನಾ ರಾ ಅಟ ಚಚ ಕಾಡಾ ರಾಡು ಎರಾ ————— ಸು ಅಎಂ"್ಳಗಇಉ ಟಾ ಹಾಕ ಇ ಅ 


EE ರಾ 


a The palmyra palm (Borassus fabelliformis) 2. b The 
cocoanut palm (Cocus nucifera) 2 c The areca palm (Areca 
catechu) 5. d The areca nutl. e The marshy date tree], 
the date tree Phoenix sylvestris 1, the tree Pandanus odor 
atissimus 1, the tree Corypha taliera, Rox. 1, the toddy date 
treel. flLion 10. 818180: 7. 13137600೧೩ 2. iBoar 12. 
7 Monkey 9. ಹ ೫30೩: 4. 1 Rhinoceros 3. m Male buffalo 5. 


a ತಾಳೆಮರ ೨. ಥಿ ತೆಂಗಿನಮರ ೨. 0 ಅಡಕೆ ಮರ ೫. ಡೆ ಅಡಕೆ 
ಕಾಯಿ ೧. ಆ ಕಿರುತಾಳೆ, ತೆಂಗು, ಅಡಕೆ, ಖರ್ಜೂರ, ಕೇದಗೆ, ಓಲೆ 
ಈ ಚಲ್ಲು ಇವು ತೃಣ ವೃಕ್ಷಗಳು. 7 ಸಿಂಹ೧೦. 89 ಹುಲಿ ೩. % ಶಿವಂಗಿ.೨. 
1 ಹಂದಿ ೧೨. 7 ಕೋತಿ ೯. ಹ ಕರಡಿ ೪. | ಗೇಂಡಾಮೃಗ ೩ 
m ಕಾಡುಕೋಣ ೫, 


೩೪ ಅಮರೆಕೊ ೀಶ 


(ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) ಶಿವಾ ಭೂರಿ ಮಾಯು ಗೋಮಾಯು ಮೃಗಢೂರ್ಮಕಾಃ | 


ಶ್ಚ ಗಾಲ ವಂಚಕ ಕೊ (ಷ್ಟು, ಫೇರು ವೇರವ ಜಂಬತಿಕಾಃ !೧ ೨.೨89 
6 ಮಾರ್ಜಾರಃ ಹ ಪ್ಸಷದಂಶಕ ಆಖುಬುಕ್‌ |) 
(ತ್ರಯೋ) ಗೌಥೇರ ಗೌಧಾರ ಗೌಧೇಯಾ (ಗೋಧಿಕಾತ್ಮಜೇ) (Ve ೨.೨೬. 


ಶ್ವಾವ(ತ್ತು) ಶಲ್ಯ ಣಿ (ಸ್ಮಲ್ಲೋಮ್ತಿ) ಶಲಲೀ ಶಲಲಂ ಶಲಂ le 

ವಾತಪ್ರಮಾ ರ್ವಾ ತಮ ಗೂ] ಕೋಕ(ಸ್ತಿ ೮) ಹಾಮ್ಸ ಗೋ ವೃಕಃ lg ೬೨.೨೭. 
ಮೃ ಗ್ಗೆ ಹುರಂಗ ವಾತಾಯು ಹರಿಣ್ಟಾಜಿನಯೋನರ 4 |p 

ಎಣೇಯೆ (ಮೇಣ್ಯಾಶ್ಚರ್ಮಾದ್ಯ ಮೇಣ) ಸ್ಕಣ (ಮುಭೇ ತ್ರಿಷು)॥ಣ ೨೨೮ 
ಹದಳೀ ಕಂದಳೀ ಚೀನ ಶ್ಚ ಎ ಯಕ (ವಪಿ) | 


ಸಮೂರು (ಶ್ರ ತಿಹರಿಣಾ | ಅವಾ ಅಚನಯೋನಯಗಿ [| J ೨.೨೯ 
ಕೃಷ್ಣ ಸಾರ ರುರು ನ್ಯಂಕು ರೆಂಕು ಶಂಬರ ರೌಹಿಷಾಃ | 

ಗೋಕರ್ಣ ಪೃಷತ್ನೆ (ಕರ್ಶ್ಯು ರೋಹಿತಾ ಹ ಶ್ಚಮರೋ (ಮೃಗಾಃ) | ೨೭.೦ 
ಗಂಧೆರ್ರ ಶ | ರಛಥೋರಾಮ ಸ್ಪ ಯಮರೋಗವಯಶ್ಪ; ಶಃ | 

(ಇತ್ಯಾದಯೋ ಮೃ We ದ್ಯಾ ಗವಾದ್ಯಾನಿ ಪ ಪಶು ಜಾತಯಃ / ೨೧ 


ಉಂದುರು ರ್ಮೂಷಿಕೋ(ಮ್ಯಾ)ಿಯು m ರ್ಗಿರಿಕಾ ಬಾಲಮೂಷಿಕಾ |?) 
ಚುಂಚುಂದರೀ ಗಂಧಮೂಹೀ ೦ ದೀರ್ಥದೇಹೀ (ತು) ಮೂಷಿಕಾ |! ೧ ೨೩೨ 

a Juckal 10. bCats5. clIguana3. ಊಂ Porcupine. 
e Quills cf the porcupine 3. fA swift antelope 2. 8 Wolf3. 
hDeerS i Any product—of the she-antelope 1, of the he- 
antelope, (as flesh, skin, horns, ೮1೦.) 1. j Various kinds of 
deer. & Different kinds of antelopes. 1 General name fora 
beast. m Rat 3. n Mouse 2. ೦ A kind of mouse 2. 
p Bandicoot or pig-rat (Mus glganteus) 2. 

a ನರಿ ೧೦. 0 ಬೆಕ್ಳು ೫. ೧(ಉಡ ೩. d ಮುಳ್ಳು ಹಂದಿ ೨. 
e ಮುಳ್ಳು ಹೆಂದಿಯ ಮುಳ್ಳು ೩. 8 ವಾಯು ಮೃಗ, ಗಾಳಿಗೆದುರಾಗಿ ನಡೆ 
ಯುವ ಸ ಸ್ವಭಾವವುಳ್ಳ ದ್ದು ೨. 8 ತೋಳ ೩. h ಜಿಂಕೆ ೫. f ಹೆಣ್ಣು 
ಟಟ ಚರ್ಮ ಈ 0 ಕುತ ೧, ಗಂಡು ಜಿಂಕೆಯ ಚರ್ಮ ಮುಂತಾದುವು ೧. 
7 ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ. ಚರ್ಮವುಳ್ಳ ಜಿಂಕೆಯ ಭೇದಗಳು. ಹ ಸಾರಗದ ಚೇದಗಳು. 
7 ಚರಿ ಮೃಗ, ಕಡವೆ, ಎಂಬು ಕಾಲುಗಳಿಂದಲೂ ಎರಡು ತಲೆಗಳಿಂದಲೂ 
ಕೂಡಿ ಸಿಂಹವನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಮೃಗ, ಕತ್ತೆ ಕಿರುಬ, ದೊಡ್ಡ ಜಾತಿಯ ಚಮರಿ, 
ಕಾಡುಹಸ್ಕು ಮೊಲ, ಇವು ಮುಂತಾಗಿ ಸಿಂಕ್‌ ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಗೂ ಮುಂದೆ 
«ಹೇಳುವ ಗೋವು ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಗೂ ಪಶು ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಹೆಸರು. 
7 ಇಲಿ ೩. n ಚಿಟ್ಟಲಿ ೨... ೦ ಮೂಗಿಲಿ ೨. 7 ಹೆಗ್ಗಣ ಸ 


ದ್ದಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೭೫ 


ಸರಚಿಃ ಕೃ ಕಲಾಸ ಸ್ಟಾ) 4 ನ್ಮುಸಲೀ ಗೃಹೆಗೋಧಿಕಾ lb 
ಲೂತಾ(ಸ್ಟೀ) ತಂತುವಾಯೋರ್ಣನಾಭ ಮರ್ಕಟಕಾ (ಸಮಾ) le ೨೨೩೩. 
ನೀಲಂಗು (ಸ್ತು) ಕೈಮಿಃ ಡೆ ಕರ್ಣಜಲೂಕಾ ಶತಪದ್ಯು(ಭೇ) !ಅ 


ವೃಶ್ಚಿಕಶ್ಯೂಕಕೀಟ(ಸ್ಸಾ) ದಳಿ ದ್ರೋಣೌ್‌(ತು) ವೃಶ್ಚಿಕೇ lg ೨೩೪ 
ಪಾರಾವತಃ ಕಲರವಃ ಕಪೋತೋ(ಥ?) ಡ ಶಶಾದನಃ | 

ಹತ್ರೀ ಶ್ಯೇನ / ಉಲೂಕ (ಸ್ತು) ವಾಯಸಾರಾತಿವೇಚಕ್‌ಾ ॥ ೨೩೨% 
ವ್ಯಾಘ್ರಾಟಿ (ಸ್ತು) ಭರದ್ವಾಜಃ ಹ ಖಂಜರೀಟ (ಸ್ತು) ಖಂಜನಃ |] 
ಲೋಹಪೃಷ್ಠ(ಸ್ತು) ಕಂಕ(ಸ್ಟ್ಯಾ 71 ದಥೆ) ಚಾಷಃ ಕಿಕೀದಿವಿಃ lr ೨೩.೬. 


ಕಳಿಂಗ ಭೃಂಗ ಧೂಮ್ಯಾಟಾ ೦ (ಅಧೆ ಸ್ಯಾ) ಚ್ಛತಪತ್ರಕಃ 
ದಾರ್ವಾಘಾಟೋ p (ಧ)ಸಾರಂಗಃ ಸ್ತೋಕಕಶ್ರಾತಕ (ಸ್ಪಮಾಃ) [| ೨೩೩ 


ಕ್ರಕವಾಕು ಸ್ತಾಮೃ ಚೂಡಃ ಕುಕ್ತುಟಿಶ್ಚರಣಾಯುಧೆಃ | ye 


ಚಟಕ; ಕಲವಿಂಕ(ಸ್ಟಾ ತ್ತಸ್ಯ ಸ್ರೀ) ಚಟಕಾ (ತಯೋಃ) (| ಲ್‌ 
(ಪುಮಪತ್ಯೇ) ಚಾಟಕ್ಸೆರ (ಸ್ತ್ಯ್ಯಪತ್ಯೇ) ಚಟಕ್ಸೆ (ವ ಸಾ) | 
ಕರ್ಕ್ಶರೇಟುಃ ಕರೇಟುಃ (ಸ್ಯಾ) ಃ ತ್ಸ ಕಣಕ್ರ್ರಕರೌ (ಸವಕೌ) lu. ೨೭3೯೫ 


a The gecko (Lacerta gecko) 2. b House-lizard 2. 
c Spider 4. d Insect, worm, animalcule 2. e Centipede 2. 
f Insects having stings 2. 8 Scorpion3. 1೫12೦೪೮ ೦೫ ೧18೦೫ 3. 
1 Hawk or falcon 3. jOwl3. KA black long-tailed bird, 
the king-crow 2. 1Wagtail2. mHeron2. nJay2. oTbhe 
fork-tailed shrike (Lanius coerulescens) 3. p Wood pecker 2. 
gq The chataka bird (Cuculus melanolcucus) 3. r A cock, a 
fowl in general 4. s Cock-sparrow 2, hen-sparrow 1, young 
cock-sparrow 1, young hen-sparrow 1. 1 Crane 2. uAkind 
of partridge (Perdix sylvatica) 2. 

a ವೋತಿಕ್ಯಾತ ೨. ಥಿ ಹೆಲ್ಲಿ೨. ಂಜಾಡಳ. ಡೆಹುಳ.೨. 9 ಜರಿ 
೨. ಕಣಜ ಮುಂತಾದ ಮುಳ್ಳಿ ರುವ ಹುಳ ೨. ಅ ಹೇಳು ೩.  % ವಾರಿ 
ವಾಳ ೩. 8 ಗಿಡಗ ೩. 7 ಗೂಬೆ ೩. ಹ ಭರದ್ವಾಜ ಹೆಕ್ಕಿ ೨. 1 ಶಾಡಿಗೆ 
ಸೊಗಸಿನ ಹೆಕ್ಳೈ ೨, ೫m ರಣಹೆದ್ದು ೨. 7೫) ಹಂಗನ ಹಕ್ಕಿ ೨. 0೦ ಹೊಳೆ 
ಯೊಳಗಾಡುವ ಕುಕ್ಕಟಿಯೆಂಬ ಹಕ್ಕಿ ೩. ಮರಕುಟಿಗ ೨. q ಮಳೆ 
ಗುಟುಕಿನ ಹಕ್ಕಿ ೩. 7 ಕೋಳಿ ೪. 6 ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿ ೨, ಹೆಣ್ಣು ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿ ಣ್ಕ 
ಗುಬ ಚಯ ಗಂಡು ಮರಿ ೧, ಗುಬಚೆ, ಯ ಹೆಣು ಮರಿ ೧. 1 ದೊಡ ಜಾತಿಯ 

ಬಿ ಇ ಬಿ ಒಡ ೧ ರಾ 

ಕೊಕ್ಕರೆ ೨. 1 ಕಬ್ಬಕ್ಕೈ ೨. 


೭೬ ಅಮರೆಕೋ ಶಶ 


ವನಪ್ರಿಯಃ ಪರಭ್ಛತಃ ಕೋಕಿಲಃ ಪಿಕ (ಇತ್ವವಿ) la 

ಕಾಕ(ತು) ಕರಟಾರಿಷ್ಟ ಬಲಿಪುಷ್ಯ ಸಕೃತ್ರ್ರಜಾ ೪ || ೨೪೦ 
ಧ್ಯಾಂಕ್ಲಾತ್ಮಘೋಷ ಪ ಪರ ಸಾ (ಅಪಿ) | 

ಚೆರಜೇವೀ( ಚೆ ಸ )ಕವೈಷ್ಟಿ ರ್ಮ್‌; ಕಳಿಃ ಪಿಕವರ್ದೆನಃ 10 ೨೪೧ 


ದ್ರೋಣಕಾಕ(ಸ್ಸು) ಹೌಕೋಲೋ Cc Bp ಕಾಲಕಂಟಕಃ 1d 
ಆತಾಯಿ ಚಿಲ್ಲ್‌ € ದಾಕಾ ನಾಯ್ಯ ಗ ಗಥ ಸ್ಪ ಕೇರ ಶಂಕೌ (ಸವರೌ) lg ೨೪.೨ 


ಕ್ರುಬ್‌ಕ್‌್‌್ರ್‌೦ಂಚೋ % (ಧೆ) ಬಕಃ ಕಹ್ವೆಃ [ ಪುಷ್ಟರಾಹ್ವ್‌ (ಸ್ತು) ಸಾರಸಃ 1 


ತಫೋಕತ್ತ ಶೈಕೃಶ್ಚಕ್ರವಾ ಕೋ ರಧಾಂಗ್ಯಾಕ್ಟ್‌ಯ ನಾಮಕ) hk ೨ಿ೪ಪ್ಲಿ 
ಕಾದಂಬಃ ಕಲಹೆಂನಸ(ಸ್ಟ್ಯಾ) 1 ದುತ್ಫ್ಯೋಶ ಕುರರೌ (ಸಮೌ) 1 
ಹೆಂಸಾ(ಸ್ಸು ) ಶ್ತ ಶ್ರೇತಗರುತಶ ಶೃಕ್ರ್ರಾಂಗಾ ₹ ಮಾನಸೌಕಸಃ ln ೨೪೪ 


ರಾಜಹಂಸಾ ಸು ತೇ ಚು ಚರಣೈರ್ಲೊಹಿತೈಸ್ಸಿತಾ2) !0 
(ಮಲಿನೈ) ರ್ಮಲ್ಲಿಕಾಕ್ಟ ಸ್ತೇ) p ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾ (ಸ್ಕಿ ತೇತರ್ನೆಃ) [0 ೨೪ 
ಶರಾರಿ ರಾಟರಾತಿ(ಶ್ಚ) 7 ಬಲಾಕಾ ಬಿಸಕಂರಿಕಾ 15 7 


ಒಂ 





a The Indian cuckoo (Cuculus indicus) 4. b Crow 14. 
c Raven 2. d Gallinule, water-hen or coot 2. e Wild turkey 
2. fKte2. ¢Parrot2. hAkindof heron or ೦೮೫1೦೪7] 2. 
{iA Kind of crane (Ardea nivea) or perhaps the booby, ೩ kind 
of pelican 2. J} The Indian crane or cyrus (Ardea sibirica) 2. 
k The ruddy goose (Anas casarca) 4. 1A kind of duck or 
8೦೦5೮, perhaps the teal or drake 2. m Osprey 2. nA goose, 
gander, swan. phoenicopteros 4. ೦ A white goose with red 
legs and bill, a flamingo 1. pA gannet or kind of goose 
with brown legs and bili 1. 05 .ಓ goosewith black legs and 
blll. r The bird Turdus ginginianas 3. 5 A kind of crane 
or curlew 2. 

೧ ಕೋಗಿಲೆ ೪. ಗಿ ಕಾಗೆ ೧೪. ೧ ದೊಡ್ಡ ಜಾತಿಯ ಕಾಗೆ, ಹೊಲೆ 
ಕಾಗೆ ೨. ಡೆ ನೀರುಕೋಳಿ, ಕೆಲವರು ನೀರುಕಾಗೆಯೆನ್ನುವರು ೨. ಅ ಮುಂಡು 
ಮುಳಕನ ಹಕ್ಕಿ ೨. "ಹದ್ದು ೨. 8 ಗಿಳಿ೨. ಡಿ ಥೀರುಕೊಕ್ಟರೆ ೨. 
i ಕೊಕ್ಳರೆ ೨. ನೀರು ಹೆಕ್ಸಿ ತಾವರೆಹಕ್ಕಿ ೨. % ಚಕ್ರವಾಕ ಪಶ್ತಿಳ 
1 ದೊಡ್ಡ ಜಾತಿಯ ಹಂಸ.೨. 7? ಕುರುವ ಹಕ್ಕಿ ೨. 7) ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಂಸ 
ಪಕ್ಷಿಯ ಹೆಸರು ೪. ೦ ಕೆಂಮಾದ ಕಾಲುಗಳೂ ಕೊಕ್ಳೂ ವುಳ್ಳ ಬಿಳಿಯ ಹೆಂಸ 
೧. 0 ಮಲಿನವಾದ ಕಾಲೂ ಕೂಕ್ಳೂ ವುಳ್ಳ ಹೆಂಸ ೧. 1 ಕಪ್ಪಾದ ಕಾಲೂ 


ಕೊಕ್ಳೂವುಳ್ಳ ಹೆಂಸ ೧. ಸರಕುಬ್ದ ಹಕ್ಕ ೩. 5 ಬೆಳ್ಳಕ್ಕಿ ೨. 


ದ್ವಿತೀ ಲೆಂ೯೪ಂೆ ೩೬ 


(ಹಂಸಸ್ಯ ಯೋಷಿ) ದ್ವರಟಾ ೩ (ಸಾರಸಸ್ಯತು) ಲಕ್ಷ್ಮಣಾ (ಶಿ ೨೪೬. 
ಜತುಕ್ಟಾಜಿನಪತ್ರಾ (ಸ್ಟಾ) ೭ ತ್ರರೋಷ್ಟ್ವೀ ತೈಲವಾಯಿಕಾ ಣಿ 
ಚರ್ಕಣಾ ಮಕ್ತಿಕಾ ನೀಲಾ [ಲೀ] 6 ಸರಘಾ ಮಧುಮಕ್ಷೌಕಾ 17" ೨೪೭. 


ಪತಂಗಿಕಾ ಪುತ್ಮಿಕಾ (ಸ್ಕಾ) 2 ದ್ಹಂಶ(ಸ್ತು) ವನಮಶ್ತಿಕಾ ಚ) 
ದಂಶೀ (ತಜ್ಜಾತಿರಲ್ಪಾಸ್ಯಾ) / ದ್ದಂಡೋಲೀ ವರಟಾ (ದ್ವಯೋಃ) 1/7. ೨೪೮ 
ಭ್ರೃಂಗಾರೀ ಚೀರಿಕಾ ಚೀರೀ ಮಿಲ್ಲಿಕ(ಚ ಸಮಾ ಇಮಾಃ) !% 


(ಸವತ) ಪತಂಗ ಶಲಭೌ / ಖಡ್ಯೋತೋ ಜ್ಯೋತಿರಿಂಗಣಃ 1 ೨೪೯ 
ಮಧುವ್ರತೋ ಮಧುಕರೋ ಮಧುಲಿಣ್ಮಢು ವಾಳಿನಃ | 

ದ್ಲಿರೇವ ಪುಷ್ಪಲಿಡ್ಸ್ಟಂಗ ಷಬಟೈದ ಭ್ರಮರಾಳಯಃ | ೨೫೦ 
ಇಂದಿಂದಿರಶ್ಶಂಚರೀಕೋ ರೋಲಂಬೋ ಬಂಭರ (ಶ್ರ ಸಃ) [72 

ಮಯೂರೋ ಬರ್ಶಿಣೋ ಬರ್ಜೀ ನೀಲಕಂರೋ ಭುಜಂಗಭಬುಕ್‌ [| ೨೫೧ 


ಶಿಖಾವಳ ಶ್ರಿ ಖೀ ತೇ ಮೇಘನಾದಾನುಲಾನ್ಯೆ (ಹಿ) ೧ 
ಕೇಕಾ (ವಾಣೀ ಮಯೂರಸ್ಯ) /p (ಸವಂ್‌್‌) ಚಂದ್ರಕ ಮೇಚಕೌ lg ೨೫.೨ 
ಶಿಖಾ ಚೂಡಾ / ಶಿಖಂಡ(ನ್ಸು) ಪಿಂಛಬರ್ಹೇ (ನಪುಂಸಕೆಲ) | 


ಖಗೇ ವಿಹಂಗ ವಿಹೆಗ ವಿಹೆಂಗಮ ವಿಹಾಯಸಃ 1 ೨೫೩ 
ಶಕುಂತ ಪಕ್ಷಿ ಶಕುನಿ ಶಕುಂತ ಶಕುನ ದ್ವಿಜಾಃ | 
ಪತತ್ರಿ ಪತ್ರಿ ವತಗ ವತತ್ರತ್ರರಧಾಂಡಜಾಃ | ೨೨1೪ 


ನಗೌಕೋ ವಾಜಿ ವಕಿರವಿ ವಿಷ್ಟಿರ ಪತತ್ರಯಃ 


—— i ದ ರಾ ಸಿ ಹಾ ಪಾರಿವಾಳ: ಡ್‌ 


aA female swanl. b The female of the Indian 
crane 1. c A bat 2. 1 A cockroach 2. e A fly 2. 
f Honeybee 2. gAkindofbee2. hAgadfy2. iAnother 
kind of the same 1. jWasp2. 'kAkindofcrickett4. {A 
small grasshopper 2. mA fie-fy2. nBeel1S.oPeaccck9. 
p The cry of the peacock 1. Gg The eyes ina peacock’s 1೭18೨. 
r A peaccck’screst2. sA peacock’s tail 3. 

a ಹೆಣ್ಣ ೦ ಣಃ bp ಹೆಣ್ಣು ಜಾವರೆ ಹಕ್ಕಿ ಇ. ೧ ಕಹಟ ಹಕ್ಕಿ ೨. 
4 ಹೊಡೆ ಮೂಗು ಹೆಕ್ಕಿ ಜಿರ್ಲೆ ೨. 0 ನೊಣ ೨. ಜೇನು ನೊ ೨. 
8 ಹೆಣ್ಣು ವತಂಗದ ಹುಳ ೨. 1/1 ಕಾಹು ಮೊಣ ೨. ] ಸಣ್ಣಜಾತಿಯ ಹಾಡು 
ನೊಣ ೧. 7 ಕಣಜದ ಹುಳ ೨. ಹ ಜೀರುಂಡೆ ೪. 1 ಪತಂಗದ ಹುಳ, 
ವಮಿಡಿತೆಗೂ ಹೆಸರು ೨. ಗಣ ಮಿಂಂಚಂಹುಳ ೨. 7? ತುಂಬೈ ಭ್ರಮರ ೧೫. 
೦ ನವಿಲು ೯. p ನವಿಲ ಕೂಗು ೧ ಇ ನವಿಲುಗರಿಯ ಮೇಲಿರುವ ಕಣ್ಣು ೨, 


7” ನವಿಲ ಜುಟ್ಟು ೨... €ಳ ನವಿಲ ಪುಕ್ಕ ನ 


ಅವಂರೆಕೋಶ 


೭೮ 

ನೀಡೋದ್ಸವಾ ಗರುತ್ಮಂತಃ ಪಿಶ್ಸಂತೋ ನಭಸಂಗಮಾಃ la -೨181 
(ತೇಷಾಂ ವಿಶೇಷಾ) ಹಾರೀತೋ ಮದ್ದು ಃ ಕಾರಂಡವಃ ಪ್ಲವಃ | 

ತಿತ್ತಿರಿಃ ಕುಕ್ಕು ಭೋ ಲಾವೋ ಜೀವಂಜೀವಶ್ಚ ಕೋರಕಃ I ೨೫೬ 
ತೋಯಸ್ಠಿ, ಕಷಿ ಇ ಭಕೋ ವರ್ತಕೋ ವತಿನೆಕ[(ದೆಯಿ Ip 

ಗರುತ್ತಕ್ರ, ಚ್ಛದಾ ನ ವತ್ರಂ ಪತತ್ರ್ಯಂ (ಚ) ತಮೂರುಹೆಂ [೧ ೨೫ 
(ಸಿ ನಿ ಪಠತಿ: ಪಕ ಮೂಲಂ d | ಚಂಚುಸ್ಟೊ (ಟ (ರುಭೇ ಸ್ತೀಯರ”) 1e 
ಪ್ರಡೀನೊ (ಡ್ಲೀ ic (ನ್ಯೇತಾಃ ಖಗಗತಿಕ್ರಿಯಾ 8) ರ್ವ ೨೫೮ 
ವೇಶೀಕೋತೋ (ದ್ವಿಹೀನೇ)ಂಡಂ 8 ಕುಲಾಯೋ ನೀಡ (ಮಸ್ತಿಯಾಂ) !/ 
ನೋತಃ ಪಾಕೋರ್ಭಕೋ ಡಿಂಭಃ ಪೃಧುಕ ಶ್ಶಾಬಕ ಶ್ರಿ ಶುಃ lj ೨ಾೇ೯ 
(ಸ್ಪಿೀೀಪುಂನ್‌್‌) ಮಿಧುನಂ ದ್ರಂದ್ವಂ J ಯುಗ್ಮಂ(ತು) ಯುಗಳಂ ಯುಗಂ | 
ಸಮೂಹ್‌ ನಿವಹೆ ವ್ಯೂಹ ಸಂದೋಹೆ ವಿಸರವೃಜಾಃ [| ೨೬.೦ 
ಸ್ಫ್ಕೋವಕೌಘ ನಿಕರ ವ್ರಾತ ವಾರಸಂಘಾತ ಸಂಚಯಾಃ 

ಸಮುದಾಯ ಸ ಸ ಮುಡೆಯ ಸೆ ನ್ಸಮವಾಯಶ್ಚ ಯೋ ಗಣಃ | ೨೬೧ 
(ಸ್ತ್ರಿಯಾಂತು) "ಸಂಹತಿಬ್ಬ ಖಿ ನಿಕುರುಂಬಂ ಕದಂಬಕಂ | 

ಪೂಗೋ ವಿತಾನಂ ವ್ರಕರೋ ಮಂಡಲಂ ಚಕ್ರವಾಳಕಂ [ ೨೬.೨ 


ಪಟಲಂ ವೇಚಿಕಾ(ಸ್ತ್ರೀಸ್ಯಾ)ಚ್ಛ್ಚಕೃಂ ಜಾತಂ(ಚ) ಜಾಲಕಂ J 
(ಬೃ ೦ದಭೇದಾಃ) (ಸಮ್ಮೆ) ರ್ವ ರುರ್ಗಃ ೫ ಸಂಘನಾರ್‌ (ತು ಜಂತುಭಿ8) [lp ೨೬೨೩ 
ಪಾರು 1) ಕುಲಂ ೦ ಜಟ. (ತಿರಶ್ಪ್ಯಾ ೦ ವುನ 0899) ) Pp 


ತಾರಾ ಪಾರ ರಾರಾ ಜಾ... ... ತಾರಾಂ ದೂರಾ ದಡ ತಾತಾರ್‌ ಆರಾ ಜಾಫರ ರಾಷ್‌ ಯ 


a Bird 27. b Different kinds of birds. c Wings 6. dThe 
rootofawing2 ಆ 83೧೦೩೬ 2. f Flying forward 1, Flying upl, 
Flying together 1. gEggs3. haNest2. iThe young of any 
animal 7 |} Pairing 2 & Pair or couple 3. 1 Any collection, 
೩5 ೩ group, flock, crowd, multitude, heap, etc.,32. mA 
class, a rauititude of similar things 1. nAn assembly of 
animals 2. ೦ An essembly of homogeneous animals 1. p An 
assembly of birds, beasts 1. 

a ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹತ್ತಿಯ ಹೆಸರು ೨೬. b ಹ್ಹಿ ಜಾತಿ ವಿಶೇಷಗಳು 

ಲ ರೆಕ್ಸೈ ೬. 4 ರೆಕ್ಕಯ ಬುಡ ೨. ಆ ಕೂಕ್ತು ೨. _ ಪಕ್ಷಿಯ ಗಮನ. 
Si ೩. £ ಮೊಟ್ಟೆ, a. / ಪಕ್ಷಿಗಳ ಗೂಡು ೨. 1 ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 
ಮಾ ಜಳ ಮರಿಗಳ ೭. 7 ಹೆಣ್ಣು ರ್ಗಹುಗಳ ಜೊತೆ ೨. 1. ಇತರ 
ಎ "ಜೂತೆ 2 1 ಗುಂಪು ೩೨. 77] ಸಮಾನವನ್ಮ್ನ್ಮು ಗಳ ಗುಂಪು ೧. 
n ಶಿರ್ಯಗ್ಹಂತುಗಳ ಗುಂವು ೨. ೦ ತಿರ್ಯಗ್ನ ಗ ೦ತುಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನಜಾತಿಯ ಜಂತು 
ಗಳ ಗುಂಪುಣ ಗಿ ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಬಟ್ಸ್‌ ಉಳಿದ. ಜಂತುಗಳ ಗುಂಪು ೧: 





ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೭೯ 


(ಪಶೂನಾಂ) ನಮಜೋs ೩ (ನ್ಯೇಷಾಂ) ಸಮಾಜೋ ಥಿ (ಧೆ ಸಧರ್ಮಿಣಾಂ [| 
ಸ್ಕಾ) ನ್ತಿಕಾಯಃ ಪುಂಜರಾಶೀ ಉತ್ಪರಃ ಜೊ (ಮಸ್ಟಿ ಯಾಂ) le 

ಕಾಪೋತ ಶೌಕ ಮಾಯೂರ ತೈತ್ತಿರಾದೀನಿ (ತದ್ದಣೆಲ) Id _೨೬.೫1 
(ಗೃಹಾಸಕ್ತಾಃ ಪಕ್ತಿಮೃಗಾ) ಶೇಕ (ನ್ಯು)ರ್ಗೃಹ್ಯಕ್ನಾಶ್ಚ ತೆಲ 


| ಇತಿ ಸಿಂಹಾದಿವರ್ಗಃ [| 





VI. ಮನುಷ್ಕವರ್ಗ-ಖMANUSHYA-VARGA. 


ಮನುಷ್ಯಾ ಮಾನುಷಾ ಮರ್ತ್ಯಾ ಮನುಜಾ ಮಾನವಾ ನರಾಃ | ೨೬೬ 
(ಸ್ಫುಃ) ಪುಮಾಂಸಃ ಪಂಚಜನಾಃ ವುರುಷಾಃ ಪೂರುಷಾ ನರಃ |" 

ಸ್ತ್ರೀ ಯೋಷಿ ದಬಲಾ ಯೋಷಾ ನಾರೀ ಸೀಮಂತಿನೀ ವಧೂಃ | ೨೬೭ 
ಪ್ರತೀಪದರ್ಶಿನೀ ಮಾಮಾ ವನಿತಾ ಮಹಿಳಾ (ತಧಾ) | 

(ವಿಶೇಷಾಸ್ತ್ರ್ವಂ) ಗನಾ ಭೀರೂಃ ಕಾಮಿನೀ ವಾಮಲೋಚನಾ [| ೨೬೮ 
ಪ್ರಮದಾ ಮಾನಿನೀ ಕಾಂತಾ ಲಲನಾ (ಚ) ನಿತಂಬಿನೀ | 

ಸುಂದರೀ ರಮಣೀ ರಾಮಾ ಕೋವನಾ (ಸೈವ) ಭಾಮಿನೀ [| ೨೬೯ 


ವರಾರೋಹಾ ಮತ್ತ ಕಾಶಿನ್ಬುತ್ತಮಾ ವರವರ್ಣಿನೀ 12 
(ಕೃತಾಭಿವೇಕಾ) ಮಹಿಷೀ 1 ಭೋಗಿನ್ಯೋಂ(ನ್ಯಾ ನೃಪಸ್ತ್ರಿಯಃ) | ) ೨೭೦ 
ಪತ್ನೀ ವಾಣಿಗೃಹೀತೀ (ಚ) ದ್ವಿತೀಯಾ ಸಹಧರ್ಮಿಣೀ | 


— ಜಾಂ ಸವನ ಅಜಂ ವಾ ರಾಜಾ — pees ಡಾ po es ಹಾ i ಹ ಂ" ಭಾ ಸಭಾಂ 








aA herd of beasts 1 b An assembly of rational 1೮17851. 
cA heap or mass, ೩5 of gran 5. dA ilightof 018೮೦೫5 1 a 
flock of parrots 1, ೩ flock of peacocks 1, a flight of part- 
ridges 1. eA tame or domesticated animal or bird 2. f# Man, 
mankind 11. 8೯ Woman, womankind 11. Ah Different names 
for a woman according to her qualities 18. iA queenl. 
j Royal concubine 1. 

a ಪಶುಗಳ ಗುಂಪು ೧. ಗ ಪಶುಗಳಲ್ಲದೆ ಸಮಾನ ಧರ್ಮವುಳ್ಳ ಇತರ 
ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಗುಂಪುಣ. ೧ ಧಾನ್ಯಾದಿಗಳ ಗುಡ್ಡೆ ೫. ಡೆ ಪಾರಿವಾಳ ಮುಂತಾದ 
ಆಯಾ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಗುಂಪುಗಳು. ಅ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಿದ ಹೆಕ್ಕಿಗಳು ಮತ್ತು ಮೃಗ 
ಗಳು ೨. Jf ಮನುಷ್ಯ ೧೧. 8 ಹೆಂಗಸು ೧೧. ಗ ರೂವಾದಿ ಕಾರಣಗಳಿಂ 
ದುಂಬಾದ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಬೇರೆಬೇರೆ ಹೆಸರುಗಳು ೧೮. ; ಪಟ್ಟ ದರಾಣ er 


J] ಅರಸಿನ ಬೇರೆ ಸ್ರಿ ೧. 


ಪಲ. ಅನುರಳಕೋ ಶಶ 


ಭಾರ್ಯಾ ಜಾಯಾ (ಥೆ ವುಂ ಭೂಮ್ನಿ) ದಾರಾಃ ೧ (ಸ್ಕಾತ್ತು) ಕುಟುಂಬಿನೀ! 
ಪುರಂಧಿ ೪ ಥಿ ಸುಚರಿತ್ರಾ (ತು) ಸತೀ ಸಾಧ್ವೀ ಪತಿವ್ರತಾ lc 


ಕೃತಸಾವತ್ಲಿಕಾಾಧ್ಯೊಢಾಾಧಿವಿನ್ನಾ ad (ಧೆ) ಸ್ತಯಂವರಾ || ೨೭.೨ 
ವಕಿಂವರಾ (ಚ) ವರ್ಯಾ € (ಥ) ಕುಲಸ್ತ್ರೀ ಕುಲವಾಲಿಕಾ | 

ಕನ್ಯಾ ಕುಮಾರೀ 2 ಗೌರೀ (ತು) ನಗ್ನಿ ಕಾಾನಾಗತಾರ್ತವಾ [| ೨೭೩. 
(ಸ್ಯಾ) ನೃಥ್ಯುಮಾ ದೃಷ್ಟರಜಾ ಸ್ಮರುಣೀ ಯುವತಿ (ಸಮೇ) |) 

(ಸಮಾಃ) ಸ್ತುಷಾಜನೀ ವಧ್ವೆ & ಶ್ರಿರಂಟೇ (ತು) ಸುವಾಸಿನೀ Wi ೨೭೪ 
ಇಚ್ಛಾವತೀ ಕಾಮುಕಾ(ಸ್ಟಾ) ೫ ದ್ವೃಷಸ್ಯಂತೀ (ತು) ಕಾಮುಕೀ | n 
(ಕಾಂತಾರ್ಥಿನೀ ತು ಯಾ ಯಾತಿ ಸಂಕೇತಂ ಸಾ)ಭಿಸಾರಿಕಾ lo ೨೭೨೫1 
ಪುಂಶ್ವ ಲೀ ಧರ್ಷಣೀ ಬಂಧಕ್ಕಸತೀ ಕುಲಟೀತ್ವರೀ | 

ಸ್ಟೈರಿಣೀ ಪಾಂಸುಲಾ ೫ (ಥಸ್ಯಾ) ದಶಿಶ್ಲೀ (ಶಿಶುನಾ ವಿನಾ) [0 ೨೭೬ 
ಅವೀರಾ (ನಿಷ್ಟತಿಸುತಾ) 7” ವಿಶ್ವಸ್ತಾ ವಧವೇ (ಸಮೇ) (4 

ಆಳಿ ಸಖೀ ವಯಸ್ಕಾ(ಚ) 1 ಪತಿವತ್ತಿ € ಸಭರ್ತೃಕಾ [24 ೨೭೭ 


A ತತಾ. ಬರಿಯಾ ಂ ಭಾ ಹಾಹಾ ಂ ವಾಖಾನ ಪಚಾ ನನ ಹಾಸ ಪಾ — ಕಾಪಾ ಸಹಾಯ ರಾರಾ... ಇಹ ಸಾಪ ಇರಲ್‌: ಇಂಧ. 


ಗಣ ನ ರಾನಾ ರಾ 


a Wedded wife 7. b The mother of a family 2. cA 
faithful wife 4. d Principal wife 3. eA girl who has chosen 
her husband 3. fA respectable woman 2. gA maiden or 
virgin 2. 1 young girl prior to menstruation 3. {A girl 
arrived at puberty 2. JA young womanZ2. K& Daughter-in- 
law 3. 1 She whose husband isalive 2. m One filled with 
desire 2. nA girtlinlove2. ೦ One who makes an assigna- 
tionl. 0 881೩11೦1 8. qA childless womanl. 7rA woman 
without husband or childl. sWidow 2. + A female 
frend 3. uA wifelving with her husband 2. 

a ಮದುವೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳ ಲ್ಪಟ್ಟ ಹೆಂಡತಿ ೭. ಥಿ ಪುತಾದಿ ಪರಿವಾರ 
ವುಳ್ಳ ಸ್ರೀ ೨. ೧0 ಪತಿವ್ರತೆ ೪. d ದೊಡ್ಡೆ ಹೆಂಡತಿ೩. ಅ ಗಂಡನನ್ನು 
ತಾನಾಗಿ ವರಿಸಿದವಳು ೩. J] ವ್ಯಭಿಚಾರಾದಿ ದೋಷವಿಲ್ಲದವಳು ೨. 
£ ಮದುವೆಯಿಲ್ಲದವಳು ೨. h ಮೈ ನೆರೆಯಬವಳು ೩. 1 ಹೊಸದಾಗಿ 
ಮೈ ನೆರೆದವಳು ೨. J] ವ್ರಾಯದವಳು ೨. ಹಸೊನೆ೩. 1 ಸುಮಂಗಲಿ ೨. 
1 ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಆಶೆಯುಳ್ಳವಳು ೨. 7 ರತಿಯಲ್ಲಿ ಆಶೆಯುಳ್ಳವಳು ೨. 
೦ ಪುರುಷನನ್ನು ಅವೇಕ್ಷಿಸಿ ಸಂಕೇತ ನ್ಹಳಕ್ಟೆ ಹೋಗುವವಳು ೧. ೫ ಹಾದರಿ 
ಗಿತ್ತಿ ಆ. ಇ ಮಕ್ತಳಿಲ್ಲದವಳು ೧. 7 ಗಂಡನೂ ಮಹಕ್ಟಳೂ ಇಲ್ಲದವಳು ೧. 
5 ಗಂಡ ಸತ್ತವಳು ೨. ಗೆಳತಿ ೩. ಬ ಗಂಡನುಳ್ಳವಳು ೨. 


ವಾ 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ಆ೧ 


ವೃದ್ಧಾ ಪಲಿಕ್ತಿ a ಪ್ರಾಜ್ಞ (ತು) ಪ್ರಜ್ಞಾ 0 ವ್ರಾಜ್ಞಾ.(ತು) ದೀಮತೀ 
ಶೂದ್ರ್ರೀ (ಶೂದ್ರಸ್ಯ ಭಾರ್ಯಾ ಸ್ಯಾ) 06 ಚ್ಬೂದ್ರಾ (ತಜ್ಜಾತಿರಂಗನಾ) le ೨೭೮ 
ಆಭೀರಿೀ(ತು) ಮಹಾಶೂದ್ರೀ (ಜಾತಿಪುಂಯೋಗಯೋಸ್ಸಮೇ) |/ 

ಅರ್ಯಾಣೀ (ಸಯ) ಮರ್ಯಾ(ಸ್ಯಾತ್‌) 8 ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣ್ಯ(ಹಿ) ॥ಡ ೨೭೯ 
ಉಪಾಧ್ಯಾಯ್ದಾ (ಪ್ಯು) ವಾಧ್ಯಾಯಿಾ ; (ಸ್ಯಾ) ದಾಚಾರ್ಯಾ (ಫಿ ಚ ಸ್ವತಃ) | 
ಆಚಾರ್ಯಾಜೀ (ತು ಪುಂಯೋಗೇ) ಓ (ಸ್ಯಾ) ದರಾ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ (ತಥಾ) ॥ಃ 
ಉಪಾಧ್ಯಾಯಾನ್ಯುವಾಧ್ಯಾಯಿನಾ m ವೋಟಾ (ಸ್ತ್ರೀ ಪುಂಸಲಕ್ಷಣಾ) lm 
ವೀರವತ್ತಿೀೀ ವೀರಭಾರ್ಯಾ ೦ ವೀರಮಾತಾ (ತು) ವೀರಸೂಃ lp ೨೫೧ 
ಜಾತಾಪತ್ಯಾ ಪ್ರಜಾತಾ (ಚ) ವ್ರಸೂತಾ (ಚ) ಪ್ರಸೂತಿಕಾ lq 

(ಸ್ತ್ರೀ) ನಗ್ನಿಕಾ ಕೋಟವೀ (ಸ್ಯಾ)? ದ್ದೂತೀ ಸಂಚಾರಿಕೇ (ಸಮೇ) ಟ್ರ ೨೮.೨ 
ಕಾತ್ಯಾಯನ್ಯ (ರ್ಧವೃದ್ಧಾ ಯಾ ಕಾಷಾಯವಸನ್ವಾಧವಾ) !/ 


a An old woman 2. bA 77೦17೧0೩70 whoisagood manager 
2. cA wise or sensible woman2. dThewifeofa Sudra 1. 
ಅ A female of the 5007೩ caste 1. fA female of the herds- 
men’s 07100 2. gA female of the Vaisya caste 2. h A female 
of the Kshatriya caste 2. iA female teacher 2. JA learned 
womanl. & Thewifeofa religious teacher 1. 1The wife 
ofa Vaisya 1; the wife of a Kshatriyal. m The wife ofa 
learned teacher 2. n Hermaphrodite 1. o The wife of a hero 
2. p The mother ofa her0o2. ಆ ಓ woman who has issue 
4. r Nude female 2. sHandmaid 2. tA middle-aged 
widow 1. 


೧ ಮುದುಕಿ ೨. ಗಿ ತಿಳಿದವಳು ೨. ೧ ಬಹಳ ಬುದ್ದಿ ಯುಳ್ಳ ವಳು ೨. 
ಡೆ ಶೂದ್ರನ ಹೆಂಡತಿ ೧. € ಶೂದ್ರ ಜಾತಿಯವಳು ೧. J ಶ್ರೇಷ್ಠಳಾದ ಶೂದ್ರ 
ಸ್ತ್ರೀ.೨. 8೯ ವೈಶ್ಯ ಸ್ತ್ರೀ ೨. Ap ಪ್ರತ್ರಿಯ ಸ್ತ್ರೀ ೨. ] ವಿದ್ಯೆ ಕಲಿಸುವವಳು ೨. 
7 ಧರ್ಮವನ್ನು ಉಪಪೇಶಿಸುವವಳು ೧. ಹ ಆಚಾರ್ಯನ ಹೆಂಡತಿ ೧. 7 ವೈಶ್ಯನ 
ಹೆಂಡತಿ ೧; ಕತ್ರಿಯನ ಹೆಂಡತಿ ೧. ?)1 ಉಪಾಧ್ಯಾಯನ ಹೆಂಡತಿ .೨. 
n ಪುರುಷ ಲಕ್ಷಣವುಳ್ಳ ಹೆಂಗುಸು ೧. ೦ ವೀರನ ಹೆಂಡತಿ ೨. p ವೀರನನ್ನು 
ಹೆತ್ತವಳು .೨. q ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೆತ್ತವಳು ೪. 7. ಬೆತ್ತಲೆಯಿರುವವಳು .೨. 
5 ದೂತಿ ೨. 1 ಅರ್ಧ ಮುದುಕೆಯಾಗಿ ಕಾವಿ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಟ್ಛ ರುವ ಗಂಡ 
ಸತ್ತವಳು ೧. 

6 


೮೨ ಅಮರಕೋಶ 


ಸ್ಟೆರಂಧ್ಲ್ರೀ (ಪರವೇಶ್ಮಸ್ಟಾ ಸ್ಪವಶಾ ಶಿಲ್ಪ ಕಾರಿಕಾ) la ೨೮೩. 
ಅಸಿಕ್ಷಿ € (ಸ್ಯಾದವೃದ್ಧಾ ಯಾ ವ್ರೇಷ್ಯಾಃಂತಃಪುರಚಾರಿಣ) Ib 

ವಾರಶ್ರ್ರೀ ಗಣಿಕಾ ವೇಶ್ಯಾ ರೂಪಾಜೀವಾ 0 (ಥೆ ಸಾ ಜನ್ನೆಃ [| ೨೮೪ 
ಸತ್ಯೃತಾ) ವಾರಮುಖ್ಯಾ (ಸ್ಯಾ) d ತುಟ್ಟಿ ನೀ ಶಂಭಳೀ (ಸಮೇ) le 

ವಿಪ್ರತ್ಲಿ ಕಾ (ತ್ರೀ)ಕ್ಷಣಿಕಾ ಡೈವಜ್ಞಾ, $ / (ಧೆ) ರಜಸ್ತಲಾ | ೨ಿಲಜ೫ಿ 
ಸ್ಲಿಧದ್ಮಿಣ್ಯವಿರಾತ್ರೇಯಿಾ ಮಲಿನೀ ವುಷ್ತವತ್ಯು (ಹಿ) | 
ಖುತುಮತ್ಯ(ಪ್ರ್ಯ)ದಕ್ಕಾ(ಪಿ) 8 (ಸ್ಯಾ) ದ್ರಜಃ ಪುಷ್ತಮಾರ್ತವಂ |) ೨೮೬. 
ಶ್ರದ್ಧಾಳು ರ್ದೋಹದವತೀ? ನಿಷ್ಟಳಾ ವಿಗತಾರ್ತವಾ |] 

ಆಪನ್ನಸತ್ವಾ (ಸ್ಯಾ) ದು ರ್ರಿಣ್ಯಂತರ್ವತ್ಲೀ (ಚ) ns Wa ೨೮೭ 
(ಗಣಿಕಾದೇಸ್ತು) ಗಾಣಿಕ್ಯಂ ಗಾರ್ಭಿಣಂ ಯರಕೌವತಂ (ಗಣೇ) 11 
ಪುನರ್ಭೂರ್ದಿಧಿಷೂ (ರೂಢಾ ದ್ವಿ) m (ಸೈನ್ಯಾ) ದಿಧಿಷುಃ (ಪತಿಃ) [7 ೨೮೮ 
(ಸತು ದ್ವಿಜೊಲ್ಲಿಗ್ರೇದಿಧಿಷೂ (ಸೈವ ಯಸ್ಯ ಕುಟುಂಬಿನೀ) !0 





a An independent female artist or decorator of the 
person working in another’s house, (alady’s maid) 1. DA 
female attendant in a seraglio, (a maid-of-honour)l. cA 
dancing-gi rl 4. dA skilled dancing-girll- eA procuress 2. 
fA female fortune-teller 3. gA menstruous female 8. 
hMenses3. iA pregnant woman longing for anything 2. 
J A woman who has ceased to menstruatel. KA pregnant 
womand4. 7A band of daucing-girlis 1; ೩ number of pregnant 
women 1;a group of young 81715 1. mA woman married a 
second tme 2. n Her husband 1. oA Brahmin who has 
married a widow 1. 

a ಕಂಡವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದು ಹೊಲಿಗೆ, ಮುಂತಾದ ಕ್ಟ ಗೆಲಸವನ್ನು 
ಮಾಡುತ್ತ ಸ್ವತಂತ್ರೆಯಾಗಿರುವವಳು ೧. 0 ಅಂತಃಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಮುದುಕಿ 
ಯಾಗದ ಸೇವಃಳು ೧. ಆ ಸೂಳೆ ೪. d ಜನರಿಂದ ಬಹುಮಾಸಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ 
ಸೂಳೆ ೧. ಆ ಪ್‌ ಶಿಡಿಕಿ ಎ೨. 8 ಕಣಿ, ಶಕುನ, ಮುಂತಾದವನ್ನು ಹೇಳುವವಳು 
೩. 8 ಮುಟ್ಗ ವಳುಆ. ಡಿಮುಟ್ಟು೭. ; ಬಸುರಿಯಾಗಿ ಬಯಕೆಯುಳ್ಳವಳು 
೨. J] ಮುಟ್ಟಿ ನಿಂತುಹೋದವಳು ೧. % ಬಸುರಿ ೪. 1 ಕ್ರಮವಾಗಿ ವೇಶ್ಯೈ, 
ಗರ್ಭಿಣಿ, ಯ 3,5, ಇವರುಗಳ ಗುಂಪು ೧. ೫ ಎರಡುಸಾರಿ ಮದುವೆಯಾದವಳು 
೨. ೫ ಎರಡು ಸಾರಿ ಮದುವೆಯಾದವಳ ಗಂಡ ೧. ೧ಂ ಎರಡು ಸಾರಿ ಮಡುವೆ 
ಯಾದವಳೇ ಯಾವನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಯಜಮಾನಿಯೋ ಅಂತಹ ದ್ವಿಜನು ೧. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ಲಿಷ್ಠಿ 


ಕಾನೀನಃ (ಕನ್ಯಕಾಜಾತಸ್ಸುತೋ) 0 (ಧೆ) ಸುಭಗಾಸುತಃ ॥ ೨೮೯ 
ಸೌಭಾಗಿನೇಯಃ ಥಿ (ನ್ಯಾ ತ್ಪಾ ರನೆ ನ್ರೊಹೇಯೆ (ಸ್ತು ಹರಸಿ ಸ್ತ್ರಿಯಃ) le 

ಪೈತ್ವ ಷ್ಠ ನೇಯಃ (ಸ್ಯಾ) ತೆ ಮ ತಪ್ತ ಕ್ಸಿ ಪ್ರೀಯ ಶ್ವ ಈ ಹಿತೃಷ್ಟ ಸು) ld ೨೯೦ 
(ಸುತೋ ಮಾತೃ ನಸು ಶ್ರ ತವಂ) e ವೈಮಾತ್ರೆ ಯೋ ವಿಮಾತೃ ಜಃ If 

(ಅಥ) ಬಾಂಧ*ನೇಯಃ (ಸ ಸ್ಯಾ) ಟಾ ನಿಸತೀಸುತಃ | ೨೯೧ 


ಕೌಲಟೇರಃ ಕೌಲಟೇಯೋ € (ಭಿಕುಕೀ ತು ಸ್ಮ ಯದಿ | 

ತದಾ) ಕೌಲಟಿನೇಯೋ(ಸ್ಕಾ 82 ಕೌಲಟೇಯೋ (ಹಿ ಚಾತ ಜೇ) inp ೨೯೨ 
ಆತ್ಮಜಸ್ತನಯಸ್ಸೂನುಸ್ಸುತಃ ಪುತ್ರ ಃ 1 (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ ತ್ರಮಾ | 

ಆಹುರ್ದುಹಿತರಂ ಸರೆ ಶೈಲ) / ತಹ ಪತ್ಯಂ ತೋಕಂ (ಶಯೋಸ ಸಮೇ) 1 ೨೯೩ 
(ಸ್ವ ಜಾತೇ ತ್‌ ೨ )ರಸೌರಸಳ್ಯ್ಯಿ 7 ತಾತ(ಸ್ತು ) ಜನಕಃ ಪಿತಾ [mm 


ಜನಯಿತ್ರೀ ಪ್ರಸೂರ್ಮಾತಾ ಜನನೀ ಣ ಭಗಿನೀ ಸೃಸಾ lo ೨೯೪ 
Fd (ತು ಸಮಾ ವತ್ಯು) p ರ್ನಪ್ರೀೀ ವೌತಿ (ಸುತಾತ್ಮಜಾ) lg 
(ಭಾರ್ಯಾಸ್ತು ಭ್ರಾತೃವರ್ಗಸ್ಯ) ಯಾತರಃ (ಸ್ಯುಃ ಪರಸ್ಪರಂ) lr ೨೯೫ 


a Son of an unmarried womanl. b Sonofarich mother 
2. cSon born of adultery 1. d Father’s sister’s son 2. 
ಅ Mother’s sister’s son 2. f Step-mother’s son 2. ¢ Bastard 
5. 11 5೦೧ ofa destitute woman of good character 2. 150% 5. 
j (The same with feminine terminations) Daughter 5. Kk Infant 
child 2. 1A legitimateson 2. m Father 3. n Mother 4. 
0 Sister 2. p Husband’s sister 1. ' q Grand-daughter 2. 

Husband’s brother’s wife 1. 


a ಮದುವೆ ಇಲ್ಲದವಳು ಹೆತ್ತ ಮಗನು ೧. ಸಿ ಭಾಗ್ಯವಂತೆಯ ಮಗನು ೨. 
ಒಬ್ಬನಿಗೆ ಅವ್ಯನ ಹೆಂಡತಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ದವನು ೧... 4 ಸೋದರತ್ಕೆಯ 
ರುಗನು ೨. ಆ ಹೀಗೆಯೇ ತಾಯಿಯೊಡಹುಟ್ಟಿ ದವಳ ಮಗನು (ಮಾತೃಷ್ಟಸೇಯ, 
ಆ ಸಷ್ಟಸ್ತ್ರೀಯ) ೨. 7'ಮಲತಾಯಿಯ ಮಗನು ೨. 8 ಹಾದರಗಿತ್ತಿಯ 

ಸುಗಮ ೫. ಡಿ ನತಿವ್ರತೆಯಾಗಿ ಭಿಕ್ಷುಕಳಾದವಳ ಮಗನು ೨. 1 ಮಗನು ೫. 

ಇವು ಸಿ ಸ್ಟ್ರೀಲಿಂಗವಾದತೆ ಮಗಳು ೫. 1 ಗಂಡು ಕೂಸಿಗೂ, ಹೆಣ್ಣು ಹೂಸಿಗೂ, 
ಜಾಮಾನ್ಯವಾದ ಹೆಸರು ೨. 1 ತನಗೆ ಹುಟ್ಟ ದವನು ೨. 1n ತಂದಿ ೩. 
ಜ ಶಾಯಿ ೪. ೧ ಒಡಹುಟ್ಟದವಳು ೨. yp NE ಒಡಹುಟ್ಟ ದವಳು, 
ಹಾದಿವಿ೧. 0 ಮಗನ ಅಥವಾ ಮಗಳ ಮಗಳು ೨. ೯ ಒಡಹುಟ, ದವರ 
ಹೆಂಡಿರು, ಓರಗಿತ್ತಿಯರು ೧. 





ಲಭ ಅಮರಹೊಪೆ 


ವ,ಜಾವತೀ ಭ್ರಾತ್ಮಜಾಯಾ 4 ಮಾತುಲಾನೀ (ತು) ಮಾತುಲೀ Ip 
(ಪತಿವತ್ತ್ಯೋಃ ವ್ರಸೂಃ) ಶ್ರಶ್ರೂಃ ೭ ಶ್ರಶುರ (ಸ್ತು ಪಿತಾ ತಯೋಃ) [0 ೨೯೬ 
(ಪಿತುರ್ಭ್ರಾತಾ) ಪಿತೃವ್ಯಃ (ಸ್ಯಾತ್‌) 6 (ಮಾತುರ್ಭ್ರ್ರಾತಾ ತು) ಮಾತುಲಃ |" 
ಸ್ಯಾಲಾ (ಸ್ಪ ರ್ಭ್ರ್ರಾತರಃ ಪತ್ನ್ಯಾ8) 8 (ಸ್ವಾಮಿನೋ) ದೇವೃದೇವರ್‌ೌ (ಗ 
ಬಾ| ಭಾಗಿನೇಯಃ (ಸ್ಯಾ) ೭ ಜ್ಹಾಮಾತಾ (ದುಹಿತುಃ ಪತಿಃ) |) 


ನಿತಾಮಹಃ (ಪಿತೃಪಿತಾ ತತ್ರಿತಾ) ವ್ರ ವೃಪಿತಾಮಹಃ [| ೨೯೮ 
(ಮಾತು) ರಾ ಒತಾಮಹಾ(ದ್ಯೇವಂ) ] “ಸಪಿಂಡಾ(ಸ್ತು ) ಸನಾಭಯಃ |) 
ಸಮಾನೋದರ್ಯ ಸೋದರ್ಯ ಸಗರ್ಲ್ಯ ನಹೆಜಾ (ನ್ಪಮಾಃ) |] ೨೯೯ 


ಸಗೋತ್ರ ಬಾಂಧವ ಜ್ಞಾತಿ ಟೂ ಸ್ವಸ್ತಜನಾ (ಸ್ಫಮಾಃ) lo 
ಜ್ಞಾ ತೇಯಂ ಬಂಧುತಾ (ತೇಷಾಂ ಕ್ರಮಾದ್ಭಾವಸಮೂಹಯೋಂ) lp ೩೦೦ 
ಧವಃ ಪ್ರಿಯಃ ವತಿರ್ಭರ್ಲಾ 9 ಜಾರ(ಸ್ಲೂ)ಪಹತಿ (ಸ್ಫಮೌ) (| 
(ಅಮೃತೇ ಜಾರಜಃ) ಕುಂಡೋ; (ಮೃತೇ ಭರ್ಕರಿ) ಗೋಳಕಃ !] ೩೦೧ 





a Brother’s wife 2. pb Mother’s brothber’s wife 2. c Mother- 
in-law 1. dFathcer-in-law 1. ಅ Father’s brother 1. f Mother’s 
brother 1. 8 Wife’s brother 1. Ah Husband’s brothers 2 
i: Sister’s son 2. J} Son-in-lawl. k Father’s father 1 ; father’s 
grand-father 1. 1 Mother’s father 1, mother’s grand-father 1. 
m A kinsman to the seventh generation in descent from a 
common ancestor 2. n Children of the same mother 4. oA 
kinsman entitled to the same family name6. p Right of 
inheritance 1, relationship 1. @ Husband4. r Paramour 2. 
5 The son of an adulteress born before the death of her 
uusband 1. ¢ Such a son born after the husband’s death 1. 

a ಒಡಹೇ ಟೈ ಭವನ ಹೆಂಡತಿ ೨. bಿ ನೋದರಮಾವನ ಹೆಂಡತಿ ೨. 
೮ ಗಂಡನ ತಾಯಿ ಅಥವಾ ಹೆಂಡತಿಯ ತಾಯಿ ೧. ಡೆ ಗಂಡನ ತಂದಿ ಅಥವಾ 
ಹೆಂಡತಿಯ ತಂದೆ ೧. 6 ತಂದೆಯ ಒಡಹುಟ ದವನು ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ, ದೊಡ ಪ್ರ ೧. 
f ಸೂದರೆ ಮಾವ೧. 8 ಹೆಂಡತಿಯ ಒಡಹುಟ ಶೈದವನು, ಮೈದ ೧. ಹ "ಗಂಡನ 
ಒಡಹಸ್ತಿ3 [ದವನು ೨. 1 ಸೋದರಳಿಯ ೨. ಬ ಅಳಿಯ ೧. | ತಾತ ೧; 
ಮುತ್ತಾ ky ೧. 1 ತಾಯಿಯ ತಂದೆ ೧; ಆತನ ತಂದೆ ೧. ೫ ದಾಯಾದಿ ೨. 
೫) ಒಡಯ. ದವರು ೪. 0 ಒಂದು ಕುಲದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ದವರು ೬. 7 ಜ್ಞಾತಿತನ 
ಹುತ್ತು ನಂಟಿತನ ೨ - ಆ ಗಂಡ ೪. 7? ಮಿಂಡ ೨. 5 ಗಂಡನಿರುವಾಗ ಮಿಂಡ 
ಎಂದ. ಹುಟ್ಟ ದವನು ೧. 1 ಗಂಡನು ಸತ್ತಮೇಲೆ ಮಿಂಡನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದವನು ೧. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೮೫ 


ಭ್ರಾತ್ರೀಯೋ ಭ್ರಾತ್ಸಜೇ 0 ಭ್ರಾತೃಭಗಿನ್ಯೌ ಭ್ರಾತರಾ (ವುಭೌ) 1b 


ಮಾತಾಪಿತರೌ ಪಿತರೌ ಮಾತರನಿತರೌ (ಪ್ರಸೂಜನಯಿತಾರೌ) 1 ೩೦.೨ 
ಶ್ರಶ್ರೂಶ್ವಶುರ'* ಶ್ಚಶುರೌ ಡೆ ಪುತ್‌ (ಪುತ್ರಶ್ವ ದುಹಿತಾ ಚ) !6 
ದಂಪತೀ ಜಂಪತೀ ಜಾಯಾಪತೀ ಭಾರ್ಯಾಪತೀ (ಚ ತೌ) ॥/ ೩೦೩ 


ಗರ್ಭಾಶಯೋ ಜರಾಂಯೀಃ 2 (ಪುಂ)ಸ್ಕುಲ,ಂ (ತು) ಕಲಲೋಟ(ಸ್ಟಿಯಾಂ) 1/ 
ಸೂತಿಮಾಸೋ ವೈಜನನೋ 1 ಗರ್ಭೋ ಭ್ರೂಣ (ಇಮೌ ಸವಾ) 17 ೩೦೪ 
ತೃತೀಯಾಪ್ರಕೃತಿಃ ಷಂಡಃ ಕ್ಲೀಬಂ ಷಂಡೋ ನಪುಂಸಕಂ |) 

ಶಿಶುತ್ತಂ ಶೈಶವಂ ಬಾಲ್ಯಂ 1 ತಾರುಣ್ಯಂ ಯೌವನಂ (ಸಮೇ) mn ೩೦೫ 
(ಸ್ಯಾ)ತ್ಸಾವಿರಂ (ತು) ವೃದ್ಧತ್ವಂ ೫ (ವೈದ್ಧಸಂಘೇನಿ) ವಾರ್ಸಕಂ lo 


ಪಲಿತಂ (ಜರಸಾಶೌಕ್ಲ್ಯ್ಯಂ ಕೇಶಾದ?) 0 ವಿಸ್ತನಾ ಜರಾ lg ೩೦೬ 
(ಸ್ಯಾ) ದುತ್ತಾನಶಯೋ ಡಿಂಭಃ ಸ್ತನವಾ(ಶ್ಚ) ಸ್ಮನಂಧಯಃ 1 
ಬಾಲ (ಸ್ತುಸ್ಯಾ)ನ್ಮಾಣವಕೋ 5 ವಯಸ್ಸಸ್ತರುಣೋ ಯುವಾ [1 ೩೦೭ 


ಪ್ರವಯಾ ಸ್ಪೃನವಿರೋ ವೃದ್ಧೋ ಜೀನೋ ಜೀರೋ ಜರ (ನ್ನಷಿ) Py 
ವರ್ಷೀರ್ಯಾ ದಶಮಾ ಜ್ಯಾರ್ಯಾ ೪ ಪೂರ್ವಜ[(ಸ್ತ))ಿಗ್ರಿಯೋಗ್ರ ಜಃ lw ೩೦೮ 


a Brother’s son 2. b Brothers and sisters 1. c Parents 3. 
d Parents-in-law 2. 6 Son and daughter 1. f Husband and 
wife4. 8 Womb 2. 1 Membrane surrounding the embryo ಖಿ 
i Month of confinement 2. jFatus2. k EunuchS. IChild- 
hood3. mYouth2. nOld age2. oA number of old 
people 1. p Greyness through age 1. 6 Extreme old age 2. 
r An infant at the breast 4. sBoy2. t Young man 3. 
u Old man 6. ೫ Very aged man 3. Ww Elder brother 3. 


4 ಒಡಹುಟ್ಟದವನ ಮಗ ೨. ಥಿ ಒಡಹುಟ್ಟಿದ ಗಂಡಸರು ಮತ್ತು ಹೆಂಗಸರು 
೨. 0 ತಾಯಿ ತಂದೆಗಳು ೩. 0ಅತ್ತೆ ಮಾವಂದಿರು ೨. 6 ಮಗಫೂ 
ಮಗಳೂ ೧. "ಗಂಡ ಹೆಂಡಿರು ೪. 8 ಬಸುರು ಉಂಬಾಗತಕ್ಕ ಭಾಗ ೨. 
ಡಿ ಬಸುರಿನ ಚೀಲ, ಮಾಸು ೨. ಹೆರಿಗೆಯ ತಿಂಗಳು ೨. _ ಬಸುರು ೨. 
ಹ ನಪುಂಸಕನು ೫. 1 ಹುಡುಗತನ ೩. ಣಪ್ರಾಯೆ೨. ಮುಪ್ಪು ೨. 
0 ಮುದಿತನ ಮತ್ತು ಮುದುಕರ ಗುಂಪು ೧. p ಕೂದಲು ನರೆವುದು ೧. 
4 ಮುಪ್ಪಿನ ವಿಕಾರ ೨. 7 ಎಳೆಯೆ ಮಗು ೪. ಆ ಹುಡುಗ೨. 1 ಪ್ರಾಯ 
ದವನು ೩. ಜ ಮುದುಕನು ೬, ೪ ಬಹೆಳ ಮುದುಕ ೩. ೫ ಅಣ್ಣನು ೩. 


೮೬ ಅಮರಕೋಶ 


ಜಘನ್ಯಜೇ (ಸ್ಯುಃ) ಕನಿಷ್ಠ ಯವೀಯೋಂವರಜಾಂರುಜಾಃ 
ಅಮಾಂಸೋ ದುರ್ಬಲಶಾ್‌ ತೋ ಶಿ ಬಲರ್ವಾ ಮಾಂಸ ಕು le ೩೦೯ 
ತುಂದಿಲಸ್ತುಂದಿಭಸ್ತುಂದೀ ಬ ಹತ್ತು ನ್ವ ೬8 ಪಿಚಂಡಿಲಃ !4 


ಅವಟೀಟೋಟವನಾಟ(ಶ್ಸ್ಯಾ ಫ)ಿತವಭ್ರಟೋ ನತನಾಸಿಕೇ (0 ೩೧೦ 
ಕೇಶವಃ ಕೇಶಿಕಃ ತೇಶೀ ವಲಿನೋ ವಲಿಭ (ಸೃವಕೌ) 
ವಏಿಕಲಾಂಗ(ಸ್ತು)ಪೋಗಂಡಃ ಡಿ ಖರ್ಫೊೋ ಹ್ರಸ್ತ ಸ್ವ(ಶ್ಚ್ರ) ವಾಮನಃ lj ೩೧೧ 
ಖರಣಾ(ಸ್ಟ್ರ್ಯಾ)ತ್ಸರಣಸೋ ? ವಿಗ್ರೋ ವಿಗತನಾಸಿಕಃ ke 
ಖುರಣಾ(ಸ್ಸಾ)ತ್ಮುರಣಸಃ 1 ಪ್ರಜ್ಞುಃ ಪ್ರಗತಜಾನುಕಃ [172 ೩೧೨ 
ಊರ್ಹ_ಜ್ಞು ರೂರ್ಮಜಾನುಃ ೫ 7 ಸಂಜ್ಞು ಸ್ಸಂಹತಜಾನುಕೇ !ಂ 
(ಸ್ಯಾದೇಡೇ ಬಧಿರಃ p ಕುಬ್ಬೇ ಗಡುಲಃ 6 ಕುಕೀ ಈುಣಿಃ ೩೧೩ 
ಪ್ರಶ್ನಿ ರಲ ತನ್‌ Kk ಶ್ರೊ ಲ ಆಟ್‌ 1 ಮುಂಡ(ಸ್ಲು) ಮುಂಡಿತೇ py 
ವರ: ಕೇಕರೇ y ಖೋಡೇ ಖಂಜ 1) (ಸ್ತಿಷು ಜರಾವರಾಃ) [| ೩೧೪ 


a Younger brother 5. bp Weak man 3. c Strong man 3. 
dA pot-bellied man 5. eA flat-nosed man 4. fA man with 
beautiful hair 3. cA wrinkled man 2. AA manwith some 
bodily defect or deformity 2. iShort man3. jSharp-nosed 
man 2. Kk Noseless man 2. 1Snub-nosed man2. mBandy- 
legged man 2. n Straight-kneed man 2. ೦ Knock-kneed 
man 2. 7 326೩1 773೩೫ 2. qgDwarf2.rAmanwithacrooked 
or withered arm 2. s A manwitha short trunk 2. 1 Cripple 
2. uBaldman2. v Squinting man 2. w Lame man 2. 


a ತಮ್ಮನು ೫. ಔ ಬಡಕಲು ಮೈಯುಳ್ಳವನ್ಕು ಅಶಕ್ಕನು ೩. €ಶಕ್ಕನು 
೩. ೧0 ದೊಡ್ಡ ಹೊಟ್ಟೆಯುಳ್ಳವನು ೫. 6 ನಾಟು ಮೂಗುಳ ವನು ಲ. 
7. ಬಹಳ ಕೂದಲುಳ ವನು ೩. ೯ ಹೊಟ್ಟೆ ಯಮೇಲೆ ಚರ್ಮದ ಮಡಿಕೆಗಳುಳ್ಳ 
ವನು ೨. ಹ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಂಗಹೀದನು ೨.  ಗಿಡ್ಡನು೩. 7 ಮೊನೆ 
ಮೂಗುಳ್ಳ ವನು ೨. ಹ ಮೂಗಿಲ್ಲದವನು.೨. /] ಗೊರಸಿನಂತೆ ಮೂಗುಳ್ಳ ವನು 
೨. 77? ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ದೂರವಾಗಿರುವ ಮೊಳಕಾಲುಗಳುಳ ವನು ೨. n 'ಉದ್ದ 
ವಾದ ಮೊಳೆಕಾಲುಳ ವನು ೨. ೦ ಒಂದಕ್ಕೊ ದು ie ಮೊಳಕಾಲು 
ಗಳುಳ್ಳ ವನು ೨. ಕೆ ಕಿವುಡ ೨. 0 ಗುಚ್ಛಾರಿ ೨. 7 ಕೈಯಿಲ್ಲದವನು ೨. 
Ky ಚಿಕ್ಸ ಮೈಯವನು ೨.  ಕಾಲಿಲ್ಲದವನು ೨. ಒ ಬೋಳ ೨. 


» ವಿಕಾರ 
ವುಳ್ಳ ಕಣ್ಣಿನವನು ೨. 1) ಕುಂಟನು ,೨. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೮೭ 


ಜಟುಲಃ ಕಾಲಕಃ ಫಿಪ್ಪುಸ್ತಿಲಕಸ್ಮಿಲಕಾಲಕಃ [ln 

ಅನಾಮಯಂ (ಸ್ಯಾ)ದಾರೋಗ್ಯಂ ಥಿ ಚಿಕಿತ್ಸಾ (ರುಕ್ರ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ) Ce ೩೧೫ 
ಜಭೇಷಜ್‌ೌ್‌ಷಧಥ ಭ್ರಷಜ್ಯಾನ್ಯಗದೋ ಜಾಯು (ರಿತ್ಯಪಿ) | 

(ಸ್ತ್ರೀ) ರುಗ್ರುಜಾ (ಜೋ)ಪತಾಪರೋಗವ್ಯಾಧಿಗದಾಮಯಾಃ | ೩೧೬ 
(ಪುರ್ಮಾ) ಯಕ್ಸ್ನಾ ಕ್ರಯಶ್ಕೊೋಷಃ ? ವ್ರತಿಶ್ಯಾಯ(ಸ್ತು)ಪೀನಸಃ [2 

(ಸ್ತ್ರೀ) ಹುತ್‌ ಹುತಂ ಕ್ಷವಃ (ಪುಂಸಿ) / ಕಾಸನ್ನು) ಕ್ರವಧುಃ (ಪುರ್ಮಾ)[/೩೧೬ 
ಶೋಫ(ಸ್ತು)ಶ್ಚಯಥುಶ್ಕೋಥಃ 7 ಪಾದಸ್ಸೊಟೋ ವಿಪಾದಿಕಾ | 

ಕಿಲಾಸಂ ಸಿಧ್ಮೆ / ಕಚ್ಛಾ ್ಯಂ(ತು) ವಾಮವಾಮೇ ವಿಚರ್ಚಿಕಾ [yn ಹಗಲ 
ಕಂಡೂ ಖರ್ಜೂ(ಶ್ಶ) ಕಂಡೂಯಾ ೫ ನಿಸ್ಸೋಟಃ ಏಟಕ (ಸ್ಲಿಷು) lo 
ವ್ರಣೋ(ಸ್ತಿ ಯಾ) ಮಾರ್ಕ್ಮಮರುಃ ಕ್ಲೀಬೇ)? ನಾಡೀವ್ರ ಣಃ (ಪುವರಾ) lg ೩ರ 
ಕೋಠೋ ಮಂಡಲಕಂ » ಕುಷ್ಪಶ್ರಿತ್ರೇ ದುರ್ನಾಮಕಾರ್ಶಸೀ !/ | 


ಅವಾಹೆ(ಸ್ಸು) ನಿಬಂಧಃ (ಸ್ಯಾತ್‌) 1 ಗ್ರಹಣೀರುಕ ವಾಹಿಕಾ || ೩೨೦ 
ಪ್ರಚ್ಛರ್ದಿಕಾ ವಮಿ (ಶ್ಚ ಸ್ತ್ರೀ ಪುಮಾಂಸ್ತು)ವಮಧು (ಸ್ಸಮಾಃ) 
(ವ್ಯಾಧಿಭೇದಾ) ವಿದ್ರಧಿಃ (ಸ್ರೀ) ಜ್ವರ ಮೇಹೆ ಭಗಂದರಾಃ Ix ೩೨೧ 





aA mole or natural mark on the body 5. b Health 2. 
c The practice of medicine 1. d MedicineS. e Disease. 
f Consumption 3. 8 Cattarrth 2. A 57೧6೮671೧8 3. i Cough. 
7 Swelling ೦೯ tumour 3. % Leprosy 2. 1 Blotch, scab 2. 
m Itch, mange 4. n Itching 3. ೧೫೦11 2. p Abscess 3. 
6 Fistulal. 7A kind of leprosy with circular spots 2. 
s White leprosy 2. 1 Piles 2. u Obstruction 2. ೫ Diarrhoea 2. 
w Vomiting 3. x Internal abscess or inflammation 1; fever 1; 
inflammation of the urethra 2; a venereal affection 3. 


a ಹುಟ್ಟು ಮಚ್ಚೆ ೫. ೫ ರೋಗವಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆ ೨. c ರೋಗವನ್ನು 
ಹೋಗಲಾಡಿಸುವುದು ೧. 4 ಮದ್ದು ೫. 0 ರೋಗ ೩. J ಶ್ರಯರೋಗ ೩. 
8 ನೀನಸಿ ರೋಗ ೨. % ಸೀನು ೩. 1 ಕೆಮ್ಮಲು ೨. 7 ಊದುವುದು ೩. 
ಹ ಕಾಲುಗಳು ಒದೆಯುವ ರೋಗ ವಿಶೇಷ ೨. 1 ಚಿಬ್ಬು ೨. 7?) ಕಜ್ಜಿ ೪. 
71 ನವೆ, ತುರಿ೩. ೦ ಹೊಪ್ಪಳೆ.೨. 0 ಹುಣ್ಣು ೩. ಇ ನಾರುಹಯುಣ್ಣು ೧. 
yr ಮಚ್ಚೆಯಂತಿರುವ ಚರ್ಮರೋಗ ೨. 5 ತೊನ್ನು ೨. 1 ಮೂಲವ್ಯಾಧಿ, 
ಮೊಳೆ ರೋಗ ೨. ; ಹೊಟ್ಟೆಯುಬ್ಬರ ೨. ೪ ಹೆಂಗಸರ ಮುಖ್ಟುರೋಗ ೨. 
೫ ವಾಂತಿ ೩. ೫x ರೋಗಭೇದಗಳು ೪. 


ಲಲಿ ಅಮರಕೋಶ 


ಅಶ್ಮರೀ ಮೂತ್ರಕ್ಕಲಛಲ್ಛ್ಪಂ (ಸ್ಯಾತ್‌) ೩ (ಪೂರ್ವೇ ಶುಕ್ರಾವಥೇಶ್ರಿಷು) | 


ರೋಗಹಾರ್ಯಗದಂಕಾರೋ ಭಿಷಗ್ಲೈದ್ಯಶ್ಶಿಕಿತ್ಸಕೇ Wo) ೨೨.೨ 
ವಾರ್ತೊ ನಿರಾಮಯಃ ಕಲ್ಬ ಉಲ್ಲಾಘೋ (ನಿರ್ಗತೋ ಗದಾತ್‌)!c 
ಗ್ಲಾನಗ್ಲಾಸ್ನೂ ಆಮುಯಾವೀ ವಿಕೃತೋ ವ್ಯಾಧಿತೋ*ಪಟಿಃ ! ಯದಿ 


ಆತುರೋತಭ್ಯಮಿತೋಭ್ಯಾಂತಃ ಡೆ (ಸಮೌ) ಪಾಮನಕಚ್ಚುರ್‌ le 

ದದ್ರುಣೋ ದದ್ರುಶೋಗೀ(ಸ್ಕಾ) ದರ್ಶೋರೋಗಯುತೋತರೃಸಃ [೧ ೨೪ 
ವಾತಕೀ ವಾತರೋಗೀ(ಸ್ಯಾ) h ತ್ಲಾತಿನಾರೋತಿಸಾರಕೇ |; 

(ಸ್ಯುಃ ಕ್ಲಿನ್ನಾ ಕ್ಲೇ) ಚುಲ್ಲಚಿಲ್ಲಪಿಲ್ಲಾಃ (ಕ್ಲಿನ್ನೇಃ ನ್ಲ್ಲಿ ಚಾಷ್ಯವಿತಾ) ll 7 ಮ.೨೫ 
ಉನ್ಮತ್ತ ಉನ್ಮಾದವತಿ ಹ ಶ್ಲೇಷ್ಮಲಃ ಶ್ಲೇಷ್ಮಣಃ ಕಫೀ 1 

ನ್ಯುಬ್ಹೋ (ಭುಗ್ಗೇ ರುಜಾ) ೫ ವೃದ್ಧನಾಭೌ ತುಂಡಿಲತುಂಡಿಭೌ (12. ೩೨೬ 
ಕಿಲಾಸೀ ಸಿಧ್ಧೆಲೋಂ; ೧ ಥೋದ್ಧ 0 ಬ್ಮೂರ್ಭಾಲೇ ಮೂರ್ತಮೂರ|್ಥಿತ್‌ |[(( 


ಶುಕ್ರಂ ತೇಜೋ ರೇತಸೀ (ಚ) ಬೀಜನೀಶರ್ಯೇಂದ್ರಿಯಾಣಿ (ಚ) ॥/ ಮಿ೨೭ 
ಮಾಯುಃ ನಿತ್ತಂ 5 ಕಫಃ ಶ್ಲೇಷ್ಮಾ 1 (ಪ್ರ್ರೀಯಾಂ ತು) ತ್ವಗಸ್ಫಗ್ವರಾ | 
ಹಿಶಿತಂ ತರಸಂ ಮಾಂಸಂ ಪಲಲಂ ಕ್ರವ್ಯಮಾಮಿಷೆಂ [yp ಏ.೨೮ 


ಉತ್ತಪ್ನಂ ಶುಷ್ಟಮಾಂಸಂ (ಸ್ಯಾತ್ರ) ದ್ವಲ್ಲೂರಂ (ತ್ರಿಲಿಂಗಳಂ) || 

a Stone in the bladder 2. b Physician 5. c Convalescent 
4. d Invald9. e One affected with cutaneous eruption 2. 
f Leper 2. g One subject to hemorrhoids 2. h Gouty 
patient 2. i One suffering from dysentery 2. jA sick man 
whose eyes are continually watering 3. ಸಿ Madman 2. 1A 
man with aphlegmatic affection 3. m One bent with 
sickness 1. n Corpulent man 3. ೦ Blotchy man 2. p Blind 


man 2. 0 8೫011೮೧11೦ 3. 7?" 5೮1೧೮೧ 6. sBile2. ¢t Phlegm 2. 
uSkin2. 7 ೫1060 6. w Dried flesh 3. 


a ಮೂತ್ರರೋಗ ೨. ಗಿ ವೈದ್ಯನು ೫. ೮ ರೋಗ ವಾಸಿಯಾದವನು ೪. 
d ರೋಗವುಳ್ಳವನು ೯. ಆ ಕಜ್ಜಿಯುಳ್ಳವನು ೨. J? ದದ್ದುಗಳುಳ್ಳವನು ೨. 
2 ಮೂಲವ್ಯಾಧಿಯುಳ್ಳ ವನು ೨, 1 ವಾತರೋಗದವನು ೨. 71 ಅತಿಸಾರ 
ರೋಗವುಳ್ಳವನು ೨. J] ರೋಗದಿಂದ ನೀರು ಸುರಿಯುವ ಕಣ್ಣುಳ್ಳವನು ಅಥವಾ 
ಅಂತಹ ಕಣ್ಣು ೩. 1 ಹುಚ್ಚು ಹಿಡಿದವನು ೨. 7 ಶ್ಲೇಷ್ಮ ವ್ಯಾಧಿ (ಗೂರ್ಲು) 
ಯುಳ್ಳವನು ೩. 7? ರೋಗದಿಂದ ಕುಗ್ಗಿದವನು ೧. ೫ ಬುಡ್ಡೆ ಯಾಗಿ ಬೆಳೆದ 
ಹೊಕ್ಕಳುಳ್ಳವನು ೩. ೦ ಚಿಬ್ಬುಳ್ಳವನು ೨. 0 ಕುರುಡ ೨. 1 ಮೂರ್ಛೆ 
ರೋಗವುಳ್ಳವನು ೩. 7 ರೇತಸ್ಸು ೬. $ ಪಿತ್ತ ೨. / ಕಫ ೨. ॥ ತೊಗಲು ೨. 
೫ ಮಾಂಸ ೬. ಭ್ರ ಒಣಗಿದ ಮಾಂಸ ೩. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೮೯ 


ರುಧಿರೇಃಸ್ಫೃ ಗ್ಲೋಹಿತಾಸ್ತ್ರ ರಕ್ತ ಕ್ರತಜ ಶೋಣಿತಂ [೧ ೩೯ 
ವೃಕ್ಪಾsಗ್ರಮಾಂಸಂ ಗಿ ಹೈದಯಂ ಹೈ ೭ ನ್ಮೇದ್ದೆಸ್ತು) ವನಾ ಡೆ ವಪಾ | 
(ಪಶ್ಚಾದ್ಲಿ ಘವಾಸಿರಾ) ಮನ್ಯಾ ಗ] ನಾಡೀ(ತು) ಧೆಮನಿಸ್ಸಿರಾ 1 ೩೩೦ 
ತಿಲಕಂ ಕ್ಲೋಮ h ಮಸ್ತಿಷ್ಟಂ ಗೋರ್ದಂ 7 ಕಟ್ಟಿಂ ಮಲೊಲ(ಸ್ಟಿಯಾಂ) lf 
ಅಂತ್ರಂ ಪುರೀತ ಹ ದ್ಲುಲ್ಮ(ಸ್ತು) ನ್ಲೀಹಾ (ವುಂನ್ಯ 1 ಧೆ) ವನ್ನಸಾ | ೩೨೧ 
ಸ್ನಾಯುಃ (ಸ್ರ್ರಿಯಾಂ) 7 ಕಾಲಖಂಡ ಯಕೃತೀ (ತು ಸಮೇ ಇಮೇ) |? 
ಸೃಣಿಕಾ ಸ್ಥಂದನೀ ಲಾಲಾ ೦ ದೂಷಿಕ್‌ಾ (ನೇತ್ರಯೋರ್ಮಲಂ) lp ೩೩೨ 
ನಾಸಾಮಲಂ (ತು) ಶಿಂಖಾಣಂ 0 ಶಿಂಜೂಷಂ (ಕರ್ಣಯೋರ್ಮಲಂ) 7 
ಮೂತ್ರಂ ಪ್ರಸ್ತಾವ * ಉಚ್ಚ್ರಾರಾವನ್ಫರೌ ಶಮಲಂ ಶಕ್ಕತ್‌ ಯಿ 


ಗೂಥಂ ಪುರೀಷೆಂ ವರ್ಚಸ್ಸ (ಮ ಸ್ತ್ರೀ) ವಿಷ್ಠಾವಿಷೌ (ಸ್ತ್ರಿಯ್‌ೌ) | 
(ಸ್ಯಾ) ತ್ವರೃರಃ ಕಪಾಲೋ(ಸ್ಟ್ರೀ) ಚ ಕೀಕಸಂ ಕುಲ್ಕ ಮಸ್ಸಿ(ಚ) [೪ ೩೩೪ 
(ಸ್ವಾಚ್ಛರೀರಾಸ್ಟ್ರಿ) ಕಂಕಾಲಃ ೪ (ಪೃಷ್ಟಾಸ್ಟ್ರಿತು) ಕಶೇರುಕಾ 1x 
(ಶಿರೋಸ್ಟ್ಸಿತು) ಕರೋಟಃ (ಸ್ತ್ರೀ) » (ವಾರ್ಶ್ವಾಸ್ಥನಿತು) ಪರ್ಯುಕಾ lz ೩೩೨% 





a Blood 7. b Flesh used in sacrifice2. cHeart2. 
d Marrow, fat 2. e Diaphragml. fThe tendon forming the 
nape of the neck 1. 8 Any tubular organ of the body, as an 
artery, vein, intestine, etc., 3. 1 Kidneys 2. 1 Brand. jJAny 
bodily excretion 2. Kk Entrail2. 1Spleen 2. m Tendon, 
muscle 2. 71 ೫.17೦: 2. oSaliva3. p Concretion on the eyes 
1. 0 Excretion ofthe nose 2. r Waxoftheearl. 5 Urine 
2. +t Faces, dung8. uGlene2. vy Bone3. Ww Skeleton l. 
x Spine, backbone 1. y Skulll. 2 Ribl. 
a ರಕ್ತ ೭. ಥಿ ಒಳ್ಳೇ ಮಾಂಸ ೨. ೭ ಎದೆಯ ಕೋಶ ೨. 1 ಕೊಬು 
೨. € ಹೃದಯ ಕೋಶಕ್ಕೂ ಉದರ ಪುಟಿಕ್ಟೂ ನಡುವೆ ಇರುವ ತೆಳುವಾದ 
ಮಾಂಸದ ಪೊರೆ ೧. "ಕತ್ತಿನ ಹಿಂದಿರುವ ನರ. 8 ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನರ 
೩. 1; ಮೂತ್ರಕೋಶ ೨. [ ಮೆದಳು ೨. 7 ಶರೀರದ ಒಳಗಿನ ಕೊಳಕು ೨. 
% ಕರುಳು ೨. 1ಉದರಪುಟದ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅನ್ನ ಕೋಶದ ಹಿಂದಿರುವ ಮಾಂಸ 
ಗ್ರಂಥಿ ೨. mಮಾಂಸ ಖಂಡ ೨. ಉದರದ ಬಲಗಡೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ 
ದಾಗಿರುವ ಗ್ರಂಧಿ ೨. ೧೦ ಹೊಲ್ಲು೩. p ಕಣ್ಣಿನ ಪಿಸುರು ೧. 0 ಸಿಂಬಳೆ.೨. 
7” ಗುಗ್ಲಿ ೧. ೧48 ಮೂತ್ರ ಡು , ಸ್ಟೆ ಅಮೇಧ್ಯ ಆ. ॥ ತಲೆಯೆಲುಬಿನ ಚಿಪ್ಪು ೨. 
» ಎಲುಬು ೩. 3%) ಮೈ ಯೆಲುಬುಗಳ ಸಂಜರ ೧. ೫x ಬೆನ್ನೆಲುಬು ೧. ೫ ತಲೆ 
ಯಲುಬು ೧. 2೫ ಪಕ್ಕದ ಎಲುಬು ೧. 


೯೦ ಅವಮುರೆಕೊ ಶೆ 


ಅಂಗಂ ಪ್ರತೀ ಶಕೋಃವಯಮೋವಘನೋ 0 (ಥೆ) ಕಳೇಬರಂ | 
ಗಾತ್ಕಂ ವವು ಬ ಹನನಂ ಶರೀರಂ ವಷ್ಠ। ೯ ವಿಗ್ರ ಹಃ || ೩೬ 


ಕಾಯೋ ದೇಹಃ (ಕ್ಲೀಬವುಂನೋ ಸ್ರಿ ಯಾಂ) 8 `ಮೂರ್ತಿಸ್ತ ನುಸ್ತನೂಃ !ಗಿ 
ಪಾದಾಗ್ರಂ ವವ ವದಂ ೮ ವಾದಃ ವದಂಘ ಶ್ರ ಶರಣೋ($5ಸ್ರಿ ಯಾಂ) 4 ೩೩೭ 
(ತದ್ದ ಹ) ಘುವಿಕೇ ಗುಲ್ಫ್ಕೌ 6 (ಪ ಪುಮಾ ಕಾ ರ್ಟ (ಸ್ತ ಯೋರಧಃ) If 
ಜಂಘಾ (ತು) ವ್ರಸ್ಪ್ರತಾ £ ಜಿನೂರುಪರ್ಕಾಸಿ ಸೀವ (ದಶ್ರಿ ಯಾಂ) 1/1 ೩೩೮ 
ಸಕ್ತಿ (ಕ್ಲೀಬೇ ಪ್ರಮಾ್‌ ನೂರು 7 (ಸ್ವತ್ಛ ೦ಧಿಃ pit ವಂಕ್ರಣಃ J 

ಗುದಂ (ತ್ರ ಬಾನ ಪಾಯು(ರ್ನಾ) | ವಸ್ತಿ (ರ್ನಾಭೇರಥೋ ದ್ವ ಯೋ) |] 
ಕಟೋ (ಮಾ) ಶ್ರೊ ಣಿವಲಕಂ ಗಣ ಕಬಃ ಶೊ ಣಿಃ ಕಕುದ ಶೀ M 

(ವಶ್ಚಾ) ಸ್ತಿ ಚ. (ಸ್ತ್ರೀಕಟ್ಯಾಃ) ೦ (ಕ್ಲಿ A ತು) ಟೀ ಪುರಃ 0 ೩೪೦ 
(ಕೂಪಕಕಿ "ತು ನಿತಂಬನ್ಸ್‌ ದ್ರಯಶೀನೇ)ಕುಕುಂದರೇ 1g 

(ಪ್ರಿಯಾಂ) ಸ್ಟಿಚ್‌ ಕಟವ್ರೋಧಾ 7 ವುನನೋ (ವಕ್ಷ ಸವಕನಾಣಯೋಕಃ) ls ೩೪೧ 
ಭಗೋ ಯೋಧಿ (ರ್ದ್ವಯೋ) 1 ಶಿಶ್ನೋ ಮೀಢ್ರೋ ಮೇಹೆನಶೇಫಸೀ !ಔ 
ಮುಷ್ಟೋತಂಡಕೋಪೋ ವೃ ಷಣಃ 7 ಗಚ್ಛ ಷ ವಂಶಾಧರೇ) ತ್ರಿಕಂ yp ೩೪೨ 
ಪಿಚೆಂಡಕುಸ್ತೀ ಟು ಜು Xx ಸನಿ ಹುಚ್‌ [37 


11೫1೧0 4. bBody12. cTipofthetoes 2. d Footd4. 
ಅ Ankle 2. fHeell. gCalfoftheleg2. hAKnee3. iThigh 
2. J Groinl. kAnus3. 1Abdomenl. mLoins2. nHip 
3. 0 Buttocks, (of the female) 1. p The baunches, or hip and 
loins (of the female) 1. qq The cavities of the loins (of the 
female) 1. 7" Buttock 2. 5 Pudendum 3. 171019೩ 2. u Penis 
4, y Testicle 3. w Chine-boune 1. x Belly, stomach 5. 
y Breast 2. 


a ಕ್ಸ ಕಾಲು ಮುಂತಾದ ಅಂಗಗಳು ೪. ಫಿ ಮ್ಸೈ ೧೨. 0 ಕಾಲ್ಲುದಿ ೨. 
4 ಕಾಲು ೪. € ಕಾಲಿನ ಗಂಯು೨. ?" ಹಿಮ್ಮಡಿ ೧೯. 8 ಮೊಳಕಾಲು ೨. 
೫ ಮಂಡಿ. 1 ತೊಡೆ ೨. ತೊಡೆಗಳ ಸಂಧಿ ೧. 1 ಗುದಸ್ಥಾನ ೩. 
| ಹೊಕ್ಟಳ ಔಳಭಾಗ೧. 7/೫ ಸೊಂಬಿ ೨. ಗ ವಿರ್ರೆ ಬ... ೦ ಸ್ತ್ರೀಯರ ವರೆ 
೧.7 ಸ್ತ್ರೀಯರ ಸೊಂಟಿದ ಮುಂಭಾಗ ೧. 0 ಹೆಂಗಸರ ನಿರೈಗಳ ಮೇಲಿರುವ 
ಗುಳಿಗಳು ೧. 7 ಹಿರ್ರೈಗಳಮೇಲೆ ಎತ್ತರವಾಗಿರುವ ಸ್ಥಳ ೨. $$ ಮುಂದೆ 
ಹೇಳುವ ಎರಡಕ್ಕೂ ಹೆಸರು೧. 1 ಯೋನಿ.೨. ಬ ಶಿಶ್ಚ ಛ. y ವೃಷಣ ಪ್ರ 
Ww ಬೆನ್ನೆಲುಬಿನ ಕಳೆಭಾಗ೧. ೫% ಹೊಟ್ಟೆ ೫. y ಮೊಲೆ ೨. 


ದ್ವಿತೀಯಕಾಂಡೆ ೯೧ 


ಚೂಚುಕಂ (ತು) ಕುಚಾಗ್ರಂ (ಸ್ಯಾಂ ನ್ನ ನಾ) ಕ್ರೋಡಂ ಭುಜಾಂತರಂ!೩೪೩ 
ಉರೋ ವತ್ಸ ೦ (ಚ) ವಕ ಕ (ಶ್ಚ yb ಹ ೈಷ್ಣ ೦ (ತು ಚರಮಂ ತನೋಃ) !c 
ಸ್ಪಂಥೋ ಭುಜತಿರೋಂತಸೋ ಸ್ತಿ ಲ) d (ಸ ಸಂಧೀ ತನ್ಯ ವ) ಜತ್ರುಣೀ 16೩೪೪ 
ಬಾಹುಮೂಲೇ (ಉಭೌ) ಕಕ್ಕ ಪಾರ್ಶ್ವ (ಮಹೀ ತಯೋರಧಃ) 
ಮಧ್ಯಮಂ (ಚಾ) ವಲಗ್ಗಂ (ಚ) ಮಧ್ಯೋ(ಶ್ರ್ರೀ) 1 (ದ್ವೌ ವರೌ ದ್ವಯೋಃ) 
ಭುಜಬಾಹೂ ಪ ನ್ರವೇಮ್ಟೊ € ದೋ (ಸ್ಯಾತ್‌) ಕಪೋಣಿ(ನ್ನು) ಕೂರ್ರರಃ! 
(ಅನ್ಯೋಪರಿ) ಪ ಥ್ರ ಗಂಡ(ಸ್ಟಾ $ತ್‌)4 ವ್ರ ಕೋಷ್ಠ (ಸ್ಮನ್ಯಚಾಷ್ಯಧೇಃ) (1 ೩೪೬ 
(ಮಣಿಬಂಧಾದಾಕನಿಷ್ಠ ೦ ಕರಸ 8) ಕರಭೋ (ಬದಿ $) [77 

ಸಂಚಶಾಖಃ ಶಯಃ ಪಾಣಿ ಗ ಸ್ಮರ್ಮನೀ (ಸ್ಯಾತ್‌) ಪ್ರದೇಶಿನೀ lo ೩೪೭ 
ಅಂಗುಳ್ಳಃ ಕರಶಾಖಾಃ (ಸ್ಯುಃ) p (ಪುಂಸ್ಕಂ) ಗುಷ್ನಃ ಪ್ರದೇಶಿನೀ | 
ಮಧ್ಯಮಾಾನಾಮಿಕಾ (ಚಾಪಿ) ಕನಿಷ್ಠಾ (ಜೇತಿ ತಾಃ ಕ್ರ i ತ್‌) | ೩೪೮ 
ಪುನರ್ಭವಃ ಕರರುಹೋ ನಖೋ(ಸ್ರ್ರಿ ಲ ನಖರೋ(ಸಿ; ಯಾಂ) |; 


ಪ್ರಾದೇಶತಾಲಗೋಕರ್ಣಾ(ಸ್ತರ್ಜನ್ಯಾದಿಯುತೇ ತತೇ yi ಕಳ 
ಅಂಗುವ್ನೇ) Ky (ಸಕನಿಷ್ಟೇಸ್ಯಾ)ದ್ವಿತಸ್ತಿರ್ಚಾದತಾಂಗುಳಃ ly 
(ವಾಣ್‌್‌) ಚವೇಟಪ್ರತಲಪ್ರಹಸ್ತಾ (ವಿಸ್ತೃತಾಂಗುಳೌ) ೩೨1೦ 


a Nipple 2. bChestt 5. c Back 1. d Shoulder 3. 
e Claviclel. fArm-pit2. gSidel. hMiddle, waist 3. 
iArmd4. j Elbow 2. %ಹ Upper arml. 1 Fore-arm 1. 
77? Metacarpus, the hand from the wrist to the root of the 
fingers 1. n Hand 3. ೦ Fore-finger 2. p Fingers 2. 
q Thumb, fore-finger, middle finger, ring finger, little 
finger S. 7 Nail4. s Span from the thumb tothe fore- 
finger 3. 1 Span from the thumb to the little finger 2. 
u The open hand witl the fingers extended 3. 

a ಮೊಲೆಯ ತೊಟ್ಟು ೨. ಥಿ ಎದೆ ೫. 6 ಬೆನ್ನು ೧. ಡೆಹೆಗಲು ೩. 
6 ಹೆಗಲ ಸಂದು ೧. J ಕಂಕಳು ೨. 8೫ ಪಕ್ಕೆ ೧. h ei ೩. 1 ತೋಳು 
೪. ) ಮೊಳಕ್ಸೆ ೨. kk ಮೊಳಕ್ಸೆಯ ಮೇಲ್ಭಾಗ ೧. 1 ಮೊಳಕ್ಸೆಯ ತಳ 
ಗಡೆ೧. ೫? ಮುಂಗ್ಟೆ ಮೊದಲುಗೊಂಡು ಕರುಬೆರಳ ವರೆಗೆ ಕ್ಸೆಯ ಹೊರ 
ಭಾಗ೧. ಗ ಕ್ಸ ಸ ೧ ಹೆಬ್ಬೆರಲೊತ್ತಿನ ಬೆರಲು ೨. ೫ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 
ಬೆರಲು ೨. 4 ಕ್ರಮವಾಗಿ ಐದುಬೆರಲುಗಳ ಹೆಸರು ೫... ೫ ಉಗುರು ೪. 
5 ತರ್ಜನಿ, ಮಧ್ಯಮೆ, ಅನಾಮಿಕೆ, ಎಂಬ ಬೆರಲುಗಳೊಡಗೂಡಿ ನೀಡಿದ 
ಹೆಬೆಟ್ಟನ ಅಳತೆಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ ವ್ರಾದೇಶ (ಜೋಟು), ತಾಲ, ಗೋಕರ್ಣ ೩. 
1 ಗೇಣು ೨, ಚ ನೀಡಿದ ಎಲ್ಲಾ ಬೆರಲುಗಳುಳ್ಳ ಅಂಗೈ ಫಿ 


೯.೨ ಅನಂರಕೋ ಶೆ 


(ದ್ಕೌ ಸಂಹೆತೌ) ಸಂಹತಲಃ (ವಪ್ರತಲೌ ವಾಮದಕ್ಷಿಣೌ) 10 

(ವಾಣಿರ್ಟಿ ಕುಬ್ಜ 8) ಪ್ರಸೃತಿ ಗಿ (ಸ್ಟ್‌ ಯುತಾ) ವಂಜಲಿಃ (ಪುಮಾ ele ೫೫೧ 
(ಪ್ರಕೋಷ್ಟೇ ವಿಸ್ತೃತಕರೇ) ಹಸ್ಲೋಡೆ (ಮುಷ್ಟಾ ನಿತು ಬದ್ಧಯಾ | 

ಸ)ರತ್ಲಿ (ಸ್ಟಾ) ಆ ದರತ್ತಿ (ನ್ನು ನಿಷ್ಟನಿಮ್ನೇನ ಮುಷ್ಟಿನಾ) 17 ೨೫.೨ 
ವ್ಯಾಮೋ (ಬಾಹ್ಟೋಸ್ಸಕರಯೋಸ್ಥತಯೋಸ್ತಿರೈಗಂತರಂ) 18 
(ಊರ್ಧ್ಯೈವಿಸ್ತೃತ ದೋಃ ವಾಣಿನೃಮಾನೇ) ಮೌರುಷಂ (ತ್ರಿಷು) lh 2೫೩ 
ಕಂರೋ ಗಳೋ ಥೆ) 1? ಗ್ರಿವಾಯಾಂ ಶಿರೋಧಿಃ ಕಂಥರೇ (ತೃಪಿ) | 7 
ಕಂಬುಗ್ರೀವಾ (ತ್ರಿರೇಖಾ ಸಾ) ಹ *ಮಟುರ್ಭಾಟಾ ಕೃಕಾಟಕಾ |] ೩೫೪ 
ವಕ್ತ್ರಾಸ್ಯೇ ವದನಂ ತುಂಡಮಾನನಂ ಲಪನಂ ಮುಖಂ 1/7) 

(ಕ್ಲೀಬೇ) ಘ್ರಾಣಂ ಗಂಧವಹಾ ಘೋಣಾ ನಾಸಾ (ಚ) ನಾಸಿಕಾ | ೩೨೨೫ 
ಓಷ್ಮಾಧೆರೌ (ತು) ರದನಚ್ಛ್ಚದೌ ದಶನವಾಸಸೀ !0 

(ಅಧಸ್ತಾತ್‌) ಚುಬುಕಂ p ಗಂಡಕವೋಲ್‌ೌ (0 (ತತ್ಸರಾ) ಹನುಃ 17. ೩೫೬ 
ರದನಾ ದಶನಾ ದಂತಾ ರದಾ $ ಸ್ಮಾಲು (ತು) ಕಾಕುದಂ |} 


pS ಸಾರ್‌ 





a The two hands thus open brought together, palms 
upwards 1. b The palm hollowed as if to hold liquids 1. 
c The two hands thus hollowed brought together, palms 
upwards 1. dA cubit measured from the elbow to the 
tip of the middle finger 1. eA cubit measured from the 
elbow to the end of the close fist 1. fA cubit measured 
from the elbow to the tip of the little finger 1. gA fathom 
measured across the chest from one extremity to the other of 
the two arms extended 1. A The height ofa man with arm 
elevated and fingers extended 1. i Throat 2. jNeck3. KA 
neck marked with three lines like a shell, (a sign of exalted 
fortune) 1. 1 Nape of the neck3. m Mouth, face 7. 
7 11೦56 ೨... ೦೫೩.1೦೧ 4. pChinl. qCheek 2. rJawl. 
5 Teeth 4. 1 Palate 2. 

a ಅಂತಹ ಎರಡು ಅಂಗ್ರೆಗಳೂ ಕೂಡಿರುವುದು ೧. b ಸೇರೆ ೧. 
೧ ಬಗಸೆ ೧. ಣಿ ಮೊಳೆ೧ಣ. ಆ ಗುದ್ದುಮೊಳ ೧. ನೀಡಿದ ಕಿರುಬೆರಲುಳ್ಳೆ 
ಗುದ್ದುಮೊಳ ೧. 8೯ ಮಾರು ೧. ಈ ಆಳುದ್ದ ೧. 1 ಕತ್ತು ಎ. ] ಕೊರಳು ೩. 
% ಮೂರು ಗೆರೆಗಳುಳ್ಳ ಕೊರಳು ೧. 1 ಹೆಕ್ಕತ್ತು ೩. ೫ ಬಾಯಿ, ಮುಖ. 
71 ಮೂಗು ೫. 9 ತುಟ ೪. p ಗಡ್ಡ ೧. q ಕನ್ನೆ ೨ಿ. yr ಕೆನ್ನೆಯ 
ಮೇಲ್ಭಾಗ ೧. 5 ಹೆಲ್ಲುಳ. / ದವಡೆ ೨. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೯ತ್ನಿ 


ರಸಜ್ಞಾ ರಸನಾ ಜಹಾ a (ಪ್ರಾ ೦ತಾವೋಷ ಸ್ಯ) ಸ್ಫ ೀ [ಗಿ ೩೫ 
ಲಲಾಟಮಲಿಕಂ ಗೋಧಿ € (ರೂರ್ಥ್ಲೈೇ ದೃಗ್ಸ್ಯಾಂ) ಜು ಸ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) id 
ಕೂರ್ಚ (ಮಸ್ತ್ರೀ ಭ್ರುಮೋರ್ಮಧ್ಯಂ) 0 ತಾರಕ್ಕಾ(ಕ್ಷ.. $)ಕನೀವಿಕಾ lf ೩೫೮ 
ಲೋಚನಂ ನಯನಂ ನೇತ್ರಮಾಕ್ಷಣಂ ಚಕುರಕ್ಕಿ ಕೇ i 

ದ ೈಗೃಷಿ NI (ಚಾ)ಶ್ರು 'ಸೇತಾ)ಂಬು Pf, (ಚಾ)ಸ್ತಮಶ್ತು (ಚ) lp 
hd (ನೇತ್ರಯೋರಂತ?) ; ಕಬಾನೋ (ವಾಂಗದರೃಸೆ) lj 


ಕರ್ಣಶಬ್ದ್ಬಗ್ರಹ್‌ಳ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಶ್ರುತಿಃ (ಸೈಲ) ಶ್ರವಣಂ ಶ್ರವಃ [|] ೩೬೦ 
ಉತ್ತಮಾಂಗಂ ಶಿರಶ್ಶೀರ್ಷಂ ಮೂರ್ಧಾ (ನಾ) ಮಸ್ತಕೋ(ಸ್ಟೀಯಾಂ) ॥/ 
ಚಿಕುರಃ ಕುಂತಲೋ ವಾಲಃ ಕಚಃ ಕೇಶಃ ಶಿರೋರುಹಃ 1 ೩೬೧ 
(ತದ್ದ ಎಂದೇ) ಕೈಶಿಕಂ ಕ್ಟೃಶ್ಯ ಗ ಮಲಕಾ(ಶೂ ಿ)ರ್ಸ ಕುಂತಲಾಃ lo 

(ತೇ ಬಟ ಭ್ರಮರಕಾಃ 2 ಕಾಕವಕ್ಷತ್ರಿ ಖಂಡಕಃ lg ೩೬.೨ 
ಕಬರೀ ಕೇಶವೇಶೋ$ 7 (ಥ) ಧಮ್ಮಿಲ್ಲ (ಸ್ಪಂಯತಾಃ ಕಚಾಃ) ! 

ಶಿಖಾ ಚೂಡಾ ಕೇಶಪಾಶೇ | (ವ್ರತಿನಾಂತು) ಜಟಾ ಸಟಾ [|| ಬಹಿ ೩. 


ವೇಣೀ ಪ್ರವೇಣೀ ೪ ಶೀರ್ಷಣ್ಯತಶಿರನ್ಯೌ (ವಿಶದೇ ಕಜೆ) [0 


a 10೦1806 1. b Corner of the mouth 1. c Forehead 3. 
4 Eyebrow 8. e Top of the nose where the eyebrows meet 1. 
f Pupil of the eye 2. g Eye8. 1 80೩: 5. iOuter corner of 
the eye l. jJAsidelookl. KEar6. 11180೩6 5. mHairof 
the head 6. n Bunch of hair 2. 0 Curls, ringlets 2. p Forelock 
1. 05166 locks 2. r Chignon or bunch in which Hindu women 
tie up their hair 2. s The braid or fillet of ೩ womaun’s 0೩17 1. 
t The lock worn by Hindu men on the top of the head or 
scalp 3. u Matted locks, such as those of rishis 2. 7» The 
hair plaited or braided in chains 2. w Hair which is hmp 
and does not tangle 2. 
a ನಾಲಿಗೆ ೧. b ಕಟವಾಯಿ ೧. ೧ ಹಣೆ ೩. d ಹುಬ್ಬು ಇ 
e ಹುಬ್ಬುಗಳ ನಡು ೧. ಕಣ್ಣಿನ ಗುಡ್ಡು ೨. 8೯ ಕಣ್ಣು ೮. A ಕಣ್ಣೀರು 
೫. 7; ಕಡೆಗಣ್ಣು ೧. J ಕಡೆಗಣ್ಣಿಂದ ನೋಡುವುದು ೧. ಸಿ ಕಿವಿ ಓ. 
7 ತಲೆ ೫... ೫೫ ಕೂದಲು ೬. ೫: ಕೂದಲ ಗುಂಪು ೨. ೦ ಗುಂಗುರು ಕೂದಲು 
೨. 0 ಹಣೆಯಮೇಲಿರುವ ಗುಂಗುರು ಕೂದಲು ೧. 4 ಜುಲ್ಫಿ ಕೂದಲು ೨. 
r ತುರುಬು ೨. 5 ಮುಡಿಗಂಟು ೧. 1 ಜುಟ್ಟು ನ್ನ... ಬ ನಿಯಮವುಳ್ಳವರ 
ಜುಟ್ಟು, ಜಡೆ ೨. ೪ ಹೆಣೆಯಲ್ಲಟ್ಟಿ ಕೂದಲು, ಹೆರಳು .೨. ಒಂದಕ್ಕೊಂದು 
ಸೇರದಂತೆ ಬಿಡಿಸಿದ ಕೂದಲು ೨. 


೯೪ ಅವಂರೆಕೋಶ 


ಪಾಶಃ ಪಕ್ಷ(ಶ್ಚ) ಹೆಸ್ತ (ಶ್ಚ ಕಲಾವಾರ್ಥಾಃ ಕಚಾತ್ಸರೇ) (ಆ ೩೬೪ 
ತನೂರುಹಂ ರೋಮ ಲೋಮ ಥಿ (ತದ್ವೃಡ್ಟೌ) ಶ್ಮಶ್ರು (ಪುಂ ಮುಖೇ) lc 
ಆಕಲ್ಪವೇಷ್‌್‌ ನ್ಸೆಪಧ್ಯಂ ಪ್ರತಿಕರ್ಮ ಪ್ರಸಾಧನಂ ld ೩.೬೨% 
(ದಶೈತೇ ತ್ರಿಷ್ಟ) ಲಂಕರ್ರಾ;ಲಂಕರಿಷ್ಟು(ಶ್ಚ) 6 ಮಂಡಿತ | 
ಪ್ರಸಾಧಿತೋ;ಲಂಕೃತ (ಶ್ರ)ಭೂಷಿತ(ಶ್ಚ್ರ) ಪರಿಷ್ಟೃ ತಃ ಚ ೩೬೬ 
ವಿಭ್ರಾಡ್ಸಾ ಜಿಷ್ಣುರೋಚಿಷ್ಟೂ 8 ಭೂಷಣಂ (ಸ್ಯಾ)ದಲಂಕ್ರೀಯಾ |) 
ಅಲಂಕಾರ(ಸ್ತ್ವಾ)ಭರಣಂ ಪರಿಷ್ಠಾರೋ ವಿಭೂಷಣಂ [| ಯಿ೬ಿ೭ 
ಮಂಡನಂ 1 (ಚಾಧೆ) ಮಕುಟಿಂ ಕಿರೀಟಿಂ (ಪುನ್ನಪುಂಸಕಂ) lj. 
ಚೂಡಾಮಣಿತ್ಮಿ ರೋರತ್ನಂ 1: ತರಳೋ (ಹಾರಮಧ್ಯೆಗಃ) [|] ೩೬೮ 
ವಾಲವಾಶ್ಯಾ ಪಾರಿತಧ್ಯಾ ೫ ಪತ್ರವಾಶ್ಮಾ ಲಲಾಟಕಾ |] 

ಕಠ್ಲಿಕಾ ತಾಳಪತ್ರಂ (ಸ್ಯಾ) 0 ತ್ತುಂಡಲಂ ಕರ್ಣವೇಷ್ಟನಂ [0 ೩೬೯ 





EE. NE ರಾಗ, ಾಹಾಹಾಜ, ಕಹಾ. ಅಸಾ ದಾವಾ ಹಾ —— ಹಾವ ಸಾ... ರಾ ಇ... ಎಮ ಎಂತಘಾ--ಬಾಲ” -ಆಾ 





ಸೋಟಣಾಸಸಯಳ 


a Bunch or tuft (when forming compounds with a word 
signifying hair) 3. 2 Hair of the body 3. 088೩1೯ ೦೫ ೩ man’s 
face, mustachios, whiskers, beard 1. d Personal embellish- 
ment, ೩5 attire, ornaments, etc., 5. eA man of artistic taste 
employed to decorate the person 2. f A person thus adorned 
5. gA person shining with ornaments 3. A The act of 
decorating the person 2. i Ornaments, jewels 5. j Crown, 
diadem 2. kA jewel worn ೦೫ the head 2. 1 The central gem 
ofa necklace l. mA plate of gold worn by Hindu women 
on their braided hair 2. nA head ornament worn by females, 
consisting of a brooch or locket suspended on the forehead 
from the parting of the hair 2. oA trinket for the ear’'2. 
p Earring 2. 

೧a ಕೇಶಪರ್ಯಾಯ ಶಬ್ದಗಳಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ ಪಾಶ, ಪೆಕ್ತ್ಯ 
ಹೆಸ ಶಬ್ದಗಳು ನಮೂಹಾರ್ಥವನ್ನು ಹೇಳುವುನು ೩. ದ ಮ್ಬೈ ಕೂದಲು ೩. 
೭ ಗಂಡಸರ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಕೂದಲು-ಗಡ್ಡ, ಮಾನೆ. 4 ವಸ್ರ್ರಾದಿಗಳಿಂದ 
ರೂಪವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವುದು ೫. ಅ ಅಲಂಕರಿಸುವವಮು ೨. 7. ಅಲಂಕರಿ 
ಸಲ್ಪಟ್ಟಿವನು ೫. ೭೯ ಭೂಷಣಾದಿಗಳಿಂದ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವವೆನು ೩. 1 ಅಲಂಕರಿಸು 
ವಿಕ ೨. ; ಒಡವೆ ೫. ಕಿರೀಟ ೨. ಹ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಧರಿಸತಕ್ಕ ಒಡವೆ .೨. 


1 ಹಾರದ ನಡುವೆ ಇರುವ ನಾಯಕಮಣಿ ೧. ೫ ಜಡೆಬಿಲ್ಲೆ ೨. ೫ ಬೈತಲೆಯ 


ಬಟ್ಟು ೨° 0 ಕನಿಯೊಡವೆ-ಓಲೆ ಮುಂತಾದದ್ದು ೨. p ಗಂಡಸರು ಇಟ್ಟು 
ಕೊಳ್ಳುವ ಹತ್ತಕಡಕು ಮುಂತಾದದ್ದು ೨. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೯೨ 


ಗೈವೇಯಕಂ ಕಂಠಭೂಷಾ ೧ ಲಂಬನಂ (ಸ್ಯಾ)ಲಲಂತಿಕಾ |) 


(ಸ್ಪರ್ಣ್ಟೈಃ) ಪ್ರಾಲಂಬಿಕಾ ೧ (ಭೋ) ರಸ್ಸೂತ್ರಿಕಾ (ವೌಕ್ರ್ತಿಕ್ಸಃ ಕೃತಾ)! ೩೭೦ 
ಹಾರೋ ಮುಕ್ತಾ ವಳೀ ೧ ದೇವಜಚ ಚ್ಛಂದೋ$್ಗ ನೌ ಶತಯಸಷ್ಟಿ ಕಃ 3) le 
(ಹಾರೆಭೇದಾ ಮಹಿ ಬ ಬೇದಾ) ದ್ದು ಳು ಗುತ್ಯಾ ರ ಗೋಸ್ನನಾಃ! ೨೧ 
ಅರೆ ಹಾರೋ es ಕ ವಿಶಾಪಫ್ರೀ(ಕಯಸ್ನ ಕಾ) lg 

(ಸ್ಥೆ ಸೈವ) ನಕ್ಷತ್ರ ಮಾಲಾ (ಸ್ಥಾತ್ಸವ ಇ ವಏಂಶತಿ ಮುಕಿ ಹ ಕಾ) 1 ೩೬೭.೨ 
ಸಹಸ ವಾರಿಹಾರ್ಯುಃ ಕಟಿಕಂ ವಲಯೋ(ಸ್ತಿ ಯಾಂ) | 
ಕೇಯೂರಮಂಗದಂ (ತುಲ್ಯೇ) 7 ಅಂಗುಳೀಯಕಮೂರ್ಮಿಕಾ lk ೩೭೩ 
(ಸಾಕ್ಟರಾಂ) ಗುಳಿಮುದ್ರಾ (ಸಾ) 1 ಕಂಕಣಂ ಕರಭೂಷಣಂ 1 

(ಸ್ತ್ರೀಕಟ್ಯಾಂ) ಮೇಖಲಾ ಕಾಂಚೀ ಸಪ್ತಕೀ ರಶನಾ (ತಧಾ) ! ನ್ನ ಛ 


(ಕ್ಲೀಬೇ) ನಾರನಸನಂ (ಜಾ; ಥೆ ಪುಂಸ ಬ್ಯಾಂ) ಶೃ ಶ್ನಂಖಲಂ (ತ್ರಿಷು) ೧ | 
ಪಾದಾಂಗದಂ ಆ ೫ ಟಾ : ನೂಪುರೋ(ಶ್ರಿ ಯಾಂ) | ೩೭೫ 
ಹೆಂಸಕಃ ವಾದಕಟಕಃ 0 ಔಂಕೇಿೀ ಕುದ್ರ ಘಂಟಬಕಾ ೧ 

ಸಸರ ಜಾಮಾ) ಇ ವಸ ಸ್ತ್ರಯೋಫ್ಯರ್ದಶ ತ್ರಿ ತ್ರಿಷು) [ly ಎ೭೬ 


ಕಾರಾ ಕರಾರ ಕಾರದ ಕಾ "೮ ನ ಭಜ ಇಜಾಜ್‌ i 





ತಾರ ದಧಾರ pO i 


aA close necklace 2. bA necklace hanging as low as 
the navel 2. c Such a necklace made of gold 1. d Sucha 
necklace made of pearls l. eA necklace containing 100 
strings of pearls 1. f Varieties of pearl necklace 7. gA 
necklet or single necklace 1. AA necklace of 27 pearls 1. 
1 Bracelet 4. 17 An ornament worn as an epaulette or 
shoulder-knot 2. k Finger-ring 2. 1 50೩1-71೧0. signct-ring 1. 
m A bracelet of pearls or gems 2. nA woman's Zone or 
girdle, consisting of a silver or gold belt, sonictimes set with 
httle bells S. ೦ A chain of silver, worn ೩5 ೩ man’s girdle or 
2000 1. paAn ೩1೧1101 9. gTirkling beils, such as are worn 
round the ankle by public dancers 2. r Sources of clothing, 
೫12., fibrous bark 1; fruit, asthe cotton-pod 1; the silk worm 1; 
hair or wool 1. 

a ಕತ್ತಿನ ಒಡವೆ ೨. ಥ ಸರ. Cc ಚಿನ್ನದ ಸರಣ. ಡೆ ಮುತ್ತಿನ 
ಸರಣ. ೧ಂ ಮೂರೆಳೆಗಳುಳ್ಳ ಮುತ್ತಿನ ಸರ೧. 8 ಎಳೆಗಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಿಂದಾದ 
ಬೇರೆಬೇರೆ ಸರಗಳು ೭. 8 ಒಂದೆಳೆಯ ಸರ೧. ಡಿ ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು ಮುತ್ತುಗಳ 
ಸರ ೧. ] ಕೈಬಳೆ ೪. 7 ಟ್‌ ಹ ಉಂಗುರ ೨. ಅಕ್ಷರ ಕೆತ್ತಿದೆ 
ಉಂಗುರ ೧. ೫೫2 ಹಸ್ಥಾಭರಣ 1 ಹೆಂಗಸರ ಸೊಂಬದೊಡವೆ ೫. ೦ ಪುರು 
ನರ ನೊಂಟಿಡೊಡನವೆ ೧. p ಕಾಲ ತೊಡುಗೆ ೯. 4 ಕರುಗಂಟೆ, ತಿರುಸೆಜ್ಜೆ ೨. 
೯ ಮರದ ಚರ್ಮ, ಕಾಯ್ಕಿ ಹುಳ, ರೋಮ, ಇವು ಬಬ್ಬ ಗಳಿಗೆ ಕಾರಣ ೧. 


೯೬ ಅವನಂರಳೊೋ ಶೆ 


ವಾಲ್ಫಂ ಕ್ರೌಮಾ(ದಿ) ೧ ಘಾಲಂ(ತು),ಕಾರ್ವಾಸಂ ಬಾದರಂ (ಚ ತತ್‌) Ip 
ಭೌಕೀಯಂ (ಕ i ಪ ೧ ರಾಂಕವಂ (ಮ್ಮ ಗರೋಮಜಂ)'!d ೩೭೭ 
ಅನಾಹತೆಂ ನಿಷ್ಟ ವಾಣಿ ತಂತ್ರಕಂ (ಚ ನವಾಂಬರೇ) ¥ 

(ತತ್ಪಾ ) ಫಷ ನ ಮಫೀಯಂ `ಯದ್ಲಾ ತಯೋರ್ವಸ್ಮ ಸ್ತ್ರಯೋರ್ಯುಗಂ) | 7. ೩೭೮ 
ಪತ್ತೊ (ರಂ (ಧೌತಕೌಶೀಯಂ) 2 'ಬಹುಮೂಲ್ಯಂ) ಮಹಾಧೆನಂ 1% 
ಕ್ರೌಮಂ ದುಕೂಲಂ (ಸ್ಕಾ £ ಡ್ರೇತು) ನಿವೀತಂ ವ್ರಾವೃತಂ (ತ್ರಿಷು) |? 


(ಪ್ರಿಯಾಂ ಬಹುತ್ವ ವಸ್ತಸ್ಯ) ಸಶಾ(ಸ್ಟು ಭಿರ್ನಸ್ನಯೋ(ರ್ಡ್ಯಯೋಲ) IK 


ದೈರ್ಫ್ಯಮಾಯಾಮ ಆರೋಕಹಃ1 ಪರಿಣಾಹೋ ವಶಾಲತಾ |) ೩೮೦ 
ಪಟಚ್ಚ ರಂ ಜೀರ್ಣವನ್ರ on (ಸಮ್‌) ನಕ್ಕ ಶಕರ ಟಾಟಾ 

ವಸ್ತ್ರ 53 ದನಂ ವಾಸಶ್ಚ್ವೇಲಂ ಮತಯತ ip ೩೮೧ 
SE ಪಟೋ (ಸ್ತ್ರೀನ್ಯಾ) ದ್ರರಾಶಿಃ ಸ್ಮೂಲಶಾಟಕಃ |p 

ನಿಜೋಳಃ ಪ ನ್ರಚ್ಛ ದಪಟಿಃ 5 (ಸಮೌ) 'ರಲ್ಲಕಕಂಬಳೌ | ಶಿ೮೨ 
ಅಂತರೀಯೋಪಸೆಂವ್ಯಾನ ವರಿಧಾನಾನ್ಯಥೋಂ,ಶುಕೇ [1 

(ದೌ) ಪ್ರಾವಾರೋತ್ತರಾನೆಂಗೌ (ಸವಾ) ಬೃಹತಿಕಾ (ತಧಾ) ೩೮೩ 


ಸಂವ್ಯಾನಮುತ್ತರೀಯು (ಚ) » ಜೋಳಃ ಕೂರಾ ತಸಕೋ(ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) lw 


aA garment of bark as worn by hermits 2. ಥಿ Cotton 
cloth 3. c Silk cloth 1. d Cloth made from hair ೦೯ wooll. 
e New or unbleached cloth 3. fA pair of bleached cloths. 
8 Washed silk cloth 1. Ah Costly raimentl. i White silk 
cloth 2. jA mans’s upper cloth or scraf 2. Kk Theends ofa 
cloth 2. IZ Length3 m Breadth 2. nOldcloth 2. o Torn 
cloth 2. p Cloth, garment6. 0 Fine cloth 2. r Coarse 
cloth 2. sA ೦೦೪೮೯1೮! ೦೫ 5120010 2. tA blanket2. uA lower 
garment 4. v An upper garment 5. w Jacket or bodice2. 

a ನಾರಬಟ್ಟಿ ೨. ಔ ನೂಲ ಬಟ್ಟೆ ೩. 6 ರೇಷ್ಮೆಯ ಬಟ್ಟೆ ೧. 4 ಕುರಿಯ 
ರೋಮದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಬಟ್ಟೆ, ಜಾ ತೌ ೮ ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆ ೩. 7 ಒಗೆದ 
ಬಟ್ಟೆ ಗಳ ಜೊತೆಗ. ೯ ರೇಷ್ಮೆ ಯು ತೊಳೆದ ಬಟ್ಟೆ ೧. ಡಿ ಬಹಳ ಬೆಲೆಯುಳ್ಳ 
ಬಬ್ಬೈ Cs SF ಹೆಟ್ಟಿ, ಮಡಿ ೨. 'ಹೂಡಿಯಲ್ಲ ಟ್ರ ದ್ರು ೨. 1 ಬಟ್ಟೆಯ ಸೆರಗು Fs, 
1 ಉದ್ದ. ಹ. ಅಗಲ .೨. ಗ ಹಳೆಯ ಬಿಟ್ಟಿ” ೨. 0 ಹರುಕು ಬಟೆ ೨. 
7 ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಲೆ ೬. ೧0 ಒಳ್ಳಯ ಬಟ್ಟೆ ೨. 7” ಹೆಚ್ಚೆಡ ಮುಂತಾದ 
ದವನ್ಸವಾದ ಬಟ್ಟೆ ೨. 9 ಮೇಲು ಹೊದಿಕೆ.೨. +೬ ಕಂಬಳಿ.೨. ಜಒಜಉಡುವೆ 
ಬಟ್ಟೆ ಅ. » ಹೊದೆವ ಬಬ್ಬೈ ೫. w ಕ್ರ ಮವಾಗಿ ಗಂಡಸರ ಅಂಗಿ ೧, 
ಹೆಂಗನರ ಕುಪ್ಪಸ ೧ 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೯೭ 


ನಿಶಾರ (ಸ್ತು ವ್ರಾವರಣೇ ಹಿಮಾನಿಲ ನಿವಾರಣೇ) [೧ ೩೮೪ 
(ಅರ್ಥೊರುಕಂ ವರಸ್ಕ್ರೀಣಾಂ ಸ್ಯಾ) ಚ್ಚಂಡಾತಕ (ಮಂಶುಕಂ) 1b 

(ಸ್ಯಾತ್ರಿ) ಷ್ವಾಪ್ರಪದೀನಂ (ತತ್ಪಾನ್ಹೋತ್ಯಾ ವ್ರಷದಂ ಹಿ ಯತ್‌) ೧ ೩೮೫ 
(ಅಸ್ಪ್ರೀ) ವಿತಾನಮುಲ್ಲೋಚೋ d ದೂಷ್ಯಾ(ದ್ಯಂ ವಸ್ತ್ರವೇಶ್ಮನಿ) le 


ಪ್ರತಿಸೀರಾ ಯವನಿಕಾ (ಸ್ಟಾ) ತ್ರಿರಸ್ವರಣೀ (ಚ ಸಾ) ॥/' ೩೮೬ 
ಪರಿಕರ್ಮಾಂಗಸಂಸ್ಕಾರಃ (ಸ್ಟಾ) ೭ ನ್ಕಾರ್ಷರ್ಮಾರ್ಜನಾ ಮೃಜಾ |p 

ಉದ್ವರ್ತನೋತ್ಸಾದನೇ (ದ್ವೇ ಸಮೇ) 1 ಆವ್ಲಾವ ಆವ್ಲವಃ || ೩೮೭ 
ನ್ಲಾನಂ/] ಚರ್ಚಾ (ತು) ಚಾರ್ಚಿಕ್ಯಂ ನ್ಲಾಸಕೋ ಓ (ಆಧ) ಪ್ರಬೋಧನಂ 
ಅನುಬೋಧಃ 1 ವತ್ರಲೇಖಾ ವತ್ರಾಂಗುಳಿ (ರಿಮೇ ಸಮೇ?) ln ೩೮೮ 


ತಮಾಲಪತ್ರತಿಲಕಚಿತ್ರಕಾಣಿ ವಿಶೇಷಕಂ 

(ದ್ವಿತೀಯಂ ಚ ತುರೀಯಂ ಚನ ಸಿಯಾ) n (ಮಧ) ಹುಂಕುಮಂ 1! ೩೮೯ 
ಕಾಶ್ಮೀರಜನ್ಮಾಗ್ನಿ ಶಿಖಂ ವರಂ ಬಾಹ್ಲೀಕಸಪೀತನೇ 

ರಕ್ತಸಂಕೋಚಪಿಶುನೇ ಧೀರಲೋಹಿತಚಂದನಂ lo ೩೯೦ 


aA warm coveringl. b Tighi drawers or breeches reach- 
ing to the middle of the thigh 1. cA coat reaching up to the 
anklel. dA canopy ೦೯ ೩೪೫೫೧1೧8 2. e Tentl. f Curtain or 
cloth screen 3. 8 Adorning the body 2. Ah Cleaning the body 
3. 1 Unguent, applied to the body before bathing 2. j Bath- 
ing, ablution 3. Kk Anointing the body 3. 1 Any fragrant 
essence or essential 011 2, m Figures drawn with musk or 
gold-dust upon the cheeks or breasts 2. nAstaror wafer of 
black, scarlet or gold, painted on the forehead 4. 0೦ Saffron 
or a fragrant cosmetic 11. 


a ತಂಗಾಳಿಯನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಹೊದ್ದಿಕ ೧. ಹಿ ಅರತೊಡೆಯವರೆಗಿರುವ 
ಬಟ್ಟೆ, ಚಡ್ಡಿ ೧. (ಟಂ ತುದಿಗಾಲಿನವರೆಗಿರುವ ಬಟ್ಟಿ ೧. ad ಮೇಲ್ವಟ್ಟು ೨. 
ಅ ಗುಡಾರ, ಡೇರಾ ೧. ತೆರೆ ಫರದೆ ೩. 8 ವೆಸ್ಟಿಸೊಗಸು ಮಾಡುವುದು ೨. 
ಡಿ ಕೊಳೆಯನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸುವುದು ೩. 1 ಮೈಗೆ ಉಜ್ಜುವ ಪುಡಿ ೨. 
7 ಮ್ಬೆ ತೊಳೆವುದು ೩. % ಗಂಧಾದಿಗಳನ್ನು ಬಳಿಯುವುದು ೩. 1 ಗಂಧ ರಹಿತ 
ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಧವನ್ನು ಂಟುಮಾಡುವುದು ೨. ೫ ಸ್ತೀಯರ ಅಂಗಗಳ ಮೇಲೆ 
ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ಬರೆವ ಚಿತ್ರಗಳು ೨. 1ಃ ಹಣೆಯಮೇಲೆ ಇಟ್ಟು ಕೊಳ್ಳುವ ಬಟ್ಟು 
ಮೊದಲಾದ ಕುರುಹು ೪. 9 ಕೇಸರಿ ೧೧. 


೯೪೮ ಅಮರಕೋಶ 


ಲಾಕ್ಸಾ ರಾಕ್ಸ್‌ ಜತು (ಕ್ಲೀಬೇ) ಯಾವೋಂಲಕ್ಕೊ ದ್ರುಮಾಮೆಯಃ la 
ಲವಂಗಂ ದೇವಕುಸುಮಂ ಶ್ರೀಸಂಜ್ಯ (ಮಥ) ಗ ಜಾಯಕಂ | ೩೯೧ 
ಕಾಲೇಯಕಂ (ಚ) ಕಾಲಾನುಸಾರ್ಯಂ (ಚಾಥೆ) ೭ (ಸಮಾರ್ಥಕಂ) | 
ವಂಶಕ್ಯಾಗರು ರಾಜಾರ್ಹಲೋಹ ಕೈಮಿಜಜೋಂಗಕಂ Id ರ 


ಕಾಲಾಗೆರ್ವ € (ಗರುಸ್ಕಾತ್ತು)ಮಂಗಳ್ಳಂ (ಮಲ್ಲಿಗಂಧಿ ಯತ್‌) If 


ಯಶಪ್ರಧೊಪಸ್ಸರ್ಜರಸೋ ರಾಳಸರ್ಗೆ ರಸಾ ಮ) | ೩೯೩ 

REE (ಮ್ಯಧ) 8 ವೃಕಧೂಪಕ್ಕ ತ್ರಿಮಧೂಪಕ್‌ೌ | 

ಭಾ ಹಿಂಡಕಸ್ಸಿಲ್ಲೋ ಯಾವನೋ(ಷ ಭಧ) £ ಪಾಯಸ s || ರಳ 

ಶ್ರೀವಾಸೋ ವ | ಕಥೊವೋ(ಿ) ಶ್ರಿ ಶಿ ೇವೇಷ್ಮ ಸರಳೆದ್ರವೌ್‌ |) 

ಮ )ಿಗನಾಭಿಮೃ ೯ ಗಮದ ಸೂ ೧ ರಿನ್ಷಚಾಫು 16 Mode | ೩೯೫ 

ತಕ್ಕೊ (ಲಕಂ "ಕೋಶಫಲ 1 (ಮಥೆ) ಕರ್ಪೂರ (ಮಸ್ಕಿಯಾಂ) | 

ಘನಸಾರಶ್ಚ ೦ದ್ರ ನಂಜ್ಞ ಕ್ಸಿ ಸಿತಾಭ್ರೋ ಆಟ ಜಟ [!;?? ೨೭೯೬ 

ಟಕ ಈ. ॥ ಭದ್ರಶ್ರೀಶೃಂದನೋತ(ಸ್ತ್ರಿ ಯಾಂ) | 

ತ್ರೈಲಪರ್ಣಿಕಗೋಶೀರ್ಷೆೇ ಹರಿಚೆಂದನ (ಮಸ್ಪಿಯಾಂ) lo ೩೯೭ 
ಪರ್ಣಿೀ (ತು) ಪತ್ರಾಂಗಂ ರಂಜನಂ ರಕ್ತ ಚಂದನಂ | 

ಕುಚಂದನಂ 0 (ಚಾಧ) ಜಾತಿಕೋಶಜಾತಿಫಲೇ (ಸಮೇ) [| ೩೯೮ 


a Lac, the animal dye 6. b Cloves 3. ೦ A yellow fragrant 
wood 3. dA sweet scented wood ; ೫71೩10, ೩ superior kind of 
sandal 6. eA Dlack sort of ೩1೦ wood (aquilaria agallochum) 
2.f The same with a jasmine scent 1. g A fragrant resin, per- 
haps of the sa’ tres (shorea robusta) 5S. h Compounded 
perfume 2 iC.ibanum, the resin of the boswellia serrata 4. 
J Turpentirs 5. kMusk3. 1The aromatic fruit of the 
clerodendr»n inerme 2. m Camphor 5. n Sandal perfume 4. 
೦ Yellow sandai 3. p Red sandalS. Gq Nutmeg 2. 

a ಆರಗು೬. ಥಿ ಲವಂಗ ೩. ೭ ಒಂದು ಬಗೆಯೆ ಸುಗಂಧೆ ದ್ರವ್ಯ ೩. 
1 ಅಗರು ೬. 9 ಕೃಷ್ಣಾಗರು ೨. J ಮಲ್ಲಿಗೆ ಹೂವಿನ ವಾಸನೆಯುಳ್ಳ ಅಗರು ೧- 
8 ಸಜ್ಜ ರಸ My ಆಕೇಕ ಪರಿಮಳ ವಸು ಗಳನ್ನು ನೇರಿಸಿ ಚ. ಧೂಪ .೨. 
7] ತುರುಕರ ಡೇಶದ ವಾಸನಾದ ್ರವ್ಯ-ಲೋಬಾನ ೪. J] ಸರಳ ವೃಕ್ಷದ ಹಾಲು 
'ಪುಡ್ಡಿ ೫. % ಕಸ್ತೂರಿ ೩. 1 ತಕ್ಕ್ಟೋಲ ವೃಕ್ಷಜ ಪರಿಮಳ ದ್ರವ್ಯ ೩. 
mn ಕರ್ಲೂ ರ೫. ೫ ಗಂಧದ ಮರ ೪. ತ ಅರಿಸಿನದ ಬಣ್ಣ ವುಳ್ಳ ಚಂದನ ಒ. 
7 ಕೆಂಬಣ್ಣದ ಚಂದನ ೫. 4 ಜಾಜಿಕಾಯಿ ೨. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೯ 


(ಕರ್ಸೂರಾಗರು ಕಸ್ತೂರೀ ತಕ್ಟೋಲ್ಸೆ) ರ್ಯಕ್ಷಕರ್ದಮಃ 16 


ಗಾತ್ರಾನುಲೇಪನೀ 8 ವರ್ತಿದ್ದ ರ್ಣಕಂ (ಸ್ಯಾ) ದ್ವಿ ಿಲೇಪನಂ Wp) ರ್‌ 
ಚೊರ್ಣಾನಿ ವಾಸ ಜಾ (ಸ್ಪ ಂ ರ್ರಾವಿತಂ ವಾಸಿತೆಂ (ತ್ರಿಷು) !4 
(ಸಂಸ್ಕಾ ರೋ WR ತ ಓಟ ಸತ್ತ) ದಧಿವಾಸನಂ le ೪೦೦ 
ಮಾಲ್ಯಂ ಮಾಲಾ ಸ್ರಜೋ (ಮೂರ್ದ್ವಿ) / (ಕೇಶಮಧ್ಯೇತು) ಗರ್ಭಕಂ 1g 
ಪ್ರಭ್ರುಷ್ಠ್ಟಕಂ (ಶಿಖಾಲಂಬಿ) 1 si. ಲಲಾಮಕಂ |] ೪೦೧ 
ಪ್ರಾಲಂಬ (ಮೃ ಜುಲಂಬಿಸ್ಯಾ ತ್ವಂರಾ) ? ದ್ವೈಕಕ್ಷಕಂ (ತು ತತ್‌ 
ಯತ್ನಿರ್ಯಕ್‌ ಕಿಪ್ಮಮುರಸಿ) % (3.ಖಾಸ್ನಾ ) ಹೀಡಶೇಖರೌ 1 ೪೦.೨ 


ರಚನಾ (ಸ್ಯಾ) ತ್ರರಿಸ್ಸೃಂದ 71 ಆಬೋಗಃ ವರಿವೊರ್ಣತಾ ೫ 


aA perfume compounded of powdered camphor, 
agallochum, musk and clerodendron inerme 1. b Sandal cakes 
4. cAromatic powder 2. d Scented 2. e Scenting one’s 
self 1. f Wreath or chaplet 3. ೯ Scented flowers concealed 
in the hair 1. Ah Strings of flowers hanging from the back of 
the head 1. 1A chaplet of flowers falling over the forehead 
2. J Garland for the neck 1. KA garland worn across the 
chest, under the right arm and over the left shoulder 1. 1A 
chaplet for the crown of the head 2. 7೫ Dressing the hair, 
stringing flowers, weaving wreaths, suspending garlands 2. 
n Fullness, plenty 2. 
a ಕರ್ಫೂರ, ಅಗರು, ಕಸ್ತೂರಿ ತಕ್ಟೊೋಲ, ಇವುಗಳಿಂದಾದ ಪರಿಮಳ 
ದ್ರವ್ಯ ೧. ಔ ಸುಗಂಧ ದ ಶ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಅರೆದು ಮಾಡಿದ ಗಂಧೆದ ಬಿಲ್ಲೆ ೪. 
೧ ಗಂಧದ ಪುಡಿ ೨. ಡೆ ವಾಸನೆ ಕಟ್ಟದ ವಸ್ತು .೨. ಅ ಗಂಧ್ಯ ಪುಷ್ಪ, ಶೈಲ 
ಲೇಪಾದಿಗಳಿಂದ ಪರಿಮಳ ಉಂಟಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ೧. _' ಹೂವಿನ ಸರ 
೩. 8 ಕೇಶದೊಳಗೆ ಮುಡಿದಿರುವ ಹೊಗ. ಡಿ ಕೂದಲಿನಲ್ಲಿ ನೇತಾಡುವ 
ಹೂ ೧. 1 ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಜೋಲಾಡುವಂತೆ ಕಟ್ಟಿಕೂಂಡ ಹೊಗ೧. /ಕತ್ತಿ 
ನಿಂದ ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ನೆಟ್ಟ ಗೆ ಜೋಲಾಡುವ ಹೂವಿನ ಸರ ೧. ಥ ಕತ್ತಿನಿಂದ 
ವಕ್ಷನ್ನಲದಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡವಾಗಿ ಹಾಕಿದ ಹೊವಿನ ಹಾರ ೧. 1 ಕೇಶಪಾಶದ ಮೇಲೆ 
Wd ಹೂವಿನ ಸರ ೨. ೫ ಪುಷ್ಪ, ಗಂಧ, ತಾಂಬೂಲ, ವಸ್ತ್ರಾಭರಣ, 
ಧೂಪರಸ ವರ್ಣ ಚಿತ್ರಾದ್ಯಲಂಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಆನಂದ ಉಂಟಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವ 
ಕೆಲಸ ೨. ೫ ಪೆದಾರ್ಥಗಳಲ್ಲಾಗಲಿ, ಕಲಸದಲ್ಲಾಗಲಿ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲದೆ ಸಾಕಾದ 
ಮಟ ಗೆ ತುಂಬಿರುವಿಕೆ ೨. 


೧೦೦ ಅವನಂರಕೋ ಶಶ 


ಉಪಧಾನಂ (ತೂ) ಪಬರ್ಹಃ ೩ ಶಯ್ಯಾಯಾಂ ಶಯಸೀಯ(ವತ್‌) | ೪೦೩ 
ಶಯನಂ ಶಿ ಮಂಚ ವರ್ಯಂಕ ಪಲ್ಯಂಕಾಃ ಇ (ಸಮಾಃ) lc 


ಸೇಂದುಕಃ ಕಂದುಕೋ 04 ದೀವಃ ಪ್ರದೀಪಃ € ಪೀರಮಾಸನಂ |" ೪೦೪ 
ಸಮುದ್ಧಕಸ್ಸಂವುಟಕಃ ೬ ಪ್ರತಿಗ್ರಾ ಹಃ ಪತದ್ದ್ರಹೆಃ Ip 
ಪ್ರಸಾಧನೀ ಜಾ 7 ನಿಷ್ಟಾತ; ವಟವಾಸ 8 Ij ೪೦೨1 


ದೆರಣೇ ಮುಕುರಾದರ್ಶೌ ಭ್ಯ ಮ್ಯಜನಂ ತಾಳವೃಂತಕಂ |] 
| ಇತಿ ಮನುಷ್ಯವರ್ಗಃ [| 


711. ಬಹ್ಮವರ್ಗ-BRAHMA-VARGA. 


ಸಂತತಿರ್ಗೋತ್ರಜನನಕುಲಾ(ನ್ಯ)ಭಿಜನಾನ್ಹಯೌ | ೪೦೬ 
ವಂಶೋನ್ವವಾಯಸ್ಸಂತಾನೋ ೫ ವರ್ಣಾಃ (ಸ್ಫುರ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದಯಃ) |? 
ರಾಜಬೀಜೀ ರಾಜವಂಶ್ಯೋ ೦ ಬೀಜ್ಯ (ಸ್ತು), ಕುಲಸಂಭವಃ ip ೪೦೭ 


ಮಹಾಕುಲಕುಲೀನಾರ್ಯಸಭ್ಯಸಜ್ಜನಸಾಧವಃ | 


a Cushion or pillow 2. ಗಿ Bed, mattress 3. c Cot, bed- 
stead 4. dA balltoplaywith2. eLampd2. f Seat, chair, 
stool 2. ೯ Casket 2. hSpittoon used in chewing betel 2. 
i Comb 2. } Scented powder, pulvil2. 8% Mirror, looking 
21885 3. JFand2. m Race, line, stock, tribe, extraction 9. 
12 Castel. oOx2e of royal descenut2. pOune descended 
regularly from some family 2. Gq One of noble birth 6. 


a ದಿಂಬು ೨. 0 ಹಾಸಿಗೆ ೩. ೧ ಮಂಚ ೪. dೆ ಚಂಡು .೨. 
ಎಂಟೆ ಸಯ. JX ಕ.ಸೈರುವ ಗದ್ದುಗೆ, ಮಣೆ, ಮುಂತಾದದ್ದು ೨. ಈ ಭೆರಣಿ ೨. 
ನೈ ಮೀಕದಾನಿ ೨. £ ಬಾಚಣಿಗೆ ೨. / ಬಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಮಳ ಕಟ್ಟುವ 
ತ ಹ ಕನ್ನಡಿ ೩ 1 ಬೀಸಣಿಗೆ .೨. m ಕುಲ, ಮನೆತನ ೯. 
ne ೨ಹ್ನ ಣಾದಿ ಜಾ ಟಗ ೧. ೦ ರಾಜವಂಶದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟ ದವನು ೨. p ಯಾವ 

ಭಾಟ್‌ ಒಂದು ವಂಶದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟದವನು ೨. ಒಳ್ಳೆ "ಯ ಕುಲದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟ 
ದವನು ೬. 


"TW 


೪ 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೦೧ 


ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಗೃಹೀ ವಾನಪ್ರಸ್ಥೋ ಭಿಕ್ಷು ೧ (ಶ್ವತುಷ್ಟ ಯೇ)! ೪೦೮ 
ಆಶ್ರಮೋ( ಸ್ರಿ) b ದ್ರಿಜಾತ್ಯಗ್ರ ಜನ್ಮಭೂದೇವಬಾಡಬಾಃ | 

ವಿಪ್ರ (ಶ್ವ) ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ೧ (ಸೌ)ಷಟ್ವರ್ಮಾ (ಯಾಗಾದಿಭಿರ್ಯುತಃ) Id ೪೦೯ 
ವಿದ್ವಾನ್ವಿ ಪಶ್ಚಿದ್ದೋಷಜ್ವ ರ್ಸ್ಸಸುಧೀಃ ಕೋವಿದೋ ಬುಧಃ | 

ಧೀರೋ ಮನೀಷೀಜ್ಞಃ ಪ್ರಾಜ್ಞ ಸ್ಸಂಖ್ಯಾವಾನ್ಪಂಡಿತಃ-ಕವಿಃ ೪೧೦ 
ಧೀರ್ಮಾಸೂರಿಃ ಕೃತೀ ಕೃಷ್ಟಿರ್ಲಬ್ಬವರ್ಣೋ ವಿಚಕ್ಷಣಃ le 

ದೂರದರ್ಶೀ ದೀರ್ಥದರ್ಶಿೀ Xf ಶ್ರೋತ್ರಿಯಚ್ಛ್ಚ್ಯಾಂದಸ್‌್‌ (ಸವ್‌) ೪೧೧ 
ಉಪಾಧ್ಯಾಯೋಧ್ಯ್ವಾಪಕೋ ಡಿ (ಥೆ ಸ್ಯಾನ್ನಿಮೇಕಾದಿ ಕೃ) ದ್ಲುರುಃ lj 
(ಮಂತ್ರವಾಖ್ಯಾ ಕೃ) ದಾಜಾರ್ಯ / (ಆದೇಷ್ಟಾತ್ವದ್ದರೇ) ವ್ರತೀ॥ ೧.೨ 


aA bachelor religious student: the name borne by 
Brahmans from childhood when they are initiated to 
manhood when they are married 1; a householder: 
a Brahman who, after having finished his studies, performs 
the duties of the father of a family 1; a recluse or hermit: 
the third stage of ೩ Brahman’s life, when having seen his 
son’s son, he retires to a life of religious exercise in the 
forest 1; ೩ mendicant: the last stage ofa Braliman’s life, 
when having done with worldly affairs he subsists upon 
alms alonel. ಗಿ Either of the preceding four states or 


stages of lifel. cA Brahmin or twice-born 6. dA 
Brahmin who performs the six appointed religious acts 1. 
eA learned man20. fA Far-seeing wise man 2. «A 


Brahmin well versed in the Vedas 2, AA religious teacher, 
one who instructs in the Vedas 2. iA father 1. jJA spiritual 
guide, one who initiates in the mysteries of religion 1. 

a ಉಪನಯನವಾದವನು, ಮದುವೆಯಾದವನ್ನು ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ತಪಸ್ಪು 
ಮಾಡುವವನು, ಸನ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿದವನು ೪. ರ ಬ್ರಹ್ಮೆಚರ A ಗಾರ್ಹಸ್ಥ ಪಿ 
ವನವೃತ್ತಿ, ಸನ್ಯಾಸ ಎಂಬೀ ನಾಲ್ಭಕ್ಕೂ ಹೆಸರು ೧. 6 ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ೬. 
4 ಯಜನ, ಯಾಜನ, ಅಧ್ಯಯನ, ಅಧ್ಯಾಪನ, ದಾನ, ಪ್ರತಿಗ್ರಹೆಗಳೆಂಬ ಆರು 
ಕರ್ಮಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನು ೧. ವಿದ್ವಾಂಸನು ೨೦. ಗ ದೀರ್ಫಾ 
ಲೋಚನೆ ಮಾಡಬಲ್ಲವನು ೨. 8 ವೇದವನ್ನು ಓದಿದವನು ೨. ಡಿ ವೇದವನ್ನು 
ಬೋಧಿಸುವವನು ೨.  ಥಿಷೇಕಾದಿ ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದವನು-ತಂದೆ ೧. 
J ಮಂತ್ರಗಳ ಅರ್ಥವನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದವನು ೧. 


ಲ೦ತಿ ಅಮೆರೆಶೊಶ 


ಯಷಾ (ಚೆ) ಯಜಮಾನ (ಪ ಸ್ಮ) (ಸ ನೋಮವತಿ) ದೀಕ್ರಿತಃ ಗಿ 
(ಇಜ್ಯಾಕೀಲೋ)ಯಾಯಜೂಕೆ ಶೋ 0 ಯಜ್ಜ್ಯಾ(ತು ವಿಧಿನೇಷ ಸೈವ) 1d ೪೧೩ 
(ಸ ಗೀಷ್ಟ ಶೀಷಾ ಕ್ರಿ ಸ್ಟೆ ಸ ಪತಿಃ6 ಸೋಮಪೀಧೀ (ತು) ಹಾ ಗರ! | 


ಸರ್ಕ ತಾ (ಸ್ಸ 'ಯೀನೇಷ್ಟೋ ಯಾಗನ ಬೆ ಸೈದಸ್ರೀಣ 7) lle ೪೧೪ 
ಇ ಕ್‌ (ಪ್ರವಚನೇ ಸಾಂಗೇತಧೀತಿಲ) / (ಗುರೋಸ್ತು ಯಃ | 

ಲಬ್ಧಾ ನುಜ್ಜ) ಸ್ಸಮಾವೃತ್ತ 1 ಸುತ್ತಾ (ತ್ವಭಿಷವೇ ಕೃತೀ) (|? ೪(೧೨% 
ಛಾತ್ರಾ WE ಶಜ್ಯೀಸಿಶೈ ಶೆ ಕ್ಸಾಃ ವ್ರಾ ಧಮಕಲಿ, ಪಾಂ |] 

(ಏಕಬ, ಹ್ಮವ್ರತಾಚಾರಾ ಮಧೆ) ಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣ 98 ಹ. ೪೧೬ 


ಸತೀರ್ಧ್ಯಾ (೩ ೀಕಗುರನೆ 2 ೫ (ಚಿತವಾನಗ್ತಿ) ಮಗ್ನಿಚಿತ್‌ lo 


a An instructor in the rules of 1 1. 1, one who has 
performed ೩ sacrifice 1, ೩ 5೩80110001 1. bOne who has 
celebrated a sacrifice 1. c A frequent performer of 
sacrifices 1. dA sacrificerin due form according to the ritual 
of the Veda 1. eA performer of the Brihaspati sacrifice 1. 
f One who drinks the juice of the soma plant in a sacrifice 2. 
& One who performing the ೫151170711 or other such sacrifice, 
divides all his property among the priests 1. Ah One 
thoroughly versed in the Vedasl. iA pupil who has per- 
formed the appointed ceremonies on the completion of his 
religious studies 1. 7 An expert in extracting the soma juice 1. 
k Pupil, disciple 3. 7A beginner, one who has just entered 
upon his studies 2. m A fellow-disciple or fellow-student of 


the Vedasl1. nA fellow-student1. ೦ One who has arranged 
a sacrificial fire 1. 


a ಯಜ್ಞವನ್ನು ಮಾಡುವವನು೩. ಗಿ ಸೋಮಯಾಜಿ೧. ಆ ಯಜ್ಞ 
ವನ್ನು ಮಾಡುವುದೇ ಸ ಸ್ವಭಾವವಾಗುಳ್ಳ ವನು೧. 4 ಯಧಾಶಾಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಯಜ್ಞ 
ಮಾಡಿದವನು೧. ಅ ಬ್ಬ ಹಸ ಸೃತಿ ಯಜ ಸ್ತ ವನ್ನು ಮಾಡಿದವನು ೧. Jf ಯೆಜ್ಞು ದಲಿ 
ಸೋಮಸಪಾನ CEN. ಜನ fe ತನ್ನ ಸರ್ವಥನವನ್ನೂ ದಕ್ಷಿಣೆಯಾಗಿ ಮಾಡ 
ತಕ್ಕ ಯಾಗಮಾಡಿದವನು ೧. ಹ ಸುರುಜತ ಬಳಿ ಸಾಂಗವಾಗಿ ವೇದಗಳನ್ನು 
ಓದಿಕೊಂಡವನು ೧. ಕ ಓದಿಬ )ಕ್ಮಚರ್ಯ ವ್ರತವನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ಗುರುವಿನಿಂದ 
ಅಪ್ಪಣೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡವನು ೧. bj 'ಸೋಮುಲತೆಯನ್ನು ಕುಟ್ಟುವದು ಮುಂತಾ 
ದವುಗಳಲ್ಲಿ ಚತುರನು ೧. % ಶಿಷ್ಯನು ೩. ತ ತ್ರಧಮಶಿತಿಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ೨. 
m ಒಂದೇ ವೇದವ್ರ ತವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಬ್ರ ಫು ೧. ೫; ಓಬ ನೇ 
ಗುರುವುಳ್ಳ ವರು ೧. ೦ ಆಗಿ ಚಯನವನ್ನು ಮಾಡಿದವನು ಆಹಿತಾಗ್ದಿ ೧. 





ದ್ವಿತೀಯಕಾಂಡ ೧೦ಪಷ್ಠಿ 


(ವಾರಂವರ್ಯೋವದೇಶೇ ಸ್ಕಾ) ದ್ಸೈ ತಿಹ್ಯಮಿತಿಹ (ವ್ಯಯ) la ೧೭ 
ಉಪಜ್ಞಾ (ಜ್ಞಾನಮಾದ್ಯಂ ಸ್ಯಾತ್‌) ಗಿ (ಜ್ಞಾ ತ್ಹಾರಂಭ) ಉಪಕ್ರಮಃ [lc 
ಯಜ್ಞ ಸ್ಸವೋಧ್ವರೋ ಯಾಗಸ್ಪಪ್ಮತಂತುರ್ಮಖಃ ಕ್ರತುಃ ld ೪೧೮ 
ವಾಶೋ ಹೋಮ (ಶ್ಟ್ವಾ) ತಿಧೀನಾಂ ಸಹಪರ್ಯಾ ತರ್ಸಣಂ ಬಲಿಃ | 

(ಏತೇ ಪಂಚಮಹಾಯಜ್ಹ್ಣಾ ಬ್ರಹ್ಮೆಯಜ್ಞಾ ದಿನಾಮಕಾಣ£ !e ೪೧೯ 
ಸಮಜ್ಯಾ ಪರಿಷದ್ಗೋಷ್ಠೀ ಸಭಾಸಮಿತಿಸಂಸದಃ | 

ಆಸ್ಥಾನೀ (ಕ್ಲೀಬ) ಮಾಸ್ಟಾನಂ (ಸ್ಕೀನಪುಂಸಕಯೋ) ಸ್ಸದಃ lf ಛ.೨೦ 
ವ್ರಾಗ್ರಂಶಃ (ಪ್ರಾಗ್ಯವಿರ್ಲೇಹಾ) 8 ತೃದಸ್ಯಾ ವಿಧಿದರ್ಶಿನಃ A 
ಸಭಾಸದಸ್ಸಭಾಸ್ತಾರಾಸ್ಸಭ್ಯಾಸ್ಸಾಮಾಜಿಕಾ (ಶ್ಚತೇ) |; ೪೨೧ 


ಅದ್ಲೈರ್ಯೂದ್ಯಾತೃಹೋತಾರೂ (ಯಜುಸ್ಸಾಮರ್ಗ್ಸಿದಃ ಕ್ರಮಾತ್‌) lj 
(ಆಗ್ನಿ ಧ್ರಾದ್ಯಾ ಧೆನ್ಸೆರ್ರಾರ್ಕಾ) ಯತ್ತ್ನಿಜೋ ಯಾಜಕಾ (ಶ್ವತೇ) | Kk ೪.೨.೨ 


ನಾ ರಾರಾ ಹಾರದ ದಾರ ತಾ ಮಾಡೆ ಇ. ಹಾ 





a Oral tradition 2 b Intuition 1; Cc Beeinning ಸ, 
d Sacrifice 7. e The five great ceremonies oT sacraments, VIZ. 
reading or recital ofthe Vedas 1, oblation of clarified butter, 
burnt-offering 1, rites of hospitality 1, oblation to the manes, 
drink-offering 1, religious offering in general, presentation of 
food to all created beings by throwing a portion into the 
airl. fAn assembly or meeting9. 8 A shed on the east of 
the sacrificial hall for the use of the officiating pi1ests 1. hAun 
inspector or director of a sacrifice, a referee who sees that 
jt is performed according to iule2. 1 One of ೩ company Or 
assembly 4. j The priest who recites the hymns of the Yajur- 
Veda at a sacrifice 1, the onc who recites from the Sama-Veda 
1, the one who recites from the Rig-Vedal. kA priest who 
takes any part in sacrifice 2. 

೧a ಪರಂಪರೆಯಾಗಿ ಹಿಂದಿನಿಂದ ಬಂದ ಜನರೆ ಹೇಳಿಕೆ .೨.. ಥಿ ಮೊದಲ 
ತಿಳುವಳಿಕೆ ೧. 6 ತಿಳಿದು ಆರಂಭಿಸುವಿಕೆ ೧. d ಯಜ್ಞ ೭. ಆ ವೇದಾ 
ಭ್ಯಾಸ (ಬ್ರಹ್ಮೆಯಜ್ಞಾ ); ಹೋಮ (ಜೀವಯೆಜ್ಞ ), ಅತಿಧಿಸತ್ಪಾರ (ಮನುಷ್ಯ 
ಯಜ್ಞ); ಪಿಶೃತರ್ರಣ (ಪಿತೃಯಜ್ಞ), ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ತೃಪ್ತಿ ಪಡಿಸುವುದು (ಭೂತ 
ಯಜ್ಞ) ಇವು ಪಂಚ ಯಜ್ಞಗಳು ೧. fಸಬೆೇ. ೯8 ಹೋಮದ್ರವ್ಯನಿರುವ 
ಮನೆಗೆ ಮೂಡಲಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಮಾನ ೧. HA ಯಜ್ಞ ವಿಧಾನವನ್ನು ಸರಿನೋಡು 
ವವರು ೨. 1 ಸಭೆಯಲ್ಲಿರುವವರು ೪. ] ಯಜುರ್ರೇದ, ಸಾಮವೇದ, ಖುಗ್ರೇದ 
ಗಳನ್ನು ಬಲ್ಲವರು ೩. % ಯಜಮಾನನಿಂದ ದಕ್ಷಿಣೆ ಮೊದಲಾದುದನ್ನು ಪಡೆದು 
ಯಜ್ಞವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸತಕ್ಸವರು ಈ 


೧೦೪ ಅಮರಕೋಶ 


ವೇದಿಃ (ಪರಿಷ್ಟ್ರುತಾಭೂಮಿಃ) A (ನಮೇ) ಸ್ಟೆ ನ ಂಡಿಲಚತ್ತರೇ Ip 


ಚಷಾಲೋ ಯೂವಕಟಕಃ 0c ಕುಂಬಾ (ಸುಗಹೆನಾ ವೃ ತಿ) Id ೨೩ 
(ಯೂವಾಗ್ರ ೦) ತರ್ಮ ಅ (ನಿರ್ಮಂಧ್ಯದಾರುಣಿ ತ್ರ)ರಣಿ (ದೃ ೯ಯೋಃ) |) 
ದಕ್ಷಿಣಾಗಿ ಜಾ! ಹಾಸ್‌ ಯಃ) [ಇ ೪.೨೪ 
(ಅಗ್ನಿ ತ ತ ಯೆಮಿಡಂ) ತ್ರೆ ತೇತಾಗ್ಲಿವ ರೇತಃ (ಸಂಸ ತೋನಲಕ) !/ 

ಸಮೂಹ್ಯ ಪರಿಚಾಯ್ಯವಚಾಯ್ಯಾ (ಅಗ್ನೌ RN, | ) ೪೨21 


(ಯೋ ಗಾರ್ಹಪತ್ಯಾದಾನೀಯ ದಕ್ಷಿಣಾಗಳ ಪ್ರ ಪೃಣೀಯತೇ | 

ತರಿ) ಆನಾಯ್ಯೋಃ% ಮ ಸ್ವಾಹಾ ಚ) ಹುತಭುಕ್ಸಿ ಯಾಗ ] ೪.೨೬ 
(ಯ?)ಕ್ಸಾಮಿಭಧೇನೀ ಧಾಯ್ಯಾ (ಚ ಯಾ ಸ್ಯಾದಗ್ದಿ ಸಮಿಂಥನಿಲಿ' Im 
(ಗಾಯತ್ರೀಪ್ರಮುಖಂ) ಛಂದೋ ಗ (ಹವ್ಯವಾಕೆ) ಚರುಃ (ಪುರ್ಮಾ)[0 ೪.೨೭ 


ಮಾಲಾ 


a Ground prepared for sacrifice 1. bA square marked 
out on that ground for the sacrificial fire 2 cA ring round 
the top of a sacrificial post 2. dA railing or fence round a 
sacrificial hall 1. ಆ The top of ೩ sacrificial post 1. f Dry 
wood used at a sacrifice for kindling fire by atirition 8. 
8 Kinds of sacred fire 3. 1೫ ಓ collective term for the above 
three 1. 71 Consecrated firel. jThose who attend to the 
sacrificial fire 3. & The sacred ahavaniya fire placed with the 
sacred dakshinagni fre 1. 1 The wife of the god of fire,a 
goddess presiding over burnt offerings 3. mA prayer used 
on adding fuel to the sacrificial fire 2. n Poetical metre 1. 
9 An oblation of boiled rice, to the gods 1. 


a ಯಜ ಸ್ತ ಕ್ಪಾಗಿ ಶುದ್ದ ಮಾಡಿದ ನ್ಹಲ ೧. b ಅಗಿ ಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿ ಸಲು 
ಸಂಸ್ಕೃರಿಸಲ್ಪ ಟ್ಟ ನ್ಸಾ ವ .೨. C ಯಜ್ಞ ವಶುಸ್ಮಂಭದ ಬಳೆ _೨. aA ಯಜ್ಞ 
ಶಾಲೆಯ ಸುತ್ತಲೂ "ಕಟ್ಟ ದ ಬೇಲಿ೧. ಆ ಯಜ್ಞ ಪ ಪಶು ಸ್ಥಂಭದ ಕೊನೆ ೧. 
) ಕಡೆದು ಅಗಿ ಯನ್ನು "ಹುಟ್ಟ ಸುವ ಮರ ೧. 8 ಯಜ್ಞದ ಅಗ್ನಿ ಗಳು ಶಿ. 
h ಮೂರು ಯೆಜ್ಞಾ, ಗ್ದ ಚಾ ಹೆನರು೧. ; ಮಂತ್ರ ದಿಂದ ಸಂಸ್ಯರಿಸಲ ಟಿ 
ಅಗ್ನಿ ೧. 7 ಸರಿಸ ಸರಣಾಲಂಕಾರಣಾದ್ಯುಪಚಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವರು ೩. 
ke ಅಹೆವನೀಯಸ್ಸಾ ನದಿಂದ ತೆಗೆದು ದಕ್ಷಿಣಾಗ್ನಿ ಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟು ಸಂಸ್ಕೆರಿಸಲ್ಪ ಡುವ 
ಅಗ್ಲಿ ೧. 1 ಅಗ್ನಿ ಯ ಹೆಂಡತಿ ೩. 7)? ಜಃ ಯನ್ನು ಪ್ರಜ್ಞ ಜೃಲನಪಡಿಸುವು 


ದಕ್ಕಾಗಿ ಹೇಳಬೇಕಾದ ಮಂತ್ರ ೨. un ಗಾಯತ್ರಿ ಮುಂತಾಡದ್ದು. ೧. ೦ ಅಗ್ನಿ 


ಯಲ್ಲಿ ಹೋಮಮಾಡತಕ್ಕು ಪಕ್ಯಾನ್ನ ೧, 


ದ್ದಿತೀ ಯಂಕ್‌ಾ೦ಡೆ ೧೦೫ 


ಆಮಿಕ್ಸಾ (ಸಾ ಶೃತೋಷ್ಟೇ ಯಾ ಕ್ಷೀರೇ ಸ್ಯಾದ್ದಧಿಯೋಗತಃ) 1a 


ಧೆವಿತ್ರಂ (ವ್ಯಜನಂ ತದ್ಯುದ್ರಚಿತಂ ಮೃಗಚರ್ಮಣಾ) [7 ೪.೨೮ 
ವೃಷದಾಜ್ಯಂ (ಸದಧ್ಯಾಜ್ಯೇ) ೧ ವರಮಾನ್ನಂ (ತು) ಮಾಯೆಸಂ 4 

ಹವ್ಯಕವ್ಯೇ (ದ್ವೈವಪಿತ್ರೋ ತ್ವನ್ನೇ) 6 ವಾತ್ರಂ (ಸ್ತುವಾದಿಕಂ) | ೨೯ 
ಧ್ರುವೋಪಭೃಜ್ಣುಹೂರ್ನಾ (ತು) ಸ್ರುವೋ (ಜೇದಾಷ್ಸ್ಸ್ರುಚಃ ಸಿಯ) lg 
ಉವಾಕ್ಛತಃ (ಪಶುರಸೌ ಯೋಭಿಮಂತ್ರ್ಯ ಕೃತ್‌ ಹೆತಃ) ॥/ ೪೩೦ 


ಪರಂಪರಾಕಂ ಶಸನಂ ವ್ರೋಕ್ಷಣಂ (ಚ ವಧಾರ್ಧಕಂ) 1; 

(ವಾಚ್ಛಲಿಂಗಾಃ) ಪ್ರಮಾತೋವಸಂವ ಪ್ರೋ ನ್ತಿತಾ (ಹತೇ) |; ಅಮಿ 
ಸಾನ್ನಾಯ್ಯಂ ಹೆವಿ ಹ (ರ್‌ ತು ಹುತಂ ತ್ರಿಷು) ವಷಟ್ಟಿ ತಂ 1/ 
ದೀಕ್ರಾಂತೋವಭೃಥೋ (ಯಜ್ಞ €) 2 (ತತ್ವರ್ಕ್ಮಾರ್ಣೆಂ ತು) ಯಜ್ಞಿ ಯೆಂ | 
(ತ್ರಿಷ್ಟಧ) ೫ (ಕ್ರತುಕರ್ಮೆಲ)ಷ್ಠ್ಟಂ ೦ ಪೂರ್ತಂ(ಖಾತಾದಿ ಕರ್ಮ ಯತ್‌) 0 


a An oblation of curds 1. bA fan of deer skin for 
blowing up the sacrifical frel. c Clarified butter mixed with 
curds for an oblation 1. d Rice pudding, milk boiled with 
rice and sugar 2. ಅಆ An offering 10 the gods 1, an offering to 
the manes of deceased ancestors 1. §f Things required for a 
sacrifice 1. ¢ Four different vessels uscd in sacrifices 4. 1೫ The 
carcase of a sacrificed animal 1. fi; Immolation of the con- 
secrated animal3. Jj Animal consccrated for sacrifice 3. 
k An articlefit to be offered in sacrifice 2. 1 Oblation in the 
fire made with the exclamation vashat 1. m The final ablution 
on the termination of a sacrifice 2. ೫ Suitable fora sacrifice 
1. o Any sacrificial act l. p Any pious work 1, 

a ಕುದಿಸಿ ಬಿಸಿಯಾದ ಹಾಲಿನಲ್ಲಿ ಮೊಸರನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಪಕ್ಚಮಾಡಿದ್ದು ೧೬ 
b ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣಾ ಜಿನದಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಬೀಸಣಿಗೆ೧. ೦ ಮೊಸರು ಬೆರೆತ 
ತುಪ್ಪ ೧. ಡೆ ಹಾಲುಹಾಕಿ ವಕ್ಕಮಾಡಿದ ಅನ್ನ ೨. € ದೇವಯೋಗ್ಯವಾದ 
ಅನ್ನ-ಹೆವ್ಯ ೧ ಹಿತೃಯೋಗ್ಯವಾದ ಅನ್ನ-ಕವ್ಯ ಇ. ಕ ಯಜ್ಞ ದಲ್ಲಿ ಹೋಮದ 
ಸಾಮಾನುಗಳು ೧. 2 ನಾಲ್ಕುಬಗೆಯ ಪಾತ್ರ ವಿಶೇಷಗಳು ೪. ಹ ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ 
ಮಂತ್ರಗಳಿಂದ ಅಭಿಮಂತ್ರಿಸಿ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟ ಪಶು ೧. ಸ ಯಜ್ಞ ದಲ್ಲಿ ಪಶುವನ್ನು 
ಕೊಲ್ಲುವುದು ೩. 7 ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟ ಪ್ರಾಣಿ ೩. ಸಿ ಹೋಮ ಮಾಡಲ್ಪಡತಕ್ಕ 
ಅನ್ನ ಮೊದಲಾದುದು ೨. 1 ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಮಮಾಡಲ್ಪ್ಬಟ್ಟದ್ದು ೧. 
72 ಯಜ್ಞ ದೀಕ್ಷೆಯ ಸಂಪೂರ್ತಿ .೨. ಗ ಯಜ್ಞ ಕೈ ಯೋಗ್ಯವಾದ ವಸ್ತು ೧. 
೧ ಯಜ್ಞ ಕರ್ಮಣ. ಗ ಬಾವಿ, ಕೆರ್ಕೆ ತೋಪು, ಮುಂತಾದ ಧರ್ಮ ಕಾರ್ಯಗಳು ೧. 


೧೦೬ ಆನುರಕೋ ಶ 


ಅಮೃತಂ ವಿಘನೋ (ಯಜ್ಞಶೇಷಭೋಜನಶೇಷಯೋ) la ಛಮಿಯಿ 
ತ್ಯಾಗೋ ವಿಪಾಪಿತಂ ದಾನಮುತ್ಸರ್ತ ನವಿಸರ್ವನೇ | 

ವಿಶ್ರಾಣನಂ ವಿತರಣ ಸ್ಪರ್ಶನಂ ವ್ರತಿವಾದನಂ [| ಛದಿಛ 
ವ್ರಾದೇಶನಂ ನಿರ್ವ ವಣಮವವರ್ದ ನಮಂಹೆತಿಃ |) 

(ಮೃತಾರ್ಧೆಂ ತದಹೆರ್ದಾನಂ ತ್ರಿಷು ಸ್ಯಾ) ಡೌರ್ಧ್ದ್ವದೈಹಿಕಂ lc ೪೨೨% 


(ಹಿತ್ಸದಾನಂ) ನಿವಾವಃ (ಸ್ಕಾತ್‌)ಡೆ ಶ್ರಾದ್ಧಂ (ತತ್ಕರ್ಮ ಶಾಸ್ತ್ರತಃ) le 
ಅನ್ವಾಹಾರ್ಯಂ ಮಾಸಿಕೇಂ 8 (ಶೋಂಷ್ಟ ಮೋಸ್ಟ್‌) ಕುತೆಪೋ; (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) lg 
ಪರ್ಯೇಷಣಾ ವರೀಷ್ಟಿ (ಪ್ಪಾ )ನ್ವೇಷಣಾ (ಚ) ಗವೇಷಣಾ (ಗ 


ಸನ(ಸ್ಪ)ಧ್ಯೇಷಣಾ £ ಯಾಚ್ನ್ಛಾ*ಭಿಶಸ್ತಿರ್ಯಾಚನಾರ್ಥನಾ 1 ಲಶತಿ 
(ಷಟ್ತು ತ್ರಿನಿಷ್ಠರ್ಫ್ಯು (ಮರ್ಧಾರ್ಥೇ?) ಸ ವಾದ್ಯಂ (ಪಾದಾಯ ವಾರಿಣಿ) | 
(ಕ್ರಮಾ?) ದಾತಿಧ್ಯಾತಿಥೇಯೇ (ಅತಿಧ್ಯರ್ಥೇಶ್ರ ಸಾಧುನಿ) lm ೪೮ 
(ನ್ಯಾ) ದಾವೇಶಿಕ ಆಗಂತುರತಿಧಿ (ರ್ನಾ ಗೃಹಾಗತೇ) !n 

ವೂಜಾ ನಮಸ್ಕಾವಚಿತಿಸೃಪರ್ಯಾರ್ಚಾರ್ಹಣಾ (ಸೈಮಾ) lo ಅಪ 


ವರಿವಸ್ಯಾ (ತು) ಶುಶ್ರೂಷಾ ಪರಿಚರ್ಯಾ(ಪ್ರು)ವಾಸನಂ Ip 





ರ್ಕ.  ಾಾ ಲಾ ಇ 








ನಾ ಮಾ ಸಖನ ಎಂಪಘಾಣನಂ ಭಾಹಾನಾಾನ್ವಂಜ್ಯಾಖಾನ್ಯ್ಪ ನಾನಾಂ ಜಗಾ. ಭಾಸ ಖಾನಾ ಸಾಹಾ ರಾನಾ ೊೂಂಎಂ” ರಾಹ್‌ Sm ಬಾ 


a The residue of sacrificial food 2. 0 Giving away, dona- 
tion 13 c Gifts in honour of the dead 1. d Offering to the 
manesl. e Ceremonies observed at fixed periods in memory 
of deceased parents, etc. 1 fA monthly ceremony of that 
kind 2. g The eighth part of the dayl. Ah Searching 4. 
i Respectful solicitation 2. j Begging, asking 4. &k Water 
fit for Puja 1. 1 Water for cleaning the feet 1. m Hospita- 
hty 2. nGuest3. ೦ Worship, reverence 6. p Service, obed1- 
ence 4. 

a ಯಜ್ಞ ಶೇಷ ೧, ಭೋಜನ ಶೇಷ ೧. ಥಿ ತನ್ನ ಸ್ಪತ್ತನ್ನು ಪುಣ್ಯಕ್ಟಾಗಿ 
ಇತರರಿಗೆ ಕೂಡುವುದು ೧೩. € ಸತ್ತವರಿಗಾಗಿ ಆ ದಿನದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ದಾನ ೧. 
ಡೆ ಸಿತೃಗಳಿಗಾಗಿ ಮಾಡುವ ದಾನ ೧. 6 ಶಾಸ್ತ್ರೋಕ್ತ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಮಾಡುವ 
ಹಿತೃಕರ್ಮ೧ಣ. Jf ತಿಂಗಳು ತಿಂಗಳಿಗೂ ಮಾಡತಕ್ಕ ಶ್ರಾದ್ಧ .೨. ೮ ಅಹಃಪರಿ 
ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಎಂಟಿನೆಯ ಭಾಗ ೧. ಹಡಿ ಹುಡುಕುವಿಕೆ ೪. 7 ನಿಯಮಿಸುವಿಕೆ .೨. 
7 ಬೇಡುವಿಕೆ ೪. ಸ ಪೂಜೆಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ ನೀರು ೧. 1 ಕಾಲು ತೊಳೆವುದಕ್ಕೆ 
ತಕ್ಕ ನೀರು೧. ೫ ಅತಿಧಿಗೋಸ್ಟರವಾದ ಅನ್ನಾದಿ ದ್ರವ್ಯ ೧, ಅತಿಧಿವಿಷಯ 
ದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೇದಾದದ್ದು ೧. 7 ಅತಿಥಿಜ. ಂಪೂಜೆ೬. ಥ ಹೇಳಿದಹಾಗೆ 
ಮಾಡುವಿಕೆ ಸೇವೆ ೪. 


ದ್ವಿತೀಯಕಾಂಡ ೧೦೩ 


ವೃಜ್ಯಾಃಟಾಟ್ಯಾ ಪರ್ಯಟನಂ ೧ ಚರ್ಯಾ(ತ್ರೀರ್ಯಾಪಧಿ ಸ್ಥಿತಿಃ) ip ಛಂ 
ಉಪಸ್ಪರ್ಶ (ಸ್ತಾ)ಚಮನ ೭ (ಮಧ) ಮೌನ ಮಭಾಷಣಂ |) 
ಆನುವೂರ್ಲೀ (ಸ್ತಿಯಾಂ ವಾ)ವೃತ್ಸರಿನಾಟೀರನುಕ್ರಮಃ | ಅಲಗ 


ವರ್ಯಾಯ (ಶಾ) 6 ತಿವಾತ (ಸ್ತು ಸ್ಯಾ)ತ್ಸರ್ಯಯ ಉನಾತ್ಯಯಃ 1 
ನಿಯಮೋ ವ್ರತ (ಮಶ್ರ್ರೀ) 8 (ತಚ್ಛ್ರೋವವಾಸಾದಿ) ವುಣ್ಯಕಂ 1/ ಛ೪.೨ 
ಚಿಪವಸ್ತಂ (ತೂ)ಪವಾನೋ ; ವಿವೇಕಃ (ವೃಥಗಾತ್ಮತಾ) | 


(ಸ್ಯಾ)ದೃ್ರಹ್ಮವರ್ಚಸಂ (ವೃತ್ತಾಧ್ಯಯನರ್ನಿ) ೬ (ರಧಾಂಜಲಿಃ || ಛಲಶ್ಶಿ 
ಪಾರೇ) ಬ್ರಹ್ಮಾಂಜಲಿಃ 1 (ಮಾರೇ ವಿಪ್ಪ್ರುಷೊಲಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಬಿಂದವಃ lm 
(ಧ್ಯಾನಯೋಗಾಸನೇ) ಬ್ರಹ್ಮಾಸನಂ ೫ ಕಲ್ಪೇ ವಿಧಿಕ್ರಮ* lo ಲಲ 
ಮುಖ್ಯಃ (ಸ್ಯಾತ್ಸ್ರಧಮಃ ಕಲ್ಪೋ) p *ನುಕಲ್ಪಸ್ತು (ತತೋ$ಧಮಃ) lg 
(ಸಂಸ್ಕಾರವೂರ್ವಂ ಗ್ರಹೆಣಂ ಸ್ಯಾ) ದುವಾಕರಣಂ (ಶ್ರುತೇಃ) !/ ೪೪೫ 


ಗಿರಾ ಪಾರಾ ವಾತಾ ಸವಾ ನ ನಾ ಸಾಚಾತನ ವಾ್‌ ಬಾಯ ವ ನ ತ ವ ಅ ಮಾರಾ ರರ ರರ. 


a Wandering about as a mendicani 3 860006 conduct 1. 
c Sipping water three times befoie or after 7611810086 cere- 
monies, meals, etc., repeating the while the 24 names of 
Vishnu 2. dSilence, taciturnity 2. e Regular succession, 
order 5. f Neglect, forgetfulness 3. £ A vowed observance 2. 
1 Fasting from religious motives 1. 1 Fasting 2 / Prudence, 
judgment 1. k Holiness]. 1 Joining the two hands together 
while reading the Vedas 1. m Sputtering while reading the 
Vedas 1. n Sitting in the posture of meditation 1. oA 
religious rule or sacred precept 3. pThe chief or principal 
rule 1. 6 A subordinate rule 1. r The begining of holy study 1. 


a ತಿರುಗುವಿಕೆ ೩. ಸಿ ಸನ್ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಇರುವಿಕೆ ೧. 66 ಉದಕವನ್ನು 
ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿ ಹುಡಿಯುವಿಕೆ ೨. ಗ ಮಾತಾಡದಿರುವಿಕೆ ೨. 0 ಒಂದು ಕ್ರಮ ೫. 
Jf ಕ್ರಮ ತಪ್ಪುವುದು ೩. 8 ಶಾಸ್ತ್ರೋಕ್ಷವಾದ ಆಚರಣೆ ೩. ಗ ಉವವಾಸ 
ಮುಂತಾದ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮ ೧. 1 ಊಟಮಾಡದಿರುವುದು ೨. ವಿವೇಚನೆ ೧. 
ಸ ನಡೆದಂಧೆ ವೇದವಾಠದ ಸಮೃದ್ಧಿ We ವೇವನನ್ನೊದುವಾಗ ಕ್ಸ 
ಜೋಡಿಸುವಿಕೆ ೧... 11 ವೇದವಾಠದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಾಯಿಂದ ಹೊರಡುವ 
ತುಂತುರುಗಳು ೧. ಗ ಸೃಷ್ತಿಕ್ಕ ಪದ್ಮ, ಮೊದಲಾದ ಯೋಗಾಸನಗಳು ೧. 
0೦ ಶಾಸ್ತ್ರೋಕ್ತವಾದ ನಿಧಾನ ೩. ಗ ಮೊದಲ ಪಕ್ಷ೧- 4 ಎರಡನೆಯ ಪಕ್ಷ ೧. 
7 ಸಂಸ್ಕಾರ ಪೂರೈಕವಾಗಿ ವೇದವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವುದು ೧, 


ಚಟ್ಟ ಅಮರಕೋಶ 


(ಸಮೇ ತು) ವಾದಗ್ರಹಣಮಭಿವಾದನ (ಮಿತ್ಯುಭೇ) [ಇ 


'ಪ್ರಣಿಪಾತೋ ನಮಸ್ಕಾರಃ ಪ್ರಣಾಮೋ ವಂದನಂ ನತಿಃ lb ಉಲ 
ಭಿಕ್ಷುಃ ಪರಿವ್ರಾಟೃರ್ಮಂದೀ ವಾರಾಶರ್ಯ(ಪಿ)ಮಸ್ಶರೀ le 

ತಪಸ್ತೀ ತಾವನಃ ವಾರಿಶಾಂಶ್ಸೇ ಡೆ ವಾಚೆಂಯಮೋ ಮುನಿಃ ಆ ಅಪ್ಲಿ 
(ತಪಃಕ್ಷೇಶಸಹೋ)ದಾಂತೋ 7 ವರ್ಣಿನೋ ಬ್ರಹ್ಮೆಚಾರಿಣಃ 1 
ವೈಖಾನನೋ (ವನಸ್ಥ ] ಸ್ಸ್ಟ್ಯಾ)ದಧ್ಬೃಹೆಮೇಧೀ (ಗೃಹೆಸ್ತಿತಃ) lj ಅಲೆ 


ಖಯಷಯಸ್ಸೃತ್ಯವಚಸಃ ] ಸ್ನಾತಕ್ಕಸ್ವ್ವಾ)ಪ್ಲತೋ (ವ್ರುತಿಲ) £ 

(ಯೇ ನಿರ್ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಗ್ರಾಮಾ) ಯತಿಮೋ ಯತಯ (ಶ್ಯ ತೇ) 1] ಲ್ಭ 
(ಯೆನ್ಸಂಡಿಲೇ ವ್ರತವಶಾಚ್ಟೇತೇ)ಸ್ಥಂಡಿಲಶಾಯ್ಯ (ಸೌ) | 

ಸ್ಥಾಂಡಿಲ (ಶಾ, ೫ ಥೆ) ವಿರಜಸ್ಮಮಸಃ (ಸ್ಯು)ರ್ದ್ವಯಾತಿಗಾಃ |? ೪೫೦ 
ಪವಿತ್ರಃ ಪ್ರಯತಃ ಪೂತಃ ೦ ವಾಷಂಡಾಸ್ಪರ್ರಲಿಂಗಿನಃ lp 

(ಪಾಲಾಶೋ ದಂಡ) ಆಷಾಢೋ ಇ (ವ್ರತೇ) ರಾಂಭ (ಸ್ತು ವೈಣವಃ) [7 








ಎರಾ ಕಾರಾ ಷಾ 





ಮರಿನಾ. 


a Prostration, reverence 2. ಗ Obeisance 5. c Religious 
mendicant 5. ೧ಿ Ascetic, devotee 3. ಅ One who has taken a 
vow not tospeak 2. f One who has subdued his passions 1. 
8 Relig:ous student 2. h One who has renounced the world 
and has gone to the forest to practise penance 1. iA house- 
holder 1. JA holy man gifted with miraculous powers 2. 
k Aun initiated householder 2. ZA sage whose passions are 
completely under subjection 2. mA devotee who sleeps on 
the floor 2. nA man of gentle temper, one freed from 
passion and ignorance 2. oA manof purity 3. 0 Heretic 2. 
೯1 The staff of an ascetic 1. 7 The bamboo staf ofa hermit 1. 


೧ ಪ್ರವರ ಗೋತ್ರ ನಾಮಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ ಕಾಲು ಮುಟ್ಟುವುದು ೨. ಧಿ ನಮ 
ಸ್ವರಿಸುವುದು ೫. 0 ಸನ್ಯಾಸಿ ೫. ಡೆ ತಪಸ್ಸುಳ್ಳವನು ಬಿ. ಆ ವರಾನ ವೃತ 
ವುಳ್ಳವನು ಸ 7 ತಪಸ್ಸಿನ ಕಷ್ಟವನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳು ವವನು ೧.೯ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ೨, 
1 ವಾನಪ್ರಸ್ಥನು ಡಾ] ಗೃಹಸ್ಥನು ೧. 7 ಖುಷಿ ೨. ಹ ವೇದವನ್ನೋದಿ ವ್ರತ 
ಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಿದವನು ೨. 1 ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಿದವನು ೨. ೫ ವೃತ 
ಕ್ಟ್ಯೋಸ್ಫರ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿರುವವನು ೨. ೫ ರಜಸ್ಮಮೋಗುಣಗಳ ಕಾರ್ಯ 
ಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟವನು ೨. ೧0೧ ಪರಿಶುದ್ಧನು ಜ್ರ 7 ವೇದಬಾಹ್ಯರಾದ ಜ್ಭೆನ್ಶ 
ಬೌದ್ಧ, ಕಾವಾಲಿಕ, ಶೈವ, ನಾಸ್ತಿಕ, ಮ್ಲೇಂಛಾದಿಗಳು ೨.  ವೃತದಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು 
ಕೊಳ್ಳುವ ಮುತ್ತಗದ ಕೋಲು ೧. ? ವ್ರತದಲ್ಲಿ ಹಿಡಿಯುವ ಬಿದಿರು ಕೋಲು ೧. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೦೯ 


(ಅಸ್ತ್ರೀ) ಕಮಂಡಲುಃ ಕುಂಡೀ ೧ (ವೃತಿನಾಮಾಸನಂ) ಬ್ರುಸೀ ID 


ಅಜಿನಂ ಚರ್ಮ ಕತ್ತಿ (ಸ್ಪ) ಭ್ರೈಕ್ತಂ ಭಿಕ್ಲಾಕದಂಬಕಂ ld ೪21.೨ 
ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯ (ಸ್ಸ್ಟಾ)ಜ್ಹಪ 6 ಸ್ಪುತ್ಯಾಂಭಿಷವಸ್ಸವನಂ (ಚ ಸಾ) 

(ಸರ್ರೈ ನನಾಮಹಷಧ್ಯೆಂಸಿ ಜಮ್ಯಂ ತ್ರಿ) ಷೃಘಮರ್ಷಣಂ lg ೪೫೩. 
ದರ್ಶ(ಶೃ)) ಪೂರ್ಣಮಾಸೆ (ಶ್ರ ಯಾಗ? ವಕ್ಷಾಂತಯೋಃ ವೃಥಕ್‌) | 
(ಶರೀರಸಾಧನಾವೇಕ್ಷಂ ನಿತ್ಯಂ ಯತ್ನರ್ಮ ತತ್‌) ಯಮಃ |] ೪೫೪ 
ನಿಯಮ (ಸ್ತು ಸ ಯತ್ಛರ್ಮ ನಿತ್ಯಮಾಗಂತುಸಾಧನಂ) |] 

ಕ್‌ಳಿರಂ (ತು) ಭದಾ ಕರಣಂ ಮುಂಡನಂ ವಪನಂ ತಧಾ lk ಲಿ 
ಉಪವೀತಂ (ಯಜ್ಞ ಸೂತ್ರಂ ವ್ರೋದ್ಸೃತೇ ದಕ್ಷಿಣೇ ಕರೇ) |] 

ಪ್ರಾಚೀನಾವೀತ (ಮನ್ಯಸ್ಮಿ ) 77 ನ್ಲಿವೀತಂ (ಕಂಠಲಂಬಿತಂ) [2 ೪2೫1೬ 


a An ascetic’s water bowl 2. b The seat used by a holy 
man, generally an antelope’s hide 1. ೮ Hide of any animal 3. 
d Mendicity, begging 2. e Inaudible reading of the Vedas 2. 
f Extracting the soma juice3. 8 Reciting mentally while 
little water in the palm of the right handis held to the 
nosel. AA sacrifice performed-on the day of new moon 1, 
on the day of full moon 1. iRituals 1೦ be observed daily 
for one’s well-being 1. j Voluntary religious observance 1. 
k Shaving4. 1 The sacred thread worn over the left 
shoulder 1. m The sacred thread worn (contrary 1೦ custom) 
over the right shoulder 1. n The sacred thread worn round 
the neck, as at certain religious ceremonies 1. 


a ತಪ್ಪುಗಳ ಜಲಪಾತ್ರೆ ೨. ಗಿ ವ್ರತಸ್ಥರು ಹಾಸಿಕೊಳ್ಳುವಂಥಾದ್ದುಣ. 
€ ತೊಗಲು ೩. ಆ ತಿರಿದುತಂದ ಪದಾರ್ಥೆ1ಳ ಸಮೂಚಿ೨. ಆ ವೇದವನ್ನು 
ಓದುವಿಕೆ೨. ಗ ಯಾಗಾರ್ಥವಾಗಿ ನೋಎಂಲತೆಯ್ನ್ಟು ಕುಟ್ಟ ರಸ ಹಿಂಡು 
ವುದು೩. ೯ ಸಮಸ್ತ ವಾಪಗಳನ್ನೂ ಪರಿ ಹರಿಸುವ ಮಂತ್ರ ೧. A ಕೃಷ್ಣ 
ಪಕ್ಷದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡತಕ್ಕ ಯಾಗ ೧, ಿಕ್ಣೆ ಪಕ್ಷದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡತಕ್ಕ 
ಯಾಗಗ೧. ತನ್ನ ಶರೀರ ರಕ್ಷಣಾರ್ಥವಾ  ನಿಶ್ಚಮಾ ಆಚರಿಸತಕ್ಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ 
ಕರ್ಮ lk J ಮೃತ್ತಿಕಾಶೌಚನ್ನಾನ ಮಂತಾದ ಕರ್ಮಣ. ಸ ಕೌನ್ನಿರ ೪. 
1 ಬಲದೋಳು ಮೇಲಕ್ಕೆ ಇರುವಂತೆ ಧರಿಸಿದ ಜನಿವಾರ ೧... ೫ ಎಡದೋಳು 
ಮೇಲಕ್ಕೆ ಇರುವಂತೆ ಧರಿಸಿದ ಜನಿವಾರ೧. ೫ ಕಂಠದಲ್ಲಿ ಜೋಲಾಡುವಂತೆ 


ಧರಿಸಿದ ಜನಿವಾರ ೧. 


ಅದಿಅ ಅಮೆರೆಶೊಶ 


(ಅಂಗುಳ್ಳಗ್ರೇ) ದೈವಂ ತೀರ್ಥಂ (ಸ್ವೈಲ್ಲಾ ೨ಂಗುಳ್ಳೋರ್ಕಥ್ಯೇ) ಕಾಯಂ | 
(ಮಧ್ಯೇ*ಂಗುಷ್ಕಾಂಗುಳ್ಳೋಃ 8 ಪೈತ್ರಂ (ಮೂಲೇತ್ರ ೦ಗುಷ ನ್ಯು) ಬ್ರಾಹ್ಮಂ la 
(ಸ್ಯಾ) ದೃ )ಹ್ಮೇಭೂಯಂ ಬ್ರಕ್ಕು: ಹೈತ್ತಂ ಬ್ರಹ್ಮೆನಾಯುಜ ಸ (ಮಿತ್ಯಪಿ) } 


Se ಕಂ (ತದ್ರತ ಸ ೧೫ ಸಭ್ರಂ (ಸಾಂತಪನಾದಿಕಂ) ld ೪೫೮ 
(ಸನ್ಯಾಸವತ್ಯನಶನೇ ಪ್ರ ವುರ್ಮಾ) ವ್ರಾಯೋ 65 (ಧೆ) ವೀರಹಾ | 

ನಣ್ಣಾಗ್ಗಿಃ ಕುಹನಾ (ಲೋಭಾನ್ನಿ: ಧ್ಯ್ಯೇರ್ಯಾವಧಕಲ್ಪ ನಾ) lg ೪೫೯ 
ವ್ರಾತ್ಯ (ಸ್ಸಂಸ್ಥಾರಹಿ(ನೆನ ಸ್ಸ್ಯಾತ್‌) 1 ಅಸ್ವಾಧ್ಯಾ ಯೋ ನಿರಾಕೃತಿಃ |] 

ಧರ್ಮದ್ರಜೀ ಲಿಂಗವೃತ್ತಿ / ರವ ಕೀರ (ಕ್ರತವೃಶಃ ) [Kk ೪೬೦ 
(ಸುವ್ತೇ ಯನ್ನಿ ಮನ ಸ್ಮಮೇಶಿ ಸುವ್ಮೇ ಯಸಿ ನ್ನು ದೇತಿ ಚ! 

ಅಂಶುಮಾ) ನಭಿಸಿರ್ಮುಕ್ತಾಭ್ಯುದಿತೌ (ತ "ಯಧಾಕ ಕ್ರಮಂ) lJ ೪೬೧ 


ಪರಿವೇತ್ತಾಕ$್ಮ ನುಜೋ ನೂಢಡೇ ಜ್ಯೇವ್ನೆ € ದಾರವರಿಗ ಗ್ರಹಾತ್‌) lyn 


pe 





A ರಾ ಬಾವಾ ಸಾ ಅಧಾವಾವಾ ತ ನ ಂ ಪಜಸ ಎಬ ತ ತ ನ ವಾನಂ ರಾನಾಗಘಾಘಾ/ೂೌಾಹಾಗ/ಊಗ್ಣ ಗ) ಎ 


a Letting water drop over the tips of the fingers, in 
honour of the gods 1, letting it drop over the roots of the 
third and little fingers, in honour of the rishis 1, letting 11 
drop between the thumb and forefinger, in honour of the 
manes 1, lstting it drop over the thumb, in honour of 
Brahma 1. ಗಿ Absorption into the godhead 3. c Absorption 
into an inferior deity 1. 4 Penancel. ಅ Fastiug to death 3. 
FA Brahman whc has suffered the sacred domestic fire to 
become extinct 2 ¢ Hypocrisy 1. hAn outcastel. 1 0೧0 
who does not study the Vedas 2. JA religious hypocrite, 
(lit: one “ho displays the flag of virtue) 2. kA violater of 
any vow. 1೯0/7೧ asleep at sunset 1, one asleep at sunrise 1. 
m A younger bivther married before his elder 3. 


a ದೇವತೀಧ ೧, ಖುಷಿ ತೀರ್ಧೆ ೧, ಹಿತ್ಸ ತೀರ್ಥ ೧, ಬ್ರಹ್ಮ ತೀರ್ಥ೧. 
pb ಬ್ರಹ್ಮನ ನಾಗುವಿಕೆ ೬. 0 ಜೇವನಾಗುವಿಕೆ ೧. ಡೆ ಚಾಂದ್ರಾಯಣಾದಿಗಳು ೧. 
6 ಈ ಕಟ ೫೪ 3೫೫ ಉಪವಾಸ ೧..." ಅಗ್ನಿಯು ನಷ್ಟ 
ವ ಇತಿ ೨... 8 ಮೃವ್ಯಾಶೆ ಶೆಯಿಂದ ಸತರ್ಮಾಚರಣೆಯ ವೇಷ ೧. ಗಸೃಉಪಹ 
ನ ಹುನಾದಿ ಕಮ ಗಳನ್ನು ಬಟ್ಟ ನಮ ಗ೧. 1 ವೇದವ ರನ್ನು ಓದದಿರುವವಮ ೨. 
7] ಧಾರ್ಮಿಕ ವೇ.ಇಧರಿಸಿ ಬೀವನುದವನು 4 K ವೈತಭಂಗವಾದವನು ೧. 1ಸೂ 
ಚ, eS ನಿದ್ರಿಸುವವನು ೧, ಸೂರ್ಯೋದಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿದ್ರಿಸು 
ವವನು ೧. 7 ಅಟ್ಟ ನಿಗೆ ಮೆದುವೆಯಿಲ್ಲದಿರುವಾಗ ಮದುವೆಯಾದ ತಮ್ಮನು ೧. 


ದ್ವಿತೀಯೆಕಾಂಡ ಎಂ 


ಪರಿವಿತ್ರಿ (ಸ್ತು ತಜ್ಜ್ಯಾರ್ಯಾ) 0 ನಿವಾಹೋಸಯೆಮೌ (ಸಮಂ ॥ ೬.೨ 
ತಥಾ)ಪರಿಣಯೋದ್ಧಾಹೋವಯಾಮಾಃ ವಾಣಿಪೀಡನಂ ಥಿ 
ವ್ಯವಾಯೋ ಗಾ )ಮ್ಯಧೆರ್ಲೋ ಮೈಥನಂ ನಿಧುವರಂ ರತಂ ॥( ೪೬೩ 
A ಎಎ. ಎಪಿ ೦ 
peed (ಫರ್ಮಿಕಾಮಾರ್ಥ್ಯ) d ಶೃತುರ್ಚರ್ಗ (ನ್ಸಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆಃ) le 
ಒಲ Kk ರ್ರ | ನ್ಮೆ 
ಸಬಲೈ ನ್ರೈ) ಶ್ಚತುರ್ಭದ್ರಂ)/ ಜನ್ಯಾ (ಸ್ಟಿಗ್ಸಾ ವರಸ್ಕ ಯೆ) lg ೪೬೪ 


| ಇತಿ ಬ್ರಹ್ಮವರ್ಗಃ | 


ಾಾಾಾಾ್‌ದನಾಮಾಭಬವಾಾಜಂತೆ 


VILL. ಕ್ಷತ್ರಿಯ ವರ್ಗ--1:5114718114-174೬೫೮4. 


ಮೂರ್ಧಾಭಿಸಿಕ್ತೋ ರಾಜನ್ಯೋ ಬಾಹುಜಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋ ವಿರಾಟ್‌!) 

ರಾಜ್ಞಿ ರಾಟ್ಟಾರ್ಧಿವಕ್ಟ್ಯಾಭೃನ್ನೃಸಭೂಪಮಹೀ ನ್ರಿತಃ |] ೪೬೫% 
(ರಾಜಾ ತು ಪ್ರಣತಾಶೇಷಸಾಮಂತಸ್ಟ್ಯ್ಯಾ)ದಧೀಶ್ವರಃ | 

ಚಕ್ರವರ್ತೀ ಸಾರ್ವಭೌಮೋ ಹ (ನೃಪೋನ್ಯೋ) ಮಂಡಲೇಶ್ವರ 1 ೪೬೬ 
(ಯೇನೇಷ್ಟಂ ರಾಜಸೂಯೇನ ಮಂಡಲಸ್ಯೇಶ್ವರಶ್ಚ ಯಃ | 

ಶಾಸ್ತಿ ಯಶ್ಚ್ರಾಜ್ಞಯಾ ರಾಜ್ಞ ಸ್ಪ) ಸಮಾ, m (ಡಥೆ) ರಾಜಕಂ | ೪೬೭ 


NE Se ಜ್‌ ಕ ರಾ ರಾ 


a An unmarried elder brother, the younger being married 
1. bMarriage 6. c CoitionS. dThe three objects of 
worldly desire—wealth, pleasure, virtue 1. e The four objects 
of human pursuit— wealth, pleasure, virtue, final beatitude 1. 
f All the above fourl. g The friend of a bridegroom 1. 
h A kshatriya, one born in the military caste 5S. i One who 
protects th people, king 7. JA king who has feudatory kings 
under him 1. % Emperor2. 170 he: rulers 1. m Paramount 
sovereign, viz., one who has perfcrmed the Rajasuya sacrifice, 
and imposes his commands on 80% 21811 kings 1. 
a ಅಂಥಾ ತಮ್ಮನ ಅಣ್ಣ ಫು” bh ಮದುವೆ ೬. C ಸ್ರೀ ಸಂಗ ೫. 
1 ಧೆರ್ಮಾದಿ ಮೂರು ಪುರುಷಾರ್ಧೆಗಳು೧. « ಮೋಕ್ಷ ಕೂಡಿದ ದಾಲ್ಕು ಪುರುಷಾ 
ರ್ಥಗಳು ೧. ಪ್ರಬಲವಾದ ಪುರುಷಾರ್ಧೆಗಳು೧. 8 ಮದವಣೆಗನ ಗೆಳೆಯ 
೧. hp ಕತ್ರಿಯಜಾತಿಯವನು ೫. ] ಪ್ರಜೆಗಳನ್ನು ಸಲಹುವವನು ೭. 
) ನಮ್ರರಾದ ಅನೇಕ ರಾಜರುಳ್ಳ ದೊರೆ ೧. ಹ ಸಾರ್ವಭೌಮ ೨. 
1 ಸಾರ್ವಭೌಮನಲ್ಲದ ರಾಜನು ೧. 71 ರಾಜಸೂಯ ಯಾಗಮಾಡಿ ಅನೇಕ 
ರಾಜರನ್ನು ವತಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧಿ ಪತಿ ಇ 


ಎಂಪಿ ಅನಂರಕೋ ಶ 


ರಾಜನ್ಯಕಂ (ಚ ನ್ಯನಾತಿಸ್ರತಿ ಯಾಣಾಂಗಣೇ ಕ್ರಮಾತ್‌) la 

€ ಧೀನಚಿವೋಮಾತ್ಯೋ ಥಿ (ನ್ಯೇ) ಧರ್ಮಸಚಿವಾ(ಸ್ತ ತಃ) ೪೬೮ 
ಫ್ರೀ ಇ 

(ದ್ರ ದ್ರಷ್ಟ ರಿ ವ್ಯವಹಾರಾಣಾಂ) ಷಾ ೨ಡ್ವಿವಾಕಾಕ್ಷದರ್ಶಕ್‌ೌ lle ೬೯ 

ಪ್ರತೀಪಾೇ ದ್ವಾರವಾಲ ದ್ವ್ರಾರ್ಸ್ವದ್ವಾಸ್ಟಿ ನಿ ೯ತದರ್ಶಕಾಃ 1X 

ರಕ್ಷಿವರ್ಗ (ಸ್ಪ)ರನೀಕನ್ಸೋ 6 (ಥಾಂಡ್ಯಕ್ತಾ ಇ ಧಿಕ ತೌ(ನಮೌಾ) lp ೪೭೦ 

ಸಾ ಯುಕೋ(ಧಿಕೃತೆ ತೋ ಗ್ರಾಮೇ)? he (ಗ್ರಾ ಮೇಷು ಭೂರಿಷು) 1) 


ಮಹಾಮಾತ್ಕಾಃ ವೃಧಾನಾನಿ ೭ ಪುರೋಧಾ (ಸ್ತು) ಪುರೋಹಿತಃ Id 


ಭೌಂಕಃ (ಕನ ನಕಾಧ್ಯೆ ಕೋ) k (ರೂಪ್ಯಾಧ್ಯಕ ಸ್ತು) ನೈಷ್ಟ್ರಿ ಸಿಕ |] ೪೭೧ 
(ಅಂತಃ ಪುರೇತ್ವಧಿಕೃ ತನಾ ೨4) ದಂತರ್ಯ ೦ಶಿಕೋ (ಯ ಜವ 8) ತೆ 

ಸೌವಿದಲ್ಲಾಃ ಕಂಚುಕಿನಃ tie. ವಿದಾ (ಶ್ರ ತೆಲಿ !n - ೪೨.೨ 
ಷಂಡೋ ವರ್ಷವರ(ಸ್ಸು ಲ್‌) ೦ ನೇವಕಾರ್ದ್ಥ್ಯನುಜೀವಿನಃ 0 
(ವಿಷಯಾನಂತರೋ ರಾಜಾ) ಶತ್ರುರ್ಮಿತ್ರ (ಮತಃವರಂ) lg ೭೩ 


ಸಾನ ಎನನ ಇಷ? ನಾನೆ: ಪಾವ ಸಹ ಭಾ ಬಜ ಸಾಬ? ಇರಾ ಪಾಂ ಎಎ ಜಾ ಫಷ ಸಪ ಪತಾ. ೧೧ಸಿ SS 


a 1 ೩5500701886 of kings 2. b Minister, councillor 3. 
c Executive minisier 3. d Family priest 2. e Judge 2 f Door- 
keeper, porter 5. 8 Body-guard 2. A Superintendent, the 
chief of an offirial department 2. i The head man or overseer 
of a villagel. jThe head man of several villages 1. 
k Treasurer, espeeially of goldin ೩ 7೦) 21 treasury 1. 1 Master 
of the mint 1೩. zn Superintendent of the female apartments 1. 
nA guard orattendant of the women’s apartment 4. o Eunuch 
2. p Seivant3. 06 Hostile king 1, frivadly or allied king 1. 


a ಪ್ರಜೆಗಳನ್ನು ಆಳುವವರ ಗುಂವು ೧, ಕ್ರಫಿಯಜಾ ತಿಯೆವರ ಗುಂಪು ೧. 
ದಿ ರಾಜ್ಯನ *ಲೋಸನಯಣೆ ನ್ನ ಹೇಳುವವನು ೩. ೧೭ ದೊರೆಗೆ ನಹಾಯೆಕರಾದ 
ಇತರ ಮುಂಖ್ಯಧಿಕಾರಿಗಳು ೩. 0 ಪುರೋಹಿತ ೨. ಆ ನ್ಯಾಯಾಧಿಕಾರಿ ೨. 
7 ಬಾಗಿಲು ಕಾಯುವವನು ೫. 3 ಮೈ ಗಾವಲ ನೇನೆ ಎ. 1 ಅಧಿಕಾರಿ .೨. 
7 ಗ್ರಾಮಾಧಿಕಾರಿ ೧. J] ಅನೇಕ ಗ್ರಾಮಗಳ ಅಧಿಕಾರವುಳ್ಳವನು ೧. 
% ಖಜಾನೆಯ ಅಧಿಕಾರಿ ೧. 1 ಟಿಂಕಸಾಟಿಯ ಅಧಿಕಾರಿ ೧. ೫ ಅಂತಃಪುರಾಧಿ 
ಕಾರಿ ೧. ೫ ಅಂತಃಪುರದ ಕಾವಲುಗಾರರು ೪. ೦ ಅಂತಃಪುರದೊಳಗೆ ಕೆಲಸ 
ಗಾರ ೨. 7 ಚಾಕರನು೩. 0 ತನ್ನ ದೇತಕ್ಕ್‌ ವಾರ್ಶ್ವದಲ್ಲಿರುವ ದೇಶದ ಅರಸು 
೧ ಅದರ ಆಚೆ ದೇಶನ ಅರಸು ೧ 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ದಿಲಕ್ಮಿ 


ಉದಾಸೀನಃ (ವರತರಣ ೧ ವಾರ್ಷ್ಟ್ಸಿಗ್ರಾಹೆ (ಸ್ತು ವೃಷ್ಟತಃ) Ip 

ರಿಮವೌ ವೆರಿ ಸಹತ್ತ್ನಾರಿ ದ್ವಿಷದ್ದೋಷಣ ದುರ್ಹಡಃ [| ೪2೪ 
ದ್ವಿಡ್ಲಿ ವಕ್ಸಾಹಿತಾಮಿತ್ರ ದಸ್ಯುಶಾತ್ರವಶತ್ರವಃ [| 

ಅಭಿಘೌಾ[ ಯಾ |ತಿವರಾರಾತಿವ್ರತ್ಯರ್ಧಿವರಿವಂಧಿನಃ | ೪೭.೨% 
ಭ್ರಾತೃವ್ಯಾಸಹೆನದ್ವೇಷಿ ಜಿಘಾಂಸು ವ್ರತ್ಯನೀಕಿನಃ | 

ಅಸುಹೃತ್ಸ ತೃವನ್ಮಾ ತ್ಯ ವ್ರತಿವಕ್ಷನಿರೋಧಿನಃ | ೪೨.೬. 
ಸ್ನಿಗ್ಗೋ ವಯಸ್ಥನ್ಸ್ನವಯಾ ಡೆ (ಅಥ) ಮಿತ್ರಂ ಸಖಾ ಸುಹೃತ್‌ | 

ಸಖ್ಯಂ ಸಾಪ್ತಪದೀನಂ (ಸ್ಯಾ) 8? ದನುರೋಧೋನುವರ್ತನೆಂ lg ಲ 
ಯಧಾರ್ಹವರ್ನ್ಣಃ ಪ್ರಣಿಧಿರಪಸರ್ರಶ್ಚರಃ ಸೃಶಃ | 

ಚಾರ (ಶ್ಲ) ಗೂಢೆವುರುಷ ಹ (ಶ್ಲಾ)ಪ್ಮವ್ರತ್ಯಯಿತೌ (ನವತೌ) |] ಲ್‌ 
ಸಾಂವತ್ಸರೋ ಜಕ್ಕ್ಯಿತಿಷಿಕೋ ದೈವಜ್ಞ ಗಣಕಾ (ವಪಿ | 

ಸ್ಯು) ರ್ಮಹೂರ್ತಿಕವರೌಹೂರ್ತಜ್ಞಾ ನಿಕಾರ್ತಾಂತಿಕಾ (ಅಪಿ) | ಲಥ 
ತಾಂತ್ರಿಕೋ ಜ್ಞಾತಸಿದ್ದಾಂತ ಸ ಸ್ಪತ್ರ್ರೀ ಗೃಹೆಪತಿ (ಸ್ಸಮರೌ) 7 
ಅಫವಿಕಾರ್ರೊಕ್ರರಚಣೋ ಟಕರಚುಂಚು (ಶ್ರ) ಲೇಖಕೇ [1 ಲರ೦ 


(ಲಿಖಿತಾಕ್ಷರಸಂಸ್ಥಾನೇ) ಲಿಪಿರ್ಲಿಬಿ (ರುಭೇ ಸ್ತ್ರಿಯಾ) 172 
(ಸ್ಯಾ)ತೈಂದೇಶಹೆರೋ ದೂತೋ ೧ ದೌತ್ಯಂ (ತದ್ಭಾವಕರ್ಮಣೋಃ) lp ೪೮೧ 


ಮಾ ಹಡಹಾಾ-೦-ಲಾ ಗಾರಿ. ಚಾಚಾ... ಮಾ-ಾಹಹಾಪಿಾವಾಮೊಸಮಾಜವಾಖಶಾಹಿಒಿಾಚಾ-ರೂಾ-ಣಜವತಾಹಾಖಾಹುಡದರಾಾ ರಹಾ 


a Neutral king 1. ಗ An enemy inthe rear 1. c Enemy, 
foe28. dA friend, especially of the same age3. e Friend 
in general 3. Jf Friendship 2. g Complance2. ASpy7. 
i Trusty {friend 2. j Astronomer, astrologer, foriune-teller 8. 
k One versed in a system so as to be an authonitl y 2. 1 ಓ 
householder 2. m Scribe, writer, cleak 4. n Writing, written 
character 2. o Messenger 2. p Mecrsage, errand 1. 


a ಅವನ ಆಚೆ ದೇಶದ ಅರಸು ೧. ೭ ಬೆನ್ನು ಕಾತ್ಮಿದವನು ೧. ಹೆಗೆ 
ಗಳು ೨೮. ಡೆ ಸಮಾನ ವಯಸ್ಸುಳ್ಳವನು ೩. ಆ ಗೆಳೆಯನು ೩. ೫ ನ್ನೇಹ ೨. 
೪ ಅನುಸರಿಸುವುದು ೨. ಹ ಗುಬ್ಬಾಗಿರುವಂತೆ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಕಿಯುಕ್ತನಾದವನ್ಕು 
ಬೇಹಿನವನು ೭. 1 ನಂಖುಗೆಗೆ ವಾತೃನು ೨. _? ಜೋಯಿಸನಮು ಲ. ಹ ಶಾಸ್ತ್ರ 
ಜ್ಞಮೆ ೨. 1 ಮನೆಯೊಡೆಯ!೨. ೫ ಬರೆಹದಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥನು ೪. ೫ ಬರೆದ 
ಅಕ್ಷರಗಳು ೨. ೧ ಹೇಳಿದ ಮಾತನ್ನೊ ಯ್ಯುವವನು ೨. p ದೂತಭಾವ 
ಮತ್ತು ದೂತನ ಕೆಲಸ ೧. 

8 


ದಿಂ೪ ಅಸುರಕೋ ಶ 


ಅಧ್ವೆನೀನೋಧ್ವ ಗೋಂಧ್ವನ್ಯಃ ವಾಂಥಃ ಪಧಿಕ (ಇತ್ಯಪಿ) 1a 


ಸ್ವಾಮ್ಯಮಾತ್ಯಸುಹೃತ್ತೋಶರಾಷ್ಟ್ರದುರ್ಗಬಲಾನಿ (ಚ) ಛಲ್‌.೨ 
ರಾಜ್ಯಾಂಗಾನಿ ಥಿ ಪ್ರಕೃತಯಃ (ಮೌರಾಣಾಂ ಶ್ರೇಣಯೋಪಿ ಚೆ) lc 
ಸಂಧಿ (ರ್ನಾ) ವಿಗ್ರಹೋಯಾನಮಾಸನಂ ದ್ರ ಧೆಮಾಶ್ರಯಃ [| ಲಲಿ 


ಷಡ್ಲುಣಾ 0 ಶೃಕ್ತಯ (ಸ್ಲಿಸ್ತ್ರಃ) ಪ್ರಭಾವೋತ್ಸಾಹಮಂತ್ರಜಾಃ le 
ಕ್ಷಯಸ್ಸಾ ಎನಂ (ಇಚ) ವೃದ್ಧಿ (ಶ್ಚ) ತ್ರಿವರ್ಲೋ (ನೀತಿವೇದಿನಾಂ) If eu 
(ಸ) ವ್ರತಾಪಃ ಪ್ರಭಾವ(ಶ್ಚ ಯತ್ತೇಜಃ ಕೋಶದಂಡಜಂ) 


ಸಾಮದಾನೇ ಭೇದದಂಡಾ (ವಿತ್ಯುವಾಯಚತುಷ್ಟಯಂ) lp ೪೮೫ 
ಸಾಹೆಸಂ (ತು) ದಮೋ ದಂಡ ; ಸ್ಲಾಮಸಾಂತ್ರ / (ಮಹೋ ಸಮು?) | 
ಭೇದೋವಜಾವಾ ಸ ವುಷಧಾ (ಧರ್ಮಾದ್ಯ್ಛರ್ಯತ್ಪರೀಶಕ್ಷಣಂ) !1 ಲಲ. 


ಳಾ 


a Traveller, wayfarer 5. b The seven requisites of a 
regal administration, viz. a monarch 1, ೩ prime minister 1, 
an ally 1, treasure 1, territory 1, ೩ stronghold 1, and an 
army 1. 0 Population 1. d The six means of defence, viz., 
mediation 1, war 1, marching |, halting 1, stratagem 1, 
recourse to protection 1. ೮ The three powers of monarchy, 
೫12., majesty 1, energy 1, counsel 1. f Inferiority to an 
enemy 1, equality with an enemy 1. superiority to an 
enemy 1. 8 Majesty, dignity 2. Ah The four means of over- 
coming an enemy, »12., conciliation 1, present 1, creating 
dissension 1, chastising 1. i Punishment, chastisement 3. 
J Conciliation 2. ಹ Creating dissension 2. 1A false pretence, 
especially on the part of a king to prove his ministers 1. 


a ದಾರಿಗನು ೫. ಥಿ ಅರನ್ಮು ಮಂತ್ರಿ, ಸ್ನೇಹಿತ, ಬೊಕ್ಕಸ, ನಾಡ್ಕು 
ದುರ್ಗ, ಸೇನೆ, ಇವು ದೊರೆತನದ ಅಂಗಗಳು. € ಪ್ರಜೆ ೧. 1 ರಾಜನ 
ಷಡ್ಲುಣಗಳು. € ರಾಜನ ಶಕ್ತಿತ್ರಯ. 2: ವರ್ಗತ್ರಯ-ಶತ್ತುಗಳಿಗಿಂತಲೂ 
ತಾನು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿರುವಿಕೆ, ಶತ್ರುವೂ ತಾನೂ ಸಮನಾಗಿರುವಿಕೆ, ಶತ್ರುವಿ 
ಗಿಂತಲೂ ತಾನು ಅಧಿಕವಾಗಿರುವಿಕೆ. ಇ ಭಂಡಾರದಿಂದಲ್ಲೂ ದಂಡಿನಿಂದಲೂ 
ಉಂಟಾದ ಪ್ರಭು ಕಳೆ ೨. 1 ಉವಾಯಗಳು ೪. / ದಂಡೋವಾಯ ೩. 
J] ಸಾಮೋವಾಯ ೨. ಹ ಭೇದೋಪಾಯ ೨. /ಅರಸು ತನ್ನ ಮಂತ್ರಿ 
ಮುಂತಾದವರ ಗುಣಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದು ೧. 


ದಿ ಶ್ರೀ ಯೆೊಳಕ್‌ಿಂಣೆ ೧೧೫ 


(ಪಂಚ ತಿ)ಸ್ಯಷಡಕ್ಷೀಣೋ (ಯನ್ರ್ನೃತೀಯಾದ್ಯಗೋಚರಃ) la 

ವಿವಿಕ್ತ ವಿಜನಚ್ಛ ನ್ನನಿಶ್ಶಲಾಕಾ (ಸಧಾ) ರಹೇ ಅಲ್‌೭ 
ರಹ(ಶ್ಲೊ ೧ವಾಂಶು (ಚಾಲಿಂಗೇ) ಗಿ ರಹಸ್ಯಂ (ತದ್ಬ ವೇತಿ ತ್ರಿಷು) lc 

(ಸವರ”್‌) ಏಸ ಸ್ಪಂಭವಿಶ್ವ್ಯಾಸ್‌್‌ ad ಭ್ರೇಮೋ (ಭೆ, WF ಯಜಭೋಚಿತಾತ್‌) [6 
ಅಭೆಷನ್ಯಾಯಕಲ್ರಾ (ಸ್ತು) ದೇಶರೂವಂ ಸಮಂಜಸಂ 1 


ಯುಕ್ತಮೌವಯಿಕಂ ಲಭ್ಯಂ ಭಜಮಾನಾಭಿನೀತವತ್‌ ॥ ಲರ 
ನ್ಯಾಯ್ಯಂ € (ಚ ತ್ರಿಷು ಷ) ಟ್ರಂಪ್ರಧಾರಣಾ (ತು) ಸಮರ್ಧೆನಂ [ನಾ] |], 
ಅಪವಾದ(ಸ್ಸು) ನಿರ್ದೇಶೋ ನಿಡೇಶಶ್ಸಾ ಸನಂ (ಚ ಸಂ)! ೯೦ 


ಶಿಷ್ಟ (ಶಾ) ಜ್ಞಾ (ಚ) ಸಂಸ್ಥಾ (ತು) ಮರ್ಯಾದಾ ಧಾರಣಾ ಸ್ಥಿತಿಃ |) 
ಆಗೋೂವರಾಧಥೋ ಮಂತು (ಶ್ಚ) k (ಸಮೇ ತೂ)ದ್ಹಾ[ತ್ಟಾ]ನ ಬಂದಿನೇ [7 
ದ್ವಿವಾದ್ಯೋ (ದ್ವಿಗುಣೋ ದಂಡೋ) ೫ ಭಾಗಧೇಯಃ ಕರೋ ಬಲಿಃ !/) 
(ಘಟ್ಟಾದಿದೇಯಂ) ಶುಲ್ಟ್ಯೋ8 (ಸ್ತ್ರೀ) ಂ ವ್ರಾಭೃತಂ (ತು) ಪ್ರದೇಶನಂ | 
ಉವಾಯನಮುಪಗ್ರಾಹ್ಯಮುವಹಾರ (ಸ್ತಧೋ) ಪದಾ !/p 

(ಯಾೌತಕಾದಿ ತು ಯದ್ದೇಯಂ) ಸುದಾಯೋ ಹರಣಂ (ಚ ತತ್‌) | ೪೯೩ 


ನಾರಾ ಹಾಸ ಬಾ ಮಾ ಮ್‌ ಜಾನ ಸಂ ಭಂ ಸಾಹಾಹಾಣಾತಸಂ ಇ ಖಾತಾ ವಾ ಬಾಟಾ ದ (12. ರ. 


a Secrecy (111., concealment from six eyes, 1.0... a third 
party) 1. ಥಿ Solitary place 7. c A secretl. d Trust, 
confidence, affection 2. e Declension, falling from 
propriety 1. f Propriety, fitness, justice 5. g Right, proper, At 
6. Ah Deliberation, determining the propriety ೦೯ impropriety 
of anything 2. 1 Command, direction 6. jj Recititude, 
respect 4. ಹ Fault, guilt 3. 1 Confining 2. m Double 
punishment 1. n Tax, 1710016, royal revenue 3. o Toll, duty, 
impostl. p The present or offering made 1೦ ೩ king on being 
admitted to an audience 6. 6 Nuptal gift 2. 


a ಮೂರನೆಯವನಿಗೆ ತಿಳಿಯದ ಇಬ್ಬರ ಏಕಾಂತ ೧. ಥಿ ಏಕಾಂತಕ್ಕೆ 
ತಕ್ಟ ಸ್ಥಳ ೭. € ಏಕಾಂತದ ಸಂಗತಿ೧. ಡೆ ನೆಂಬುಗೆ ೨. ಆ ಉಚಿತ ವತ್ತಿ 
ತಪ್ಪುವಿಕೆ ೧. ೫? ಉಚಿತ ವೃತ್ತಿ ತವುದಿರುವಿಕೆ ೫. 8 ತಿಳಿದವರು 
ಒಡಂಬಟ್ಟದ್ದು ೬. ಗ ನ್ಯಾಯದಿಂದ ಸ್ಥಿ ರಪಡಿಸುವುದು ೨. 1 ಅಪ್ಪ ಣೆ೬. 
J] ಮರ್ಯಾದೆ ೪. ಹ ತಪ್ಪು ೩. 1 ಕಟು ಪುದು ೨. 1 ಎರಡರಷ್ಟು ನ್ವ ೧. 
n ಅರಸಿಗೆ ಕೂಡತಕ್ಕ ಕಪ್ಪ ೩. ೧೦ eo, p ಕಾಣಿಕೆ ೬. 0 ಬದನೆಯ 
ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಳಿಯೆನಿಗೂ, ಮಗಳಿಗೂ ಕೊಡತಕ್ಕ ಬಹುಮಾನ, ಬಳಿವಳಿ ೨. 


೧೧೬ ಅವಷುರಕೋ ಶಶ 


ತತ್ವಾಲ(ಸ್ತು) ತದಾತ್ವೆಂ (ಸ್ಯಾ) 0 (ದುತ್ತರಃ ಕಾಲ) ಆಯತಿಃ ಥಿ 


ಸಾಂದೃಷ್ಟಿಕೆಂ (ಫಲಂ ಸದ್ಯ) ೭ ಉದರ್ಕಃ (ಫಲಮುತ್ತರಂ) ld ಲ೯ಲ 
ಅದ್ಭಷ್ಟಂ (ವಹ್ನಿತೋಯಾದಿ) 6 ದೃಷ್ಟಂ (ಸ್ವಪಷರಚಕ್ರಜಂ) lf 
(ಮೆಹೀಭುಜಾ) ಮಹಿಭಯಂ (ಸ್ವವಕ್ರಪ್ರಭವಂ ಭಯಂ) lg ೯ 
ಪ್ರಕ್ರಿಯಾ (ತ್ವ) ಧಿಕಾರ(ಸ್ಸಾ) ಗ ಚಜ್ಚಾಮರಂ (ತು) ಪ್ರಕೀರ್ಣಕಂ !] 
ನೃವಾಸನಂ (ತು ಯ)ದ್ಲದ್ರಾಸನಂ ? ಸಿಂಹಾಸನಂ (ತು ತತ್‌)! ೪೯೬ 


(ಹ್ಛಮಂ) ಹ ಛತ್ರಂ (ತ್ವಾ) ತಹತ್ರಂ (ರಾಜ್ಞಸ್ತು ನೃಪಲಕ್ಷ್ಮ ತತ್‌) I] 
ಭದ್ರಕುಂಭಃ ಪೂರ್ಣಶುಂಭೋ ೫ ಭ್ರೃಂಗಾರಃ [ರುಃ] ಕನಕಾಲುಕಾ 7) ೪೯೭ 
ನಿವೇಶಃ ಶಿಬಿರಂ (ಸಂಡೆ) ೦ ಸಜ್ಜನಂ (ತೂ) ಹರಕ್ಷಣಂ lp 
ಹಸ್ತ್ಯಶ್ವರಧೆವಾದಾತಂ ಸೇನಾಂಗಂ (ಸ್ಕಾಚ್ಛ ತುಷ್ಟಯಂ) lq ಛ೯ಲ್‌ 
ದಂತೀ ದಂತಾವಳೋ ಹಸ್ತೀ ದ್ವಿರರೋನೇಕವೋ ದ್ಲ್ವಿಪಃ | 





ನಾ EE SS SE SE EE ರ್‌ ಆಭಾಭರರ್‌ಧಾ 


a The present 2. b The futurel. c Immediate con- 
sequence 1. d Future or remote consequence 1. e Fate, 
terror inspired by fire, water etc.) 1. f Fear arising froma 
king’s own subjects or from a foreign king 1. 8 Apprehen- 
sion of treachery in one’s own party 1. hPower2. iAfly- 
brush or fly-whisker composed of the tail of the Tartary ೦೫ 
(bos grunniens) 2. jA throne or royal seat 2. k A throne 
of state, a golden throne supported by figures of lions 1. 
1A gilt umbrella or canopy of state (an ensign of royalty) 2. 
m A vessel full of water (an auspicicus sign) 2. nA golden 
vase2. oCampd2. pAguard2. qThe four component 
parts of an army, viz., elephants 1, cavalry 1, chariots 1, 
infantry 1. 


4 ಆ ಕಾಲ್ಕ ಸದ್ಯ ೨. ಫಿ ಮುಂದಿನಕಾಲ೧. ೧ ತತ್ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆಗುವ 
ಪ್ರಯೋಜನ ೧... 4 ಮುಂದಾಗುವ ಫಲ ೧. ಆ ಜೆಂಕಿ, ವೀರು, ಮುಂತಾ 
ದವುಗಳಿಂದುಂಬಾಗುವ ಭಯ ೧. Jf ತನ್ನ ಗುಂಪಿನಿಂದಲೂ, ಅನ್ಯರ ಗುಂಪಿ 
ನಿಂದಲೂ ಉಂಬಾಗುವ ಭಯ ೧. 8 ತನ್ನವರಿಂದಲೇ ತನಗುಂಟಾಗುವ 
ಭೀತಿ ೧. ಡಹ ಅಧಿಕಾರ ೨. 1 ಚಾಮರ ೨. 7 ಅರಸು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ 
ಗದ್ದುಗೆ ೨. [| ಅರಸಿನ ಚಿನ್ನದ ಗದ್ದುಗೆ ಈ 1 ಕೊಡೆ ೨. mn ಪೂರ್ಣ 
ಕಲಶ ೨. 7 ಚಿನ್ನದ ಗಿಂಡಿ ೨. ೦ ದಂಹು ಇಳಿದಿರುವ ಸ್ಪಳ, ಪಾಳೆಯ ೨. 
2 ಪಾಳೆಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಇರುವ ಕಾವೆಲು ೨. 4 ನಾಲ್ಲು, ವಿಧವಾದ ಸೇನೆ ೪. 


ದ್ವಿತೀಯೆಕಾಂಡೆ ೧೧೭ 


ಸಿಂಧುರಸ್ಸಾಮಜಃ ಕುಂಭೀ ಮಾತಂಗ (ಶ್ಚ) ಮದಾವಳಃ | ೪೯೯ 
ಮತಂಗಜೋ ಗಜೋ ನಾಗಃ ಕುಂಜರೋ ವಾರಣಃ ಕರೀ | 

ಇಭಃ ಸ್ತಂಬೇರಮಃ ಪದ್ಮೀ ಆ ಯೂಥನಾಥ (ಸ್ತು) ಯೂಥಪಃ lb ೫೦೦ 
ಮದೋತೃಟೋ ಮದಕಲಃ ೭ ಕಲಭಃ ಕರಿಶಾಬಕಃ 1 

ಪ್ರಭಿನ್ನೊ ಗರ್ದಿತೋ ಮತ್ತ 6 (ಸಮಾ) ವುದ್ಧ್ವಾಂತನಿಕ್ಮದೌ lf ೫೦೧ 


ಹಾಸ್ತಿಕಂ ಗಜತಾ (ಬಂದೇ) 8 ಕರಿಣೀ ಥೇನುಕಾ ವಶಾ |/ 

ಗಂಡಃ ಕಟೋ 1 ಮದೋ ದಾನಂ 7 ಮಮಥುಃ (ಕರಶೀಕರ£ [| ೫೦.೨ 
ಕುಂಭ? (ತು ಶಿರಸಃ ಪಿಂಡ) 1 (ತಯೋರ್ಮಥ್ಯೇ) ವಿದುಃ (ಪುರ್ಮಾ) 1೫ 
ಅವಗ್ರ ಹೋ (ಲಲಾಟಂ ಸ್ಯಾ) ೫ ದೀಷಿಕಾ (ತ್ರ ಕಿಕೂಟಿಕಂ) lo ೫೦೩ 
(ಅಪಾಂಗದೇಶೋ) ನಿರ್ಯಾಣಂ 0 (ಕರ್ಣಮೂಲಂ ತು) ಚೂಲಿಕಾ 1 

(ಅಧಃ ಕುಂಭಸ್ಕ್ಯ) ವಾಹಿತ್ನಂ r ಪ್ರತಿಮಾನ (ಮಥೋಸ್ಯ ಯತ್‌) ॥s ೫೦೪ 
ಆಸನಂ (ಸೃಂಧದೇಶಸ್ಸಾತ್‌) 1 ಪದ್ಮಕಂ (ಬಿಂದುಜಾಲಕಂ) Py 


a Elephant 20. b The chief elephant of ೩ herd 2. c An 
elephant in rut 2. d Young elephant 2. e A furious elephant 
ತ. FfAn elephant notin rut, quiet 2. gA herd of elephants 
2. h Female elephant 3. i Elephant’s temple 2. j}The juice 
that flows from an elephant’s temples when in rut 2. k Spray 
of water. ejected from the elephant’s trunk 1. 1 The two 
frontal globes of an elephant 1. m The space between those 
globes 1. 7: Elephant’s forehead 1. ೦ Pupil of the elephant’s 
eye 1. p Outer corner of an elephant’s eye 1. Gq Root ofan 
elephant’s ೮೩೫ 1. r An elephant’s forehead just below the 
frontal globes 1. «ಆ The part of the forehead below that 1. 
1 An elephant’s shoulder 1. u Coloured marks on the face 
and trunk of an elephantl. 

a ಆನೆ ೨೦. ಹ ಸಲಗ ೨. 0 ಮದವೇರಿದ ಆವೆ ೨. 4ಆನೆ ಮರಿ ೨. 
€ ಮದಸೋರುತ್ತಿರುವ ಆನೆ ೩. ಗ? ಮದವುಡುಗಿದ ಆನೆ ೨ಎ. 8 ಆನೆಯ 
ಗುಂಪು ೨. h ಹೆಣ್ಣಾನೆ ದಿ 1 ಆನೆಯ ಕಟವಾಯಿ ೨. ? ಮದ ೨. 
1% ಸೊಂಡಿಲಿಂದ ಈಚೆಗೆ ಬರುವ ತುಂತುರು ೧. /1ಆನೆಯ ತಲೆಯ ಕುಂಭಗಳು 
೧. 7೫೫ ಆ ಕುಂಭಗಳೆರಡರ ಮಧ್ಯಭಾಗ ೧. 7 ಆನೆಯ ಹಣೆ ೧. ೦ ಆನೆಯ 
ಕಣ್ಣುಗುಡ್ಡು ೧. 0 ಆನೆಯ ಕಡೆಗಣ್ಣು ೧. ಇ ಆನೆಯ ಕಿವಿಯ ಬುಡ ೧. 
7 ಕುಂಭಸ್ಗಲದ ಕೆಳಗಡೆ ೧. 5 ಈ ವಾಹಿತ್ಸವೆಂಬುದರ ಕಳಗಡೆ ೧. 1 ಆನೆಯ 


ಹೆಗಲು ೧. ಜ ಆನೆಯ ಮತ್ತಿ ೧. 


೧೧೮ ಅಮರಕೋಶ 


ಪಕಭಾಗಃ (ವಾರ್ಶ್ವಭಾಗೋ) ೩ ದಂತಭಾಗ (ಸ್ತು ಯೋಗ್ರತಃ) ರಿ ೫೦೫ 
(ದೌ ಪೂರ್ರಪಶ್ಚಾಜ್ಞಂಘಾದಿದೇಶೆ್‌) ಗಾತ್ರಾವರೇ (ಕ್ರಮಾತ್‌) lc 


ತೋತ್ರಂ ವೈಣುಕ 1 ಮಾಲಾನಂ ಬಂಧೆಸ್ನಂಭೇ(5ಥ) ಅ ಶೃಂಖಲೇೇ | ೫೦೬ 
ಅಂದುಕೋ ನಿಗಳೋ(ಸ್ರಿೀ ಸ್ಯಾ) / ದಂಕುಶೋ(ಸ್ತ್ರಿೀ) ಸ್ಫಣಿ(( ಪ್ರಿಯಾಂ) lg 
ದೂಷ್ಯಾ ಕಕ್ಸ್ಯಾ ವರತ್ರಾ (ಸ್ಯಾ) ಹ ತೃಲ್ಪನಾ ಸಜ್ಜನಾ (ಸಮೇ) |] ೫೦೩ 
ಪ್ರವೇಣ್ಯಾನ್ನರಣಂಪರ್ನಃ ಪರಿಸ್ತೋಮಃ ಕುಯೋ (ದ್ವಯೋಃ) 17 

ವೀತಂ (ತೃಸಾರಂ ಹೆಸ್ಕ್ಯಶ್ಚಂ) 1 ಮಾರೀ (ತು ಗಜಬಂಧೆಕೆಲ) 1] ೫೦೮ 
ಮೋಟಕೇ ವೀತಿತುರೆಗತುರಂಗಾಶ್ವತುರಂಗಮಾಃ | 
ವಾಜಿವಾಹಾರ್ರಗಂಧೆರ್ರಹೆಯಸ್ಸೆಂಧೆವನಪ್ಮಯಃ [| 72 ೫೦೯ 


ಆಜಾನೇಯಾಃ (ಕುಲೀನಾ ಸ್ಪ್ಯ್ಯು) ೧ ರ್ವಿನೀತಾ (ಸ್ಸಾಢುವಾಹಿನಃ) lo 
ವನಾಯುಜಾಃ ವಾರಸೀಕಾಃ ಕಾಂಬೋಜಾ ಬಾದ್ಲಿಕಾ (ಹೆಯಾಃ) lp ೫೧೦ 


ಹ ವಾಸನಾ ಸನಾಸಪಾಸಾವಕಾಣಕಾಣಾಗ/:ೌ)ಘ,ಗಾಗಗಾಕಥಾಜಣಕಾಘಘ ಕ ಘೋ ಪೂಚಘ ಲಘ ಪ ತೂ 


ಮಾ ರಾವಾ ಸಾಾಾಕಾೂಾಗೂ:ಣಖಗೂ];]್ದ್ಕುಾೂ್ಷೂ್ಭೂಾಗಾಗಗಾಗ670ಗ):6ಗ ಲ್ಪ ಗರಾಗಣಾಕ 


a The side or flank of an elephant 1. b The forepart of 
an elephant 1. cA forelimb and hindlimb of an elephant 1, 
the hind partl. dA goad or spike for punishing an 
elephant 2. eA postto which an elephant is tied 2. fA 
chain or fetter for an elephant 3. g A hook used for driving 
an elephant 2. AA leathern girth for an elephant 3. 
i Caparisoning or adorning an elephant 2. jAnelephant’s 
trappings 5. kA weak elephant or horsel. 7A pitfall for 
catching elephants or a rope for binding them on capture J. 
m Horse 13. nA horseof good breed 1. oA trained horse 
1. pA Vanayu (name of country) horse 1, A Persian horse 
1, Kamboja horse 1, ೩ Balkh (or Tartar) horse 1. 


a ಆನೆಯ ಪಕ್ಕೆ ೧. ದಿ ಆನೆಯು ಮುಂದಿರುವ ದಂತಸ್ಥಳ ೧. 0€ಆನೆಯ 
ಮುಂಗಾಲು ಮುಂತಾದ ಮುಂಭಾಗ ಮತ್ತು ಹಿಂಗಾಲು ಮುಂತಾದ ಹಿಂಭಾಗ. 
d ಆನೆಯೆನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸುವ ತಿವಿಗೋಲು ೨. ಆ ಆನೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಹಾಕುವ ಕಂಭ 
೨. Jf ಆನೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಹಾಕುವ ನರಪಣಿ ೩. 8 ಅಂಕುಶ ೨. ಗಿ ತೊಗಲ 
ಹಗ್ಗ ೩. ಆನೆಗೆ ಶೈಂಗಾರ ಮಾಡುವುದು ಎ. J ಆನೆಯ ಮೇಲೆ ಹಾಸುವ 
ಚಿತ್ರದ ಕಂಬಳಿ ೫. % ಬಲವಿಲ್ಲದೆ ಬೆಂಡಾದ ಆರೆ, ಕುದುರೆ ೧. ಆನೆಯನ್ನು 
ಹಿಡಿವ ಹಳ್ಳಮುಂತಾದ್ದು, ಖೆಡ್ಡ'೧. m ಕುದುರೆ ೧೩. 71 ಒಳ್ಳೆ € ಜಾತಿಯ 
ಕುದುರೆ ೧. 0 ಎಳೆವಂತಾಗಲಿ ಹೊರುವಂತಾಗಲಿ ಚನ್ನಾಗಿ ತಿದ್ದಿದ ಶುದುರೆ ೧ 
7 ಬೇರೆ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟದ ಕುದುರೆಗಳು ೪. f 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೧೯ 


ಯಯು (ರಶ್ಲೋ*ಶ್ರಮೇಧೀಯೋ) ೧ ಜವನ (ಸ್ತು ಜವಾಧಿಕಕ) |) 
ಪೃಷ್ಟ್ಯಸ್ಟ್ಸೌರೀ ೭ (ಸಿತಃ) ಕರ್ಕೋ 0 ರಥ್ಯೋ (ವೋಢಾ ರಥೆಸ್ಯ ಯಃ) 
(ಬಾಲಃ) ಕಿಶೋರೋ)/""ವಾಮ್ಯಶ್ವಾ ಬಡಬಾ 8 ಬಾಡಬಂ (ಗಣೇ) !/ 
(ತ್ರಿಷ್ಟಾ) ಶ್ರೀನಂ (ಯದಶ್ರೇನ ದಿನೇನೈಕೇನ ಗಮ್ಯತೇ) [1 ೫೧೨ 
ಕಶ್ಯಂ (ತು ಮಧ್ಯಮಶ್ವಾನಾಂ) 7 ಹೇಷಾ ಹ್ರೇಷಾ (ಚ ನಿಸ್ಪನೇ) WA 

ವಿಗಾಳ (ಸ್ತು ಗಳೋದ್ದೇಶೇ) | (ಬಂದೇ ತ್ವ)ಶ್ತ್ರೀಯಮಾಶ್ಚ (ವತ್‌) ||)? 
ಆಸ್ಫಂದಿತಂ ಧೌರಿತಕಂ ರೇಚಿತಂ ವಲ್ಲಿತಂ ಪಫ್ಲುತಂ | 

(ಗತಯೋಮೂಃ ಪಂಚ) ಧಾರಾ ೫ ಖಜೋಣ್ನಾತು)ಪ್ರೋಥೆ((ಮಸ್ತಿಯಾಂ) lo 
ಕವಿಕಾ (ತು) ಖಲೀನೋಃ (ಸ್ತೀ) p ಶಫಂ (ಕ್ಲೀಜೇ) ಖುರಃ (ಪುಮಾ) 1 
ಪುಜ್ಲ್ಞೋ (ಸ್ತ್ರೀ) ಲೂಮಲಾಂಗೂಲೇ ವಾಲಹೆಸ್ತ (ಶ್ಚ) ಮಾಲಧಿಃ 7 ೫೧೫ 
(ತಿ ಸೂ) ವಾವೃತ್ತಲುರಿತೌ (ಪರಾವೃತ್ತೇ ಮುಹುರ್ಭ್ಧುವಿ) | 

(ಯಾನೇ ಚಕ್ರೀಣಿ ಯುದ್ಧಾರ್ಥೇ) ಶತಾಂಗಸ್ಸ್ಯಂದನೋ ರಥಃ IPs ೫೧೬ 
(ಅನ್‌) ಪುಷ್ಯರಧೆ (ಶೃಕ್ರಯಾನಂ ನ ಸಮರಾಯ ಯತ್‌) | 


aA horse fit for the ashvamedha 5೩೦೯೭1ಔಂ೮ 1. bA fleet 
horseel. cA pack-horse2. dA White horsel. e Draught- 
70೦75೮ 1. fColtl. gzMare3. 1 Groupofmaresl. iA 
day’s journey for a horse 1. jA horse’s middle or back 1. 
k Neighing 2. 1A part neara horse’s neck 2. 7೫: Group of 
horses 2. n Paces ofa horse, viz., gentle walk 1, fast walk 1, 
amble 1, gallop 1, capering 1. The above 2170 1. ೦ Horse’s 
nose2. pBridle2. qq Hoof 2. rTailS. sA horse’s 
rolling on the ground 2. 1 War chariot car 3. ಚ Carriage ೦೯ 
coach not used for war Il. 

a ಅಶ್ರಮೇಧೆ ಯಾಗಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಕುದುರೆ ೧. ಥಿ ಬಹಳ ವೇಗದ ನಡೆಯುಳ್ಳೆ 
ಕುದುರೆ ೧. € ಹೊರೆಯನ್ನು ಹೊರಬಲ್ಲ ಕುದುರೆ ೨ಎ. 60 ಬಿಳಿಯ ಕುದುರೆ ೧. 
€ ರಥವನ್ನು ಎಳೆಯತಕ್ಕ ಕುದುರೆ ೧. "ಕುದುರೆ ಮರಿ ೧. 2 ಹೆಣ್ಣು ಕುದುರೆ 
2. 1 ಹೆಣ್ಣು ಹುದುರೆಗಳ ಗುಂಪು ೧. ಕುದುರೆಯು ಒಂದು ದಿನ ನಡೆಯು 
ವಷ್ಟು ದೂರ ೧. J ಕುದುರೆಗಳ ಮಧ್ಯ ೧. ಹ ಕುದುರೆಯ ಕೆನೆಯುವಿಕೆ ೨. 
1 ಕುದುರೆಯ ಕತ್ತಿನ ಸವಿತಾಪ ಭಾಗ೧. ೫ ಕುದುರೆಗಳ ಗುಂಪು ೨. ಗ ಅಶ್ವ 
ಗತಿ ವಿಶೇಷಗಳು ಮತ್ತು ಈ ಐದಕ್ಕೂ ಹೆಸರು೧. 0 ಕುದುರೆಯ ಮೂಗು .೨. 
0 ಕಡಿವಾಣ, ಲಗಾಮು ೨. ಇ ಗೊರಸು .೨. ? ಬಾಲ ೫. 5 ನೆಲದ ಮೇಲೆ 
ಹೊರಳಾಡಿದ ಕುದುರೆ ೨. £ ಯಂದ್ಭದ ಭಂಡಿ ೩. ಚ ಯುದ್ಧಕೃಲ್ಲವ ಭಂಡಿ ೧. 


೧೨೦ ಅವಾರಕೋ  ಶ 


ಕರ್ಣೀರಥಃ ಪ್ರವಹೆಣಂ ಡಯನಂ (ಚ ಸಮಂ ತ್ರಯಂ) la ೫೧೭ 
(ಕ್ಲೀಬೇ)ನಶ್ಶಕಟೋ(ಸ್ತ್ರೀಸ್ಟಾ) b ದ್ಲಂತ್ರೀ ಕಂಬಳಿವಾಹ್ಯೆಕಂ c 

ಶಿಬಿಕಾ ಯಾಪ್ಯಯಾನಂ (ಸ್ಕಾ) ಆ ಡ್ಹೋಲಾ ಪ್ರೇಂಖೋಳಿಕಾ (ಸ್ರ್ರಿಯಾಂ) (6 
(ಉಭೌ ತು) ದ್ರೈಪವೈಯಾಘ್‌ೌ (ದ್ವೀಪಿಚರ್ಮಾವೃತೇ ರಥೇ) |” 


(ಪಾಂಡುಕಂಬಳಸಂವೀತಸ್ಯಂದನಃ) ವಾಂಡುಕಂಬಳೀ lg ೫೧೯ 
(ರಥೇ) ಕಾಂಬಳವಾಸ್ತ್ರಾ(ದ್ಯಾಃ ಕಂಬಳಾದಿಭಿರಾವೃತೇ) ! 
(ತ್ರಿಷು ದ್ರೈವಾದಯೋ) ರಥ್ಯಾ ರಥಕಡ್ಯಾ (ರಥವ್ರಜೇ) |] ೫೩೨೦ 


ಧೂ (ಸ್ಸ ಕ್ಲೀಬೇ) ಯಾನಮುಖಂ ? (ಸ್ಥಾದ್ರಧಾಂಗ) ಮವಸ್ಥರಃ WA 
ಚಕ್ರಂ ರಧಾಂಗಂ1(ತಸ್ಯಾಂತೇ) ನೇಮಿ (ಸ್ಪ್ಟ್ರೀಸ್ಟಾ) ತ್ರಧಿಃ (ಪುಮಾ) ಗ 
ಮಿಂಡಿಕಾ ನಾಭಿ ೫ (ರಕ್ಟಾಗ್ರಕೀಲಕೇ ತು ದ್ವಯೋ) ರಣಿಃ !ಂ 
ರಧೆಗುಪ್ತಿರ್ರರೂಧೋ (ನಾ) p ಕೂಬರ (ಸ್ತು) ಯುಗ ಧರಃ ಗೈ ೫೨೨ 
ಅನುಕರ್ಷೊೋ (ದಾರೃಧಸ್ಸ್ಮಂ) 7 ಪ್ರಾಸಂಗೋ (ನಾ ಯುಗಾದ್ಯುಗಃ) 15 


aA litter or conveyance borne by men3. ಥಿ Cart2. 
c Bullock cart 2. d Palanquin 2. e Swing 2. FA car 
covered with tigerskin 2. 8 A car covered with white flannel 
1. hAAcar covered with flannel 1, one covered with cotton 
cloth1. iA collection of cars 2. j Front ofa ೦೩೯ or vehicle 
2. kParts of a carriage, as axle-tree, etc.,)1: l1ZWheel2. 
m Tire of ೩ wheel 2. 7 Axle-box 2. ೦ Cross-pin at the end 
of the axle 1. p An apparatus or fender encompassing a war- 
chariot to secure it from being injured by weapons or 
collision 2. GPoleofacar2. rA piece of wood under the 
polel. s The yoke 1. 

a ವಾಹನ ವಿಶೇಷ ೩. ಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಭಂಡಿ ೨. €ಂ ಎತ್ತುಗಳು 
ಎಳೆಯತಕ್ಕ ಬಂಡಿ .೨. 1 ಮೇನಾ, ಪಾಲಕಿ ,೨. ೮ ಉಯ್ಯಾಲೆ ೨. 
Jf ಹುಲಿಯ ಚರ್ಮವನ್ನು ಹೊದಿಸಿದ ರಥೆ ೨. 8 ಬಿಳಿಯ ಕಂಬಳಿಯನ್ನು 
ಹೊದಿಸಿದ ರಥೆ ೧. ಡಿ ಕಂಬಳಿ ಮೊದಲಾದವುಗಳನ್ನು ಹೊದಿಸಿದ ರಥಗಳು ೧. 
1 ರಥೆ ಸಮೂಹೆ ೨. ೨» ರಥ ಮೊದಲಾದ ವಾಹೆನಗಳ ಮುಂಭಾಗ ೨. % ಚಕ್ರ 
ಹೊರತು ಅಚ್ಚು, ಬಳೆ, ಮುಂತಾದ ಭಂಡಿಯ ಅವಯವಗಳು ೧. 1 ಚಕ್ರ ೨. 
m ಚಕ್ರದ ಕೊನೆ ೨. 7; ತೊಬು ೨. ಅಂ ಕಡಾಣಿ ೧. 7 ರಥವನ್ನು 
ರಕ್ಷಿಸುವ ಚರ್ಮದ ಬುರುಕಿ ೨. ಯ ಮೂಕಿ ೨. ? ಮೂಕಿಯ ಕೆಳಗಿರುವ ಮರ 
೧. $5 ನೊಗದ ಮುಂದಿನ ನೊಗ ೧. ' 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೨೧ 


(ಸರ್ವಂ ಸ್ಕಾದ್ರಾಹೆನೆಂ) ಯಾನಂ ಯುಗ್ಯಂ ಪತ್ರಂ (ಚ) ಧೋರಣಂ la ೨೩೨೩. 
(ಪರಂಪರಾವಾಹೆನಂ ಯತ್ತ) ದ್ರೈನೀತಕ (ಮಸ್ತಿಯಾಂ) 1b 


ಆಥೋರಣಾ ಹೆಸ್ತಿಪಕಾ ಹೆಸ್ತ್ಟ್ಯಾರೋಹಾ ನಿಷಾದಿನಃ 21.೨೪ 
ನಿಯಂತಾ ವ್ರಾಜಿತಾ ಯಂತಾ ಸೂತಃ ಕ್ಷತ್ತಾ (ಚ) ಸಾರಧಿಃ | 
ಸವ್ಯೇಷ್ಮದಕ್ಷಿಣಸ್ಸ (ಚ ಸಂಜ್ಞಾ ರಧಕುಟುಂಬಿನಃ) 14 ೫8.೨೨ 


ರಧಿನಸ್ಸ್ಬಂದನಾರೋಹಾ 6 ಅಶ್ವಾರೋಹಾ (ಸ್ತು) ಸಾದಿನಃ 1X 

ಭಟಾ ಯೋಧಾ (ಶ್ಚ) ಯೋದ್ಧಾರ ೯ ಸ್ಸೇನಾರಕ್ಸಾಾ (ಸ್ತು) ಸೈಸಿಕಾಃ |p 
(ಸೇನಾಯಾಂ ಸಮವೇತಾ ಯೇ) ಸೈನ್ಯಾ (ನ್ನೇ) ನೈನಿಕಾ (ಶ್ವ ತೇ) 1 
(ಬಲಿನೋ ಯೇ ಸಹಸ್ರೇಣ) ಸಾಹಸ್ರಾ (ಸ್ತೇ) ಸಹಸಿಣಃ [|] ೫೩೨೭ 
ಪರಿಧಿಸ್ಥಃ ಪರಿಚರಃ % ಸೇನಾನೀರ್ವಾಹಿನೀಪತಿಃ 1] 

ಕಂಚುಕೋ ವಾರವಾಹೋ (ಸ್ರೀ) m (ಯತ್ತು ಮಧ್ಯೇ ಸಕಂಜುಕಾಃ !! ೫೩೨೮ 
ಬದ್ಲೆಂತಿ ತತ್‌) ಸಾರಸನಮಧಿಕಾಂಗೋ ೫5(ಥೆ) ಶೀರ್ಷಕಂ | 


ಶೀರ್ಷಣ್ಯಂ (ಚ) ಶಿರಸ್ರೇ ೦5(ಥೆ) ತನುತ್ರಂ ವರ್ಮ ದಂಶನಂ [| ೫೩೨೯ 
ಉರಶ್ಚದಃ ಶಂಕಟಕೋ ಜಗರಃ ಕವಯಚೋ(ಸ್ಟಿಯಾಂ) lp 
ಆಮುಕ್ತಃ ಪ್ರತಿಮುಕ್ತ (ಶ್ಚ) ಪಿನದ್ದ (ಶ್ಟಾ) ಪಿನದ್ದ(ವತ್‌) ೫೩೦ 


ಸನ್ನದ್ಧೋ ವರ್ಮಿತಸ್ಸಜ್ಜೋ ದಂಶಿತೋ ವ್ಯೂಢಕಂಕಟಃ || 
(ತ್ರಿಷ್ಟಾಮುಕ್ತಾದಯೋ?) 0 (ವರ್ಮಭ್ರತಾಂ) ಕಾವಚಿಕಂ (ಗಣೇ) |"... ೫೩೧ 

a Any kind of vehicle 4. bA line of chariots 1. 
c Elephant-driver, or rider on an elephant4. d Charioteer, 
driver 8. ಅ Warrior in a car2. f Horseman, rider 2. 
8 Soldiers, fighting men 3. 1 Sentinels2. i Men belonging 
to an army 2. j} Commander of a thousand men 2. ಹ Camp- 
follower 2. 1 General 2. m Armour2. n Belt or girdle 2. 
o Helmet 3. p Covering for the body 7. qq Accoutred, 
dressed, armed 9. r Group of men in armour 1. 

a ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಾಹೆನ೪. ಘ ವಾಹನದ ಸಾಲು ೧. ೭ ಮಾವಟಬಗ 
ಲ 1 ಭಂಡಿ ನಡೆಸುವವನು ಆ. ಅ ತೇರೇರುವವನು ೨. 7" ಕುದುರೆಯ 
ಸವಾರ .೨. 8 ಯುದ್ಧ ಮಾಡುವವನು ೩. h ದಂಡು ಕಾದಿರುವವಮ ೨. 
i ದಂಡಿಗೆ ಸೇರಿದವರು ೨. 7 ಸಾವಿರ ಸೈನಿಕರುಳ್ಳ ವನು ೨. 1 ದಂಡಿನ 
ಸುತ್ತಲೂ ಇರುವವನು ೨. 7 ದಳವಾಯಿ ೨. ೫1 ಅಂಗಿ ೨. ಗ ನಡುಕಟ್ಟು, 
೨. ಅ ತಲೆಗೆ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವ ಕುಲಾವಿ ಮೊದಲಾದದ್ದು ೩. 2 ಯುದ್ಧ ದಲ್ಲಿ 
ಅಂಗಿ ೬. ಯ ಕವಚ ತೊಟ್ಟ ರುವವನು ೯.  ಕವಚಹಧಾರಿಗಳೆ ಗುಂಪು ೧. 





೧.೨.೨ ಅಮುರೆಳಕೊ ಶೆ 


ಪದಾತಿಪತ್ತಿಪದಗವಾದಾತಿಕಪದಾಜಯಃ | 


ಪದ್ದ (ಶ್ಚ) ಪದಿಕ (ಶ್ವಾ ಧೆ) ಆ ವಾದಾತಂ (ಪತ್ತಿಸಂಹೆತಿಃ) [8 ೫೩.೨ 
ಶಸ್ತ್ಯಾಜೀವೇ ಕಾಂಡವೃಷ್ಠಾ ಯುಧೀಯಾ ಯುಧಿಕಾ (ಸಮಾಃ) !c 
ಕೃತಹಸ್ತಸ್ಸುಪ್ರಯೋಗವಿಶಿಖಃ ಕೃತಪುಂಖ (ವತ್‌) (4 ೩ 
ಅಪರಾದ್ದಪೃಷತ್ತೋ (ಸೌ ಲಕ್ಟ್ಯಾದ್ಯಶ್ನು 3ತನಾಯಕಕ) le 

ಥೆನ್ತೀ ಧನುರ್ಷ್ಮಾ ಧಾನುಷ್ಟೋ ನಿಷಂಗ್ಯಸ್ತ್ರೀ ಧನುರ್ಧರಃ lf 21೩೪ 
(ಸ್ಯಾ) ತ್ರಾಂಡವಾಂ (ಸ್ತು) ಕಾಂಡೀರ 8 ಶ್ಯಾಕ್ತಿಕ್ಗಶ್ಶಕ್ಕಿಹೇತಿಕಃ) |p 

ಯಾಷ್ಟಿ (ಕ ವಾರಪಶ್ಪಧಿಕ್‌್‌ (ಯಸಷ್ಸಿಸ್ವಧಿತಿ ಹೇತಿಕೌ) 29೩23 
ನೈಸ್ತ್ರಿಂಶಿಕೋ(ಸಿಹೇತಿಸ್ಸಾ) 7 (ತೃವರೌ) ವ್ರಾಸಿಕಕೌಂತಿಕ (| 

ಚರ್ಮಾ ಫಲಕಪಾಣಃ (ಸ್ಯಾತ್‌) 1 ವತಾಕೀ ವೈಜಯಂತಿಕಃ lm ೫೩೬ 
ಅನುಪ್ಪವಸ್ಸಹಾಯ (ಶಾ) ನುಚರೊಟಭಿಚರ (ಸ್ಪಮಾಃ) 1 
ಪುರೋಗಾಗ್ರೇಸರಪ್ರಷ್ಮಾಗ್ರತಸ್ಸರಪುರಸ್ಸರಾಃ | ೫೩೭ 
ಪುರೋಗಮಃ ಪುರೋಗಾಮಿಾಾ 0 ಮಂದಗಾವಿಶಾ(ತು) ಮಂಧರಃ [p 
ಜಂಘಾಲೋತಿಜವ (ಸ್ಲುಲೆಿ) 0 ಜಂಘಾಕರಿಕ ಜಾಂಫಿಕೌ [| ೫೩೮ 





a Foot-soldier, infantry 7. DA regiment ofinfantry 1. 
c One who lives by the profession of arms, a man-at-arm;, 
mercenary 4. d Skilled archer, uuerring marksman (dead 
shot) 3. e An archer who misses his aiml. f Bowman 6. 
8 Archer 2. 1 Spearmanl. i Clubman], manarmed witha 
battle-axe 1. 71 Swordsmanl. 1 1೩17೦೦: 2. 1Shield-bearer 
2. m Standard-bearer 2. n Manin the rear rank 4. oMan 
in the front rank 7. ೫ One who marches slowly 2. € One 
who marches quickly 2. r Courier 2. 
a ಕಾಲಾಳು ೩. ಈ ಕಾಲಾಳುಗಳ ಗುಂಪು೧. € ಆಯುಧೆಧಾರಿ ೪. 
d ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಡೆಯಬಲ್ಲವನು ೩. ಅ ಗುರಿ ತಪ್ಪಿದ ಬಾಣವುಳ್ಳವನು ೧. 
J] ಬಿಲ್ಲಾರನು ೬. 9 ಬಾಣಗಳೇ ಆಯುಧವಾಗುಳ್ಳವನು ೨. % ಶಕ್ತಿಯೇ 
ಆಯುಧವಾಗುಳ್ಳಿ ವನು ೧. 1 ದೊಣ್ಣೆಯ್ಕೂ ಗಂಡುಕೊಡಲಿಯೂ ಆಯುಧ 
ವಾಗುಳ್ಳೆ ವರು ೨. ? ಕತ್ತಿಯೇ ಆಯುಧವಾಗುಳ್ಳಿವನು೧. % ಕೊಂತವೇ 
ಆಯುದವಾಗುಳ್ಳವನು ೨. 1 ಗುರಾಣಿ ಹಿಡಿದವನು ೨. ೫೫ ಬಾವುಟ 
ಹಿಡಿವವನು ೨. ೫ ನೆರವಾದನನು ೪. ೦ ಮುಂದುಗಡೆ ನಡೆವ ಊಳಿಗದವನು 
೭. ಗ ಮೆಲ್ಲಗೆ ನಡೆವವನು ೨. 4 ಬೇಗ ನಡೆವವನು ೨. 7 ದೂರ 
ನಡೆವ ಸುದ್ದಿಗಾರ ೨. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡೆ ೧ತಿಷ್ಠಿ 


ತರಸ್ಸ್ರೀ ತ್ವರಿತೋ ವೇಗೀ ವ್ರಜನೀ ಜವನೋ ಜವಃ a 

ಜಯ್ಯೋ (ಯಶೃಕ್ಕತೇ ಜೇತುಂ) ರ ಜೇಯೋ (ಜೇತವ್ಯಮಾತ್ರಕೇ) le 2೫೫೩೯ 
ಜ್ನೆತೃ್ರ(ಸ್ತು)ಜೇತಾ 04 (ಯೋ ಗಚ್ಛೆತ್ಸಲಂ ವಿದ್ದಿಷತಃ ವೃತಿ | 

ವಿ೨ ಬರ ವ ನತ 
ನೋ)ಭ್ಯಮಿ ತ್ರ ಆಭ್ಯಮಿತ್ರೀೀಯೋ (ವ್ಯ)ಭ್ಯಮಿತ್ರೀಣ (ಇತ್ಯಪಿ) ॥e ೫೪೦ 
ಊರ್ಜಸ್ತಲ (ಸ್ಥಾ) ದೂರ್ಜಸ್ತೀ (ಯ ಉಊರ್ಜೊತಿಶಯಾನ್ವಿತಃ) lf 
(ಸತ್ಯು) ದುರಸ್ತಾನುರಸಿಲೋ 2 ರಧಿಕೋ ರಧಿನೋ ರಧೀ lp ೫೪೧ 
(ಕಾಮಂಗಾಮ್ಯ) ಮುಕಾಮೂನೋ  (ಹ್ಯ)ತ್ಯಂತೀನ (ಸ್ಮಧಾ ಭೃಶಂ) |? 
ಶೂರೋ ವೀರ (ಶ್ಚ) ವಿಕ್ರಾಂತೋ ೫1 ಜೇತಾ ಜಿಷ್ಣು (ಶ್ವ) ಜಿತ್ಸರಃ (/ 1. ೫೪.೨ 
ಸಾಂಯುಗೀನೋ (ರಣೇ ಸಾಧು ಶ್ವ ಸ್ರ್ಯಾಜೀವಾದಯಸ್ತ್ರಿ ಷು) [ym 

ಧೃಜಿನೀ ವಾಹಿನೀ ಸೇನಾ ಪೃತನ್ಯಾನೀಕೆನೀ ಚಮೂಃ | ೫೪೩ 
ವರೂಧಿನೀ ಬಲಂ ಸ್ಫೈನ್ಯಂ ಚಕೃಂ (ಚಾ) ನೀಕ (ಮಸ್ತೀಯಾಂ) ln 

ವ್ಯೂಹ (ಸ್ತು) ಬಲನವಿನ್ಮಾಸೋ ೦ (ಭೇದಾ) ದಂಡಾದಯೋ (ಯುಧಿ)!p ೫೪೪ 
ಪ್ರತ್ಯಾಸಾರೋ ವ್ಯೂಹಪಾರ್ಚ್ಸ್ಟಿಃ (ಸೈನ್ಯಪೃಷ್ಟೇ) ಪ್ರತಿಗ್ರಹಃ | 


ಲ 


a Sharp, active man 6. b One who can be conquered 1. 
c One whom it is necessary to conquerl. d Victor, 
conqueror 2. ಅಆ One who faces his foe3. fA powerful 
man 2. ೪ ಗ. braveman2. hOne ೫713೦ ೦೪715 ೩ ೦೩೯ ತ3. iOne 
who fights independently of others 1. / ಲಿ೧೮ who fights to 
excess l. kHero3. 1One sure to conquer 3. m One 
skilled in war 1. nAnarmyll. ೦ Arrangement of an army 
for war2. p Arrangement of troops in various positions. 
q Second line of defence 3. 


a ವೇಗವುಳ್ಳ ವನು ೬. ಗಿ ಜಯಿಸಲ್ಪಡಲು ಶಕ್ಯನು ೧. ೭ ಜಯಿಸಲ್ಪಡ 
ತಕ್ಳವನು ೧. ಣಿ ಜಯಶಾಲಿ ೨. ಅ ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ದಂಡೆತ್ತಿ ಹೋಗು 
ವವನು ೩. ತ್ತಿ ಬಲಿಷ್ಠ _೨. 2 ಧೈರ್ಯಶಾಲಿ ೨. h ರಥವುಳ್ಳವನು ೩. 
i ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸ್ತೇಚ್ಛೆ ಯಾಗಿ ಹೋಗುವವನು ೧. 7 ಯುದ್ಧ ದಲ್ಲಿ ಬಹಳವಾಗಿ 
ನುಗ್ಗುವವನು ೧. ಹ ವೀರನು೩. 1 ಜಯಶೀಲನು ೩. 7? ಯುದ್ಧವನ್ನು 
ಚನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿದವನು ೧. n ಸೇನೆ ೧೧. ೧ ಯುದ್ಧ ದಲ್ಲಿ ಸೇನೆಯನ್ನು 
ನಿಲ್ಲಿಸುವ ವಿಧ. 7 ವ್ಯೂಹಭೇದ-ದಂಡವ್ಯೂಕ್ಕ ಮಂಡಲವ್ಯೂಹೆ, ಪದ್ಮವ್ಯೂಹೆ 
ಇವು ಮೊದಲಾದುವು. 4 ವ್ಯೂಹಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುವ ಸೇನೆ-ಬೆಂಬಲ ೩. 


೧೨೪ ಅವಂರೆಕೊ ಶೆ 


(ಏಕೇಭೈಕರಥತ್ರ್ಯಶ್ವಾ) ವತ್ತಿಃ (ಪಂಚವದಾತಿಕಾ) la ೫೪2 
(ಪತಂಗೆ ಪ್ತಿಗುಣ್ಣೆಸ್ಪರ್ರೈಃ ಕ್ರಮಾದಾಖ್ಯಾ ಯಥೋತ್ತರಂ) 
ಸೇನಾಮುಖಂ ಗುಲ್ಮಗಣ್‌* ವಾಹಿನೀ ಪೃತನಾ ಚಮೂಃ। !! ೫೪೬ 


ಅನೀಕಿನೀ ಥಿ (ದಶಾನೀಕಿ ನ್ಯ)ಕ್ಸ್‌ಹಿಣ್ಯ (ಥೆ) ೭ ಸಂಪದಿ | 

ಸಂವತ್ತಿತ್ಸಿ  ೇ (ಶ್ಚ) ಲಕ್ಷ್ಮೀ (ಶ್ಚ) ಡೆ ವಿಪತ್ತ್ಯಾಂ ವಿಷದಾಪದೌ le ೫೪೭ 
ಆಯುಧೆಂ (ತು) ಪ್ರಹರಣಂ ಶಸ್ತ್ರಮಸ್ತ 8 (ಮಧಾಸ್ತಿಯಾಂ) | 

ಧೆನುಶ್ವಾಪೋ ಧೆನ್ನಶರಾಸನಕೋದಂಡಕಾರ್ಮಕಂ [| ೫೪೮ 
ಇಷ್ಟಾನೋ€ವ್ಯ € ಧ ಕರ್ಣಸ್ಯ) ಕಾಲಪೃಷ್ಠಂ (ಶರಾಸನಂ) !/ 

(ಕಪಿದ್ವಜಸ್ಯ) ಗಾಂಡೀವಗಾಂಡಿವ? (ಪುನ್ನಪುಂಸಕೇ) ೫೪೯ 
(ಕೋಟರಸ್ಯಾ) ಟನೀ / ಗೋಧಾ ತಲಂ (ಜ್ಯಾಘಾತವಾರಣೇ) !ಓ 

ಲಸ್ಮಕ (ಸ್ತು ಧೆನುರ್ಮಧ್ಯೆಂ) 1 ಮೌರ್ಲೀ ಜ್ಯಾ ಶಿಂಜಿನೀ ಗುಣಃ 7? ೫೫೦ 


ಮಾ 4. ಎಇ ಅವನ. 


aA fraction of an army, consisting of one elephant, one 
chariot, three horsemen and five soldiers 1. b Seven increa- 
sing estimates of an army on the basis of the foregoing 
fraction, trebling at each step the last estimate will therefore 
consist of 2,187 elephants, 2,187 chariots, 6,561 cavalry, 
10,935 infantry. cA forceten times this last. d Fortune 4. 
e Misfortune 3. fWeapond4. 2೨೯ 8೦1) 7. ? 7೮ name of 
Karna’s bow 1. i The name of Arjuna’s bow 2. j The 
notched extremity of a bow 1. kA leathern guard worn by 
archers on the band to prevent its being injured by the bow- 
string2. IiThe middle of a bow, where itis grasped 1. 
m Bow-string 4. 

a ಒಂದಾನೈೆ ಒಂದು ರಧ್ಕ ಮೂರು ಕುದುರೆಗಳು ಐದು ಕಾಲಾಳುಗಳು, 
ಇವುಗಳ ಗುಂಪು ೧. b ಸೇನೆಯ ಬೇರೆಬೇರೆ ಗುಂಪುಗಳು ೭- ಹೇಗೆಂದರೆ 
ಪತ್ರಿಗೆ ಮೂರರಷ್ಟು ನೇನಾ ಮುಖ, ಇದಕ್ಕೆ ಮೂರರಷ್ಟು ಗುಲ್ಮ, ಇದಕ್ಕೆ 
ಮೂರರಷ್ಟು ಗುಣ, ಹೀಗೆಯೇ ಉತ್ತರೋತ್ತರ ತ್ರಿಗುಣವಾದರೆ ವಾಹಿನೀ, 
ಪೃತನಾ, ಚಮ್ಮೂ ಅನೀಕ ವೀ, ಎನಿಸುವುದು. ೭ ಹೆತ್ತು ಅನೀಕಿನಿಯು ಒಂದು 
ಅಕ್‌ ಹಿಣಿ. ಡೆ ಐಶ್ವರೈ ೪. 0 ಕಷ್ಟ ೩. ೫.ಆಯುಧ ೪. 8 ಬಿಲ್ಲು ೭. 
7 ಕರ್ಣನ ಜಿಲ್ಲು೧. 1 ಅರ್ಜುನನ ಬಿಲ್ಲು.೨. / ಬಿಲ್ಲಿನ ಕೊನೆ ೧. 
ಹ ಬಿಲ್ಲನ್ನು ತೀಡುವಾಗ ಕೊರೆಯದಂತೆ ಕೆಗೆ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವ ತೊಗಲಿನ ಚೀಲ ೨. 
1 ಬಿಲ್ಲಿನ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ೧. ೫ ಬಿಲ್ಲಿಗೆ ಬಿಗಿಯುವ ತೊಗಲಿನ ಹಗ್ಗ-ಹೆದೆ ೪. 


ದ್ವಿತೀಯ ಉಂಡ ಎತಿಜಿ 


(ಸ್ಯಾತ್‌) ಪ ತಶತ್ಯಾಲೀಢಮಾಲೀಢ (ಮಿತ್ಯಾದಿ ಸಾ ನಪಂ ಚಕಂ) la 


ಲಕ್ಷ್ಯಂ ಲಕ್ಷಂ ಶರವ್ಯಂ (ಚ) ಶಿ ಶರಾಭ್ಯಾಸ ಉವಾಸನಂ lc ೫೫೧ 
ಸೃಷತ್ಯ ಬಾಣವಿಶಿಖಾ ಅಜಿಂಹೆಗಖಗಾಶುಗಾಃ | 
ಕಲಂಬಮಾರ್ಗಣಶರಾಃ ಪತ್ರೀ ರೋವ ಇಷು (ರ್ದ್ವಯೋಣಿ !4 ೫೫.೨ 
ಪ್ರಕ್ಷೇಡನಾ (ಸ್ತು) ನಾರಾಚಾಃ 8 ಹಠೋ ವಾಜ ?' (ಸ್ತ್ರಿಷ್ಕೂತ್ತರೇ) 

ರಸ್ತಃ (ಪ್ರಹಿತೇ ಬಾಣೇ) 6 (ವಿಷಾಕ್ತೇ) ದಿಗ್ಗಲಿವೃಕ್‌್‌ ಗ ೫121೩. 
ತೂಣೋವಾಸಂಗತೂಣೀರನಿಷಂಗಾಇಷುಧಿ (ರ್ದ್ವಯೋಃ) | 
ತೂಣ್ಯಾಂ 1 ಖಡ € (ತು) ನಿಸ್ತಿ ೦ಶಚಂದ್ರ ಹಾನಾಸಿರಿಷ್ಟ ಯಃ | ೫೫೪ 


ಕೌಕ್ಷೇಯಕೋ ಮಂಡಲಾಗುಃ ಇ ಕರೆವಾಲಃ ಕ್ಸೈಮಾಣ (ಸತ್‌) ly 

ತೃರುಃ (ಖಡ್ಲಾ ದಿಮುಷೌ ಸ್ಯಾತ್‌) 1 ಜಾ ಜಾ (ತನ್ನಿ ಬಂಧೆನೇ) 17... ೫೨ 
ಫಲಕ್ಕೋ (ಹಲಿ ಫಲಂ ಚರ್ಮ ೫ ಸಂಗ್ರಾಹೋ (ಮುಷ್ಟಿರಸ್ಯ ಯಃ) 1n 
ದ್ರುಘಣೇ ಮುದ್ದರಘನೌ ೦ (ಸ್ಯಾತ್‌) ಈಳೀ ಕರವಾಳಿಕಾ lp ೫೫೬ 
ಭಿಂಡಿವಾಲಃ ಸ ಗ” (ಸ್ತುಲ್ಕೌ) 1 ವರಿಘಃ ಪರಿಘಾತನಃ |" 


ಸತಾ ನಾಗ ಹಾ ಹಾವ ಇರ್‌. ಭಾ ನಾಾತಾೊಂ ದಾನ ನನಾ ಸಂ ಭಾ ರಾವಾ ಜಾ ೨೨ ಗದಾ SS ಂ ದ್ದೀಾಾನಿದಾಂ ಇಚಾನಾ ಭಾ ಅಚ ಜಾನ ಂ ಇಾ ಪಾ ಕಾರಾ ಗಾ ಡಾ ನೋ ಉಇ್ಚ ಯಂ್ಥಂಭ್ಲಘುಚಸಪಾಶಾತ ಜಾಣಾತಾ ೂಂ ಎಣ ಐಂ ಜಾಣ 








ರಾ 


a The attitude of an archer in drawing the bow, one leg 
advanced 5. pb Mark for arrows, target 3. c Archery 
practice 2. 0 Arrow 12. ಅ A kind of long arrow 2. f Feather 
of anarrow 2. 8 An arrow flying through the air after being 
shot from the bowl. Ah Poisoned arrow 2. {Quiver 6. 
7 Sword9. KkHiltofaswordl. 1 Sword-knot, sword-belt 1. 
m A shield of leather 3. n The grip ೦೯ ೩ 871016 1. oA club 
or mace, a weapon formed lke ahammer3. pAsmall 
sword2. qAsmallarrow or dart blown froma tube, an 
iron staf for smiting wth 2. rAclubor stick mounted 
with iron 2. 


೧ ಬಿಲ್ಲುಗಾರರು ಯುದ್ಧಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಹೊಂಚಿಕೆಯಾಗಿ ನಿಲ್ಲುವ ರೀತಿ ೫. 


b ಗುರಿ ೩. ೧ ಬಾಣಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಕಲಿಯುವಿಕೆ .೨. ಡೆ ಬಾಣ ೧೨. 
0 ಆರ್ಭಟಿಸುವ ಬಾಣ ವಿಶೇಷ ೨. ಕ] ಬಾಣದ ರ್ಟ ೨. ೯ ಪ್ರಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ 
ಬಾಣ ೧... 0 ವಿಷ ಬಳಿದ ಬಾಣವ. ಬತ್ತಳಿಕೆ ೬...) ಕತ್ತಿ ೯. 


% ಕತ್ತಿ ಮುಂತಾದ್ದರ ಪಿಡಿ ೧. 1 ಆಯುಧೆವು ಜಾರಿಹೋಗದ ಹಾಗೆ ಕಟ್ಟುವ 
ಸಾಧನ ೧. m ಗುರಾಣಿ ೩. n ಗುರಾಣಿಯ ಹಿಡಿ ೧. ೧ ಕಬ್ಬಿಣದ 
ಗುದಿಗೆ ೩. ಗ ಈಳಿಗೆ ಕತ್ತಿ ೨. ಆಅ ಮಾರುದ್ದ ಗುದಿಗೆ ೨. 1 ಕಬ್ಬಿಣದ 
ಕಟ್ಟು ಹಾಕಿರುವ ಮರದ ದೂಲ ೨. 


೧೨೬ ಅವನುರಕೋೇ ಶ 


(ದ್ವಯೋಃ) ಕುರಾರಃ ಸ್ವಧಿತಿಃ ೧ ಪರಶು (ಶ್ರ) ಪರಶ ಧಃ lp ೫89೭ 
(ಸ್ಯಾ)ಚ್ಛ ಸ್ತ್ರ ((ಚಾ)ಸಿಪುತ್ರೀ (ಚ) ಛುರಿಕಾ (ಜಾ) ನ ಡೀನುಕಾ le 

(ಮಾ ಪಸ ಶಲ್ಯಂ ಶಂಕು (ರ್ಹಾ ) 4 ಸರ್ವಲಾ ತೋಮರೋ (ಸ್ಕಿ ಯಾಂ) 
ವ್ರಾನ (ಸ್ತು) ಟ್‌ ಹ. ಚ (ಸ್ತು ಸ್ತ್ರಿಯಃ) ವಾಳ್ಯತ್ರಿ Fp lg 


ಸರ್ವಾಭಿಸಾರಸ್ಸರ ರಸನ್ನ ಹನಾ (ರಕ) Ip ೫1೫೯ 
ಕ ಒಳ ಸ ೫). ರಾಜ್ಞಾಂ ನೀರಾಜನಾವಿಧಿಃ) (/ 
(ಯತ್ಸೇನಯಾಭಿಗಮನಮರ್‌ೌ ತ ತ ದಭಿಷೇಣನಂ [7 ೫೬೦ 
ಯಾತ್ರಾ ವೃಜ್ಯಾಭಿನಿರ್ಯಾಣಂ ವಪ್ರಸ್ಟಾನಂ ಗಮನಂ ಗಮಃ !% 

(ಸ್ಯಾತ್‌) ಆನಾರಃ ವ ಠ್ರಸರಣಂ ಸೆ ಫ ರ್ರ ಚಕ್ರ ೦ (ಚಲಿತಾರ್ಥಕಂ) 7 ೫೬೧ 
(ಅಹಿತಾನ್ರ್ರ ತ್ಯಭೀತನ್ಯ ರಣೇ ಯಾನ) ಮಭಿಕ, ಮಃ ln 

ನ್ಸೈತಾಳಿಕಾ ಬೋಡೆಕರಾ ೦ ಶ್ಚಾಕ್ರಿಕಾ ಘಾಂಟಕಾ (ಸ್ಪಮಾಃ) lp ೫೬.೨ 


(ಸು) ರ್ಮಾಗಧಾ (ಸ್ತು) ಮಗಧಾ 0 ವಂದಿನಃ ಸ್ಮುತಿವಾಠಕಾಃ | 


ಹಾ 
ಆತಾ ಆಗಲೂ ಅ ದಾಸಾ 


ಕಾಡೌ -2ಸಾಪ್ರಹಭರ್ಥಾ್‌.. ರಾ. pS ನ ತನಾ ನಾಂರ 





a Battle-axe 2. 0 Another kind of the same 2. ೧ Knife 4. 
d Pike2. 0 Lance, hog-spear 2. fA boarded dart 2. g The 
sharp edge of a sword or other cutting instrument 2. hAu 
army in battle array, prepared for engagement 2. i Lustra- 
tion of arms 1. j Advance of the enemy 1. & March 6. 
1 Surrounding an enemy 2. m An army on the marchl. 
n Going forth to battle without fear of the enemy 1. ೦ Bards 
whose principal duty jis to awaken a king at dawn with 
music and song 2. p Bards who tell the time 2. Gq Bards 
who encourage a king by songs 2. 7 Heralds, panegyrists 2. 

a ಕೊಡಲಿ ೨. ಥಿ ಗೆಂಡುಕೊಡಲಿ೨. ೧ ಜೊರಿ೪. ಯ0 ಗೂಟ ೨. 
0 ದೋಟಬ, ಈಟ.೨. ಕ] ಕೊಂತ ೨. ೯8 ಅಂಚು೪. ಗಿ ಸಕಲ ಸೇನೆಯೂ 
ಅಣಿಯಾಗುವಿಕೆ ೨. | ಆಯುಧಗಳನ್ನು ಥರಿಸಿ ಯುದ್ಧ ತ್ರೈ ಹೊರಟ ಅರಸು 
ಗಳಿಗೆ ರಕೆಯಾಗಿ ಆರತಿಯನ್ನು ನಿವಾಳಿಸುವುದು ೬. ೪ ಶತ್ರು ಗಳಿಗೆ ಯೆದುರಾಗಿ 
ದಂಡೆತ್ತಿ ಹೋಗುವಿಕೆ ೧. ಹ ಜಯಾರ್ಧೆವಾಗಿ ಹೊರಟ ಪ್ರಯಾಣ ೬. 
1 ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಹರಡಿಕೂಳ್ಳು ವಿಕೆ ೨. 7? ದಂಡು ಸ ; ಲವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು 
ಹೋ ಗುವಿಕ ೧. ೫ ಯುದ್ಧ ದಲ್ಲಿ ಭಯವಿಲ್ಲದೆ ಶತ್ರು ಗಳನ ನ್ನು ಕುರಿತು pre 
ವಕೆ೧. ೦ ಅರಸುಗಳನ್ನು ನಿದ್ದೆ "ಯಿಂದ ಎಚ್ಚ ರಿಸುವವರು ೨. 0 ಕಾಲವನ್ನು 
ತಿಳಿಸುವವರು ,೨. q Be ಉತ್ಸಾ WR ಎಳಸು ೨. ? ಹೊಗಳು 
ಭಟರು ೨. 


ದ್ವಿತೀ ಯಕಾಂಚ ೧.೨೭ 


ಸಂಶಪ್ತಕಾ (ಸ್ತು ಸಮಯಾತ್ಸಂಗ್ರಾಮಾದರನಿವತಿ ೯ನಣಿ la ೫೬೭ 
ರೇಣು (ರ್ದ್ವಯೋಃ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) ಧೂಳಿಃ ಪಾಂಸು (ರ್ಲಾ ನ ದ್ವಯೋಲ) ರಜಃ | 
ಚೂರ್ಣೇ ಕ್ರೋದ ಫಿ ಸ್ಪಮುತ್ತಿಂಜ ನಿಂಜಲೌ (ಭೃಶಮಾಕುಲೇ) le ೫೬೪ 
ಪತಾಕಾ ವೈಜಯಂತೀ (ನ್ಯಾ)ತ್ಸೇತನಂ ಧ್ವೈಜ (ಮಪ್ರಿ ಯಾಂ) Id 


(ಸಾ) ವೀರಾಶಂಸನಂ (ಯುದ್ಧಭೂಮಿರ್ಯಾತಿಭಯಪ್ರದಾ) le ೫೬೨: 
(ಅಹಂವೂರ್ಯಮಹೆಂಪೊರ್ಕಮಿ) ತೃಹೆಂವೊರ್ರಿಕಾ (ಕ್ರಿಯಾ) |) 
ಆಹೋವುರುಷಿಕಾ (ದರ್ಪಾ ದ್ಯಾಸ್ಯಾಶ್ಸಂಭಾವನಾತ್ಮನಿ) "೯ ೫೬೬. 
ಅಹಮಹಮಿಕಾ (ತು ನಾ ಸ್ಯಾತ್ರರಸ್ಸರಂ ಯೋ ಭವತ್ಯಹೆಂಕಾರಃ) 1h 

ದ್ರವಿಣಂ ತರಸ್ಪಹೋಬಲಶೌರ್ಯಾಣಿ ಸ್ಟಾಮ ಶುಷ್ಮಂ (ಚ)॥ ೫೬.೭ 
ಶಕ್ತಿಃ ಪರಾಕ್ರಮವ್ರಾಣ್‌್‌ ; ವಿಕ್ರಮ (ಸ್ಟ ತಿಶಕ್ಕಿತಾ) 7 

ವೀರವಾನೆಂ (ತು ಯತ್ಸಾನಂ ವೃತ್ತೇ ಭಾವಿನಿ ವಾ ರಣೇ) ॥k ೫೬೮ 
ಯುದ್ಧಮಾಯೋಧನಂ ಜನ್ಸಂ ಪ್ರಧೆನಂ ಪ್ರವಿದಾರಣಂ ! 

ಮೃಧೆಮಾಸ್ವಂದನಂ ಸಂಖ್ಯಂ ಸವಿತಾಕಂ ಸಾಂಪರಾಯಿಕಂ | ೫೬೯ 
(ಅಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) ಸಮರಾನೀಕರಣಾಃ ಕಲಹವಿಗ್ರಹೌ | 

ನಂ ಪ್ರಹಾರಾಭಿಸಂಪಾತಕಲಿಸಂನ್ಠೊ ಟಬಸಂಯುಗಾಃ!! ೫೭೦ 
ಅಭ್ಯಾಮರ್ದಸಮಾಘಾತಸಂಗ್ರಾಮ್ಮ್ಹಾಭ್ಯಾಗಮ್ಯಾಹವಾಃ | 

ಸಮವಾಯಃ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) ಸಂಯತ್ಸಮಿತ್ಯಾಜಿಸಮಿದ್ಯುಧಃ ॥/ ೫೭೧ 





ರಾಜಾ ಜರ್‌ ವರಾ ಜನ್‌ ಳಾ ವ, ಆಫ ಹಾ ಇ ಬಾಡಾ 





a Picked soldiers sworn never to recede, and stationed to 
prevent the flight of the rest 1. b Dust6. cA dust storm 2. 
d Flag, banner 4. eA field of battle which creates fear 1. 
J Emulation 1. g Conceit, assurance 1. Ah Boasting, 
bragging l. 1 Powers, ability, might, spirit, pluck 10. 
J Energy, heroism 1. %& Drink taken during and after 
battle 1. 1 War, battle 31. 


a ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿ ಕಾಳೆಗದಿಂದ ಹಿಂತಿರುಗದಿರುವವರು ೧. ಹಿ ಧೊಳು ೬. 
೧ ಬಹಳ ವ್ಯಾಪ್ತವಾದ ಥೂಳು ೨. 1 ಬಾವುಟ ೪. ೮ ಬಹಳ ಅಂಜಿಕೆ 
ಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಯುದ್ಧರಂಗ ೧. 8 ನಾನು ಮುಂದು ತಾನು ಮುಂದೆಂಬು 
ದಾಗಿ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ ೧. ಆ ತನ್ನ ಸಮಾನರಿಲ್ಲವೆಂದು ಗರ್ವದಿಂದ ಭಾವಿಸು 
ವಿಕ ೧. ೫ ತಾವೇ ಗಟ್ಟಗರೆಂದು ಪರನ್ಸರ ಅಹಂಕಾರಪಡುವಿಕೆ ೧. 
1 ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ೧೦. _ ಹೆಚ್ಚಾದ ಶಕ್ತಿ ೧. ಸಿ ಕಾಳೆಗ ನಡೆದಮೇಲೂ ನಡೆಯ 
ಬೇಕಾದಾಗಲೂ ವೀರರು ಮಾಡುವ ವಾನ ೧. / ಕಾಳೆಗ ೩೧. 


ಲತಿಲ ಅವಂರಳೊ ೇಶ 


ನಿಯುದ್ದಂ (ಬಾಹುಯುದ್ಧೈ 66) a (ಧೆ) ತುಮುಲಂ (ರಣಸಂಕುಲೇ) ರ 
ಕೋಡಾ(ತು) ಸಿಂಹನಾದ (ಸ್ಫ್ಯ್ಯಾತ್‌) ೭ (ಕರಿಣಾಂ ಘಟನಾ) ಘಟಬಾ!ಡ ೫೭.೨ 
ಕ್ರ ೦ದನಂ (0 ೨ಗೀೋಧಸಂರಾವ್ಯೆ RE) ಲ ಬ್ಬ ೦ಹಿತಂ (ಕರಿ ಗಜ್ಜಿತಂ) lf 

Ke ಇರೋ € (ಥನುಷಸ್ಸಾ 2) 2 ಆ ಬಾಜು (ಸಮ?) 11 ಜಲಂ 


ಕಾ ಹೌ ಇ ೨ ಬ್ರಿ ಈ 
ಪ್ರಸಭಂ (ತು) ಬಲಾತ್ಟಾರೋ ಹರೋ 15 (ಧೆ) ನ್ಪಲತಂ ಛಲಂ | ; 


ಕ್‌, 


ಅಜನ್ಯಂ (ಕ್ಲೀಬ) ಮುತ್ತಾತ ಉವಸರ್ಗ ಟ್‌ ತ್ರಯಂ) [| ೫೭೪ 
ಮೂರ್ಥಾ (ತು) ಕಶ್ನಲಂ ಮೋಹೋ 1 (ಷ್ಯ)ವಮರ್ದ (ಸ್ತು) ಪೀಡನಂ 1) 
ಅಭ್ಯವನ್ವಂದನೆಂ (ತ್ವ)ಭ್ಯಾನಾದನಂ ೫ ವಿಜಯೋ ಜಯುಃ [0 ೫೭೫ 
WE 8 ವ್ರತೀಕಾರೋ ವೈರನಿರ್ಯ್ಯಾತನಂ (ಚನಾ)! 

ಪ್ರದ್ರಾವೋದ್ದಾ )ವಸಂದ್ರಾವಸಂದ್ರವಾ ನಿದ್ರವೋ ದ್ರವಃ [| ೨1೭೬೬ 
ಅಪಕ್ರಮೋಸಹ Rt (ಚ) 4 (ರಣೇ ಬಂಗ ತ ls |)” 
ವರಾಜಿತಪರಾಭೊತ್‌ (ತ್ರಿಷು) ನಷ್ಟೃತಿರೋಹಿತೌ |/ ೫೭೭ 
ಪ್ರಮಾವಣಂ ಫಿಬರ್ಹ8ಾಂ ನಿಕಾರಣಂ ನಿತಾರಣಂ ! 

ಪ್ರವಾಸನಂ ವರಾನನಂ ನಿಷಾದನಂ ನಿಹಿಂಸನಂ | ೫೭.೮ 


ನಿರ್ಹಾಪಣಂ ನಂಜ್ಞ ಸನಂ ನಿರ್ಗಂಧನಮವಾಸನಂ | 


ವಾವ ಸಾತಾಪಾಣಪಪಾಪಾಸಪೂ ಪಾವಾ ರ ವ ವಚಾನಾ ಪಾಸ ಸವಾ ಮವ ದಂ ದ ದಂದ ಹಾ ಸ್‌ ಜಾ ಜಾವಾ ಇವನ ನಾಟ ಂ ಹಾಣಸತಾ ಪಾಸ ಸನ ಇರಾ ಜಾ ದ ಹಾದ reece 


a Fighting with fists, boxing 1. b Tumultuous combat, 
melee 1. c War-whoop, battle-cry 2. dA troop of elephants 
assembled for battlel. ಅ Shoutingl. f The roar of 
elephants 1. g The twang of bowsl. A Drum, kettle- 
drum 2. { Force, violence 3. j Error or mistake in fighting 2. 
k A portent or prodigy as an earth-quake, comet, ೦೬೦. 3. 
! Fainting, swovnins 3 m Capture, suizulvc 2. n ACuuIring 
a foieign (೦81೬೬೦೯೫ by stratagem 2. ೧ Conquest, victory 2. 
p Revenge, ictalation 3. ಈ Fiighi, escape 8. r 12೮1೦೩1 1. 
5 One who has been defeated 2 +A ೧೧1೪0 1. 


a ಕ್ಸ ಕಾಳಗ ೧. ಥ ದೊಂಬಿ ಕಾಳಗ೧. ೧ ವೀರರು ತಿರಿಚುವಿಕೆ ೨. 
4 ಆನೆಗಳ ಗುಂಪು ೧. ೬ ವೀರರು ಬೊಬ್ಬಿ ಡುವುದು ೧. ಕ] ಆನೆಗಳ ಕೂಗು 


~~ ಳ್ಳ ಹ ಬಕಾ ತಾ ke wl ಹಾಲೆ ಗೆ 4 
೧. 24 ಆ ಬಲ್ಲನು ಭಲ ಷು 1 WU. NW ಇರನರರಿನುದ ತಮ, 63 ಹ 1 ಬಲಲ 
3 ಬ್‌ 
ಜಾಗಾ ಛೆ ಇ ಅ ಎದು ತ ಜದ ಕ್ಮ ಡಿ 
ರ ko J ಒಂದನ್ನ ತಪ್ರ್ಯ ಓಡ SA Ke ಬ ನಿಸಾ ನಾಚಕ Ae [1 ಪ್ರಜ್ಞೆ 
ಬಾಣ ಕ್ರಾ ಜ್‌ ಹಡ <x ಮೆ ಪ್‌ ಐ ಹಾ ಗಾ ಜೆ ಮಾತ್‌ ೩ 
ತಪ್ನ್ಮು ನನ ಮೂ MES ಎ. 7 ಆ್ರನನವ್ರದು ೨. 0 ಗೆಲುವಿಕೆ ೨. 


ದ ಇ 
4 ಓಡಿ ಹೋಗುವುಮೆ ಆ. ೯ ಸೋಲು ೧. 
JES ೨. / ಮೆರೆಯಾದವನು ೧. 


ದ್ವಿತೀ ಯುಕಾಂಡೆ ೧೨೯ 


ನಿಸ್ಮರ್ಹಣಂ ನಿಹನನಂ ಕಣನಂ ಪರಿವರ್ಜನಂ || ೫೭೯ 
ನಿರ್ಹಾಸನಂ ವಿಶಸನಂ ಮಾರಣಂ ವ್ರತಿಘಾತನಂ | 
ಉದ್ವಾಸನವಪ್ರಮಧನಕ್ರಥೆನೋಜ್ಜಾಸನಾನಿ (ಚ) [| ೫೮೦ 
ಆಲಂಭಪಿಂಜವಿಶರಘಾತೋನ್ಮಾಧವಧಾ (ಅಪಿ) la 

(ಸ್ಯಾತ್‌) ಪಂಚತಾ ಕಾಲಧರ್ಮೊೇ ದಿಷ್ಟಾಂತಃ ಪ್ರಳಯೋಜತ್ಯಯಃ | ೫೮೧ 
ಅಂತೋ ನಾಶೋ (ದ್ವಯೋ) ರ್ಮ್ಯತ್ಯುರ್ಮರಣಂ ನಿಧನೋ(ಸಿಯಾಂ) lp 
ಹರಾನುಃ ವ್ರಾಪ್ತಸಂಚತ್ವಪರೇತವ್ರೀತೆಸಂಸ್ಲಿ ತಾಃ [| ೫೮.೨ 
ಮೃತಪ್ರಮಾತ್‌ (ತ್ರಿವ್ಲೇಶೇ) ೧ ಚಿತಾ ಚಿತ್ಯಾ ಚಿತಿಃ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) ld 
ನಬಂಧೋ; (ಸ್ತ್ರೀ ಕ್ರೈಯಾಯುಕ್ಕಮಹಪಮೂರ್ಥಕಳೇಬರಂ) le ೫೮೩ 


ಶ್ಲಶಾನಂ (ಸ್ಯಾತ್‌) ವಿತೃವನಂ 8 ಕುಣಪಶೃವ (ಮಸ್ತಿಯಾಂ) lg 

ಪ್ರಗ್ರಹೋಪಗ್ರಹ”್‌ ಬಂದ್ಯಾಂ ಡಿ ಕಾರಾ (ಸ್ಯಾತ್‌) ಬಂಧನಾಲಯೇ 1; ೫೮೪ 

(ಪುಂಸಿ ಭೂಮ್ಮ್ಯ್ಯ) ಸವಃ ಪ್ರಾಣಾ(ಶ್ರೈ ೃವಂ) / ಜೀಮೋಸುಧಾರಣಂ 1% 

ಆಯುರ್ಜೀವಿತಕಾಲೋ (ನಾ) 1 ಜೀವಾತುರ್ಜೀವನ್‌ೌಷಧಂ ln ೫೮೫ 
| ಇತಿ ಪ್ರತ್ರಿಯವರ್ಗಃ || 





IX. ವೈಶ್ಯ ವರ್ಗ VAISHYA-VARGA. 


ಊರವ್ಯಾ ಊರುಜಾ ಅರ್ಯಾ ವೈಶ್ಯಾ ಭೂಮಿಸ್ಪೃಶೋ ವಿಶಃ 7? 


ad ಖಾರ ಜಾ ~~ ನ ಂ ಭ್ರ ಪತನ ಬು ಅಸಾಯ್‌ ಸಂ ಭಾವಾ ಜಾ ಸ ದ್ದ ಕೂತು ಹಾವ ಸ ಜಾನು ಸಾಚಾ ಹೂ ಸಚ್ಚಾ ವಂ ಮಾ ಯ ಮೋ ಮಾಲಾ ಲಾ ಯ ಇ. ಡ್‌ ಹಾ ಯಾಂ ಸಂಪ ಸಂಪ, 


a Killinsz, slaughter 30. ಗ Dying, death 10. c Dead 7. 
d Funeral pile3. e Headless trunk retaining vitality 1. 
f Cemetery, a: place where bodies are burned or buried 2. 
8 Corpse 2. Ah Prisoner, especially of war3. fi Prison, 
dungeon 2. j Life, breath 2. k Living, alive 2. 1Life-tine, 
duraticn of lfe2. mA mcdicine to prolong life, or of 
sufficient efficacy to quicken {ihe dead 2. nA merchant, a 
man of the third Hindu caste 6. 


a ಕೊಲ್ಲುವುದು ೩೦. ಥಿ ಸಾಯುವುದು ೧೦. ೭ ಸತ್ತವನು ೬. ಡೆಹೆಣ 
ವನ್ನು ಸುಡುವ ಕಟ್ಟಿಗೆ ಬೆರಣಿಗಳ ರಾಶಿ ೩. ೭ ತಲೆ ಹೋಗಿ ಚಲಿಸುವ ಶರೀರ, 
ಮುಂಡ ೧. 7 ಸುಡುಗಾಡು ೨. € ಕಣ ೨. % ಸೆರೆ ೩.  ಸೆರೆಮನೆ.೨. 
ಚ ಪ್ರಾಣ ೨. ಹ ಬದುಕಿರುವದು ೨. 1 ಬದುಕಿರುವ ಕಾಲ ೨. ೫7) ಬದುಕಿ 
ಸುವ ಮದ್ದು ೨. 71 ಕೋಮಟ, ವೈಶ್ಟು ೬. 

9 





ಅನುರಕೋಶ 


೧ಪ್ಮಿಲ 
ಆಜೀವೋ ಜೀವಿಕಾ ವಾರ್ತಾ ವೃತ್ತಿರ್ರರ್ತನಜೀವನೇ [೧ ೫೮೬ 
(ಸ್ಕಿಯಾಂ) ಕೃಷಿಃ ಮಾಶುವಾಲ್ಯಂ ವಾಣಿಜ್ಯಂ (ಜೇತಿ ವೃತ್ತಯಃ) |b 

ಸೇವಾ ಶ್ವವೃತ್ತಿಂ ರನೃತಂ (ಕೃಷಿ) 1(ರುಂಛಶಿಲಂ) ತ್ವೃತಂ le ೫೮೭ 
(ದ್ವೇ ಯಾಚಿತಾಯಾಚಿತಯೋರ್ಯಧಾಸಂಖ್ಯುಂ) ಮೃತಾಮೃತೇ |" 

ನತ್ಯಾನೃತೆಂ (ವಣಿಗ್ಸಾವಃ) 2 (ಸ್ಯಾ) ದೃಣಂ ಪರ್ಯುದಂಚನಂ | ೫೮೮ 


ಉದ್ದಾರೋ 1 ರ್ಧೆಪ್ರಯೋಗ್ನಸ್ತು) ಕುಸೀದೆಂ ವೃದ್ಧಿ ಜೀವಿಕಾ |; 
(ಯಾಚ್ಸೆಯಾ ವಂ) ಯಾಚಿತಕಂ / (ನಿಮಯಾ) ದಾಪಮಿತ್ಯಕಂ Ik ೫೮೯ 
ಉತ್ತಮರ್ಣಾಢಮರ್ಣೌ (ದೌ ಪ್ರಯೋಕ್ಷೃಗ್ರಾಹೆಕ”್‌ ಕ್ರಮಾತ್‌) |1 
ಕುಸೀದಿಕೋ ವಾರ್ಥುಷಿಕೋ ವೃದ್ಧಾ ೨ಜೀವ(ಶ್ಚ)ವಾರ್ಥುಷಿಃ ln ೫೯೦ 
ಕ್ಷೇತ್ರಾಜೀವಃ ಕರ್ಷಕ(ಶ್ಚ) ಕೃಷಿಕ(ಶ್ಚ) ಕೃಷೀವಲಃ |?) 

(ಕ್ಷೇತ್ರಂ) ಮೈ ಹೇಯಶಾಲೇಯಂ (ಪ್ರೀಹಿಶಾಲ್ಯುದ್ಧವೋಚಿತಂ) "೦ ೫೯೧ 


a Livelihood, means of subsistence 6. b Farming cultiva- 
tion of the soil 1, the business of a grazier, rearing and 
keeping cattle 1, traffic, trade, commercel. c Service, 
servitude 2. d Living by cultivation of the soil 1. e Living by 
sleaning 1. f Living by begging 1, living by honest labour 1. 
8 Living by trade or commerce l. Ah Debt 3, i Living on 
interest 3. J Anything obtained by begging l. Kk Profit 
obtained by barter or exchange 1. 1 Creditor 1, debtor 1. 
m Money-lender, banker 4. n Faimer4. ಅ Land fit for the 
cultivation of rice, wet or irrigated land 2. 


a ಜೀವನೋಪಾಯ ೬. ಗಿ ಉತ್ತು ಬೆಳೆವುದು ೧. ಗೋಮಹಿಷ್ಯಾದಿ 
ಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದು ೧, ಮಾರುವುದು ೧, € ಚಾಕರಿ ಮಾಡುವುದು ೨. 
1 ಉತ್ತು ಬೆಳೆದು ಜೀವಿಸುವಿಕೆ ೧. 9 ಕಾಳುಗಳನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡು ಜೀವಿಸು 
ವುದು ೧. 7 ಬೇಡುವುದು ಮೃತ ಜೀವನ ೧, ಬೇಡದಿರುವುದು ಅಮೃತವು ಜ್ಞ 
8 ವರ್ತಕತನ ೧. ಹಿಸಾಲಪ. 1 ಬಡ್ಡಿಯಿಂದ ಜೀವನ ೩. ) ಬೇಡಿ ಸಂಪಾದಿ 
ಸಿದ್ದು ೧. Kk ಒಂದನ್ನು ಕೊಟ್ಟು, ಮತ್ತೊಂದನ್ನು ಪಡೆವ ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದ 
ಸಂವಾದಿಸಿದ್ದು ೧. 1 ಸಾಲ ಕೊಟ್ಟವನು ೧, ಸಾಲ ತೆಗೆದುಕೊಂಡವನು ೧. 
m ಬಡ್ಡಿಯಿಂದ ಬದುಕುವವನು ೪. n ಕೃಷಿಯಿಂದ ಜೇೀವಿಸುವವವು ೪. 
೦ ವ್ರೀಹಿ (ಬತ್ತ), ಶಾಲಿ (ಒಂದು ತರದ ಸಣ್ಣಿ ಬತ್ತ), ಇವು ಬೆಳೆವ 


ಭೂಮಿ ೨. 


ದ್ವಿತೀಯಕಾಂಡ ದಿಕಿಛಿ 


ಯವ್ಯಂ ಯವಕ್ಕಂ ಷಷ್ಟಿ ಕ್ಯಂ (ಯವಾದಿಭವನಂ ಹಿ ಯತ್‌) la 


ತಿಲ್ಯುತ್ಸ ಲೀನ (ವನ್ಮಾಷೋ ಮಾಣುಭಂಗಾದ್ದ್ವಿರೂಪತಾ) !) ೫೯.೨ 
ಛು 

ಮೌದ್ಲೀನ ಕೌದ್ರವೀಣಾದಿ (ಶೇಷಧಾನ್ಯೋದ್ಸವೋಚಿತಂ) | 

ಶಾಕಕ್ಷೇತ್ರೇ (ದ್ವಯಂ) ಶಾಕಶಾಕಟಿಂ ಶಾಕತಾಕಿನಂ 14 ೫೯೩ 


ಬೀಜಾಕ್ಸ್‌ ತಂ (ತೂ)ಪ್ರಕ್ಕ ಷ್ಟ ೦೮ ಸೀತ್ಯಂ ಕ್ಸ್‌ ಷ್ಟ ೦ (ಚ) ಹಲ್ಯ (ವತ್‌) ಚೆ 
ತ್ರಿಗುಣಾಕ್ಸ ತಂ ತ್ಛ ತೀಯಾಕ್ಸ ತಂ ತಿ )ಹಲ್ಯುಂ ತಿ ತಿಯೀತ್ಯ(ಮಸಿ ತಸಿ ೯) lg ೫೯೪ 
ದ್ವಿಗುಣಾಕೃತೇ (ತು ಸರ್ಫಂ ತೂಕ ಸ ಶಂಬಾಕ್ಸ ತ (ಮಪೀಹ) |) 


(ಡೊ (ಣಾಢಕಾದಿವಾವಾದೌಗ ಬಿ'್ರೀಣಿಕಾ ಢೆಕಿಕಾ(ದೆಯೇಗಿ ||; ೫೯೫ 
(ಖಾರೀವಾಪಸ್ತು) ಖಾರೀಕ (ಉತ್ತಮರ್ಣಾದಯಸ್ತಿಷು) | |) 
(ಪುನ್ನ ಹ ತ ಪ್ರಂ ಕೇದಾರಂ ಕ್ಷೇತ್ರ ಹಿ (ಮಸ್ಯತು) ೫೯೬ 


a Land fit for barley, land fit for shashtika rice, (a rice 
which comes to maturity in 60 days, hence its name) 3. 
b. Land fit for sesarmum indicum, a plant which yields 0112. 
c Land fit for pulse (phaseolus radiatus) or green graml, land 
fit for the grain 005001೬7 frumentaceum 1. d Vegetable 
earden 3. eA sown field2. f Ploughed land 3. gz Land 
ploughed three times over 4. h Land ploughed twice 2-- 3). 
iA field which may be sown with ೩ drona or adhaka (about 
a peck) of grain 2. JA field that may be sown with one Khari 
of grain(= 3 to 4 bushels) 1. ಹ Paddy 0016 3. 1 Group of 
paddy fields 4. 


a ಕಿರುಗೋಧಿ, ಯವಕನೆಂಬ ಧಾನ್ಯ, ಅರುವತ್ತು ದಿವಸದಲ್ಲಿ ಫಲಿಸುವ 
ಧಾನ್ಯ, ಇವು ಬೆಳೆವ ಭೂಮಿಗಳು ೩. ಥಿ ಎಳ್ಳು ಬೆಳೆವ ಭೂಮಿ ೨, ಹೀಗೆಯೇ 
ಮಾಷ (ಉದ್ದು), ಉಮಾ (ಅಗಸೆ), ಅಣು (ಒಂದು ತರದ ಭತ್ತ)) ಭಂಗಾ 
(ಸೆಣಬು), ಇವು ಬೆಳೆವ ಭೂಮಿಗಳಿಗೆ ಎರಡೆರಡು ಹೆಸರುಗಳು. . ೭ ಹೆಸರು, 
ಆರಕ, ಮುಂತಾದ್ದು ಬೆಳೆವ ಭೂಮಿಗಳು. ಈ ಸೊಪ್ಪಿ ನ ತೋಟ. ಅ ಬೀಜ 
ಬಿತ್ತಿದ ಕ್ಷೇತ್ರ ೨. 8 ಉತ್ತ ಭೂಮಿ ೩. 8 ಮೂರು ಸಾರಿ ಉತ್ತ ಭೂಮಿ ೪. 
) ಎರಡು ಹಾಂ ಉತ್ತ ಭೂಮಿ ೨(--೩). 1 ಇಕ್ಟೊಳಗದ ಬೀಜವರಿಯ ನೆಲ, 
ಬಳ್ಳೆದ ಬೀಜವರಿಯ ನೆಲ.೨. 7 ಕಂಡಗದ ಟೂ 2೫ ನೆಲಣ. 0 ಗದ್ದೆ ಹ 
1 ಗದ್ದೆಗಳ ಗುಂಪು ೪. 


೧ಪ್ಲ೨ ಅಮರಕೊಳಿಶ 


ಲೋಷ್ಟಾ ನಿ ಲೇಷ್ಮ ವಃ (ವುಂಸಿ) ಆ ಕೋಟತಶೋ ಲೋಷ್ಟ ಜೇೀದನಃ lb ೫೯೭ 
ಪಾ ಜನಂ ತೋದನಂ ತೋತ್ರಂ ೭ ಖಠಿತ್ರ ಮವದಾರಣಂ ಲ 

ದಾತ್ರಂ ಲವಿತ್ರ € OS ತೆ ಯೋಕ್ರಂ ಯೋತ್ರ ಮೆ(ಥೋಲ) 8? ಫಲಂ!! ೫೯೮ 
ನಿರೀಷಂ ಕೂಟಕಂ 8 ಘಾಲಃ ಕೃಷಕೋ h Wa ಹಲಂ | 

ಗೋದಾರಣಂ (ಚ) ಸೀರೋ 1 (ಧೆ) ಶಮ್ಯಾ (ಸ್ತ್ರೀ) ಯುಗಸಕೀಲಕಂ 1) ೫೯೯ 
ಈಸಾ ಲಾಂಗಲದಂಡ (ಸ್ಟ್ಯಾತ್‌) J ಸೀತಾ ಲಾಂಗಲಪದ್ದ ತಿಃ |/ 


(ಪುಂಸಿ) ಮೇಧಿಃ (ಖಲೇ ದಾರು ನ್ಯನ್ಮ ೦ ಯತ ಶೃಶುಬಂಧೆನೇ) | ೬.೦೦ 
ಆಶುರ್ವ್ರೀಹಿಃ ವಾಟಿಲ(ಸ್ಟ್ಯ್ಯಾ) ಗ ಜೆ BS (ಸವರ) ಂ 

ತೋಶ (ಸ್ತು ತತ್ರ ಹೆರಿತೇ) p ಕಲಾಯ(ಸ್ತು) ಸತೀನಕಃ || ೬೦೧ 
ಹಕೇಣು ಬುಟ್‌ (ಚಾರ್ನಿ) 4 ಕೋರದೂಷ (ಸ್ತು) ಕೋದ್ರವಃ | 
(ಸ್ಯಾ)ದಾಢಕೀ (ಚ) ತುವರೀ $ ಖರಲೊ ಪ್ರೀನಿಷ್ಟಾ ವ (ಇತ್ಯಹಿ) lf ೬೦.೨ 
ಶ್ಯಾಮಾಕಶ್ಯಾಮಕ್ನಸ್ತುಲ್‌್ರೆ) ಟ ಜಲ್ತಿ ಹೋ (ವನಜೇ ತಿಲೇ) |» 

ಮಂಗಳ್ಳ ಕೋ ಮಸೂರೋ; w (ಧ) ) ಮಕುಷ್ಟ ಕಮಯಷ್ಟಕ ಫ್ರಂ || ೬೦೫೩ 


A ಸರ್ಕಾರಾ ಆಆಆ ಾಾಹಾಾಾಾಲಆಅ. ಇರಾ, ರಾಗಾ ತಾರಾ ಹಾಲಾ ಲಾಡ್‌ ತಾರ್‌ ರಾ ್‌ರ್‌್‌-ಡವಾವಾಸಿ.... ಪರ್ಕ ಹ ವಾ ನಾವ ನಾವಾ ನಾ 


aA ೦1೦6 a lump of earth 2. DA ೦೬೦೮-1೯೦೩೬೦೯, a 
wooden instrument like ೩ mallet 2. cA 8೦೩೧6 3. dSpaded2. 
e Sickle 2. f The tie ofthe yoke of ೩ plough, a halter 3. 
8 An iron plough 3. Ah Plough-share 2. 181೦881 4. jThe 
pin ofa yoke 2. kThe pole of a plough2. 1 Furrowd. 
m The stake on athreshing-floor to which catile arc lied 1. 
n Red paddy 2. 0 Barley (101 058771 hexastichon) 2. 0 Green 
barley 1. gq Ground nui, monkcy nutd. PENG ಸಜ 
paspalum scrobiculatum 2. 5 Lentil2. 1 Baller l. ಃ Panicum 
2. ೫ Gingely-oil seed 1. 17 A sort of lentil (ervyum hirsutum) 2. 

a ಹೆಂಬೆ ೨. ಥಿ ಹೆಂಟೆಯನ್ನೊಡೆಯುವ ಸಾಧನ, ಕೊಡತಿ ಮುಂತಾದದ್ದು 
೨. 0 ಶಿವಿಗೋಲು ೩. ಡೆ ಅಗತೆಯ ಸಾಧನ್ಕ ಗುದ್ದಲಿ ಮುಂರಾಮ್ಚ ೨. 
e ಕೊಯ್ಯುವ ನಾಧನ, ಕುಡುಗೋಲು ಮೊದಲಾದ್ದು ೨. 7 ಮಿಣಿ ಮೊದಲಾದ 
ಕಟ್ಟುವ ಸಾಧನ ೩... ಲ ಒಂದು ತರದ ಉಳತಕ್ಕ ಸಾಧನ ೩. h ಗುಳ ೨. 
1 ನೇಗಿಲು ೪. 7 ನೊಗದ ಕಣ್ಣಿಗೆ ತಗಲುಹಾಕುವ ಮೊಳೆ ೨. ಹ ಈಚು ೨. 
1 ನೇಗಿಲು ಗೀಚಿದ ಸಾಲು ೨. 1 ಮೇಟ ೧. ೫ ಕೆಂಬತ್ತ ೨... ೦0 ಯವೆ 
ಎಂಬ ಧಾನ್ಯ ೨. p ಹಸುರು ಯವೆ ೧. q ನೆಲಗಡಲೆ ೪. 7? ಹಾರಕ ೨. 
5 ತೊಗರಿ ೨೨. (ಭ ಅವರೆ ೨. ॥ ಸಾವೆ ೨. » ಹುಚ್ಚೆಳ್ಳು, ೧ ಬು ಕಾಡು 

ಚಿ ಭೆ 

ಕಡಲೆ ೨. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೩೩ 


(ವನಮುಜ್ಲೀಲ) 0 ಸರ್ಷವೇ (ತು ದ್ವೌ) ತುಂಮಭಕದಂಬಕ್‌ ಗಿ 
ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ (ನ್ಹೇಷ ಧವಳೋ) ೭ ಗೋಧೂಮನ್ಸುಮನ (ಸ್ಪವತೌ) ಡೆ. ೬೦೪ 
(ಸ್ಯಾ) ದ್ಯಾವಕ (ಸ್ತು) ಕುಲ್ಮಾಷ ಆ ಶ್ಚಣಕೋ ಹೆರಿಮಂಥಕಃ |) 
(ದ್ವೌ ತಿಲೇ) ತಿಲಪಿಂಜ (ಶ್ಚ) ತಿಲವೇಜ (ಶ್ಚ ನಿಷ್ಟಲೇ) lg ೬೦೫ 
ಈವಃ ಕುತ್ತಾಭಿಜನನೋ ರಾಜಿಕಾ ಸೃಷ್ಟಿ ಕ್ವಾಸುರೀ |p 
(ಸ್ರೀಯಕೌ) ಕಂಗುಪ್ರಿಯಂಗೂ (ಡೈಲಿ 71 ಅತಸೀ (ಸ್ಟಾ) ದುಮಾ ಕುಮಾ [7 
ಮಾತುಲಾನೀ (ತು) ಭಂಗಾಯಾಂ ಸಿ (ವ್ರೀಹಿಭೇದ) ಸ್ಮಣುಃ (ಪುರ್ಮಾ) 1] 
ಕಿಂಶಾರುಪ್ಸ ಸ್ಯಶೂಕಂ (ಸ್ಕಾ) m ತೃಣಿಶಂ ಸಸ್ಯಮಂಜರೀ (pe ೬೦೭ 
ಧಾನ್ಯಂ ವ್ರೀಹಿಸ್ಪ _,೦ಬಕರಿ ೦ ಸ್ಸ ,ಂಬೋ ಗುತ್ಸ (ಸ್ಮೃಣಾದಿನಃ) |p 
ನಾಳೀ ನಾಳಂ (ಚ ಕಾಂಡೋತಸ್ಯ) 0 ಪಲಾಲೋ (ಸ್ತ್ರೀ ಸ ನಿಷ್ಪಲಃ) [ly 
ಕಡಂಗರೋ ಬುಸಂ (ಕ್ಲೀಜೇ) 5 (ಧಾನ್ಯತ್ವಚಿ) ತುಷಃ (ಪುರ್ಮಾ) |; 
ಶೂಕೋ(ಸ್ರೀ ಶ್ಲಕ್ಸೃ ತೀಕ್ಲXಗೈಲ)ಒಶವಿರಾ ಶಿಂಬಾ ೪ (ತ್ರಿಷೂತ್ತರೇಲ)'”೬೦೯ 
ಖುದ್ಧಮಾವಸಿತಂ (ಧಾನ್ಯಂ) ೫ ಪೂತಂ (ತು) ಬಹುಳೀಕೃತಂ [x 

aA wild pulse (phaseolus radiatus) 2. ಕಿ ಹ. sort of 
mustard (sinapis dichotoma) 3. c White mustard 1. dWheat2. 
eA grain resembling barley (dolichos catiang) 2. f Chick- 
pea or Bengal gram (cicer arietium) 2. 8 Pithless or empty 
ses ame 2. A Black mustard (sinapis racemosa) 3. i The 
grain panicum italicum 2. 7 Common fax (linum 
usitatissimum) 3. k Hemp (cannabis sativa) 2. 1A very small 
kind of rice 1. m The beard of a grain 2. n Ear of grain 2. 
೦ Corn, gran 3. pAstackofhay2. q A hollow or tubular 
stalk of gram 2. 7 Pithless or empty 8೯೩1೧ 2. sStrawof 
such pithless grain 2. t Husk of grain, especially of rice 1. 
u The awn of barley 1. vA podorlegume2. ೫% Ground or 
pounded gran 2. 2 Winnowed grain 2. 

a ಕಾಡು ಹೆನರು ೨. ಥಿ ಸಾಸವೆ೩. 0 ಬಿಳಿಯ ಸಾಸವೆ೧. 6 ಗೋಧಿ ೨. 
೮ ಅಲಸಂದಿ ೨. /"ಕಡಲೆ.೨. 8 ಜಳ್ಳಾದ ಎಳು, ೨. 1 ಕರಿ ಸಾಸವೆ ೫. 
1 ನವಣೆ ೨.) ಅಗನೆ ೩. ಹಿ ಸಣಬು.೨. 71 ಜೀರಿಗೆ ಸಂಬಾರದ ಭತ್ತ ೧. 
71 ಧಾನ್ಯದ ಮುಳ್ಳು ೨. 7:ತೆನೆ.೨. ೦ಥಾನ್ಯಒ. 0 ಹುಲ್ಲು ಮುಂತಾದವು 
ಗಳ ಹೊದೆ ೨. ಹುಲ್ಲು ಮುಂತಾದವುಗಳ ದಂಟು, ಕಾವು ೨. ೯ ಜಳ್ಳು ೧. 
5 ಜಳ್ಳು ತೆನೆಯಹುಲ್ಲು೨- ಹೊಟ್ಟು೧. ಒ ಮುಳ್ಳು ೧. ೪ ಕಾಯಿ, 
ಧಾನ್ಯಗಳ ಸಿವೈೆ೨. ೫ ಒಕ್ಳೈದ ಧಾನ್ಯ ೨. ೫ ತೂರಿದ ಧಾನ್ಯ ೨. 


೧ಷ್ಮ೪ ಅವುರಕೋಶ 


(ಮಾಷಾದಯ) ಶ | ಮಾಾಧಾನ್ಯೇ ಶೂಕಥಾನ್ಯೇ (ಯೆವಾದಯ) | ೬೧೦ 

ಶಾಲಯಃ (ಕಲಮಾದ್ಯಾಶ್ಮ ಸಸಿ ುಕಾದ್ಯಾಪ್ಸೆ ಪುಂಸ್ಕವಿಶಾ)) la 

(ತೃಣಧಾನ್ಯಾನಿ) ನೀವಾರಾಃ ) ಗ ೪ ಗವೇಧುರ್ಗವೇಧುಕಾ le ೬೧೧ 

ಅಯೋಗ್ರಂ ಮುಸಲೋ (ಸ್ರೀ ಸ್ಕಾ) ಡೆ ದುದೂಖಲಮುಲೂಖಲಂ le 

ಘರಟ್ಟ ಕ್ತಿ ಕ್ರಕಾಯಂತ್ರೇ ಪಟ (ಸ್ಟಾ ತ್ರೈ (ಹಣಾಶ್ಮನಿ) lg ೬೧.೨ 
ಪ್ರಸ್ಫೋಟನಂ ಶೂರ್ಸೆ (ಮೆಸ್ತ್ರಿ ಟಿ A ಚಾಲಿನೀ ತಿತಾಃ (ಪುಮಾ) 1; 

ಸ್ಯೂತ ಪ್ರಸೇವೌ 2. ನಟ್‌ ೬ ಕಟ ಕಲಿಂಜಕ್‌ || ೬.೧೩. 

(ಸಮಾನೌ) 1 ರಸವತ್ಯಾಂ (ತು) ಪಾಕಸ್ಥಾನ ಮಹಾನನೇ | 

ಪೌರೋಗವ (ಸ್ತದಧ್ಯಕ್ಷ) ೫ ಸ್ಪೂಪಕಾರಾ(ಸ್ತು) ವಲ್ಲವಾಃ || ೯೧೪ 

ಆರಾಳಿಕಾ ಆಂಧಸಿಕಾಸ್ಸೂದಾ ಟಿದನಿಕಾ ಗುಣಾಃ | 

ಪಾಚಕಾ(ನೈೇ) ರಾಂಧನಿಕಾಂ ಶ್ಯಾಕಕಾರಃ ಕಲಂಬಿಕಃ [lp ೬೧೨% 

ಆಪೂಪಿಕಃ ಕಾಂಡವಿಕೋ ಭಕ್ಷ ಕಾರ (ಇಮೇ ತಿ ತ್ರಿಷು) lg 

ಅಶ್ಮಂತಮುತ್ಥಾ ನಮಧಿಶ್ರ ಯಜಣೀ ಚೆಲಿರಂತಿಕಾ Ty ೬೧೬ 


ಅಂಗಾರಧಾನಿಕಾಂಗಾರಶಕಟ್ಯ(ಸಿ) ಹೆಸಂ (ತ್ಯಪಿ) | 
ಹಸ ಹಸ (ನ್ಯಷ್ಯಥ) 5(ನಸಿ ಸ್ಸ್ರೀಸ್ಟಾ) ದಂಗಾರೋ ಕಃ ಲಾತಮುಲು ರಂ lu ೬೧೭ 


ಳ್‌ pe ಂ ಇಹ ಜಾನ. ಜಾರ ಜಾ ಹಾ ನನ ee ಇ ರಾಲಿ ವಾಡಿ. ವಾನ 


a 0 Leguminous grain 1, bearded grain 1, grain which 
grows in water, as paddy 1. b Wild corn 1. c Wild wheat 2. 
d A ricepounder, or club for beating rice 2. ಅ The mortar in 
which grain 15 pounded 2. fA stone mill for grinding corn 2 
8 A stone for grinding condiments into a paste 3. hA 
winnowing basket 2. 1 ಓ 5107೮ 2. jSmallbasket2. ಹಿ Big 
basket 2. | Mat 2. m Kitchen, cook-room 3. n An 
overseer of the kitchen (chief de cuisine) 1. ೦ Cook 9. p One 
who cooks vegetables 2. 1 Confectioner 3. r Fireplace, hearth 
೨. 5 Portable grate 4. 1 Livecoall. uA burning faggot 2. 

a ಉದ್ದು ಮೊದಲಾದುದು ಸಿಪೆ ಪ್ರೈಯಧಾನ್ಯ, ಯವ ಮೊದಲಾದ್ದು ಮುಳ್ಳಿ ನ 
ಇತ. p ತಾವಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಕಾಡು ಧಾನ್ಯ ೧. ೧೯ ಕಾಡು ಗೋಧಿ yt 
ಣ ಒನಕೆ ೨. ಅ ಒರಳು. Jf ಬೀಸುವ ಕಲ್ಲು ೨. 2 ಅರೆಯುವ ಹಸಿ ಕಲ್ಲು ೧. 
1 ಮೊರ ೨. ; ಜಬ್ಬಡೆ ೨. / ಬಿದಿರು ತಟ್ಟಿ, ಮಕರಿ ೨. % ಗೂಡೆ, ಹೆಡಿಗೆ ೨. 
1 ಚಾಪೆ.೨. 7; ಅಡಿಗೆಮನೆ ೩. 7೫ ಅಡಿಗೆ ಮನೆಯ ಅಧಿಕಾರಿ೧. ೦ ಅಡಿಗೆ 
ಯವನು೯. ಣ ಗೊಜ್ಜು ಮುಂತಾದ ವ್ಯಂಜನವನ್ನು ಮಾಡುವವನು ೨. 
4 ಕಜ್ಜಾಯ ಮುಂತಾದ ಭಕ್ಷ ಕಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವನು ೩. r ಒಲೆ ೫. 


5 ಅಗ್ಲಿಸ್ಬಿಗೆ ೪. ಭಕೆಂಡಣ. ॥ ಕೊಳ್ಳಿ ೨. 





ದ್ವಿತೀಯೆ ಕಾಂಡ ೧೩೫ 


(ಕ್ಲೀಬೆ)ಂಬರೀಷಂ ಭ್ರಾಮ್ರ್ರೋ ೩ (ನಾ)ಕೆಂದ್ದುರ್ವಾ)ಿನ್ಟೇದನಿ ((ಸ್ಟೀಯಾಂ)!b 


ಅಲಂಜರ (ಸ್ಟಾ) ನ್ಮಣಿಕಃ ೭ ಕರ್ಕರ್ಯಾ(ಳು)ರ್ಗಳಂತಿಕಾ [1 ೬೧೮ 

ಸಿಠಶರಃ ಸ್ಪಾ. ಿಲ್ಯುಖಾ bE 6 ಕಲಶ (ಸ್ತುತ್ತಿಷು ದ್ದ ಯೋನಿ | 

ಕಾಟಿ ಕುಟಿನಿವಾ (ವಸ್ತ್ರ €) ಶರಾವೋ ವಡ ಮಾನಕಃ lg ೬೧೯ 

ಕೌಶಿಕೋ ಮಲ್ಲಿಕಾ (ತುಲ್ಯೇ) ಡಿ ಪಿಧಾನಂ(ಸ್ಕಾ)ದುದಂಚನಂ 1; 

ಯಜೇಷಂ ದಷ್ಟ ಪಚನಂ J ಕಂಸೋ( ಸ್ತ್ರಿ ೧ ವಾನಭಾಜನಂ lk ೬.೨೦ 

ಕುತೂಃ(ಕೃತ್ರಿ ಸ ೇಹೆಮಾತ್ರೆ €)1 (ನೈವಾಲ್ಪಾ) ಕುತುಪೆಃ (ಪುಮಾ) 7 

(ಸರ್ಕ ನಮಾವಪನಂ ಭಾಂಡೆಂ ಗಣ ವಾತ್ರಾಮತ್ರೇ (ಚ) ಭಾಜನಂ lo ೬೨೧ 

ದರ್ವೀ ಕಂಬಿಃ ಖಜಾಕಾ (ಚ) p (ಸ್ಕಾ) ತ್ರಂಡೂರ್ದಾರುಹೆಸ್ತಕಃ |g 

(ಅಸ್ತೀ) ಶಾಕಂ ಹರಿತಕಂ ಶಿಗ್ರು ೫ (ರನ್ಯತು ನಾಡಿಕಾ) || ೬.೨.೨ 

ಕಡಂಬ್ಮಶ್ಚ್ಟ) ಕಲಂಬ ಶ್ಚ ವನದ ಉಪಸ್ವರಃ 1] 

ತಿಂತ್ರಿಡೀಕಂ (ಚ) ಚುಕ್ಲಂ (ಚ) ವೃಕ್ಸಾಮ್ಲ ಒ (ಮಥೆ) ವೇಲ್ಷಜಂ [ ೬೨೩ 

ಮರೀಚಂ ಕೋಲಕಂ ಕೃಷ್ಣಮೂಷಣಂ ಧಾರ್ಮಪತ್ತನಂ | 

ಜೀರಕೋ ಜೀರಣೋ೯ಜಾಜೀ ಕಣಾ / (ಕೃಷ್ಣೇ ತು ಜೀರಕೇ) ೬.೨೪ 
aA metal plate used as a gridiron 2. Db An iron plate 

or pan for baking cakes on 2. c A large earthen jar for 

storing things 2. d An earthen water-jar with a small 


mouth 3. e Earthen pot 4. fWaterpotd4. gAflatdish2. 
೫ A very small earthen pot 2 1.116 ೦೯೫ ೦೦೪೧೦೫೯ 2. JA vessel 
for cooking dough 2. & Cup, goblet, porringer 2. 1A large 
skin-bottle for ೦11 1. mA smaller onel. n Container 2. 
೦ Vessel in general 3. plLadle3. ೮ ಯ wooden ladle 2. 
r A pot herb, any vegetable 3. s Edible stalk of a vegetable 2. 
1 The seasoning put in curry 2. ಚ Tamarind3. ೫ Pepper 6. 


w Cumin seed 4. 
a ಹುರಿಯುವ ಓಡು, ಬಾಣಲಿ.೨.. ಫಥ ಕಾವಲಿ ೨. 0 ಗುಡಾಣ ೨. 


1 ಹೊಜಿ ೩. ಅ ಮಡಕೆ ೪. /' ಕೂಡ ೪. 8 ಶ್ರಾವೆ ೨. 1 *ಶುಡಿಕೆ ೨. 
i ಮುಚ್ಚಳ 9 ಹಿಟ್ಟು ಮಾಡುವ ವಾತ್ರೆ ೨. k ಕುಡಿಯುವ ಪಾತ್ರೆ ೨. 
1 ತೊಗಲಿನ ಎಣ್ಣೆ ವಾತ್ರೆ ೧. m ಚಿಕ್ಕದಾದ ತೊಗಲಿನ ಪಾತ್ರೆ ೧. ೫ ಎಲ್ಲಾ 
ಸಾಮಾನು ತುಂಬುವ ಚೀಲ, ಗುಡಾಣ ೨. ಅಂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಾತ್ರೆ ೩. 
2 ಸೌಟು, ಮಿಳ್ಳೆ ೩... ಮರದ ಸೌಟು ೨. ತರಕಾರಿ, ಕಾಯಿಪಲ್ಯ 
ಮುಂತಾದ್ದು ೩. $s ತರಕಾರಿಯ ಕಾಂಡ ೨. ಜೀರಿಗೆ ಮುಂತಾಡ ಸಂಬಾರ 
೨. ಚ ಹುಣಿಸೆಹಣ್ಣು ೩. ೪ ಮೆಣಸು ೬. 1) ಜೀರಿಗೆ ೪. 


ಸುಷವೀ ಕಾರವೀ ಪೃಥ್ವೀ ಪೃಥುಃ ಕಾರೋಪಕುಂಚಿಕಾ a 


ಆದ್ರ ₹್‌ಂ ಶ್ಭೃ ಟೇ. (ಸ್ಕಾ) pb (ದಥ) ಛತಾ) ವಿತುನ್ವ ಘಂ !| ೬.೨೫ 

ಹ ಎಬುರು (ಚ) ಧಾನ್ಯಾಕ ೭ (ಮಥೆ) ಶುಂಠೀ ಮೆಹೌಷಧೆಂ | 

(ಸ್ರಿ ೇನಪುಂಸಕಯೋ) ರ್ವಿಶ್ವ ೦ ನಾಗರಂ ವಿಶ್ವಭೇಷಜಂ Ig ೬.೨೬ 

ಆರನಾಳಕಸ್‌ೌೌವೀರಕುಲಾ ''ಸಾಭಿಸುತಾಫಿ(ತು) 

ಅವಂತೀ ಸೋಮಧಾನ್ಯಾನ್ನು ಕುಂಜಲಾನಿ (ಚ) ಕಾಂಜಿಕೇ 10 ೬.೨೬ 

ಸಹೆಸ್ರವೇದಿ ಜತುಕಂ ಬಾಹ್ಲೀಕಂ ಹಿಂಗು ರಾಮಠಂ |" 

(ತತ್ಸತ್ರೀ) ಕಾರವೀ ಪೃಧ್ವ್ವೀ "ಬಾಹ್ಸಿ ಕಾ ಕಬರೀ ಪೃಥುಃ ly ೬.೨೮ 

ನಿಶಾಖ್ಯಾ ಕಾಂಚನೀ ನೀತಾ ಹರಿದ್ರಾ ಚರ್ಚ |) 

ತವ ೦ ಯತ್ತು ಲವಣ) kos ವಶಿರಂ (ಚ ತತ್‌) |; ೬೨೯ 
ಸ್ಪೆಂಧಮೋ( ಸ್ತ್ರ €) ಶತಶಿವಂ ಮೋಟು (ಚ ಸಿಂಧುಜೇ) ly 

ಹಮೇ ಬನ್ಮಕಂ 1 ವಾಕ್ಯಂ ಬಿಚಂ (ಚ ಕ್ಸ ತಕೇ ದ ಶೈಯಂ) J ೬೩೬೦ 

ಸಾವರ್ಚಲೇತಕರುಚಕೇ m ತಿಲಕಂ (ತತ್ರ ಹೀಚಕೆಲಿ In 

ಮತ ಶೊಂಡೀ ಹ ಫಾಣಿತೆಂ gr, ೦ ಶರ್ಕರಾ ಸಿತಾ lp ೬೩೧ 

ಕೂರ್ಚಿಕಾ (ಸ್ಲೀರವಿಕೃತಿಸಾ ಲ 6 ದ್ರಸಾಲಾ (ತು) ಮಾರ್ಜಕಾ |” 

(ಸ್ಯಾ)ತ್ತ್ವೇಮನಂ (ತು) ನಿಷ್ಕಾನಂ $ (ತಿ, ಲಿಂಗಾ ವಾಸಿತಾವಥೇಃ)!! ೬೩.೨ 


aA black kind of cumin seed 6. ಗ Ginger2. c Corian- 
der seed 4. d Dried ginger 5. ಅ The water in which rice has 
been boiled, gruel 7. f Assafatida 5. ¢ The asafotida plant 
(ferula asafoetida) 5. 1 TurmericS. iSea-saalt2. J} Rock- 
salt produced in Sindh 3. kA kindofsalt2. 1Table salt 
2. m Natron, ೩.೧೩1! 2, nA black sort of the samel. 


o Molasses 2. pSugar2. 0 0೦೮೦೩8೦ 1. rCurds2. sA 
sauce of curds and vegetables 2. 


a ಕರಿ ಜೀರಿಗೆ ೬. 2 ಹಸಿ ಶುಂಠಿ ೨. ೭ ಕೊತ್ತುಂಬರಿ ೪. 
4 ಒಣಗಿದ ಶುಂಠಿ ೫. € ಗಂಜಿ, ಅಂಬಲಿ ೬. ಹಿಂಗು ೫. 8 ಹಿಂಗಿನ 
ಮರ ೫. 1?) ಅರಿಸಿನ ೫. / ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಉಪ್ಪು ೨. J ಸಿಂಧು 
ದೇಶದ ಉಪ್ಪು, ಸೈಂಧವ ಲವಣ ೩. ಓ ಚೌಳುಪ್ಪು ೨. 1 ತೊಳೆದು 
ಕಾಯಿಸಿ ತೆಗೆದೆ ಉಪ್ಪು, ಅಟು ಸಪ್ಪೆ ೨. mm ಸೌವರ್ಜ್ಚೆಲ ಎಂಬ ಲವಣ. 
71 ಕರಿಯ ಸೌವರ್ಚಲ WA ೧. ೦ ಕಾಕಂಬಿ .೨. 7 ಸಕ್ತರೆ ೨. 
4 ಹಾಲಿನ ಗಿಣ್ಣು ೧. ೯ ಮಜ್ಜಿಗೆ ೨. 9 ಮಜ್ಜಿಗೆ ಪಳಿದ್ಯ, ಚಟ್ಟ ೨. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೧ಿಷ೭ 


ಶೂಲಾಕೃತಂ ಭಟತ್ರಂ(ಚ) ಶೂಲ್ಯ ೧ ಮುಖ್ಯಂ (ತು) ವೈಠರಂ 1 
(ಸಂಸ್ಕೃತಂ ಸರ್ಪಿಷಾ ದದ್ದಾ) ಸಾರ್ಪಿಷ್ಟಂ ದಾಧಿಕಂ (ಕ್ರಮಾತ್‌) 106. ೬೩೩ 
ಕೌದಲಾವಣಿಕಂ (ತತ್ಸ್ಸ್ಯಾದ್ಯತ್ಸಿದ್ದಂ ಲವಣಾಂಭನಾ) !4 


ಪ್ರ ಜೀತಮುಪಸಂಪನ್ನ ೦೫ ಶ್ರ) ಯೆಸ್ತ ೦ (ಸ್ಯಾತ್ಸು ಸಂಸ್ಥತೆಂ) lle ೭೩೪ 
(ಸ್ಯಾ) ತಿ ತಿಚೆ ಶಲಂ(ತು) ವಿಚೆಲಂ 7 ಸಂಮ್ಸ ಸ್ಟಂ ಶೋಧಿತಂ (ಸಮೇ) lg 
ಚಿಕ್ಸ£ಣಂ "ಮಸ್ಸ ಇಂ ಸ್ಲಿಗ್ದಂ 1 (ತುಲ್ಯೇ) ಎಸ್‌ ವಾಸಿತೇ |] ೬.೩೨1 


ಈ ಪೌಳಿರಭ್ಯೂಮೋ ? ಲಾಜಾಃ ಹ (ಪುಂಭೂಮ್ನಿ ಚಾ)ಕ್ಷತಾಃ [J 
ಪ ಥುಕಃ (ಸ್ಯಾ) ಚಿ ಶಿವಿಟಕೋ m ಧಾನಾ (ಭ್ರ ಷ್ಟ ಯೆಮೇ ಸ ಸ್ಲಿಯಾಂ) [111 ೬೨೩೬ 
ಸೂವೋರಪೂಸ $ ಬನ್ನ ಕ (ಸ್ಸ್ಯಾತ್‌) ೦ ಕರಂಭಾ "(ದಧಿಸಕ ವಃ ) Ip 
್ಯ (ಸ್ತ್ರೀ) ಭಕ್ತಮಂಥಢೊಂನ್ನ ಮೋದನೋಃ(ಸ್ತ್ರೀ ಸ) ದೀದಿವಿಃ (ಲ, ಹಡಪ 
ತ ದಗ್ಗಿಕಾ r (ಸರ್ವರಸಾಗ್ರೇ) ಮಂಡ (ಮಸ್ತೀಯಾಂ) 19 
ಮಾಸರಾಚಾಮನಿಸ್ರಾವಾ (ಮಂಡೇ ಭಕ್ತಸಮುದ್ಧವೇ) lp ೬೩ಲ್‌ 





a Anything roasted 3. b Anything cooked in a pot 2. 
c Anything made of ghee 1, anything made of curds. 
d Anything made of salt water 1. e Dressed, cooked, done 3. 
f Greasy, moist 2. 8 Cleaned, purified, refind 2. h Smooth, 
slippery, emollient 3. i Perfumed, scented 2. JA mash of 
half-boiled corn 3. k Fried grain, parched corn 1. 1 Uncooked 
coloured rice 1. m Rice wetted, parched and flattened 2. 
n Grain fried after boiling 1. oAcake3. 2 Mealof fried 
grain mixed with curds 1. € Boiled rice, food6. r Rice 
spoiled in cooking, burnt or smoked rice 2. 5 Skim, scum, 
froth, feam, barm 1. 1 The scumof boiled rice 3. 


a ಸಲಾಕಿ ಮುಂತಾದ ಕ್ಸ ಚುಚ್ಚಿ ಪಕ್ಕ ಮಾಡುವ ಭಕ್ಷ್ಯ ೩. ಗಿ ಮಡಿಕೆ 
ಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಆಹಾರ .೨. ೧ ತುಪ್ಪ ಜಾ. ಮಾಡಿದ್ದು ೧, ಮೊಸರಿನಿಂದ 
ಮಾಡಿದ್ದು ೧. 4ಉಪ್ಪು ನೀರಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ್ದು ೧. 6 ಸರ್ವಪರಿಕರದಿಂದ ಬಹಳ 
ರುಚಿಯಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಪದಾರ್ಥ ೩. f ಜಿಡ್ಡುಳ್ಳ ಳ್ಛದ್ದು ೨. 8 ಶೋಧಿಸಲಟಿ,ದು 


ಬಟ ಲು 
೨. ಡಿ ನುಣುಪಾಗಿರುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದು ೩. ; ವಾಸನೆ ಕಟ್ಟ ದ ಪದಾರ್ಥ ೨ 
J] ಉಸಲಿ, ಗುಗ್ಗುರಿ ೩. ಹ ಅರಳು ೧. Jd ೧. ಕ ಅವಲಕ್ಕಿ ೨. 
n ಪುರಿ ೧. ೦ ಹಿಟಿ ವಿಂದ ಮಾಡಿದ ಮೃ ದುವಾದ ಭಕ್ಷ್ಯೂಒಬ್ಬ ಟ್ಟು 


ಮುಂತಾದ್ದು ೩. p ಮೊಸರಿನಲ್ಲಿ ಕಲಿಸಿದ ಹುರಿಹಿಟ್ಟು ೧. ಣ ಅನ್ನೆ ಸ 
7 ಸೀದು ಹೋದದ್ದು ೨. 8 ನೆಣ. ॥ ಅನ್ನ ದ ಕೆನೆ ಗಂಜಿ ೩. 


೧ಷ್ಚ೮ ಅಮರೆಕೋಶ 


ಯವಾಗೂರುಷ್ಲಿ ಕಾ ಶ್ರಾಣಾ ವಿಲೇಪೀ ತರಳಾ (ಚ ಸಾ) ೩ 
(ಮ್ರಕ್ಷಣಾಭ್ಯಂಜನೇ) ತ್ಸೆಲಂ b ಕೃಥೆನಂ (ತು ತಿಲೋದನಂ?) ೬೯ 
ಗವ್ಯಂ (ತ್ರಿಷು ಗವಾಂ ಸರ್ವಂ) 4 ಗೋವಿಡ್ಲೋಮಯ (ಮಸ್ತಿ ಯಾಂ) le 
(ತತ್ತು ಶುಷ್ಪಂ) ಕರೀಮೋ 8 (ಸ್ತ್ರೀ) ದುಗ್ಗಂ ಕೀರಂ ಹಯ (ಸ್ಪಮಂ) lg 
ಪಯಸ್ಕ (ಮಾಜ್ಯದಧ್ಯಾದಿ) % ದ್ರಪ್ಸಂ (ದಧಿ ಘನೇತರತ್‌) | 


ಫ್ರುತಮಾಜ್ಯಂ ಹೆವಿಸ್ಕರ್ಸಿ / ರ್ಲವನೀತೆಂ ನವೋದ್ಧ ಎತೆಂ Il fe ೬೪೧ 
(ತತ್ತು) ಹೆಯ್ಯೆಂಗನೀನಂ (ಯದ್ಲೋೋಗೋದೋಹೋದ್ಭವಂ ಫೈತಂ) |/ 
ದಂಡಾಹತಂ ಕಾಲಶೇಯಮರಿಷ್ಟ (ಮಹಿ) ಗೋರಸಃ lyn ೬೪.9 


ತಕ್ರಂ (ಹ್ಯು)ದಶ್ಲಿನ್ನಧಿತಂ (ವಾದಾಂಬ್ಟರ್ಮಾಂಬುಥಿರ್ಜಲಂ) 7? 
(ಮಂಡಂ ದಧಿಭವಂ) ಮಸ್ತು ೦ ಪೀಯೂಷೋ; (ಭಿನವಂ ವಯಃ) lp ta 
ಅಶನಾಯಾ ಬುಭುಕ್ಸಾ ಕುತ್‌ 0 ಗ್ರಾಸ್ಮಸ್ತು) ಬಳೇ (ಪುಮಾನ್‌) |” 
ಸಫೀತಿಃ (ಸ್ತ್ರೀ ತುಲ್ಕವಾನಂ) Ky ಸಗ್ಗಿಃ (ಸ್ತ್ರೀ ಸಹೆಭೋಜನಂ) lf ಹಳ 
a 81060-870615. ಥಿ ಲಿ11 1 cA dish of which rice and ೦11 
are chief ingredients 1. d Any product of the cow l. e Cow- 
dung2. fA cake of dried cow-dung used for fuel 2. 
8 Milk 3 1 Anything made from milkas ghee, curds, 
butter, etc., 1. iThincurdsl. jClarified butter, ghee 4. 
k Butter 2. 1Ghee made from milk which has been stand- 
ing for ೩ day 1. 7 Buttermilk4. n Butter-milk diluted 
with water in the proportion of— three parts of the former to 
one part of the latter 1, in equal parts 1, Undiluted butter 
mikl. ೧ The scum of curdsl. p Fresh drawn milk 1. 
q Hunger 3. r Mouthful 2. s Drinking in company 1. 
t Eating in company 1. 





೧ ಅಂಬಲಿ ೫. 0 ಎಣ್ಣೆ ೧. ೧ ಎಳ್ಳೋಗರ ಮ ಣಿ ಹಸುವಿನ 
ಸಂಬಂಧೆವಾದದ್ದು ೧. 6 ಸಗಣಿ ೨. 7 ಬೆರಣಿ ೨. 8 ಹಾಲು ೩. ) ಹಾಲಿ 
ನಿಂದಾದದ್ದು (ತುಪ್ಪ, ಮೊಸರು, ಬೆಣ್ಣೆ)೧... 1 ಗಟಯಲ್ಲದ ಮೊಸರು ೧. 


7 ತುಪ್ಪಳ. 7 ಬೆಣ್ಣೆ ೨. ನಿನ್ನೆ ಕರೆದ ಆಕಳ ಹಾಲಿನಿಂದಾದ ತುಪ್ಪ ೧. 
77? ಕಡೆದ ಮೊಸರು ೪. ಹ ಕಡೆದು ಹಾಗಪಾಲು ನೀರು ಬೆರೆಸಿದ ಮೊಸರು 
ತಕ್ರ, ಅರ್ಥೆಪಾಲು ನೀರು ಬೆರೆಸಿದ್ದು ಉದಶ್ತಿತ್‌ ನೀರು ಬೆರೆಯದೆ ಇರುವುದು 
ಮಧಥಿತ೩. ಧಂ ಮೊಸರಿನ ಕೆನೆ೧. p ಹೊಸ ಹಾಲು ೧. 1 ಹಸಿವು ೩. 
r ತುತ್ತು?.೨. 5 ಒಬ್ಬ ಗೆ ಪಾನ೧. | ಒಟ್ಟೃಗೆ ಊಟ ೧. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡೆ ೧೩೯ 


ಉದನ್ಯಾ(ತು) ಪಿವಾಸಾ ತೃಟ್ಟರ್ಮೋ ೧ ಜಗ್ಗಿ(ಸ್ತು) ಭೋಜನಂ | 


ಜೇಮನಂ ಲೇಪ ಆಹಾರೋ ನಿಘವನೋ ನ್ಯಾದ (ಇತ್ಯಸಿ) lp ೬೪೫ 
ಸೌಹಿತ್ಯಂ ತರ್ಪಣಂ ತೃಪಿ ನ್ಲೀಂ ಫೇಲಾ (ಭುಕ್ಕ ಸಮುಭಿ ತೆಂ) Id 

ಕಾಮಂ ಪ್ರಕಾಮಂ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ೦ ನಿಕಾಮೇಷ,ಂ ಯಥೇಷ್ಲಿ ತಂ le ೬ಲಹ೬ 
ಗೋಪೇ ಗೋವಾಲಗೋನಂಖ್ಯಗೋಡುಗಾಭೀರವಲ್ಲವಾಃ | 7 
(ಗೋಮಹಿಷ್ಯಾದಿಕಂ) ವಾದಬಂಧನಂ 8 (ದೌ ಗವೀಶ್ಚರೆಲಿ | ೬೪೭ 
ಗೋರ್ಮಾ ಗೋಮಾ ಹಡ ಗೋಕುಲಂ (ತು) ಗೋಧೆನಂ (ಸ್ವ್ಯಾದ್ಜವಾಂ ವೃಜೇ)!/ 
(ತ್ರಿಷ್ಟಾ) ಶಿತಂ ಗವೀನಂ (ತದ್ಗಾವೋ ಯತ್ಯಾಶಿತಾಃ ಪುರಾ) [| 7 ೬೪೮ 


ಉಕಾ ಭದ್ರೋ ಬಲೀವರ್ನ ಖಷಭೋ ವೃಷಭೋ ವೃಷಃ | 

ಅನರ್ಡಾ ನೌರಭೇಯೋ ಗೌ | (ರುಕ್ತಾ... © ಸಂಹತಿ ರೌಕ್ರಕಂ |] ೬೪೯ 
ಗವ್ಯಾ ಗೋತ್ತಾ (ಗವಾಂ?) ೫ (ವತ್ತ ಧೇಫ್ಯೊ €) ರ್ಹಾತ ಕಥೈನುಕೇ In 
(ವೃಷೋ ಮಹಾ) ಮಹೋಕ್ಷ (ಸ್ಯಾತ್‌) ೦ವೃ ದ್ದ ಕ್ಷ (ಸ್ತು) ಜರದ್ದವಃp 
(ಉತ್ಪನ್ನ ಉಕಾ) ಜಾತೋಕ್ಸ( (ಸ್ಸ ದ್ಯೋಜಾತಸ್ತು ತರ್ಮಕಃ |” 


ಶಕೃತ್ವರ್ಮಿಸ್ತು) ವತ (ಸ್ಫ್ಯಾ) 5 ದಮ್ಯವೆತೃತರೌ (ಸವಾ) [/ ೬೫೧ 


aThirs t4. bA meal, 7೮೧೩51 7. c Satisfaction, statiat- 
ing 3. d Remnantsofameall. e Excess6. f Cowherd 6. 
8 Cattle 1. h Owner of cattle 2. iA herd of cattle 2. 
J Pasture land 2. Kk Bull, bullock ®?. 1ZHerd of oxen l. 
m Herd of cows 2. n Herd of calves 1, herd of milch ೦೦೪೫195 1, 
oA large 0011 1. pOldbullock 2. GA new-born calf Il. 
r New-born calf 1. sA calf up 1೦ theageof one year 2. 
1 6. youngox of anage to be trained either for draught ೦೯ 
for carrying burdens 2. 


೧ ಬಾಯಾರಿಕೆ ೪. ದಿೀಊಟ೭. 0 ತೃಪಿ ಷಿ. ಡೆಉಂಡು ಬಿಟ್ಟಿ ದ್ದು ೧. 
€ ಯೆಥೇಷ್ಠವಾದದ್ದು ೬. _?" ಗೊಲ್ಲನು ೬. p> "ಹಸು ಎಮೆ , ಮುಂತಾದ್ದು೧. 
h ದನಗಳ ಒಡೆಯ ೨. ; ದನಗಳ ಮುಂದೆ ೨. J] ಮೊದಲು ಹೆಸುಗಳನ್ನು 
ಮೇಯಿಸಿದ ಸ ಳೆ ೨. 1/ ಎತ್ತು ೯. 1 ಎತ್ತುಗಳ ಗುಂಪು೧. 7? ಗೋವು 
ಗಳ ಸಮೂಹ. ೨. n ಕರುಗಳ ಹಿಂಡು೧, ಈದ ಹೆಸುಗಳೆ ಗುಂಪು ೧. 
೦ ಡೊಡ್ಡ ಎತ್ತು೧. pಮುದಿಎತ್ತು೨. ಹುಟ್ಟಿದ ಹೋರಿಕರು೧. 
yr ಆಗತಾನೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಕರು ೧. 5 ಕರು ೨. 1 ತಿದ್ದುವುದಕ್ಕೆ ಅರ್ಹವಾದ 
ವಯಸ್ಸಿನ ಹೋರಿ ೨. 


೧೪೧೦ ಅಮರೆಕೋ6ಶೆ 


ಆರ್ಷಭ್ಯ (ಷ್ರಂಡತಾಯೋಗ್ಯ) a ಪ್ರಂಡೋ ಗೋಹಪತಿರಿಟ್ಟಿ ರಃ 1h 
ಕೂಚರ(ಶೃ ಎಂಗಹೀನೋಃಟಸೌ)6 ಕತುಜೊಟ(ಸ್ರಿ ) ಕಕು(ತ್ರ ತ ಧಾ) Id ೬೫೨ 
(ಸ್ತ ೦ಂಧಪ ತ್ರ ದೇಶೋಸ್ಯ) ವಹ ಲಿ ನ್ಯ ಗಿಲ್ಲಿ (ತು) ಗಳಕಂಬಳಃ | 7” 


(ಸಾ) ನ್ಸಸಿ ಸ್ಲಿತ(ಸ್ಸು) ನಸ್ಯೋತಃ 2 ಪ್ರ pe ವಾಡ್ಯ್ರುಗವಾರ್ವ ಗ lp ೬೫1೩ 
(ಯುಗಾದೀನಾಂ ತು ವೋಢಾರೋ) `ಯುಗ್ಯವ್ರಾ, ಸಂಗ್ಯಶಾಕಟಾಃ lj 
(ಖನತ್ಯನೇನ ತದ್ವೋಢಾಾಸ್ಕೇದಂ) ಹಾಲಿಕನ್ನೆರಿಕ್‌ | 7 ೬೫೪ 
ಧೂರ್ರಹೇ ಧುರ್ಯಧೌರೇಯಧುರೀಣಾ (ಸ್ಪ) ಧುರಂಧರಾಃ 1 

(ಉಭಾ) ವೇಕಥುರೀಣ್ಕೆ ಕಥುರಾವೇಕಥುರಾವಹೇ |) ೬೨955 
(ಸ ತು) ಸರ್ರಧುರೀಣೊ॥ (ಯೋ) ಭದ್ರ (ಸ್ಪರ್ರಧುರಾವಣೆಃ) ly 

ಮಾಹೇಯಾ ಸೌರಭೇಯಾ ಗೌರುಸ್ರಾ ಮಾಹಾ (ಚ) ಶೃಂಗಿಣೀ !! ೬.೫೬. 
ಅರ್ಜುನ್ಯಫಘ್ಟಾ ರೋಹಿಣೀ (ಸ್ಯಾ) ೫ (ದುತ್ತಮಾ ಗೋಷು) ನೈಚಿಕೀ lo 
(ವರ್ಣಾದಿಭೇದಾತ್ಸಂಣ್ಣಾ ಸ್ಸ) ಶೃ ಬಳೀ ಧೆವಳಾದಯಃ lp ೬೨೩೨. 


೧ ಓ. ೦೩1೯ intended to be reared as a sacred bull 1. 
b Sacred bull 3. cA bull without horns 1. d The hump of 
abull2. e Shoulderof abulll. fDewlೂap2. € Anox 
through whose nose a cord has been tied 2. hAnox under 
training for the yoke 2. ij Yoked ೦% 1, anox putin a yoke 
for practice 1, draught ox 1 j Relating toa plough 2. KA 


beast of burden S. 1A beast of burden trained to one 
particular kind of work 3. m One trained to any kind of 
work2. nCow9. oA good milch cowl. p Different 


names given to cows on account of their colour, etc. 


a ಗೂಳಿಬಿಡತಕ್ಟ ಹೋರಿ ಕರು ೧. b ಗೂಳಿ ೩. ೧ ಕೊಂಬಿಲ್ಲದ 
ಎತ್ತು೧. ಡೆ ಗೂಳಿಯ ಹೆರಳು ೨. ಅ ಎತ್ತಿನ ಹೆಗಲು ೧. "ಗಂಗೆ 
ದೊಗಲು ೨. 8 ಮೂಗರಾಣಿ ಹಾಕಿದ ಎತ್ತು ೨.  ತಿದಲ _ಲ್ಪಡುತ್ತಿ ರುವ 
ಎತ್ತು ೨. 1 ನೊಗವನ್ನು ಹೊರುವ, ois ಮೊಗದ ಮುಂದೆ ಇನ್ನೊಂದು 
ಮೊಗವನ್ನು ಹೊರುವ, ಬಂಡಿಯನ್ನು ಎಳವ ಎತ್ತುಗಳು ೩. 7 ನೇಗಲಿಂದ 
ತೋಡುವ. ನೇಗಲನ್ನು ಹೊರುವ, ತೇಗಲಿನ ಸಂಬಂಧಿಯಾದ ೨. ೫% ಭಾರ 
ವನ್ನು ವಹಿಸುವ ೫. 1 ಒಂದು ಭಾರವನ್ನು ವಹಿಸುವ ೩. ಸರ್ವ ಭಾರೆ 
ಗಳನ್ನೂ ಹೊರುವ .,೨. n ಹಸು ೯. ೧ ಆಕಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೆ ಷ್ಟ ವಾದದ್ದು ೧. 
7 ಬಣ್ಣ. ಮೊದಲಾದುದರಿಂದ ಶಬಳೀ, ಧೆವಳಾ, ಮುಂತಾದ 'ಘಸರೆಗಳು. 


ದ್ವಿತೀಯಕಾಂಡೆ ೧೪೧ 


ದ್ವಿಹಾಯನೀ ದ್ವಿವರ್ಷಾ (ಗೌ) 4 ರೇಕಾಬ್ದಾ(ತ್ರೈೇ)ಕಹಾಯನೀ Ip 


ವಶಾ ವಂಧ್ಯಾ೭ಂ *ವತೋಕಾ (ತು) ಸ್ರವದ್ಧರ್ಭಾ ad (ಥೆ) ಸಂಧಿನೀ! ೬೨೫೫೮ 
(ಆಕ್ರಾಂತಾ ವೃಷಭೇಣಾ) 9 (ಧೆ) ವೇಹೆದ್ದರ್ಭೋಪಘಾತಿನೀ |" 
(ಕಾಲ್ಯೋ)ವನರ್ಯಾ (ವೃ್ರಜನೇ) ೯ ಪ್ರಷ್ಟ್‌ಹೀ (ಬಾಲಗರ್ಲಿಣೀ) [|p ೬೫೯ 
(ಸ್ಯಾ)ದಚಂಡೀ (ತು) ಸುಕರಾ ; ಬಹುಸೂತಿಃ ವರೇಷ್ಟುಕಾ | j 

ಚಿರನೂತಾ ಬಷ್ಭಯಣೀ ೫1 ದೇನು (ಸ್ಯಾ) ನ್ಹವಸೂತಿಕಾ [J ೬೬೦ 


ನುವ್ರತಾ ಸುಖಸಂದೋಹ್ಯಾ ೫ ವೀಮೋದಧ್ಲಿ ನೀವರಸ್ಕನೀ 1) 
ದ್ರೋಣಕ್ಷೀರಾ ದ್ಫೋಣದುಘಾ 0 ಥೇನುಷ್ಯಾ (ಬಂಧಕೇ ಸ್ಥಿತಾ) ll p ೬೬೧ 
ಸಮಾಂಸವಿನಾನಾ (ನಾ ಯೈವ ಪ್ರತಿವರ್ಷಂ ಪ್ರಸೂಯತೇ) | 

ಊಧಸ್ತು (ಕ್ಲೀಬ) ಮಾಹೀನಂ »" (ಸಮೌ) ಶಿವಕಕೀಲಕ”್‌ ೬೬.೨ 
(ನ ಪುಂಸಿ) ದಾಮ ಸಂದಾನಂ ॥ (ಪಶುರಜ್ಜುಸ್ಮು) ದಾಮನೀ ly 


a A two-year-old cow 2. b Heifer of one year old 2. 
c Barren cow 2. dA cow miscarrying2. eA cow which 
has taken ೩ bulll. fA cow witha stillborncalf2. g A cow 
of an age to calvel. AA cowin calf for the first time 3. 
iA gentlecow 2. jA fruitfulcow2. kAcow that calves 
at long intervals 2. 1A cow that has just calved 2. mA 
cow that milks easily 2. mA cow with large udders 2. oA 
cow which gives a drona of milk (-=about 32 quarts) 2. pA 
cow in pound 1. 0 Acow which calves every year 18. 7" Udder 
2. s The peg to which a cow or other beast 15 (1೮62. fA rope 
for tying up 2. uA rope for tying up cattle 1. 

ಡ ಎರಡು ವರ್ಷದ ವಯಸ್ಸುಳ್ಳ ಕರು .೨. ಸಹಿ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಕರು ೨. 
೧ ಬಂಜೆಯಾದ ಗೋವು ೨. ' ಡೆ ಗರ್ಭಕರಗಿ ಹೋದ ಹಸು ೨. ಅ ಗೂಳಿ 
ಹಾರಿದ ಹೆಸು೧. _? ಸತ್ತ ಕರುವನ್ನು ಹಾಕಿದ ಹೆಸು ೨. 2 ಈನುವದಕ್ಕೆ 
ಯೋಗ್ಯವಾದ (ಗೂಳಿಗೆ ಬಂದ) ಹೆನು೧. %& ಬಾಲ ಗರ್ಭಿಣಿ೧. [ಸಾಧು 
ವಾದ ಕೆಸು ೨. _? ಹೆಲವುನಾರಿ ಈದದ್ದು ೨. % ಬಹೆಕಾಲಕ್ಕ್‌ ಈದದ್ದು ೨. 
1 ಹೊಸದಾಗಿ ಈದದ್ದು ೨. 1) ತೊಂದರೆ ಪಡಿಸದೆ ಹಾಲು ಕೊಡುವ ಹಸು.೨. 
7) ದೊಡ್ಡ ಕೆಚ್ಚಲುಳ್ಳದ್ದು ೨. ೧ ಇಕ್ಕೊಳಗ ಹಾಲು ಕರೆವ ಹೆಸು.೨. 0 ಬಂಧ 
ನಕ್ಕ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ಛಃ ಸ ವರ್ಷಗಂದಿ೧. , 7 ಕೆಚ್ಚಲು ೨... ದನಗಳನ್ನು 
ಕಟ್ಟುವ ಗೂಟಿ .೨. 1 ಕಟ್ಟುವ ಹೆಗ್ಗ ೨. 2 ಸಶುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಹಾಕುವ 
ಹಗ್ಗ, ದಾವಣೆ ೧. 


ಜತ ಅಮರೆಕೋಶ 


ವೈಶಾಖಮಂಥಮಂಧಾನಮಂಥಾನೋ ಮಂಧದಂಡಕೇ la ೬೬೩ 
ಹುಹಿರೋ ದಂಡನಿಷ್ಟಂಬೋ ಶಿ ಮಂಧನೀ ಗರ್ಗರೀ (ಸಮೆಳಿ lc 

ಮಹಿಷೀ (ತು) ಉಲಾಯಾ (ಸ್ಯಾ) 4 ತೃಯಮೋ (ಮಹಿಷೀಶಿಶುಃ) le ೬೬೪ 
ಉವ್ಟೈೇ ಕ್ರಮೇಳಕಮಯಮಹಾಂಗಾಃ ಪರಭ (ಶ್ಲಿಶುಃ) ೮ 


(ಕರಭಾಃ ಸ್ಯು) ಶ್ಶ್ರಂಖಲಕಾ (ಹಾರವ್ಹೆಃ ವಾದಬಂಧನ್ನೆ?) || | ೬.೬೨% 
ಅಜಾ ಛಾಗೀ 1 ತುಭ (ಸ್ಮಬ) ಚ್ಛಾಗಬಸ್ಮ ಜ.ಗಲಕಾ ಅಜೇ! / 
ಮೆಂಥ್ರೋರಭ್ರೋರಣೋರ್ಣಾಯುಮೇೇಷವೃಷ್ಣ ಯ ಏಡಕೇ lk ೬೬೬ 
(ಉ ಮ್ರೋರಭ್ರಾ ಜಬ್ಬಂದೇ ಸ್ಯಾ) ದೌಷ್ಟೃಕ್‌*ರಭ)ಕಾಜಕಂ |/ 
ಚಕ್ರೀವಂತ್ನಸ್ತು) ಬಾಲೇಯಾ ರಾಸಭಾ ಗರ್ದಭಾಃ ಖರಾಃ [| 72 ೬೬೨ 
ವೈದೇಹಕನ್ಸಾರ್ಥವಾಹೋ ನೈಗಮೋ ವಾಣಿಜೋ ವಣಿಕ್‌ | 
ಪಣ್ಯಾಜೀವೋಟ(ವ್ಯಾ)ವಣಕಃ ಕ್ರಯವಿಕ್ರಯಕ (ಶೃ ಸಃ) [ln ೬೬೮ 


ನಿಕ್ರೇತಾ (ಸ್ಯಾ) ದ್ವಿಕ್ರಯಿಕಃ 0 ಕ್ರಾಯಿಕಃ ಕ್ರಯಿಕ (ಸ್ಪವತ್‌ಾ) lp 
ವಾಣಿಜ್ಯಂ (ತು) ವಣಿಜ್ಯಾ (ಸ್ಯಾ) 6 ನ್ಮೂಲ್ಯುಂ ವನ್ನೊ(ವ್ಯ)ವಕ್ರಯಃ lr ೬೬೯ 
ನೀವೀ ಪರಿಷಣಂ ಮೂಲಧೆನಂ ; ಲಾಭೋ (ಧಿಕಂ ಫಲಂ) !/ 
ಹರಿದಾನಂ ಪರೀವರ್ತೋ ನೈಮೇಯಥಿಮಯಾ (ವಪಿ) [2 ೬೬೦ 
a Churning-stick 5. b Churning-staff (French ribot) 2. 
e Churn 2. d She 000810 2. e Buffalo calf 1. fCameld4. 
8 Youngcamell. AA fettered young camel 1. 1 Goat 2. 
J He-goat 5. kSheepp7. 1Group of camels 1, flock of 
sheep 1, herd of goatsl. mAssS. n Merchant, trader, 
shopkeeper, dealer, hawker 8. ೦ Seller 2. p Buyer 2. 
q Traffic, trade, commerce 2. ” r Price, value 3. s Capital, 
stock 3. t Profitl. u Barter, exchange of commodities 4. 


ಲ ಎ) ಳೆ 3 ಲು ness ಈ 

ಟಕಜಗೂೊಮಲಯಜೆ. ಥಿ ಕಸಿ ನಿದೆ ಲಬ? ೧ ಕಡೆಯುವ ವಾತಿ೨. 

3 ಳಾ ಹ ಆ 
ಸಾಲಾಗಿ. ಈ ಕಾನ್‌ ಜಿ ಹ ಬ್‌ ನಿ ಜ್ಯ ಆ 

0 NNN ಜ್‌ ಈ '& ಖನಿ CU (> ಬೀಟ ಚ್‌ 1. ಒ೦ಬೆಂಯು ವಿದಿ ಕ 


ತಿಂ 


ಎ 


ಓ ಕುರಿ ೩. 1 ಕ್ರಮದಿಂದ ಒಂಟೆಗಳ ಗುಂಪು ೧, ಕುರಿಗಳ ಗುಂಪು ೧, ಆಡು 
ಗಳ ಗುಂಪು ೧. 771 ಕತ್ತೆ ೫. ೫ ವರ್ತಕತನ ಮಾಡುವವನು ೮. 


x «೪ ಹ್‌ ಬ್ರ ಸ 18 ಚ್‌ ಗೆ | 
18 ಮರದ ಕಾಲ್ವ ಬ ನಿಂದ ಕೊಡಿಟ ಹಂದಿ ಮಂ೦ಂಣ. 1 ಆಯೆ ಅ. 1 ಮೋಪ ೫. 


೦ ಮಾರುವವನು ೨. D ಕೊಳ್ಳುವವನು ೨. 0 ವರ್ತಕತನ ೨. » ಬೆಲೆ ೩. 
8 ಬಂಡವಾಳ ೩. 1 ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಂದ ಪ್ರಯೋಜನ, ನಫೆ ೧. ಚ ಒಂದು 


ಬಗೆಯ ವಸ್ತುವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು, ಅವಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು ಬಗೆಯ ಜಿನಸು 
€ wd) 
ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವದು ೪. 


ದ್ವಿತೀ ಯೌಾಶಾಂಡೆ ಎಳಿ 


Sn kaon a ಪ್ರತಿದಾನಂ (ತದರ್ರ ಣಂ) Ib 
(ಕ್ರ ಯೇ ಪ i. ಕ್ಟ ಸ್ಟ Ce ಇಕಿ (ಕೆ ಚಣ ಕಳವ ಕೇ) | ೬೬೧ 


(ಕ್ಲೀಜಿ) ಸತ್ಯಾವನಂ ಸತ್ಯಂಕಾರನ್ನ ತ್ಯಾಸ್ಸ ತಿಃ (ಸ್ರಿ ಹ le ೩೨೭ 
ವಿವಣೋ ವಿಕ್ರಯಃ ಗ (ಸಂಖ್ಯಾಃ ಸಂಖ್ಯೇಯೇಷ್ಟಾದಶ ತಿ ತ್ರಿಷು | 
ವಿಂಶತ್ವಾದ್ಧಾ ಸ್ಪದ್ಧೆ ಕತ್ಯ್ಕೇ ಸರ್ಮಾಸ ಟ್‌ ` ೬೭೩ 
ಸಂಖ್ಯಾರ್ಧೇ ದ್ರಿ ಬಹುತ್ತೆ ಸ್ಮ ಸ್ಥಾಸು ಚಾನವತೇಃ ಸ್ರ ಯಃ | 
ಪಬಕ್ಕಿ ಶ್ಚ ತಸಹಸ್ತಾ ದಿ ಪ ಮಾದ ಶೆ ಶಗುಣೋತ್ತರಂ ॥್‌ ೬೭೪ 
ಶತಂ ಸಹಸ್ರ ಮಯುತಂ” ನಿಯುತಂ ಪ ರ್ರಯುತೆಂ ತಥಾ | 
೬.೭೨% 


ಕೋಟರರ್ಬುದಬ್ಬಂದಾ ದ್ಯಾ ಜ್ಞೆ ಜೆ ik ದಶಗುಣೋತ್ತರಾ?) lg 
ವೌತವಂ ದ್ರು ವಯಂ ವಾಯ್ಯ (ಮಿತಿ ಮಾನಾರ್ಥಕಂ ತ್ರಯಂ) | 
ಮಾನಂ (ತುಲಂಗುಳಿಪ, ನೆ) k (ರ್ಗುಂಜಾಃ ಸೆಂಚಾ)ದ್ಯಮಾಷಕಃ |] ೬೭೬ 
(ತೇ ಮೋಡಶಾನಕ್ಷಃ ಕಷೋ ( ಸ್ತ್ರೀ)? ಸಲಂ (ಕರ್ಷಚತುಷ್ಟಯಂ) | fe 
ಸುವರ್ಥ ಬಿಸ್ಕೌ (ಹೇಮ್ನೊ ಶೇ) 7 ುರುಬಸ ಸ್ವ(ಸ್ತು ತತ ತಲೇ) yn ೬೬೭೭ 
ತುಲಾ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ ಪಲಶತಂ) 7 ಭಾರಃ (ಸ್ಯಾ ದ್ವಿಂಶತಿಸ್ಲುಲಾಃ) !0 


a Deposit of goods for safe-keeping 2. b The re- 
delivery of ೩ depostl. c Goods exposed for sale 3. 
ಣಿ Articles fit for sale 4. ಅ Money advanced 3. f Selling 2. 
8 Numerals Ah Measure of any kind4. i Adyamashaka, the 
smallest goldsmith’s weight, equal to five seeds of the abrusl. 
7 Karsha—= 16 adyamashakas (about ಕ್ರಿ ೦2) 2. & Palam=4 
karshas 1. 1A weight of gold equal to 16 mashas or about 
75 grains troy 2. mA weight of one palam of gold, (about 
2 ೦2) n Tula=100 palams 1. ‘o Bhara=20 tulas 1. 

a ಕೇಳಿದಾಗ ತಿರುಗಿ ಕೊಡುವಂತೆ ಹೇಳಿ ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ಒಬ್ಬ 
ರಲಿಡುವದು ೨. 0 ಅದನ್ನು ಮರಳಿ ಕೊಡುವಿಕೆ೧. ೭ ಜನರು ಕೊಳ್ಳು 
ವದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟಿದ್ದು ೧ d ಮಾರತಕ್ಸ ವಸ್ತು ೪. 
ಅ ವ್ಯಾವಾರದ ಒಪ್ಪಂದ್ಕ ಸಂಚಕಾರ ೩. Jf ಮಾರುವಿಕೆ .೨, ೪ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು 
ಡಿ ಅಳತೆ ೪. ; ಐದು ಗುಲಗಂಜಿಗಳ ತೂಕ ೧. ಹದಿನಾರು ಆದ್ಯಮಾಷಕ 
ಗಳ ತೂಕ .೨, ಫಥ ನಾಲ್ಪು ಕರ್ಜಗಳ ತೊಕ ೧. 1 ಚಿನ್ನದ ಅಕ್ಷ ೨. 
m ಚಿನ್ನದ ಪಲ ೧... ೫ ನೂರು ಪಲಗಳ ತೂಕ ೧. ೦ ಇಪ್ಪತ್ತು ತುಲೆಗಳ 


ತೂಕ ೧. 


೧೪೪ ಅಮರೆಳೋ ಶ 


ಆಚಿತೋ (ದಶ ಭಾರಾಸ್ಟ್ಟು) ೩ (ಶಾ ಕಟೋ ಭಾರ) ಆಚಿತಃ [ಗಿ ೬೭೮ 
ಕಾರ್ಷಾಪಣಃ ಕಾರ್ಷಿಕೆ (ಸ್ಟ್ಯಾ) € (ತ್ಛಾರ್ಹಿಕೇ ತಾಮ ಕೇ) ಪಣಃ ಡೆ 
(ಅಸ್ತಿ He (ಣೌ ಖಾರೀ ವಾಹೋ ರಿಕುಂಚಕಃ | ೬೭೯ 


ಕುಡವಃ ಪ್ರ ಸ್ಸ (ಇತ್ಯಾದ್ಯಾಃ ಪರಿಮಾಣಾರ್ಧೆಕಾಃ ಪೃಧಕ್‌) le 
(ಭಾಗಸ್ತು ರೀಯುಃ ) ಮಾದ (ಸ್ಟಾ ತ್‌) ಗ ಅಂಶಭಾಗೌ. (ತು) ವಂಟಿಕಃ lg ೬೮೦ 
ದ್ರವ್ಯಂ ವಿತ್ತಂ ಸ್ಕಾಹತೇಯಂ ರಿಕ್ಸ ಮೃ ಕ್ಸ್‌ ೦ ಧನಂ ವಸು | 

ಹಿರಣ್ಯಂ ದ್ರ ದ.ವಿಣಂ ದ್ಯುಮ್ನ್ಹ ಮರ |ಕೈವಿಭವಾ (ಅಪಿ) !/ ೬೮೧ 
(ಸ್ಯಾ) ತ್ತೋಶ (ಶ್ವ) ಹಿರಣ್ಯಂ Ye ಹೇಮರೂವ್ಯೇ ಕ್ಸ ತಾಪ ತೆ) |; 
(ತಾಭ್ಯಾಂ ಯದನ್ನುತ್ತೆ )ತ್ತುಷ ಪ್ಯಂ ] ರೂಪ್ಯಂ (ತದ್ಹ್ವ ಯಮಾಹತಾ? Ik ೬ಆ.9ಿ 
ಗಾರುತ್ಮತಂ ಮರಕತಮಶ್ಚಗರ್ಭೋ ಹರಿನ್ಮಣಿಃ |] 


ತೋಣರತ್ತ ೦ ಲೋಹಿತಕಂ ಪದ ರಾಗೋ m (5ಥೆ) ಮ್‌ೌಕ್ತಿಕಂ [| ೬.೮೩. 
ಮುಕಾ ೨, (5) ೫? ವಿದ್ದು ಮಃ (ಪುಂಸಿ) ಪ್ರ ಸ.ವಾಳೆಂ (ಪುನ್ನ ಪುಂಸಕಂ) lo 
ರತ್ನಂ ಮಣಿ (ದ್ವ ೯ಯೋರಶ್ಶ ಜಾತೌ ಮುಕ್ತಾ ದಿಕೇಃಪಿ ಚ) lp ೬ಲ್‌ಛ 


ಸೂರೈಕಾನ್ತಸ ಸ್ಪೈಗ್ನಿ ಮಣಿ 0 'ರ್ಬ್ಸೆದೂರ್ಯಂ ವಾಲವಾಯಜಂ | 





a Achita= 10 bharas 1. bA ೦೩೯1-1೦೩೮ 1. cA weight ೦೫ 
silver equal to a karsha(q.v.) 2. dAsimilar weight of 
copperl. ee Measures of grain—l, adhaka(=7 lb. 11 oz. 
avoir) drona=4 adhakas 1, khari= 5 dronas 1, vaha= 20 kharis 
1, nikunchaka, a pottle or small pail-full“l1, Kkudva—4 
nikunchakas (containing 12 handfuls) 1 » prastha= 4 kudavas 1. 
f One-fourth 1. € Any pait or fraction 3. h Money 13. 
1 Treasure, bullion 2. jThe baser metals 1. & Coin of gold 
or silver 1. 1 Emerald4. mRuby3. nPearl2. ೦ Coral 2. 
p Gem, precious stone 2. € Sun-crystal 2. 7 Lapis lazuli 2. 

a ಹತ್ತು ಭಾರಗಳ ತೂಕ ೧. ಥಿ ಭಂಡಿಯ ಮೇಲೆ ನಾಗಿಸತಕ್ಕ ಹೊರೆ 
೧. ೧0 ಒಂದು ಬಗೆಯೆ ನಾಣ್ಯ ೨. ಡಡ ತಾಮ್ರ ದ ನಾಣ್ಯ ೧. ಅ ಕೊಳಗ, 
ಇಕ್ಕೊಳೆಗ್ಗ ಖಂಡೆಗ್ಗ ಇವ್ಪತ್ತು ಖಂಡಗೈ ಸೊಲಿಸ್ಕ ಮಾನ, (ಅಚ್ಚೇರು), ಬಳ್ಳೆ 
ಮುಂತಾದ ಅಳತೆಯ ಭೇದಗಳು. Jf ನಾಲ್ವನೆ ನಿಯ ವಾಲು ೧. 8 ಪಾಲು ಸ್ಯ 
೫ ಧನ ೧೩. / ಕರಗಿಸಿದ, ಕರಗಿಸದೆ ಗಟ್ಟ ಯಾಗಿರುವ ಈ ಎರಡು ಬಗೆಯ 
ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿ ೨. J] ತಾಮ್ರ, ಬತ್ತಾ ಆ) ಕಂಚು ಮುಂತಾದ್ದು ಗ 
75 ಮುಷ್ಟಿ ಹೊಡೆದೆ ಬೆಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಭಂಗಾರಗಳ ನಾಣ್ಯ ೧. 1 ಪಚ್ಚೆ ಲ 
7?? ಕೆಂಪು ೩. ೫ ಮುತ್ತು ೨. ೦ ಹೆವೆಳೆ೨. p ಮುತ್ತು ಮುಂತಾಮು ೨, 
ಈ ಸೂರ್ಯಕಾನಮಣಿ ೨. 7 ಮೈಡೂರ್ಯ ೨. § 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೪೫ 


ಸ್ಪರ್ಣಂ ಸುವರ್ಣಂ ಕನಕಂ ಹಿರಣ್ಯಂ ಹೇಮ ಹಾಟಕಂ | ೬೮೨ 
ತಪಕೀಯಂ ಶಾತಕುಂಭಂ ಗಾಂಗೇಯಂ ಭರ್ಮ ಕರ್ಬುರಂ | 

ಚಾವಿತಾಕರಂ ಜಾತರೂಪಂ ಮಹಾರಜತಕಾಂಚನೇ | ೬೮೬ 
ರುಕ್ಮಂ ಕಾರ್ತಸ್ತರಂ ಜಾಂಬೂನದಮಷ್ಟಾ ಪಜೋಸ್ರ್ರಿಯಾಂ) 
ವಸುಚಂದ್ರಂ(ಚಾ)ರ್ಜುನಂ (ಚ) ಕಲ್ಯಾಣಂ ಭೂರಿಗೈರಿಕಂ [ಇ ೬೮೭ 
(ಅಲಂಕಾರಸುವರ್ಣಂ ಯ) ಚ್ಸೃಂಗೀಕನಕ (ಮಿತ್ಯದಳ) 1b 

ದುರೈರ್ಣಂ ರಜತಂ ರೂಸಷ್ಯಂ ಖರ್ಮೂರಂ ಶೇತ (ಮಿತ್ಯಪಿ) le ೬೮೮ 
ರೀತಿಃ (ಸ್ತ್ರಿಯಾ) ಮಾರಕೂಟೋ (ನ ಸ್ತ್ರಿಯಾ) 4 (ಮಥ) ತಾಮ್ರಕಂ | 
ಶುಲ್ಲಂ ಮ್ಲೇಚ್ಛಮುಖಂ ದ್ವ್ಯಷ್ಟವರಿಷ್ಟ್ಠೋದುಂಬರಾಣಿ (ಚ) lle ೬೮೯ 
ಕಾಂಸ್ಕೃಂ ಪ್ರಭಾನಂ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರಂ ಮಾದೂರಾಹ್ವೇಯಮಿ((ತ್ಯಪಿ) |?" 

ಲೋಹೋ (ಸ್ತ್ರೀ) ಶಸ್ತ್ರಕಂ ಶೀಕ್ಷ್ಣಂ ಹಿಂಡಂ ಕಾಲಾಯಸಾಯಸೀ |! ೬೯೦ 
ಅಶ್ಮನಾರೋ 8 5 (ಧೆ) ಮಂಡೂರಂ ಸಿಂಹಾಣ (ಮಪಿ ತನ್ಮಲೇ) (| 

(ಸರ್ವಂ ಚ ತೈಜಸಂ) ಲೋಹಂ ॥ (ವಿಕಾರಸ್ಸಯಸಃ) ಕುಶೀ | ೬೯೧ 
ಕ್ಸಾರಃ ಕಾಚ ಹ (ಥೆ) ಚಪಲೋ ರಸಸ್ಸೂತ(ಶ್ಚ) ಪಾರಡೇ 1 

ಗವಲಂ (ಮಾಹಿಷಂ ಶೃಂಗ) 7? ಮಭ)ಕಂ ಗಿರಿಜಾಮಲೇ |) ೬೯.೨ 
ಸೊೋತೋಂಜನಂ (ಶು) ಸೌವೀರಂ ಕಾವೋತಾಂಜನಯಾಮುನೇ lo 
ತುತ್ಮ್ವಾಂಜನಂ ಶಿಖಗ್ರೀವಂ ವಿತುನ್ನ ಕಮಯೂರಕೇ | ೬೯೩ 
ಕರೃರೀೀ p ದಾಧ್ವಿಕಾಕ್ಟಾಥೋದ್ಭವಂ ತುತ್ನಂ ರಸಾಂಜನಂ | 

ರಸಗರ್ಭಂ ತಾರ್ಕ್ಯಶೈಲಂ 4 ಗಂಧಾಶ್ಮನಿ (ತು) ಗಂಥಕಃ | ೬೯೪ 


a Gold 23. b €ಔ೦1ರೆ made into crnamentl. ೧ Silver 5. 
d Brass 2. e Copper 6. f Bell-metal4. glron?7. ೫ 8:೦೧ 
dross 2. 1 Mctalin general 1. f Anything made of ironl. 
k Any vitiified substance, as glass 2. 1 Mercury, quicksilver 4. 
771 Buftalo horn 1. n Mica resembling glass 3. ೦ Antimony 4. 
2 Blue vitriol, sulphate of copper 5. ಆ A kind of collyrium 6. 


a ಚಿನ್ನ ೨೭೩. ೫% ಒಡವೆಯಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ ಭಂಗಾರೆ೧. 6 ಬೆಳ್ಳಿ ೫. 
ಡೆ ಹಿತ್ತಾಳೆ ೨. ಆ ತಾಮ್ರ ೬. "ಕಂಚು ೪. 8 ಕಬ್ಬಿಣ ೬೩. ಗ ಕಬ್ಬಿಣದ 
ಕಿಟ್ಟಿ ೨. ; ಚಿನ್ನ ಬೆಳ್ಳಿ ಮುಂತಾದ್ದೆಲ್ಲ ೧. 7 ಕಬ್ಬಿಣದಿಂದ ಮಾಡಿದ ವಸ್ತು ೧. 
1 ಗಾಜು ೨. 1 ಪಾದರಸ ೪. ೫ ಎಮ್ಮೆಯ ಕೊಂಬು೧. 7 ಅಭ್ರಕ ೩. 


೦ ಸೌವೀರಾಂಜನ ೪. ೫) ಮೈಲುತುತ್ತ ೫. 4 ರಸಾಂಜನ ೬. 
10 


೧೪೬ ಅವನುರಕೋೇಶ 


ಸೌಗಂಧಿಕ ಟ್ಟ 1 ಚನುಷ್ಯಾ ಕುಲಾಲ್‌ (ತು) ಕುಳುತ್ತಿಕಾ |b 


ಸಿ 


ರೀತಿಪುಷ್ಪಂ ಪುಷ್ಪಕೇತುಃ ವೆ ಸಾಷ್ಟಕ ಕಂ 2 ೬ ೬ ( ೬.೯81 
ಹಿಂಜರಂ ತು ಜಟಕ (ಚ) ಹರಿತಾಲಕೇ !d 

ಗೈರೇಯಮರ್ಧೈಂ ಗಿರಿಜಮಶ್ಮಜಂ (ಚ) ಶಿಲಾಜತು (le ೬೯೬ 
ಬೋಲಗಂಧೆರಸವ್ರಾಾಣಪಿಂಡಗೋವರಸಾ(ಸ್ಸಮಾಃ) 1X 

ಡಿಂಡೀರೋಬ್ಬಿ ಕವಃ ಫೇನ 8 ಲ ಕತ್ತು ನಾಗಸಂಭವಂ [0 ೬೯ 
ನಾಗಸೀಸಕಯೋಗೇಷ ಸಿವವ್ರಾ ಣಿ1ತ್ರಪು ಪಿಚ್ಚಟಂ | 

ರಂಗವಂಗ(ವ್ಯ /; ಥೆ) ನಚುಸೂ ಹಾ 1 ಧ್‌ ಕಮಲೋತ್ತರಂ 1! ೯೯೮ 


(ಸ್ಯಾ) ತ್ರುಸುಂಭಂ ವಹ್ಲಿ ಶಿಖಂ ಮಹಾರಜನ (ಮಿತ್ಯಪಿ) J 
ಮೇಷಕಂಬಳೆ ಊರ್ಣಾಯು 7೫೫ ಶೃ ಶೋರ್ಣಂ (ಶ ಶಲೋಮನಿ) [| 72 ೬೯ 
ಮಧು ಕ್ಕೌದ್ರಂ (ಮಾಕ್ಷಿಕಾದಿ) ೦ ಮಧೂಚ್ಛಿ ಷಂ (ತು) ಸಿಕ್ಕ ಕಂ lp 


ಮನಶ್ಶಿ ಹ `'ಮನೋಗುಷ್ತಾ ಮನೋಹ್ನಾ ನಾಗಜಿಜ್ಜ ಕಾ ೭೦೦ 
ನೈೈಪಾಳೀ ಕುನಟೀ ಗೋಳಾ ಸ ಯವಕ್ಸಾರೋ ಯವಾಗ ಜಃ | 
ಪಾಕ್ಯೋಃ 7 (ಧೆ) ಸರ್ಜಿಕಾಕ್ಸಾರಃ ಕಾಪೋತಸ್ಸುಖವರ್ಚ-ಕಃ | ೭೦೧ 


ಸಳವರ್ಜಲಂ (ಸ್ಟಾ) ದ್ರುಚಕಂ 8$ ತ್ವಕ್‌ ನೀರಾ ವಂಶರೋಚನಾ !/ 


ರಾ ವಾ ಖಾಸ ರಾ ರಾ ಜಾವಾ ವಾಪಾಸ 





a Sulphur, brimstone 3. b A kind of collyrium 3. c The 
calx of brass, considered as ೩ collyrium 4. d Yellow orpi- 
ment (arsenicum flavum) 5. e Bitumen, red chalkS. fA 
scented grass of which blinds are made, (andropogon 
muricatum) 6. 8 Sea-foam3 h Red lead, minium 2. i Lead 
4. 1111೧4. kCotton2. 15೩610೦೪೮೯ (carthamus tinctorius), 
which yields ೩ crimson dye4. mA blanket of sheep’s wool 
2. nA blanket of rabbit’s hair 1. ೦ Honey 2. p Beeswax 2. 
೯1 Red arsenic7. r Saltpetre 3. s Natron, alkali 5. 1 Bambu 
manna, bambu rice 2. 


a ಗಂಧಕ ೩. ಓಣಿ ಕುಳುತ್ಚ್ವಾ€ ಜನ ಕ, ೧ ಕುಸುಮಾಂಜನ ೪. 
ಡೆ ಹೆರಿದಳ ೫. € ಶಿಲಾಜಿತು ೫. /' ಬಾಣಂತಿ ಬೋಳ ೬. 8 ಸಮುದ್ರದ 
ಮೊರೆ ೩. A ಚಂದ್ರ ತ ] ಸೀಸ ೪, 7 ತಗರ ೪. ಹಿ ಹೆಕ್ಕಿ ೨. 
1 ಕುಸುಂಬೆ ಹೂವು ೪. »? ಕುರಿಯ ಕೂದಲಿನಿಂದ ನೆಯಿದ ಕಂಬಳಿ ೨. 
711 ಮೊಲದ ಕೂದಲ ಕಂಬಳಿ ೧. 0 ಜೇನು ತುಪ್ಪ ೨. 07 ಜೀನು ಮೇಣ ೨. 
01 ಮಣಿತಿಲೆ೭. 7 ಯವಕಾ ವ್ರ ೩. 96 ಸದ್ಯುಕ್ಸಾ ರ೫. / ತವಕ್ತೀರ ೨. 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೪೭ 


ಶಿಗ್ರುಜಂ ಶ್ಲೇತಮರಿಚಂ a ಮೋರಟಂ (ಮೂಲಮೈಕವಂ) [ಗ ೭೦೨ 
ಗ್ರಂಧಿಕಂ ಹಿಫಪ್ರಲೀಮೂಲಂ ಚಟಕಾಶಿರ (ಇತ್ಯಪಿ) le 
ಗೋಲೋಮಿತಾ ಭೂತಕೇಶೋ (ನಾ) 4 ವತ್ರಾಂಗಂ ರಕ್ಕಚಂದನೆಂ॥e ೭೦೩ 
ತ್ರಿಕಟು ತ್ಕ್ಯೂಷಣಂ ವ್ಯೋಷಂ /” ತ್ರಿಫಲಾ (ತು ಫಲತ್ರಿಕಂ)) lg 

[| ತಿ ವೈಶ್ಯವರ್ಗಃ [| 


masta ನಾರು 


X. ಶೂದ್ರ ವರ್ಗ- SUDRA-VARGA. 


ಶೂದ್ರಾ (ಶ್ಟಾ)*ವರವರ್ಣಾ (ಶ್ಚ) ವೃಷೆಲಾ (ಶ್ಚ) ಜಘನ್ಯಜಾಃ | ೭೦೪ 
(ಆಚಂಡಾಲಾತ್ತು) ಸಂಕೀರ್ಣಾ (ಅಂಬಷ್ಮ ಕರಣಾದಯೂ) |; 
(ಶೂದ್ರಾವಿಶೋಸ್ಟು) ಕರಣೋ /5೦ಬಮ್ಟೋ (ವೈಶ್ಯಾದ್ವಿ ಜನ್ಮನೋಃ) 17: ೬೦೫ 
(ಶೂದ್ರಾಕ್ಷತ್ರಿಯಯೋ) ರುಗ್ರೋ 1 ಮಾಗಧಃ (ಕತ್ರಿಯಾವಿ ಶೋಃ) !m 


a Moringa seed 2. Db Root of the sugar-cane 1. c Root 
of the long-pepper 3. d Indian spikenard (caleriana 
70107107512 2. ಅ Red sandal-wood 2. fAcollective name for 
the three spices— black pepper, dry ginger and long-pepper 3. 
8 A collective name for the three kinds of myrobalan— 
phyllanthea emblica, terminalia chebula, and terminalia 
speciosa 1. Ah Sudra, a man of the fourth Hindu caste 4. 
i One ofa mixed casie, or impure origin from the mixture of 
castes 1. j Offspring ofa Vaisya father and Sudra mother 3. 
k Offspring of a Brahman father and Vaisya mother 1. 
1 Offspring of a Kshatriya father and Sudra mother 1. 
77 Offspring of a Vaisya father and Kshatriya mother 1. 

a ನುಗ್ಗೆಯ ಬೀಜ ೨. b ಕಬ್ಬಿನ ಬೇರು ೧. ೦ ಹಿಪ್ರಿಲಿ೩. 
4 ಜಬಾಮಾಂಸಿ ೨. ಆ ರಕ್ಷ ಚಂದನ ೨. ಕ ಶುಂಠಿ, ಹಿಪ್ಪಿಲಿ, ಮೆಣಸು ೩. 
8 ಅಳಲೆಕಾಯಿ, ತಾರೆಕಾಯಿ, ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿ ೧. A ಶೂದ್ರ ಲ 1 ಸಂಕರ 
ಜಾತಿ ೧. / ಶೂದ್ರ ಸ್ತ್ರೀಯಲ್ಲಿ ವೈಶ್ಯನಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿದವನು ೧. kk ವೈಶ್ಯ 
ಸ್ತ್ರೀಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿದವನು ೧. 1 ಶೂದ್ರ ಸ್ತ್ರೀಗೂ, ಕ್ಲತ್ರಿಯನಿಗೂ 
ಹುಟ್ಟ ದವನು ೧. 1೫1 ಕತ್ರಿಯ ಸ್ತ್ರೀಗೂ ವೈಶ್ಯಾನಿಗೂ ಹುಟ್ಟಿದವನು ೧. 


೧೪೮ ಅಮರಕೋಶ 


ಮಾಹಿಷ್ಯೋ(ರ್ಯಾಕ್ಷತ್ರಿಯಯೋಕ) 4 ಕತಾ 5(ರ್ಯಾಶೂಡ್ರಯೋಸ್ಸುತ) [ಥಿ 
(ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯಾಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾತ್‌) ಸೂತ 0 (ಸ್ವಷ್ಯಾಂ) ವೈದೇಹಕೋ (ವಿಶ! 
ರಧಕಾರ (ಸ್ತು ಮಾಹಿಷ್ಯಾತೃರಣ್ಯಾಂ ಯಸ್ಯ ಸಂಭವಃ) le ೭೦೭ 
(ಸ್ಯಾ)ಚ್ಛ್ಚೆಂಡಾಲ (ಸ್ತು ಜನಿತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯಾಂ ವೃಷಲೇನ ಯ)! 
ಕಾರುಶ್ಮಿಲ್ಲೀ 2 (ಸಂಹತ್ಸೆಸ್ಟೈರ್ದ್ವಯೋೊ) ಶೈೀಣಿ (ಸ್ಪಜಾತಿಭಿಃ) |p | ೭೦೮ 
ಕುಲಿಕಃ (ಸ್ಯಾತ್‌) ಕುಲಶ್ರ್ರೇಮ್ಸೋ 1 ಮಾಲಾಕಾರ (ಸ್ತು) ಮಾಲಿಕಃ 7 


ಕುಂಭಕಾರಃ ಕುಲಾಲಃ % (ಸ್ಯಾತ್‌) ಪಲಗಂಡ (ಸ್ತು) ಲೇಷಕಃ !!/ ೭೦೯ 
ತಂತುವಾಯಃ ಕುವಿಂದ (ಸ್ಟಾ) ತ್ತುನ್ನವಾಯ (ಸ್ತು) ಸೌಚಿಕಃ [1 
ರಂಗಾಜೀವಶ್ಚಿತ್ರಕರಃ ೦ ಶಸ್ತಮಾರ್ಜೊಸಿಧಾವಕಃ (7 ೭೧೦ 


ಪಾದೂಕೃಚ್ಚರ್ಮಕಾರ (ಸ್ಸ್ಯಾತ್‌) 1 ನ್ಯೋಕಾರೋ ಲೋಕಹಕಾರಕಃ 17 


SS ಐಲಾ..1ಐ-*ಇಂಚರ್ಷವುಕು- ಘೂಖಾಾಈ-ಜಾವಾಸಾನನರಾ-ಭವಾಡಾಯ್‌' 


a Offspring of a Kshatriya father and 7೩159೩ mother 1. 
b Offspring of ೩ Sudra father and Vaisya mother 1. c OfT- 
spring of ೩ Kshatriya father and Brahman mother 1. dOf- 
spring of a Vaisya father and Brahman mother 1. e Sonof 
೩ Mahishya father and Karani mother, by profession a coach- 
makerl. f Offspring of a Sudra father and Brahman 
mother 1. 8 Artisan, mechanic 2. AA guild or company of 


artisans following the same business 1. iThe head of a 
trade-guild 2. j Flower-seller 2. 1 Potter 2. 1Plasterer 2. 
»n Weaver 2. n Tailor 2. ೦ Painter 2. p Grinder, 


sharpener of cutting instruments 2. 0 Shoemaker, tanner ೦೯ 
worker in leather 2. 7 Biacksmith 2. 


a ವೈಶ್ಯ ಸ್ತ್ರೀಗೂ ಕತ್ರಿಯಥಿಗೂ ಹುಟ್ಟ ದವನು ೧. ಸಹಿ ವೈಶ್ಯ ಸ್ತ್ರೀಯಲ್ಲಿ 
ಶೂದ್ರನಿಗೆ ಹುಟ್ಟ ದವನು ೧. ೦ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸ್ತ್ರೀಯಲ್ಲಿ ಸ್ಲತ್ರ್ರಿಯನ ದೆಸೆಯಿಂದ 
ಹುಟ್ಟಿದವನು ೧. 4 ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸ್ತ್ರೀಯಲ್ಲಿ ವೈಶ್ಯನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದವನು ೧. 
6 ಕರಣ ಸ್ತ್ರೀಯಲ್ಲಿ ಮಾಹಿಷ್ಯನಿಂದ ಹುಟ್ಟ ದವನು ೧. Ff ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸ್ತ್ರೀಯಲ್ಲಿ 
ಶೂದ್ರನಿಂದ ಹುಟ್ಟದವನು ೧ gg ಕೈಗೆಲಸದವನು ೨, / ಸಜಾತಿಗಳಾದ 
ಶಿಲ್ಪಿಗಳ ಸಮೂಹೆ ೧. ; ಕುಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನನಾದವನು ೨. J ಹೂವಾಡಿ 
ಗಮ .೨. ಹ *ಕುಂಬಾರನು.೨. 1ಗಾರೆ ಬಳಿಯುವವನು ೨. 7೫ ನೇಯಿಗೆ 
ಯವನು 2೨. n ದರ್ಜಿ .೨. ೦ ಚಿತ್ರಗಾರ ೨. 0 ಸಾಣೆಗಾರೆ ೨. 
4 ಚರ್ಮದ ಕೆಲಸದವನು ೨. ೯ ಲೋಹದ ಕೆಲಸದವನು ೨. . 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೪೯ 


ನಾಡಿಂಧಮಃ ಸ್ಪರ್ಣಕಾರಃ ೧ ಕಲಾದೋ ರುಕ ಕಾರೇ lB ೭೧೧ 
(ಸ್ಯಾ) ಚ್ಛಾಂಪಕಃ ಕಾಂಬವಿಕ ೧ ಶ್‌ ಲ್ಲಿ ಕಸ್ಮಾ pA ಕುಟ್ಟಿ ಕಃ | 

ತಕ್ಸ್ಪಾ (ತು) ವರ್ಧಕಿಸ್ಸ್ತಷ್ಟಾ ರಥಕಾರ (ಶ್ಚ) ಕಾಷ್ಠತಟ್‌ (6 ೭೧೨ 
(ಗ್ರಾಮಾಧೀನೋ) ಗ್ರಾಮತಕ್ಷಃ 8 ಕೌಟಿತನೋತ (ನಧೀನಕ4) 

ಸುರೀ ಮುಂಡೀ ದಿವಾಕೀರ್ತಿರ್ನಾಪಿತಾಂತಾವಸಾಯಿನಃ Ip) ೭೧೩. 
ನಿರ್ಣೇಜಕ (ಸ್ಟ್ರಾ) ದ್ರಜಕ 1 ಶೈೌಂಡಿಕೋ ಮಂಡಹಾರಕಃ 1; 

ಜಾಬಾಲ (ಸ್ಟಾ ದಜಾಜೀವೀ 1 “ಹೀವಾಜೀವ (ಸು ನ್ವ) ದೇವಲಃ | ೭೧೪ 
(ಸ್ಯಾ)ನ್ಮಾ ಯಾ ಶಾಂಬರೀ ೫ ಮಾಯಾಕಾರ (ಸ್ತು) ಪ್ರಾ ತಿಹಾರಕಃ | 
ಕುಹಕ(ಸ್ಸ್ಯಾ)ತ್ಕೌಸೃತಿಕೋ ಮಾಯಾವಾರೈಂದ್ರ ಡಾಲಿ | ೭.೧೫ 
ಮಾಯಾವೀ ah ಮಾಯಾ ಚಕ್ಕ ಕಾಪಟಕೋನ್ಯ ಜಯಃ 17) 
ಶೈಲಾಲಿನ (ಸ್ತು) ಶ್ರೈಲೂಷಾ ಜಾಯಾಜೀವಾಃ ಕ್ರಶಾಶ್ವಿನಃ || ೭೧೬ 
(ಇತ್ಸಪಿ) ನಟಾ 0 ಶ್ಹಾರಣಾ (ಸ್ತು) ಓತ Ip 

ಮಾರ್ದಂಗಿಕಾ ವರೌರಜಿಕಾಃ 0 ವಾಣಿವಾದಾ (ಸ್ತು) ಪಾಣಿಘಾಃ | ೭೧೭ 


a Goldsmith 4. b Silversmith 2. c Maker of ornaments 
from shells (cameos) 2. d Coppersmith, brazier 2. e Car- 
penter, joiner 5. f Village carpenter 1. ೯ A master-carpenter, 
one who is his own master and accepts ಬರ್‌ work away from 
his workshop 1. Ah Barber 5. i Washerman 2. j Toddy-seller 
2. k Shepherd 2. 1A paid priest (generally of an inferior 
order) attached to a temple 2. m Conjuring, Juggling 2. 
n Juggler, conjurer 12. 0 Dancer, actor, mime 6. 7 Strolling 
718767 2. GA player on the little drum mridanga= tabor 
tabret 2. rA player on cymbals or any similar instru- 
ment 2, 


a ಚಿನ್ನ ಗೆಲಸದವನು-ಅಕ್ಟಸ ಸಾಲೆ .೨, b ಬೆಳ್ಳಿ ಯ ಕೆಲಸದವನು ೨. 
೧ ಶಂಖದ ಕೆಲಸ ದವನು .೨. ಶ್ರ ತಾಮ್ರ ದ ಕೆಲಸ id ಈ ಅ ಬಡಗಿ ೫. 
್ಜ ಊರಿಗೆಲ್ಲಾ ಅಧೀನನಾದ ಬಡಗಿ೧. 8.ಯಾರಿಗೂ ಅಧೀನನಾಗದಿರುವ 
ಬಡಗಿ ೧. ಹ ನಾಯಿಂದ-ಕ್ಸ್‌ರಕ ೫. 1 ಅಗಸ ೨. 7 ಹೆಂಡದ ಕೆಲಸದವನು 
ಣ. 1; ಕುರುಬ ೨. 1 ಪೂಜಾರಿ ೨. ೫ ಇಂದ್ರಜಾಲ ಮೊದಲಾದ್ದು ೨. 
೫ ಮಾಯೆ ಮಾಡುವವನು ೧೨. ೦ ನಟುವನು ೬. ೨ ನಾಟಿ ಕವಾಡುವವನು ೨. 
ಬ್ದ ಮದ್ದಲೆಯವನು ೨. 7" ಕ್ಸ ತಾಳದವನು ೨. 


ಲಿ೫೧ ಆ ವು ರೆಕೊ € ಶೆ 


ವೇಣುಧ್ಮಾ (ಸ್ಸ) ರ್ರೈಣವಿಕಾಃ ಇ ವೀಣಾವಾದಾ (ಸ್ತು) ವೈಣಿಕಾಃ 1b 


ಜೀವಾಂತಕಶ್ಯ್ಕಾಕುನಿಕೋ ೭ (ದೌ್‌)ನಾಗುರಿಕಜಾ ವಿಕ್‌ ಪ ೭೧೮ 
ವೈತಂಸಿಕಃ ಕೌಟಕ(ಶ್ಚ) ಮಾಂಸಿಕ (ಶ್ಚ ಸಮಂ ತ್ರಯಂ) le 

ಭೃತಕೋ ಭೃತಿಭುಕೃರಕರೋ ವೈತನಿಕ (ಶ್ಚ ಸಃ) lf ೭೧೯ 
ವಾರ್ತಾವಹೋ ವೈವಧಿಕೋ 8 ಭಾರವಾಹ (ಸ್ತು) ಭಾರಿಕಃ Ip 

ವಿವರ್ಣಃ ಪಾಮರೋ ನೀಚಃ ಮ್ರಾಕೃತ (ಶ್ಚ) ಸೃಧಗ್ಹನಃ [| ೭೨೦ 
ನಿಹೀನೋಪಶಡೋ ಜಾಲ್ಮಃ ಕುಲ್ಲಕ(ತ್ಟೇ)ತರ(ತ್ಚ ಸಃ) 1 

ನೈತ್ಯೇ ದಾಸೇರದಾನೇಯದಾಸೆಗೋಪ್ಯಕ ಚೇ ಟಕಾಃ | ೭.೨೧ 
ನಿಯೋಜ್ಯಕಿಂಕರಪ್ರೇಷ್ಯಭುಜಿಷ್ಯಪರಿಚಾರಕಾಃ 17 
ಪರಾಚಿತಪರಾಸ್ಕಂದಪರಜಾತಪರೈಧಿತಾಃ Ik ೭.೨೨ 
ಮಂದಸ್ತುಂದ ಪರಿಮೃಜ ಆಲಸ್ಯಶ್ವೀತಕೋ;ಲಸೋನುಷ್ಟುಃ 11 

ದಕ್ಷೇ (ತು) ಚತುರವೇಶಲಪಟವಸ್ಸೂತ್ಹಾನ ಉಷ್ಣ್ಯ(ಶ್ಚ) [lr ೭.೨೩, 


ಚಂಡಾಲವ್ಸೆವಮಾತಂಗದಿವಾಕೀರ್ತಿಜನಂಗಮಾಃ 
ನಿಷಾದಶ್ವಪಚಾವಂತೇವಾಸಿಚಾಂಡಾಲವುಲ್ಕಸಾಃ lm 


೭.೨೪ 

(ಭೇದಾಃ) ಕಿರಾತಶಬರಪುಳಿಂದಾ (ಮ್ಲೇಜ್ನಜಾತಯಃ) ಂ 
ವ್ಯಾಥೋ ಮೃಗವಧಾಜೀವೋ ಮೃಗಯುರ್ಲುಬ್ಬಳ (ಶ್ಚ ಸಃ) [lp ೭.೨೨% 
aA player ona flute or wind instrument 2. bA player 
on the Indian lute or a stringed instrument 2. c Fowler, 


bird-catcher 2. 1 Hunter, one who snares animals 2. 
e Vendor of flesh or,meat3. fHired labourer, hireling, 
coolie 4, 8೯ Chandler, small pedlar 2. 1% Carrier, porter 2. 
iA manofa low caste, ೩ mean man, ೩ wretch 10. j Servant 
11. % 518/70 4. 1Slow, lazy man 6. m Clever, active man 6. 


n Out-caste, pariah 10. ೦ The names of three wild tribes 3. 
p Hunter 4. 


a ಬಳ್ಳ ಂಗೋವಿಯೂದುವವನು ೨. ಥಿ ವೀಣೆಯನ್ನು ಮುಡಿಸುವವನು ೨. 
c ಹೆಕ್ಟಿಯ ಬೇಟಿಗಾರ.೨. 4 ಮೃಗದ ಬಲೆಗಾರ ೨. ಆ ಮಾಂಸ ಮಾರು 
ವವನು ೩. J ಕೂಲಿಯವನು ೪. 8 ಕಾವಡಿ ಹೊರುವವನು ೨. ಡಿ ಹೊರೆ 
ಹೊರುವವನು ೨. 1 ನೀಚನು ೧೦. 7 ಚಾಕರಿಯವನು ೧೧. ಹ ಹೇಡಿ 
ಯಾದ ಆಳು ೪. ] ನೋಮಾರಿ ೬. »? ಆಲಸ್ಯವಿಲ್ಲದವನು ೬. ೫ ಹೊಲೆಯನು 
೧೦. ೦ ಮ್ಲೇಚ್ಛ ಜಾತಿ ಭೇದಗಳು ೩. p ಬೇಡನು ೪. 


ದ್ವಿತೀಯೆಕಾಂಡ ೧೫೧ 


ಕೌರೇಯಕಸ್ಸಾರಮೋಯೆಃ ಕುಕ್ಟುರೋ ಮೃಗದಂಶಕಃ | 


ಶುನಕೋ ಭಷಕಶ್ಶಾ ೨ (ಸ್ಯಾ) ದ್ಲಾ ೨ಮಸಿಂಹೆ(ಶ)ಕುರ್ಕುರಃ ೭.೨೬ 
ರಧ್ಯಾಮ್ಸಗೋ ಮಂಡಲ(ಸ್ಸ್ಯಾ) ಆ ದಲರ್ಕ (ಸ್ತು ಸ ಯೋಗತಃ) |b 
(ಶ್ವಾ) ವಿಶ್ವಕದ್ರು (ರ್ಮ್ಮಗಯಾಕುಶಲ) (ೆ ಸ್ಪರಮಾ ಶುನೀ 14 ೭೨೭ 


ವಿಟ್ಟಿರ (ನ್ಸೂಕರೋ ಗ್ರಾಮ್ಯೋ) € ಬರ್ಕರ (ಸ್ತರುಣಃಪಶುಃ)! 7” 
ಆಚ್ಚೋದನಂ ಮೃಗವ್ಯಂ (ಸ್ಯಾ)ದಾಖೇಟೋ ಮೃಗಯಾ, (ಪ್ಟ್ರೀಯಾಂ)!g ೭.೨೮ 
(ದಕ್ಷಿಣಾರುರ್ಲುಬ್ಬಯೋಗಾ) ದ್ವಕ್ಷಿಣೇರ್ಮಾ (ಕುರ6ಗಳಃ) 14 
ಚಜೋರೈಕಾಗಾರಿಕಸ್ಕೇನದಸ್ಯುತಸ್ವರಮೋಷಕಾಃ!! ೭.೨೯ 
ಪ್ರತಿರೋಧಿಪರಾಸ್ಕಂದಿವಾಟಿಚ್ಚರಮಂಲಿಮ್ಣು ಚಾಃ | 

ಲುಂಟಾಕೋ ಹಾರಕೋ £ ಮೋಷಾಸುರಂಗಾ ಸಂಧಿ (ರಪ್ಯಥ) ! 7 ೩೩೦ 
ಚೌರಿಕಾ ಸೈೈನ್ಯಚೌರ್ಯೇ (ಚ) ಸೇಯಂ ಸಿ ಲೋಪ್ರಂ (ತು ತದ್ದನಂ) | 
ವೈಳೀಕಮತಿಸಂಧಾನಂ ವಂಚನಂ (ಚ) ಪ್ರತಾರಣಂ 1/7 ೭೩೧ 
ವಿತಂಸ (ಸ್ಥೂ ಪಕರಣಂ ಬಂಧನೇ ಮೃಗಪಕ್ಷಿಣಾಂ) ln 

ಉವ್ಮಾಥೆಃ ಕೂಟಿಯಂತ್ರಂ (ಸ್ಯಾತ್‌) ೧ ವಾಗುರಾ ಮ್ವಗಬಂಧಿನೀ lp 2೭೩೨ 
ಶುಲ್ಲಂ ವರಾಟಕಃ (ಶ್ರ್ರೀತು) ರಜ್ಜು (ಸ್ತ್ರೀಷು) ವಟೀ ಗುಣಃ lg 

ಉದ್ಭಾಟಿನಂ ಘಟೀಯಂತ್ರಂ (ಸಲಿಲೋ: ದ್ವಾಹನಂ ಪ್ರಹೇಃ) ॥r ೭೩೬೩. 





483208 11. b Mad 608 1. c Hound, hunting 6081. 
d Bitch 2. e Domesticated pig 1. JfAny young ruminant 
animall. « Huntingd. AA wounded deer, one struck by 
an arrow on the right flank 1. i Thief, robber 12. jThe 
hole made by a thief in a wall to get entry intoa house 3. 
k Theft, robbery 4. 1 Stolen property 1. m Deceit 4. nAny 
appliance for catching birds or small animals as a net 1. 
೦ Trap for deer or other large animals 2. p Toilor net for 
deer 2. 0 RopeS. r The pulley ofa draw-well 2. 
೧ ನಾಯಿ ೧೧. bp ಹುಚ್ಚುನಾಯಿ ೧. ೧ ಬೇಟಿ ನಾಯಿ ೧. 


4 ಹೆಣ್ಣುನಾಯಿ ೨. ಅ ಊರೊಳಗಿನ ಹೆಂದಿ೧. 8 ಪ್ರಾಯದ ಪಶು ೧. 
8 ಬೇಟಿ ೪. 7 ಬೇಟಿಗಾರನ ಬಾಣವು ತಗುಲಿ, ಬಲಗಡೆ ಗಾಯವುಳ್ಳ 
ಜಿಂಕೆ೧. ॥ ಕಳ್ಳನು ೧೨. 7] ಕನ್ನ೩. % ಕಳ್ಳ ತನ ಲ್ಲ 1 ಕದ್ದ ವಸ್ತು೧ಣ. 
7 ಮೋಸ ೪. 7 ಮೃಗ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುವ ಸಾಧೆನ ೧. 
೧೦ ಬೋನು ೨. 0 ಮೈಗಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುವ ಬಲೆ ೨. q ಹುರಿ ೫. 
7" ನೀರನ್ನು ಸೇದುವ ರಾಟಿ ೨, 


೧೫೨ ಆಮುರೆಕೋಶ 


(ಪುಂಸಿ) ವೇಮಾ ವಾಯದಂಡ 6 ಸ್ಸೂ ತ್ರಾಣಿ (ನರಿ) ತಂತವಃ!ಗಿ 
ವಾಣಿರ್ರ್ಯೂತಿ (ಸ್ತ್ರಿಯೌ ತುಲ್ಕ್ಯೇ) ೭ es ೦ (ಲೇವ್ಯಾದಿಕರ್ಮಣಿ) [64 ೭.೨.೪ 
ಪಾಂಚಾಲಿಕಾ ಪುತ್ರಿಕಾ (ಸ್ಯಾದ್ವಸ್ರೃದಂತಾದಿಭಿಃ ಕೃತಾ) le 


(ಜತುತ್ರ ಭವಿಕಾರ್ಕೆ ತು) ಜಾತಸಂ ತ್ರಾಪುಷಂ (ತ್ರಿಷು) | f ೭.೩೨ 
ವಿಟಿಕಃ ನೇಟಿಕಃ ವೇಟಾ ಮಂಜೂಷಾ 8 8(ಥ) ನಿಹಂಗಿಕಾ | 
ಭಾರಯಸ್ಠಿ, ಡಿ (ಸ್ಮ ದಾಲಂಬಿ) ಶಿಕ್ಕಂ ಕಾಚೋ 1 (ಥೆ) ಪಾದುಕಾ ॥ ೭೭೩.೬ 


ಪಾದೂರುಸಾಫತ್‌. (ಸ್ತ್ರೀ) / (ಸೈವಾ)ನುಪದೀನಾ (ಪದಾಯತಾ) % 
ನಧಿ)ೀ ವರೀ ವರತ್ರಾ (ಸ್ಯಾ) 1 (ದಶ್ವಾದೇಸ್ತಾಡಥೀ) ಕಶಾ (072 ೭೨೭ 
ಚಾಂಡಾಲಿಕಾ (ತು) ಕಂಡೋಲನೀಣಾ ಚಂಡಾಲವಲ್ಲಕೀ | 


ನಾರಾಚೀ (ಸ್ಯಾ) ದೇಷಣಿಕಾ 0 ಶಾಣ (ಸ್ತು) ನಿಕಷಃ ಕಷಃ (7 ೭.೩.೮ 
ವ್ರಶ್ಚನಃ ಪತ್ರಪರಶು 0 ರೀ[ಕೇ]ಸಿಕಾ ತೂಲಿಕಾ (ಸಮೇ) |; 
ತೈೆಜಸಾ ವರ್ತನೀ ಮೂಹಾ * ಭಸ್ರ್ರಾ ಚರ ಒಪ್ರಸೇವಿಕಾ [|] ೭೩೯ 


ರಾ ಡಲ ಮಾ ಮನಲ್ಲಾಕನಬಜಾದಾರಾ ಪಾಯಾ ಸಾ ರಾಣಾಾೂಘ)ೂ ಗಣದ. 


a Weaver's shuttle 2. pb Thread 2. c Weaving 2. 
d Plastering, modelling, 1. eA doll, an image made of 
cloth, ivory, etc.,2. f Anything made of lac or tin 2. 
8 80% 4. 1% ಓ pole for carrying burthens, Kkavadi pole 2. 
i The strings suspended from either end of a pole to receive 
೩ burthen, the strings of a balance, or astring suspended from 
the ceiling for hanging things on 2. jShoe,sandal 3. KA 
shoe that fits 1. 1 Strap, leathern thong 3. mWhipl. nA 
lute used by outcastes (strung with catgut) 3. ೧೦ Balance or 
pair of scales 2. p Whetstone, grindstone, hone, touch- 
stone 3. 4 Chisel 2. r Paint brush 2. s Crucible 2. 
1 Bellows 2. 

೧ ನೂಲು ಕಂಟಕೆಯನ್ನಿ ರಿಸಿ ನೇಯುವ ಕೊಳವಿ, ತಾಕು ಹಲಗೆ ೨. 
bಿನೂಲು ೨. €ಂ ನೇಯಿಗೆ ೨. ಥೆ ಬಳಿದು ಮೆತ್ತುವ ಕೆಲಸ ೧. ಆ ಬಟೆ 
ದಂತ, ಮೊದಲಾದುದರಿಂದ ಮಾಡಿದ ಬೊಂಜೆ ೨. J ಅರಗಿನಿಂದಾದದ್ದು 
ಮತ್ತು ತವರದಿಂದಾದದ್ದು ೨. ಈ ವೆಟ್ಟಗೆ ೪. ಕಾವಡಿ ಅಧವಾ ಅಡ್ಡೆಯ 
ಕೋಲು ಕಂಬಿ ೨. ; ಕಾವಡಿಯ ನಿಲುವು ೨. J] ವಾದರಕ್ಷೆ ೩. % ಕಾಲಿಗೆ 
ತಕ್ಕ ಕೆರ ೧. 71 ತೊಗಲ ಹೆಗ್ಗ ೩. ಣಗ ಕುದುರಿ Bete | ಹೊಡೆವ 
ಚಾಟ ೧. ೫ ಮಾದಿಗರ ವೀಣೆಒ೩. 9 ತ್ರಾಸು ೨. ಗ ಓರೆ ಗಬ್ಲು೩. 


1 ಕತ್ಮರಿಸುವ ಸಾಧೆನ-ಚಾಣ ಮುಂತಾದ್ದು ೨. ಚಿತ್ರ ಬರೆವ ಸಾಧನ ೨. 
Ky ಕೋವೆ ೩. / ಶಿದಿ ೨, 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡೆ ೧೫ 


ಆಸ್ಟ್ರೋಟನೀ ವೈಧಸಿಕಾ ಇ ಕೃಪಾಣೀ ಕರ್ತರೀ (ಸಮೇ) !ಠಿ 


ವೃಕ್ತಾದನೋ ವೃಕ್ಷಭೇದೀ ೭ ಟಿಂಕಃ ಪಾಷಾಣದಾರಣಃ 1d ೭೪೦ 
ಪ್ರಕಚಃ ಕರಪತ್ರಂ (ಸ್ಯಾ) € ದಾರಾ ಚರ್ಮಪ್ರಚೇದಿಕಾ |/' 
ಸೂರ್ಮಿಸ್ಸ್ಮೂಣ್ವಾಯಃಪ್ರತಿಮಾ 8 ಶಿಲ್ಪಂ (ಕರ್ಮಕಳಾದಿಕಂ) ೭೪೧ 


ಪ್ರತಿಮಾನಂ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಂ ಪ್ರತಿಮಾ ಪ್ರತಿಯಾತನಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯಾ | 
ಪ್ರತಿಕೃತಿರರ್ಚಾ (ಪುಂಸಿ) ಪ್ರತಿನಿಧಿ 1 ರುಷಮೋಹಮಾನಂ (ಸ್ಯಾತ್‌) |) ೭೪.೨ 


(ವಾಚ್ಛ್ಯಲಿಂಗಾ)ಸ್ಪಮನ್ಮುಲ್ಯಸ್ಸದ್ಧಕ್ಷಸ್ಸದ್ಧಶಸ್ಸದ್ಧಕ್‌ | 


ಸಾಧಾರಣಸ್ಸಮಾನ(ಶ್ಚ ಸ್ಯುರುತ್ತರಪದೇತ್ವಮಿನಾ) | ೭೪೩. 
ನಿಭ ಸಂಕಾಶ ನೀಕಾಶ ಪ್ರತೀಕಾಶೋಪಮಾ(ದಯೆ) !% 

ಕರ್ಮಣ್ಯಾ (ತು) ವಿಧಾಭ್ಛತ್ಯಾಭ ತ್ರಯೋ ಭರ್ಮ ಮೇತನಂ / ೭೪೪ 
ಭರಣ್ಯಂ ಭರಣಂ ಮೂಲ್ಯಂ ನಿರ್ಧೇಶಃ ಹಣ (ಇತ್ಯಹಿ) |] 

ಸುರಾ ಹೆಲಿಪ್ರಿಯಾ ಹಾಲಾ ಪರಿಸ್ತುದ್ದರುಣಾತ್ಮಜಾ || ೭೪೫ 
ಗಂಥೋತ್ತಮಾಪ್ರಸನ್ನೇರಾಕಾದಂಬರ್ಯಃ ಪರಿಸ್ರುತಾ | 

ಮದಿರಾ ಕಶ್ಯಮದ್ಯೇ (ಜಾ) 7? ಪ್ಯುಪದಂಶ (ಸ್ತು ಭಕ್ಷಣಂ) |»? ೭೪೬ 


ಶುಂಡಾಪಾನಂ ಮದಸ್ಥಾನಂ ೦ ಮಧುವಾರಾ ಮಧಥೆಂಕ್ರಮಾಃ 1p 





a Auger, drill 2. ಥಿ Scissors 2. 0 Hatchet, axe, chisel 2. 
d Stone-mason’s chisel 2. eSaw2. fAwl2. gAniron 
image 3. hAny manual or mechanical art or profession Ws 
jA statue made of stone, etc.,8. jLikenes 2. & Things 
which are alike or similar 12. 1 Wages, hire, salary 311. 
m Spirituous liquor, wine 13. 7 Any thing eaten along with 
wine, also picklel. 0 Tavern,a place for drinking in 2. 
p Drinking frequently, tippling 2. 


ಆ ಬೈರಿಗೆ ೨. ದಿಕತ್ತರಿ೨ 0 ಮರವನ್ನು ಕಡಿಯುವ ಉಳಿ ೨. 
1 ಕಲ್ಲುಳಿ ೨. ಅ ಗರಗಸ ೨. 8 ಚರ್ಮ ಕತ್ತರಿಸುವ ಸಾಧನ ೨. 
8 ಕಬ್ಬಿಣದ ಬೊಂಜೆ ೩. ಡಿ ಗೀತ, ವಾದ್ಯ, ಚಿತ್ರ, ಮುಂತಾದ ಕುಶಲ ವಿದ್ಯೆ ೧. 
i ಒಬ್ಬರ ಆಕಾರದ ಹಾಗೆ ಕಲ್ಲು ಮುಂತಾದ್ದರಿಂದ ಮಾಡಿದ ಬೊಂಬೆ ಆ. 
7 ಹೋಲಿಸಂವುದು ೨. ಹ ಸಮಾನವಾದ ವಸ್ತು ೧೨. 7 ಕೂಲಿ ೧೧. 
7೫ ಹೆಂಡ ೧೩. ೫ ನಂಜಿಕೊಳ್ಳ ತಕ್ಕ ವಸ್ಸು, ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ಮುಂತಾದದ್ದು ೧. 
೦ ಮದ್ಯಪಾನದ ಮನೆ ೨. ಗ ಮದ್ಯಪಾನದ ಕ್ರಮ ೨. 


೧೫೪ ಅನಂರೆಕೋಶ 


ಮಧ್ವಾಸವೋ ಮಾಧೆವಿಕೋ ಮಧು ಆ ಮಾರ್ಚ್ವೀಕ (ಮದ್ಯಯೋ) Ip 2೭ 
ಮೈರೇಯ ಮಾಸವಶ್ಶೀಧು ೧ ರ್ರೇದಕೋ ಜಗಲ(ನೃವರೌ) !ಡ 

ಸಂಧಾನಂ (ಸ್ಯಾ) ದಭಿಷವಃ 6 ಕೆಣ್ಣಂ (ಪುಂಸಿ ತು) ನಗ್ನಹೊಃ lf ೭೪೮ 
ಕಾರೋತ್ತಮಸ್ಸುರಾಮಂಡ € ಮಾವಾನಂ ಪಾನಗೋಷ್ಠ್ಕಿಕಾ |) 


ಹ! 
ಚನಷಕೋ (ಸ್ತ್ರೀ) ಪಾನವಾತ್ರಂ ಸರಕೋ (ಪ್ಯ)ನುತರ್ಷಣಂ [1 ೭೪೯ 
ಧೂರ್ತೋಕ್ಷದೇವೀ ಕಿತವೊಟಕ್ರಥಧೊರ್ತೋ ದ್ಯೂತಕ್ಕ(ತ್ಸಮಾಃ) | 
(ಸೂ) ರ್ಲಗ್ದಕಾಃ ಪೃತಿಭುವಃ % ಸಭಿಕಾ ದ್ಯೂತಕಾರಕಾಃ 11 ೭೫೦ 


ದ್ಯೂತೋ(ಸ್ಟಿಯಾ) ಮಕ್ಷವತೀ ಕ್ಸೈತವಂ ವಣ (ಇತ್ಯಪಿ) [yn 
(ಪಣೊಟನಕ್ಲೇಷು)ಗ್ಗಹೋ ಕ್ಟಾ(ಸ್ತು) ದೇವಕಾಃ ಪಾಶಕಾ (ಶ್ಚ ತೇ) 10೭೫೧ 
ಪರಿಣಾಯ (ಸ್ತು ಶಾರೀಣಾಂಸಮಂತಾನ್ಷಯನೇಃಸ್ತ್ರಿಯೌ) 7 
ಅಷ್ಟಾ ಪದಂ ಶಾರಿಫಲಂ 0 ಪ್ರಾಣಿದ್ಯೂತಂ ಸಮಾಕ್ತ್ವ್ವಯಃ ly ೭೨೫೩೨ 





a The flower ofthe 805510 latifolia from which a spirituous 
liquor is obtained 3. b Winel. ¢c Wine made from sythrum 
Jruticosum 1, toddy, wine, rum, a general term for spirituous 
liquors 1, rum, distilled from molasses 1. d Different in- 
gredients used in the distillation of liquor 2. e Distilling 2. 
JA ferment2. g Froth of ardent spirits 2. 1 Dram-shop, 
a place where many people drink together 2. 7A drinking 
vessel, wine-cup 4. j} Gambler 5. # One who is security for 
another 2. 7Keeper ofa gambling-house 2. 7m Gambling 4. 
n Stake in gambling 1. ೦ Dice 3. p Moving pieces according 
to throws of dice as in back-gammon 1. q Chessboard or 
- table 2. r Gaming by means of animals, as by cockfighting, 
horse-racing, etc., 2. 


a ಹಿಪ್ಪೆ ಹೂವಿನ ಹೆಂಡ ೩. ಅ) ದ್ರಾಕ್ಷೆ ಹಣ್ಣಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಹೆಂಡ. 
೧ ಹೆಂಡದ ಭೇವಗಳು ೩. 4 ಮದ್ಯ ಮಾಡುವದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ನಾನಾ ಪದಾರ್ಥ 
ಗಳು-ಸಂಬಾರ ೨. € ಹೆಂಡ ಮಾಡುವಿಕೆ ೨. ತ್‌ ಹೆಂಡಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ 
ಸಾಮಾನಿನ ಗಟ್ಟಿ ೨. ೮ ಹೆಂಡದ ಮೇಲಣ ತಿಳಿ ೨. ಗ ಕುಡಿವವರ ಗುಂಪು 
೨. 1 ಕುಡಿಯುವ ಬಟ್ಟಲು ಅ. 7] ಜೂಜಾಡುವವನು ೫. ಹ ಹೊಣೆಗಾರ ೨. 
1 ಜೂಜಾಡಿಸುವವನು ೨. ೫೫ ಜೂಜು ೪. n ಪಗಡೆಯಾಟದಲ್ಲಿ ಈಶಟು ವ 
ಪಂತೆ ೧. ೦ ಪಗಡೆ ಕಾಯಿ ೩, ಗ ಪಗಡೆ ಕಾಯಿ ನಡೆಸುವುದು ೧. 
q ನೆತ್ತವಾಡುವ ಹೆಲಿಗೆ ೨. ಕೋಳಿ ಮೊದಲಾದ ಜಂತುಗಳ ಜೂಜು ೨. 


ಹಟ್‌ 


ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡೆ ೧೫೫% 


ಮೂಲ |! ಉಕಾ ಭೂರಿಪ್ರಯೋಗತ್ವಾದೇಕರ್ಸ್ಹಿ ಯೇತ*ತ್ರ ಯತಕಾಗಿಕಾಃ | 
ತಾದ್ಭರ್ಮ್ಯಾದನ್ಯತೋ ವೃತ್ತಾ ಊಹ್ಯಾ ಲಿಂಗಾಂತರೇಖಪಿ ತೇ! 

ಟೀಕೆ | ಅತ್ರ-ಈ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಯೇ-ಯಾವ, ಯೌಗಿಕಾಃ-ಪ್ರಕ್ಸತಿಪ್ರತ್ಯುಯ 
ಗಳ ಯೋಗದಿಂದಾಗಿರುವ ಶಬ್ದಗಳು, ಭೂರಿ ಪ್ರಯೋಗತ್ವಾತ್‌-- 
ಪ್ರಯೋಗ ಬಾಹುಳ್ಯದಿಂದ, ಏಕರ್ಸ್ನಿ-ಒಂದು ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ (ಪುಲ್ಲಿಂಗ), 
ಉಕ್ತಾಃ8-ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟಿಮೋ, ತೇ-ಆ ಶಬ್ದಗಳು ತಾದ್ದರ್ಮಾತ್‌-ಆ 
ಧರ್ಮದಯೋಗವಿರುವುದರಿಂದ್ಕ ಲಿಂಗಾಂತರೇಹಿ- ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ ನಪುಂಸಕ 
ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿಯ್ಕೂ ವೃತ್ತಾಃ-ವರ್ತಿಸುವವುಗಳಾಗಿ, ಊಹ್ಯ್ಯಾಒ-ಊಶಿ 
ಸಲ್ಪಡತಕ್ಕವುಗಳು. 
ಮಾಲಾಕಾರಾದಿ ಯೌಗಿಕ ಶಬ್ದಗಳು ಪುಲ್ಲಿಂಗದಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಸ್ಕೀಲಿಂಗ 
ನಪುಂಸಕ ಲಿಂಗಗಳಲ್ಲಿಯೂ ವರ್ತಿಸುತ್ತವೆಯೆಂದು ತಾತ್ಪರ್ಯವು. 
ಉದಾಹರಣೆ. ಮಾಲಾಕಾರಕಃ ಪುರುಷಃ, ಮಾಲಾಕಾರೀ ಪ್ರೀ, 
ಮಾಲಾಕಾರಂ ಕುಲಂ. | 


[| ಇತಿ ಶೂದ್ರ ವರ್ಗ !! 





ಇತ್ಯಮರಸಿಂಹೆಕೃ ತೌ ನಾಮುಲಿಂಗಾನುಶಾಸನೇ | 
ಭ್ರಾದಿಕಾಂಡೋ ದ್ವಿತೀಯೋಃಯಂ ಸಾಂಗ ಏವ ಸಮರ್ಥಿತಃ | ೭೫೪ 


ಇತಿ ನಾಮಲಿಂಗಾನುಶಾಸನೇ ದ್ರಿತೀಯಕಾಂಡಃ 


ಗಾನವ 


ಮೂಲ! 


ಟೀಕೆ! 


ಮೂಲ 


ಬೇಕೆ! 


PART 11] 


IE 


ತೃತೀಯಕಾಂಡ 


INTRODUCTION 
ಖೀಠಿತೆ 


ವಿಶೇಷ್ಯನಿಫ್ಲೈಸ್ಸಂಕೀರ್ಣರ್ನಾನಾರ್ಥ್ಸೈರವ್ಯಯ್ಸೆರಪಿ | 
ಲಿಂಗಾದಿಸಂಗ್ರಹೈರ್ಟರ್ಗಾಸ್ಸಾಮಾನ್ಯೇ ವರ್ಗಸಂಶ್ರಯಾಃ || ೧ 


ಸಾಮಾನ್ಯೇ-ಪೂರೈಕಾಂಡಗಳೆರಡಕ್ಟೂ ಸಾಧಾರಣವಾದ ಈ ಕಾಂಡ 
ದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷ್ಯನಿಫ್ಸ್ಟೈಃ-ವಿಶೇಷ್ಯಕ್ಕೆ ಅಧೀನವಾದ (ವಿಶೇಷಣ) ಪದ 
ಗಳಿಂದಲ್ಕೂ ಸಂಕೀರ್ಣೈಃ-ಮಿಶ್ರಪದಗಳಿಂದಲ್ಕೂ « ನಾನಾರ್ಥ! 
ಅನೇಕಾರ್ಥಗಳುಳ್ಳ ಸದಗಳಿಂದಲೂ ಅವ್ಯಯ್ಕೆರಸಿ-ಅವ್ಯಯ ಪದ 
ಗಳಿಂದಲೂ, ಲಿಂಗಾದಿಸಂಗ್ರಹೈಃ-ಲಿಂಗಸಂಗ್ರಹ್ಯ ನಾಮಸಂಗ್ರಹ 
ಗಳಿಂದಲೂ, ವರ್ಗಾಃ-ನಿಶೇಷ್ಯನಿಘ್ನು ವರ್ಗ, ಸಂಕೀರ್ಣವರ್ಗ, 
ನಾನಾರ್ಥವರ್ಗ, ಅವ್ಯಯವರ್ಗ, ಲಿಂಗಾದಿಸಂಗ್ರಹ ವರ್ಗಗಳೆಂಬ 
ಐದು ವರ್ಗಗಳು, ವರ್ಗಸಂಶ್ರ ಯಾಃ ಪೆ ಪ್ರಥಮ ಬ್ವತೀಯ ಕಾಂಡದ 
ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದವುಗಳು. 


ಸಿ ಸ್ತ್ರೀದಾರಾದ್ಧೈರೈದ್ಧಿ ಸಶೇಷ್ಯಂ We ಪ್ರಸ್ತುತಂ ಸದ್ಧೆಃ | 
ಗುಣದ್ರವ್ಯಕ್ರಿಯಾಶಬ್ದಾಸ್ತಧಾ ಸ್ಯುಸ್ತಸ್ಯ ಭೇದಕಾಃ | ೨ 


ಯದ್ವಿಶೇಷ್ಯಂ-ಯಾವ ವಿಶೇಷ್ಯವು, ಯಾದ ಶೈ ಯಾವ ಲಿಂಗಗಳುಳ್ಳ, 

ಸಿ ಸ್ರ್ರೀದಾರಾದ್ಯೆ ಸ್ರಿ (, ದಾರಾ ಇವು ಮೊದಲಾದ, ನಡ್ಛಿಃ-ಶಬ್ದ 
ಗಳಿಂದ, ಸು ತಂ-ಹೇಳಲ್ಲ ಟ್ರ ರೈ ದೆಯೋ, ತಸ್ಯ-ಆ ನಿಶೇಷ್ಯದ 
ಜೇದಕಾಃ-ವಿಶ್ಲೇಷಣಗಳಾದ, ನದ ಪ್ರವ್ಯ ಕ್ರಿಯಾಶಬ್ದಾಃ-ಗುಣ 


ತೃತೀಯಂ ಕಾಂಡ ೧೫೬ 


ವಾಚಕ, ದ್ರವ್ಯವಾಚಕ, ಕ್ರಿಯಾವಾಚಕ ಶಬ್ದಗಳು ತಥಾ-ಆ ವಿಶೇ 
ಹೃದ ಲಿಂಗಗಳುಳ್ಳವುು ಸ್ಟು8-ಆಗುವುವು. ಪ್ರವೀಣಾ ಸ್ರ್ರೀ-ಪ್ರವೀ 
ಣಾಃ ದಾರಾಃ-ಪ್ರವೀಣಂ ಕಳತ್ರಂ-ಎಂದು ಗುಣವಾಚಕಗಳಾದ 
ವಿಶೇಷಣಗಳಿಗೂ, ಧೆನಿನೀ ಸ್ತ್ರೀ-ಥೆನಿವಃ ದಾರಾಃ-ಧೆನಿ ಕಳತ್ತಂ- 
ಎಂದು ದ್ರವ್ಯವಾಚಕಗಳಾದ ವಿಶೇಷಣಗಳಿಗ್ಳೂ ಕ್ಷೇಮಂಕರಾ 
ಸ್ತ್ರೀ ಕ್ಲೇಮಂಕರಾಃ ದಾರಾಃ-ಕ್ಷೇಮಂಕರಂ ಕಳತ್ರಂ-ಎಂದು ಕ್ರಿಯಾ 
ವಾಚಕಗಳಾದ ವಿಶೇಷಣಗಳಿಗೂ ಉದಾಹರಣೆಗಳು. 

Meaning. The qualifying words in this chapter adopt the 


same gender as the words they are used to qulify. 
Example 1. ಫ್ಲೇಮೆಂಕರಃ (masculine) becomes ಫ್ಲೇಮಂಕರಾ with a 
feminine noun, and ಕ್ಲೇಮೆಂಕರಂ with a neuter noun. 
Example 2. ಪ್ರವೀ£98 (masculine) becomes ಪ್ರವೀಣಾ with a 
feminine noun, and ಪ್ರವೀಣಂ with a neuter noun. 
Example 3. ಧನಿವಃ (masculine) becomes (ನನಲ) with a 
feminine noun, and ಧನಿ witha neuter noun, 


೧೫೮ ಅನಾರಕೋಪಶ 


ನ್ಷೇಮಂಕರೋರಿಷ್ಟ ತಾತಿಶ್ಮಿವತಾತಿಶ್ಮಿವಂಕರಃ la 


ಸುಕೃತೀ ಪುಣ್ಯರ್ವಾ ಧನ್ಯೋಥಿ ಮಹೇಚ್ಛ(ಸ್ಟೆ) ಮಹಾಶಯಃ le ಲ್ನ 
ಹೃೈದಯಾಳುಸ್ಸುಹೃದಯೋ ಡೆ ಮಹೋತ್ಸಾಹೋ ಮಹೋದ್ಯಮಃ e 
ಪ್ರವೀಣೇ ನಿಪುಣಾಭಿಜ್ಞ ವಿಜ್ಞ ನಿಷ್ಣಾ ಶಶಿಕ್ಷಿತಾಃ || ಲ 
ಮೈಜ್ಞಾನಿಕಃ ಕೃತಮುಖಃ ಕೃತೀ ಕುಶಲ (ಇತ್ಯಪಿ) 1 

ಗ ಲಿ ಲ 
ಪೂಜ್ಯಃ ಈ(ಪ್ರತೀ)ಕ್ಕ್ಯ 8 ಸ್ಸಾಂಶಯಿಕಸ್ಸಂಶಯಾವನ್ನಮಾನಸಃ lh ೫ 
ದಕ್ಷಿಣೇಯೋ ದಕ್ಷಿಣಾರ್ಹ (ಸ್ತತ್ರ) ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯು (ಇತ್ಯಖಿ) 1 
(ಸ್ಟು)ರ್ವದಾನ್ಯು ಸ್ಥೂಲಲಕ್ಷ ದಾನಶಂಡಾ ಬಹುಪ್ರದೇ ly ೬ 
ಜೈವಾತೃಕ (ಸ್ಟ್ರ್ಯಾ) ದಾಯುರ್ಸ್ಮಾ ಸ ಅಂತರ್ವಾಣಿ(ಸ್ಸು) ಶಾಸ್ತ್ರವಿತ್‌ 1 
ಪರೀಕ್ಷಕಃ ಕಾರಣಿಕೋ 77 ವರದ(ಸ್ತು) ಸಮರ್ಥಕಃ | ೭ 
ಹರ್ಷಮಾಣೋ ವಿಕುರ್ರಾಣಃ ಪ್ರಮನಾ ಹೈಷ್ಟ ಮಾನಸಃ lo 
ದುರ್ಮನಾ ವಿಮನಾ ಅಂತರ್ಮನಾ (ಸ್ಟ್ರಾ) p ದುತ್ಪ ಉನ್ಮನಾಃ [| ಲ 





8 ಜೃ 


a Auspicious, salutary, producing happiness 4. b Virtuous, 
pious, fortunate 3. c Magnanimous, generous2. d Good- 
hearted, kind 2. e Energetic, persevering 2. f Skilful, 
versed in, conversant 10. 8 Worshipful, venerable 2. 
h Dubious, irresolute 2. {Worthy to be honored with 
presents 3. J Liberal, munificent 4. k Long-lived 2. 1 Skilled 
in science 2, m Examiner 2. n One who confers a boon, 
propitious 2. ೦ Delighted, happy, cheerful 4. p Sad, 
disheartened 3. qg Desirous, Eager 2. 

a ಶುಭವನ್ನು ಮಾಡುವವನು ೪. ದ ಪುಣ್ಯುವುಳ್ಳವನು ೩. 6 ಘನವಾದ 
ಮನಸ್ಸುಳ್ಳವನು ೨. ೧0 ಅಂತಃಕರಣ ಶುದ್ದನು ೨. ಅಸಾಧ್ಯವಾದ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ 
ಹಿಂತೆಗೆಯದೆ ಯತ್ನಿ ಸುವವನು ೨. J ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಜಾಣನು ೧೦. 8 ಪೂಜಿ 
ಸಲ್ಪಡತಕ್ಕವನು ೨. ೫ ಸಂಶಯಪಡುವವನು ೨. 1 ದಕ್ಷಿಣೆಗೆ ಯೋಗ್ಯ 
ನಾದವನು ೩. 7 ಬಹಳವಾಗಿ ಕೊಡುವವನು ೪. % ಬಹುಕಾಲ ಬದುಕುವವಮ 
೨. 1 ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನು ೨. m ಹರೀಕ್ಷಿಸುವವನು ೨. ಃ ಬೇಡಿದುದನ್ನು ಜಿ ೊಡು 
ವವನು ೨. 0 ಸಂತೋಷದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಮನಸ್ಸುಳ್ಳವನು ೪. 0 ದುಃಖದಿಂದ 
ಹೂಡಿದ ಮನಸ್ಸುಳ್ಳವನು ೩. 4 ಪ್ರಿಯವಾದ ವಸ್ತು ಯಾವಾಗ ದೊರೆಯುವದಜೋ 
ಎಂದು ತೃರೆಪಡುವವನು ೨. 


ತ್ರತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೬೧ 


(ಉಭಾ) ವಾತ್ಮಂಭರಿಃ ಕುಕ್ಷಿಂಭರಿ (ಸ್ಸ್ಪೋದರವೊರಕೇ) ಇ 


೦ 


ಸರ್ವಾಸ್ತೀನ(ಸ್ತು) ಸರ್ವಾನ್ನ ಭೋಜೀ ಥಿ ಗೃಧ್ನು(ಸ್ತು)ಗರ್ಧನಃ!! ೨.೨ 
ಲುಬ್ಬ್ಯೋಭಿಲಾಷುಕಸ್ಸೃಷ್ಣ (ಕೃವರನೌ) ೭೯ ಲೋಲುಪ ಲೋಲುಭೌ !4 
ಸೋನ್ಮಾದ(ಸ್ತ್ರೂ )ನ್ಮದಿಷ್ಟು 0 ನ್ಸ್ಸ್ಯಾ) ದವಿನೀತಸ್ಪಮುದ್ದ ತಃ || 4 ೨೩. 
ಮತ್ತೇ ಶೌಂಡೋತ್ಸೃಟ ಕೀಬಾಃ ೯ ಕಾಮುಕೇ ಕಮಿತ್ಯಾಮಕಃ | 

ಕಮ್ರಃ ಕಾಮಯಿತ್ತ್ಯಾಭೀಕಃ ಕಮನಃ ಕಾಮನೋಜಭಿಕಃ 1) ೨೪ 
ವಿಧೇಯೋ ವಿನಯಗ್ರಾಹೀ ವಚನೇಸ್ಲಿತ ಆಶ್ರವಃ |] 

ವಶ್ಯಃ ವ್ರಣೇಯೋ ? ನಿಭೃತ ವಿನೀತ ಪ್ರಶ್ರಿತಾ ಸ (ಸಮಾಃ) ೨೫ 


ಧೃಷ್ಟೇ ಧೈಷ್ಟುದ್ರಿಯಾತ / (ಶ್ಚ ಪ್ರಗಲ್ಪಃ ಪ್ರತಿಭಾಸ್ವಿತೇ [2 
(ಸ್ಯಾ)ದಧೈಮೈೇೇ (ತು) ಶಾಲೀನೋ ಣ ವಿಲಕ್ಷೋ ವಿಸ್ಮಯಾವ್ವಿತೇ [0೦ ೨೬ 
ಅಧೀರೇ ಕಾತರ 2 ಸ್ಪಸ್ಟಾ ಭೀರುಭೀರುಕಥೀಲುಕಾಃ!( 


a Selfish 81011108 at the expense of the others in the 
family 2. b Eating anywhere without scruple 2. € Covetous, 
greedy 5. d Excessively cupidinous 2. e Possessed with an 
evil spirit, insane 2. flIll-mannered, misbehaved 2. g Intoxi- 
cated, inebriated 4. Ah Lustful, lecherous 9. 1 Obedient 4. 
J Spell-bound, brought under one’s control by charms, spells 
or drugs 2. k Trained, disciplined 3. 1 Impudent 3. mm Bol, 
confident, original 2. n Bashful, humble 2. ೦ Astonished, 
surprised 2. p Confused, cowardly 1. g Timid, 
afraid 4. 


a ತನ್ನ ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳು ವವನು ೨. ಥಿ ನಿಯಮವಿಲ್ಲಜಿ 
ಎಲ್ಲರಲ್ಲಿಯೂ ಭೋಜನ ಮಾಡುವವನು ೨. ೧ ಅತ್ಯಾಶೆಯುಳ್ಳ ವನು ೫. 
೧ ಅತ್ಯಾನಕ್ತ, ಅತಿಲಂಪಟನು ೨. € ಪಿಶಾಚಾವೇಶ ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಂದ 
ಮೈಮೇಲೆ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಯಿಲ್ಲದವನು ೨. J] ವಿನಯವಿಲ್ಲದವನು ೨. 8 ಮದ್ಯ 
ಪಾನಾದಿಗಳಿಂದ ಮೈಮರೆತವನು ೪, A ಕಾಮವುಳ್ಳವನು ೯. 1 ಹೇಳಿದ 
ಹಾಗೆ ಕೇಳುವವನು ೪. ಕೌಷಧಾದಿಗಳಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಶಕ್ಕನಾದ 
ವನು .೨. ಹ ತಿದ್ದಲ್ಪಟ್ಟವಮು ಶ್ರ 2 ದಿಟ್ಟತನವುಳ್ಳವನು ೩. 7೫2 ಹೊಸ 
ಹೊಸದಾಗಿ ಶೋರುವ ಪ್ರಜ್ಞೆಯುಳ್ಳವನು ೨. n ದಿಟ್ಟಿ ತನವಿಲ್ಲದವನು ೨. 
೦ ಆಶ್ಚರ್ಯುಪಟ್ಟವನು ೨. p ಥೈರ್ರುವಿಲ್ಲದವನು ೧. 4 ಹೆದರುವವನು ೪. 


೧೬೨ ಅನುರಕೋೋಶೆ 


ಆಶಂಸುರಾಶಂಸಿತರಿ ಆ ಗ್ರಹೆಯಾಳು ಗ್ರ ೯ಹೀತರಿ [lb ೨. 
ಶ್ರದ್ಧಾಳುಃ (ಶ್ರದ್ಧಯಾ 'ಮುಕೆ | ಸತಯಾಳು (ನ್ನು) ಮಾತುಕೇ !d 
ಲಜ್‌ ೇಲೇತವತ್ರ ಪಿಷ್ಣು e ರ್ರ ೦ದಾರುರಭಿವಾದುಕೇ || pa ೨೮ 
i ಹಂಸಃ 8 ೯ (ಸ್ಯಾಗಿದ್ರರ್ಕಿ ಷ್ಟು (ಸ್ತು) ವರ್ಧನಃ || 
ಉತ್ಪತಿಷ್ಟು (ಸ್ತೂ) ತ್ರ ತತಾ 1 ಲಂಕರಿಷ್ಟು “ಸ ) ಮಂಡನಃ | ) ೨೯ 


ಭೂಪ ಭವಿಷ್ಟುಭ | ಭವಿತಾ % ವರ್ತಿಷ್ಟುರ್ದ ಶೈರ್ತೆನ (ಸ್ಪವರೌ) |/ 

ನಿರಾಕರಿಷ್ಣುಃ ಕೈಪ್ನ್ನುಃ 7೫ (ಸ್ವಾ)ತ್ಸಾ ಅಗೆ (ಸ್ತು) ಮೇದುರಃ ln ೬೦ 
ಜ್ಞಾತಾ (ತು) ಹ ನಿಂದು ೦ ದ್ವಿಕಾಸೀ(ತು) ವಿಕಸ್ಟ ರಃ! 0 

ವಿಸ್ಟ ತರೋ ವಿನ್ಫ ಮರ ಪ್ರಸಾರೀ (ಚ) ಎಸಾರಿಣಿ lg ೩೧ 
ಸಬಿಮ್ಲೆ ಸೃಹನಃ "ಕಂತಾ ತಿತಿಕ್ಷುಃ ಶಮಿತಾ ಶಮಾ |; 

ಕ್ರೋಧೆಹನೋತಮರ್ಷಣಃ ಕೋಪೀ « ಚಂಡ (ಸ್ಮ) ತೃಂತಕೋಪನಃ!ಃ ೩೨ 
ಜಾಗರೂಕೋ ಜಾಗರಿತಾ 4 ಘೂರ್ಚಿತ ವ್ರಚಲಾಯಿತಃ |) 


ಸ್ವಪ್ತಕ್ಕಯಾಳುರ್ನಿದ್ರಾಳು w ರ್ಥಿದ್ರಾಣ ನಯಿತೌ (ಸವಾ) x ೩೩ 


a Wishing for blessings 2. ಹಿ Acquisitive 2. c Faithful, 
trustworthy 1. d Disposed to fall2. ಆ Modest, blushing 2. 
Jf Saluting, prostrating 2. g Hurtful, destructive, murder- 
ous 3. Ah Prosperous, flourishing 2. i Flying, jumping 2. 
J Decorating, adorning 2. k Being, being well3. 1 Abid- 
ing, staying, being fixed 2. m Repudiating, disregarding 2. 
n Thick, dense, 3. ೦ Understanding, knowing 3. p Opening, 
expanding 2. € Spreading, extending 4. r Patient, resigned, 
enduring 6. s Angry, wrathful 3. 1 Passionate, fiery 2. 
u Wakeful, watchful 2. v Nodding in sleep 2. w Sleepy, 
slothful, sluggish 3. x Asleep 2. 

a ಕೋರುವವರು ೨. ಥಿ ಗೆ ಗ್ರಹಿಸುವ ಸ್ನ ಸ್ವಭಾವವುಳ್ಳ ವನು.೨. ೧ ಶ್ರದ್ಧೆ 
ಯುಳ್ಳವನು ೧. ಣಿ ಬೀಳುವೆ ಸ್ವಭಾವವುಳ್ಳ ವಕ ೨. ಅಆ ನಾಚಿಕೆ ಪಡುವ 
ಸ್ವಭಾವವುಳ್ಳ ವಮ ೨. f ನಮಸ್ವ ರಿಸುವವರು ೨. 8 ಕೊಲ್ಲುವವನು ೩. 
h ವೃ ದಿ ಹೊಂದುವ ಸ್ವಭಾವವು ವುಳ್ಳವನು ೨. 1 ಹಾರುವವನು ೨. ? ಶೃಂಗಾರ 
MC ಸ ಆಗುವವನು ೩. / ವರ್ತಿಸುವವನು ೨. ೫ಃ ತಿರಸ್ಪೃರಿ 
ನುವವನು ೨. ೫] ನ ತಾ ೨ ೧ ತಿಳಿಯುವವನು ೩. 7 ವಿಕಸಿ 
ಸುವ ೨. ಯಂ ಹರಡುವ ೪. 7 ಸ್ಫರಿಸುವ ಹ, ೯೪ ಸಿಟ್ಟುಳ್ಳ ವನು. 1 ಬಕುಳ 
ಸಿಟ್ಟು ಭ ವಮ ೨. u ಎಚ್ಚ ರಿಕೆಯುಳ ಥಿ ವನು ಈ » ತೂಗಡಿಸಿದ .೨. 

೪ ನಿದ್ದೆ ಯೇ ಸ್ವಭಾವವಾಗಿ ತ್ಕ; ಥಿ ವನು ೩. : ನಿದ್ರಿಸಿದವನು ೨. 


ತ್ರತಿ ೀಯು ಕಾಂಡ ೧೬.್ಟಿ 


ತರಾಖ್ಮುಖಃ ವರಾಚೀನ 0 (ಸ್ಪಾ) ದವಾಜ(ಪ್ಯ)ಥೋಮುಖಃ |) 


ದೇವಾನಂಚತಿ) ದೇವದ್ರ್ಯಬ್‌ € ವಿಷದ್ರ್ಯಬ್‌ (ನಿಷ್ಠಗಂಚತಿ) Id ೩.೪ 
ಯಸ್ಸಹಾಂಚತಿ) ಸಧ್ರೈಬ್‌ (ಸಃ) € (ಸು)ತಿರ್ಕಜ್‌ (ಯಸ್ತಿರೋ*ಂಚತಿ) |" 
ನದೋ ವದಾವದೋ ವಕ್ತಾ € ವಾಗೀಶೋ ವಾಕ್ಚತಿ (ಸ್ಲವತೌ) Ip ೨೨% 


ನಾಚೋಯುಕ್ತಿ ಪಟುರ್ವಾಗ್ನೀ ವಾವದೂಕೋ($ತಿವಕ್ತರಿ) Ja 
ಸ್ಯಾ) ಜ್ಹಲ್ಪಾಕ(ನ್ನು) ವಾಚಾಲೋ ವಾಚಾಟೋ ಬಹುನರ್ಹವಾಕ್‌ | 7 ೩೬ 
ದುರ್ಮುಖೇ ಮುಖರಾಬದ್ಧಮುಖೌ ಸ ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣಃ ಪ್ರಿಯಂವದೇ 1 


ಮೋಹಲ (ಸ್ಪಾ) ದಸ್ಬುಟವಾ ೫ ಗ.ರ್ಹ್ಯವಾದೀ (ತು) ಕದ್ರದಃ [|p ಶಿ 
(ಸವಕೌ) ಕುವಾದಕುಚರೌ ೦ (ಸ್ಯಾದ)ಸೌಮ್ಯನ್ವರೋಸ್ವರಃ ! p 
ರವಣಶ್ಯಬ್ಬ ಮೋ 1 ನಾಂದೀವಾದೀ ನಾಂದೀಕರ (ಸವರ) |" ಮಿಲ್‌ 





a Having the face averted, averse, diswclined 2. bHav- 
ing the face turned downwards, downcast, crestfallen 2. 
c Going to gods, worshipping godsl. d Ubiquitous, all- 
pervading 1. e Going along with, accompanying 1. f Moving 
crookedly or horizontally 1. 8 Speaking well 3. 1 Speaking 
correctly 2. i Eloquent, 1೩180೩7೮ 3. J Chatterer, tattler 4. 
k Foul-mouthed, speaking harshly ೦೯ scurrilously 3. 1 Speak- 
ing kindly or pleasantly 2. m Speaking indistinctly ೨. 
n Speaking blameably or contemptibly 2. ೦ Detracting, 
backbiting 2. p Discordant, out of tne 2. Gq Sounding, 
sonorous 2. 7 Repeating benedictive verses 2. 


a ಹಿಂಮುಖನಾದ ೨. b ಕೆಳಮುಖನಾದ .೨. ಸ ದೇವತೆಗಳನ್ನು 
ಕುರಿತು ಹೋಗುವ ೧. ಡೆ ಎಲ್ಲಾಕಡೆಗೂ ಹೋಗುವ ೧. ಆಿ ಒಬ್ಬರಸಂಗಡ 
ಹೋಗುವವನು ೧. f ಅಡ್ಡವಾಗಿ ನಡೆಯುವ ೧. 8 ಮಾತಾಡುವ ೩. 
1 ಮಾತು ಸ್ವಾಧೀನವಾಗಿ ಉಳ್ಳ ೨. i ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಾತಾಡುವವನು ಒ. 
J ಹೆರಟುವವನು ೪. 1 ಅಫ್ರಿಯವಾಗಿ ಮಾತಾಡುವವನು ೩. 1 ಪ್ರಿಯೆವನ್ನು 
ನುಡಿವವನು .೨. m1 ವ್ಯಕ್ತವಾಗದಂತೆ ಮಾತಾಡುವವನು 3. 71 ನಿಂದ್ಯ 
ವಾಗಿ ಮಾತಾಡುವವನು ೨. ೦ ಕುಶ್ತಿತವಾಗಿ ನುಡಿವವನು .೨. 0 ಕೇಳುವುದಕ್ಕೆ 
ಇಂಪಿಲ್ಲದ ಸ್ವರವುಳ್ಳವನು ೨. ಆ ಕೂಗುವ ಸ್ವಭಾವವುಳ್ಳ ವನು ೨. 7? ನಾಂದಿ 
(ಮಂಗಳ)ಯನ್ನು ಮಾಡುವವನು ೨. 


೧೬೪ ಅಮರಕೋಶ 


ಜಡೋಜ್ಞೆೇ ೧ 5ನೇಡಮೂಕ (ಸ್ತು ವಕ್ತುಂ ಶ್ರೋತುಮಶಿಸ್ತಿತೇ) 1b 
ತೂಷ್ಲಿ (೦ಶೀಲ್ಗ(ಸ್ಲು) ತೂಷ್ಟ್ವಿ ಶೋ ಆ ನಗ್ಗೊ ವಾಸಾ ದಿಗಂಬರಃ (7 ೩೯ 
ನಿಷ್ಟಾಸಿತೋವಕೃಷ್ಟ ಹ, (ಸ್ಟಾ 3)ದವಧ್ಲೈಸ್ಮ (ಸ್ತು ) ಧಿಕ ತಃ | 


ಆತ ತ ಗಂಥೋಭಿ ಭೊತ 8 (ಸ್ನಾ 3) ದ್ಹಾ ವಿತನ್ಸಾ ದಧಿತ (7 ಸಜ ವಂ) lg ೪೦ 
ಪ್ರತ್ಯಾದಿಷ್ಟೊ € ನಿರಸ್ಕ (ಸ್ಟಾ) ತ ಶ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾತೋ ನಿರಾಕೃತಃ | 
ನಿಕೃತ (ಸ್ಸ್ಯಾತ್‌) ವಿಪ್ರಕೃತೋ ; ಎವ ಲಬ್ಧ (ಸ್ತು) ವಂಚಿತಃ | ) ಣು 
ಮಸೋಹತಃ ಪ್ರತಿಹತಃ ಪ್ರತಿಬದ್ದೋ 'ಹತ (ಶ್ಲ ಸ ಸಃ) lh 
ಅಧಿನ್ತಿಸ್ನಃ ಪ್ರತಿಕ್ಷಿಮ್ಟೇ ಬದ್ಗೇ ಕೀಲಿತ ಸಂಯತೌ [lyn ೪೨ 
ಆಪನ್ನ ಆಪತ್ರಾಪ್ತ (ಸ್ಟ್ರಾ) ೫ ತ್ವಾಂದಿಶೀಕೋ ಭಯದ್ರುತಃ!0 
ಆಕ್ಟಾರಿತಃ ಕ್ಲಾರಿತೋಭಿಶನ್ಹೇೇ p ಸಂಕಸುಕೋಸ್ಟಿರೇ [| ಅಪಿ 
ಬಸನಾರ್ತೊಪರಕ್ಕ್‌ » (ದ್ವ) ವಿಹೆಸ್ತವ್ಯಾಕುಲೌ (ನಮೌ) | 
ವಿಕ್ಲವೋ ವಿಹ್ವೆಲಃ £ (ಸ್ಯಾತ್ತು) ವಿನಶೋಜ(ರಿಷ್ಟ ದುಷ್ಟಧೀಃ) ಛಲ 





a Ignorant, stupid 2. b Deaf and dumb 1. c Taciturn, 
silent 2. d Naked3. e Turned out, expelled 2. Jf Scorned, 
contemned4. gFined2. hRejected, cast out 4. i Hum- 
bled, dejected 2. Tricked, cheated 2. % Disappointed 4. 
1 Questioned, censured 2. 77 Bound, tied 3. n Unfortu- 
natez. ೦ Fleeing, fugitive 2. p Calumniated, falsely 
accused 3. Gg Inconstant, fickle 2. «r Aflicted, distressed 2. 
5 Confounded, bewildered, perplexed 2. ॥ Agitated, anxious 
2. uApprehensive of death, oveicome with emotion ಗೆ 

a ತಿಳಿಯದವನು ೨. 0 ಮಾತನಾಡುವುದರಲ್ಲಿಯ್ಕೂ ಕೇಳುವುದ 
ರಲ್ಲಿಯೂ ಶಿಕ್ಷಿಸಲ್ಪಡ ವವನು ೧. ೧ ಸುಮ ) ನಿರುವ ಸ್ವಭಾವವುಳ್ಳ ವನು .೨. 
dೆ ಬೆತ್ತಲೆಯಾಗಿರುವವನು ೩. ಅ ಹೊರಗೆ ಕರುಹಲ್ಪ ಶಿ) ಸೈ ವನು ೨. “ತಿರಸ್ಕರಿ 
ಸಲ್ಪಟ್ಟವನು ೪. 2 ತೆರಿಗೆ ತೆರಿಸ ಸಲ್ಪಟ್ಟಿವ ಮ ೨. ಜೆ "ನ್ಯಾಯದಿಂದ ಪರಿಹರಿ 
ಸಲ್ಪಟ್ಟವನು ೪, I ಟೀಡಿಸಲ್ಪ ಟಿ ವಮ ೨. ೫1 ನಂ ಚಿಸಿಲ್ಪ 3 ಶೈವನು ೨. 
1 ಉತ್ಸಾಹವು ತಪಿ ದವನು, ನಗೆಟ ವನು ೪. [ಆಕೆ ಶ್ಷೇಪಿಸಲ್ಪ ಕ ವನು ೨, 
72 ತಟ್ಟಲು ವ್‌! ಟ್ರ ವನು. 2 ೫) ಆವತ್ತ ತೆ ಹೊಂದಿದವನು ಸ ೦ cE 
ಓಡಿ ಹೋದವನು ೨. 2 ವರಸ್ತಿ pp ೨ನ ಬ್ರಹೆ ಹತ್ಯಾದಿ ದೋಷಗಳಿಂದ 
ದೂರಲ್ಪ ಟ್ರಿವನು ಮಿ. q ಯಾವದರಲ್ಲೂ ಸ ರವಾ ದವನು ,೨. 7 ವ್ಯಸನ 
ನಿಂದ ಪೀಡಿತರು ೨. 6 ಶೋಕಾದಿಗಳಿಂದ ಹಿಂದುಮುಂದು ತಿಳಿಯದವನು ೨. 
( ಭಯಾದಿಗಳಿಂದ ತನ್ನ ಅವಯವಗಳನ್ನು ಧರಿಸಲು ಶ&8ರಂ pO ೨ 
4 ಮರಣ ಮುಂತಾದ ಅಮಂಗಳದಿಂದ ದೂಹಿತವಾದ ಬುದ್ಧಿ ಯುಳ್ಳ ಸವನುಣ 


Ee 


ತೈತೀಯಕಾಂಡ ೧೬೫ 


ಕಶ್ಯಃ ಕಶಾರ್ಹೇ (ನನ್ನದ್ಧೇ ತ್ವಾ)ತತಾಯಾ (ವಥೋದ್ಯತೇ) !ಗಿ 
ದ್ವೇಷ್ಯೇ(ತ್ತ್ವ)ಕ್ಷಿಗಳೋ ೭ ವಧ್ಯಶ್ಶೀರ್ಷಜ್ಛೇದ್ಯ (ಇವರ್‌ ಸಮೌ) (0 ಶಿ 
ವಿಷ್ಯೋ (ವಿಷೇಣ ಯೋ ವಥ್ಯೋ) 6 ಮುಸಲ್ಯೋ (ಮುಸಲೇನಯ?) 1 


ಶಿಶ್ರಿದಾನೋಃಕೃಷ್ಣ ಕರ್ಮಾ 9 ಚವಲಶ್ಚಿಕುರ (ನಮಾ) |) ಲ೬ 
ದೋಷ್ಟೆಕದೃಕ್ಸುರೋಭಾಗೀ 1 ನಿಕೃತ(ಸ್ತಗ)ಿನೈಜುಶ್ಯ ಠಃ |? 
ಕರ್ನೀಜಸಸ್ಫೂಚಕ (ಸ್ಪಾ) ತ್ರಿಶುನೋ 1 ದುರ್ಜನಃ ಖಲಃ |] ಲ 
ನ್ನಶಂಸೋ ಘಾತುಕಃ ಕ್ರೂರಃ ವಾವೋ ೫ ಧೊರ್ತ(ಸ್ಸು) ವಂಚಕಃ [pn 

ಅಣ್ಜ್ಣೀ ಮೂಢಯಧಾಜಾತಮೂರ್ಬವೈಥಧೇಯಬಾಲಿಶಾಃ lo ಲಲ 


ಕದರ್ಯೇ ಕ್ರಪಣಕ್ಷುದ್ರಕಿಂವಚಾನಮಿತಂಪಚಾಃ lp 
ನಿಸ್ಪ್ವ(ಸ್ತು) ದುದ್ವಿಧೋ ದೀನೋ ದರಿಡ್ರೋ ದುರ್ಗತೊ(ಪ ಸಃ) gq ೪೯ 
ವನೀಪಕೋ ಯಾಚನಕೋ ಮಾರ್ಗಣೋ ಯಾಚಕಾರ್ಧಿನೌ | 
ಅಹಂಯು (ಸ್ಪ್ಯಾದಹೆಂಕಾರೀ 5 ಶುಭಂಯು(ಸ್ತು) ಶುಭಾವ್ವಿತಃ lf ೫೦ 
ದಿವ್ಯೋಪವಾದುಕಾ (ದೇವಾ) ಚ (ನೃೈಗವಾದ್ಯಾ) ಜರಾಯುಜಾಃ |) 

14811 to be whipped 2. bOne who tries to 3111]. 
c Odious, hateful 2. d Deserving death 2. ಅ Deserving death 
by poison 1. 7 Deserving to be pounded to death 1. 
8 Virtuous 2. Ah Inconsiderate, wanton 2. i Envious, male- 
volent 2. 7 Dishonest, perfidious 3. ಹ Betraying, tale bearing, 
back-biting 3. 1 Evil, wicked 2. m Cruel, sinful 4. n Fraudu- 
lent, knavish 2. ೦ Ignorant, rude, silly, childish 6. 
p Avaricious, stingy 5. 0 Poor, needy 5. r Beggar 5೨. s Self- 
conceited, egotistic 2. 1 Fortunate, happy 2. uSelf-existent 
as celestial beings 1. v Viviparous 1. 


a ಚಾಟಿಯ ಪೆಟ್ಟುಗಳಿಗೆ ಅರ್ಹನು ೨. ಥಿ ಕೊಲ್ಲುವುದಕ್ಕೆ ಯತ್ನಿ 
ನಿದವನು ೧. ೧ ದ್ರೇಷಿಸತಕೃವನು ೨. ad ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಡತಕೃವನು ೨ ಅವಿಷ 
ದಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಡತಕ್ಕವನು ೧. 8? ಒನಕೆಯಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಡತಕ್ಕವನು ೧. 
8 ಒಳ್ಳೆ € ಕೆಲಸವುಳ್ಳ ವನು °° A ದೋಷವನ್ನು ವಿಚಾರಿಸದೆ ವಧ ಬಂಧೆನಾದಿ 
ಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವನು ೨. 7 ದೋಷವನ್ನೇ ಹುಡುಕುವವನು ೨. ) ಕುತ್ತಿತನು 
೩. ಹ ಚಾಡಿ ಹೇಳುವವನು ೩. 1 ದುಷ್ಠಾತ್ಮನು ೨. ೫ ಪರರಿಗೆ ಬಾಧೆ 
ಮಾಡುವವನು ೪. ೫ ಮೋಸ ಮಾಡುವವನು ೨. ಅ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯಿಲ್ಲದವನು 
೬. 0 ಲೋಭಿ ೫. 4 ಬಡವನು ೫. pr ಬೇಡುವವರು ೫. ಅಹಂಕಾರ 
ವುಳ್ಳವನು 3. 1 ಶುಭವುಳ್ಳ ವನು ೨. ೫% ಸ್ಪರ್ಗದಲ್ಲಿರುವವರು ೧. ೪ ಮಾಸು 
ಚೀಲದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವೆ-ಮನುಷ , ಪಶುು ಮೊದಲಾದುವುಗಳು ೧. 


ಎ೬೬ ಅವಮುರಕೋಶ 


ಸ್ವೇದಜಾಃ (ಕ್ರಿಮಿದಂಶಾದ್ಯಾಃ) ೧ (ಪಕ್ಷಿಸರ್ರಾದಯೋ,$ಂ)ಡಜಾಃ [ಗಿ ೫೧ 
ಉದ್ಬಿ ದ (ಸ್ತ ರುಗುಲಾ ದ್ಯಾ) ಉದ್ದಿ ದುದ್ಧಿ ಜ್ಜ ಮುದ್ದಿ ದಂ le 

ಸಾತು ರುಚಿರಂ ಚಾರು ಜತ kl ಶೋಭನಂ | ೫.೨ 
ಕಾಂತಂ ಮನೋಹರಂ es ಮನೋಜ್ಞ ೦ ಮಂಜು ಮಂಜುಳಂ ಪ 
(ತ)ದಾನೇಚನಕಂ (ತೃವ್ನೇರ್ನಾ ಸಂತೋ "ಯಸ್ಯ ದರ್ಶವಾತ್‌) le ೫೩ 
ಪಸ *ಭೀಪ್ಸಿತಂ ಹೃದ್ಯಂ ದಯಿತಂ ವಲ್ಲಭಂ ಪ್ರಿಯಂ 1 

ನಿಕೃಷ್ಟಪ್ರತಿಕೃ ಸ್ಟಾರ ಕೇಫಯಾವ್ಯಾವಮಾಧಮಾ: | ೫೪ 
ಕುವೂಯಕುಕ್ಸಿತಾವದ್ಯಖೇೀಟಗರ್ಹ್ಯಾಣಕಾ(ನ್ಸಮಾಃ) 1g 

ಮಲೀಮನಂ(ತು) ಮಲಿನಂ ಕಚ್ಚರಂ ಮಲದೂಹಿತಂ || ೫1೨1 
ವೂತಂ ಪವಿತ್ರಂ ಮೇಧ್ಯಂ 1 (ಚ) ನೀಧ್ರಂ_7 (ತು ವಿಮಲಾರ್ಥೆಕಂ) | 
ನಿರ್ಣಿಕ್ಕಂ ಶೋಧಿತಂ ಮೃಷ್ಟಂ ನಿಶ್ಚೋಧ್ಯಮನವಸ್ವರಂ (1 ೫೬ 
ಅನಾರಂ ಘಲ್ಲು 1 ಶಾನ್ಯಂ(ತು) ವಶಿಕಂ ತುಚ್ಚರಿಕ್ತಕೇ lim 

(ಕ್ಲೀಬೆಲ) ವ ವ್ರಧಾನಂ ವ ವ್ರಮುಖ ವ್ರವೇಕಾನುತ್ತ ಮೋತೃಮಾಃ | ೫೭ 
ಮುಖ್ಯವರ್ಯವರೇಣ್ಯಾ(ಶ್ರ) ಪ್ರಬಹೋರನ್ಯನವರಾರ್ಥ್ಯ(ವತ್‌) | 

ಪರಾರ್ಧ್ವ್ಯಾ ಗ್ರೆ ವ್ರಾಗ್ರಹರವಾ ತ್ರ ಗ್ರ್ಯಾಗ್ರ್ಯಾಗ್ರಿ €ಯಮಗಿ ಯುಂ lp ೫೮ 


ಶ್ರೇರ್ಯಾ 3 (ವಃ ಪುಷ್ಕಲ (ಸ್ಪಾ) ತೃತ್ತಮ (ಶ್ವಾನತಿತೋಭನೇ lo 
EES EE NESS 
a Engendered by heat and damp, as worms and insects 1. 
bp Oviparous 1. c Sprouting, germinating, (as plants) 4. 
ad Beautiful, pleasing, charming 12. ೮ Fascinating, attractive 
1. f Wished, desired, beloved 6. g Abject, mean, vile 13. 
h Dirty, unclean, impure4. 1 Clean, pure 3. j Naturally 
clean or pure 1. % Cleaned, purified 5S. 1Pithless, sapless, 


vain, unmeaning2. mEmpty4. un First, best, chief 17. 
೦ Superlatively excellent, veiy best 5. 


a ಬೆವರಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ-ಹುಳ್ಳು ಮೊಣ ಮೊದಲಾದವುಗಳು ೧. 
b ಮೊಟ್ಟೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ-ಹಕ್ಸಿ, ಹಾವು, ಮುಂತಾದವುಗಳು ೧. ಇ ನೆಲ 
ವನ್ನು ಬೇದಿಸಿಕೊಂಡು ಮೊಳೆಯುನ-ಗಿಡ, ಬಳ್ಳಿ ಮುಂತಾದವುಗಳು ೪. 
ಣಿ ಚನಾ ್ಲಿಗಿರುವಂಧಾದ್ದು ೧೨. e ಯಾವುದನ್ನು ಎಷ್ಟು ನೋಡಿದರೂ ತೃಪ್ತಿ 
ಪೂರ್ಣವಾಗುವದಿಲ್ಲವೋ ಅಂಧಾದ್ದು ೧. f ಇಷ್ಟವಾದ ೬. ಲ ಕೇಳಾದ ೧೩. 
೫ ಮಾಸಿದ ೪. | ಶುದ್ಧವಾದ ೩. J] ಸ್ವಭಾವದಿಂದ ಕೊಳೆಯಿಲ್ಲದ ೧. 
% ಶುದ ಮಾಡಲ್ಲ ಟ್ಟ ೫. 1 ಸಾರನಿಲ್ಲದ ೨. ೫೫ ಬರಿದಾದ ೪. ಗಣ ಮೇಲಾದ 
೧೭. pd ಬಹಳ K RE ೫. 


ತೈತೀಯೆಕಾಂಡೆ ೬೭ 


(ಸ್ಯುರುತ್ತರಪದೇ) ವ್ಯಾಘ್ರಪ್ರಂಗವರ್ಷಭಕುಂಜರಾಃ! ರ್ಜ 
ಸಿಂಹೆಶಾರ್ದೂಲನಾಗಾ (ದ್ಯಾಃ ಪುಂಸಿ ಶ್ರೇಷ್ಟಾರ್ಥಗೋಚರಾಃ) lg 
ಅಪ್ರಾಗ್ರಂ (ದ್ವಯಹೀನೇ ದ್ವೇ) ಆವ್ರಧಾನೋಪನರ್ಜನೇ [0 ೬೦ 
ವಿಶಂಕಟಿಂ ಪ ಪೃಥು ಬೃಹೆದ್ವಿಶಾಲಂ ಪ )ಥುಲಂ ಮಹತ್‌ 

ರುಂದ್ರೊ ರು ಜೂ ೧ ನೀನನೀವ್ಪ ಕ (ತು) ಸೂ ಲಪೀವರೇ Id ೬೧ 
ಸ್ಕೊ ಜ.1 ವಸುಲ್ಲಕಾಸ್ಸೂಕ್ಷ ಫ್‌ ಶನ ೦ ದಭ,ಂ "ಕ್ಸ ಶಂ ತರು | 

(ಸ್ತ್ರಿಯಾ) ಮಾತ್ರಾ ತ್ರುಟೀ (ಪುಂಸಿ) ಲವತೇಶಕ ಣಾಣವಃ (7 ೬೨ 
(ಅತ್ಯಲ್ಪೇ)*ಲ್ಪಿಷ್ನಮಲ್ಪೀಯಃ ಕನೀಯೋಣೀಯ (ಇತ್ಯಪಿ) 1g 

ಪ್ರಭೂತಂ ಪ್ರಚುರಂ ವ್ರಾಜ್ಯಮದಭ ೦ ಬಹುಳಂ ಬಹು ಹ 
Kr ಪುರು ಭೂಯಿಷ್ಠಂ ಸ್ಫಾರಂ ಭೂಯಶ್ಚ) ಭೂರಿ(ಚ) |) 

ಪರಶ ತ್ಲ ದ್ಯಾ ಸ್ತೇ ಯೇಷಾಂ ಹತ ಸಂಖ್ಯಾ ಶತಾಧಿಕಾತ್‌) lg ೬೪ 
ಸಜ ಜೀ ಗಾಣೇಯಂ / (ಸಂಖ್ಯಾತೇ) ಗಣಿತ ಹ (ಮಥ) ಸ ಸಮಂ ಸರ್ರಂ | 
ವಿಶ್ವಮಶೇಷಂ ಕ ಕೃತ್ತ ಶಂ ಸಮಸ್ಸನಿಖಿಲಾಖಿಲಾನಿ ನಿಶ್ಶ ಷಂ | ೬೫ 
ಸಮಗ್ರ ಸಕಲಾಖಂಡ ಪೊರ್ಣಾ(ದೀನ್ಯಷ್ಯ) ನೂನಕೇ 1 

ಘನಂ ನಿರಂತರಂ ಸಾಂದ್ರಂ 7] ಸೇಲವಂ ವಿರಳಂ ತನು ln ೬೬ 


ಸಮಿಾಪೇ ನಿಕಟಾಸನ್ನ ಸನ್ನಿ ಕೃಷ್ಣ ಸನೀಡ(ವತ್‌) | 


a Pre-eminenlt, when forming the latter part of 
compounds 7. b Undistinguished, ordinary, obscure 3. 
c Great, large, wide, broad 9. d Plump, stout 4. e Small, 
petty, trifling 8. f Insignificant, of no value6. g Exceed- 
ingly small, very least4. Ah Much, many, exceeding 12. 
i Hundreds, numerous, (lit: more than a bundred) 1. 
7 Calculable, numerable, worthy of being reckoned 2. 
k Counted, calculated 1. 7 All, full, complete 14. m Compact 
close, continuous, without interval 3. n Distinct, rare, 
separated by intervals 3. 

a ಇವು ಸಮಾಸದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಪದಗಳಾದಾಗ ಶ್ರೇಷ್ಠಾರ್ಥವನ್ನು ಕೊಡು 
ವವು ೭. ಥಿ ಅಮುಖ್ಯವಾದ ೩. 0 ಅಗಲವಾದ ಅಥವಾ ದೊಡ್ಡ ದಾದ ೯. 
dೆ ದಪ ರಶ್ರವಾದ ಲ. ಲ ಸಣ್ಣ ದಾದ ೮. ಕ] ತುಸ ೬. 8 ಬಹಳ ಸಣ್ಣ ದಾದ ೪. 
Ah ಹೆಚ್ಚಾ ದ ೧೨. ; ನೂರಕ್ಸಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾ ಗಿರುವ ೧. 7 ಎಣಿಸಲ್ಪ ಡತಕ್ಕ ೨. 
k ಎಣಿಸಲ್ಪ ಟ್ಟ೧. 1 ಎಲ್ಲವು, ಅಥೆವಾ ಸ SORE ೧೪. 7? ಪಟ್ಟಿ ವಾದ 


ಎಡೆಬಿಡದ ೩. 7? ಎಡೆಬಿಟ್ಟ, ತೆಳ್ಳ ಗಿರುವ ೩. 


೧೬೮ ಅಮರೆಳೊ ಶೆ 


ಸದೇಶಾಭ್ಯಾಶಸವಿಧೆನಮರ್ಯಾದಸವೇಶ(ವತ್‌) | ೬೨. 

ಚಾಳ ೦ತಿಕಾಭ್ಯರ್ಣಾಭ್ಯಗ್ರಾ (ಅವೈ)ಭಿತೋ(ವ್ಯ ಯಂ) la 
ಸಂಸಕ್ಕೇ(ತ್ವ) ವ್ಯವಹಿತಮಪದಾಂತರ (ಮಿತ್ಯಪಿ) [ಗಿ ೬೮ 

ನೇದಿಷು ಮಂತಿಕತಮಂ ೧ (ಸ್ಕಾ)ದ್ದೂ ರಂ ವಿಪ್ರ ಕ್ಸ ಷ್ಟ ಕೆಂ 101 

ದವೀಯ್ಯಶ್ಚ ) ದವಿಷ್ಠಂ (ಚ) ಸುದೂರಂ ೮ ದೀಘನೆಮಾಯತಂ | Ff ೬೯ 

ವರ್ತುಲಂ ಥಿಸ್ಮಲಂ ವೃ ತಂ ೪೯ ಬಂಧುರಂ (ತೂ)ನ್ನ ತಾನತಂ | 

ಉಚ್ಚೆ ವಾ )೦ಂಶೂವ್ವ ತೋದಗೊ ಪ್ರೀಛ್ರಿ ತಾಂಸ್ತು ೦ಗೇ] ೨ ಧ)ವಾಮನೇ | 2೦ 

ನ್ಯಬ್ಬಚಖರ್ವ ಹ್ರಸ್ಟಾ ? (ಸ್ಸ್ಯು) ರವಾಗ್ರೇಃವನತಾನತಂ [he 

ಅರಾಳಂ ವೃಜಿನಂ ದಂಹಮಇರ್ವಿಮತ್ತುಂಚಿತಂ ನತಂ | ೬೭೧ 

ಆವಿದ್ದಂ ಕುಟಲಂ ಭುಗ್ಗಂ ವೇಲಿತಂ ವಕ್ರ (ಮಿತ್ಯಪಿ) 1 

ಯಜಾವಮಜಿಂಹೆಪ್ರಗುಣ್‌್‌ ಣ ವ್ಯನ್ನೆ (ತ್ವನಿವ, ಗುಣಾಕುಲೌ ||; ೭.೨ 

ಶಾಶ ಸ್ರತ(ಸ್ತು ) ಧ್ರೌಮೋ ನಿತ್ಯಸದಾತನಸನಾತನಾಃ [0 

ಸ್ದಾ ಸ್ತು ಸ್ಪಿರತರಃ ಸ್ಥೆ ಹ ಟ್‌ ಕೂಟು ಪತಯಾ ತು ಯಃ॥ ೭೩ 

ಕಾಲವ್ಯಾಖೀ ಸ) ಕೂಟಿಸ್ಟ ಆ ಸ್ಥಾವರೋ (ಜಂಗಮೇತರಃ) | 

ಚರಿಷ್ಟು ಜಂಗಮಚರಂ ತ ಸಮಿಂಗಂ ಚರಾಚರಂ ls ೭೪ 

ಚಲನಂ ಕಂಪನಂ ಕಂಪ್ರಂ ೦ ಚಲಂ ಲೋಲಂ ಚಲಾಚಲಂ | 

ಚಂಚಲಂ ತರಳಂ (ಚೈವ) ವಾರಿಪ್ಲವ ಪರಿಪ್ಲವೇ | / ೭.೫ 


a Near 15. ರಿ Adjoining, connected 3. c Nearest, next, 
very closely connected 2. dFar, distant 2. e Very far 3. 
Jf Long2. 8 Round, circular, globular, spherical 3. A Uneven, 
undulating, bowed 2. { High, tall 6. j Short, dwarfish 5. 
K Bent, bowed down, humbled 3. 1 Crooked, curved 11. 
77? Straight 3. n Confounded, confused, separated 3. 
೧ Eternal permanant, perpetual 5. p Firm, stable 3. 
gq Unchangable 1. 7 Immovable, without motion 1. 8 Mov- 
able, not stationary 6. 1 Wandering, roaming, trembling, 
shaking 10. 

a ಹತ್ತಿರ ೧೫. ಥಿ ನೇರಿರುವ ೩. 0 ಬಹಳ ಹೆತ್ತಿರವಾದ ೨. 4 ಹತ್ತಿರ 
ವಲ್ಲದ ೨. ಅ ಬಹಳ ದೂರವಾದ ೩. Jf ಉದ್ದವಾದ ೨. ೪ ಗುಂಡಾದ ೩. 
1 ಹಳ್ಳತಿಟ್ಟಾದ ೨. ಗ ಎತ್ತರವಾದ ೬. J] ಗಿಡ್ಡಾ ದ೫. kk ಬಗ್ಗಿ ದಪ. 
| ಸೊಟ್ಟೆ ಯಾಗಿರುವ ಮಿಣ m ನೆಟ್ಟ ಗಿರುವ ೩. ೫ ಚದರಿದ, ಕೆದರಿದ ೩. 
೦ ಯಾವಾಗಲೂ ಇರುವ ೫. 7 ಜ್‌“ ಸ್ಲಿರವಾದ ೩. 0 ಬಹುಕಾಲ ಒಂದೇ 
ಬಗೆಯಾಗಿರುವ ೧. ೫ ಸಂಚರಿಸದಿರುವ ೧. $ ಸಂಚರಿಸುವ ೬. / ಚಲಿಸುವ ೧೦. 


ತೈ ತೀಯೆಕಾ೦ಂಡೆ ೧೬೯ 


ಅತಿರಿಕ್ಕಸ ಕೈಮಧಿಕೋ aದೆ ಢೆಸಂಧಿ(ಸ್ತು) ಸಂಹತಃ |b 


ಭರ್ಫಶಂ eG ಕ್ರೂ ರಂ ಆಕೀ: ನಿಷ್ಣು ರಂದ ೈಢೆಂ la 2೬ 
ಜರಠಂ ಮೂರ್ತಿಮನ್ನೊ; ರ್ತೆಂಡ ಪೆ ಶ್ರವ್ಯ ದ್ಧ ೦ ವ್ರೌಢಮೇಧಿತಂ le’ 
ಪುರಾಣಪ್ರ ತನಪ್ರ ತ್ನ ಪುರಾತನಚಿರಂತನಾಃ' lf ಎಶ 


ಪ್ರತೈಗ್ರೋಭಿನಷೋ ನವ್ಯೋ ನವೀನೋ ನೂತನೋ ನವಃ | 
ನೂತ್ನ(ಶ್ಚ) 8 ಸುಕುಮಾರಂ (ತು) ಕೋಮಲಂ ಮೃದುಲಂ ಮೃದು ih ಪಲ 
ಅನ್ನಗನ್ಸಶ್ಚಮನುಗೇಳನುವ ಪದಂ (ಕ್ಲೀಬಮವ್ಯಯಂ) |] 


ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ (ಸ್ಯಾ) ದೈಂದ್ರಿಯಕ / ಮಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಮತೀಂದ್ರಿಯಂ | ಪ 
ಏಎಕತಾನೋತನನ್ಯವ ತ್ರಿರೇಕಾಗ್ರ್ರಕಾಯನಾ(ವಪಿ) 

(ಅಷ್ಯೇ)ಕಸರ್ಗ ಏಕಾಗ್ರೋ(ಹ್ಯೇ)ಕಾಯನಗತೋ,; (ಪಿ ಚ) 1] ೮೦ 
(ಪುಂಸ್ಯಾ)ದಿಃ ಪೂರೈವೌರನ್ತ್ಯಪ್ರಥಮಾದ್ಯಾ (ಅಥಾಸ್ತ್ರೀಯಾಂ) 1೫ 

ಅಂತೋ ಜಫಘನ್ಯಂ ಸಾ ಕ್ಸ್‌, ತ್ಳುಹಶ್ಚಿ ಮಾಃ ln ಆಣ 
ಮೋ ಘಂ ನಿರರ್ಥಕಂ ೦ ಸ್ಪಷ್ಟಂ ಸು ಟಂ ಪ್ರವ್ಯಕ್ತ ಮುಲ್ಲಣಂ Ip 

ಸಾಧಾರಣಂ (ತು) ಸಾಮಾನ್ಯ 0 ಮೇಕಾಕೀ(ತೈಲಿಕ ಏಕಕಃ | ೮.೨ 


(ಭಿನ್ನಾರ್ಥಕಾ) ಅನ್ಯತರ ಏಕನ್ಸ್ವೋನ್ಯೇತರಾ (ವನಿ) [s 
SS 


a Excessive, great2. b Firmly rooted 2. c Hard 6. 
d Having a definite shape 3. e Improved, grown 3. f Ancient, 
old 5. 8 New, modern 7. h Soft, bland, delicate 4. {Immedi- 
ately 4. j Cognizable by any of the organs of sense, perceptli- 
ble 2. k Imperceptible to the senses 2. 1 Intent upon, 
engrossed in 7. m Original, prior, former, chief, principal ೨. 
n Lowest, last, mean 6. ೦ Vain, empty, fruitless 2. 7 Plain, 
distinct, manifest, public 4. gq Common, ordinary, general 2. 
r Alone, solitary 3. s Different, other ೨. 


a ಹೆಚ್ಚಾ ದ ೨. ಥಿ ಚನ್ನಾಗಿ ತಗಲಿಕೊಂಡಿರುವ ೨. 0 ಗಟ್ಟ ಯಾದ ೬. 

4 ಆಕಾರವುಳ್ಳ ಊತ 9 ಬೆಳೆದ ೩. J ಹಳದು ೫. ೯8 ಹೊಸದು ky 7 ಮೆತ್ತ 

ಗಿರುವ ೪. ಕೂಡ್ಲೆ ೪. J ಇಂದ್ರಿ ಯೆಗಳಿಗೆ ಗೋಚರವಾದ ೨. ಹ ಇಂದ್ರಿ ಯೆ 

ಗಳಿಗೆ ಗೋಚರವಾಗದಿರುವ ೨. 7 ಒಂಡೇ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಚಿತ ತೃವುಳ್ಳ ಒಂದನೆ ಕೀ 

ಹಿಡಿದಿರುವ ಮನಸ್ಸು ೭. mn ಮೊದಲನೆಯ ೫. n ಕಡೆಯದು ಇಚ 

ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲದ ೨. 0 ಪ್ರಕಟವಾದ ೪. ಇ ಅನೇಕ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ 
ಒಂದೇಸಮನಾಗಿ ಸೇರಿರುವ ೨. 7? ಒಂಟಿಯಾದ. 8 ಬೀರೆಯಾದ ೫. 


೧೭೦ ಅಮರೆಕೋ ಶ 


ಉಚ್ಛ್ಚ್ಯಾವಚೆಂ ನೈಕಜಭೇದ A ಮುಚ್ಛಂಡಮೆವಿಲಂಬಿತಂ ಗ ೮೩ 
ಅರುಂತುದ (ಸ್ತು) ಮರ್ಮಸ್ಸೃ ೦ ಗಬಾಧೆಂ (ತು) ನಿರರ್ಗಳಂ ಪ 

ಪ್ರಸವ್ಯಂ ಪ್ರತಿಕೂಲಂ (ಸ್ಯಾ) ದಪಸವ್ಯಮಹಷ್ಠು (ಚ) le ಲ್‌ಛ 
(ವಾಮಂ ಶರೀಶೇ) ಸವ್ಯಂ / (ಸ್ಯಾ) ದಪಸವ್ಯಂ (ತು ದಕ್ಷಿಣಂ) | 

ಸಂಕಟಿಂ (ನಾ ತು) ಸಂಬಾಧೆಂ ಡಿ ಕಲಿಲಂ ಗಹನಂ (ಸಮೇ) |] ೮೫ 
ಸಂಕೀರ್ಣೇ ಸಂಕುಲಾಕೀರ್ಣೇ ) ಮುಂಡಿತಂ ಪೆರಿವಾಪಿತಂ 1k 

ಗ್ರಧಿತಂ ಗ್ರಂಧಿತಂ ದೃಬ್ಧಂ 1 ವಿಸೃತಂ ವಿಸ್ತ್ಯೃತಂ ತತೆಂ [lyn ೮೬ 
ಅಂತರ್ಗತಂ ವಿಸ್ಮೃತಂ (ಸ್ಯಾತ್‌) 7? ಪ್ರಾಪ್ತ ವ್ರಣಿಹಿತೇ (ಸಮೇ) lo 
ವೇಲ್ಲಿತವೇಂ ಖಿತಾಧೊತಚಲಿತಾ ಕಂಪಿತಾ ಥುತೇ [ಗ ೮೭ 
ನುತ್ತನುನ್ನಾ ಸ್ಮನಿಷ್ಟ್ಯೂತ ವಿದೃತಕ್ತಿವ್ನೇರಿತಾ (ಸಮಾಃ) lg 

ಪರಿಕ್ಸೆಪ್ತಂ (ತು) ನಿವೃತಂ r ಮೂಹಿತಂ ಮುಷಿತಾ(ರ್ಥಕಂ) ಟಂ ಆಆ 


ಪ್ರವೃದ್ಧ ಪ್ರಸೃತೇ 1 ನ್ಯಸ್ತನಿಸೃಷ್ಟೇ u ಗುಣಿತಾಹತೇ ly 


ಸಾತಾರಾ 





a Divers, various, of all sorts 2. ಠಿ Quick, hasty 2. 
c Sharp, cutting or exasperating (speech) 2. 4d Unobstructed, 
unrestrained, unimpeded, resistless 2. ಅ Contrary, adverse, 
cross grained, inverted 4. flLeftl. gRightl. A Difficult, 
unsafe, narrow 2. ilImpervious, impenetrable 2. JMixed 


confused, miscellaneous, impure 3. k Shaved, shorn 2. 
1 Tied, bound 3. m Spread, diffused, stretched, expanded 3. 
71 Forgotten 2. ೦ Obtained, gained, procured, acquired, 


caught (as a disease) 2- p Shaken6. 0 Pushed 7. r Thrown 


2. sStolen2. ¢ Full-grown, expanded 2. u Deposited, 
placed 2. y Multiplied 2. 


a ಅನೇಕ ವಿಧವಾಗಿರುವ ೨. ಥಿ ಸಾವಕಾಶವಲ್ಲದ್ದು ೨. 0 ಮರ್ಮವನ್ನು 
ಭೇದಿಸುವ ೨. ಆ ತಡೆಯಿಲ್ಲದ ೨. ಆ ಪ್ರತಿಕೂಲವಾದ ೪. Jf ಮೈಯ್ಯ 
ಎಡಗಡೆ ೧. ೯ ಮ್ಹೌಯ ಬಲಗಡೆ ೧. ಹಡ ಇಕ್ವಟ್ಟಾದ ೨. 1 ಅಶಕ್ಯವಾಗಿರು 
ವದು೨. ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಬೆರೆತುಕೊಂಡಿರುವ ೩. 1 ಬೋಳಿಸಲ್ಪ ಟ್ಟಿ ೨. 


7 ಪೋಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ ೨. 771 ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ೩. 7? ಮರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿ ೨. 
೦ ಹೊಂದಲ್ಪಟ್ಟಿ ೨. )p ಕಬಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಲ್ಲಾಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ ೬. 1 ಮೂಕಲ್ಪಟ್ಟ್ಯ 
ತಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ 7” ಎಸೆಯಲ್ಪಟ್ಟ, ೨° ಕದಿಯೆಲ್ಪಟ್ಟ ೨. +೬ ಹರಡಿದ ೨. 


ಈ 
ಇ ಖಿ 
u ಇರಿಸಲ್ಪ ಟ್ಟ ೨. 7 ಗುಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ ೨. 


ತೈ ತೀಯಕಾಂಡೆ ೧೭೧ 


ನಿದಿಗ್ಗೋಪಚಿತೇ a ಗೂಢಗುವ್ನೇ ರ ಗುಂರಿತರೂಸಷಿತೇ ಲ್‌ 
ದ್ರುತಾವದೀರ್ಣೆೇ 14 ಉದ್ಧೂರ್ಣೋದ್ಯತೇ € ಕಾಚಿತಶಿಕ್ಕಿತೇ lf 
ಘ್ರಾಣಘ್ಯಾತೇ 8 ದಿಗ್ನಲಿಷ್ಟೇ h ಸಮುದಕ್ತೋದ್ದ್ಯೃತೇ (ಸಮೆಲ) [ ೯೦ 
ವೇಷ್ಟಿತಂ (ಸ್ಯಾ)ದ್ವಲಯಿತೆಂ ಸಂವೀತಂ ರುದ್ಧಮಾವೃತಂ | 

ರುಗ್ಧಂ ಭುಗ್ನೇ kc (5ಥೆ)ನಿಶಿತಕ್ಷ್ಟುತಶಾತಾರಿ ತೇಜಿತೇ | ೯೧ 
(ಸ್ಯಾದ್ರಿನಾಶೋನಮ್ಮುಖಂ) ಪಕ್ವಂ ೫ ಶ್ರೀಣಹ್ರೀತೌ (ತು) ಲಜ್ಜಿತೇ!/ 

ವೃತೇ (ತು) ವೃತ್ತವಾವೃತ್ತೌ 0 ಸಂಯೋಜಿತ ಉಪಾಹಿತಃ | p ೯.೨ 
ಪ್ರಾಪ್ಯಂ ಗಮ್ಯುಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯಂ ೧ ಸ್ಫನ್ನಂ ರೀಣಂ ಸ್ರುತಂ ಸ್ತುತಂ |; 
ಸಂಗೂಢಃ (ಸ್ಯಾ) ತೃಂಕಲಿತೋ 5 *ವಗೀತಃ ಖ್ಯಾತಗರ್ಹಣಃ ೯೩. 
ವಿವಿಧಃ (ಸ್ಯಾ) ದೃಹುವಿಧೋ ನಾನಾರೂಪಃ ಪೃಥೆಗ್ವಿಧೆಃ lu | 
ಅವರೀಣೋಧಿಕೃ ಎಶ ೪ (ಸ್ಟಾ) ದವಧ್ವಸ್ಫೋ೯ವಚೂರ್ಣಿತಃ [| ೯೪ 


(ಅನಾಯಾಸಕ್ಕತಂ) ಘಾಂಟಿಂ x ಸ್ವನಿತಂ ಧ್ಹೆರಿತಂ (ಸಮೇ) | yp 


a Increased 2. b Hidden, concealed, secret 2. c Dusty, 
covered with dust 2. d Melted, molten 2. e Drawn into a 
long thread 2. f Suspended in the shikya 2. gSwmelt, 
scented 2. Ah Smeared, anointed 2. 17 Raised, extracted, 
selected 2. J Obstructed, surrounded ೨. k Folded 2. 
1 Sharpened 4. m Ripe, coming toanend 1. n Ashamed 3. 
0 Chosen, selected, accepted 3. 7 Connected, united with 2. 
q Attainable, procurable 3. r Leaking, dropping, trikling 4. 
s Hidden, pushed up 2. t Publicly censured or blamed 2. 
ಚ Multiform, various 4. ೫ Despised, contemned 2. w Pound- 
ed, pulverised 2. x Done without exertion l. y Sounding, 
sonorous 2. 

೧ ಕಡಹಾಕಿದೆ ೨. b ಬಚ್ಚಿ ಡಲ್ಬಟ್ಟಿ ೨. ೧0 ಥೊಳಿ ಮುಂತಾದವು 
ಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟ ೨. ಡೆಕರಗಿದವ೨. ಆ ಉದ್ದವಾಗಿ ಎಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ೨. 
f ಹಗ್ಗದಲ್ಲಿ ನೇತುಹಾಕಿದ ೨. ಲ ಮೊೂಸಿನೋಡಲ್ಪಟ್ಟ ೨. Ah ಬಳಿಯಲ್ಪ ಟ್ಟಿ ೨. 
1 ಮೇಲಕ್ಕೆ ಎತ್ತಲ್ಪಟ್ಟ ೨. ) ಸುತ್ತಲ್ಪಟ್ಟಿ ೫. % ಮುದುರಿದ ೨, ]ಉಜ್ಜಿದ, 
ಹೆರಿತಮಾಡಿದ ೪. 7?? ನಾಶಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬಂದ ೧. n ನಾಚಿಕೆಗೊಂಡ ೩. 
೦ ವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ ೩... 7 ಕೂಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ೨. q ಹೊಂದಲ್ಪಡತಕ್ಕದ್ದು ೩. 
7 ಸೋರಿಹೋದ ೪.  ಅಡಗಿಸಲ್ಪ ಶೈ ಪಿ. ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿ ನಿಂದ್ಯವಾದ ೨. 
ಚ ನಾನಾಪ್ರಕಾರವುಳ್ಳ ೪. ೪ ಧಿಕ್ಕರಿಸೆಲ್ಪಟ್ಟ ೨. 10 ಪುಡಿಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ೨. 
೫x ಆಯಾಸವಿಲ್ಲದೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ೧. ಸದ 


೧೭೨ ಅನಂರಕೋ ಶ 


ಬದ್ದ ಸಂದಾನಿತಂ ಮೂತಮುದ್ದಿತಂ ಸಂದಿತಂ ನಿತಂ la ೯೫ 
ವಿಷ್ಟಕ್ತಂ ಕೃಥಿತಂಥಿ (ಪಾಕೇ ಕ್ಷೀರಾಜ್ಯಹೆವಿಷಾಂ) ಶ್ರಿತಂ 1c 
ನಿಕ್ವಾಣೋ (ಮುನಿವಹ್ನಾ ಡೌ) 0 ನಿರ್ವಾತ (ಸ್ತು ಗತೇಃನಿಲೆಲ) 16 ೯೬ 


ಪಕ್ತಂ ಪೆರಿಣಿತೇ ] ಗೂನಂ ಹನ್ನೇ 8 ಮಿಸಾಢಂ (ತು) ಮೂತ್ರಿತೇ Ip 
ಪುಸ್ಸೇ (ತು) ಪುಹಿತಂ 1 ಸೋಢೇ ಕಾಂತ / ಮುದ್ದಾಂತಮುದ್ದಶೇ Ik ೯೬ 
ದಾಂತ (ಸ್ತು) ದಮಿತೇ 1 ಶಾಂತಶ್ಮಮಿತೇ ೫ ವ್ರಾರ್ಧಿತೇಃರ್ದಿತಃ !/) 


ಜ್ಹಪ್ತ (ಸ್ತು) ಜ್ಞಾಪಿತೇ ೦ ಛನ್ನಶ್ಚಾದಿತೇ ಗ ಪೂಜಿತೇಂಚಿತಃ [0 ೯೮ 
ಪೂರ್ಣ (ಸ್ತು) ಪೂರಿತೇ » ಕ್ಲಿಷ್ಟಃ ಕ್ಲಿಶಿತೇ 5 $ವಸಿತೇ ಸಿತಃ |/ 
ಪು_ಷ್ಟಪ್ಲುಷ್ಟೋಷಿತಾ ದಗ್ಗೇ 1; ತಷ್ಟತ್ತಷ ತನೂಕೃತೇ [ly ೯೯ 


ಲ ಘಾ 
ವೇಧಿತಚ್ಛಿದ್ರಿತೌ ವಿಜ್ಞೇ ೪ ವಿನ್ನವಿತ್ತೌ ವಿಚಾರಿತೇ |» 





a Bound, tied, fixed 6. b Boiled down 2, c Boiled with 
milk and ghee 1. d Blown out or gone out, applied either 
to a fire or a sage, extinct 1. e Without wind, calm 1. 
f Ripe, matured 2. 8 Ejected from the bowels, ೩5 fxces 2. 
೫ Discharged from the bladder, as urine 2. i Cherished, 
nourished 2. j} Suffered, endured 2. kK Come out of, 
produced from, born2. 1 Moderate, self-possessed, self- 
controlled 2. m Pacified, appeased, still, calm 2. n Asked, 
begged, solicited 2. ೦ Reminded 2. p Covered, closed 2. 
q Worshipped, adored, reverenced, honoured 2. r Full, 
filled, complete 2. s Filled with sorrow, grieved 2. 
1 Finished, ended 2, u Burnt, consumed 4. 7 Worn, worn 
away 3. w Pierced with holes 3. x Investigated, examined, 
judged, tried 3. 

a ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟ ೬, Dp ಕುದಿಯಿಲ್ಬಟ್ಟ ೨. €0 ಹಾಲು, ಶುಪ್ತ್ಶ ಅನ್ನ, 
ಇವುಗಳ ಪಾಕ ೧. ಡೆ ಶಾಂತವಾದ (ಯೋಗಿ, ಬೆಂಕಿ, ಮೊದಲಾದವು) ೧. 
€ ಗಾಳಿಹೋದ ೧. 8] ಕಾಲವಶದಿಂದ ಹಣ್ಣಾದ ೨, 4 ಹೇತ, ಸಗಣಿ 
ಹಾಕದ ೨. ಗ ಉಚ್ಚೆಹುಯ್ದ ೨. ] ವೋಷಿಸಲ್ಪ ಟ್ಟಿ ೨. J ಸೈರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ ೨. 
1 ಈಜಿಗೆ ಹೊರಟ ೨. | ತಪಃಕ್ಲೇಶವನ್ನು ಸಹಿಸಿದ.೨. ೫ ಮನಸ್ಸನ್ನು 
ನಿಗ್ರಹಿಸಿದ °° 7) ಪ್ರಾರ್ಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ೨. ೧ ಜ್ಞಾ ವಿಸಲ್ಪ 
ಸಲ್ಪಟ್ಟ ೨. q ಪೂಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ, ೨. yr ಶುಂಬಲ್ಬಟ್ಟ, ಸ ಬ 
1 ಮುಗಿದುಹೋದ ೨. ಬ್ರ ಸುಡಲ ಟ್ಟಿ ೪. ' ೫ ಕೆತ್ತಲ ಟ್ಟ, ೩. ಭುತಕೊರೆ 


೪೨ 


ಯಲ್ಪಟ್ಟ ೩. ೫ ವಿಚಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ೩. 


ತ್ರತೀಯ ಕಾಂಡ ಉತಿತಫ್ಲ 


ನಿಪ್ರಭೇ ವಿರತಾರೋಕ” ೧ ವಿಲೀನೇ ವಿದ್ರುತದ್ರುತ್‌ೌ!ಿಗಿ ೧೦೦ 
ಸಿದ್ಧ್ಧೇ ನಿರ್ವ್ವತ್ತನಿಷ್ಟನ್ನ್‌ ೭ ದಾರಿತೇ ಭಿನ್ನ ಭೇದಿತೌ ld 

ಊತ ಸ್ಯೂತಮುತಂ (ಚೇತಿ ತ್ರಿತಯಂ ತಂತುಸಂತತೇ) |e ೧೦೧ 
(ಸ್ವಾ)ದರ್ಶಿತೇನಮಸ್ವುತನಮಸಿತಮವಚಾಯಿತಾರ್ಚಿತಾಪಚಿತಂ If 
"ವರಿವಸಿತೇವರಿವ? ಸ್ವೀ ತಮುಪಾಸಿತಂ (ಹೋ)ವಚರಿತಂ (ಚ) lg ೧೦೨ 
ಸಂತಾಸಿತಸಂತವ್‌ಕ್ಲಿ ಧೂವಾಯಿತಧೂಪಿತೌ (ಚ) ದೂನ (ಶ್ವ) [pn 

ಹೈಷ್ಟೋ ಮತ್ತಸ್ಮೃಷ್ತಃ ಪ್ರಹ್ನನ್ನಃ ಪ್ರಮುದಿತಃ ಪ್ರೀತಃ |] ೧೦೩ 
ಛಿನ್ನಂ ಛಾತಂ ಲೂನಂ ಕೃತಂ ದಾತಂ ದಿತಂ ಛಿತಂ ವೃಕ್ಷಂ! 

ಸ್ರಸ್ಮಂ ಧ್ವೃಸ್ತಂ ಭ್ರಷ್ಟ ೦ ಸ್ಪನ್ನಂ ಪನ್ನಂ ಚ್ಯುತಂ ಗಳಿತಂ Ik ೧೦೪ 
ಲಬ್ಧಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ವಿನ್ನಂ ಭಾವಿಕಮೂನಾದಿತಂ (ಚ) ಭೂತಂ (ಚ) 1/, 

ಅನ್ನೆ, ಗವೇಷಿತಮೆಪ್ರಿಷ್ಟ ೦ ಮಾರ್ಗಿತಂ ಮೃ ಗಿತಂ [lyn ೧೦೫ 


ಆರ್ದ್ರಂ ಸಾರ್ದ್ರ್ರಂ ಕ್ಲಿನ್ನಂ ತಿಮಿತಂ ಸ್ಮಿಮಿತಂ ಸಮುನ್ನ ಮುತ್ತಂ (ಚ) Iz 
ತ್ರಾತಂ ತ್ರಾಣಂ ರಕ್ಷಿತಮವಿತಂ ಗೋವಾಯಿತಂ (ಚ) ಗುಪ್ತಂ (ಚ) 10 ೧೦೬ 
ಅವಗಣಿತಮವಮತಾವಜ್ಞಾತೇ 5ವಮಾಥಿತಂ (ಚ) ಪರಿಭೂತೇ! p 

ತ್ಯುಕ್ಕಂ ಹೀನಂ ವಿಧುತಂ ಸಮುದ್ಟಿತಂ ಧೂತಮುತ್ಸೃಷ್ಟಂ lg ೧೦೭ 
ಉಕ್ತಂ ಭಾಷಿತಮುದಿತಂ ಜಲ್ಪಿತಮಾ ಖಾತಮಭಿಹಿತಂ ಲಪಿತಂ r 


a Dull, obscure, dim 3. b Liquefied, melted 3. c Ready, 
prepared, accomplished 3. d Cracked, split 3. e Stitched, 
sewn 3. f Worshipped, especially with prostration of the 
body 6. 8 Served, befriended 4. h Heated, dried 5. 
i Rejoiced, delizhted, satisfied 6. jCut, divided 8. &Slip- 
red, fallen, ceypravcd 7. 1 G.irxed, acquired, won 6. 
7? Sougtt4 n Wet, dimn, mo:st, imbued 7. ೦ Preserved, 
sau, polecied 6. p Jepreciaied, undervalued, lightly 
esteemed 5. qgLeft, quitted, abandoned 6. 7 Said, spoken, 
uttered 7. 

೧1 ಕಳೆಕುಂದಿದ೩. ಥಿ ಕರಗಿದ ೩. ಲಂ ನೆರವೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ ೩. ೧ಣಿಸೀಳ 
ಲ ಟ್ರ, ೩. ಅ ದಾರದಿಂದ ಹೊಲಿಯಲ್ಪಟ್ಟ,, ನೆಯ್ದ ೩. Jf ನಮಸ್ಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ ಸಃ 


ಜೃ ಟ್ರ ೪. h ಕಾಯಿಸಲ್ಪ ಟ್ರಿ ೫. i ಸಂತೋಷಪಟ್ರ ೬. 
7 ಕತ್ಕರಿಸ ಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಯ k ಜ Ne ೨  ಕಳಚೆದ ೭. 1 ಹೊಂದಲ್ಪಟ್ಟ ಹ್ಮ 
m ಹುಡುಕ ] ೪. 7 ನೆನೆವ ತೊಯ್ದ ೭. 0 ಕಾಪಾಡಿದ ೬. p ತಿರಸ್ಕೃರಿ 


ಸಲ್ಪಟ್ಟ ೫. 4 “ವಿಡಲ್ಪಟ್ಟಿ ೬. fp ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟ 2 


೧೩೭೪ ಅವುರೆಕೋಶ 


ಬುದ್ಧಂ ಬುಧಿತಂ ಮನಿತಂ ವಿದಿತಂ ಪ್ರತಿಪನ್ನ ಮನೆಸಿತಾವಗಶೇ a ೧೦೮ 
ಊರೀಕ್ಕ ತಮುರರೀಕ್ಕ ತಮಂಗೀಕ್ಸ್‌ ತಮಾಶ್ರು ಡೆ ವ್ರ ತಿಜಾ ತಂ | 

ಜಟ ವಿದಿತಂ ಸಂಶ್ರು ತಂ k UE ತೋಪಗತಂ [ಥಿ ೧೦೯ 
ಈಡಿತಶಸ್ಮಸಣಾಯಿತಪ್ರ aus ಹಪನಿತಾನಿ | 


ಅವಗೀರ್ಣವರ್ಣಿತಾಭಿಮ್ನ, ತೇಳಿತಾನಿ ಸ್ಮುತಾ(ರ್ಧಾ ವ) lc ೧೧೦ 

ಭನ: *ತಚರಿ ಸತಲಿಪ್ತ ಪ್ರ ತ್ಯವನಿತಗಿ ಅತಖಾದಿತಪ್ಪಾ ತಂ! 

ಅಭ್ಯವಪೈ ತಾನ್ಹ ಜಗ್ಗ ಗ್ರಸ ಸ್ಪ ಸಗ್ಗ ಸ್ಥಾಶಿತಂ ಭುಕ್ಕೆ elld ೧೧೧ 

ಪಿಷ ಕ್ಪೋದಿಷ್ಯಪ ವೆ ಸಷ | ವರಿಷ್ಯಸ ಬವಿಷ | ಬಂಹಿಷ್ಠಾ೫ 

(ಶಿವೃಕುದ್ರಾಭೀಪ್ಲಿ pe 'ಧುಪೀದರೆಬಹುಪ್ರ ಕರ್ತಾರ) le ೧೧೨ 
ಸಾಧಿಷ್ಠ ದ್ರಾ ಫಷ ಸ್ಪಷ್ಟ ಗರಿಷ್ಠ ಹ್ರೆ ಸಿಷ್ಠ ಬೃ೦ದಿಷ್ಟಾಃ | 

ks ಢವ್ಯಾಯತಬಹುಗುರುವಾಡುನಬ್ಬ ವೌದಾರಕಾಕಿತೆಯೇ) lf ೧೧೩ 


1 ಇತಿ ವಿಶೇಷ್ಠ ನಿಫ್ನೆವರ್ಗಃ | 


[OS] 


a Known, understood, comprehended 7. b Granted, 
agreed, allowed 11. c Praised, lauded, eulogised 12. d Eaten, 
swallowed 14. ಅಆ Excessively swift 1, most insignificant, 
exceedingly precious or valuable 1, superlatively excellent 1, 
enormously fat or big 1, very much, superabundant 1. 
Sf Very best 1, very longest 1, excessive, extreme 1, very 
weighty or grave 1, very short or low 1, very pleasant 1. 


a ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ೭. ರಿಒಪ್ಬಿ ಕೊಳ್ಳೆಲ್ಲ ಟ್ರೈ ೧೧. ೧ ಹೊಗಳಲ್ಪ ಟ್ರ ೧೨. 
ಣಿ ತಿನ್ನಲ್ಪಟ್ಟಿ ೧೪. ಆಕೆ ಕ್ಲೇಹಿಷ್ಞಾ ದಿ ಶಬ್ದ ಜಳ. ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕ್ರಿಪ್ರಾ ನಿಸಾರರ 


ಅತಿಶಯಾರ್ಥಕ ರೂಪಗಳು ೬. Vi ಸಾಧಿಷಾ ಷ್ಮಾದಿ ಶಬ್ದ ಗಳು ಕ್ರ fe Nt ಬಾಢಾ 
ದಿಗಳಾರರ ಅತಿಶಯಾರ್ಥಕ ರೂಪಗಳು. 


ತೃತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೭೫ 
Il. SNo&cer SNF “_SANKIRNA-VARGA 


ಮೂಲ! ಪ್ರ ಕೃತಿ ಪ ನ್ರತ್ಯಯಾರ್ಧಾದ್ಯೈಸ್ಸಂಕೀರ್ಣೇ ಲಿಂಗಮುನ್ನ ಯೇತ | 


ಟೀಕೆ ॥ ತೆತ್ತ ಸಂಕೀರ್ಣವರ್ಗದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಕೃತಿಪ್ರ ತ್ಯಯಾರ್ಥಾದ್ಯ್ರೈಃ- 
ಪ್ರಕೃತ್ಯರ್ಧ ಪ್ರತ್ಯಯಾರ್ಥ ಮೊದಲಾದುವುಗಳಿಂದ, ಲಿಂಗಂ- 
ಸ್ತ್ರೀಪುನ್ನ ಪುಂಸಕ ಲಿಂಗವನ್ನು, ಉನ್ನ ಯೇತ್‌-. ಊಹಿಸಬೇಕು. 
ಹ್ಯಾಗಂದರೆ: ಪ್ರಕೃತ್ಯರ್ಥಕ್ಕೆ ಸ್ತಂಬಫ್ಲ್ನೆಃ-ಗಜಕ, ಸ್ವಂಬಫ್ನಾ- 
ಕರೇಣುಕ, ಸ್ಮಂಬಫ್ಲೆ೦-ವರಾಹಕುಲಂ. ಪ್ರತ್ಛುಯಾರ್ಥಕ್ಕೆ ಶಾಂತಿಃ 
ದಾಂತಿಃ ಇವು “ಸಿ ಸ್ಕಿಯಾಂ ರ್ತೀ'' ಎಂಬ ಸೂತ್ರಕ ಮುಸಾ ರವಾಗಿ 
“ತಿ? ವ ಪ್ರತ್ಯಯಾಂತಗಳಾದ್ದ ಬಾಡ ಸ್ಕೀಲಿಂಗಗಳು. ಸ್ವ ಷ್ಟ ಮೊದಲ 
ನೆಯ ಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವಂತೆ "ಶಬ್ದಗಳ ರೂಪ ಸಭೇದಸಾಹಚರ್ಯ 
ಗಳಿಂದಲೂ ಲಿಂಗ ನಿರ್ಣಯ ಮಾಡಬಹುದು. 

Meaning. The gender of words in this chapter may be 
ascertained either from their connection or from 
their terminations. 

Example 7. ಸ್ಮಂಬಘ್ನಃ ಗಜಃ (೫೩6೦೧01110), ಸ್ತಂಬಘಳನ್ಟಾ ಕರೇಣುಃ 

ಲ ಟ್‌ ್‌ಾ್‌ ನಸ್ಹಂಬಫ್ಟು ೦ ವರಾಹಕುಲಂ (೧೮೪1೮). 

Example 2. ಶಾಂತಿಃ, ಷಿ ಜಾ ಜಟ 


ಕರ್ಮ ಕ್ರಿಯಾ 0 (ತತ್ಸಾತತ್ಯೆ ಗಮ್ಯೇ ಸ್ಯು)ರಪರಸ್ಪರಾಃ ಗ ೧೧೪ 
(ಸಾಕಲ್ಯಾಸಂಗವಚನೇ) ವಾರಾಯಣಪರಾಯಣೇ | 
ಯದೃಚ್ಛ್ರಾ ನ್ರೈರಿತಾ 1 (ಹೇತುಶೂನ್ಯಾ ತ್ವಾಸ್ಯಾ) ವಿಲಕ್ಷಣಂ le ೧೧೫ 


ಶಮಧ (ಸ್ತು) ಶಮಶ್ಯಾಂತಿ /"ರ್ದಾಂತಿ (ಸ್ತು) ದಮಥೋ ದಮಃ lg 





a Act, deed 2. b Continued, uninterrupted 1. c Reading 
through to the end 2. d Independence, a condition accord- 
ing to one’s own fancy 2. e State or condition for which no 
cause can be assigned, causeless state 1, Jf Tranquillity, 
calmness, peace 3. 8 Self-command 3. 

೧ ಕೆಲಸ ೨. ಶರ ಎಡೆಬಿಡದೆ ಇರುವ ಕೆಲಸ, ಅಥವಾ ಕೆಲಸವುಳ್ಳ ೧. 
೧ ಒಂದು ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣವಾದ ಆಸಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ೨. ಡೆ ಮನಸ್ಸು ಬಂದ 
ಹಾಗಿರ:ವುದು ೨. ಆ ಕಾರಣವಿಲ್ಲದೆ ಹೇಗೋ ಒಂದು ರತಿಯಿಂದಿರುವದು ಮಃ 
J] ಮನೋನಿಗ್ರಹೆ, ಕಾಮಾದಿ ವಿಕಾರವಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆ ೩. 8 ಬಹಿರಿಂದ್ರಿಯ 


ನಿಗ್ರಹ, ತಪಃಕ್ಲೇಶ ಸಹನ ೩. 


೧೩೭೬ ಅಮೊರೆಜೋಶ 


ಅಪದಾನಂ (ಕರ ವೃತ್ತಂ) ೧ (ಕಾಮ್ಯದಾನಂ) ಪ್ರ ಪವಾರಣಂ !ಗಿ ೧೧೬ 
(ವಶಕಿ ಯಾ) ಸಂವನನಂ ೭ ಮೂಲಕರ್ವು (ತು) `ಕಾರ್ಮಣಂ ld 

ವಿಧೂನನಂ ವಿಧುವೆನಂ € ತರ್ಪಣಂ ಮಿ ಪ್ರೀಣನಾವನೇ lf ೧೧೭ 
ಪರ್ಯಾಪ್ಮಿ (ಸ್ಟಾ 3) ತ್ರೆ ತ ರಿತ್ರಾಣಂ ಹಸ್ತವಾರಣ (ಮಿತ್ಯಪಿ) lg 

ಸೇವನಂ ಸೀವನಂ ಸ್ಯಾತಿ ಸೆ ರ್ಪಿದರಃ ನು )ಟಿನಂ ಬಿದಾ ೧೧೮ 


ಆಕ್ರೋಶನಮಭೀಷಂಗ / ಸ್ಪಂವೇದೋ ದನಾ (ನ ನಾ) 1k 

ಸಂಮೂರ್ಛನಮಧಭಿವ್ಯಾಪ್ಮಿ | 'ರ್ಯಾಚ್ಞಾ ಭಿಕ್ಸಾಂರ್ಥನಾರ್ದನಾ 77) ೧೧೯ 
ವರ್ಧನಂ ಛೇದನೇ$ (ಧೆ ದ್ವೇ) /ಃ ಆತ ಸಳ ಜರೆ! | 

ಅಪ್ಭಚ್ಛ ನ 0 (ಮಥಾ) ಮ್ಮಾ ಯಸ್ಸಂಪ್ರದಾಯಃ ೫ ಕ್ಷಯೇ ಕ್ರಿಯಾ 1 ೧೨೦ 

ಗ್ರ ಕ ಗನ ಹೇ 7" ವಶಃ ಸಾಂತ್‌ Ky ರಕ CE ಸ 1 Mg ಕೃಣೇ FY 


pc N 


aA deed done in the past 18. b Giving in hope of a 
return 1. c Subduing by magical charms or drugs 1. 
d Machination with roots 2. e Beating, as a carpet 2. 
J Satisfaction given or received 3. 8 Protection, shelter 3. 
h Sewing, stitching 3. i Splitting, tearing, breaking 3. 
J Abusing, reviling, cursing 2. & Feeling, pain, agony 2. 
1 Uniform or universal, expansion or permeation 2. m Begg- 
ing, asking 4. n Cutting, dividing 2. ೦ Delighting, gratify- 
ing 3. p Holy tradition 2. Gq Perishing, wasting, decreas- 
ing 2. r Seizing, comprehending 2. s Willing, wish, 
desire 2. 8 Nourishing, protecting 2. u Sounding, roaring 2. 


a ಪೊರ್ಮಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕಾರ್ಫ ೧. ಥಿ ಭಲಾವೇನೆಯಿಂದ ಕೊಡುವದು ೧. 
೧ ಮಣಿಮಂತೌ್ರೌ .. ಧಾಧಿಗಳಿಂದ ನಾ ಒಧೀನಮಾಡಿಕೊಳ್ಳು ವದು ೧. ಈಡೆ ಮೂಲಿಕೆ 
ಮುಂತಾದವುಗಳಿಂದ ಮಾಡುವ ನಸೃಂಭನಾದಿ ಪ ತ್ರಯೋಗ ೨. 6 ಕೊಡಹು 
ವುದು ೨. 8 ತೃಪ್ತಿಹೊಂದಿಸುವಿಕೆ ೩. ೯ ಕೊಭುವುದಕ್ಕೆ ಉದ್ಯುಕ್ತ ನಾದವ 
ನನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದು ೩ ೩. 1 ಹೊಲಿಯುವುದು ೩. / ಒದೆದು ಹೋಗು 
ವುದು ೩. 7 ಕೋಪದಿಂದ ರೇಗುವಕೆ ೨. % ಸುಖ ದುಃಖಾದಿ ವಿಷಯವಾದ 
ಮಾನಸಿಕಾನುಭವ ೨. / ವ್ಯಾಪಿಸುವಿಕ ೨. ೫ ಬೇಡುವಿಕೆ ೪. 7 ಕತ್ತರಿ 
ಸುವಿಕೆ ೨. ೦ ಇಷ್ಟಮಿತ್ರಾದಿಗಳನ್ನು ಉಪಚರಿಸುವಿಕೆ ೩. ೫ ಪರಂಪರಾಗತ 
ವಾದ ಪಡ್ಚ ತಿ ೨. q ಕಟ್ಟು ಹೋಗುವಿಕೆ .೨. r ಹಿಡಿಯುವದು ೨. 
5 ಇಚ್ಛೆ ೨. 1 ರಕ್ಸಿಸುವದು ೨° ಭಜ ಮೊರೆಯುವಿಕೆ ೨. 


ತೃತೀ ಯಕಾಂಶತ ೧೭೩೭ 


ವ್ಯಥೋ ವೇದೇ ಇ ಪಚಾ ವಾಕೇ ಗ) ಹವೋ ಹೊತ್‌ £€ ವರೋ ವೃತ್‌ೌ!!4 ೧.೨೨೧ 
ಓಷಃ ಪ್ಲೋಷೇ ಆ ನಯೋ ನಾಯೇ)/ ಜಾನಿರ್ಜೀರ್ಣೌ € ಭ)ಮೋಭ ವಾ!) 
ಸ್ಫಾತಿರ್ವ್ವದ್ದೌ 1 ಪ್ರಧಾ ಖ್ಯಾತೌ / ಸ್ಪೃಷ್ಟಿಃ ಪ್ಪ 1 ಸ್ಪವಸ ಮೇ IJ] ೧೨೨ 
ವಿಧಾ ಸಮೃದ್ಧ 1m ಸ್ಫರಣಂ ಸ್ಟುರಣೇ ಣ ಪ್ರಮಿತೌ ಪ್ರಮಾ !ಂ 

ಪ್ರಸೂತಿ ಪ್ರಸವೇ p ಶ್ಟ್ಯೋೋತೇ ಪ್ರಾಘಾರಃ 0 ಕ್ಲ್ಷಮಥಃ ಕ್ಲಮೇ lr ೧೨೩ 
ಉತ್ಸರ್ಮೊೋ;ತಿಶಯೇ $ ಸಂಧಿಃ ಶ್ಲೇಷೇ / ವಿಷಯ ಆಶ್ರಯೇ [4 

ಶ್ರೆಮಾಯಾಂ ಕ್ಷೇವಣಂ ೪ ಗೀರ್ಣಿರ್ಗಿರೌ | ಗುರಣಮುದ್ಯಮೇ x ೧.೨೪ 
ಉನ್ನಾಯ ಉನ್ನಯೇ y ಶ್ರಾಯಶ್ವ $ಯಣೇ 2 ಜಯನೇ ಜಯಃ 0a 
ನ:ಗಾದೋ ನಿಗದೇ ದರಿ ಮಾಡೋ ಮದ ೧೧ ಉದ್ರೇಗ ಉದ್ದ ಮೇ" ೧.೨೫ 


a Piercing 2. b Cooking 2. c Sending for, calling 2. 
d Selecting, choosing 2 e Burning, consuming 2. f Causing to 
conform, guiding:2. ೯ Growing old, decaying, going to ruin 
2. hWhitling, gyration, going round 2. 1 Growing, increasing 
2. J Fame, celebrity 2. ಹ Touching, contact 2. 1Oozing, 
dripping, leaking 2. m Fullness, prosperity 2. n Tremulus 
motion 2. ೧ True perception, true knowledge 2. 7 Bringing 
forth young 2. 0 Sliding, slipping 2. r Becoming weary or 
fatigued 2. Excellence, superiority 2. t Union, Junction 2. 


u Refuge, asylum 2. y Throwing, impelling, inducing 2. 
w Swallowing 2. x Effort 2. y Raising, lifting up ; inference 
2. 2 Refuge, protection 2. aa Conquest, victory 2. 


bb Distinct utterance 2. cc Pride, intoxication 2. dd Fluctua- 
tion, uneasinese 2. 

೧ ತೊತು ಸೊರೆಯುವಿಕೆ .೨. ಔ ಅಡಿಗೆ ೨. ೧ ಕರೆಯುವಿಕೆ ೨. 
1 ವರಿಸುವಿಕೆ.೨. ಆ ಸುಡುವುದು ೨. 8] ಹೊಂದಿಸುವುದು, ನೀನ ೨ €ಮಪ್ಪು 
ಶಿಧಿಲವಾಗುವಿಕೆ ೨. ಸುತ್ತುವಿಕೆ ೨. 1 ಹೆಚ್ಚುವಿಕೆ.೨. _? ಹೆಸರುವಾಸಿ ೨. 
1 ಮುಟ್ಟುವಿಕೆ ೨. 1 ನೋರುವುದು ೨. ೫೫ ತುಂಬಿರುವಿಕೆ.೨. ಗಣ ಅದಿರು 
ವದು ೨. 0 ಯಥಾರ್ಥಜ್ಞಾನ೨. ೫ ಹೆರುವಿಕೆ ೨. ಊಂ ತುಳುಕುವಿಕೆ.೨. 
7. ಬಳಲುವಿಕೆ ೨. (6 ವೆಂಲ್ಮೆ.೨. 1 ಸೇರುವಿಕೆ ೨. ಬ ಅವಲಂಬ, ಆಸರೆ ೨. 
೪ ಎಸೆಯುವಿಕ್ಕೆ ನೂಕುವಿಕೆ ೨. 1) ನುಂಗುವಿಕೆ .೨. 2 ಉದ್ಯೋಗ ೨. 
y ಮೇಲಕ್ಕೆ ಎತ್ತುವೆದು,, ಊಹಿಸುವದು ೨. 2 ಅವಲಂಬಿಸುವಿಕೆ ೨. 
೧ ಗೆಲ್ಲುವಿಕೆ ೨, bb ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ನುಡಿಯುವಿಕೆ ೨. ೦ ಗರ್ವವು ೨. 
44 ಭಯದಿಂದಾದ ಕಳವಳ ೨. 

12 


೧೭೮ ಅಮರಸೋ ಶ 


ವಿಮರ್ದನಂ ಪರಿಮಳೇ ೧ ಆಭ್ಯುಪಪತ್ತಿರನುಗ್ರಹೇಃ |b 


ನಿಗ್ರಹೆ (ಸ್ಮದ್ವಿರುದ್ದ ಸ್ಟಾ) ದಭಿಯೋಗನ್ಮಭಿಗ್ರೃಕಾಃ ld ೧೨೬ 
ಮುಷ್ಟಿಬಂಧ(ಸ್ತು) ಸಂಗ್ರಾಹೋ 6 ಡಿಂಬೇ ಡಮರವಿಪ್ಲವ” lf 

ಬಂಧೆನಂ ಪ್ರಸಿತಿಶ್ಸ್ಯಾರ 2 ಸ್ಫರ್ಶಃ ಸೃಷ್ಟೋಪತಷ್ಕರಿ 1 | ೧೨೭ 
ನಿಕಾರೋ ವಿಪೃಕಾರ (ಸ್ಸ)? ದಾಕಾರ(ಸ್ಮಿ ್ಗ)ಂಗ ಇಂಗಿತಂ | ) 
ಪರಿಣಾಮೋ ವಿಕಾರೇ (ದ್ವೇ ಸಮೇ) ವಿಕೃತಿವಿಕ್ರಿಯೇ [| Ze ೧.೨೮ 
ಅಪಹಾರ(ಸ್ತ)ಪಚಯ / ಸ್ಪಮಾಹಾರಸ್ಸಮು ಚ್ಚ ಯಃ |r 

ಪ್ರತ್ಯಾಹಾರ ಉವಾದಾನಂ ಣ ವಿಹಾರ(ಸ್ತು)ಪರಿಕ್ರಮಃ [lo ೧೨೯ 


ಅಭಿಹಾರೋತಭಿಗ್ರಹೆಣಂ 0 ನಿರ್ಣಾರೋಚಭ್ಯವಕರ್ಷಣಂ lg 
ಅನುಹಾರೋ$ನುಕಾರ(ಸ್ಸ್ಯಾ) 7 (ದರ್ಥಸ್ವ್ವಾಪಗಮೇ) ವ್ಯಯಃ [ls ೧೩೦ 
ಪ್ರವಾಹ(ಸ್ತು) ಪ್ರವೃತ್ತಿ (ಸ್ಟಾ) ಕ ತ್ರವಹೋ (ಗಮನಂ ಬಹಿಃ) lu 


a Pounding perfumes, fragrance 2. b Promoting, favour, 
help 2. c Suppressing, disccuntenancing 1. 4 Exertion, attack, 
a charge2. e Clenching thefist, seizing witha grip 2. f Afiray, 
conflict 3. ¢ Binding, confining 3. h Feeling pain 3. i Doing 
evil 2. 7 Sign, gesture, indication of sentiment 3. 1 Traunsfor- 
mation, change of form4. 1Stealing 2. m Collection, 
assemblage 2. n Taking back, restraining the organs of 
sense, witholding 2. ೦ Roaming about or walking for 
pleasure 2. p Seizing, robbing 2. q Rooting up, removing 
2. r Imitation, resemblance 2. 5 Expense, waste 1. + Stream, 
torrent, food 2. u Going out or forth, exit 1. 

a ಗಂಧ ದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ಕುಟ್ಟು ವಿಕೆ, ಸುಗಂಧದ್ರವ್ಯ ೨. ಹ ಹಿತವನ್ನು 
ಮಾಡುವದು ೨೨. ೧ ಅನುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ನಿರುದ್ಧವಾದದ್ದು, ಅಹಿತವನ್ನು ಮಾಡುವದು೧. 
d ಕಲಹಕ್ಕೆ ಕರೆಯುವದು ೨. ಆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಹಡಿದುಕೊಳ್ಳುವದು ಗತೆ ಕೊಳ್ಳೆ 
ವೊದಲಾದ ದೇಶೋವದ್ರವ ೩. 8 ಕಟ್ಟುವಿಕೆ ೩. ೫1 ಸಂತಾಪ ಪಡುವ ೩. 
1 ಅಪಕಾರ ಮಾಡುವಿಕೆ ೨. / ಅಭಿವ್ರಾಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಗೊಳಿಸುವ ಜೇಪ್ಟೆ ಪೂ 
% ಒಂದು ಬಗೆಯಾಗಿದ್ದದ್ದು ಮತ್ತೊಂನು ಬಗೆಯಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸುವದು ೪. 
1 ಕದಿಯುವದು ೨. 1 ಬೇರೆಬೇರೆ ಇರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಜೊತೆಗೊಳಿಸು 
ಏಕೆ. ೨. 7 ವಿಷಯಗಳ ಜಿಸೆಯಿಂದ ಕಣ್ಣು ಮೊದಲಾದ ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು 
ಹಿಂದಿರುಗಿಸುವಿಕೆ ೨. ೦ ಸುಖವಾಗಿ ತಿರುಗಾಡುವಿಳೆ ೨. p ಎದುರಾಗಿ ಹಿಡಿ 
ಯುವಿಕೆ ೨. ೧ ಈಚೆಗೆ ತೆಗೆದುಹಾಕುವಿಕೆ ೨. » ಸರಿಹೋಲುವಿಕೆ .೨. $ ಖರು 


೧. 8 ನೀರು ಮುಂತಾದ್ದು ಹರಿಯುವದು ೨. ಬ ಹೊರಕ್ಕೆ ಹೊರಡುವಿಕೆ ೧. 


ವಿಯಾವೋ ವಿಯಮೋ ಯಾವೋ ಯಮಸ್ಸಂಯಾಮಸಂಯವರೌ 14 ೧೩೧ 
ವರ್ಷ ತಟ (ಸ್ಸ್ಯಾ) ರಿ ಜ್ಞಾಗರ್ಯಾ ಜಾಗರಾ (ದ್ವಯೋಃ)! 

RR ಪ್ರತ್ಯೂಹ (ಸ್ಯ) d ದುಪಮ್ನೊ €5 (ಸ್ರಿಕಾಶ್ರಯೇ) le 
ನಿರ್ಧೇಶ ಉಪಭೋಗಸ್ಸ್ಯಾ)) ತೃರಿಸಿರೃಃ ಪರಿಕೈಯಾ lg 


ವಿಧುರಂ(ತು) ಪ್ರವಿಶ್ಲೇಮೋ h *ಜಿಪ್ರಾಯಶ್ನ ೦ದ ಆಶಯ [|] ೧೩೩ 
ಸಂಕ್ಷೇವಣಂ ನಮಸನಂ / ಪರ್ಯವಸ್ಥಾ ವಿರೋಧನಂ ಹ 

ಪರಿಸರ್ಯಾ ಪರೀಸಾರ (ಸ್ಟಾ)! ದಾಸ್ಯಾ(ತ್ಹಾ) ಸನಾ ಸ್ಲಿತಿಃ ln ೧೩.೪ 
ವಿಸ್ತಾರೋ ವಿಗ್ರಹೋ ವ್ಯಾಸ ಗ (ಸ್ಸ ತು ಶಬ್ದಸ್ಯ) ವಏಸ್ತರಃ !0 
(ಸ್ವಾ)ನ್ಮರ್ದನಂ ಸಂವಹೆನಂ 0 ವಿನಾಶ (ಸ್ಟಾ) ದದರೃನಂ lg ೧೩೨ 
ಸಂಸ್ಕವ (ಸ್ಟಾ) ತ್ರರಿಚಯಃ / ಪ್ರಸರ(ಸ್ತು) ವಿಸರ್ಪಣಂ 15 

ನೀವಾಕ(ಸ್ತು) ಪ್ರಯಾಮ (ಸ್ಟಾ)! ತ್ಸನ್ನಿಧಿಃ ಸನ್ಸಿಕರ್ಷಣಂ [ಬ ೧೩೬ 


a Cessation 6. b Incantation to injure or destory 1. 
c Waking, vigilance 2. dHindrance, obstacle, impediment 
3. e Support, a trellis for creepers 1. f Enjoyment, use 2. 
8 Walking about, running to and fro, creeping 2. h Separa- 
ting, parting 2. i Opinion, intention, idea, thought 3. 
J Abridgment, contraction 2. k Enmity, hostility 2. 
1 Wandering, roaming 2. m Being, existence, stay 3. n Spread- 
ing, extension, vastness 3. ೦ Amplification of sound 1. p Rubb- 
ing, touching, grinding 2. q@ Peidition, ruin, destruction 2. 
r Acquaintance 2. 5s Proceeding, guing forward, speading 2. 
t Eagerness to possess valuavles 2. uPioximity, presence 2. 


ಆ ಸಾಕುಮಾಡಿ ನಿಲ್ಲಿಸುವದು ೬. ಥಿ ಕೆೊಲ್ಲುವದಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಮಂತ್ರ, 
ತಂತ್ರ ಪ್ರಯೋಗ- ಮಾಟ ೧. ೮ ಗಸ ಶಿನೆ' ತಿ. ಡೆ ಅಡ್ಡಿ ೫೩. ಈ ಸಮಾಪನ 


ಹಲ್ಲಿರುವ ಅವಲಆಬ ೧. ರ್ರ ಭೊೋಗಸುವಎಕೆ ೨೨ ಜ್ಞ ಸುತ್ತಿಬರುವು2' ೨. 
ಡಿ ಅಗಲುವಿಕೆ ೨. / ಮನೋಭಾವ ೩. ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಮಾಡುವಿಕೆ ಸಂಗ್ರಹಿ 
ಸುವಿಕೆ೨ಎ. ಹ ಪ್ರಕಛಟಸುವುದು೨. (1 ಸಂಚಾರ೨. ೫ ಇರುವಿಕೆ ೩. 


n ಕರಿದಾಗಿರುವದನ್ನು ಹಿರಿದಾಗಿ ಮಾಡುವುದು ೩. ೧ ಶಬ್ದಸಂಬಂಧವಾದ 
ವಿಸ್ತಾರ ೧. ಶ ಹಿಸುಕುವಿಕೆ.೨. ಆ ಕಾಣಿಸದೆ ಇರುವುದು ೨. 7 ಗುರುತು 
ತಿಳಿದಿರುವುದು ೨. ಈ ಹೆರಡಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ೨. $ ಹೆಚ್ಚು ಬೆಲೆಯುಳ್ಳ ಧಾವ್ಯಾದಿ 
ಗಳಲ್ಲಿ ಆದೆಸಾತಿಶಯೆ ೨. ಜಃ ಸಮರಾಷವಾಗಿಲುವಿಳಿ ೨. 


ಅಮರಸಳೋೊಳಪ 


ತ್ನ 
ಟಿ 
೦ 


ಲವೋಭಿಲಾಮೋ ಲವನಂ 0 ನಿಷ್ರಾವಃ ಪವನಂ ಹವಃ (6 

ರ)ಸ್ತಾವ (ಸ್ಟ್ಯಾನಿ ದವಸರ 0 ಸ್ಪೃಸರನ್ಸೂತ್ರವೇಷ್ಟನಂ ld ೧೩೭ 
ಜನ (ಸ್ಟ್ಯಾಿ ದುಪಸರಃ € ಪ್ರಸರಪ್ರಣಯ್‌ೌ (ಸಮಃ?) (1 

ಧೀಶಕ್ತಿ) ನಾಷ್ಟ ಮೋಃ(ಸ್ರೀತು) ೯ ಸಂಕ್ರಮೋ ದುರ್ಗಸಂಚರಃ [1/1 ೧೩೮ 
ಪ್ರತ್ಯುತ್ತ್ರ ಮಃ ಪ್ರಯೋಗಾರ್ಧಃ ಃ 1 ಪ್ರಕ್ರಮ್ಮ(ನ ಇ್ಯ)ದುಪಕ್ರಮಃ | j | 
(ಸ್ಟಾ) ದಭ್ಯಾದಾನಮುದ್ಧಾತ ಆರಂಭ 4 ಸ್ಪುಂಭ್ಞ ಭ್ರೂ ಮಸ್ತರಾ |Z ೧೩೯ 
ಪ್ರತಿಬಂಧಃ ಪ್ರತಿಷ್ಟಂಭೋ ೫ ತವನಾಯ್ನಸ್ತು)ನಿಯಾತನಂ !೫ 

ಉ ಪೆಲಂಭಸ್ಥೃನುಭವ ೦ ಸ್ಪಮಾಲಂಭೋ ವಿಲೇಪನಂ lp ೧೪೦ 
ವಿಪ್ರಲಂಭೋ ವಿಪ್ರಯೋಗೋ 0 ನಿಲಂಭ(ಸ್ಕ)ತಿಸರ್ಜನಂ 1 


ಟೆ 5 


~~ 


ಹಾ ನತ ನಾನ ಚಾ ಚಾಹ ಸವಾ ನಾ ತತ ಅಲಾನ್‌ ನಾ ಜು ಇಷ ನಂಜ ಅ ವಂ ಇಂ ವ. 


a Cutting, plucking, reaping 3. p Winnowing 3. 
c Opportunity, occasion 2. d The winding of thread 2. 
e Pregnancy of cattle in general 2. f Friendly or fond 
regard 2. ¢ Talent, intellectual ability 1. Ah Difficult 
progress, making way through almost impervious passes, the 
means of effecting such a passage, a causeway or bridge 2. 
i Making others follow in ones foot-steps 2. j Proceeding, 
beginning 2. Kk Preparation, preliminary proceeding 3. 
1 Haste, preciptation 2. m Insurmountable obstacle 2. 
n Overthrowing 2. ೦ Acquisition, observation. perception 2. 
p Smearing, rubbing with ointment 2. gq Separation, disunion, 
quarrel 2, r The means of winning over others 2. 


a ಕುಯ್ಯುನಿಕೆ, ಛೇದಿಸುವಿಕೆ ೩. ಧಾನ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ತೂರುವಿಕೆ ೩. 
ಆ ಸೂಚನೆಗೆ ತ ಶೆ ಸಮಯ ೨. 0 ನೇಯಿಗೆಯವರು ನೂಲು ಸುತ್ತುವ ಒಂದು 
ರೀತಿ೨. ಆ ದನದ ಮೇಲೆ ಗೂಳಿ ಹಾರುವಿಕೆ .೨. J! ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸು 
ವಿಕೆ೨. 9 ಗ್ರಹಣಧಾರಣ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ೧. ಈ ಹೊಳ್ಳೆ ಕಂದಕ, ಬೆಟ್ಟ 
ಮುಂತಾದ ದುರ್ಗಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ದಾಟುವ ಕಟ್ಟಿ, ಸೇತುವೆ RE: 
ಗಮನ ಸಾಧನಗಳು, ದುರ್ಗವನ್ನು ಕಡೆ ಹಾಯುವಿಕ”೨. "1 ತಾನು ವಡೆಸಿದ 
ಷಯವನ್ನು ಇತರರಲ್ಲಿಯೂ ಆಚರಣೆಗೆ ತರುವಿಕೆ ೨. J ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಮೊದಲು 
ಮಾಡುವದು .೨. ಹಿ ಪೀಠಿಕೆ೩. / ಆತುರಪಡುವಿಕೆ ೨. 1m ಕಾರ್ಯ ವಿಘಾ 
ತವು ೨. | ಕೆಳಕ್ಕೆ ಕೆಡಹುವಿಕೆ .೨. ೦ ಸಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ತಿಳಿಯುವಿಕೆ ೨. 
7 ಬಳಿಯುವಿಕೆ, ಮೆತ್ತುವಿಕೆ ೨. q ಸ್ಕಿ (ಪುರುಷರ ವಿರಹ .೨. ಇತರರನ್ನು 
ಸ್ದಾ ಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವ ಉಪಾಯ 2೨. 


ತೃತೀ ಯಂಜಾಂಡೆ ೧೮೧ 


ವಿಶ್ರಾವ(ಸ್ತು) ಪ್ರವಿಖ್ಯಾತಿ ೧ ರವೇಕ್ಟ್ಸ್ಯಾ ವ್ರತಿಜಾಗರಃ !? ೧೪೧ 
ನಿಷಾಶನಿಪರೌ ಪಾಠೇ 0 ಶೇಮಸ್ನೇವತೌಸನಮುಂದನೇ !d 

ಆದೀನವಾಸೃವೌ ಕ ಶೇ ವಮ. ಳಕೇ ಸಂಗಸಂಗವತೌಾ | f ೧೪.೨ 
ಅನ್ಮೀಕ್ಷಣಂ ವಿಚಯನಂ ಮಾರ್ಗಣಂ ಮ್ಚ ಗಣಾ ಮ್ಳೃ ಗಃ |€ 

ಪರಿರಂಭಃ ಪರಿಷ್ಠಂಗಸ್ಸಂಶ್ಲೇಷ ಜಟ 1p” ೧೪೩ 
ನಿರ್ರರ೯ನಂ(ತು) ನಿಧ್ಯಾನಂ ದರ್ಶನಾಲೋಕನೇಕಣಂ !? 

ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ನಿರಸನಂ ಪ್ರತ್ಯಾದೇಶೋ ನಿರಾಕ್ಕತಿಃ | 7 ೧೪೪ 


ಉಪಶಾಯೋ ವಿಶಾಯ (ಶ್ಚ ಪರ್ಯಾಯಶಯನಾರ್ಧಕ) 1 
ಅರ್ತನಂ( ಚ) ಖುತೀಯಾ(ಚ) ಹ್ರೀಣೀಯಾ (ಚ ಘ್ರಣಾರ್ಥಕಾಃ) 171 ೧೪೫ 
(ಸ್ಯಾ)ವ್ತ ೂತ್ಯಾಸೋ ಏಸರ್ಯಾನೋ ವ್ಯತ್ಯಯ([ಶ್ಚ ) ವಿಪರ್ಯಯೇ [ym 


ಪ ಪರ್ಯಯೋಜತಿಕ್ರನ ಮ (ಸ್ತ ಸ್ಮಿ)ನ್ನ ತಿವಾತ ಉವಾತ್ಯಯಃ |]? ೧೪೬ 
(ಪ್ರೇಷಣಂ ಯತ್ಸಮಾಹೊಯ ತತ್ರ ಸ್ಯಾ) ತ್ರ ತ್ನತಿಶಾಸನಂ o 
(ಸ) ಸಂಸ್ತಾವಃ (ತ ತುಷು ಯಾ ಸು ತಿಭೂಮಾದ್ದಿ ೯ಜನೆ ನಾಂ) 17 ೧೪೭ 





a Fame, celebrity 2. b Careful attention 2. c Reading, 
study, perusal 3. d Moisture, damp 3 e Distress 
affliction 3. f Assemblage, meeting, confluence, attach- 
ment 3. ಅ Search, exploration ೨. h Embrace 4. 1 Sighf, 
seeing, vision, View ೨. J Rejection, explusion 4. & Sleep- 
ing by turns 2. 1 Dislike, disgust 3. 7m Inverted or retro- 
gerade order, contrariety 4. n Transgression, violation 4. 
೦ Statute, command 1. p Praising by hymns, that part of a 
place of sacrifice in which Brahmans recite the Vedic 
hymns 1. 

a ಅಧಿಕವಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ೨. b ಎಚ್ಚ ರಿಕೆ೨. ೭ಹಿದುವಿಕೆ೩. 0 ಒದ್ದೆ 
ಮಾಡುವುದು ೩. i ರಾಗದ್ದೇಷಾದಿಗಳಂದ ಆದ ದುಃಖದ Fi ೩ 
7 ಕೂಡಿಕೆ ೩. 8 ಹುಡುಕುವುದು ೫. ಹ ಅವ್ರ ಕೊಳ್ಳು ವುದು ೪. ನೋಡು 
ವಿಕೆ ೫. ) ತಿರಸ್ಪರಿಸುವಿಕೆ ಛ. 1 ಬು ಮೇಕೆ aa ವಿ. 
1 ಮನಸ್ಸು ಕೋಸಿ ಹೋಗುವಿಕೆ, ದಯೆಯಿಂದ ಅನುತಾಪ ಪಗೊಳ್ಳು ವಿಕೆ ಮಿ. 
71 ಬದಲಾವಣೆ ೪. n ಕಟ್ಟ ಳೆಯನ್ನು ಮಾರುವುದು ೪. ೦ ಭೃತ್ಯರನ್ನು 
ಕರೆದು ಶೀಗೆಮಾಡು ಒಟು ಜ ಹೇಳಿ ಕಳುಹುವುದು ೧. ೫ ಯಜ್ಞ ಗಳಲ್ಲಿ 
ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಮಾಡುವ ಸ್ತೊ, ತ್ರ, ಸ್ತೋತ್ರಮಾಡುವ ಸ್ಥಳ ೧. 


೧೮೨ ಅವೇುರಳೊೋ ಶಶ 


(ನಿಧಾಯ ತತ 8 ಯತ್ರೆ ಕಾನ್ಸೇ ಕಾಷ್ಮಂ ನ) ಉ ದ್ರೃವಃ! 


ವ ಸಂಬಪ್ಲೆ (ಸು) ಸ್ಮ ಸಖ (ನ್ಲಂಬೋ ಶೀನ ನಿಹನ್ಯತೇ) 1p ೧೪೮ 
ಆವಿಧೋ (ವಿಧ್ಯತೇ ಯೇನ ಖಿ C (ವಿಷ್ಟ ಪ್ರ ಮೇ) ವಿಘುಃ!ld 
ಉತ್ಪಾರ(ಶ್ವ) ನಿಕಾರ (ರ್ವ ದ್‌ ಧಾನ್ಯೋತ್ಸೋಪಣಾರ್ಥಕ್‌್‌) le ೧೪೯ 


ನಿಗಾರೋದ್ಲ್ದಾರನವಿಕ್ತಾವೂ(ದ್ದಾ ಶಹಾ (ಸ್ತು “ಬಜಿಣಾದಿಷು) |) 
ಆರತ್ಯವರತಿವಿರತಯ ಉವರಾಮೇ € (ವಾಸ್ತ್ರಿಯಾಂ ತು) ನಿಷ್ಭೇವಃ I ೧೫೦ 
ನಿಷ್ಯೂತಿರ್ಶಿಸ್ಟೀವನ ನಿನ್ನೀವನ (ಮಿತ್ಯೈಭಿನ್ನಾ ನಿ) |) 

ಜವನೇ ಜೂತಿ 1 ಸ್ಪಾತ(ಸ್ಪ)ವಸಾನೇ(ಸಸ್ರಾ) ಗದಧ) ಜ್ವರೇ ಜೂತಿ೯l ೧೫೧ 
ಉದಜ (ಸ್ತು ಶು ಕ್ರೇರಣಿ 1 ಮಕರಣಿ (ರಿತ್ಯಾ ಇದಂ ಸಶ್ಯಾಮೇ) [772 

(ಗೋತ್ರಾ ೩. 3ಸ್ಮಸ್ಯ ಬ್ಬ ೦ದಮಿ)ತೌ ) ಪಗವಕಾ(ದಿಕಂ) Il 72 ೧೫.೨ 
ಆಪೂಪಿಕಂ ಾಷು. ಲಕ (ಮೇೀವಮಾದ್ಯಮಜೀತನಾಂ) lo 


ಮಾನಾ ಬಾ ಅ ಇ ಸಾ SS ಸತಾಸಪಾಸಕಾಣಸಖಖಪಾಣಾಜಾಣಣಾಗಾ 


a Carpenter's bench, or plank on which he works 1, 
b Hoe or sickle 2. c Gimlet, 63111 1. dA solid or cubel. 
e Winnowing 2. f Swallowing I, spitting, vomiting 1, 
belching 1, coughing 1. 8 Ceasing, stopping, coming to an 
end4. Ah Spitting out, 7೦೮೦117೦ 4 iSwifiness 2 jTermina- 
tion, concius.on, end 2 1: Fover 2. 1 Driving cattle 1. 


1m Abuse, rxeviling 1. 72 1020 ೩5 an aflix of patronymics 1. 


o Kaas ೩೧ ೩೧ affix to the name of any class of inanimate 
things 1. 

a ಮರಕಲನಕಾ ಗಿ ಇಟ್ಟು ಕೊಂಡಿರುವ ಮರ ವಟಿ ಡಿ ಎಂಬ ಅಡಿ 
ತುಂಡು೧. ಿ ಹೆರಲು ಮುಂತಾದ್ದಮ್ನು ಅಗೆಯುವ ಸಾಧನ ೨. € ತೂತು 
ಕೊರೆಯುವ ನಾಧನ೧. ಡೆಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಅಗಲ ಉದ್ದಗಳು ಸರಿ 
ಯಾಗಿ, ಉಬ್ಬು ತಗ್ಗು ಗಳಿಲ್ಲದೆ ಇರುವಂ ಧಾದ್ದು ೧. 0 ಧಾನ ವನ್ನು ತೂರಿ 
ರಾಶಿಮಾಡುವಿಕ್ಕೆ ಕಾಳನ್ನು ರಾಶಿಯಮೆ(ಲಕ್ಸೆ ಎರಚುವಿಕೆ ೨. 1 ನುಂಗುವಿಕೆ, 
ಓಕರಿಕೆ, ತೇಗುವಿಕ್ಕೆ ಉಬ್ಬಳಿಕೆ ೪, ಲನ ಮಯದ ೪. ಗಿ ಉಗುಳುವಿಕೆ೪. 
1 ಬೇಗಬೇಗ ಹೋಗುವಿಕೆ ೨. ) ಕೆಲಸದ ಕೊನೆ ೨. ಹ ಜ್ವರವು ೨. 1ದನ 
ಗಳನು ಮವ್ರೇರಿಸುವುವು೧ ೫?) ಬಯ್ಯ್ಯುಪುಮ ೧. ೫] ಗೋತ್ರ ಪ್ರತ್ಯಯಾಂತ 
ಗಳಾದ Rss ಶಬ್ದಗಳ ಮೇಲೆ ಅವರ ಗುಂವು ಎಂಬ ಅರ್ಧೆದಲ್ಲಿ 
ಟಪಗವಕ, ಗಾರ್ಗಕ, ಇತ್ಯಾದಿ ಶಬ್ದರೂಪಗಳು ಹುಟ್ಟು ತ್ತವೆ ೧. ೦ ಪ್ರಾಣಿ 
ವ್ಯತಿರಿಕ್ಕಗಳಾದ ಅಪೂಪ, ಶಷ್ಟ್ರುಲ್ಕಿ “ಮುಂತಾದವುಗಳ ಸಮೂಹದಲ್ಲಿ ಆಪೂಸಿಕ, 
ಶಾಷ್ಟ್ರುಲಿಕ, ಇತ್ಯಾದಿ ರೂಪಭೇದಗಳು ಹುಟ್ಟು ತ್ತವೆ ಇ. 


ತ್ರೈ ತೀಯೆಕಾಂಡೆ ೧ಲತಷ್ಲಿ 


(ಮಾಣವಾನಣಂ ತು) ಮಾಣವ್ಯಂ a (ಸಹಾಯಾನಾಂ) ಸಹಾಯತಾ 1ರ ೧೫೩. 
ಹಲ್ಯಾ (ಹೆಲಾನಾಂ) 0 ಬ್ರಾ ಹ್ಮ್ಮಣ್ಯ ಬಾಡಬ್ಯೇ 0 ವ ಜನ್ಮನಾಂ) Id 

(ದ್ವೆ € ಪರ್ಶುಕಾನಾಂ ಪ್ಸೃಷಾ ನಾಂ) ವ ಮಾರ್ಶೈಂಸ ಷ್ಹ್ಯ(ಮನುಕ್ರ ಮಾತ್‌) le 
(ಖಲಾನಾಂ) ಖಲಿನೀ ಖಲ" (ಅವ್ಯಥೆ' ಮಾನುಸ್ಯಕಂ (ನೃ ಣಾಂ) lo 
ಗ್ರಾಮತಾ ಜನತಾ ಧೂಮ್ಯಾ ಪಾಶ್ಯಾ ಗಳ್ಳಾ (ಪೃಥಕ್ರೃಥಕ್‌) Ip ೧೨೫ 
(ಅನಿ) ಸಾಹೆಸ್ರಕಾರೀಷವಾರ್ಮಣಾಥೆರ ಹಾ(ದಿಕಾ) ¥ 


| ಇತಿ ಸಂಕೀರ್ಣ ವರ್ಗ 





aA number ೦೫% ೦7೯ 1. DA number of assistants or 
allies 1. c A number of ploughs 1. dA number of Brahmins 
2. eA number of rib bones 1, a collection of Vedic hymns 
1. fA number of threshing-floors 2. ¢A number of 7೧07 1. 
hA group of villages 1, ೩ number of people 1, a cloud of 
smoke 1, a bundle of ropes 1, a number of necks 3. 
i Thousands 1, ೩ heap of dried cow-dung cakes 1, a collection 
of armour 1, ೩ collection of incantations 1. 


a ಹುಡುಗರ ಗುಂಪು ೧. b ಹ ಗುಂಪು ೧. ೧ ನೇಗಿಲ 
ಗುಂಪುಣ. ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮ! ಣರ ಗುಂಪು ೨. ಪಕ್ಕ ಎಲುವುಗಳ ಗುಂಪು ೧, 
ಪ ಷ್ಟ ಗಳೆಂಬ ಯಜ್ಞ ಆ ಸ್ತೋತ್ರ (| ಸಮೂಹವು ೧. ಕಣ 
ಗಳ ಗುಂಪು ೨. ೮ "ಮನುಷ್ಯರ ಗುಂಪು ೧. ಹ ಕ್ರ ಮವಾಗಿ ಹಳ್ಳಿ ಗಳ, ಜನಗಳ್ಳ 
ಹೊಗೆಗಳ್ಳ ಹೆಗ್ಗಗಳ, ಕುತ್ತಿಗೆಗಳ ಗುಂಪುಗಳು nd 1 ಸಾವಿರಗಳ ಗುಂಪು, 
ಬೆರಣಿ ರಾಶಿ ಕವಚಗಳ ಗುಂಪು, ಅಥರ್ವ ಮಂತ್ರಗಳ ಗುಂಪು ೪. 


೧೮೪ ಅಮೆರೆಕೋಶ 
II. ನಾನಾರ್ಥ ವಗೆ್ಗ-NANARTHA-VARGA. 


ಮೂಲ! ನಾನಾರ್ಧಾಃ ಕೇತನಿ ಕಾಂತಾದಿವರ್ಗೇಷ್ಟೇವಾತ್ರ ಕೇರ್ತಿತಾಃ | 
ಭೂರಿಪ್ರಯೋಗಾ ಯೇ ಯೇಷು ಪರ್ಯಾಯೇಷ್ವನಿ ತೇಷು ತೇ | 

ಟೀಕೆ | ನಾನಾರ್ಧಾಃ-ಅನೇಕಾರ್ಥಗಳುಳ್ಳ, ಕೇಪಿ ಏವ-ಕೆಲವು ಪದಗಳು 
ಮಾತ್ರ ಕಾಂತಾದಿ ವರ್ಗೇಷು-ಕಾಂತ್ಕ, ಖಾಂತೆ, ಗಾಂತ್ಕ ಮುಂತಾದ 
ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ, ಅತ್ರ-ಇಲ್ಲಿ, ಶೀರ್ತಿತಾಃ-ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಯೀ-ಯಾವ 
ಶಬ್ದಗಳು, ಯೇಷು-ಯಾವ ಅರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ಭೂರಿ ಪ್ರಯೋಗಾಃ- 
ಪ್ರಚುರವಾದ ವ್ರಯೋಗವುಳ್ಳವುಗಳೋ, ಶೇ_-ಅಂತಹೆ ಶಬ್ದಗಳು 
ತೇಷು-ಆ ಅರ್ಧೆಗಳೆಲ್ಲಿಯೊ, ಪರ್ಯಾಯೇಷ್ಟಪಿ.ಅವುಗಳ ವರ್ಯಾಯ 
ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲಿಯೂ, ಕೀರ್ತಿತಾಃ-ಹೇಳಲ್ಪ್ಬಟ್ಟವೆ. 

Meaning. This chapter is composed of homonymous words 

arranged in the order of their terminal syllables. 


(ಆಕಾಶೇ ತ್ರಿದಿವೇ) ನಾಕೋ 4 ಲೋಕ (ಸ್ತು ಭುವನೇ ಜನೇ) lb ೧೫೭ 
(ಸದ್ಯೇ ಯಶಸಿ ಚ) ಶ್ಲೋಕ ೧ (ಶೃರೇ ಖಡ್ಸೇ ಚ) ಸಾಯಕಃ !4 
ಜಂಬುಕ್‌್‌ (ಕ್ರೋಷ್ಟುವರುಣೌ) ಆ ಪೃಥುಕೌ (ಚಿಪಿಟಾರ್ಭಕೌ) ॥್ರಓ ೧೫೮ 


ಆಲೋಕ (ದರ್ಶನೋಡ್ಯೋತ್‌್‌) 2 (ಭೇರೀಪಟಹೆ)ಮಾನಕ್‌ 1 
(ಉತ್ಸಂಗಚಿಹ್ನಯೋ)ರಂಕಃ 1 ಕಳಂಕೋಂ; (ಕಾಪವಾದಯೋಃ) |) ೫೯ 
ತಕ್ಷಕೋ (ನಾಗವರ್ಧಕ್ಕೋ) 4 ರರ್ಕ (ಸ್ಪಹಿಕಸೂರ್ಯಯೋಃ) | 





a Heaven, sky, Svarga (paradise). b.The world, a division 
of the universe, mankind, people. cA verse, stanza, fame. 
d Arrow, sword. e Jackal, Varuna (Neptune). f Rice wetted, 
parched and flattened, infant, child. g Sight, view, light. 
h Kettle-drum, tabor. i Thigh, mark, spot 7 Spot, blemish, 
defamation. % The name ofa principal Naga or serpent, ೩ 
carpenter. (1 Crystal, the sun. 


a ಗಗನ್ಕೆ ಸ್ಫರ್ಗ. ಥಿ ಸ್ವರ್ಗಾದಿ ಜನ. ೭ ಪೆದ್ದ, ಕೀರ್ತಿ. ಡೆ ಬಾಣ, 
ಕತ್ತಿ. € ನರಿ, ವರುಣನು. Jf ಅವಲಕ್ತಿ, ಮಗು. ೬ ನೋಡುವಿಕೆ, ಬೆಳಕು. 
೫ ಭೇರಿ, ತಮಟಿ. ; ತೊಡೆ, ಗುರುತು. J] ಗುರುತು, ಅಪವಾದ. % ಒಂದು 
ಹಾವು, ಬಡಗಿ. 1 ಸ್ಪಟಕ್ಕ ಸೂರ್ಯ. 


ವಾ 


ತ್ರತೀಯೆಕಾಂಡ ೧೮೫ 


(ಮಾರುತೇ ವೇಧಸಿ ಬ್ರಥ್ಟೆೇ ಪುಂಸಿ) ಕಃ ಇ ಕಂ(ತಿರೋ$ಂಬುನೋಕ) lb ೬೦: 
(ಸ್ಯಾ) ತ್ರುಲಾಕ (ಸ್ತು ಚ್ಛಧಾನ್ಯೇ ಸಂಕ್ಷೇವೇ ಭಕ್ತಸಿಕ್ಕಕೇ) lc 


(ಉಲೂಕೇ ಕರಿಣಃ ಪುಜಮೂಲೋವಾಂತೇ ಚ) ಸೇಚಕಃ [6 ೧೬೧ 
(ಕವಂಂಡಲೆ ಚ) ಕರಕಃ 6 (ಸುಗತೇ ಚ) ವಿನಾಯಕಃ | Ff 
ಕಿಷ್ಟು(ರ್ಹಸ್ತೇ ವಿಶಸ್ತೌ ಚ) 8 (ಶೂಕಕೀಟೀ ಚ) ವೃತ್ಚಿಕಃ |) ೧೬೨ 


(ಪ್ರತಿಕೂಲೇ) ಪ್ರತೀಕ (ಸ್ಟಿಷ್ಟೇಕಡೇಶೇ ತು ಪುಂಸ್ಕಯಂ) ! ; 
(ಸ್ಟಾ)ದ್ಧೂತಿಕಂ (ತು ಭೂನಿಂಬೇ ಕತ್ತೃಣೇ ಭೂಸ್ತೃಣೇಸಿ ಚ) |? ೧೬೩ 
(ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಿಕಾಯಾಂ ಚ ಘೋಷೇ ಚ) ಕೋಶಾತಕ್ಕ ಸಿ (ಥೆ ಕಟ್ಟಲೇ 


ಸಿತೇ ಚ ಖದಿರೇ) ನೋಮವಲ್ಪ ್ಧ1(ಸ್ಪ್ಯಾದಥೆ ಸಿಲ್ಲಕೇ ॥ ೧೬೪ 
ತಿಲಕಲ್ಫೇ ಚ) ಪಿಣ್ಯಾಕೋ 17 ಬಾಹ್ಮೀ ಕಂ (ರಾಮಶೇಪಿ ಚ) ೫ 
(ಮಹೇಂದ್ರಗುಗ್ಗು ಲೂಲೂಕವ್ಯಾಳಗ್ರಾಹಿಷು) ಕೌಶಿಕಃ ಓಂ ೧೬೨ 


a Air or wind, Brahma, the sun, man. b Head, water. 
c Shrivelled or blighted or empty grain, abridgement, a grain 
of boiled rice. d Owl, root of an elephant’s tail. ಆ Water 
pot, pipkin, ೩ crane or heron. f Buddha, Ganesha. 8 Cubit, 
span. AA stinging caterpillar, scorpion. i Opposition of 
hostility, ೩ limb or portion of the body. j The plant Justicia 
paniculata, lemon grass (Andropogon schoenanthus), broom 
grass. Kk The snake-gourd plant, the plant Achyranthes 
aspera. 1A gourd or pumpkin plant, the tree Mimosa 
catechu. m Sediment of seed, ೦11 cake. n Assafatida, ೩ Balkh 
(or Tartar) horse, saffron. ೦ Indra, a fragrant gum, Owl, 
snake-charmer. 


a ಗಾಳಿ, ಬ್ರಹ್ಮ ಸೂರ್ಯ, ಪುರುಷ. ಥಿ ತಲೆ ನೀರು. ೦ ಜಳ್ಳು, 
ಸಂಕ್ಷೇಪ, ಅನ್ನದ ಅಗಳು. ಡೆ ಗೂಬೈ, ಆನೆಯ ಬಾಲದ ಬುಡದ ಸಮಾಪ. 
€ ಕಮಂಡಲ, ಪಕ್ತಿ ವಿಶೇಷ. "ಬುದ್ಧ, ವಿಫ್ಲೇಶ್ವರ. 2 ಮೊಳ, ಗೇಣು. 
1 ಮುಳ್ಳು ಹುಳ, ಚೇಳು. 1 ಪ್ರತಿಕೂಲವಾದದ್ದು, ಅವಯವ.  ನೆಲಬೇವ್ರು 
ಕಾಚಿಹುಲು, ಹಂಚಿ ಹುಲ್ಲು. ಹ ಪಡವಲಗಿಡ, ಔಡಲಗಿಡ. 1 ಕುಂಬಳಗಿಡ್ಕ 
ಬಿಳಿಯ ತಾರೆಗಿಡ. 77 ತದುಕಿನ ಧೂಪ, ಎಳ್ಳುಪಿವ್ಬಿ. ಗ ಹಿಂಗು, ಬಾಹೀಕ 
ದೇಶದ ಕುದುರೆ, . ಕುಂಕುಮಕೇಸರಿ. ಂ ಇಂದ್ರ, ಗುಗ್ಗುಳ, ಗೂಬೈ 


೧೮೬ ಅಮರೆಕೊ ೀಶ 


(ರುಕ್ತಾ ಪಶಂಕಾಸ್ಟಾ)ತಂಕ a (ಸ್ಸ್ವಲ್ಪೇಪಿ) ಹುಲ್ಲಕ(ಸ್ಟಿ ಷು) [0 


ಜೈವಾತ್ಮಕ(ಶೃಶಾಂಕೇಪಿ) ೮ (ಖುರೇಷ್ಯಶ್ನಸ್ಯ) ವರ್ತಕಃ 4 ೧೬೬ 
ಬ್ರ ದರ J NER 

(ವ್ಯಾಮ್ರೇಷಿ) ಪುಂಡರೀಕೋ (ನಾ) € (ಯವಾನ್ಯಾಮಪಿ) ದೀಪಕಃ lf 

ಸಾಲಾವೃಕಾಃ (ಕಪಿಕ್ರೋಷ್ಟುಶ್ವಾನಃ) 8 (ಸ್ಪರ್ಣೇಪಿ) ಗೈೆರಿಕಂ 7 ೧೬೭ 

(ಪೀಡಾರ್ಥೇನಿ) ವ್ವಳೀಕಂ (ಸ್ಯಾ) £ ದಳೀಕಂ (ತ್ರಪ್ರಿಯೇಃನೃತೇ) ly 

(ಶೀಲಾನ್ಸೆಯಾ)ವನೂಶೇ (ದ್ವೇ) Je ಶಲ್ಪೇ (ಶಕಲವಲ್ಪಲೇ) ||7 ೧೬೮ 


(ಸಾಫ್ಟ ಶತೇ ಸುವರ್ಣಾನಾಂ ಹೇಮ್ನು ರೋಭೂಷಣೆ ಹಲೇ ! 
ದೀನಾರೇಪಿ ಚ) ನಿಷ್ರೋ( ಸ್ತ್ರೀ) m ಕಲ್ವೋ(ಸ್ತ್ರಿ ಶಮಲೈ ನಸೋಃ ೧೬೯ 
ದಂಭೇಪ್ಯಥೆ) ೫ ಹಓಿನಾಕೋ(ಸ್ರ್ರೀ ಶೂಲಶಂಕರಧನ್ವನೋಃ) lo 
ಧೇನುಕಾ (ತು ಕರೇಣ್ವಾಂ ಚೆ) p (ಮೇಘಜಾಲೇಪಿ) ಕಾಳಿಕಾ ly ೧೭೦ 
ಕಾರಿಕಾ (ಯಾತನಾಕೃತ್ಯೋಃ) r ಕರ್ಜಿಕಾ (ಕರ್ಣಭೂಷಣೇ | 





a Sickness, affliction, fear. b Small, mean, insignificant, 
poor. c Moon, long-lived. d Horse’s hoof, an earth worm. 
e Tiger, the elephant of the south-east point f The seed of 
bishop’s-weed, cummin-seed. g Monkey, jackal, dog. A Gold, 
variegated, parti-coloured. i Grief, falsehood, shame. j Any- 
thing disagreeable, falsehood % Natural disposition, lineage. 
1 A piece, a garment of bark (worn by hermits). mA weight 
of gold equal to 8,640 guliganji, gold, an ornament for the 
breast, a coin (Greek doenarion) n Sediment, impurity, sin, 
pride. 0 A weapon for stabbing or piercing, the bow of 
Siva. p Female elephant, cow. QA collection of clouds, 
Siva’s sakti (Kall). 7 Pain, torment, doing. 


a ರೋಗ ತಾಪ, ಭಯ. ಗಿ ಸ್ವಲ್ಪ, ಹಗರಣ್ಕ ಕುದ್ರ. € ಚಂದ್ರನು 
ಆಯುಷ್ಕ್ಮಂತ. ad ಕುದುರೆಯ ಗೊರಸು, ಒಂದು ತರದ ಮಣ್ಣು ಹುಳು. ಅ ಹುಲಿ, : 
ದಿಗ್ಗಜ. Jf ಓಮುಕಾಳ್ಕು ಜೀರಿಗೆ. 8 ಕೋತಿ, ನರಿ, ನಾಯಿ. ಗ ಚಿನ್ನ, 
ಧಾತು. 8 ದುಃಖ, ಸುಳ್ಳು, ನಾಚಿಕೆ. ಇಷ್ಟವಲ್ಲದ್ದು, ಸಟಿ, ಹ ಸ್ವಭಾವ, 
ಹುಲ. / ತುಂಡ್ಕು ನಾರುಶೀರೆ. ೫೫ ನೂರೆಂಟು ಸುವರ್ಣ (ತೂಕದ ವಿಶೇಷ) 
ಚಿನ್ನ, ಎದೆಯಲ್ಲಿ ಧರಿಸುವ ಒಡವೆ, ಒಂದು ತರದ ನಾಣ್ಯ. 7; ಮಲ, ಪಾಪ, 
ಗರ್ವ. ೦ ತಿವಿಯುವ ಆಯುಧ್ಯೆ, ಶಿವನ ಬಿಲ್ಲು.  p ಹೆಣ್ಣಾನೆ, ಹೆಸು. 
4 ಮೇಘಗಳ ಗುಂಪು, ಶಿವಶಕ್ತಿ. ತೀವ್ರವಾದ ವೇದನೆ, ಮಾಡುವಿಕೆ. 


ತೃತೀಯೆ ಕಾಂಡ ಎಲಿ 


ಕರಿಹೆಸ್ತಾಂಗುಳೌ ಹದ್ದಬೀಜಕೋಶ್ಯಾಂ ತ್ರಿಷೂತ್ತರೇ) [೧ ೧೭೧ 
ಬ್ಭಂದಾರಕ್‌ (ರೂಪಿಮುಖ್ಯಾ) bಿ ವೇಶೇ (ಮುಖ್ಯಾನ್ಯಕೇವಲಾಃ) le 
(ಸ್ವಾಡ್ಜಾಂಭಿಕಃ) ಕೌಕ್ಟುಟಕೋ (ಯಶ್ಚಾದೂರೇರಿತೇಕ್ಷಣಃ) ಗಡ ೧೭.೨ 
ಲಾಲಾಟಕಃ (ಪ್ರಭೋರ್ಧಾವದರ್ಶಿೀ ಕಾರ್ಯಾಕ್ಷಮಶ್ಚೆ ಯಃ) le 
(ಭೂಭೃನ್ತಿತಂಬವಲಯಚಕ್ರೇಷು) ಕಟಿಕ್ಕೋ(ಸ್ತಿಯಾಂ) [| ೧೭೩. 
(ಸೂಚ್ಯಗ್ರೇ ಹುದ್ರಶತ್‌ ಚ ಲೋಮಹರ್ಷೆೇ ಚ) ಕಂಟಿಕಃ !€ 
| ಇತಿ ಕಾಂತಾಃ | 

ಮಯೂಖ(ಸ್ಲ್ವಿಟ್ಟಿರಜ್ವಾಲಾ) % (ಸ್ಪಳಿಬಾಣ್‌ೌ) ಶಿಲೀಮುಖೌ || ೧೭೪ 


ಶಂಖೋ (ನಿಧೌ ಲಲಾಟಾಸ್ಟಿಕಂಬೌ) 7 (ನ ಸ್ತ್ರೀಂದ್ರಿಯೇಪಿ) ಖಂ [Ze 
(ಫೈಣಿಜ್ವಾಲೇ ಅಪಿ) ಶಿಖೇ/ 
| ಇತಿ ಖಾಂತಾಃ [| 


(ಶೈಲವೃಕ್ತೌ) ನಗಾವಗೌ |) ೧೭೫ 


a Ear-ring or trinket for the ear, the tip of an elephant’s 
proboscis, the pericarp of a lotus. b Handsome, chief, a 
deity. c Pre-eminent, foremost, single, alone. dA coxcomb, 
a persistent importunate beggar. ೮ Aun attentive servant, Or 
one who anticipates his master’s wishes from his countenance, 
an idler. f Theside ofa hill, bracelet, army. 8 Pointofa 
needle, insignificant enemy, horripilation. A Splendour, ray, 
flame i Bee, arrow. JA number equal to 100 billions, 
temple or temporal bone of the face, conch. & The senses, 
sky. 1Ray, flame, scalp-lock. m 38111, tree. 


a ಕಿವಿಯೊಡವೈ ಆನೆಯ ಸೊಂಡಿಲ ತುದಿ, ತಾವರೆಯ ನಡುವಿರುವ 
ದಿಂಬು. ಗಿ ಚಲುವಾದವನು, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದದ್ದು, ದೇವತೆ. ೭ ಪ್ರಧಾನವಾದದ್ದು, 
ಇತರವಾದ, ಒಂಟಿ. ಡೆ ಡಾಂಭಿಕನು, ದೂರದ ವರಿಗೆ ನೋಟಿವಿಲ್ಲದವನು. 
ಅ ಅರಸಿನ ತಾತ್ರರ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿದವನು, ಕೆಲಸವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲಾರದವನು. 
) ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲು, ಕಡಗ ನೈನ್ಯ. ೯8 ಸೂಜಿಯ ಕೊನೆ, ಅಲ್ಪನಾದ ಹೆಗೆ 
ಕೋಮಾಂಚ. ಗಡ ಕಾಂತಿ, ಕರಣ, ಉರಿ. ತುಂಬಿ, ಬಾಣ. / ಒಂದು 
ವಿಧಿ, ಹಣೆಯಮೂಳ್ಕೆ ಶಂಖ. % ಚಕ್ಷುರಾದೀಂದ್ರಿಯಗಳ್ಳು ಆಕಾಶ. 
1 ಕಿರಣ, ಉರಿ, ಜುಟ್ಟು . m ಬೆಟ್ಟ, ಗಿಡ. 


೧೮೮ ಅಮರೆಕೋ  ಶ 


ಆಶುಗೌ (ವಾಯುವಿಶಿಖೌ) ಇ (ಶರಾರ್ಕವಿಹೆಗಾಃ) ಖಗಾಃ |b 
ಪತಂಗೌ (ಪಕ್ಷಿಸೂರ್ಯೌ ಚ) ೭ ಪೂಗಃ (ಕ್ರಮುಕಬ್ಬಂದಯೋಃ) A ೧೬೬ 


(ಪಶವೋಪಿ) ಮೃಗಾ 6 ವೇಗಃ (ಪ್ರ ವಾಹಜವಯೋರಪಿ) lf 


ಪರಾಗಃ (ಕೌಸುಮೇ ರೇಣೌ ಸ್ತಾನೀಯಾದೌ ರಜಸ್ಯನಿ) ಟೊ ೧೭೭ 
(ಗಜೇಪಿ) ನಾಗಮಾತಂಗಾ ಡಿ ವವಾಂಗ(ಸ್ತಿಲಕೇಪಿ ಚ) 1; 
ಸರ್ಗ(ಸ್ಸೃಭಾವನಿರ್ಮೋಕನಿಶ್ಚಯಾಧ್ಯಾಯಸೃಷ್ಟಿಷು) Ny ೧೭೮ 
ಯೋಗ್ಗ(ಸೃನ್ನ ಹನೋಪಾಯಧ್ಯಾನಸಂಗತಿಯುಕ್ಕಿಷು) 1 
ಭೋಗ(ಸ್ಸುಖೇ ಸ್ಟ್ರಾ ಪ್ರೀದಿಭೃ ತಾವಹೇಶ ಸ ಫಣಕಾಯಯೋ) ||) ೧೭೯ 
(ಚಾತಕೇ ಹೆರಿಣೇ ಸಿ ಸಾರೆಂಗ(ಶ ಬಲೇ ತ್ರಿಷು) 17 
(ಕವ್‌ ಚ)ಪ್ಲ್ಸವಗ ೫ (ಶ್ಯಾಪೇ) ತ ಭಿಷಂಗಃ (ಪ ರಾಭವೇ) lo ೧೮೦ 
(ಯಾನಾದ್ಯಂಗೇ) ಯುಗಃ (ಪುಂಸಿ) » ಯುಗಂ (ಯುಗ್ಮೇ ಕೃತಾದಿಷು) lg 

a Wind, arrow. ರಿ Arrow, sun, bird. c Bird, sun. 


ಣಿ Areca-nut, heap or multitude. ಅ Quadruped, deer, Mriga- 
shira, the fifth lunar asterism. f Stream, speed. 8£ Pollen or 
farina of a flower, a fragrant powder used after bathing. 
h Snake, elephant, outcaste (pariah). iSectarian mark on the 
forehead, outer corner of the eye. j Nature or natural dis- 
position, abandoning or letting go, certainty, a chapter, 
creation. ಓ Preparation, a means, a mode of devotion by 
which union with god is supposed to be obtained, joining, 
an expedient. 1 Enjoyment, nourishing or, cherishing, a 
snake’s expanded hood, a snake’s body. m The chataka bird 
(Cuculus melanoleucus), deer, variegated. n Monkey, frog. 
0 Curse, calumny. pAyoke. gPair, couple, an age or 
period of time. 

a ಗಾಳಿ, ಬಾಣ. ಥಿ ಬಾಣ್ಕ ಸೂರ್ಯ, ಪಕ್ಷಿ. ೭ ಹೆಕ್ಕಿ, ಸೂರ್ಯ. 


ಡೆ ಅಡಕೆ, ಗುಂಪು. ಪಶು, ಹುಲ್ಲೆ ಮೃ ಗಶಿರವೆಂಬ ನಕ್ಷತ್ರ. ' ಪ್ರವಾಹ, 
ಬೇಗ. 8£ ಹೊವಿನೆಲಿರುವ ದೂಳು, "ಸ್ವಾ ಉದ ಹಿಟ್ಟು, ಮುಂತಾದ ದೂಳು. 
ಜು 
ಗ ಹಾವು, ಆನೆ ಹೊಲೆಯನು. | ಹಣೆಯ ಬೊಟ್ಟು , ಕಡೆಗಣ್ಣು. 7 ಸಹಜ 
ಗುಣ, ಬಿಡುವದ್ಳು ದಟ, ಗ ಗೃಂಥೆಭಾಗ, ನಿರ್ಮಾಣ. ಹ ಸನ್ನಾ ಹ, ಸಾಧನ್ಕ 
ಧ್ಯಾನ, ಸೇರುವಿಕೆ, ಯುಕ್ತಿ. "7 ಅನೆಂದ ಿ ಸ್ತ್ರೀ ಮುಂತಾದವರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವಿಕೆ, 
ಹಾವಿನಹೆಡೆ, ಹಾವಿನ ಮೆ. mn ಚಾತಕಪ ng ಜಿಂಕೆ ಹಲವು ಬಡ ವುಳ್ಳ ದ್ದು ಹ 
11 ಕೋತಿ, ಕಪ್ಪೆ. ೦ ಶಪಿಸುವದ್ಕು ತಿರಸ್ಕಾರ ಬಂಡಿಯ ನೊಗ. ಜೂತೆ 
ನು ರೆ. p q 
ಕಾಲವಿಶೇಷ. 


ತೃತೀಯ ಕಾಂಡ ಎಲಿ 


(ಸ್ಪರ್ಗೇಷುಪಶುವಾಗ್ರಜ ತ್ರದಿಬಕ್ಟ್ರೀತ್ರ ಫೃಣಿಭೂಜಲೇ | ೧೮೧ 
ಲಕ್ಷ ಕಿದೃಷ್ಟಾ ಕಿ ಸ್ರೀಯಾಂಪುಸಿ ಸಾ a ರ್ಲಿಂಗಂ (ಚಿಹ್ನೆ ಶೇಫಸೋಃ) 1b 
ಶೃಂಗಂ (ವಾ ಧಾನ್ಯಸಾನ್ವೋಶ್ಚ) ೧ ವರಾಂಗಂ (ಮೂರ್ಥಗುಹ್ಯಯೋಃ)!4 
ಭಗ್ಧಶ್ಚೀಕಾಮಮಾಹಾತ್ರ ;ನೀಕ್ಯಯತ್ನಾ ರ್ಕಕೀರ್ತಿಷು) le 


|| ಇತಿ ಗಾಂತಾಃ || 


ಪರಿಘಃ (ಪರಿಭಾತೆಟಸ್ರೈಲ) 8 *ಸೋಫೋ (ಬೃಂದೇಂಭಸಾಂ ರಯೆಲ) lg 
(ಮೂಲ್ಯ ಪೂಜಾವಿಧಾ) ವರ್ಮೊ ಗ (೦ಹೋದುಃಖವ್ಯಸನೇ?) ಷ್ಠಘಂ |] 
(ತ್ರಿಷ್ಟಿ ನಲ) ಲಘುಃ 

| ಇತಿ ಘಾಂತಾಃ | 


ಕಾಚ (ಶ್ರಿ ಕ್ಯಮೃದ್ಧೆ ಜೆ €ದದ್ಭ ಗು ಬಿಜ) | ೧೮೪ 
(ವಿಪರ್ಯಾಸೇ ವಿಸ್ತರೇ ಚ) ಪ್ರಪಂಚಃ/ (ಪಾವತಿ ಶುಚಿಃ | 


a Arrow, cow, speech, thunder-bolt, quarter (of the 
compass), eye, ray of light, the earth, water. b A mark, penis. 
c Chief or principal, summit, peak of a mountain, a born. 
d Head, pudendum. 0 Fortune, wish or desire, greatness, 
might, exertion, sun, fame, the six kinds of wealth, puden- 
dum muliebre. f Slaughter, a club with an iron ferule. 
8 Flock, flood. hk Price, worship. i Sin, sorrow, gambling. 
J Object of desire, not heavy. 8 The strings of a balance, 
glass or china ware, a disease of the eyes. 1 Upside down 
೦೯ reverse, extent. 


a ಸ್ವರ, ಬಾಣ, ಪಶು, ನುಡಿ, ಸಿಡಿಲ್ಕು ದೆಸೆ, ಕಣ್ಣು, ಕಿರಣ, ಭೂಮಿ 
ನೀರು. bಿ ಗುರ್ತು, ಶಿಶ್ನ. € ಮುಖಂಡನಾಗಿರುವಿಕೆ, ಬೆಟ್ಟದ ಶಿಖರ, 
ಕೊಂಬು. ಡೆ ತಲೆ, ಉಪಸ್ಥೆ ೨. € ಐಶ್ವರ್ಯ ಇಚ್ಛೆ, ದೊಡ ತನ್ನ ಶಕ್ತಿ, 
ಯತ್ನ, ಸೂರ್ಯ, ಯಶಸ್ಸು, “ನಡು ಹೆ ಶ್ತ ರ್ಯ, ಉಪಸ್ಥೆ"” ಕ 7 ಹಿಂಸೆ, ಕಬ್ಬಿ bef 
ಕಟ್ಟುಹಾಕಿದ ದೊಡ್ಡ ದೊಣ್ಣೆ. 8 ಗುಂಪು, ನೀರಿನವೇಗ. A ಬೆಲೆ ಬಾಟಾ 
ವಿಧಿ. 1 ಪಾಪ, ದುಃಖ್ಯ ಜೂಜು ಮೊದಲಾದದ್ದು. ಇಷ್ಟವಾದ, ಅಲ್ಪವಾದ 
% ನೆಲುವುು ಗಾಜು ನೇತ್ರರೋಗ. 1 ವ್ಯತ್ಯಾಸ, ಹೆರಡಿಕೊಳ್ಳು ವಿಕೆ. 


೧೯೦ ಆಮರಕೋಶ 


Sun. ak. ಚಾತ್ಯುಪಥೇ ಪುಂಸಿ ಮೇಧ್ಯೇ ಸಿತೇ ತ್ರಿಷು) [೧ ೧೮8 
(ಅಭಿಷ್ಟಂಗೇ ಸ್ಪೃಹಾಯಾಂ ಚ ಗಭಸ್ತೌ ಚ) ರುಚಿಃ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) ಥಿ 
| ಇತಿ ಚಾಂತಾಃ [| 


(ಕೇಕಿತಾಕಾ ಕು ವಹಿಭುಜೆೌ 6 (ದಂತವಿಪ್ರಾಂಡಜಾ) ದ್ವಿಜಾಃ Id ೧೮೬ 
ಅಜಾ (ವಷ್ಟು ಹರಚ್ಛಾಗಾ) 6 (ಗೋಷಾ ಧ್ವೈನಿವಹಾ) ವ್ರಜಾಃ Wa 
ಧರ್ಮರಾಜೌ (ಜಿನಯವತೌ) ಇ ಕುಂಜೋ (ದಂತೇಪಿ ದ್ದ ಸ್ಕಿಯಾಂ) 1% ೧೮೭ 
ವಲಜೇ (ಕ್ಷೇತ್ರಪೂರ್ದ್ವಾರೇ) ಕ ವಲಜಾ (ವಲ್ಲು ದರ್ಶನಾ) |? 

(ಸಮೇ ಕ್ಸ್ಪಾ ಬಂತೇ ರಣೇ) ವ್ಯಾಜಿಃ Je ವ್ರಜಾ (ಸ್ಯಾತ್ಸಂತತೌ ಜನೇ) I] ೧೮೮ 
ಅಬಿ (ಶಂಖಶಶಾಂಕೌಚ) 71 (ಸ್ವಕೇನಿತ್ಯೇ)ನಿಜಂ (ತ್ರಿಷು) !/ 


| ಇತಿ ಜಾಂತಾಃ [| 
(ಪುಂಸ್ಕಾತ್ಮನಿ ಪ್ರವೀಣೇತು) ಕ್ಲೇತ್ರಜ್ಞೋ (ವಾಚ್ಯಲಿಂಗಕ2) 0 ೧೮೯ 
ಸಂಜ್ಞಾ (ಸ್ಯಾಚಿ, (ತನಾ ls ಕೊ ದೈ ಶ್ರಾರ್ಥಸೂಚನಾ) 0 

| ಇತಿ ಜ್ಞಾಂತಾಃ ॥ 


ಬ ರಾ ಕ ಟೋ ೋ SS 

a Fire, the lunar month Ashadha, minister immacula te, 
white. b Intent wish, splendour. ೦ Peacock, the Brahmani 
kite. d Tooth, Brahman, bird, snake. e Vishnu, Siva, goat. 
f Cow-shed road, multitude. 8 Jain deity, Yama (Pluto). 
1 Elephant’s tusk, arbour. i Field, gate of a town. 
J Handsome woman. %ಓ Level ground, battle. 1 Offspring, 
people. m Shell, moon, lotus. 1 Une’s own property, 
permanent. 0 Soul, man of talent. p Wisdom, name, 
gesture. 


a ಬೆಂಕೆ, ಆಷಾಡೆಮಾಸೆ, ಲಂಚ ಮುಂತಾದ ದೋಷಗಳಿಲ್ಲದ ಮಂತ್ರಿ, 
ಪರಿಶುದ್ಧ, ಬೆಳ್ಳ ಗಿರುವ. ಧಿ ಆಸಕ್ತಿ, ಇಚ್ಛೆ, ಕಾಂತಿ. 0 ನವಿಲು, ಗರುಡ. 
ಡೆ ಹಲ್ಲು. ಬಾ ್ರಹ್ಮಣ, ಹೆಕ್ಕಿ, 6 ವಿಷ್ಣು, ಶಿವ, ಮೇಕೆ, ಹಾವು. 7" ದನದ 
ಕೊಟ್ಟಿ ಗೈ ದಾರಿ, ಗುಂಪು. 8 ಜಿನದೇವ, ಯಮ. ಹ ಅನೆಯ ದಂತ, ಬಳ್ಳಿ 
ಗಿಡಗಳ dis, 7 ಹೊಲ್ಲ ಊರುಬಾಗಿಲು. J ಸುಂದರಸ್ತ್ರೀ. 1 ಸವಾ 
ವಾಗಿರುವ ಭೂಭಾಗ, ಯುದ್ಧ. 1 ಸಂತಾನ್ನೆ ಜನಗಳು. 7) ಶಂಖ, ಚಂದ್ರ, 
ತಾವರೆ. ೫ ತನ್ನದು, ಶಾಶ್ಸತೆವಾದ. ೦ ಆತ್ಮ, ಜಾಣ. ಗಜಾ ನೈ ಹೆಸರ 


ಹಸ್ತಾ ದಿಗಳಿಂದ ವಿಷಯವನ್ನು ಸೂಟಿ,ಖಿವಿಕೆ. 


ತೃತೀಯ ಕಾಂಡ ೧೯೧ 


(ಕಾಕೇಭಗಂಡೌ) ಕರಟೌ 4 (ಗಜಗಂಡಕಟೀ) ಕಟಾ ॥) ೧೯೦ 
ಶಿವಿವಿಷ್ಟ(ಸ್ತು ಖಲತೌ ದುಶ್ಚರ್ಮಣಿ ಮಹೇಶ್ವರೇ) 1 

(ದೇವಶಿಲ್ಲಿನ್ಯಪಿ) ತ್ವಷ್ಟಾ d ದಿಷ್ಟಂ (ದೈವೇನ ವ ದ್ವಯೋಃ) le ೧೯೧ 
(ರನೇ) ಕಟುಃ (ಕಟ್ಟಿ ಕಾರ್ಯೇ ತ್ರಿಷು ಮತ್ಸರತೀಕ್ಷ ಯೋ) If 

ರಿಷ್ಟಂ (ಕ್ಲೇಮಾಶುಭಾಭಾವೇ) 8 (ತ್ಯಗಿರಿಷ್ಟೀ (ತು ಶುಭಾಶುಭೇ) 11 ೧೯೨ 
(ಮಾಯಾನಿಶ್ಚಲಯಂತ್ರೇಷು ಕೈ ತವಾನೃತರಾಶಿಷು | 
ಅಯೋಪಘನೇಶೈಲಶ್ಶ್ಚಂಗೇ ಸೀರಾಂಗೇ) ಕೂಟ(ಮಸ್ತಿಯಾಂ) 1; ೧೯೩ 
(ಸೂಕ್ಷ್ಮೈಲಾಯಾಂ) ತ್ರುಟಃ (ಸ್ತ್ರೀಸ್ಥಾತ್ಕಾಲೇಲೇ ಸಂಶಯೇಪಿ ಚ) |) 
(ಅತ್ಯುತ್ಥರ್ಷಾಶ್ರಯಃ) ಕೋಟ್ಟೋ % (ಮೂಲೇ ಲಗ್ನ ಕಡೇ) ಜಟಾ 171 ೧೯೪ 
ವ್ಯುಷ್ಟೀಿಃ (ಫಲೇ ಸಮೃದ್ಧ ಚ) 7 ದೃಷ್ಟಿ (ಜ್ಜ್ಯಾನೇ*ಶಕ್ಸ್ಮಿ ದರ್ಶನೇ) In 
ಇಷ್ಟಿ (ರ್ಯಾಗೇಚ್ಛಯೋಕ) ೦ ಸ್ಪೃಷ್ಟಂ (ಸಿಶ್ರಿತೇ ಬಹುಳೇ ತ್ರಿಷು) lp ೧೯೫ 





a Crow, an elephant’s temple. Db Waist, elephant’s 
temple cA bald head, leper, Siva. d Vishvakarma, the artist 
of the gods (Vulcan), carpenter. e Destiny, time. f Pungent of 
taste, forbidden action, envy, sharp. 8 Prosperity, freedom 
from misfortune. A Good-luck, 111-1101. 1 Juggling, immova- 
ble machinery, fraud, false, heap, hammer, peak of a 
mountain, plough-share. J} Small cardamom, a moment asa 
measure of time, suspicion. & End or horn of a bow, 
eminence, edge, ten millions, 4 crore. 1 Root depending from 
a branch of the banyan tree, matted hair. m Advantage or 
profit, plenitude. n Intelligence, eye, sight. oA sacrifice, 
wish. p Proved, genuine, abundant. 


೧ ಕಾಗೆ, ಆನೆಯ ಕೆನ್ನೆ. b ಆನೆಯ ಕೆನ್ನೆ, ಸೊಂಟಿ. ೧ ಪಟ್ಟತಲೆ 
ಯವನ, ದುಷ್ಟಚರ್ಮೆವುಳ್ಳ ವನು, ಶಿವನು. ಡೆ ವಿಶ್ವಕರ್ಮನೆಂಬ ದೇವಶಿಲ್ಪಿ, 
ಬಡಗಿ. 6 ಅದೃಷ್ಟ, ಕಾಲ. ೫ ಕಾರ್ಕೆ ಮಾಡಬಾರದ ಕೆಲಸ್ಕ ಮತ್ಸರ, ತೀಕ್ಷ್ಮ 
ವಾದ. 6 ನೇಮ, ಅಶುಭವಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆ. 1; ಶುಭ ಅಶುಭ. 8 ಇಂದ್ರಜಾಲಾದಿ 
ಭ್ರಾಂತಿ, ಚಲನವಿಲ್ಲದ್ದು ಯಂತ್ರ, ಕಪಟ ಸುಳ್ಳು, ಗುಡ್ಡೆ, ಚಮ್ಮಟಗೆ, ಬೆಟ್ಟದ 
ತುದಿ ಗುಳ. ಸಣ್ಣ ಯಾಲಕ್ಕಿ, ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು, ಸಂದೇಶ. % ಬಲ್ಲತುದಿ, 
ಅತಿಶಯ ಅಂಚು, ೧೦೦ ಲಕ್ಷಸಂಖೆ. 1 ಮರದ ಬಿಳಲು ಜಡೆ. 7 ಪ್ರಯೋ 
ಜನೆ ಸಮೃದ್ದಿ. ೫ ತಿಳಿವಳಿಕೆ, ಕಣ್ಣು ನೋಟ. ೦ ಯಾಗ್ಕ ಇಚ್ಛೆ. 
7 ವಿಶ್ವಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಬಹೆಳವಾದದ್ದು . 


೧೯೨ ಆನುರಶೊೋ ಶ 


ಕಷ್ಟೇ (ತು ಕೃಚ್ಛ )ಗಹನೇ) a (ದಕ್ಷಾಮಂದಾಗದೇಷು ತು) ! 
ಪಟು (ರ್ದ್ವ್ವಾ ವಾಚ್ಯಲಿಂಗೆೌ ಚ) ದ 
| ಇತಿ ಟಾಂತಾಃ || 


ನೀಲಕಂಠ(ಶ್ರಿವೇಃನಿ ಚ) [lc ೧೯೬ 
(ಪುಂಸಿ) ಕೋಷ್ಟೊ೦ (ತರ್ಜಠರಂ ಕುಸೂಲೋಂತರ್ಗ್ವಹಂ ತಧಾ) !64 
ನಿಷ್ಠಾ (ನಿಷ್ಟ ತ್ತಿನಾಶಾಂತಾಃ) 6 ಕಾಮ್ಟೋ(ತೃರ್ವೀ ಸ್ಥಿತ ದಿಶಿ) ಭ್ಯ ೧೯೩ 
(ತ್ರಿಷು) ಜ್ಯೇಷ್ಟೋ(ತಿಶನ್ನೇ ಏ) 8 ಕನಿಷ್ಠೋ(ತಿಯುವಾಲ್ಪ ಯೋ) pA 
| ಇತಿ ರಾಂತಾಃ || 


ದಂಡೋ; (ಸ್ತೀ ಲಗುಡೇಪಿ ಸ್ಯಾ) £ ದ್ಲುಡೋ (ಗೋಳೇಶ್ಷುಪಾಕಯೋಃ) 17 
(ಸರ್ಪಮಾಂಸಾತ್ಸಶೂ) ವ್ಯಾಡ್‌ ಹ (ಭೂಗೋವಾಚ) ಸಡಾ ಇಳಾ !/ 
ಕೋಡಾ (ವಂಶಶಲಾಕಾಸಿ) ೫ ನಾಡೀ (ಕಾಲೇಪಿ ಷಟ್‌ಕ್ಷಣೆಲ) ln ೧೯೯ 
ಕಾಂಡೋತ (ಸ್ಕೀ ದಂಡಬಾಣಾರ್ವವರ್ಗಾವಸರವಾರಿಷು) !0 


a Misfortune, impregnable. b Clever, sharp, healthy. 
c Siva, peacok. d Stomach, granary, interior apartment. 
e Accomplishment, disappearance, catastrophe. f Excellence 
or superiority, being, point of the compass. g Anelder ೦೯ 
chief, elder. Ah Very young, insignificant. 1 Stick or staff, 
punishment. JA ball, molasses or jaggery. k Serpent, 
carnivorous animal. 1 Earth, the cow, speech or language. 
m Bamboo tube or pipe, roar of a lion. nAn Indian hour 
of 24 English minutes, stalk of ೫ plant, any tubular organ ೦8 
the body, as artery, vein, intestine, ೮೬೦. ೧ Stick or staff, 
arrow, horse, a chapter or section, opportunity, water. 


a ಕ್ಲೇಶಕರ, ಪ್ರವೇಶಿಸುವದಕ್ಕೆ ಅಶಕ್ಯು. ಶಿ ಸಮರ್ಥ, ಚಟವಟಕೆ 
ಯುಳ್ಳವನು, ರೋಗವಿಲ್ಲದವನು. ೭ ಶಿವನು, ನವಿಲು. ಡೆ ಒಳಹೊಟ್ಟಿ, ಬಿಡೆ, 
ಖಳಮನೆ. 6 ಕಾರೈವಾಗುವಿಕೆ, ಕಾಣದೆ ಹೋಗುವಿಕೆ, ಕೆಟ್ಟುಹೋಗುವಿಕೆ. 
7 ಹೆಚ್ಚಿಗೆ, ಇರುವಿಕೆ, ದಿಕ್ಕು. 8 ಶ್ರೇಷ್ಠ, ಬಹಳ ಹಿರಿಯ. ಗಥ ಬಹಳ 8ರಿಯ್ಕೆ 
ಅತ್ಯಲ್ಪ. 1; ದೊಣ್ಣೆ, ಶಿಕ್ಷೆ. / ಉಂಡೆ, ಬೆಲ್ಲ. ಸ ಹಾವು, ಮಾಂಸವನ್ನು 
ತಿನ್ನುವ ಪಶು. ್ಯ1 ಭೂಮಿ, ಗೋವು, ವಾಕ್ಕು ೨. ೫ ಬಿದಿರಿನ ಸೀಬು, 
ಸಿಂಹನಾದ. 7 ಆರು ಕ್ಷಣಗಳಕಾಲ, ಸೊಪ್ಪಿನ ದಂಟು, ನರೆ. 0 ಕೋಲು, 
ಬಾಣ್ಕ ಕುದುರೆ, ಗ್ರಂಥೆಭಾಗ್ಗ ಸಮಯ, ನೀರು. 


ತ್ರತೀಯ ಉಂಡ ಲ೧೯ತ್ನಿ 


(ಸ್ಯಾ)ದ್ಭಾಂಡ(ಮಶ್ತಾಭರಣೇಮತ್ತೆೇ ಮೂಲವಣಿಗ್ನನೇ) la ೨೦೦ 
| ಇತಿ ಡಾಂತಾಃ || 

(ಭೃಶಪ್ರ ಪಿಜ ನ ಯೋ)ರ್ಬಾಢೆಂ b ಹ ಸ್ರಗಾಢಂ (ಭೈ ಶಕ್ಸ ಚ್ಚ ರಃ ) lc 

(ಶಕ್ತ ಸ್ಟೂಲ್‌ ತಿ ಿ)ಷು) ದ್ದ ಢೌ d ವ್ಯೂಢ್‌ (ವಿನ್ಯಸ ಸಿ ಸಂಪತ le ೨೦೧ 
[| ಪಿ ಚಂ೦ಕಂ॥ೇ [| 

ಭೂ ್ರಾಣೋ( ರೈ ಚ ಸ್ರೈಣಗರ್ಸೈ (೪8 ಬಾಣೋ (ಬಲಿಸುತೇ ಶರೇ) ಆ 

ಕಣೊೋ(ತಿಸೂಕ್ಷ್ಮೇ ೧ ಧಾನ್ಯಾಂತೆಲಿ 1 (ಸಂಘಾತೇ ಪ್ರಮಥೇ) ಗಣಃ !॥; ೨೦೨ 

ಪಣೋ ಹ ಭೃತೌ ಮೂಲ್ಯೇ ಧನೇಪಿ ಚ) |/ 

(ವಮೌರ್ಯ್ಯಾಂ ದ್ರವ್ಯಾತ್ರಿತೇ ಸತ್ವಶುಕ್ಲಸಂಧ್ಯಾದಿಕೆಲ) ಗುಣಃ lk ೨೦೩ 


(ನಿರ್ರ್ಯಾಪಾರಸ್ಥಿತ” ಕಾಲವಿಶೇಷೋತ್ಸವಯೋತ) ಕ್ಷಣಃ 1] 


a Trappings of a horse, earthen vessel, stock in trade. 
b Excessive ; assent, asseveration. c Excessive, hardship. 
d Able, stout. e Arrayed or placed in order, touching. 
f Child, embryo. 8 Name of an Asura or giant, arrow. 
h Particle or atom, broken rice. iClass ೦೯ multitude, troop 
of inferior deities considered as Siva’s attendants and under 
the especial superintendence of Ganesha. jAbet, a stake 
(at play) ; wages, price, ready money. Kk Bow string; quality 
of any object, such as generosity, bravery ; the three funda- 
mental qualities—sattya, rajas, and tamas, colour, the six 
political expedients. 17 Leisure, a moment (=the twelfth, 
part of ೩ muhurta), festival. 


a ಕುದುರೆಗೆ ಅಲಂಕರಿಸುವ ಒಡವೆ, ಪಾತ್ರೆ ವರ್ತಕನ ಬಂಡವಾಳ. 
b ವಿಶೇಷವಾದ, ಪ್ರ ತಿಜ್ಞೆ. ೭ ವಿಶೇಷವಾದ, ಕಷ್ಟ. 4 ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳ, 
ದಪ ಕೈವಾಗಿರುವ. ೮ ನ ರಚನಾವಿಶೇಷದಿಂದ ಇರಿಸಲ್ಪ ಟ್‌ » ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ತಗಲಿದ. 
ಮಗ್ಳು, "ಬಸುರು. 8 ಬಲಿಪುತ್ರ, ಸರಳು. ಗೆ pe ಸೂಕ್ಷ, ನುಚ್ಚು. 
1 ಸಮೂಹ, ಶಿವನ ಸಭಿಕ. ಜೂಜಿನಲ್ಲಿ ಇಡುವೆ ದ್ರವ್ಯ, ಕೂಲಿ, ಬೆಲೆ, ಧನ. 
ಹಿ ಬಿಲ್ಲಿನ ಹೆಗ್ಗ, ತ್ಯಾಗಶೌರ್ಯಾದಿಗಳುು ಸತ್ವ ರಜಸ್ತಮಸ್ಸುಗಳ್ಳು ಬಿಳುಪು ಕಪ್ಪು 
ಮುಂತಾದವು, ಸಂಧಿ ವಿಗ್ರಹಾದಿಗಳು. " ಕೆಲಸ ಸಬಲ್ಲದೆ. ಸುಮ್ಮನೆ ಇರುವಿಕೆ. 
ಕಾಲವಿಶೇಷ, ಸಂತೋಷದ ಶೆಲಸ. 

13 


೧೯೪ ಅವನಾರಕೋ ಶಶ 


ವರ್ಣೋ (ದ್ವಿ ಜಾದೌ ಶುಕ್ಲಾದೌ ಸ್ತುತ್‌್‌ ವರ್ಣಂ ತು ವಾರೆ) la ov 

ಅರುಣೋ (ಭಾಸ್ವರೇತಮನಿ ಸುದ ರ್ಣಭೀದೇ ಸ ತು ತ್ರಿಷು) ರ 

ಸ್ಥಾಣು (ಶ್ಯಕ್ರೇಷ್ಯಥ) € ದ್ರೋಣಃ (ಕಾಕೋಲೇಪಿ?” 1 (ರವೇ) ರಣಃ [ಆ 

ಗಾ ೨ ಮಣೀ(ರ್ನಾಪಿತೇ ಪುಂಸಿ ಶ್ರ “ಕ ಷ್ಮೀಗ್ರಾ ಮಾಧಿಪೇ ತ್ರಿಷು) 7" 

ಊರ್ಣಾ (ಮೇಷಾದಿಲೋವ್ತಿ `ಸ್ಯಾದಾವರ್ತೇ ಚಾಂತರಾ ಭ್ರುವೌ) 1,೧೨೦೬ 

ಹರಿಣೀ (ಸ್ಯಾನ್ಮಗೀ ಹೇಮಪ್ರತಿಮಾ ಹೆರಿತಾ ಚ ಯಾ) |] 

ತ್ರ ಡ್‌ ವಾಂಡ್‌್‌ ಚ) ಹರಿಣಃ ? ನ್ಟೂಣಾ (ಸ್ತಂಭೇಪಿ ವೇಶ ಒನಃ ) 1) ೨೦೭ 
€ (ಸ್ಲ್ಸೃಹಾ ಪಿಪಾನೇ ದ್ವೇ) ಹ (ಜುಗುವ್ಸಾ ಕರುಣೇ) ಧಾ ಣೇ | 


ಪ ಫೇ "ಚ ವಿಪಣಿ m (ಸುರಾ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಕ) ವಾರುಣೀ Ws ೨೦೮ 
ಕರೇಣು (ರಿಭ್ಯಾಂಹ್ರ್ರೀ ಚ” ೦ದ್ರವಿಣಂ (ತು ಬಲೇ ಧನೇ) ip 
ಶರಣಂ (ಗ್ಳೈ ಹೆರಸ್ರಿಪ್ರೊ (8) 4 ಶಿ ೀಪರ್ಣಂ (ಕಮಲೇಪಿ ಚ) [ly ೨೦೯ 


(ಏಷಾಭಿವರಲೋಹೇಷು) ತೀಘ್ರ್ಣಾಂ (ಕ್ಲೀಬೇ ಖರೇ ತ್ರಿಷು) !5 


ಮಾಲಾ 





pO 





ES RS ಮಾ ನಾ ಟಂ 
ry. ನ್ಮ 





a Caste, colour, praise, a letter of the alphabet. b Sun, 
the sun’s charioteer (aurora), red. c Siva, trunk of a tree. 
d Raven, a measure of capacity (=a little over 64 lbs.), the 
plant Phlomis indica. e Noise, battle. f Barber, chief, head 
ofa village. 8 Wool,a curl of hair between the eyebrows, 
(೩ sign of a superior being). 1 Doe, golden image, yellow. 
i Yellowish-white, deer. jj Pillar, iron image. Kk Desire, 
thirst. 1 Hate or disinclination, compassion, mm Street of 
shops, bazaar; shop. n Spirituous liquor, west. 0 She 
elephant, male elephant. p Strength, wealth. Gq House, 
protector. r Lotus flower, the tree Philanthus emblica. 
5 Poison, war, steel], sharp, hard. 

4 ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಮುಂತಾದ ಜಾತಿ, ಬಿಳುಪು ಮುಂತಾದ ಬಣ್ಣ, ಕೊಂಡಾಡು 
ವಿಕೆ, ಅಕ್ಷರ. ಥಿ ಸೂರ್ವು, ಸೂರ್ಯನ ಸಾರಧಿ, ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣ. ೧ ಶಿವ, ಮೋಟು 
ಮರ. 4ಕರಿಯ ಕಾಗ್ಗೆ ನಾಲ್ಗು ಕೊಳಗ, ತುಂಬೆ ಗಿಡ. 6 ಧ್ವನಿ ಯುದ್ಧ. 
J ಹಜಾಮ್ಮ ಶ್ರೇಷ್ಠ ನಾದವನು, ಒತ್ತೆ ಮಾಧಿಪತಿ. ೪ ಉಣ್ಣೆ, ಹುಬ್ಬುಗಳ ನಡು 
ಏರುವ ಸುಳಿ.” ಹ ಹೆಣ್ಣು ಹುಲ್ಲೆ) ಚಿನ್ನದ ಪ್ರತಿಮೆ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣವುಳ್ಳ. 
1 ಬಿಳಿದಾದ, ಜಿಂಕೆ. / ಕಂಬ, ಕಬ್ಬಿಣದ ಬೊಂಬೆ. ಹ ಆಶೆ, ನೀರಡಿಕೆ 
1 ಜಿಹಾಸೆ, ದಯೆ. 7೫೫ ಅಂಗಡಿ ಬೀದಿ, ಅಂಗಡಿ. ಹೆಂಡ, ಪಡುವಲು. 


೨ ಹೆಣಾ 2ನೆ, ಗಂಡಾನೆ. 0 ಬಲ, ಧೆನ. q ಮನೆ, ರಕ್ಷಕ. ತಾವರೆ, 
ನೆಲ್ಲಿಮರ. 5 ವಿಷ ಯುದ್ಧ, ಉಕ್ಕು, ಹರಿತವಾಗಿರುವೈ ಕರಿಣವಾಗಿರುವೆ. 


ತೃತೀಯಕಾಂಡ ೯ಜಿ 


ಪ್ರಮಾಣಂ (ಹೇತುಮರ್ಯಾದಾಶಾಸ್ತ್ರೇಯತ್ತಾ ಪ್ರಮಾತೃಷು) la ೨೧೦ 

ಕರಣಂ (ಸಾಧಕತಮಕ್ಷೇತ್ರಗಾತ್ರೇಂದ್ರಿಯೇಷ್ಟಪಿ) |) 

(ಪ್ರಾಣ್ಯುತ್ತಾದೇ) ಸಂಸರಣ (ಮನಂಬಾಥೇ ಚಮೂಗತೌ ॥ ೨೧೧ 

ಹಘಂಭಾಪಧೇತಥೆ) € (ವಾಂತಾನ್ನೇ) ನಮುದ್ಧರಣ (ಮುನ್ನಯೇ) ld 

(ಅಧೆ ತ್ರಿಷು) ವಿಷಾಣಂ (ಸ್ಯಾತ್ರಶುಶೃಂಗೇಭದಂತಯೋ) le ೨೧೨ 

ಪ್ರವಣಃ (ಕ್ರಮನಿಮ್ಲೋರ್ರ್ಯಾಂ ಪ್ರಹ್ಟೇ ನಾ ತು ಚತುಷ್ಪಥ)! 

ಸಂಕೀರ್ಣ (ನಿಚಿತಾಶುದ್ಧಾ) ; ವಿರಿಣಂ (ಶೂನ್ಯಮೂಷರಂ) ॥/ ೨೧೩. 
| ಇತಿ ಣಾಂತಾಃ | 


(ಹೇವಸೂರೌ) ವಿವಸ್ತಂತೌ ಸರಸ್ವಂತೌ (ನದಾರ್ಣವೌ) | ; 


(ಪಕ್ಷಿತಾರ್ಕ್ಸ್ಟ್ಯಾ) ಗರುತಂತೌ % ಶಕುಂತೌ (ಭಾಸಪಕ್ಷಿಣೌ) | ೨೧೪ 
(ಅಗ್ಟ್ಟ್ಯುತ್ಸಾತೌ) ಧೂಮಕೇತೂ 7% ಜೀಮೂತೌ (ಮೇಘಪರ್ಹತೌ) [2 
ಹೆಸ್ಕೌ(ತು ಪಾಣಿನಕ್ಷತ್ರೇ) 0 ಮರುತೌ (ಪವನಾಮರೌ) [2 ೨೧೨ 





a Cause, respect, a work of sacred authority, measure, 
one who is an authority. b Instrument, agent; landed 
property, the body, an organ of sense. c Domestic life, 
progress or march of troops, highway. d Vomited food, 
lifting. e Horn, elephant’s tusk. f Sloping ground, bent, a 
place where four roads meet. 8 Spread, impure. A Barren 
soil, waterless high land. i God,sun. j Male river, sea. 
k Bird, sacred kite. 1 Raven, bird. m Fire, calamity. 
n Cloud, mountain. 0 Hand, the thirteenth lunar asterism. 
p Wind, deity. 

a ಯಥಾರ್ಧಜ್ಞಾ ನಕ್ಕೆ ಕಾರಣ, ಮರ್ಯಾದೆ, ಶಾಸ್ತ್ರ, ಅಳತೆ, ದಿಟವಾಗಿ 
ತಿಳಿಯುವವನು. ಥ ಮುಖ್ಯವಾದ ಸಾಧನ, ಹೊಲ, ಗದ್ದೆ, ಶರೀರ, ಇಂದ್ರಿಯ 
ಗಳು. 0 ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿ, ವಿರಳವಾಗಿರುವಿಕ್ಕೆ ದಂಡು ನಡೆಯುವಿಕೆ, 
ದೊಡ್ಡ ಬೀದಿ. 4 ಕಕ್ಕಿದ ಅನ್ನ, ಎತ್ತುವಿಕೆ. € ದನದ ಕೊಂಬು, ಆನೆಯ 
ದಂತ. J] ಕ್ರಮದಿಂದ ವಾಟವಾಗಿ ಇಳಿದಿರುವ ನೆಲ, ಬಗ್ಗಿದ, ನಾಲ್ಕು ಬೀದಿ 
ಗಳು ಸೇರಿದ ಚೌಕ. 2 ನೆರೆದದ್ದು, ಅಶುದ್ದ ವಾದದ್ದು. 1; ಪಾಳು, ಬೆಳೆ 
ಯಾಗದ ನೆಲ. ; ದೇವರು, ಸೂರ್ಯ. _? ಗಂಡು ಹೊಳ, ಕಡಲು. % ಹಕ್ಕಿ, 
ಗರುಡ. 1 ಚಂಬಾರ ಕಾಗೆ, ಹಕ್ಕಿ. 11 ಅಗ್ತಿ ಉತ್ಪಾತ. ೫ ಮೇಘ, 
ಬೆಟ್ಟಿ. ೦ಕ್ಕೆ, ನಕ್ಷತ್ರ ವಿಶೇಷ. ಐ ಗಾಳಿ, ಡೇವತೆ. 


೧೯೬ ಆಮರೆಕೋರ 
ಯಂತಾ (ಹೆಸ್ಕಿಪಕೇ ಸೂತೇ) ೩ ಭರ್ತಾ (ಧಾತರಿ ಪೋಷ್ಟರಿ) 0 


(ಯಾನಪಾತ್ರೇ ಶಿಶೌ) ವೋತಃ 0 ಪ್ರೇತಃ (ಪ್ರಾಣ್ಯಂತರೇ ಮೃತೇ) Id ೨೧೬ 
(ಗೃಹಭೇದೇ ಧ್ವೈಜೇ) ಕೇತುಃ € (ವಾರ್ಧಿವೇ ತನಯೇ) ಸುತಃ! Xf 


ಸ್ಥಪತಿಃ (ಕಾರುಭೀದೇಃನಿ) 8 ಭೂಭೈ (ದ್ಬೂಮಿಧರೇ ನೃಪೇ) Ip | ೨೧೭ 
ಮೂರ್ಧಾಭಿಸಿಕ್ತೋ (ಭೂಪೆಟಪಿ) 1 ಯತುಃ (ಸ್ತ್ರೀ ಕುಸುಮೇಪಿಚ) |? 
(ವಿಷ್ಣಾವ)ವ್ಯಜಿತಾವ್ಯಳ್ತ್‌ ಡಿ ಸೂತ (ಸ್ಮ್ಯಷ್ಟರಿ ಸಾರಧೌ) |] ೨೧೮ 


ವ್ಯಕ್ತಃ (ವ್ರಾಜ್ಞ ಆಪಿ) m ದೃಷ್ಟಾಂತಾ (ವುಭೇ ಶಾಸ್ತ್ರ ನಿದರ್ಶನೇ) 7) 
ಕ್ಷತ್ತಾ (ಸ್ಯಾತ್ಸಾರಧೌ ದ್ವಾಃನ್ಮೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಯಾಂ ಚ ಶೂದ್ರಜೇ) (0. ೨೧೯ 
ವೃತ್ತಾಂತ (ಸ್ಲ್ಯ್ಟಾತ್ರೃಕರಣೇ ಪ್ರಕಾರೇ ಕಾತನ್ಸ ವಾರ್ತ ಯೋ) |p 


ಆನರ್ತ(ಸ್ಸಮರೇ ನೃತ್ತಸ್ಥಾನನೀವೃದ್ವಿಶೇಷಯೊಃ) [( ೨.೨೦ 
a Elephant driver, charioteer. b Porter, carrier ; 


protector, guardian. c Vessel or boat; child. d Disembo- 
died spirit; ghost, the spirit before obsequial rites are 
performed. e The descending node; flag, banner. fKing, 
son. g Architect, Brihaspati. 1 Mountain, king. i Crowned 
king, heir to a crown. jf Menstruation, seasons such as 
Spring. % Vishnu, unconquered, invisible. 1 Carpenter, 
charioteer. m Man of understanding, wise man; clear, 
manifest. n Science, a branch of learning; illustration, 
example. 0 Charioteer, door-keeper, offspring of ೩ Kshatriya 
woman by Sudra man. p Context; sort, manner, all, 
whole; tidings, news. q War, place or stage for dancing, 
name of a country on the scuth coast. 

೩ ಮಾವಟಗ, ಸಾರಥಿ. ಥಿ ಹೊರುವವನ್ನು ಪೋಷಿಸುವವನು. ೭ ಹರಿ 
ಗೋಲು, ಮಗು. ಡೆ ಒಂದು ವ್ರಾಣಿ, ಸತ್ತುಹೋಗಿ ಸಂಸ್ಪಾರವಿಲ್ಲದಿರುವ 
ಜೀವೆ. € ಒಂದು ಗ್ರಹೆ, ಬಾವುಟ. J ಅರಸ್ಕು ಮಗ. ೪ ಶಿಲ್ಪಿ, ಬೃಹಸ್ಪತಿ. 
] ಬೆಟ್ಟ, ಆರನನು. 1 ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕವಾದ ಅರಸ್ಮು ಪಟ್ಟಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ತಕ್ಳವನು. 
J] ಹೆಂಗಸರ ಮುಟ್ಟು, ವಸಂತಾದಿ ಕಾಲ. ಹ ವಿಷ್ಣು, ಗೆಲ್ಲಲ್ಪಡದೆ ಇರುವ, 
ವ್ಯಕ್ತವಲ್ಲದೆ. 1 ಬಡಗಿ, ರಥೆ ನದೆಸುವವನು. 771 ಪ್ರಾಜ್ಞ, ನಾದವನುು, 
ಸ್ಪಷ್ಟವಾದದ್ದು. 7 ಶಾಸ್ತ್ರ ಉದಾಹರಣ. 0 ಸಾರಥಿ, ಬಾಗಿಲಲ್ಲಿ ಕಾದು 
ಕೊಂಡಿರುವವನು, ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ರ್ರೀಯಲ್ಲಿ ಶೂದ್ರನಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿದವನು. ಐ ಪ್ರಕೃತ 
ಸಂದರ್ಭ, ರೀತಿ ಎಲ್ಲ, ಸಮಾಚಾರ, 1 ಯುದ್ಧ ನಾಟ್ಯರಂಗ ಸ್ಹಳ್ಳೆ ದೇಶ 
ವಿಶೇಷ. ಇ ಈತ 


ಇ 


he 


ತೈ ತಿಯೆಕಾಂಡೆ ೧೯೭: 


ಕ್ರತಾಂ ತೋ (ಯೆಮೆಸಿದ್ದಾಂ ತೆಜ್ಚೆವಾಕುಶಲಕರ್ನೆಸು) la 


(ಶ್ಲೇಷ್ಮಾದಿ ರಸರಕ್ತಾದಿ ಮಹಾಭೂತಾನಿ ತದ್ದು ಣಾಃ || ೨.೨೧ 
ಇಂದಿ ್ರಯಾಣ್ಯಶ್ಶ ವಿಕೃತಿಶ್ವ ಬ್ಲಯೋನಿಶ್ವ) ಧಾತವಃ 1b 

(ಕಕ್ಸ್ಟ್ಯಾಂತರೇಹಿ) ಶುದ್ಧಾಂತೋ (ನೃಪಸ್ಥಾಸರಗೋಚರೇ) [೧ ೨.೨.೨ 
(ಕಾಸೂಸಾಮರ್ಥ್ಯಯೋ)ಶ್ಶಕ್ತಿ ತಂಡ ಮೂರ್ತಿಃ (ಕಾಠಿನ್ಯಕಾಯಯೋಃ) le 
(ನಿಸ್ತಾರವಲ್ಲೋ)ರ್ವೃ್ಯತತಿ/ರ್ವಸತೀ (ರಾತ್ರಿವೇಶ್ಮನೋಃ) lg ೨ಿ೨ಿಪಿ 


(ತಯಾರ್ಚ್ಛಯೊಲ)ರಪಚಿತಿ ಡಿ ಸ್ಪಾತ(ರ್ದ್ವಾನಾವಸಾನಯೊಃ) 1; 

ಆರ್ತಿಃ (ವೀಡಾಧನುಷ್ಟೋಟ್ಯೋ) ? ರ್ಜಾತಿ(ಸ್ಸಾಮಾನ್ಯಜನ್ಮನೋಃ) 1k 
(ಪ್ರಚಾರಸ್ಯಂದಯೋಂ)ರೀತಿ / ಜಾ ಕಾ” ವಾಸಯೋಃ) | 
(ಉದಯೇಆಧಿಗಮೇ) ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಣ ಸ್ರೇತಾ (ತ್ವಗ್ನಿತ್ರಯೇ ಯುಗೇ) ॥ಂ ೨೨೫ 


a 3೩17778, (71/10), established truth, principle; destiny, 
predestination ; sinful action. b The humours (vata, air or 
wind, pitta, bile, shleshma, phlegm), any constituent part of 
the body, a primary or elementary substance, bodily sense, 
organ of sense; marbled, variegated; grammatical root. 
c Private apartments of ೩ king, the royal harem. d An iron 
spear or dart; ability, power. e Hardness, body. f Spread- 
ing, a creeper. 8 Night, dwelling house. Ah Loss, damage; 
worship. 1 Gift, giving; end conclusion. j Pain, distress ; 
end ofa bow. % Common characteristics of several objects, 
birth 1 Usage; slipping, sliding; brass. m Calamity, 
absence from home. n Gain; obtaining, taking possession. 
೨ Collective name for the three sacred fires, yuga or age. 

a ಯಮ, ನಿರ್ಲೀತವಾದ ಅರ್ಥ, ಅದೃಷ್ಟ ಪಾಪದ ಕೆಲಸ. ಗಿ ವಾತ 
ವಿತ್ತ ಶ್ಲೇಷ್ಠಗಳು, ರಸ ರಕ್ತಮುಂತಾದವುಗಳ್ಳು ಪೃಥಿವ್ಯಾದಿ ಭೂತಗಳು, ಅವುಗಳ 
ಗಂಧಾದಿ ಗುಣಗಳು, ಚಕ್ಷುರಾದೀಂದ್ರಿಯಗಳು, ಕಾವಿ ಮೊದಲಾದ ಶಿಲಾವಿಕಾರ 
ಗಳು ಭೂ-ವಿಧ್‌--ಇತ್ಯಾದಿ ಶಬ್ದ ರೂಪಮೂಲಗಳು. ೦ ಅರಸಿನ ಅಂತಃಪುರ್ಕ 
ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೋಚರವಾಗದ ಅರಮನೆಯ ಒಂದು ಭಾಗ. ಡೆ ಆಯುಧ ವಿಶೇಷ, 
ಸಾಮರ್ಥ್ಯ. € ಕಠಿನತ್ವ, ಶರೀರ. 7" ವಿಸ್ತಾರ, ಬಳ್ಳಿ. 8 ರಾತ್ರಿ, ಮನೆ.. 
ಡಿ ಕ್ಷಯ, ಪೂಜೆ. 7 ಕೊಡುವಿಕೆ, ತೀರಿಹೋಗುವಿಕೆ. ಪೀಡೆ, ಬಿಲ್ಲ ತುದಿ. 

1 ಅನೇಕ ದ ದ್ರವ್ಯಗುಣಕರ್ಮ) ಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಧರ್ಮ, ಹುಟ್ಟುವಿಕೆ. 
1 ಪ್ರಚಾರ, ಜಾರುವಿಕೆ ಹಿತ್ತಾಳೆ. / ಅತಿದ ಷ್ಟಿ ಮುಂತಾದ ಬಾಧೆ, ಪರಸ್ಹಳ 
ಆಸ. n ಳಿಗೆ, ಪಡೆಯುವಿಕೆ. 0 ಮೂರಗ್ನಿ ಗಳು, ಒಂದು ಯುಗ. 


೧೯೮ ಅಮರಕೋಶ 


(ವೀಣಾಭೇದೇಸಿ) ಮಹತೀ ೩ ಭೂತಿ(ರ್ಭಸ್ಮನಿ ಸಂಪದಿ) |b 


(ನದೀನಗರ್ಯೋರ್ವಾಗಾನಾಂ) ಭೋಗವತ್ಯ ೧ (ಥೆ ಸಂಗರೇ || ೨.೨೬. 
ಸಂಗೇ ಸಭಾಯಾಂ) ಸಮಿತಿಃ 1 (ಕ್ಷಯವಾಸಾವಪಿ) ಕ್ಷಿತೀ le 
(ರವೇರರ್ಚಿಶ್ಚ ಶಸ್ತ್ರಂ ಚ ವನ್ನಿಜ್ವಾಲಾ ಚ) ಹೇತಯಃ lf ೨.೨೭ 


ಜಗತೀ (ಜಗತೀ ಛಂದೋವಿಶೇಷೇಃಪಿ ಕ್ರಿತಾವನಿ) ಓ 

ಪಬಕ(ಶ್ಸಂದೋಪಿ ದಶಮೆಂ) ಹ (ಸ್ಯಾತ್ರಭಾವೇ$ಹಿ ಚಾ)ಯತಿಃ॥; ೨೨೮ 
ಪತ್ತಿ(ರ್ಗತೌ ಚ) / (ಮೂಲೇ ತು) ಪಕ್ಷತಿಃ (ಪಕ್ಷಭೇದಯೋ) lk 
ಪ್ರಕೃತ(ರ್ಯೋನಿಲಿಂಗೇ ಚ) 1 (ಕೈ ತಿಕ್ಯಾದ್ಯಾಶ್ಯ) ವೃತ್ತಯಃ lm ೨.೨೯ 
ಸಿಕತ್ಕಾಸ್ಸ್ಯುರ್ಹಾಲುಕಾಪಿ) ೫ (ವೇಡೇ ಶ್ರವಸಿ ಚ) ಶ್ರುತಿಃ 0 


a The vina or lute of Narada; great, large. b Ashes, 
wealth. c The capital of the Nagas or serpents, the river of 
the Naga or infernal regions. d War, battle; meeting, union; 
assembly, company. ಆ Destruction, loss ; existance ; the earth, 
land. f Ray ofthe sun, weapon, flame. 28 The world, the 
name of a metre having 12 syllables in each line, the earth. 
hA metre having 10 syllables in each line, ten; line, row. 
1 Dignity, future time, length. j Walking, footsoldier. 
k Root of a wing, first day of either lunar fortnight. 
1 Original or natural state of any thing, the eight elements 
from which all is produced, the requisites of royal admini- 
stration, chief, nature. m Style of dramatic composition: 
livelihood, means of subsistence ; explanation, gloss. n Sand, 
sandy soil. ೦ The Vedas, ear, hearing. 


a ನಾರದನ ವೀಣೆ, ದೊಡ್ಡ ದಾದ. b ಬೂದಿ, ಸಂಪತ್ತು. ೭c ವಾಗ 
ಲೋಕದ ರಾಜಧಾನಿ ಮತ್ತು ಹೊಳೆ. 4 ಯುದ್ಧ, ಕೂಡಿಕೆ, ಸಭೆ. € ನಾಶ, 
ಇರುವಿಕೆ, ಭೂಮಿ. Jf ಸೂರ್ಯಕಿರಣ ಶಸ್ತ್ರ, ಬೆಂಕಿಯ ಉರಿ. € ಲೋಕ, 
ಪಾದ ೧ಕ್ಕೆ ೧೨ ಅಕ್ಷರಗಳುಳ್ಳ ಛಂದಸ್ಸು, ಭೂಮಿ. ಗಡ ಪಾದ ೧ಕ್ಕೆ ೧೦ ಅಕ್ಷರ 
ಗಳುಳ್ಳ ಛಂದಸ್ಸು, ಹತ್ತು, ಸಾಲು. ಪ್ರಭಾವ, ಭವಿಷ್ಯತ್ಸಾಲ, ನೀಳ. 
J] ನಡ್ಕೆ ಕಾಲಾಳು. % ರೆಕ್ಟೈೆಯ ಬುಡ, ಪಾಡ್ಯ. 1 ಮೂಲ, ಘಟಾದಿ 
ಪ್ರಕೃತಿ ರಾಜ್ಯಾಂಗ, ಪ್ರಧಾನ, ಸ್ವಭಾವ. ೫೫ ಅಲಂಕಾರ ಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಸಿಡ್ಡ 
ಗಳಾದ ಕೈತಿಕ್ಯಾದಿ ವೃತ್ತಿಗಳು, ಜೀವನೋಪಾಯ, ಸೂತ್ರಾದಿಗಳೆ ವಿವರಣ 
ಗ್ರಂಥ. 71 ಮರಳು ಮರಳ ನೆಲ. ವೇದ, ಕೆವಿ, ಕೇಳುವಿಕೆ. 


ತ್ರ ತೀಯೆ*ಾಂಡೆ ೧೯೯. 


ವನಿತಾ (ಜನಿತಾತೃರ್ಥಾನುರಾಗಾಯಾಂ ಚ ಯೋಜಹಿತಿ) 1 ೨೩೦ 
ವ್ರಃ (ಕ್ರಿತಿವ್ಯದಾಸೇಃನಿ) 0 ಧೃತಿ (ರ್ಧಾರಣಧಥ್ಲೈೈರ್ಯಯೋ)!೧ 
ಬೃಹತೀ (ಹುದ್ರವಾರ್ತಾಕೀ ಛಂದೋಭೇದೇ ಮಹೆತ್ಯಪಿ) |4 ೨೭.೧ 


ವಾಸಿತಾ (ಸ್ರಿ [ಕರೇಣ್ವೋಶ್ಚ ) 6 ವಾರ್ತಾ (ವೃತ್ತೌ ಜನಶ್ರುತ್‌) |” 

ವಾರ್ತಂ (ಫಲ್ಲು ನ್ಯರೋಗೇ ಚ) £ (ತಿ ಷ್ಟಪು ಚ) ಫ್ಲತಾಮೃ ತೆೇlp ೨೩೨ 
ಕಲಧ್‌ೌೌತೆಂ (ರೂಪ್ಯುಹೇಮ್ನೋ) 1 ರ್ಶಿಮಿತ್ತಂ (ಹೇತುಲಕ್ಷ್ಮ ಣೋ) | y 

ಶ್ರುತಂ (ಶಾಸ್ತ್ರಾ ವಧೈ ತಯೋ) ಹ (ರ್ಯುಗಪರ್ಯಾಪ್ತಯೋಃ) ಕೃ ತಂ 1 ಅಪಿ 
ಅತ್ಯಾಹಿತಂ (ಮಹಾಭೀತಿಃ ಕರ್ಮ ಜೀವಾನಪೇಕ್ಷಿ ಚ) !m 

(ಯುಕ್ತೇ ಕ್ಲಾದಾವೃತೇ) ಭೂತಂ (ಪ್ರಾಣ್ಯತೀತೇ ಸಮೇ ತಿ ಷು) 1]; 22.೪ 








aA loving woman, begged. b Underground rooms; 
guarding, protecting; jail, prison. c Holding; steadiness, 
firmness. dA small kind ofegg plant (Solanum melongena); 
a metre having 9 syllables to a line, large, great; upper 
garment, wrapper. ಅ Woman, female elephant. fLivelr- 
hood, news, report. 8೯ Sapless, healthy. 1 Water, ghee, 
clarified butter: brightness, splendour; final beatitude, 
liberation of the soul from the body and from further 
transmigration; milk; ambrosia, nectar of the gods. 
1 Silver, gold. j Reason, cause; mark. Kk Science, art, law; 
that which is heard, oral tradition. 16೧ ೩8೮ of the world, 
sufficient. mm Terror; an action performed at the risk of life, 
jeopardous enterprise. n Proper, right; an element, one of 
the five—earth, fire, water, air and ether ; truth, living being, 
creature; past time; equal. 
ಪ್ರೀತಿಯುಂಬಾದ ಹೆಂಗಸು, ಯಾಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ. b ನೆಲಮಾಳಿಗೆ 
ರಕ್ಷಣೆ, ಸೆರೆ ಮನೆ. ೭ ಧೆರಿಸುವಿಕ್ಕೆ ಥೈರ್ಯ. 1 ರಾಮಗುಳ್ಳಗಿಡ, ಪಾದ ೧ಕ್ಕೆ 
೯ ಅಕ್ಷರಗಳುಳ್ಳ ಛಂದಸ್ಸು, ದೊಡ್ಡದು, ಉತ್ತರೀಯ € ಹೆಂಗಸು, ಹೆಣ್ಣಾನೆ. 
7. ಜೀವನೋಪಾಯ್ಕ ಸಮಾಚಾರ. 8೯ ಅಸಾರವಾದ, ರೋಗವಿಲ್ಲದ. 
1 ನೀರು, ತುಪ್ಪ, ತೇಜಸು,; ಮೋಕ್ಷ, ಹಾಲು, ಸುಧೆ. i ಬೆಳ್ಳಿ ಚಿನ್ನ 
J] ಕಾರಣ ಗುರುತು. % ಶಾಸ್ತ್ರವು,. ಕೇಳಲ ಬಿಟ್ಟದ್ದು ಕ 7 ಡ್‌ ಯುಗ್ಮ 
ಸಾಕಾದ. ೫೫ ಮಹಾಭಯ, ಜೀನದ ಮೇಲಣ ಆತೆಯಿಲ್ಲದೆ ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ. 
71 ಯೋಗ್ಯವಾದದ್ದು, ಭೂಮಿ ಮುಂತಾದ್ದು, ಸತ್ಯು, ಪ್ರಾಣಿ, ಕಳೆದುಹೋದ 


ಕೌಲ, ಸಮವಾದ, 


೨೦೦: ಅಮರೆಳಕೋ ಶ 


ವೈತ್ತಂ (ಸದ್ಯೇಚರಿತ್ರೇ ತ್ರಿಷ್ಟತೀತೆ ಧೃಢೆನಿಸ್ತಲೇ) la 

ಮಹೆ(ದ್ರಾಜ್ಯಂ ಚಾ) ಥಿ ವಗೀತಂ (ಜನ್ಯೇ ಸ್ಕಾದ್ದರ್ಜಿತೇ ತ್ರಿಷು) le ೨೭೨% 
ಶ್ರೇತಂ (ರೂಪ್ಯೇಪಿ) ಡೆ ರಜತಂ (ಹೇಮ್ದ್ನಿ ರೂಮ್ಯೇ ಸಿತೇ ತ್ರಿಷು) e 
(ಕ್ರಿಷ್ಟಥೋ) ಜಗದಿಂ (ಗೇಪಿ) 8 ರಕ್ತಂ (ನೀಲ್ಯಾದಿರಾಗಿ ಚ) lg ಶಹ, 
ಅವದಾಶ(ಸ್ಸಿತೇ ಪೀತೇ ಶುದ್ಧೇ) ಹ (ಬದ್ದಾರ್ಜುನೌ) ತೌ । 
(ಯುಕ್ತೇ ತು ಸಂಸ್ಕೃೃತೇ*ಮರ್ಹಿ) ಇ್ಯಾಭಿನೀತೋ (ಥೆ) ಸಂಸ್ಥ ಎತೆಂ | ೨೩೭ 
(ಕೃತ್ರಿಮೇ ಲಕ್ಷಣೋಪೇತೇ). ಹ *ಪ್ಟುನಂತೋ (5ನವಧಾವನಿ) | 

(ಖ್ಯಾತೇ ಹೈಮ್ಟೇಲ) ಪ್ರತೀತೋ 77 ಭಿಜಾತ(ಸ್ತು ಕುಲಜೇ ಬುಧೇ) 1) ೨೩೮ 
ವಿನಿಕ್ಕ್‌ (ಪೂತವಿಜನೌ) 0 ಮೂರ್ಥಿತ್‌ೌ (ಮೂಢನೋಚ್ಛ ಯೌ) lp 

(ದೌ ಜಚಾಮ್ಲ ಪರುಷೌ) ಶುಕ್ಕ್‌ ಬ ಶಿತೀ (ಧೆವಳಮೇ ಚಕ್‌) [| ೨೩೯ 





a Verse; history ; past, former ; round, circular; hard; 


deep. bp Kingdom, region; great. c Blame, censured. 
d Silver, white. e Silver, gold, white. f Moveable, the 
world. «Of various colours; blood; fond, attached. 


h White; yellow; pure, immaculate. i Tied bound; white. 
J Fit, well done, angry. ಹ Refined, polished, perfectly 
constructed, well done. 7 Endless, eternal; Sesha, the chief 
of the Nagas or serpents; Vishnu; sky. m Famous, 
notorious $; pleased, rejoiced. n Of noble family, well 
bred ; learned. ೧ Pure, lonely or solitary. p Fainted, 
having lost consciousness; grown. Gq Sour, acid; harsh. 
r White, black. 

a ಪದ್ಯ, ಚರಿತ್ರೆ ಕಳೆದುಹೋದ, ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಆಳವಾದ್ಕ ಗುಂಡಾದ. 
b ರಾಜ್ಯ ದೊಡ್ಡದು. ೧ ಅಪವಾದ, ನಿಂದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ. d ಬೆಳ್ಳಿ, ಬಿಳಿದಾದ. 
ಅ ಭಂಗಾರ, ಬೆಳ್ಳಿ, ಬಿಳಿದಾದ. ಸಂಚರಿಸುವ, ಲೋಕ. 8 ನೀಲಿ 
ಮುಂತಾದ ಬಣ್ಣವುಳ್ಳೆ ದ್ಹಾಗಿ ಕಾಣುವ, ರಕ್ತ, ಬ್ರೀತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ. % ಬಿಳಿದಾದ, 
ಹಳದಿಯಾದ, ದೋಷವಿಲ್ಲದ. 1 ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟ, ಬಿಳಿದಾದ. ತಕ್ಟ್‌ದ್ದು, 
ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಸಿಟ್ಟುಳ್ಳದ್ದು. % ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಲಕ್ಷಣಯುಕ್ತ 
ವಾದದ್ದು, ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು. 7 ಕೊನೆಯಿಲ್ಲದ್ದು, ಆದಿಶೇಷ, ವಿಷ್ಣು, 
ಆಕಾಶ. ಪ್ರಸಿದ್ದ, ಸಂತೋಷಪಟ್ಟ. 7) ಸತ್ಸುಲದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಮದ, ಪಂಡಿತ. 
೨ ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ, ಏಕಾಂತವಾದ. ೫ ಪ್ರಜ್ಞೆ ತಪ್ಪಿದ, ಬೆಳೆದ. ಹುಳಿ 
ಯಾದ, ಕಠಿನವಾದ. ಬಿಳಿದ್ದು ಕರಿದು. 


ತೈ ತೀಯೆಕಾಂಡ ಪಿಲಿ 


(ಸತ್ಯೇ ಸಾಧೌ ವಿದ್ಯಮಾನೇ ಪ್ರಶಸ್ಥೆಆಭ್ಯರ್ದಿತೇ ಚ) ಸತ್‌ la 


ಪುರಸ್ಫೃ ತಃ (ಪೂಜಿತೇರಾತ್ಯಭಿಯುಕ್ಕೇ*ಗ್ರತಃ ಕೃತೇ) Ip ೨೪೦ 
ನಿವಾತಾ(ವಾಶ್ರಯಾವಾತೌ ಶಸ್ತ್ರಾಭೇದ್ಯಂ ಚ ವರ್ಮ ಯತ್‌) lc 
(ಜಾತೋನ್ನ ತಪ್ರವೃದ್ಧಾಸ್ಟ್ರ್ಯು)ರುಚ್ಛಿತಾ 64 ಉತ್ಕ್ಪಿತಾ(ಸ್ತ್ಪವಿರಾ) 1 ೨೪೧ 
(ವೃದ್ಧಿಮತ್ತ್ರ್ರೋದ್ಯತೋತ್ಸನ್ಹಾ) 0 ಆದೃತೌ (ಸಾದರಾರ್ಚಿತ”್‌) If 
| ಇತಿ ತಾಂತಾಃ 1 

ಅರ್ಥೋ(_ಭಿಢೇಯರ್ಸೆವಸ್ತು ಪ್ರಯೋಜನನಿವೃತ್ತಿಷು) 1 ೨೪೨ 
(ನಿವಾನಾಗಮಯೋ)ಸ್ಮೀರ್ಥ(ಮೃಷಿಜುಷ್ಟಜಲೇ ಗುರೌ) !% 

ಸಮರ್ಥ (ಸ್ತಿಷು ಶಕ್ತಿಸ್ಥೇ ಸಂಬದ್ಧಾರ್ಥಃ ಹಿತೇಃಪ ಚ) |] ೨೪೩. 


ದಶಮಿಾಾಸ್ಟೌ ( ಕ್ಲೀಣರಾಗವೃದ್ಗ್‌) 7 ವೀಧೀ (ಪದವ್ಯಪಿ) !% 
(ಆಸ್ಥಾನೀಯತ್ನಯೋ) ರಾಸ್ಟಾ 1ಪ ಶ್ರೈಸ್ಲೋ (ಸ್ರೀ ಸಾಕುಮಾನಯೋ) lyn 
| ಇತಿ ಥಾಂತಾಃ | 


ಹ ಟಾ ಚಾ 

a True, certain; real, excellent, best ; existing ; worthy ; 
respectable. b Honoured, captured by the enemy, placed in 
front. cAbode, a place inaccessible to the wind, an 
impenetrable coat of mall. d Born; high, lofty; grown 
1uxuriantly. e Rising, effort, born. f Well treated, res- 
pected. gA subject which is going to be talked about; 
wealth ; thing; advantage; completion, fulfilment. h Bath- 
ing place; science, ait, philosophy; place of pilgrimage ; 
preceptor. 1 Able, powerful; apposite, suitable ; desirable, 
pleasing. j Lost, loving, aged. k Road; line, row. 1 Royal 
court, effort. m Mountain, spring, ೩ measure=48 double 
handfuls. 

a ದಿಟವಾದ, ಒಳ್ಳೆಯದಾದ, ಇರುವ, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಪೊಜ್ಯವಾದ. 
b ಪೂಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ, ಶತ್ರುಗಳಿಂದ ಆಕ್ರಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ, ಮುಂಡೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿ. 
೧ ಆಶ್ರಯ, ಗಾಳಿ ಸುಳಿಯದ ಸ್ಥಳ, ಆಯುಧಗಳಿಂದ ಕತ್ತರಿಸಲಾಗದ ಕವಚ 
4 ಕುಟ್ಟಿದ, ಎತ್ತರವಾದ, ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬೆಳೆದ. ಆ ಏಳೆಗೆಯುಳ್ಳ, ಉದ್ಯೋಗ 
ವುಳ್ಳ, ಹುಟ್ಟದ. J ಆದರಿಸಲ್ಪಟ್ಟೈ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ. 8 ಹೇಳಲ್ಪಡುವ ವಿಷಯ 
ಧನ, ವಸ್ತು, ಪ್ರಯೋಜನ, ನಿವೃತ್ತಿ - ) ನೀರು ನಿಂತಿರುವ ಹೆಳ್ಳ, ಶಾಸ್ತ್ರ, 
ಖಯಷಿಗಳಿಂದ ಸೇವಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜಲಾಧಾರ, ಗುರು. 1; ಬಹಳ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ, 
ಸಂಬಂಧಯುಕ್ತವಾದ ವಿಷಯ, ಹಿತವಾದ.) ಶ್ಲೀಣವಾದ, ಪ್ರೀತಿಯುಳ್ಳ, 
ಮುದುಕ. ಹ ಮಾರ್ಗ, ಪಜಕ್ಕಿ _,- 1 ಆಸ್ಥಾನ, ಯತ್ನ. m ಬೆಟ್ಟಿ ದಜರಿ, ಬಳ್ಳ. 


೨೦.೨ ಅಮರೆಹೋಶ 


(ಅಭಿಪ್ರಾಯವಶೌ) ಛಂದಾ 0 ವೆಬ್ಲೌ (ಜೀಮೂತವತ್ಸರೌ) |b 
ಅಪವಾದೌ (ತು ನಿಂದಾಜ್ಞೆಲ) ೭ ದಾಯಾದೌ (ಸುತಬಾಂಧೆವೌ) 4 ೨೪೫ 
ಪಾದಾ (ರಶ್ಚ್ಯಂಫ್ರಿ ತುರ್ಯ್ಯಾಂಶಾ) € (ಶ್ಚಂದ್ರಾಗ್ರ್ಯರ್ಕಾ)ಸ್ತವಮೋನಂದಃ lf 
ನಿರ್ವಾದೋ (ಜನವಾದೇ$ದಿ) 8 ಶಾದೋ (ಜಂಬಾಲಶಷ್ಟ ಯೋ) Ih ೨೪೬ 
(ಸಾರಾವೇ ರುದಿತೇ ತ್ರಾತ) ರ್ಯಾಕೃಂದೋ (ದಾರುಣೇ ರಣೇ) |; 
(ಸ್ಯಾ)ಿತ್ರ ಸಾದೋ(ನುರೋಧೇಪಿ) 7 ಸೂದ್ಧಸ್ಟ್ಯಾದ್ವೂಂಜನೇಃಪ ಚ) [॥ 
(ಗೋಷ್ಠಾಧ್ಯ್ಷೇ*ಪಿ) ಗೋವಿಂದೋ? (ಹೆರ್ನೇಃವ್ಯಾ)ಮೋದ m (ವೆ)ನ್ನದಃ!n 
(ಪ್ರಧಾನೇ ರಾಜಲಿಂಗೇ ಚ ವೃಷಾಂಗೇ) ಕಕುದೊಟ(ಸ್ಟಿಯಾಂ)!ಂ ೨೪೮ 
(ಸ್ತ್ರೀ) ಸಂವೀಜ್ಞಾ ನಸಂಭಾಷಾಕ್ರಿಯಾಕಾರಾಜಿನಾಮಸು) |p 
(ಧರ್ಮೇ ರಹ)ಸ್ಯುಪನಿಷ 4.ತ್ಸಾದೃತ್‌್‌ವತ್ಸರೇ) ಶರತ್‌ [| ೨೪೯ 
ಪದಂ (ವ್ಯವಸಿತತಾ ್ರಿಣಸ್ಥಾನಲಕ್ಷಾ ೬೦೫ ವಸ್ಸು ಷು) !9 

a Wish, intention $ dependent. b Cloud, year. 
c Reproach, slander ; command. d Son, relation, partner. 
e Ray or beam of light, foot, a quarter. f Moon, fire, sun, 
spiritual guide. g Blame, proved argument, lack of argument. 
h Clay, muds; tender grass. i Cry of lamentation, protector, 
fierce battle. j Acquiescence; clearness or calmness of 
mind; favour, kind behaviour. k Seasoning, a cook. 
1 King of the cowherds, Krishna ೦೯ Vishnu. m Joy, 
perfume. n Joy, pride. ೦ Chief, a symbol of royalty, hump 
of the Indian bull. p Wisdom, understanding; conversa- 
tions certainty; war, battle; name. 6 Dharmas; mystery, 
secret. 7 Autumn, year. s Office, employment ; protection, 
defence ; places mark, sign; footstep: object, thing. 

a ಅಭಿಪ್ರಾಯ, ಅಧೀನತೆ. ಶರ ಮೇಘ, ಸಂವತ್ಸರ. € ನಿಂಡೆ, ಆಜ್ಞೆ. 
4 ಮಗನು, ಬಂಧು, ಭಾಗಸ್ಥ. 96 ಕಿರಣ್ಕ ಕಾಲ್ಕು ನಾಲ್ಕನೆಯ ಅಂಶ. 
J ಚಂದ್ರ, ಅಗ್ನಿ, ಸೂರ್ಯ, ಗುರು. 8 ಅಪನಿಂದೆ, ನಿಶ್ಚಯವಾಗಿ ವಾದಿಸುವಿಕೆ, 
ವಾದವಿಲ್ಲದೆ ಇರುವಿಕೆ. ಕಸರು ಎಳೆಯ ಹುಲ್ಲು. ಆರ್ತದ್ವೆನಿಯಿಂದ 
ಕೂಡಿದ ಅಳುವಿಕ್ಕೆ ರಕ್ಷಕ್ಕ ಭಯಂಕರವಾದ ಯುದ್ಧ. J] ಅನುಸರಿಸುಪವಿಕೆ, 
ನೈರ್ಮಲ್ಯ, ವ್ರೀತಿ. ಓ ಅನ್ನದ ಪರಿಕರ, ಅಡಿಗೆಯವನು. / ದನದ ಕೊಬ ಗೆ 
- ಗೊಡೆಯ, ವಿಷ್ಣು. m ಸಂತೋಷ, ಹರಿಮಳ. 7? ಸಂತೋಷ ಗರ್ವ, 
೦ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು, ರಾಜ ಚಿಹ್ಹ ಎತ್ತಿನ ಹಿಳಿಲು. 2 ತಿಳಿವಳಿಕೆ, ಸಂಭಾಷಣ್ಕ 
ಕ್ರಿಯಾಸ್ಟ್ವರೂಪ ಯುದ್ಧ, ಹೆಸರು. ಯಂ ಧರ್ಮ, ರಹಸ್ಯ. » ಒಂದು ಯತು, 
ಸಂವತ್ಸರ. $ ಉದ್ಯೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣ ಸ್ಥಾನ, ಗುರ್ತು ಹೆಜ್ಜೆ, ವಸ್ತು. 


ತೃತೀಯ ಕಾಂಡ ಪಿಲಪ್ಠಿ 


ಗೋಷ್ಟದಂ (ಸೇವಿತೇ ಮಾನೇ) ೧ (ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಸೃತ್ಯು) ಮಾಸ್ಪದಂ ಹ .೨೫೦ 
(ತ್ರಿಸ್ತಿಷ್ನ ಮಧುರ”) ಸ್ಟಾದೂ ೭ ಮೃ kA (ಚಾತೀಕ ಕೋಮಲ್‌) ld 
(ಮೂಢಾಲ್ಪಾ ಪಟುನಿರ್ದಾಂಗ್ಯಾ) ತಾ ದಾ (ಸ್ಟ್ಯ್ಯು) 6 (ದ್ಹೌ ೯ತು) ಶಾರದ್‌ೌ || 
(ಪ್ರತ್ಯುಗ್ರಾಪ್ರತಿಭೌ) /((ವಿದ್ವತ್ಸುಪ್ರಗಲ್ಫೌ) ವಿಶಾರದ ತೆ 

| ಇತಿ ದಾಂತಾಃ || 


(ವ್ಯಾಮೋ ವಟಶ್ಚ) ನ್ಯಗ್ರೋಧಾ ಹ ವಶ್ಸೇಧಃ (ಕಾಯ ಉನ್ನತಿಃ) ॥; ೨೫೩೨ 
(ಪರ್ಯಾಹಾರಶ್ಚ ಮಾರ್ಗಶ್ಚ್ರ) ವಿವಧೌ ವೀವಧೌ (ಚ ತೌ) | 


ಪರಿಧಿ(ರ್ಯುಜ್ಜಿ ಯತರೋಶ್ಶ್ಮಾಖಾಯಾಮುಪಸೂರ್ಯಕೇ) !% 321೩. 
(ಬಂಧೆಕಂ "ವ್ಯಸನಂ ಜೇತಃಪೀಡಾಧಿಷಾ ಸನ) ಮಾಧಯಃ !] 
(ಸ್ಯುಸ್ತಮರ್ಥನನೀವಾಕನಿಯಮಾಶ್ಚ್ರ) ಸಮಾಧೆಯಃ lym ೨೫೪ 


a Grazing land for cows, impression of a cow’s foot. 
b Place, position ; duty. c Agreeable, sweet. d Soft, smooth. 
e Dull, ignorant; little, insignificant; stupid, awkward; 
unlucky. f New, raw, inexperienced; deficient in ability, 
incapable. ¢g Learned, wise; skilful. AA fathom—the 
measure from one hand to the other across the chest, the 
arms being extended, the Indian fig-tree (ficus Indica). i Body, 
height. j Imported article; road, path. k Pieces of wood fit 
for using in a sacrifice, a halo. 1 ಓ pledge; stake in gambl- 
ing; mental agony; refuge, retreat, asylum. m Composing or 
reconciling differences ; silence; a religious vow; agree- 
ment, promise ; restraining the senses and confining the mind 
to contemplation of the true nature of spirit. 


a ಗೋವುಗಳು ತಿರುಗಿದ ಪ್ರದೇಶ, ಗೋವುಗಳು ಕಾಲೂರಿದ ಗುಂಡಿ. 
ಶಿ ಸ್ಥಾನ, ಮಾಡತಕ್ಕ ಕೆಲಸ. 6 ಅಷ್ಟೆ ವಾದದು ತ ಸೀಯಾದದ್ದು. 1ತೀಠ್ಷ್ಣ 
ವಲ್ಲದ, ಮಿದುವಾದ. € ಬುದ್ದಿ ಯಿಲ್ಲದ, ಕೊಂಚವಾದ, ಸಮರ್ಥನಲ್ಲದ, 
ಭಾಗ್ಯವಿಲ್ಲದ. _/' ಹೊಸದಾದ, ಪ ಪ್ರತಿಭೆಯಿಲ್ಲದ. 8 ವಿದ್ವಾಂಸನು, ಪೌಢೆನು, 
ಮಾರು, ಆಲದ ಗಿಡ. ಶರೀರ, ಎತ್ತರ. 7 ಹೊರಗಿನಿಂದ 'ಊಕೊಳಕ್ಕೆ 
ಧಾನ್ಯಾದಿಗಳು ಬರುವಿಕೆ, ದಾರಿ. ಸ ಯಜ್ಞ ಕೈ ತಕ್ಕ ಅತ್ತಿ ಗಿಡ ಮೊದಲಾದುದರ 
ಕೊಂಬೆ ಸ ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರರ ಸುತ್ತಲ ಕೋಟಿ. 1 ಅಡಪ. ಜೂಜು ಮುಂತಾದ್ದು, 
ಮನೋರೋಗ, ಆಶ್ರಯ. m ಸಿದ್ಧಾಂತಗೊಳಿಸ ಸುವಿಕೆ, ವೌನ, ವ್ರತೋಷ 
ವಾಸಾದಿ, ಅಂಗೀಕಾರ, ಎಂಟಿನೆಯ ಯೋಗಾಂಗ. 


೨೦೪ ಅಮೆರತೋಶ 


(ದೋಹೋತ್ಪಾದೇ)*ನುಬಂಧ ( ್ಯೀತ್ರೈಕ್ಸುತ್ಯಾಧಿಷು ನಶ್ಚರೇ 


ಸ 

ಮುಖ್ಯಾನುಯಾಯಿನಿ ಶಿಶೌ ಪ್ರಕೃತಸ್ಯಾನುವರ್ತನೇ) la ೨೨೫ 
ನಿಧ್ಯರ್ವಿಷ್ಟ್‌ ಚಂದ್ರಮಸಿ) ಥಿ (ವರಿಚ್ಛ್ರೇದೇ ಬಲೇ) ವಧಿಃ le 

ನಿಧಿ (ರ್ರಿಧಾನೇ ದೈವೇಪಿ) 1 ಪ್ರಣಿಧಿಃ (ವ್ರಾರ್ಥನೇಚರೇ) le ೨೫೬ 
ಬುದ್ಧವ್ವದ್ಗ್ನ್‌ (ಪಂಡಿತೇತಪಿ) 8 ಸ್ವಂಧೆ (ಸೈಮುವಯೇಮಿ ಚೆ) lg 

(ದೇಶೇ ನದವಿಶೇಷೇಃಬ್ಸ್‌) ಸಿಂಧು(ರ್ನಾ ಸರಿತಿ ಸ್ಲಿಯಾಂ) lp ೨೫. 
ವಿಧಾ (ವಿಧೌ ಪ್ರಕಾರೇ ಚ) 1 ಸಾಧೂ (ರಮ್ಯೇತಪಿ ಚ ತ್ರಿಷು) |) 
ವಧೊ(ರ್ಜಾಯಾ ಸ್ನುಷಾ ಸ್ತ್ರೀ ಚ) ಹ ಸುಧಾ (ಲೇವೋತಮೃತಂ ಸ್ನುಹೀ) |] 
ಸಂಧಾ (ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಮರ್ಯಾದಾ) m ಶ್ರದ್ಧಾ (ಸಂಪ್ರತ್ಯಯಃ ಸ್ಪೃಹಾ) !॥ 
ಮಧು (ಮಧ್ಯೇ ಪುಷ್ಪರಸೇ ಕ್ಲೌಡ್ರೀತ) ೦ ಹ್ಯಂಧೆಂ (ತಮಸ್ಯಪಿ) Hp ೨೫೯ 





ಕಾರಾವಾಸ 


a Fault finding, elision of letters, a boy who copies the 
example of his elders, following what is to the point. 
b Vishnu, the moon. c Boundary; strength, power. dAct, 
action ; fate : the Creator, Brahma; a text prescribing any 
particular act. e Request, spy. Jf Learned or wise man, 
Buddha, old man. gA collection, shoulder. h Sindh, the 
river Indus, ocean. i Doing; manner, mode. j Pleasing, 4 
virtuous person. 8% Wife, son’s wife; woman. 1 Plaster, 
mortar; the beverage of the gods, ambrosia, nectar ; the milk 
hedge plant (Euphorbium tirucalli.) m Stipulation, agreement ; 
respect.’ n Faith, devotion ; wish, hope. ೦ Wine or spirituous 
liquor, nectar of flowers, honey, a season. p Dark, blind. 


a ದೋಷವನ್ನು ಹುಟ್ಟಸುವಿಕ್ಕೆ ಪ್ರಕೃತಿ ಪ್ರತ್ಯಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ನಶಿಸಿ 
ಹೋಗುವ ಅಕ್ಷರ, ಮುಖ್ಯರನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಹುಡುಗ, ಹ ಶ್ರ ಕೃತವಾದದ್ದನ್ನು 
ಅನುಸರಿಸುವಿಕೆ. ಗಿ ಏಷ್ಟು, ಚಂದ್ರ. ೭ ಎಲ್ಲಿ, ಬಲ. ಣಿ ಮಾಡುವಿಕೆ, 
ಅದೃಷ್ಟ, ಬ್ರಹ್ಮೆ, ವಿಧಾಯಕ ವಾಕ್ಯ. € ಬೇಡುವಿಕೆ, ಬೇಹಿನವರು. 
Jf ಪಂಡಿತನು ಗೌತಮ, ಮುದುಕ. 8 ಸಮೂಹ್‌ೆ, ಭುಜ ಶಿರಸ್ಸು. ಡ ಒಂದು 
ನಾಡ್ಕು ನದಿ ಸಮುದ್ರ. ; ಮಾಡುವಿಕೆ, ರೀತಿ. ? ಮನೋಹರ ಸಜ್ಜನ. 

ಶಿ ೬ J ೨ ೫ 
k ಹೆಂಡತಿ, ಸೊಸೆ, ಹೆಂಗಸು. 1ಸುಣ್ಣ, ಅಮೃತ, ಮುಂಡುಗಳ್ಳಿ . m ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ, 
ಮರ್ಯಾದೆ. ೫ ನಂಬಿಕೆ, ಆಶೆ. 0 ಮದಜನಕ ವಸ್ತು, ಮಕರಂದ, ಜೇನು, 
ಒಂದು ಖುತು. ೫ ಕತ್ತಲೆ, ಕುರುಡ. 


ಶೈತ್ರೀ ಯಾಂಡ ಪಿಂ 


(ಅಥೆ ತ್ರಿಷು) ಸಮುನ್ನಜ್ಸೌ (ಪಂಡಿತಂಮನ್ಯಗರ್ದಿತೌ) la 


ಬ್ರಹ್ಮಬಂಧು (ರಧಿಕ್ಷಿವ್ನೇ ನಿರ್ದೇಶೇ) ರ (ಥಾವಲಂಬಿತೇ | ೨೬೦ 
ಅವಿದೂರೇ)ಪ್ಯವಷ್ಟಬ್ಬಃ ೧ ಪ್ರಸಿದ್ದ (ಖ್ಯಾತಭೂಷಿತೌ) ಡೆ 

| ಇತಿ ಧಾಂತಾಃ | 
(ಸೂರ್ಯವಶ್ಚೀ) ಚಿತ್ರಭಾನೂ 6 ಭಾನೂ (ರಶ್ಮಿದಿವಾಕರೌ) [| ೨೬೧ 
ಭೂತಾತ್ಮಾನ (ಧಾತೃದೇಹೌ) 2 (ಮೂರ್ಬಸೀಚ್‌ೌ) ಪೃಧಗ್ಹನೌ 1) 
ಗ್ರಾವಾಣೌ (ಶೈಲವಾಷಾಣಾೌ) ; ಪತ್ರಿಣೌ (ಶರಪಕ್ಷಿಣೌ) | ೨೬.೨ 
(ತರುಶ್ಸೆಲ”್‌) ಶಿಖರಿಣೌ ಸ ಶಿಖನ್‌ (ವಹ್ನಿ ಬರ್ಹಿಣೌ) 1] 
ಪ್ರತಿಯತ್ನಾ(ವುಭ'* ಲಿಪ್ಲೋಪಗ್ರಹಾ?) ೫m (ವಥೆ) ಸಾದಿನೌ ॥ ೨೬೩, 
(ದ ಸಾರಥಿಹೆಯಾರೋಹ”ೌೌ) ೫ ವಾಜಿನೋ($ಶ್ಟೇಷುಪಕ್ತಿಣ?) !0 
(ಕುಲೆ) ಪ್ಯಭಿಜನೋ (ಜನ್ಮಭೂಮಾವಪ್ಯಥೆ) ಐ ಹಾಯನಾಃ | ೨೬೪ 


(ವರ್ರಾರ್ಚಿರ್ವಿ ೀಹಿಭೇದಾಸ್ಪ್ಯು) 4 (ಶಂದ್ರಾಗ್ಲ್ಯರ್ವಾ) ವಿರೋಚನಾಃ | 


a One who thinks himself a great scholar, ೦೦೫೦೩೮೪೦೮6. b A 
reprobate Brahman, ignominy. c Supported, near. d Famous, 
celebrated ; adorned, decorated. e The sunfire. f Ray or 
beam of light, sun. ¢ Brahma, body. 1೫ An ignorant man, 
afool; a mean man. i Mountain, hill; stone. 7 Arrow, 
bird. k Tree, hill. 1 Fire, peacock. m Wish; taking 
prisoner, capturing. n Charioteer; horseman. ೦ Horse, 
arrow, bird. p Race, lineage; native land, birthplace. 
೯ Year, ray or beam ೩ sort of rice which produces only one 
crop ೩ year. r Moon, fire, sun. 


a ತಾನು ಪಂಡಿತನೆಂದು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿರುವವನ್ನು ಅಹಂಕಾರಿ. ಥಿಥಿಂದಿ 
ಸಲ್ಪ ಟ್ಟ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅಪವಾದ. ೭ ಆಶ್ರಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ, ದೂರೆವಾಗದಿರುವ. 
ಡೆ ಖಾ ತಿಯುಳ್ಳ, ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ. € ಸೂರ್ಯ, ಅಗ್ನಿ. ಕಿರಣ, ಸೂರ್ಯ. 
8 ಬಹ್ಮ, ಶರೀರ... ಹಿಮೂರ, ನೀಚೆ. 1 ಬೆಟ್ಟ, ಕಲ್ಲು. J ಬಾಣ, 
ಹಕ್ಕಿ. 1: ಗಿಡ, ಬೆಟ್ಟ. 1 ಬೆಂಕಿ, ನವಿಲು. ೫” ಅಭಿಲಾಷೆ, ಸೆರೆಹಿಡಿಯುವಿಕೆ. 
n ಸಾರಥಿ, ಕಂದುರೆಯ ರಾವುತೆ. ೦ ಕುದುರೆ, ಬಾಣ, ಹಕ್ಕಿ. 7 ವಂಶ, 
ಜನ್ಮಭೂಮಿ. ಆ ಸಂವೆತ್ಸರ, ಕರೆಣ್ಣ ವರುಷಕ್ಫೊಂದೇಸಾರಿ ಬೆಳೆಯುವ ನೆಲ್ಲು. 
7 ಚಂದ್ರ, ಅಗ್ತಿ, ಸೂರ್ಯ. 


೨೦.೬ ಅಮರಕೋಶ 


(ಕೇಶೇ$ಪಿ) ವೃಜಿನೋ a ವಿಶ್ವಕರ್ಮಾ (ರೈಸುರಶಿಲ್ಲಿ ಹೋತ) [ಗ ೨೬.೫ 
ಆತ್ಮಾ (ಯತ್ತೋ ಧೃತಿರ್ಭುದ್ಧಿಃ ಸ್ಪಭಾಮೋ ಬ್ರಹ್ಮೆ ವರ್ಮ ಚ) lc 
(ಶಕೃಘಾತುಕಮತ್ತೈೇಭವರ್ರುಕಾಬ್ದಾ) ಘನಾಘನಾಃ Id ೨೬೬ 
ಅಭಿಮಾನೋಷ(ರ್ಥಾದಿದರ್ಟೇ ಜ್ಞಾನೇ ಪ್ರಣಯಹಿಂಸಯೋಃ) le 

ಘನೋ (ಮೇಘೇ ಮೂರ್ತಿಗುಣೇ ತ್ರಿಷು ಮೂರ್ತೇ ನಿರಂತರ) 0/ ೨೬೭. 
ಇನ(ಸ್ಸೂರ್ಯೇ ಪ್ರಭೌ) 8 ರಾಜಾ (ಮೈಗಾಂಕೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯೇ ನೃಷೇ) !/ 
ವಾಣಿನ್ಕ್‌ (ನರ್ತ ಕೀದೂತ್ಕ್‌) j (ಸೃವಂತ್ಯಾಮಪಿ) ವಾಹಿನೀ 1) ೨೬.೮ 
ಹ್ರಾದಿನ್ಕ್‌ (ವಜ್ರತಟತೌ) 1 (ವಂದಾಯಾಮಪಿ) ಕಾಮಿನೀ [| 
(ತ್ರಗ್ನೇಹೆಯೋರಪಿ) ತನು ೫ ಸ್ಪ್ಸೂನಾ«(ಧೋಜಿಹ್ಟಿ ಕಾಫಿ ಚ) 11) ೨೬೯ 
(ಕ್ರತುವಿಸ್ತಾರೆಯೋರಸ್ತ್ರೀ) ವಿತಾನಂ (ತ್ರಿಷು ತುಚ್ಛಕೇ | 

ಮಂದೇಂಥ) ೦ ಕೇತನಂ (ಕೃತ್ಯೇ ಕೇತಾವುಪನಿಮಂತ್ರಣೆಲ) [0 ೨೭೦ 


a Hair, sin. b Sun, Vishvakarma the artist of the gods 
(Vulcan). c Effort, courage ; wisdom ; nature, disposition ; 
Brahma; body. dIndra; homicide, murderer; rutting 
elephant ; a cloud from which rain is falling. e Pride arising 
from wealth; intelligence; request, prayer, slaughter. 
f Cloud ; hardness, solidity ; any metallic instrument which 
is struck. 8 Sun; lord, chief. 1 Moon, ೩ Kshatriya or man 
of the military caste, king. i Dancing girl; servant girl, 
handmaid. j River, stream; army. % Thunderbolt, lightn- 
ing. 1 Any parasitic plant, ೩ beloved woman. m Skin, body, 
small. n Uvula, slaughter-house. 0 Sacrifice; spreading, 
expansion ; inferior, low, base; stupid. p Duty, banner, 
invocation. 

4 ಕೂದಲು, ಪಾಪ. ಥಿ ಸೂರ, ದೇವತಿಲ್ಲಿ. ೭ ಪ್ರಯತ್ನ, ಥ್ಲೈರ್ರ, 
ಬುದ್ದಿ ಸ್ವಭಾವ, ಬ್ರಹ್ಮ, ಶರೀರ. ಡೆ ಇಂದ್ರ, ಕೊಲ್ಲುವವನು, ಮದ್ದಾನೆ, 
ಮಳೆಸುರಿವ ಮೇಘ. ಆ ಧೆನಾದಿಗಳಿಂದುಂಬಾದ ಅಹಂಕಾರ, ತಿಳಿವಳಿಕೆ, 
ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಹಿಂನೆ. / ಮೇಘ, ದೇಹೆಗುಣ, ಆಕಾರವುಳ್ಳ, ಸಾನ್ಹ ಮಾದ, 
ತಾಳಾದಿ ಕಾಂಸ್ಕ ವಾದ್ಯ. ೪ ಸೂರ್ಯ ಪ್ರಭು. ಡಿ ಚಂದ್ರ, ಕ್ಷತ್ರಿಯ್ಯ ನರಪತಿ. 
1 ನಾಟ್ಕದವಳು, ದೂತಿ. ; ಹೊಳೆ, ದಂಡು. ಥಿ ಸಿಡಿಲು, ಮಿಂಚು. 1 ಗಿಡ್ಡ 
ಬದನಿಕೆ, ಕಾಮವುಳ್ಳ ಹೆಣ್ಣು. 77? ಚರ್ಮ, ವನ ಸಣ್ಣದು. n ಕಿರುನಾಲಿಗೆ 
ಹಿಂಸಾಸ್ಥಾಾನ, ದೋಷ. ೦ ಯಜ್ಞ ವಿಶೇಷ, ವಿಸ್ಮಾರ, ತುಚ ವಾದದ್ದು, 
ಮಂದವಾದ. ಗ ಮಾಡತಕ್ಕ ಕೆಲಸ, ಧ್ವಜ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ ಕರೆಯುವಿಕೆ. 


ತೃತೀಯಕಾ೦ಂಡ ೨೦೭ 


(ವೇದಸ್ತತ್ತಂ ತಮೋ) ಬ್ರಹ್ಮ ೧ ಬ್ರಹ್ಮಾ (ವಿಪ್ರಃ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ) |b 

(ಉತ್ಸಾ ದಡೇಚ ತಮ ಕ. ಸೂಚನೇಚಾಖಿ ಗಂಧಂ le ೨೭೧ 
ಆತಂಚನರಂ (ಪ್ರತೀವಾಪಜವನಾವ್ಯಾಯನಾರ್ಥಕಂ) ld 

ವ್ಯಂಜನಂ (ಲಾಂಛನೇ ಶ್ಮಶ್ರುನಿಷ್ಠಾನಾವಯವೇಷ್ಯಪಿ) ॥e ೨೭.೨ 
(ಸ್ಯಾತ್‌) ಕೌಲೀನಂ (ಲೋಕವಾದೇ ಯುದ್ಧೇ ಪಶ್ಚಹಿಪಕ್ಷಿಣಾಂ) 1X 
(ಸ್ಯಾ)ದುದ್ಯಾನಂ (ನಿಸ್ಸರಣೇ ವನಭೇದೇ ಪ 5 ಯೋಜನೆ) lg ೨೭.೩. 
(ಅವಕಾಶೇ ಸ್ಥಿ ತೌ) ಸ್ಥಾನಂ (ಕ್ರ (ಡಾದಾವನಿ) ದೇವನಂ 1] 

ಉತ್ಕಾನಂ (ಪೌರುಷೇ ತಂತ್ರೆ € ಸನ್ನ್ಟಿವಿಷ್ಟೊ ದ್ದ ಮೇಪಿ ಚ)! ೨೭೪ 
ವ್ಯುತ್ಥಾ ನಂ (ಪ್ರತಿರೋಥೇ ಚ ನಿಕೋಧಾಜರಣೇಿ ಚ) Ik 

(ಮಾರಣೇ ಮೃತಸಂಸ್ಕಾರೇ ಗತೌ ದ್ರವ್ಯೇಂರ್ಥದಾಪನೇ [ ೨೩೨೫ 


ನಿವರ್ತನೋಪಕರಣಾನುವ್ರಜ್ಯಾಸು ಚ) ಸಾಧನಂ 1 


ಹ ರ ರ ವ ಬಾನ. ಅರಾ ಂ ಧರಾ ದಾ» ೊೂಂ ಧಾಹ ಫು ಂ ಭಿ ದ 


a The Vedas, the soul, penance. b Brahman, Brahma. 
c Destroying, causing, injury or pain; informing, reporting. 
d Putting anything into milk to make it curdle, speed, satisfy- 
ing. ಅ Mark, sign; beard, whiskers or mustachio; sauce, 
condiment; privy part of male or female; a consonant. 
f Reproach, calumny; the fighting of animals. 8 Going 
out; pleasure garden; profit, advantage. hPlace, abodes 
being, existence. i Playing, enjoyment : disputing ; shining; 
rejoicing, feeling proud; giving light; gaming. j Height ೦8 
೩ man, an establishment truth, rising from ೩ seat. %ಹ Hinder- 
ing; opposing, doing what is prohibited. 1 Killings 
obsequies; going; wealth; lending; returning, scheme, 
device ; followings; cause; acquiring, obtaining. 

a ವೇದ, ಪರಮಾತ್ಮ, ತಪಸ್ಸು. 0 ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರು. 
೧ ನಾಶಮಾಡುವಿಕ್ಕೆ ಬಂಸೆಬಡಿಸುವಿಕೆ. ಸೂಚಿಸುವಿಕೆ. ಈ ಹೆಪ್ಪಿಡುವುದು, 
ವೇಗ, ತೃಪ್ತಿ ಪಡಿ ಸುವುದು. 6 ಗುರ್ತು, ಗಡ್ಡ ವಿತಾಸ್ಕೆ ಮಜ್ಜಿಗೆ ಪಳಿದ್ಯ ವಗ್ಬೆರೆ ; 
ಸ್ತ್ರೀಪುರುಷರ ಗುಹ್ಯಾವಯವ, ಅಕ್ಷರ. /" ಲೋಕಾಪವಾದ, ಪಶ್ಚಾದಿಯುದ್ಧ. 
8 ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಡುವಿಕ್ಕೆ ಶೃಂಗಾರ ವನ, ಪ್ರಯೋಜನ. ಹ ಸ್ಥಳ ಇರುವಿಕೆ. 
i ಕ್ರೀಡಿಸುವಿಕೆ ವ್ಯವಹರಿಸುವಿಕ್ಕೆ ಪ್ರಕಾಶಗೊಳಿಸುವಿಕೆ, ಸಂತೋಷಿಸುವಿಕೆ, 
ಗರ್ರಿಸುವಿಕೆ, ಬೆಳೆಗುವಿಕೆ, ಜೂಟ ಕಾಡುವಿಕೆ. 7 ಪುರುಷಪ್ರಮಾಣ, ಸಿದ್ದಾಂತ, 
ಕುಳಿತವರು ಮೇಲಕ್ಕೇಳುವಿಕ. % ಡ್ಡ ವಿಡುವಿಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕೂಲಮಾಡುವಿಕೆ. 
1 ಕೊಲುವಿಕೆ, ಹೆ ಸ್ರತ ಸಂಸ್ಕಾರ, ಗಃ ನನ, ಧೆನ, ಸಾಲವನ್ನು ಕೊಡಿಸುವಿಕ್ಕೆ 
ಹಿಂದಿರುಗುವಿಕೆ ಉಪಾಯ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಹೋಗುವಿಕೆ, ಸಂಪಾದಿಸುವಿಕೆ. 


೨೦೮ ಅವಂರಕಳೊ ಶೆ 


ನಿರ್ಯಾತನಂ (ವೈರಶುದಗ್ಸ್‌ ದಾನೇ ನ್ಯಾಸಾರೃಣೇಪಿ ಚ) la ೨೭೬ 
ವ್ಯಸನಂ (ವಿಪದಿ ಭ್ರಂಶೇ ದೋಷೋ ಕಾಮುಜಕೋಸಜೇ) 1b 

ಪಕ್ಟ್ಯಾ (ಕ್ರಲೋಮ್ನಿ ಕೆಂಜಲ್ವೇ ತಂತ್ವಾದ್ಯಂಶೇ*ಷ್ಯಣೀಯಸಿ) [lc ೨೨.೭. 
(ತಿಧಿಭೇದೇ ಕ್ಷಣೇ) ಪರ್ರೈ 4 ವರ್ತ್ನ (ನೇತ್ರಚ್ಛದೇಖಧ್ವನಿ) le 

(ಅಕಾರ್ಯಗುಹ್ಯೇ) ಕೌಪೀನೇ / ಮೈಥುನಂ (ಸಂಗತೇ ರತ್‌ೌ) lg ೨೭.೮ 
ಪ್ರಧಾನಂ (ಪರೆಮಾತ್ಮಾ ಧೀಃ) 7) ವ್ರಜ್ಞಾನಂ (ಬುದ್ಧಿ ಚಿಹ್ನೆಯೋಃ) |; 
ಪ್ರಸೂನಂ (ಪುಷ್ತಫಲಯೋ) 7 ರ್ನಿಧನಂ (ಕುಲನಾಶಯೋಃ) [| Ze ೨೭೯ 
ಕ್ರಂದನೇ (ರೋದನಾಹ್ವಾನೇ) | ವರ್ಷ್ಮ (ದೇಹಪ್ರಮಾಣಯೋಃ) 7? 
(ಗೃಹೆಡೇಹೆತ್ರಿಟ್‌ಪ್ರಭಾವಾ) ಧಾಮಾನ್ಯ ೫ (ಥೆ ಚತುಪ್ಪಥೇ॥ ೨೮೦ 


ಸನ್ನಿವೇಶೇಚ) ಸಂಸ್ಥಾನಂ ೦ ಲಕ್ಷ್ಮ (ಚಿಹ್ನೆ ಪ್ರಧಾನಯೋಃ) |p 

a Revenge, gift, restoring anything held in trust. 
b Calamity; falling: the seven vices, viz., hunting, gambl- 
ing, singing, idle roaming, drinking, sleeping in the day tine, 
whoring. c Eyelash: filament in ೩ flower; fragment. dThe 
days of the four periodic changes of the moon and of the 
passage of the sun from one sign of the zodiac to another; 
festival; knot, joint in a cane or in the body. e Eyelid; 
road, path. f Forbidden act, pudenda, a cloth worn over 
them. g Junction, union; copulation. Ah The Supreme 
God ; intellect; nature; a king’s minister, chief. 1 Know- 
ledge, wisdom; a mark. j Flower, fruit. k Race, lineage; 
ruin, loss. 1 Crying, lamenting; calling. m Body ; measure 
5176, quantity. n House, body, brightness, glory. o A place 
where four roads meet, a square; shape, form; death 
p Mark, sign; chief, principal. 

a ಹೆಗೆ ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕ್ಕೆ ದಾನ್ಕ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡದ್ದನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ 
ಕೊಡುವಿಕೆ. ಥಿ ಆಪತ್ತು, ಬೀಳುವಿಕೆ, ಕಾಮದಿಂದ ಅಥವಾ ಕೋಪದಿಂದ 
ಹುಟ್ಟಿದ ದೋಷ. ೧ಂ ಕಣ್ಣ ಕೂದಲು, ಹೊವಿನಕೇಸರೆ, ತಂತು ಮೊದಲಾದ್ದರ 
ಸೂಕ್ಷೈ್ಮಾಂಶ. ಡೆ ಪಕ್ಷದ ಕೊನೆ ತಿಥಿಗಳು, ಉತ್ಸವ, ಗೆಣ್ಣು. ಆ ಕಣ್ಣುರಫ್ಲೈ 
ಹಾದಿಯು. 7. ಮಾಡಬಾರದ ಕೆಲಸ್ಕ ಗುಹ್ಯಾಂಗ್ಕ ಲಂಗೋಟಿ, 8 ಸಂಬಂಧೆ, 
ಸುರತಕ್ರೀಡೆ. 1 ಪರಮಾತ್ಮ , ಬುದ್ದಿ, ಮಖಾಲಪ್ರಕೃತಿ, ಮುಖ್ಯವಾದ. 
1 ಬುದ್ಧಿ, ಗುರ್ತು. / ಹೊಪ್ಪೆ, ಫಲ. ಓ ವಂಶ, ಕ್ಷಯ. 1 ಅಳುವಿಕೆೆ, 
ಶರೆಯುವಿಕೆ. ೫೫ ಮೆ, ಅತತಿ. / ಮಕ್ಯೆ, ಮ್ಳ ಕಾಂತಿ, ಪ್ರಭಾವ. 
೦ ನಾಲ್ಕು ಬೀದಿಯ ಚೌಕ, ಸನ್ನಿವೇಶ. ಗ ಗುರ್ತು, ಮುಖ್ಯ. 


ತ್ರತೀಯ ಕಾಂಡ ೨೦೯ 


(ಆಚ್ಛ್ರಾದನೇ) ಸಂಪಿಧಾನ ಆ ಮಹವಾರಣ (ಮಿತ್ಯುಭೇ) lp ೨೮೧ 
ಆರಾಧೆನಂ (ಸಾಧನೇ ಸ್ಕಾದವಾಪೌ ತೋಷಣೇಪಿ ಚ) le 

ಅಧಿಷ್ಠಾನಂ (ಚಕ್ರ ಪುರವ್ರಭಾವಾಧ್ಯಾಸನೇಷ್ವವಿ) Id ೨ಿಖ.೨ 
ರತ್ನಂ (ಸ್ವಜಾತಿಶ್ರೇಷ್ಟೇಃನಿ) € ವನೇ (ಸಲಿಲಕಾನನೇ) |” 

ತಲಿನಂ (ವಿರಳೇ ಸ್ತೋಕೇ) 8 (ವಾಚ್ಯಲಿಂಗಾಸ್ತಥೋತ್ತರೇ) ೨೮೭. 
ಸಮಾನಾ (ಸ್ಪತ್ಸಮೈೆಕೇ ಸ್ಯುಃ) 1 ಖಿಶುನೌ (ಖಲಸೂಚಕೌ) |] 

ಹೀನನ್ಯೂನಾ (ವೂನಗರ್ರ್ತ್ಯ್ಯಾ) 7 (ವೇಗಿಶೂರೌ) ತರಸಪ್ತಿನೆ” ||) ೨೮೪ 


ಅಭಿ ಪಮ್ಹೋ( ಪರಾ ದ್ಸ್ಟೋ ರಿಗ್ರಸ್ತವ್ಯಾ ಪದ್ದ ತಾವಪಿ) | 


| ಇತಿ ನಾಂತಾಃ॥ 


ಕಲಾವೋ (ಭೂಷಣೇ ಬರ್ಹೇ ತೂಣೀರೇ ಸಂಹೆತಾವನಿ) |) ೨೮೫ 
(ಪರಿಚ್ಛದೇ) ಪರೀವಾಪಃ (ಪರ್ಯುಪ್ತೌ ಸಲಿಲಸ್ಲಿತೌ) 17 


a Covering, shutting; a cloth. ಥಿ Taking off, opening; 
a cloth. c Accomplishment; acquirement; gratification ; 
adoration. d Wheel of a carriage; town, citys power; 
support, prop. ಅ Anything best of its kind; gem, jewel. 
f Water; forest, jungle. g Distinct, separate; small in 
quantity. % Good, virtuous; like, similar, equal; same. 
i Wicked, malignant; backbiter. j Low, small: blameable. 
k Swift, quick; heroic, puissant. 1 Erroneous, mistaken ; 
taken prisoner by the enemy; falien into calamity. mm Orna- 
ment, jewelry ; peacock’s tail ; quiver; group or assemblage 
n Retinue; sowing, Standing walter. 


a ಮುಚ್ಚುವಿಕೆ ಬಟ್ಟೆ. ೫ ತೆನೆಯುವಿಕ್ಕೆ ಬಟ್ಟೆ . ಆ ಸಾಧಿಸುವಿಕೆ 
ಪಡೆಯುವಿಕೆ, ಸಂತೋಷಿಸುವಿಕ್ಕೆ ವೂಜಿಸುವಿಕೆ. ಡೆ ಬಂಡಿಯ ಚಕ್ರ, ಪಟ್ಟಣ, 
ಪ್ರಭಾವ, ಆಧಾರ. 6 ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದದ್ದು, ಮಣಿ. 8 ವೀರು, ಕಾಡು. 8 ವಿರಳ 
ವಾದದ್ದು, ಕೊಂಚವಾದದ್ದು. / ಸಜ್ಜನ, ಸದೃಶವಾದ, ಒಂದಾದ. 1ದುರ್ಜನ್ಕ 
ಚಾಡಿಕೋರ. ಕಡಿಮೆಯಾದ, ವಿಂದಿಸಲ್ಪಡತಕ್ಕ. Kc ವೇಗವುಳ್ಳ, 
ಶೂರವಾದ. 1 ತಪ್ಪುಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ, ಶತ್ರುಗಳ ಕೈಗೆ ಸಿಕ್ಕದ ಆಪತ್ತನ್ನು 
ಹೊಂದಿದ. ೫ ಒಡವೆ, ನವಿಲಗರಿ, ಬತ್ತಳಿಕೆ, ಸಮೂಹ. 7 ಪರಿವಾರ, 
ಬೀಜ ಬಿತ್ತುವದು, ನೀರು ನಿಂತಿರುವಿಕೆ. 
14 


೨೧೦ ಅಮರಕೋಶ 


(ಗೋಧುಗ್ಲೋಷ್ಟ ಪತೀ) ಗೋವ್‌ ೧ (ಹರವಿಷ್ಣೂ) ವೃಷಾಕಪೀ ಟೈ _೨ಲಹ 

ಬಾಷ್ಟೃ (ಊಷ್ಮಾಶು)) ೧ ಕಶಿಪು (ಸ್ಪನ್ನಮಾಜ್ಯಾ ದನಂ ದ್ವಯಂ) ld 

ತಲ್ಪೃಂ (ಶಯ್ಯಾಟ್ಟ ದಾರೇಷು) 9 (ಸ್ಮ್ಥಂಬಚೇಃನಿ) ವಎಟಿನೋ(ಸ್ಟಿಯಾಂ) lf 

ಪ್ರಾಪ್ರರೂಪಸುರೂಪಾಭಿರೂಪಾ (ಬುಧಮನೋಜ್ಞಯೋಃ) 

(ಭೇದ್ಯಲಿಂಗಾ ಅಮಾ) 8 (ಕೂರ್ಮೀ ವೀಣಾಭೇದಶ್ವ) ಕಚ್ಛನೀ lp ೨೮೮ 
| ಇತಿ ಪಾಂತಾಃ || 

(ಅಂತರಾಭವಸತ್ತ್ವೇಂತ್ರೇ) ಗಂಥರೋ (ದಿವ್ಯಗಾಯನೇ) | 

ಕಂಬು (ರ್ನಾ ವಲಯೇ ಶಂಖ) ) ದ್ವಿಜಿಹ್ಯೌ (ಸರ್ರಸೂಚಕ”) lk ೨೮% 

ಪೂರ್ಫೋ(ನ್ಯಲಿಂಗಃ ವ್ರಾಗಾಹೆ ಪುಂಬಹುತ್ತೇ$ನಿ ಪೂರ್ರಜಾನ್‌') 1) 


| ಇತಿ ಬಾಂತಾಃ || 


ಕುಂಭೌ (ಘಟೇಭಮೂರ್ಹಾಂಶ್‌) ೫ ಡಿಂಭೌ (ತು ಶಿಶುಬಾಲಿಶೌ್‌) 12 ೨೯೦ 
ಸ್ಮಂಭಳಿ (ಸ್ಫೂಹಾಜಡೀಭಾವ್‌ೌ) ೦ ಶಂಭೂ (ಬ್ರಹ್ಮೆತ್ರಿಲೋಚನ”) Ip 


ಈ ಅರಾ ದ ಜರಾ ಸನಾನಾ ಸಾ ಾಪಾಸಘಾ ಕಾಸಾ ಾನಾಾಗಾಘ/ಘಗ /)ಘಾಗಾ ಘೂ ಉಾಣಾ ಸಾಣಾಕಾೂಾಾಗ್ಣ?;/ಗ7ಗ7 ಗೂ ದಾವಾ ಬಾರಾ ಕೂ ಫೂ ಘೊ ಫ್‌ 


a One who milks cows; chief of the cowherds. b Siva; 
Vishnu, c Warmth, vapour; tear. d Food, raiment. e Couch, 
bed ; attic; wife. f Knot in the stem of grass; branch. 
g Learned; handsome, beautiful. A,Female tortoise; a 
kind of vina. i Fairy,a kind of demigod inhabiting Indra’s 
heaven, (the Glendoveer of Southey); horse; celestial 
musician. 7 Bracelet; conch. ಹ Snake; backbiter. 1 East; 
ancient ; oriental, a native of the East; belonging to olden 
times. 77೫ Pot; frontal globe on the forehead of an elephant. 
n Child, infant, young of any animal; simpleton, fool. 
9 Pillar, post ; stupidity, stolidity, insensibility. p Brahma; 
Siva. 


a ಹಾಲು ಕರೆವವ, ದನದ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಗೆ ಒಡೆಯ. ಥಿ ಶಿವ್ಕ ವಿಷ್ಣು. 
ಆ ಸೆಕೆಯ ಹವೆ, ಕಣ್ಣೀರು. d ಅನ್ನ, ವಸ್ತ್ರ. 6 ಹಾಸಿಗೆ, ಅಟ್ಟ, ಹೆಂಡತಿ. 
f ಹುಲ್ಲು ಗೆಂಡೆ, ಕೊಂಬೆ. 8 ವಿದ್ವಾಂಸ, ಸುಂದರ. ಹ ಹೆಣ್ಲಾಮೆ, ಒಂದು 
ವೀಣೆ. 1 ಅಂತರಪಿಶಾಚ್ಕ ಕುದುರೆ, ದೇವಲೋಕದ ಸಂಗೀತಗಾರ. 7 ಕಡಗ, 
ಶಂಖ. ಹ ಹಾವು, ಚಾಡಿಕೋರ. 1 ಮೂಡಲು, ಹಿಂದಣ ಕಾಲ, ಮೂಡಲಲ್ಲಿ 
ಹುಟ್ಟಿದ, ಹಿಂದಣ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟದ. m ಗಡಿಗ್ಕೆ ಆನೆಯ ತಲೆಯ ಭಾಗ. 
n ಮಗು, ವೂರ್ಬ್ಯನಂ. ೦ಂ ಕಂಭ, ಜಡವಾಗಿರುವಿಕೆ. 7 ಬ್ರಹ್ಮ, ಶಿವ. 


ತ್ರತೀಯಸಾಂಡ ೨೧೧ 


(ಕುಕ್ಷಿಭ್ರೂ ಣಾರೃಕ್‌ೌ) ಗರ್‌ a ನಿಸೃಂಭಃ (ಪ್ರಣಯೇ,;ಪಿ ಚ) |b ೨೯೧ 

(ಸ್ಯಾಡಿ, ರ್ಯಾಂ) ಆಜಾ "(ಪುಂಸಿ” ಸ್ಯಾದಕ್ಷೇ ದುಂದುಭಿಃ ಸಿ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) le 

(ಸ್ಯಾನ್ಮಃ ಹಾರಜನೇ ಕ್ಲೀಬಂ) ಕುಸುಂಭಂ (ಕರೇ FA. Ta ೨೯.೨ 

(ಕ್ಷತ್ರಿಯೇಸಿ ಚ) ನಾಭಿ(ರ್ನಾ) ಲಿ ಸುರಭಿ(ರ್ಲ ನಿ ಚಸಿ ಸ್ತೀಯಾಂ) 17 

ಸಭಾ (ಸಂಸದಿ ಸಬ್ಬೇ ಚ) 8 (ತಿ ತ್ರಿಷ್ಟಧ್ಯ್ಯಕ್ಷೇತಪಿ) ವಲಭಃ [I fp ೨೯೩. 
| ಇತಿ ಭಾಂತಾಃ | 


(ಕಿರಣಪ್ರ ಗ್ರಹ್‌) ರಶ್ಮೀ 1 (ಕಪಿಭೇಕೌ) ಸ್ಲವಂಗವೌ | 7 
(ಇಚ್ಛಾಮನೋಭವೌ) ಕಾಮ್‌ | (ಶೌರ್ಯೋಡ್ಯೋಗ್‌್‌) ಪರಾಕ್ರವಕೌ (7 

ರ್ಮಾಃ (ಪುಣ್ಯುಯಮನ್ಯಾಯಸ್ತಭಾವಾಚಾರನೋಮಪಾಃ) ln 
(ಉಪಾಯಖಪೂರ್ವ ಆರಂಭ ಉಪಧಾಚಾ)ಪ್ಯುಪಕ್ರಮಃ ॥) ೨೯೫ 
(ವಣಿಕ್ಸಥಃ ಪುರಂ ವೇದೋ) ನಿಗಮೋ ೦ (ನಾಗರೋ ವಣಿಕ್‌) | 





a Womb; 80108 ; child. Db Trust, confidence; request. 
cA ketile-drum; dice. d Safflower (Varthamus tinctorius) 
coloured flower ; the water-pot or bowl ofan ascetic. eA 
Kshatriya; navel. fCow; the spring; fragrant, sweet- 
smelling. 8 An assembly, council; one of a company; a 
member of council. h Chief, superintendent; beloved, 
favourite. 1 Ray or beam of light; rope. 1 Monkey ; frog. 
k Desire; Manmatha, the god of love (Cupid). 1 Heroism, 
prowess ; exertion. m Merit; Yama, the judge of the dead 
(Pluto); virtue, morality; character, quality, nature; 
appointed duty ; sacrificer. n Beginning after due delibera- 
tion, examining the king's ministers of putting themto the 
test. ಅ Line of shops, bazaar; city; the Veda. 


a ಹೊಟ್ಟೆ, ಬಸುರು ಮಗು. ಥಿ ನಂಬುಗೆ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ. ೭ ಭೇರೀ 
ವಾದ್ಯ, ಪಗಡೆಯ ಆೆತ್ತ. ಡೆ ಕುಸುಂಬೆ ಬಣ್ಣದ ಹೊವು ಕಮಂಡಲು. 
e ಕತ್ರಿಯನ್ಮು ಹೊಕ್ಕಳು. Jf ಹಸು, ವಸಂತಯತ್ತು ಪರಿಮಳೆಯುಕ್ತವಾದ. 
8 ಸಮಾಜ, ಸಭಿಕ. ಡಿ ಗೊತ್ತುಗಾರ, ಪ್ರಿಯವಾದ. $ ಕಿರಣ, ಹಗ್ಗ. 
J ಮಂಗ, ಸಪ್ಪೆ. % ಇಚ್ಛೆ , ಮವ್ಮಧೆ. 1 ಶೂರತ್ವ, ಪ್ರಯತ್ನ. ೫ ಪುಣ್ಯು 
ಯಮ, ವೀತ್ತಿ ಸ್ವಭಾವ "ಆಚಾರ, ಸೋಮಯಾಜಿ. 7 ಉಪಾಯವನ್ನು 
ಅರಿತು ಕೆಲಸ ಸಕ್ರೆ 5ೂದಲು ಮಾಡುವಿಕ್ಕೆ ಮಂತ್ರಿ ಗಳನ್ನ ಪರೀಕ್ಷಿಸುವಿಕೆ. 
೦ ಅಂಗಡಿ ಬೀದಿ, ಪಟ ಕ್ಟ; ವೇದ. 


೨೧.೨ ಅಮರೆಕೋ ಶ 


ನೈಗವಕೌ ೧ (ದ್‌ ಬಲೇ) ರಾಮೋ (ಶೀಲಚಾರುಸಿತೇ ತ್ರಿಷು) lp ೨೯೬ 
(ಶಬ್ದಾದಿಪೂರ್ಟೋ ಬೃಂದೇಃಪಿ) ಗ್ರಾಮಃ ೭ (ಕ್ರಾಂತ್‌ ಚ) ವಿಕ್ರಮಃ !4 
ಗುಲ್ಮಾ (ರುಕ್‌ ಸ್ತಂಬಸೇನಾಶ್ಚೆ) ಆ ಜಾಮಿಃ (ಸ್ವಸ್ಥ ಕುಲಸ್ತಿಯೋಃ) lif ೨೯೭ 
( ಕ್ಷಿತಿಕ್ಸಾಂತ್ಯೋಃ) ಕ್ಷಮಾ (ಯುಕ್ತೇ ಕ್ಷಮಂ ಶಕ್ತೇ ಹಿತೇ ತ್ರಿಷು) lo 
(ತ್ರಿಷು) ಶ್ಯಾಮ್‌ೌ (ಹೆರಿತ್ಸೃಷ್ನೌ್‌ ಶ್ಯಾಮಾಸ್ಕಾಜ್‌ಾ ರಿಬಾ ನಿಶಾ) |p ೨೯೮ 
ಲಲಾಮಂ (ಪುಚ್ಚಪುಂಡ್ರಾಶ್ಚಭೂಷಾಪ್ರಾಧಾನ್ಯಕೇತುಷು) |; 
ಸೂಕ್ಷ್ಮ(ಮಧ್ಯಾತ್ಮಮವ್ಯಾಜ್‌ೌ) ? (ಪ್ರಧಾನೇ) ಪ್ರಥಮಂ (ತ್ರಿಷು) lk ೨೯೯ 
ಮಾಮಾ (ವಲ್ಲು ಪ್ರತೀವ್‌ೌ ದ್ರಾ) 7 ವಧವತ್‌ (ನ್ಯೂನಕುತ್ತಿತೌ್‌) [77 
(ಜೀರ್ಮಂ ಚ ಹರಿಭುಕ್ತಂ ಚ) ಯಾತಯಾಮ(ಮಿದಂ ದ್ವಯಂ) |?) ೩೦೦ 
| ಇತಿ ಮಾಂತಾಃ [| 


4 Citizen ; merchant. b Bala Rama; Ramathe son of 
Dasaratha, Parashu Rama; black, dark; pleasing agreeable ; 
white. c As the latter part of a compound word, a multitude; 
village. d Over-powering, mastering; heroism. e A morbose 
swelling in the belly; shrub, bush; a body of troops consis- 
ting of 9 elephants, 9 chariots, 27 cavalry, and 45 infantry. 
Jf Sister ; woman of good birth. 8 The earth; patience, 
forbearance ; suitablé, useful; able; favourable. Ah Green; 
black ; the medical drug Periploca indica; night. i Tail;a 
beauty spot or ornamental mark on the forehead ; ornamental 
trappings for a horse ; chief, principal; flag. j Pertaining to 
the spiritual body, atom; small, minute. K First, prior; 
chief, principal. 1 Beautiful; contrary, adverse. mn Defective, 


incomplete ; low, mean, despicable. n Eaten and digested: 
used. 


a ನಾಗರಿಕನು, ವರ್ತಕನು. ಥಿ ಬಲರಾಮನು, ದಾಶರಧಿರಾಮನು, 
ಪರಶುರಾಮನು, ಕಪ್ಪಾಗಿರುವ) ಮನೋಹರವಾದ, ಬಿಳಿದಾದ. ೧ಂ ಶಬ್ದ 
ಮೊದಲಾದವುಗಳು ಪೂರ ಪದವಾಗಿದ್ದಾಗ ಸಮೂಹೆ, ಗ್ರಾಮ, ಊರು. 
ಡೆ ನಡೆಯುವದು, ಪರಾಕ್ರಮ. ೮ ಒಂದು ರೋಗ, ಹೊದೆ, ಸೇನಾವಿಶೇಷ. 
2. ಒಡಹುಟ್ಟಿದವಳು, ಕುಲಸ್ತೀ. 8 ಭೂಮ್ಮ್ಕು ನರಣೆ, ಉಚಿತವಾದ, ಸಮರ್ಥ, 
ಹಿತ. ಡಿ ಹಸರು ಕರಿದು, ನೋಗದೆಬೇರು, ರಾತ್ರಿ. 1 ಬಾಲ, ತಿಲಕ, ಕುದುರೆ 
ಯೊಡವೆ, ಮುಖ್ಯವಾದ, ಧ್ವಜ. J] ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ವಿಷಯ, ಬಹಳ ಸಣ್ಣದು. 
ಹ ಮೊದಲನೆಯದು, ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು. 1 ಸುಂದರವಾದ, ಪ್ರತಿಕೂಲವಾದ, 
71 ಕೊರತೆಯಾದ, ನಿಂದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ. 71 ತಿಂದು ಅರಗಿದ್ಕ ಉಪಭೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ. 


ತೃತೀೀಯೆಕಾಂಡ ವಿ೧್ನಿ 


(ತುರೆಂಗಗರುಡ್‌ೌೌ) ತಾರಾ ಆ (ನಿಲಯಾಪಚಯತ್‌ೌ) ಯರ್‌) (ಥಿ 

ಶ್ವಶುರ್‌ (ದೇವರಸ್ಯಾಲೌ) ಭ್ರಾತೃವ್‌ (ಭ್ರಾತೃವಿದ್ವಿಷೌ) Id ೩೦೧ 
ಪರ್ಜನ್ಯ (ರಸದಬ್ಬೇಂದೌೌ ಸ್ಯಾತ್‌) 6 ಅರ್ಯಃ (ಸ್ವಾಮಿವೈಶ್ಯಯೋಲ) |" 
ತಿಷ್ಯಃ (ಪುಸ್ಕೇ ಕಲಿಯುಗೆಛಿ £ ಪರ್ಯಾಯೋಜ$ವಸರೇ ಕೃಮೇ) ॥/ ೩೦.೨ 
ಪ್ರತ್ರಯೋತ(ಧೀನಶಪಥೆಜ್ಞಾ ನವಿಶ್ರಾಸಹೇತುಷು | 

ರಂಥ್ರೇ ಶಬ್ದೇ*ಥಾ) 1 ನುಶಯೋ (ದೀರ್ಥದ್ವೇಷಾನುತಾಪಯೋ2) 17 ೩೦೩ 
ಸ್ಮೂಲೋಚ್ಚಯ(ಸ್ತಸಾಕಲ್ಯೇ ಗಜಾನಾಂ ಮಧ್ಯೆಮೇ ಗತೇ) !% 
ಸಮಯಾ(ಶ್ಶ ಪಥಾಚಾರಕಾಲಸಿದ್ಧಾಂತಸಂವಿದಃ) |] ೬೦೪ 
(ವ್ಯಸನಾನ್ಯಶುಭಂ ದೈವಂ ನಿಷದಿ)ತ್ಛುನಯಾ(ಸ್ತ್ರ್ರಯಃ) lm 

ಅತ್ಯುಯೋಟ ತಿಕ್ರಮೇ ಕೃಛ್ರೇ ದೋಷೇ ದಂಡೇ) ೧ (*ಪೃಥಾಪದಿ) 1! ೩೦೫ 





a Horse; the Brahmani kite. b House; destruction. 
c Brother-in-law, husband’s brother; wife’s brother 
d Brother; enemy. eA rain-threatening cloud, muttering 
cloud ; Indra. f Lord, master; ೩ Vaishya. 8 Pushya, the eighth 
lunar mansion ; the Kali Yuga, the present fourth or Iron age. 
1; Turns ; regular order, arrangement. i Dependence, subordi- 
nation; oath, ordeal; knowledge, apprehension ; belief, con- 
fidence ; cause, motive ; cavity, hole; affix to roots and words 
forming derivatives and inflections. jImplacable enmity, 
long-standing feud; repentance. % Incompleteness, defici- 
ency ; the ordinary pace ofan elephant. 10೩! ; established 
moral or ceremonial custom ; time ; established truth, princi- 
ple ; resolution. m Bad morals ; ill-luck ; calamity. n Trans- 
gression, excess ; distress ; crime, fault; punishment. 


a ಕುದುರೆ, ಗರುಡ. ದಿ ಮನೆ, ನಾಶ. ೭ ಗಂಡನ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವನು, 
ಹೆಂಡತಿಯ ಒಡಹುಟ್ಟಿ ದವನು. 1 ಒಡಹುಟ್ಟದವನು, ಹೆಗೆಯವನು. ಅ ಗುಡು 
ಗುವ ಮೇಘ, ಇಂದ್ರನು. J ಪ್ರಭು, ವೈಶ್ಯ. 8 ಪುಸ್ಯನಕ್ಷತ್ರ, ಕಲಿಯುಗ. 
7 ಸರದಿ, ಕ್ರಮ. 1 ಅಧೀನ, ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ, ತಿಳಿವಳಿಕೆ, ನಂಬುಗೆ, ಕಾರಣ, ರಂಧ್ರ, 
ಕೃತ್ತದ್ದಿತಾದಿ. ) ದೀರ್ಫ್ಥದ್ದೇಷ, ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ. J ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗದಿರುವಿಕೆ, 
ಆನೆಯ ಸಾಧಾರಣವಾದ ನಡೆ. 1 ಕಟ್ಟು, ಆಚಾರ, ಕಾಲ, ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ. 
m ದುರ್ನೀತಿ, ದುರದೃಷ್ಟ, ಆಪತ್ತು. ೫ ಅತಿಕ್ರಮಿಸುವಿಕೆ, ಕಷ್ಟ್ಯ ದೋಷ್ಠ 
ದಂಡನೆ. 


೨೧೪ ಅಮುರೆತೊ ಶಶ 


(ಯುದ್ಧಾ ಯತ್ಯೋ)ಸ್ಟಾ ೦ಪರಾಯಃ 0 ಪೂಜ್ಯ (ಸ್ತು ಶ್ರಶುರೇಪಿ ಚ) 1b 
(ಪಶ್ಚಾ ಡವಸ್ಯಾಯಿ ಬಲಂ ಸಮವಾಯಶ್ಚ) ಸನ್ಸ ಯೌ ೩೦೬ 
(ಸಂಘಾತೇ ಸನ್ನಿವೇಶೇ ಚ) ಸಂಸ್ತ್ಯಾಯಃ ಡೆ ಪ್ರಣಯಾ(ಸ್ತ್ವಮಾ ! 

ವಸ್ತ್ರ ME ಸ ಪ್ರೀಮಾಹೋಗಿ ೮ (ನಿರೋಡಥೇನಿ) ಸಮುಚ್ಛ $ಯಃ If ೩೦೭ 
ವಿಷೆಯೋ ಯಸ್ಯ ಯೋ ಜ್ಞಾ ತಸ್ತತ್ರ ಶಬ್ದಾದಿಕೇಷ್ಟೆಸಿ) lg 

(ನಿರ್ಯಾನೇಸಿ) ಕಷಾಯೊಟಗ್ತಿ y (ಸಭಾಯಾಂ ಚ) ಪ್ರತಿಶ್ರ ಯಃ [17 ೩೦೮ 
ಪಾ ಎ ಯೋ(ಭೂಮ್ಹ್ಮ ಎಂತಗವ ಸುತೆ? ಮನ್ಯು(ರ್ಡೆ ಎನ್ರೋ ಪ್ರ ತ್‌ ಕು ನಿಧಿ) [ke 
(ರಹಸ್ಟೋಪನ್ನ ಯೋ)ರ್ಗುಹ್ಯಂ 1 ಸತ್ಯಂ (ಶಪೆಧತಥ್ಯಯೋ?) 4 ೩೦೯ 
ನೀರ್ಯಂ (ಬಲೇ' ಪ್ರಭಾವೇ ಚ) ೫ ದ ದ್ರವ್ಯಂ (ಭವ್ಯೇ ಗುಣಾಶ ಶಯ) ೧ 

ಧಿಷ್ಟ್ಯ್ಯಂ (ಸ್ಥಾನೇ ಗೃಹೇಚೇಃಗ್ಗೌ) p ಭಾಗ್ಯಂ (ಕರ್ಮ ಶುಭಾಶುಭಂ) lg ೩೧೦ 


a War, battle; the future. ಶಿ Father-in-law ; venerable, 
worshipful. c Army in reserve, auxiliary force; multitude. 
d Multitude; house. e Confidence, trust; begging, asking, 
requesting ; affection, fond regard. f Enmity, opposition ; 
height, elevation. 8 Established fact; an object perceivable 
by the senses. 1 Extract, decoction, tincture, infusion pre- 
pared by boiling or evaporation, astringency. ಗ! Assembly; 
habitation. j Plenty, abundance; fasting to death. 1 Sorrow, 
grief: sacrifice ; anger. 1 Mystery, secrecy; private parts. 
7 An oath; veracity, truth. n Strength, power; natural force, 
vigour, virility; semen. oA fitobject:; substance, element: 
fortune, prosperity. p Place, house; star ; fire. Gq Good and 


evil deeds: fate. 

a ಯುದ್ಧ, ಭವಿಷ್ಯತ್ತಾಲ. ರಿ ಮಾವ, ಪೊಜಾಯೋಗ್ಯ. 0 ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ 
ಹಿಂದುಗಡೆ ಕುಮ್ಮಕ್ಳಾಗಿರುವ ಸೇನೆ, ಸಮೂಕ. ಡೆ ಸಮೂಹೈ, ಸನ್ಪಿ ವೇಶ. 
€ ನಂಬುಗೆ, ಯಾಚನೆ, ಪ್ರೇಮ. JX ಮೆ ರ, 8ನ ತ್ಯ. 8 ತಿಳಿಯಲ್ಲ ಟ್ರಿ 
ಸಂಗತಿ, ಶಬ್ದ ಸ್ಪರ್ಶರೂಪಾದಿಗಳು. h ವಸು ಗಳನ್ನು ಕಾಕಿ ಕಾಯಿಸಿದ ಜಟೆ 
ಒಗರು. ಸಭ್ಯ, ಇರತಕ್ಕ ಸ್ಥಳ. 7 ಬಾಹುಳ ಲ ಶನಥದಿಂದ ಉ ಪವಾಸಮಾಡಿ 
ಸಾಯುವುದು. ಹೆ ವ್ಯ, ಯಜ್ಞ ಶಿ ಸಿಟ್ಟು. 1 ಗುಟ್ಟಾಗಿರುವ, ಭಗ ಶಿಶ್ನಗಳು. 
m ಆಣೆ ರ್ನ ಕೊಳ್ಳು ಎಕ, ದಿಟ 7? ಆತ ಪ್ರಭಾವ, ರೇತಸ್ಸು. ೦ ಒಳ್ಳೆ € 
ಪದಾರ್ಥ, | ಧಿವ್ಯಾದಿಗಳು, ಭಾಗ್ಯ. p ಸ್ಥಳ, ಮಕ್ಕೆ ಕ್ಷತ್ರ, ಅಗ್ನಿ. 
q pha, "ಕರ್ಮ, ಅದೃಷ್ಟ. 


ತ್ರತೀಯಕಾಂಡ ೨೧೫% 


(ಕಶೇರುಹೇಮ್ನೋ)ರ್ಗಾಂಗೇಯಂ a ವಿಶಲ್ಯಾ (ದಂತಿಕ್ಟಾಪಿ ಚ) |b 
ವೃಷಾಕಪಾಯೀ (ಶ್ರೀಗೌರ್ಕೊಲಿ ೭ ರಭಿಖ್ಯಾ (ನಾಮಶೋಭಯೋಃ) Id ೩೧೧ 
(ಆರಂಭೋ ನಿಷ ತಿಶ್ರಿಕ್ಸ್ಪಾ ಪೂಜನಂ ಸಂಪ್ರಧಾರಣಂ | 

ಉಪಾಯಃ ಕರ್ಮಚೇಷ್ಟಾ ಚ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಚ ನವ) ಕ್ರಿಯಾಃ [6 ೩೧೨ 
ಛಾಯಾ (ಸೂರ್ಯಸಪ್ರಿಯಾ ಕಾಂತಿಃ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಮನಾತಪಃ) 1 

ಕಕ್ಸ್ಪ್ಯಾ (ಪ್ರಕೋಷ್ಕೇ ಹೆರ್ಮ್ಯಾದೇಃ ಕಾಂಚ್ಯಾಂ ಮಧ್ಯೇಭಬಂಧನೇ) lg ೩೧೩ 
ಕೃತ್ಯಾ (ಕ್ರಿಯಾದೇವತಯೋಶಸ್ರಿಷು ಭೇದ್ಯೇ ಧನಾದಿಭಿಃ) !1: 

ಜನ್ಯಂ (ಸ್ಥಾಜ್ಞನವಾದೇಖಪಿ) ಫೆ ಜಘನ್ಯೋ$ಂ(ತ್ಯೇಧಮೇಶಿ ಚ) | ಶಿ೧೪ 
(ಗರ್ಹ್ಯಾಧೀನೌ ಚ) ವಕ್ತವ್ಯೌೌ ಸ ಕಲಿ (ಸಜ್ಜನಿರಾಮಯರಕೌ) | 
(ಆತ್ಮವಾನನವೇತೋರ್ಧಾತ್‌) ಅರ್ಧ್ಯಾ ॥/ ಪುಣ್ಯಂ (ತು ಚಾರ್ರಪಿ) In ೩೧೫ 





ಯಾ ಮರಾ ರಾ ನಾನಾನಾ ಅಪಾ ಬಾಟ್‌ po 


a Roots of aquatic plants; gold. b The physic nut or Nipal 
plant (Croton tiglium) ; the bitter apple plant (Coloquintida, 
Colocynth). c Lakshmi; Gauri (Parvati. 4d Name, title ; 
splendour, glory. e Business, occupation, expiation, 
penance ; punishment; worship; deposition, recorded evi- 
dence ; plan, device, performance; motion; medical treat- 
ment. fThe Sun's wife; light; reflected image; shade, 
shadow. 8 Court yard; waist-band, belt; a woman’s girdle or 
zone ; the rope with which an elephant is tied. 7 Act, doing; 
goddess ; purchased. i Blame; war, battle ; bridegroom’s 
friend or best-man. jLast, youngest; lowest, meanest. 
k Mean, low, despicable ; obedient. 1That which is ready ; 
healthy 7m Intelligent; full of meaning. 71 Beautiful; merit. 


a ತಾವರೆ ಮುಂತಾದವುಗಳ ಗಡ್ಡೆ, ಚಿನ್ನ. ರ ಜಾಪಾಳದ ಗಿಡ, ಹಾವು 
ಮೆಕ್ಕೆ ಗಿಡ. ೧ ಲಕ್ಷ್ಮ, ಗರಿ. ಆ ಹೆಸರು, ಕಾಂತಿ. ಆ ಉಡ್ಯೋಗ್ಯ 
ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ, ಶಿಕ್ಷೆ. ಪೂಜೆ, ವ್ಯವಹಾರದ ;ಿರ್ಣಯ್ಕ ಉಪಾಯ, ಕಲಸ, 
ಚಲನ್ಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ. Jf ಸೂರ್ಯನ ಹೆಂಡತಿ, ಬೆಳಕು, ಪ್ರತಿಬಿಂಬ, ನೆರಳು. 
8 ವಂನೆಗಳ ತೊಟ್ರ, ಉಡಿದಾರೆ, ನಡುಕಟ್ಟು, ಆನೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಹೆಗ್ಗ. 
ಹ ಮಾಡುವಿಕೆ, ದೇವತೆ, ಧೆನಾದಿಗಳಿಂದ ಒಳಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳ ತಕ್ಕ. i ಜನಾಪ 
ವಾದೆ, ಯುದ್ಧ, ಮೆದುವಣಿಗನ ಗೆಳೆಯ. / ಕಡೆಯಲ್ಲಿರುವ, ಅಧಮ. ಹ ನಿಂದಿ 
ಸಲ್ಪಡತಕ್ಕ, ಅಧೀನ. 1 ಸಿದ್ಧವಾದ, ರೋಗವಿಲ್ಲದ. 1? ತಿಳಿವಳಿಕೆಯುಳ್ಳವ, 
ಅರ್ಥದಿಂದ ಕೂಡಿದ. ೫ ಸುಂದರವಾದ, ಸುಕೃತ. 


೨೧೬ ಅನೆೆಂರೆಕೋಶ 


ರೂಪ್ಯಂ (ಪ್ರಶಸ್ಮರೊಪೇಪಿ) ಆ ವದಾನ್ಯೋ (ವಲ್ಲುವಾಗಸಿ) Ib 
(ನ್ಯಾಯ್ಯೇಪಿ) ಮಧ್ಯೆ ೭ ಸೌಮ್ಯಂ (ತು ಸುಂದರೇ ನೋವಮುದೈವತೇ) Id ant 
| ಇತಿ ಯಾಂತಾಃ || 


( ನಿವಹಾವೆಸರೌ) ವಾರೌ 6 ಸಂಸ್ತರೌ (ಪ್ರಸ್ಮರಾಾದ್ವೆರ”) |)" 


ಗುರೂ (ಗೀಷ್ಟತಿಪಿತ್ರಾದ್‌) ೯ ದ್ವಾವರ'* (ಯುಗಸಂಶಯರ”್‌) |) ೩೧೭ 
ಪ್ರಕಾರೌ (ಭೇದಸಾದೃಶ್ಯೇ) 1 ಆಕಾರಾ (ವಿಂಗಿತಾಕೃತೀ) |) 

ಕೆಂಶಾರೂ (ಧಾನ್ಯಶೂಕೇಷೂ) ಹ ಮರೂ (ಧೆನ್ತಧರಾಧರ') ||] ೩೧೮ 
ಅದ್ರಯೋ (ದ್ರುಮಶೈಲಾರ್ಭಾಃ) 11 (ಸ್ತ್ರೀಸ್ಕನಾಬ್‌) ಪಯೋಧರೌ | 
(ಧ್ವಾಂತಾರಿದಾನವಾ) ವೃತ್ರಾ 0 (ಬಲಿಹಸ್ತಾಂಶವಃ) ಕರಾಃ ll p ೩೧೯ 


ಪ್ರದರಾ (ಭಂಗನಾರೀರುಗ್ಸಾ ಣಾ) 1 ಅಸ್ಪಾಃ (ಕಚಾ ಅನಿ) | ye 


ಅ)₹ 


a Handsome ; silver or gold coin. b Eloquent ; charitable 
person. c Right, proper; waist. d Handsome, pleasing; 
sacred to the moon. 0 Muliitude; time. fA bed; ೩ sacrifice. 
8 Brihaspati (Jupiter) ; father; religious teacher, spiritual 
guide ; heavy, weighty ; great. A The Dvapara, the third or 
Brazen age; doubt. iA kind, species; resemblance, simi- 
larity. J Gesture, sign; shape. ಸಿ Beard or awn of grain; 
arrow. 1 Desert land, waterless district ; mountain. m Tree, 
shrub ; hill, mountain; sun. n The female breast; cloud. 
೦. Darkness ; enemy; the name of a giant. p Tribute; hand; 
ray. ಈ Breaking; a disease; arrow. r Hair; blood. 


a ಪ್ರಶಸ್ತವಾದ ರೂಸವುಳ್ಳ, ಬೆಳ್ಳಿ ಭಂಗಾರದ ನಾಣ್ಯಗಳು. ಥಿ ಚನ್ನಾಗಿ 
ಮಾತಾಡುವವನು, ಬಹು ದಾನಿ. € ಉಚಿತವಾದದ್ದು, ನೊಂಟಿ. ಆ ಸುಂದರ 
ವಾದ, ಸೋಮದೇವತೆಯುಳ್ಳ. € ಸಮೂಹ ಕಾಲ. /ಹಾಸಿಗ್ಕೆ ಯಜ್ಞ. 

ತ ನ್ನ 
8 ಬೃಹ್‌ಸ್ಪ ತಿ, ತಂದೆ, ಉವಪವದೇಶಕರ್ತ, ಭಾರವುಳ್ಳ, ದೊಡ್ಡದು. ಗಡ ಯುಗ 
ಭೇದ, ಸಂದೇಹ. 1 ಬೇದ, ಹೋಲಿಕೆ. J] ಅಭಿವ್ರಾಯ ಸೂಚಕವಾದ 
ಚೇವ್ಟೈ, ಆಕೃತಿ. k ಧಾನ್ಯದ ಮುಳ್ಳು, ಬಾಣ. 1 ಥಿರ್ಜಲ ಭೂಮಿ, ಬೆಟ್ಟಿ. 
m ಗಿಡ, ಬೆಟ್ಟ, ಸೂರ್ಯ. ೫ ಮೊಲೆ, ಮೇಘ. ೧0 ಕತ್ತಲೆ, ಶತ್ರು, ಒಬ 


ಬಿ 
ಅಸುರ. ಈ ಕಾಣಿಕೆ, ಕ್ಲೆ ಕಿರಣ. 1 ಮುರಿಯುವಿಕ್ಕೆ ಜಾಡ್ಯ, ಬಾಣ. 


7 ಕೂದಲು. ರಕ. 


ತೃತೀಯ ಕಾಂಡ ೨೧೭ 


(ಅಜಾತಶೃಂಗೋ ಗೌಃ ಕಾಲೇ,ಪ್ಯಶ್ಮಶ್ರುರ್ನಾ ಚ) ತೂಬರಃ [0 ೩೨೦ 
(ಸ್ವರ್ಣೇವಿ) ರಾಃ ಥಿ ವರಿಕರಃ (ಪರ್ಯುಂಕಪರಿವಾರಯೋಣನಿ | 

(ಮುಕ್ತಾಶುದ್‌ ಚೆ) ತಾರ (ಸ್ಟಾ 3) d ಚ್ಛರೋ (ವಾಯೌ ಸತು ತ್ರಿಷು) le 
(ಕರ್ಬುರೇಥೆ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಜಿಸಂವಿದಾಪತ್ಸು) ಸಂಗರಃ |)” 

(ವೇದಭೇದೇ ಗುಪ್ತವಾದೇ) ಮಂತ್ರೋ 8 ಮಿತ್ರೋ (ರವಾವಪಿ) 1]. ೩೨೨ 
(ಮಖೇಷು ಯೂಪಖಂಡೇಃಪಿ) ಸ್ವರು 1 (ರ್ಗುಹ್ಯೇಷ್ಯ) ವಸ್ವರಃ | 7 


ಆಡಂಬರ(ಸ್ತೂರ್ಯರವೇ ಗಜೇಂದ್ರಾಣಾಂ ಚ ಗರ್ಮಿತೇ) 11 ೩೨೩ 
ಅಭಿಹಾರೋಃ (ಭಿಯೋಗೇ ಚ ಚ್‌ೌ್‌ರ್ಯೇ ಸನ್ನ ಹನೇಪಿ ಚ) !/ 
(ಸ್ಯಾಜ್ಞಂಗಮೇೇ) ಪರೀವಾರಃ (ಖಡ್ಗಕೋಶೇ ಪರಿಚ್ಚದೇ) Il 772 ಮಿ-೨೪ 
ವಿಷ್ಟರೋ (ವಿಟಪೀ ದರ್ಭಮುಷ್ಠಿಃ ನೀರಾದ್ಯಮಾಸನಂ) !?ಃ 
(ದ್ವಾರಿ ದ್ವಾರ್ಸ್ಜೈೆೇ) ಪ್ರತೀಹಾರಃ ಪ್ರತಿಹಾರ್ಯ(ಪ್ಯುನಂತರೇ) [0 ೩.೨೫ 


SN ಗತ 1 ೦2 ೬ 

a Hornless cow; a man with a hairless face. 0 Gold; 
money. c Cot, bed-stead ; attendants, followers. dA Pearly, 
white ; high pitch. e Wind; variegated. f Resolve, deter- 
mination; war, battle; true; misfortune, calamity. «A 
part of the Veda; a mystical verse or incantation, secret 
communication. Ah Sun; friend. i Sacrifice; arrow; a 
piece of the sacrificial post. 7 Private parts; ordure. 
k Sound of a musical instrument; roar of an elephant. 
1 Attacking; robbing; binding. m Movable; sheath, 
scabbard ; servant. nTree; a handful of sacred grass; 
beads, etc. o Door, gate; doorkeeper, porter. pA 
mungoose (viverra ichneumon) ; tawny, brown. 

a ಕೊಂಬುಗಳು ಹುಟ್ಟಿ ದಿರುವ ಗೋವು, ಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿಯೂ ಗಡ್ಡ ಮಿಾನಾಸೆ 
ಗಳು ಹುಟ್ಟದಿರುವವನು. 0 ಬಂಗಾರ್ಕ ಧನ. ೭ ಮಂಚವು, ಪರಿವಾರ. 
ad ಮುತ್ತಿನ ಶುದ್ಧಿ, ಎತ್ತರವಾದ ಧನಿ. 6 ವಾಯ್ಕು ನಾನಾವರ್ಣಗಳುಳ್ಳ. 
f ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ, ಯುದ್ದ, ವಿಶ್ವಯ, ಆಪತ್ತು. 8 ವೇದದ ಭಾಗ, ಗಾಯತ್ರ್ರ್ಯಾದಿ 
ಗಳು ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳುವದು. ಡಿ ಸೂರ್ಯನು, ಸ್ನೇಹಿತನು. i ಯಜ್ಞ, 
ಬಾಣ, ಯೂಪೆಸ್ಮಂಭದ ತುಂಡು. ಸ್ತೀ ಪುರುಷರ ಗುಹ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಮಲ. 
ಹಿ ವಾದ್ಯದ್ಧನ್ಮಿ ಗಜಧ್ವೆನಿ. 1 ಎದುರು ಬೀಳುವಿಕೆ, ಕಳವು, ಕಟ್ಟುವುದು. 
77? ಸಂಚಾರವುಳ್ಳ, ಕತ್ತಿಯ ಒರೆ, ಪರಿಜನ. ೫ ಮರ, ಒಂದು ಹಿಡಿಯ 
ದರ್ಜಿ, ಮಣಿ ಮುಂತಾದದ್ದು. ೦ ಬಾಗಿಲು, ಬಾಗಿಲುಕಾಯುವವನು. 
p ಮುಂಗುಸಿ, ಪಿಂಗಳವರ್ಣ. 


೨೧೮ ಅಮರಕೋಶ 


ಸಾರೋ (ಬಲೇ ಸ್ಲಿರಾಂಶೇ ಚ ನ್ಯಾಯ್ಯೇ ಕ್ಲೇಬಂ ವರೇತ್ರಿಷು) [ಇ ೩೨೬ 
ಢಿ ನಾ 

ದುರೋದರೋ (ದ್ಯೂತಕಾರೇ ಪಣೇದ್ಯೂತೇ ದುರೋದರಂ) 1b 

(ಮಹಾರಣ್ಯೇ ದುರ್ಗಪಥೇ) ಕಾಂತಾರಂ (ಪುನ್ನಪುಂಸಕಂ) lc ೩೨೭ 


ಮತ್ಸರೋ ನೈಶುಭದ್ವೇಷೇ ತದ್ವತ್ಯ ಎಸಣಯೋಶ್ರಿಷು) 4 
(ದೇವಾದ್ವೃತೇ) ವರಃ (ಶ್ರೇಷ್ಠೇ ತ್ರಿಷು ಕ್ಲೀಬೇ ಮನಾಕ್ರ ಯೆ) !e ೩.೨೮ 
(ವಂಶಾಂಕುರೇ) ಕರೀರೋ( ಸ್ತೀ ತರುಭೇದೀ ಘಟೀ ಚನಾ)! 


(ನಾ ಚಮೂಜಘನೇ ಹೆಸ್ತಸೂಕ್ರೈ) ಪ್ರತಿಸರೋ(ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ) lg ೩೨೯ 
(ಯಮಾನಿಲೇಂದ್ರಚಂದ್ರಾರೃವಿಷ್ಣುಸಿಂಹಾಶುವಾಜಿಷು | 
ಶುಕಾಹಿಕಪಿಭೇಕೇಷು) ಹೆರಿ (ರ್ನಾ ಕಪಿಲೇ ತ್ರಿಷು) |) ೩೩೦ 


ಶರ್ಕರಾ (ಖರ್ರರಾಂಶೇ$ಪಿ) 1 ಯಾತ್ರಾ (ಸ್ಯಾದ್ಯಾಪನೇ ಗತೌ) |) 
ಇರಾ (ಭೂವಾಕ್ಸುರಾಪ್ಸು ಸ್ಯಾತ್‌) ಹ ತಂದ್ರೀ (ನಿದ್ರಾಪ್ರವಿನಾಲಯೋ) | 


A ಮಾರಾಮಾರಿ ಅರಾ ನಾಜ್‌ ನ್‌್‌ ಕ ಘೌ ಘಘ ಕ ಪ ಘಾೂಲ ಲೋ ಲ ಫ ಘ್‌ GEE ತ ವಾನ ):/- ಖಾರಾ ಪಾರಕ ಅ ಜ್‌ 


ರಾರಾ 


a Strength ; essence, essential or vital part; fit, proper; 
excellent, best. b Gambler; wager, stake, bet; gambling. 
೧ Thick forest, wilderness; impassable or difficult road. 
d Envy; envious. e Boon or blessing sought in prayer, 
divine gift ; excellent, best; slightly preferable. f The shoot 
of a barmnboo; ೩ leafless thorny plant common in deserts 
(Capparis aphylla) ; earthen pot. 8 Rear guard of an army; 
a thread tied upon the wrist at some particular ceremonies. 
h Yama (Pluto); Vayu (God of air), Indra; Moon; Sun; 
Vishnu; lion; ray; horse; parrot; snake; ape; frog; 
golden yellow. 7 Potshreds; sugar. J Leading; going, 
travelling. 8% The earth; speech, speaking; spirituous 
liquor, toddy ; water. 1 Sleep; swoon: 

a ಬಲ, ಸ್ಲಿರಾಂಶ್ಯ ಯುಕ್ತವಾದ, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ. ಹ ಜೂಜಾಡುವವನುು, 
ಪಂಥ, ಜೂಜು. ಅ ಹೆಗ್ಲಾಡು, ಹೋಗಲು ಕಷ್ಟವಾದ ದಾರಿ. ಡೆ ಇತರರಿಗೆ 
ಒಳ್ಳೆೇದಾಗುವುದನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸುವುದ್ಕು ಅಂತಹ ದ್ವೇಷವುಳ್ಳ, ಕೃಪಣ. 
€ ದೇವತಾಪ್ರಸಾದ ಲಬ್ಧವಾದ ಇಷ್ಟಾರ್ಥ, ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ, ಸ್ವಲ್ಪ ಇಷ್ಟವಾದ. 
7. ಬಿದಿರ ಮೊಳಕೆ, ಮುಳ್ಳು ಗಿಡ, ಗಡಿಗೆ. 8 ಸ್ಪನ್ಯದ ಹಿಂಭಾಗ, ಕಂಕಣ. 
1; ಯಮ್ಮ ವಾಯು, ಇಂದ್ರ, ಚಂದ್ರ, ಸೂರ್ಯ, ವಿಷ್ಣು, ಸಿಂಹ್ಕ ಕೆರಣ,ಕುದುರೆ, 
ಗಿಣಿ, ಹಾವು, ಮಂಗ, ಕಪ್ಪೆ, ಚಿನ್ನದ ಬಣ್ಣ ವುಳ್ಳದ್ದು. 1 ಹೆಂಚಿನ ಚೂರು, 
ಸಕ್ಕರೆ. 7 ನಡೆಸುವುದು ಗಮನ. ಹ ಭೂಮಿ, ವಾಕ್ಫು, ಹೆಂಡ, ವೀರು. 
] ನಿದ್ದೆ, ಮೂರ್ಛೆ. 


ತೃ ತೀ ಯಕಾಂಡ K Jol 3 


ಧಾತ್ರೀ (ಸ್ಯಾದುಪಮಾತ್ತಾಪಿ ಕ್ಷಿತಿರಪ್ಯಾಮಲಕ್ಯಪಿ) |. 
ಕುದ್ರಾ (ವ್ಯಂಗಾ ನಟೀ ವೇಶ್ಯಾ ಸರಘಾ ಕಂಟಿಕಾರಿಕಾ॥ ೩೩. 
ತ್ರಿಷು ಕ್ರೂರೇಃಧೆಮೇಃಲ್ಪೇತಪಿ)ಕುದ್ರಂ b ಮಾತ್ರಾ (ಪರಿಚ್ಛದೇ 
ಅಲ್ಲೇ ಚ ಪರಿಮಾಣೇ ಚ) ಮಾತ್ರಂ(ಕಾತೆನ್ಸ ೀಆವಧಾರಣೆಲ) ॥lc ೩೩೩ 
(ಆಲೇಖ್ಯಾಶ್ವರ್ಯೇಯೋ)ಶ್ಸಿತ್ರಂ 4 ಕಳತ್ರಂ (ಶ್ರೋಣಿಭಾರ್ಯಯೋ) le 
(ಯೋಗ್ಯಭಾ ಜನಯೋಕ) ಪಾತ್ರಂ Xf ಪತ್ರಂ (ವಾಹನಪಕ್ಷಯೋಃ) ಲ, ೩೩೪ 
(ನಿದೇಶಗ್ರಂಥಯೋ)ಶ್ಕಾ ಸ್ತ್ರಂ 1 ಶಸ್ತ್ರ(ಮಾಯುಧೆಲೋಹಯೋ) 1; 
(ಸ್ಯಾಜ್ಞಟಾಂಶುಕಯೋ)ರ್ನೇತ್ರಂ ? ಕ್ಷೇತ್ರಂ (ಪತ್ಚೀಶರೀರಯೋಃ) ೬ ೩೩೨ 
(ಮುಖಾಗ್ರೇ ಕ್ರೋಡಹೆಲಯೋಕಃ) ವೋತ್ರಂ 1 ಗೋತ್ರಂ (ತು ನಾವ್ಹಿ ಇ)! 
ಸತ್ರ(ಮಾಚ್ಞಾದನೇ ಯಜ್ಞೇ ಸದಾ ದಾನೇ ವನೇಜಪಿ ಚ) lp ಮಮ 
ಅಜಿರಂ (ವಿಷಯೇ ಕಾಯೇ?) ೦ (ಆಷ್ಯ)ಂಬರಂ (ಮ್ಯೋಮ್ನಿ ವಾಸಸಿ) lp 

a Nurse ; the earth ; the emblic myrobolan tree 
(Phylanthus emblica). b A woman maimed or defective in 
some limb; dancing girl; prostitute; bee; ೩ sort of prickly 
nightshade (Solanum jacquinii ; cruel ; mean; base. 
c Family, household ; little, small ; measure, size; all; true. 


AA painting or picture; wonder. ee Buttocks ; wife. 
f Worthy ; metallic vessels, as plates, cups, etc. 8 Vehicle 
or conveyance ; wing ; leaf. h Command ; a book. 


i Weapon ; metal. 7 Hanging roots (like those of the banyan); 
garment; eye. k Wife; body; holy place, place of 
pilgrimage. 1Snout of a pig; ploughshare. m Name; 
tribe, family; mountain, hill. n Covering; sacrifice ; 
unceasing liberality ; forest. ೦ An object perceptible to the 
senses, body. p Sky; cloth. 

೧ ಸಾಕಿದ ತಾಯಿ, ಭೂಮಿ, ನೆಲ್ಲಿಗಿಡ. ಶಿ ಅಂಗಹೀನವಳು, ನಟ್ಟುವವಳು, 
ಸೂಳೆ, ಜೇನುನೊಣ, ರಾಮಗುಳ್ಳೆದ ಗಿಡ, ಕ್ರೂರ, ಅಧಮ, ಅಲ್ಪ. 0 ಪರಿವಾರ 
ಕೊಂಚ, ಅಳತೆಯ ವಿಶೇಷ, ಎಲ್ಲಾ, ಅವಧಾರಣ. ಆ ಬಣ್ಣಗಳಿಂದ ಬರೆವ 
ಆಕಾರ ವಿಶೇಷ, ಆಶ್ಚರ್ಯ. ಅ ಅಂಡು, ಹೆಂಡತಿ. ಕ] ಯೋಗ್ಯ, ತಳಿಗೆ 
ಮುಂತಾದ್ದು. 8 ವಾಹನ, ರೆಕ್ಕೆ, ಎಲೆ. / ಆಜ್ಞೆ, ಗ್ರಂಥ. ₹೯ ಆಯುಧ, 
ಲೋಹೆ. J] ಬಿಳೆಲು, ಬಟ್ಟೆ, ಕಣ್ಣು. 1 ಹೆಂಡತಿ, ಶರೀರ, ಪುಣ್ಯಸ್ಥಳ. 
1 ಹಂದಿಯ ಮೂಗು, ನೇಗಿಲ ಮೂಗು. 11 ಹೆಸರು, ಕುಲ, ಚಿಟ್ಟಿ. ಗ ಆಚ್ಚಾ 
ದನ, ಯಜ್ಞ; ಸದಾ ಕೊಡುವಿಕೆ, ಕಾಡು. ೦ ಶಬ್ದಾದಿ ವಿಷಯ, ಶರೀರ. 
7 ಆಕಾಶ, ವಸ್ತ್ರ. 


೨೨೦ ಅವುರೆಕೋಶ 


ಚಕ್ರಂ (ರಾಷ್ಟ್ರೇ) a ಸ್ಯಕ್ಷರಂ (ತು ಮೋಕ್ಷೇಆಪಿ) pb ಶ್ಲೀರ(ಮಪು) ಚ) le 
(ಸ್ವೈರ್ಣೇಪಿ) ಭೂರಿಚಂದ್ರೇ (ದ್ವೇ) ಡೆ (ದ್ವಾರಮಾತ್ರೇಃಪಿ) ಗೋಪುರಂ le 
(ಗುಹಾರಂಭೌ) ಗಹ್ವಕೇ (ದ್ವೇ) / (ರಹೋತಂತಿಕ)ಮು ಪಹ್ವೆರೇ lg ೩೩೮ 
(ಪುರೋಃಧಿಕಮುಪ)ರ್ಯಗ್ರಾ ಹಡ (ಣ್ಯಗಾರೇ ನಗರೇ) ಪುರಂ! 

ಮಂದಿರಂ 1 (ಚಾಥೆ) ರಾಷ್ಟ್ರೋ(ಸ್ರ್ರೀ ವಿಷಯೇ ಸ್ಯಾದುಪದ್ರವೇ) !/ ೩೩೯ 
ದರೋಃ (ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ ಭಯೇ ಶ್ರಚಿ)ಲಿ ಹ ವಜ್ರೋ(ಸ್ರ್ರೀ ಹೀರಕೇ ಪಮೌ) !/ 


ತಂತ್ರಂ (ಪ್ರಧಾನೇ ಸಿದ್ದಾಂತೇ ಸೂತ್ರವಾಯೇ ಪರಿಚ್ನದೇ) lm ೩೪೦ 
ಚಿಶೀರ(ಶ್ಲಾಮರೇ ದಂಡೇಪ್ಕಶೀರಂ ಶಯನಾಸನೇ?) | 
ಪುಷ್ತರಂ (ಕರಿಹಸ್ತಾಗ್ರೇ ವಾದ್ಯಭಾಂಡಮುಖೇ ಜಲೇ 1 ೩೪೧ 


ವ್ಯೋಮ್ಹಿ ಖಡ್ಲ್ಗಫಲೇ ಪದ್ಮೇ ತೀರ್ಧೌಷಧಿನಿಶೇಷಯೋಇ) ೦ 


a Forest; army; a part ೦8 a carriage; group, assembl- 
age; the ruddy goose (anas casaroa). b Final beatitude, the 
liberation of the soul from the body and from further 
transmigration, absorption, into the deity; letters of the 
alphabet; Brahma. ಲ Water; milk. 0 Gold; much; ೩ 
kind of gold; moon; ೩ kind of camphor. e Door, gate; 
town-gate. fCave; beginning. - 8 Solitary, alone; near. 
h Foref.ont; foremost, chief, principal ; superior, best. 
i House; city. j Realm, empire, kingdom; public calamity. 
k Fear; pit. 1 Diamond; Indra’s thunderbolt. m Principal, 
chief; established principle; spinning yarn; family, 
household. 71 Chamara or chowry, ೩ fly-whisker made of 
the tail of the Tartary ox; stick, rod, staff; bed, mattress; 
seat. 0 Tip of an elephant’s trunka head ೦೯ skin of a drum; 
water ; sky; sheath, scabbard; lotus flower; ೩ holy bathing 
place or place of pilgrimage; bulb of the water-lily. 

a ಕಾಡ್ಕು ಸೈನ್ಯ, ಬಂಡಿಯ ಅಂಗ, ಗುಂಪ್ರ್ಯ ಒಂದು ಪಕ್ಷಿ. ರಿಮೋಕ್ಸ, 
ಅಕಾರಾದಿಗಳು, ಬ್ರಹ್ಮ. € ನೀರು, ಹಾಲು. ಡೆ ಭಂಗಾರ, ಬಹಳ ; ಭಂಗಾರ 
ಚಂದ್ರ, ಪಚ್ಚೆಕರ್ಫೂರ.  € ಬಾಗಿಲು, ಊರು ಬಾಗಿಲು. ಗುಹೆ, ಆರಂಭ. 
8 ನಿಕಾಂತ, ಸಮಾಪ. / ಮುಂಭಾಗ, ಹೆಚ್ಚಾದ ಮೇಲ್ಭಾಗ. ಮೆನೆ, 
ಪಟ್ಟಣ. 7? ನಾಡು, ಉಪದ್ರವ. 4 ಅಂಜಿಕೆ, ಗುಳಿ. 1 ಒಂದು ತರದ ಮಣಿ, 
ಸಿಡಿಲು. 7೫ ಪ್ರಧಾನವಾದ, ಸಿದ್ಧಾಂತ, ನೂಲನ್ನು ನೇಯುವುದು, ಪರಿವಾರ. 
n ಚಾಮರ, ಕೋಲು, ಹಾಸಿಗೆ, ಗದ್ದಿಗೆ. ೦ ಆನೆ ಸೊಂಡಿಲ ತುದಿ, ವಾದ್ಯಗಳ 
ಬಾಯಿ, ವೀರು, ಆಕಾಶ, ಕತ್ತಿಯ ಒರೆ, ತಾವರೆ, ತೀರ್ಥ, ಮೂಲಿಕಾವಿಶೇಷ. 


ತೃತೀಯಕಾಂಡ ೨.೨೧ 


ಅಂತರ (ಮವಕಾಶಾವಧಿ ಪರಿಧಾನಾಂತರ್ಧಿಭೇದತಾದರ್ಥೈೇ | ೩.೪.೨ 
ಛಿದ್ರಾ ತ್ತಿ ್ರೀಯವಿನಾಬಹಿರವಸರಮಧ್ಯೇ$ಂತರಾತ್ಮ; ನಿ ಚ)! 
(ಮುತ್ತ ಹಿ) ಪಿರರಂ ಥಿ (ರಾಜಕತೇರುಣ್ಯಪಿ) ನಾಗರಂ le `ಒಲ೩ 
ಶಾರ್ವರಂ (ತ್ವಂಧತಮನೇ ಘಾತುಕೇ ಭೇದ್ಯಲಿಂಗಕಂ) !4 
ಗೌಶೋ(ರುಣೇ ಸಿತೇ ಪೀತೇ) 9 (ವೃಣಕಾರ ಪ್ಯು )ರುಷ್ಪರಃ 1 ಖಳ 


ಜರರಃ (ಕರಿನೇಃಪಿ ಸ್ಕಾ) £ (ದಢಸ್ತಾದಪಿ ಚಾ) ಧೆರಃ iy 

(ಅನಾಕುಲೇ;ಃಸಿ ಜೆ ನ) ಕಾಗ್ಯೊ 1 ವೃಗ್ಯೋ (ವ್ಯಾಸಕ್ತ ಘಾ 1) ೩೪೫ 
(ಉ ಪರ್ಯುದೀ ಚೈಶ್ರೆ ಷೇಷ್ನ ಮುತ್ತ ರ(ಸ್ಸ್ಯಾತ್‌) ಹ ಅನುತ್ತರಃ 

(ಏಷಾಂ ವಿಪರ್ಯಯೇ ಶ್ರೆ ತ್ರ ಷ್ಮೇ) / (ದೂರಾನಾತ್ಮೊ! (ತ್ವಮಾಃ) ಪರಾಃ |; ೩೪೬ 
(ಸ್ಟಾ ದುಫ್ರಿಯ್‌ೌ ತು) ಯಿಯ ಗ ಕ್ರೂರ? (ಕಂಿನನಿರ್ದಯಾ) lo 
ಜಾ! (ದಾತ್ಮಮಹತೋ) 2 ರಿತರ(ಸ ನು ನ್ಯನೀಚಯೋಃ) lg ೩೪೭ 
PN SEE. EE NS ಎ ಖು ತಾನು ಚ್‌ 


a Opportunity; limit; a garment in wear: leisure; 
other, different ; on account of, by reason of; hole; one’s 
own; except; out; necessary; between; internal, within 
one’s self. b Earth-nut; earthen pot. cAsort of grass 
(Cyperus rotundus) ; dry ginger ; belonging to ೩ town. d Pitch 
darkness ; murderer. e Red; white; yellow. f Wounding;: 
scratching. ೯ Hard; belly. h Lower, inferior; lip, 
1 Unmoved, firm, stable; intent upon. JA zealous or eager 
man ; agitated, hasty. K Superior, one more powerful; 
northern; excellent, best; reply, answer. 1 Not northern; 
superior, excellent. m Distant; other, different; pre- 
eminent, superior. n Sweet ; agreeable. ೦ Hard, cruel; 
unmerciful, pitiless. p Generous, liberal; great. 4 Other, 
different ; low, mean. 

a ಅವಕಾಶ, ಅವಧಿ, ಉಡುವ ಬಟ್ಟೆ, ವ್ಯವಧಾನ, ಭೇದ ಅದಕ್ಟೋಸ್ಕರವಿ 
ದೆನ್ನುವಿಕೆ, ತೂತು, ತನ್ನದು, ಹೊ ಕ್ಯ ಹೊರಗೆ, ಅವಸರ, ನಡುವೆ, 


ಅಂತರಾತ್ಮ. ಥಿ ತುಂಗೆ ಗಡ್ಡೆ, ಮ ೩. ೧ ಭದ್ರಮುಸ್ತೆ, ಶುಂಠ್ಕಿ ನಗರ 
ಸಂಬಂಧಿ. ಡೆ ಕಗ್ಗ ತ್ತೈಲ್ಕೆ wi, ' ಕೆಂಪಾದ, ಬಿಳಿದಾದ, ಹೆಳದಿಯಾದ, 
Jf ಹುಣ್ಣು ಮಾಡುವೆ, “ಗೇರಿಡುವ. 8 ಕರಿನವಾದ್ಕ ಹೊಟ್ಟೆ. ಡ ಕೆಳಗಿರುವ, 


ತುಟ. ಕ ಕದಲದಿರುವ, ಸಾವಧಾನ. ? ಆಸಕ್ತ, ತ್ರರೆಪಡುವ. | ಮೇಲಾದ 
ಬಡಗಲದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಾದ, ಬದಲುಮಾತು. 7 ಉತ್ತರವಲ್ಲದ್ದು, ಶ್ರೇಷ್ಠ. 
7 ಮೂರ, ಇತತ ಉತ್ತ ಮ. 1 ಸೀಯಾದ, ಇಷ್ಟವಾದ, ೦ ಕಠಿಣವಾದ, 
ಕರುಣವಿಲ್ಲದ. 2 ಕೊಡುವ, ಡೊಡ್ಡ ದಾದ. 4 ಅನ್ಯ, ನೀಚ. 


೨.೨.೨ ಅವಂತರನೋ ಶಶ 


(ಮಂದಸ್ವ ಚ್ಛಂದಯೋಃ) ನ್ವೈರ ಶುಭ) (ಮುದ್ದೀಪೃಶುಕ್ಲ್ಸೆಯೋಃ) (0 


| ಇತಿ ರಾಂತಾಃ || 


(ಚೂಡಾ ಕರೀಟಿಂ ಕೇಶಾಶ್ಚ ಸಂಯತಾ) ಮೌಳಯ(ಸ್ರೃಯಃ) ॥c ೩.೪೮ 
(ದ್ರಮಪ್ರಭೇದಮಾತಂಗಕಾಂಡಪುಷ್ರಾಣಿ) ಪೀಲವಃ !6 
(ಕೃತಾಂತಾನೇಹೆಸೋಃ) ಕಾಲ 6 (ಶೃತುರ್ಥೇೇನಿ ಯುಗೇ) ಕಲಿ? ೩೪೯ 
(ಸ್ಯಾತ್ತುರೆಂಗೇ$ಪ) ಕಮಲಃ 8 (ನ್ರ್ಯಾವಾರೇಃಪಿ ಚ) ಕಂಬಳಃ |p 
(ಕರೋಪಹಾರಯೋಃ ವುಂಸಿ) ಬಲಿಃ (ವ್ರಾಣ್ಯಂಗಜೇ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂ) ೩೫೦ 
(ಸ್ಕೌಲ್ಯಸಾಮರ್ಧೈನೈನ್ಯೇಷು) ಬಲಂ (ನಾ ಕಾಕಸೀರಿಣೋಃ) |] 
ವಾತೂಲಃ (ಪುಂಸಿ ವಾತ್ಯಾಯಾಮಪಿ ವಾತಾಸಹೇ ತ್ರಿಷು) Kk ೩೫೧ 
(ಭೇದ್ಯಲಿಂಗಶ್ಶಠೇ) ವ್ಯಾಳಃ (ಪುಂಸಿ ಶ್ವಾಪದಸರ್ರಯೋಃ) 11 
ಮಲೋ( ಸಿ ( ಪಾಪವಿಟ್ರೃಟ್ಟಾ ವ್ಯಸ್ತ್ರೀ) 1m ಶೂಲಂ (ರುಗಾಯುಧಂ) Ip ೩೫೨ 
(ಶಂಕಾವನಿ ದ್ವಯೋಃ) ಕೀಲಃ ೦ ವಾಳಿಃ (ಸ್ಯಶ್ರಂಕಪಬ್ಬಾಷು) [lp 

a Idle; self-willed, independent. b Shining, brilliant; 
white, fair. cA lock of hair onthe crown of the head; 
crown, diadem; matted hair. d The tree Careya arborea: 
elephant ; arrow; flower. e Yama (Pluto); time. f The 
Kali age, the fourth or Iron age; quarrel. 8೯8 Deer; Lotus; 
water. hA scarf or upper cloth; blanket. i Tax, royal 
revenue; the folds of the skin on the body. j Bulkiness, 
stoutness ; strength, power; army; crow; Rama. & Wind, 
gale; unable to stand the wind. 1 Rogue, rascal; tiger; 
snake. zm Sin; excretion of the body, as faces, etc.; rust; 
dirt, filth. u Sharp pain, as colic, etc. ; pike, dart, weapon 
೦ Peg; flame. p Border, margin; mark, sign; line, row. 

a ಸೋಮಾರಿ, ಸ್ವತಂತ್ರ. ಥ ಬೆಳಗುತ್ತಿರುವ, ಬಿಳಿದಾದ. ೭ ಜುಟು A 
ಕರೀಟ್ಮ ಜಡೆ. ಡೆ ಒಂದು ಗಿಡ್ಕ ಆನೆ ಬಾಣ್ಕ ಹೂವು. ಆ ಯಮ್ಮ ಹೊತ್ತು. 
J ನಾಲ್ಕನೆಯ ಯುಗ್ಕ ಕಲಹೆ. ೬ ಜಿಂಕೆ ತಾವರೆ, ನೀರು. ಗ ಅಂಗವಸ್ತ್ರ, 
ಕಂಬಳಿ. ಕಾಣಿಕೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಅಂಗದಲ್ಲಿರುವ ಸುಕ್ಕು. ? ದಪ್ಪವಾಗಿರುವಿಕೆ 
ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ನೇನ್ಕೆ ಕಾಗ್ಕೆ ರಾಮ. ಹ ಗಾಳಿಯ ಸಮೂಹ, ಗಾಳಿಯನು 
ಸಹಿಸಲಾರದ, 7 ದುರ್ಜನ, ಹುಲಿ ಹಾವು. ೫ ಮಾಪ್‌, ಅಮೇಧ್ಯೆ, ಕೊಳೆ. 


n ಒಂದು ರೋಗ್ಕ ಒಂದು ಆಯುಧೆ. 0 ಗೂಟಿ, ಉರಿ. p ಅಂಚು, ಗುರ್ತು, 
ಸಾಲು. 


ತ್ರತೀಯ ಕಾ೦ಡ ೨.೨ಷ್ಟಿ 


ಕಲಾ (ಶಿಲ್ಪ € ಕಾ ಎಲಭೇಡದೇ,) a ವ್ಯಾಳಿಃ (ಸ ನೃ ಖ್ಯಾವಳಿೀ ಅಪಿ) [ಗಿ ೨1೩. 
(ಅಬ್ಬ ಕಿಂಬಾವಿಕೃ 3೨) ಮೇಲಾ (ಕಾಲಮರ್ಯಾದಯೋರಪಿ) | 
ಬಹುಲಾಃ (ಕ್ಸ ತಿಕಾ ಗಾವೋ ಬಹುಲೋಗ್ಗ್‌ ತಿತೌ ತಿ ತ್ರಿಷು) ld ೪ 


ಲೀಲಾ (ವಿಲಾಸಕ್ರಿ ಯಯೋ?) ಆ ರುಪಲಾ (ಶರ್ಕರಾಖಿ ಚೆ)! 
(ಶೋಣಿತೇ೦ಭಸಿ) ಕೇಲಾಲಂ 8 ಮೂಲ(ಮಾಡ್ಕೇ ಶಿಫೇಭಯೋವಿ ॥ ೩೨೫ 
ಜಾಲಂ (ಸಮೂಕ್‌ ಆನಾಯೋ ಗವಾಕ್ಷಕ್ಸಾರಕಾವಪಿ) |] 


ಶೀಲಂ (ಸ್ವಭಾವೇ ಸದ್ವೃತ್ತೇ) / (ಸನ್ಯೇ ಹೇತುಕೃತೇ) ಫಲಂ [ಸ ೩೨೫೫೬. 
(ಛದಿ ನೇತ್ರರುಜೋಃ ಕ್ಲೀಬಂ ಸಮೂಹೇ) ಷಟಲಂ (ನ ನಾ) 1] 

(ಅಧಸ್ಸ ರೂಪಯೋರಸ್ಪಿಲ) ತಲಂ 7] (ಸ್ಯಾಚ್ಛಾಮಿಷೇ) ಪಲಂ ||) ೩೨೭. 
(ಚಿರ್ವಾನಲೇ£ಪಿ) ವಾತಾಳಂ ೦ ಚೇಲಂ (ವನ್ನೇ ಉಥಧಮೇ ತಿ)ಷು) lp 
ಕುಕೂಲಂ (ಶಂಕುಭಿಃ ಕೀರ್ಣೆೇ ಶ್ರೇ ನಾ ತು ತುಷಾನಲೇ) lg ಲಲ್‌ 


a Mechanical work; ೩ division of time; ೩ sixteenth part. 
ರಿ A woman’s female friend ; line, row. c The rise of the 
tide; leisure, interval, opportunity; boundary. dA The 
Pleiades, the third lunar asterism; cow; fire; black. 
e Amorous sport; act, action. f Rock; metal used for roads; 
flint. 8 Blood; water. 1 First, original; hanging root of 
the banyan tree, the nineteenth lunar asterism i Multitude > 
net ; window ; young bud. j Nature, disposition ; good con- 
duct, good behaviour. 8% Fruit, produce; gain, profit. 
1! Roof; a film over the eyes, cataract in the eye; heap, 
multitude m Bottom; form, feature. 71 Flesh;a weight=4 
karshas. ಅ Submarine fire; the worid of the Nagas, the 
infernal regions, 7 Cloth; low, mean. q Fence or hurdle 
as a protection against cattle; smouldering ashes. 

a ಕ್ಸ ಕೆಲಸ್ಕ ಕಾಲವಿಶೇಷ, ಹದಿನಾರನೆಯ ಭಾಗ. ಥಿ ಸಖ್ಮಿ ಸಾಲು. 
€ ಕಡಲು ಉಕ್ಕುವುದು, ಸಮಯ್ಕ್ಯ ಎಲ್ಲೆ. 0 ಕೃತ್ತಿಕಾನಕ್ಷತ್ರ, ಗೋವು, 
ಅಗ್ನಿ, ಕರಿದಾದ. € ಶೃಂಗಾರ ಚೇಷ್ಟೆ, ಕ್ರಿಯೆ. ] ಬಂಜೆ, ಬೆಣಚುಕಲ್ಲು. 
8 ರಕುತ, ವೀರು. ಗ ಮೊದಲನೆಯದು, ಬಿಳಿಲು, ಒಂದು ನಕ್ಷತ್ರ. 1 ಗುಂಪು, 
ಬಲೆ, ಗವಾಘ್ಷ ಎಳೆಯ ಮಗ್ಗು. 7 ಸ್ವಭಾವ, ಒಳ್ಳೆಯ ನಡತೆ. ಹ ಬೆಳೆದ 
ಧಾನ್ಯಾದ್ದಿ ಪ್ರಯೋಜನ. 1 ಮನೆ ಹೊದಿಕೆ, ನೇತ್ರ ರೋಗ, ಗುಂಪು. 
71 ಕೆಳಗಡೆ, ಸ್ತರೂಪ. ೫ ಮಾಂಸ, ಒಂದು ತೂಕ. ೦ ಬಡಬಾಗ್ನಿ, ನಾಗ 
ಲೋಕ. ೫ ವಸ್ತ್ರ, ಕೇಳಾದ. 6 ಸುತ್ತಲೂ ಗೂಟಿಗಳು ನಡಲ್ರ ಟ್ರ ಗುಳಿ, 


ಹೊಟ್ಟ ನಲ್ಲಿರುವ ಬೆಂಕಿ. 


೨.೨೪ ಅನಂರಕೋ ಶೆ 


(ನಿರ್ಣೀತೇ) ಕೇವಲ(ಮಿತಿ ತ್ರಿಲಿಂಗಂತ್ರೇಕಕೃತ್ಸಯೋಃ) la 
(ಪರ್ಯಾಪ್ಲಿ ಸ್ಲೇಮಪುಣ್ಯೇಷು) ಕುಶಲಂ (ಶಿಕ್ಷಿತೇ ತ್ರಿಷು) lb ೩೨1೯ 
ಪ್ರವಾಳ(ಮಂಕುರೇಷ್ಯಸ್ತ್ರೀ ೧ ತ್ರಿಷು) ಸ್ಟೂಲಂ (ಜಡೇಪಿ ಚ) Id 
ಕರಾಳೋ (ದಂತುರೇ ತುಂಗೇ) 6 (ಚಾರ್‌ ದಕ್ಷೇ ಚ) ವೇಶಲಃ |)” ೩೬೦ 
(ಮೂರ್ಪೆಲರ್ಭಕೇಃಪಿ) ಬಾಲ 8 (ಸ್ಟ್ಯಾ)ಲ್ಲೋಲ(ಶ್ವಲಸೆತೃಷ್ಣ ಯೋ) 1/ 

| ಇತಿ ಲಾಂತಾಃ || 


ದವದಾವೌ್‌ (ವನಾರಣ್ಯುವೆಹ್ಲಿ €) 1 (ಜನ್ಮಹರೌ) ಭವ” |] ೩೬೧ 
(ಮಂತ್ರೀ ಸಹಾಯ)ಸ್ಕಚಿವೌ ೬ (ಪತಿಶಾಖನರಾ) ಧವಾಃ J 
ಅವಯ್ಯಶ್ಶೈಲಮೇಷಾರ್ಕಾ) m (ಆಜ್ಞಾ ಹ್ವಾನಾಧ್ವೆರಾ) ಹವಾ! ೩೬೨ 
ಭಾವ (ಸ್ಪತ್ತಾಸ್ತಭಾವಾಭಿವ್ರಾಯಜೇಷ್ಟಾತ್ಮಜನ್ಮಸು) ಂ 

(ಸ್ಯಾದುತ್ಪಾಡೇ ವಲೇಪುಷ್ಕೇ) ಪ್ರಸವೋ (ಗರ್ಭಮೋಚರೇ) lp ಎ೬೩ 
(ಅವಿಶ್ವಾನೇ*ಪಹ್ಪ ಮೇಸಿ ನಿಕ್ಕತಾವಪಿ) ನಿಹ್ನೆ ವಃ lg 


ಹಾ 





ಹ SS —— ಆಪ್‌ ಕಾ 


a Definite, positive; one, all. ಥಿ Sufficient well-being: 
merit; expert, well-trained, skilful. ೦ Germinal sprout; new 
leaf or shoot ; coral. d Stupid; bulky, clumsy. eUp and 
down, uneven; high, lofty. f Beautiful; dexterous, clever. 
8 Ignorant, foolish ; boy, hair. h Shaking, tremulous ; greedy. 
i Forest ; forest fire, conflagration. j Birth; Siva. k Minister, 
counsellor ; friend, ally, supporter. 1 Husband; the shrub 
Grislea tomentosa; man. m Hill, mountain; sheep ; sun. 
n Command ; invitation ; sacrifice. ೦ Being, nature, disposi- 
ton; meaning; action; soul; birth. p Bringing forth, 
fruit ; blossom ; being in labour. 0 Distrust: concealment; 
contempt. 


a ನಿರ್ಣಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ, ಒಂದು, ಸಮಸ್ತ. ಗಿ ಸಾಕಾದಷ್ಟು, ಕೇಮ್ಮ 
ಪುಣ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಿಸಲ್ಬಟ್ಟಿ. ೭ ಮೊಳಕೆ, ಚಿಗುರು ಹವಳ. ಡೆ ಮಂಕ, ದಪ್ಪವಾದ. 
ಅ ಹಳ್ಳ ತಿಬ್ಬಾದ, ಉನ್ನತವಾದ. 81 ಮನೋಹರ, ಚತುರ. 8 ಮೂರ್ಮ 
ಹುಡುಗ್ಕ ಕೂದಲು. ಹ ಚಂಚಲವಾದ್ಕ ಆಶೆಯುಳ್ಳ . 1 ಕಾಡ್ಕು ಕಾಡುಗಿಚ್ಚು. 
7 ಹುಟ್ಟು ವಿಕೆ, ಅವ. ಹ ಮಂತ್ರಿ, ಸಹಾಯವಾದ. / ಗಂಡನ್ನು ಒಂದು ಮರ, 
ಮನುಷ್ಯ. 7 ಬೆಟ್ಟ, ಕುರ್ಕಿ ಸೂರ್ಯ. ಗ ಆಜ್ಞೆ, ಕರೆಯುವಿಕ್ಕೆ ಯಜ್ಞ. 
೦ ಇರುವಿಕೆ, ಸ್ವಭಾವ, ತಾತ್ಪರ್ಯ, ಕ್ರಿಯ್ಕೆ ಆತ್ಮ, ಉತ್ಪತ್ತಿ. ad ಹುಟ್ಟಿಸುವಕ್ಕೆ 
ಹಣ್ಣು, ಹೂವು, ಹೆರುವುದು. ೯ ಅವಿಶ್ವಾಸ, ಬಚ್ಚಿಡುವಿಕೆ, ತಿರನ್ವಾರ. 


ತೃತೀ ಯೌಕಾಂಡೆ ೨.೨೫ 


(ಉತ್ಸೆ ಕೇ ರಕ್ಕ ಜಂ ಪ್ರಸವೇ ಮಹ್‌) ಉತ್ಸವಃ !ಡ ೩೬೪ 
ಅನುಭಾವಃ (ಪ್ರಭಾವೇ ಚ ಸತಾಂ ಚ ಮತಿನಿಶ್ಚ ಯೆ Ip 
(ಸ್ಥಾಜ್ಞನ್ಮಹೇತುಃ) ಪ್ರ ಪ್ರಭವಃ (ಸ್ಥಾನಂ ಚಾದ್ಯೋಪಲಬ್ಬಯೆಗ್ಸ le ೩.೬೨1 


ಧ್ರುವೋ (ಭಭೇದೇ ಕ್ಲೀಬಂ ತು ರಿಶ್ಚಿತೇ ಶಾಶ್ವತೇ ತ್ರಿಷು) (4 

ಸ್ಕೋ (ಜ್ಞಾ ತಾವಾತ್ಮನಿ ಸ್ವಂ ತ್ರಿಷ್ವಾತ್ಮೀಯೇ ಸ್ತೋತಸ್ತಿಯಾಂ ಧನೇ) [6 

(ಸ್ತೀಕಟೀವಸ್ತಬಂಧೇಃಪಿ) ನೀವೀ (ಪರಿಪಣೇಃಪಿ ಚ) 1/ 

ಶಿವಾ (ಗೌರೀಫೇರವಯೋ) 8 ರ್ದ್ರಂದ್ವೆಂ (ಕಲಹೆಯುಗ್ಮಯೋಃ) 10 ೩೬೭ 

(ದ ಶ್ರ ವಮ್ಯಾಸುವ್ಯೃವಸಾ ಯೇಷು) ಸತ್ವ(ಮಸ್ತಿೀ ತು ಜಂತುಷು) 1; 

ಕ್ಲೀಬಂ (ನಪುಂಸಕಃ ಷಂಡೇ ವಾಚ್ಯಲಿಂಗಮವಿಕೃಮೇ) ॥/ ೬೮ 
| ಇತಿ ವಾಂತಾಃ [| 

(ದೌ) ವಿಶ್‌ (ವೈಶ್ಯಮನುಜೌ) ೩ (ದೌ ಚಾರಾಭಿಮರೌ) ಸ್ಪ ಶೌ |] 

(ದ್ವೌ) ರಾಶೀ (ಪುಂಜಮೇಹಾದ್‌್ಕ್ಕ್‌) 71 (ದೌ) ವಂಶೌ (ಕುಲಮಸ್ಕರೌ) [1 72 

(ರಹಃಪ್ರಕಾಶ್‌್‌) ವೀಕಾಶೌ ೦ ನಿರ್ಷೇಶೋ (ಭೃತಿಭೋಗಯೋಸ) p 


a Swelling, overflowing; anger; desire, wish; bringing 
forth young; festival. b Dignity, authority; postive con- 
clusion, firm opinion. c Birth; generative cause, origin; 
intelligence. dA star; certain, fixed; permanent. e Of 
one’s own tribe, kinsman ; Self; one’s own ; property, wealth. 
f The knot which keeps up a Hindu woman’s garment; the 
stake in gambling. 80 Gauri or Parvati; fox or jackal. 
h Quarrel, contest, duel; pair, couple. {i Element; life; 
occupation, employment; an animal, a being. Jj} Eunuch; 
coward. k A man of the Vaishya or third caste, a merchant; 
a man. 1 Secret agent, spy; war. m Heap, quantity; sign 
of the zodiac. n Race, lineage; bamboo. ಅ Secret or 
solitary place; brightness, shining, splendour. p Wages, 
hire ; enjoyment, use. 

a ಉಕ್ಳುವಿಕೆ, ಕೋಪ, ಇಚ್ಛೆ, ಹೆರುವಿಕೆ » ಹೆಬ್ಬ- b ಪ್ರಭಾವ, ಹಿರಿಯರ 
ಬುದ್ಧಿ, ನಿಶ್ಚಯ. € ಜನನ ಕಾರಣ, ಮೊದಲ ತಿಳುವಾಕೆಗೆ ವಿಷಯ. 4 ಒಂದು 
ನಕ್ಷತ್‌, ವಿಶ, ಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿ, ಶಾಶ್ವತವಾದ. € ಜ್ಞಾತಿ, ತಾನು, ತನ್ನದು ಧನ. 
f ಹನಿಸಸರ” ಸೀರೆ ಏರಿಯ ಕಟ್ಟು ಜೂಜಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟ. ವಸ್ತು .. 8 ಗೌರಿ) ವರಿ. 
1; ಜಗಳ, ಜೋಡಿ. ; ವಸ್ತು, ಪ್ರಾಣ, ಉಜ್ಜೋ, ಜಂತು. J] ನಪುಂಸಕ, 
ಹೇಡಿ. ಹ ವೈಶ್ಯನು, ಮನುಷ್ಯ. 1 ದೂತ, ಯುದ್ದ. m ಗುಡ್ಡೆ, ಮೇಷಾಡಿ. 
n ಕುಲ, ಜಾ . ೦ ಎಕಾಂತ್ಕ ಸ್ಬು ಟವಾದ. 2 ' ಕೂಲಿ, ಚೋಗಿಸುವದು. 


೨೨೬ ಆವಂರಕೊ €ಶ 


(ತೈತಾಂತೇ ಪುಂಸಿ) ಕೀನಾಶಃ (ಕ್ರುದ್ರಕರ್ಷಕಯೋಪಿಷು) la ೩೭೦ 
(ಪದೇ ಲಕ್ಷ್ಮೇ ನಿಮಿತ್ತೇ) 5sಸದೇಶ ರ (ಸ್ಸ್ಯಾತ್‌) ಕುಶ (ಮಪ್ಪುಚ) 10 

ದಶಾ (ವನ್ಹಾ ನೇಕನಿಧಾ) 0 (ವ್ಯಾ)ತಾ (ತೃಷ್ಣಾ ಎ ವಿಚಾಯತಾ) Ne ೩೭೧ 
ವತಾ (ಸ್ರೀ ರಣೇ ವಂಧ್ಯಾ?  ದೃಃ ಗ್‌ (ಜ್ಞಾ ನೇ ಜ್ಞಾ ತರಿ ತಿ ತ್ರಿಷು) lg 
(ಸ್ಯಾತ್‌) ಕರ್ಕಶ(ಸ್ಸಾಾಹಸಿಕಃ ಕಠೋರಮಸ | ಹಾವಸಿ) Ip ೩೭.೨ 


ಪ್ರಕಾಶೋಃ (ತಿಪ್ರಸಿದ್ದೇಷಿ) ; (ಶಿಶಾವಣ್ಣ್ಲೀಖಿ) ಬಾಲಿಶಃ !/ 
ಕೋಶೋ (ಸ್ತ್ರೀ ಕುಟ್ಮಲೇ ಖಡ್ಲಪಿಧಾನೇೊರ್ಧೌಘದಿವ್ಯಯೋ) Ik a೩ 
| ಇತಿ ಶಾಂತಾಃ || 


(ಸುರಮತ್ಸಾ) ವನಿಮಿಷೌ / ಪುರುಷಾ (ವಾತ್ಮಮಾನವೌ) |? 
(ಕಾಕಮತ್ಪ್ಯ್ಯಾತ್ಸಗೌ) ಧಾ ನಷ್ಟ 11 ಕಕ್ಕ (ಚ ತೃಣವೀರುಧೌೌ) ೦ 2೩೭೪ 
ಅಭೀಷುಃ (ವ್ರಗ್ರಹೇ ರಶ್‌ )pಪ್ರೆ ಎಷ ್ರೇಷಣಮರ ನೇಲ) lg 

ಪಕ್ಷ (ಸೃಹಾಯೆಲಿ?' (ಕನ್ನುಸ್ನೀನ" (ಶ್ಶಿರೋವೇಷ್ಟಕಿರೀಟಿಯೋಃ) ls ೩೭೨ 





ರಾವಾ ಕಾ ನಾರಾ ed ಸಾವ ಎತರ ನಾವ ವಾತ ಸಸಾರ ಸಾಘಾಸಘಾಸವಾಸಾಸಾ ಪಾಸ ನ 


a Yama (Pluto) ; vile man, cultivator, farmer. b Place; 
aim, mark; cause, reason, motive ; pretext, excuse. c Water; 
sacred grass. d State or condition, as childhood, old age, 
etc; wick of a lamp. e Desire, hope; a quarter, region or 
point of the compass. jf Woman, female; female elephant; 
barren cow. 8 Knowledge; learned man. hRashor bold 
man; hard; not smooth. 1 High renown; light, lustre. 
J Boy ; Simpleton. k& Bud; sheath; treasury ; heavenly. 1A 
god or deity (lit. unwinking); fish. m Soul; man. n Crow; 
crane, heron. ೦ Grass; bower Armpit. p Rope; ray of 
11828. 4 Sending; beating. 7 Assistance, help; ೩ period of 
time; wing; flank, side. s Turban; diadem. 


a ಯಮ, ನೀಚ, ಕರ್ಷಕ. ದ ಸ್ಥಾನ ಗುರಿ, ನಿಮಿತ್ತ ನೆವ. 
೭ ನೀರು, ದರ್ಚಿ. ಡೆ ನಾನಾಬಗೆಯ ಅವಸ್ಥೆ ಬತ್ತಿ. 6 ಇಚ್ಛೆ ದಿಕ್ಳು. 
ಚ ಹೆಣ್ಣು, ಹೆಣ್ಣಾನೆ, ಬಂಜೆ, ಹಸು. ಲ ಜ್ಞಾ ನ, ತಿಳಿದವನು. h ಸಾಹಸ 
ಗಾರ, ಗಟ್ಟ, ನುಣುಪಿಲ್ಲದ. 1/1 ಬಹಳ ಪ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಾದ, ಬೆಳಕು. / ಹುಡುಗ 
ಮೂಢನು. ಚ ಮೊಗ್ಗು ಕತ್ತಿಯ ಒರೆ, ಬೊಕ್ಕಸ, ದಿವ್ಯ.  / ದೇವತೆ, 
ಮಾನು. ಮನುಷ್ಯ. n ಕಾಗೆ, ಮಾನು ತಿನ್ನುವ ಪಕ್ಷಿ. ೦ ಹುಲ್ಲು 
ಬಳ್ಳಿ ಗಳ Py bo p ಹಗ್ಗ, ಕರಣ. 1 ಕಳುಹಿಸುವಿಕೆ, ಮರ್ದಿಸುವಿಕೆ. 
ಆ ಜು ಕಾಲಚೇದ, ರಕ್ಫೈ ಪಕ್ಕ. 5 ರುಮಾಲು, ಕಿರೀಟ, 


ತೃತೀಯಕಾಂಡ ೨೨೭ 


(ಶುಕ್ರಲೇ ಮೂಷಿಕೇ ಶ್ರೇಮ್ಲೇ ಸುಕೃತೇ ವೃಷಭೇ) ವೃಷಃ 1 
(ದ್ಯೂತೇತಕ್ರೆ € ಶಾರಿಫಲಕೇ '$ಪ್ಯಾ)ಕರ್ಮೋೇ b (ಥಾ) (ಮಿಂದ್ರಿ ಯೀ ! 

ನಾ ದ್ಯೂತಾಂಗೇ ಕರ್ಷೇ ಚಕ್ರೇ ವ್ಯವಹಾರೇ ಕಲಿದ್ರುಮೇ) le 
ಕರ್ಷೂ(ರ್ವಾರ್ತಾ ಕರೀಷಾಗ್ಗಿ3 ಕರ್ಷೂಃ ಕುಲ್ಯಾಭಿಧಾಯಿನೀ) 14 ೩೭೩ 
(ಪುಂಭಾವೇ ತಪ್ಪಿಯಾಯಾಂ ಚ) ಪೌರುಷಂ 6 ವಿಷ (ಮಪ್ಪು ಚ) |/ 
(ಉಪದಾನೇ ಖ*ಪ್ಯಾ)ಮಿಷಂ € (ಸ್ಥಾದಪರಾಥೇಖಸಿ) ಕಿಲ್ಲಿಷಂ 1) ೩೭೮ 
(ಸ್ಪಾದ್ವೃ ಹ ಬ ಲೋಕಧಾತ್ರ್ಯಂಶೇ ವತ್ಸರೇ) ವರ್ಷ (ಮಸ್ತಿಯಾಂ) 1 

ಪ್ರೇಕ್ಸಾ (ನ ಪೇತರಾಪ್ರಂ ಜ್ಞಾ) ಭಿಕ್ಲಾ (ಸೇವಾರ್ಥನಾ ಭೃತಿಃ) !% ೩೭೯ 


ತ್ವಿಟ್ಟೋ ಭಾ ಹಿ ಸರೇ) 1 ನ್ಯಶ್ಷಂ (ಕಾತ್ಸ ರ್ಕಿನಿಕ್ಸ ಷ್ಟಯೋ) rn 
(ಪ್ರತ್ಯಕ್ಲೆಟಧಿಕೃ Ri ee ಈ ೫ ರೂಕ್ಷ (ಸ ಸ್ಪ ಪ್ರೇಮ್ಹ ೨ಚೆಕೃ ಲ) lo ೩೮೦ 
| ಇತಿ ಷಾಂತಾಃ | 


a Man of might; rat; excellent, pre-eminent; merit; 
bull. Db Gambling; playing with dice; a board for playing 
on, ೩5 ೩ backgammon board; attraction, ೦ An organ of 
senses ; die, dice; a weight; a wheel; dispute; the plant 
Terminalia bellerica. d Husbandry ; a fire made with cakes 
of cow-dung as fuel; the name of a river. e Manhood, manli- 
ness; action of men; the measure of a man with arms 
elevated and fingers extended. fWater; poison. 8 Tribute, 
tax ; flesh. 1 Fault, offence, sin. i Rain; a continent or 
division of the earth ; year. j Dancing; seeing, looking at; 
sense, intellect. % Service; begging; wages. 1 Splendour, 
brilliance ; ray of light. m All; common, inferior, mean. 
n Perception ; superintendent of a village. ೦ Unkind, un- 
friendly ; harsh, rough, severe. 

a ವೀರ್ಯುಪುಷ್ಟಿಯುಳ್ಳ, ಇಲಿ, ಶ್ರೇಷ್ಠನು, ಪುಣ್ಯ, ಎತ್ತು. ಥಿ ಜೂಜು, 
ಪಗಡೆ ಜೂಜಾಡುವ ಹೆಲಿಗ್ಗೆ ಎಳೆದು ಕೊಳು ಎಕ್ರೆ ಇಂದ್ರಿಯ, ಪಗಡೆಯೆ 
ಲೆತ್ತ ಒಂದು ತೂಕ, ಚಕ್ರ, ವ್ಯವಹಾರ, ತಾರೆ ಮರ. ಡೆ ಜೀವಿಕ್ಕೆ ಬೆರಣಿಯ 
ಬೆಂಕಿ; ನದಿ. ಆ ಗಂಡಸುತನ, ಗಂಡಸಿನ ಕೆಲಸ, ಆಳು ಕ್ಸಯೆತ್ತರದ ಅಳತೆ, 
Jf ನೀರು, ನಂಜು. 8 ಕಾಣಿಕೆ, ಮಾಂಸ. ಈ ತಪ್ಪು. ಪಾಪ. ಮಳೆ, 
ಭೂಖಂಡ, ಸಂವತ್ಸರೆ. / ನಾಟ್ಯ ನೋಟ, ಪ್ರಜ್ಞೆ. % ಸೇವೆ ಬೇಡುವಿಕ್ಕೆ 
ಕೂಲಿ. 1ಕಾಂತಿ, ಕಿರಣ. 7೫ ಎಲ್ಲ ಕೀಳಾದ. 71 ಸಾಕ್ಸಾತ್ತಾಗಿ 
ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ, ಅಧಿಕಾರಿ. 0 ಪ್ರೇಮವಿಲ್ಲದ, ನುಣುಪಿಲ್ಲದ. 


೨ 


೨೨೮ ಅನೆರತೋ ಪ 


(ರವಿಶ್ವೇತಚ್ಛ ದೌ) ಹೆಂಸ ೧ (ಸ ಸೂರ್ಯವಶ್ಟೀ) ವಿಭಾವಸೂ 1) 


ವತ್ತಿ (ತರ್ಣ ಕವರ್ಮೌ ದೌ) 0 (ಸಾರಂಗಾಶ್ಚೆ ) Fg ವಲ್‌ 
(ಶೃ ಟ್‌ ವಷೇ ವೀರ್ಯೇ ಗುಣೇ ರಾಗೇ ದ್ರವೇ) ರಸ 
(ಪುಂಸ್ಕು) ತ್ತಂಸಾವತಂಸ್‌್‌ (ವಾ ಕರ್ಣಪೂರೇನ ಸ 8 ಏ.೮೨ 


(ಜೀವಭೇದೇನಲೇ ರಶ್ನೌ) ವಸೂ (ರತ್ತೇ ಧನೇ ವಸು) !€ 

(ವಿಷ್ನೌ ಚ) ಮವೇಧಾಃ ಗ (ಸ್ರಿ ಲತ್ತಾ ಶೀ(ರ್ಜಿತಾಶಂಸಾಿ ದಂಷ ಶ್ರೇಯೋ) ||; 
ಲಾಲನೇ (ವ್ರಾರ್ಥನೌತ್ಸುಕ್ಯೇ) 7 ಹಿಂಸಾ (ಹೌರ್ಯಾದಿಕರ್ಮ ಚ) Tk 
ಪ್ರಸೂ(ರಶ್ವಾಪಿ) 7 (ಭೂದ್ಯಾನೌ) ರೋದಸ್ಕೌ್‌ ರೋದಸೀ(ಚ ತೇ) rn 
(ಜ್ರಾಲಾಭಾಸೋರ್ನಪುಂ) ಸ್ಕರ್ಚಿ 7 ರ್ಜ್ಯೋತಿ (ರ್ಭದ್ಯೋತದೃ ಸಿ ಬಸು) lo 
(ವಾವಾಪರಾಧಯೋ?) ರಾಗಃ p (ಖಗಬಾಲ್ಯಾದಿನೋ) ಹ fy ೩.೮೫ 
ಟು ರ್ವರ್ಜೊ೯ೋ » ಮಹ್‌ ಟೊ ತ ಶವತೇಜಸೋ 8) |< 


ಹಾ. 








a Wi ; SWan ೦೫ goose. Db ನ ; Agni, the god of fire. 
c Calf; year. dA kindof cuckoo; a deity. e Sentiment, 
emotion as an object of poetry, as love, terror, etc. ; poison ; 
energy, virility ; affection of the mind, passion ; inclination ; 
liquid. f Earring; any ornament for the head. 8 Akind ೦8 
demigod; Agni; ray or light; gem; wealth, riches. 1: Vishnu; 
Brahma. iA blessing or benediction; the poisonous fang or 
poison bag ೦8 a serpent. j Asking, soliciting; ardent desire; 
one having such desire. k Stealing; killing, murder. 1 Mare; 
mother. 77 Earth; sky. n Flame; light. o Star; brightness; 
sight. 7 Sin; fault, offence. 0 Bird; period of life, as youth, 
etc. r Splendour, brightness; excrement. s Festival; 
splendour. 

ಆ ಸೂರ್ಯ, ಒಂದು ಹಕ್ಕ. b ಸೂರ್ಯ ಅಗ್ರಿ. ಆ ಕರು, ಸಂವತ್ಸರ. 
ಣಿ೯ಇಂದು ಹೆಕ್ಕಿ, ಸ್ವರ್ಗವಾಸಿ. 6 ಶೃಂಗಾರಾದಿಗಳು, ನಂಜು, ವೀರ್ಯ, ಗುಣ; 
ಅಭಿಲಾವೆ, ದ್ರವ. ಗ ಕರ್ಣಭೂಷಣ, ಶಿರೋಭೂಷಣ. 8 ಒಂದು ತರದ 
ದೇವಶೆಗಳ್ಳು ಆಗ್ನಿ, ಕಂಜ, ರತ್ತ್ವ್ವ ಧನ. Ah ವಿಷ್ಣು, ಬ್ರಹ್ಮ. i ಹಿತವನ್ನು 
ಕೋರುವದ್ದು, ಹಾವಿನ ಕೋರೆಹಲ್ಲು. J] ಸ್ರಾರ್ಥನೆ, ಇಷ್ಟ ವ್ರಾನಿ ) ಯಲ್ಲಿ 
ಕುತೂಹಲ, 'ಅಸಕ್ತ kA ಕಳವು ಮುಂತಾದ ಕೆಲಸ, ಸೊಲಟೆ. 7 ಹೆಣ್ಣು ಕುದುಕೆ, 
ತಾಯಿ. ೫ ಭೂಮಿ ಆಕಾಶ. 71 ಉರಿ, ಬೆಳಕು. ೦ ನಕ್ಷತ್ರ, ತೇಜಸ್ಸು, 
ದೃಷ್ಟಿ. p ಪಾಪವು, ಅಪರಾಧೆ. 4 ಪಕ್ಷಿ, ಬಾಲ್ಯ ಮುಂತಾದ್ದು. » ತೇಜಸ್ಸು oN 
ಅಮೇಧ್ಯ. 8 ಉತ್ಸವ, ತೇಜಸ್ಸು. 





ತೃತೀಯ ಕಾಂಡ ೨.೨೯ 
ರಜೋ (ಗುಣೇಪಿ ಸ್ರ್ರೀಪುಪ್ಪೇ) ೩ (ರಾಹೌ ಧ್ಹಾಂತೇ ಗುಣೇ) ತಮಃ 1b ೩೮೬ 
ಛಂದಃ (ಪದ್ಯೇಜಿಲಾಷೇ ಚ) ೭ ತಪಃ (ಕೃಚ್ಛ್ರ್ರ್ರಾದಿಕರ್ಮ ಚ) !4 
ಸಹೋ (ಬಲಂ ಸಹಾ ಮಾರ್ಗೊ) 6 ನಭಃ (ಖಂ ಶ್ರಾವಣೋ ನಭಾ) 1/೩೮೭ 
ಓಕ (ಸ್ಪದ್ಮಾಶ್ರಯಶ್ಚೋಕಃ) 8 ಪಯಃ (ಕ್ಷೀರಂ ಪಯೋಪಸಂಬು ಚ) 1p 
ಓಜೋ (ದೀವ್ತೌ್‌ ಬಲೇ) 1 ಸೋತ (ಇಂದ್ರಿಯೇ ನಿಮ್ಮ ಗಾರಯೇ) 1; ೩೮೮ 
ತೇಜಃ (ಪ್ರಭಾವೇ ದೀವ ಚ ಬಲೇ ಶುಕ್ರೇಃಸ್ಯಥ ತ್ರಿಷು) 1k 
ವಿದ್ಯಾ (ನ್ರಿದಿ ಚ) 1 ಬೀಭತ್ರೋ (ಹಿಂಸ್ಪ್ರೋ ಸಪ್ಯುತಿಶಯೇತ್ಪವಿತಾ) lm ೩೬೮೯ 
(ವೃದ್ಧ ಪ್ರಶಸ್ಯಯೋ) ರ್ಜ್ಕ್ಯ್ಯಾರ್ಯಾ 7 ಕನೀಯಾಂ (ಸ್ತು ಯುವಾಲ್ಪ ಯೋ) !0 
ವರೀಯಾಂ (ಸ್ತೂರುವರಯೋ) 0 ಸಾಧೀರ್ಯಾ (ಸಾಧುಬಾಢಯೋ) [ly 


| ಇತಿ ಸಾಂತಾಃ ॥ 


a The quality of passion, the earthly nature, the condi- 
tion of humanity; menses; dust. b Rahu, the ascending 
node; darkness; a quality. c Prosody, metrical arrangement; 
desire. d Penance, mortification, religious austerity ; the 
month Magha. e Strength, power; the month Margashira. 
f Sky ; the month Shravana. 8 House; places; speed, swift- 
ness. AhMilk; water. i Brightness, splendour; strength, 
power. j The organs of sense; the rapidity of a stream. 
k Dignity, glory; splendour; strength; semen. 1 Learned 
man, man of letters m Murderer; Arjuna. n Elders 
superior. ೦ Young man; very small. p Supreme, best ; super- 
excellent. 6 Very good; very firm. 


a ಒಂದು ಗುಣ, ಹೊಲೆ, ದೂಳು. ರ ರಾಹು, ಕತ್ತಲೆ, ಒಂದು ಗುಣ. 
೧ ಪದ್ಯ, ಅಭಿಲಾಷೆ. 4 ವೃತಾದಿ ಕರ್ಮ, ಮಾಘಮಾಸ. ಅ ಬಲ್ಲ ಮಾರ್ಗ 
ಶಕೀರ್ಷಮಾಸ. J] ಆಕಾಶ, ಶ್ರಾವಣಮಾಸ. 2 ಮನೆ, ಸ್ಥಳ ವೇಗ. 
ಡಿ ಹಾಲು, ನೀರು. 1 ಪ್ರಕಾಶ, ಬಲ. ಇಂದ್ರಿಯಗಳು, ಹೊಳೆಯ ವೇಗ 
% ಪ್ರಭಾವ, ಕಾಂತ್ಕಿ ಬಲ, ರೇತಸ್ಸು. 1 ತಿಳಿದವ, ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ. ೫ ಕೊಲ್ಲುವವ್ಕ 
ಅರ್ಜುನನು. 71 ಬಹಳ ಮುದುಕ, ಬಹಳ ಮೇಲಾದ. ೦ ಪ್ರಾಯದವ್‌, ಅತ್ಯಲ್ಪ. 
p ಬಹಳ ಘನ, ಬಹಳ ಮೇಲಾದ. ಇ ಬಹಳ ಒಳ್ಳೇದು, ಬಹೆಳ ದೃಢ. 


೨೩೧೦ ಆಮುರೆಕೋ ಶಶ 


(ದೆಳೇಪಿ) ಬರ್ಹಂ ೧ (ನಿರ್ಬಂಥೋಪರಾಗಾರ್ಕಾದಯೋ) ಗ್ರಹಾಃ Ip 


(ದ್ವಾರ್ಯಾಪೀಡೇ ಕ್ರಾಥರಸೇ) ನಿರ್ಯೂಹೋ (ನಾಗದಂತಕೇ) !c ೩೯೧ 
(ತುಲಾಸೂತ್ರೇ*ಶ್ವಾದಿರಶಸ್ಮಿ) ಪ್ರಗ್ರಾಹೆಃ (ಪ್ರಗ್ರಹೋನಿಚ) ld 
(ಪತ್ನೀಪರಿಜನಾದಾನಮೂಲಶಾಪಾ) ಪರಿಗ್ರಹಃ le ೩೯.೨ 


(ದಾರೇಷ್ಟಪಿ) ಗೃಹಾಃ ? (ಶ್ರೋಣ್ಯಾಮ) ಪ್ಯಾರೋಹೋ (ವರಸ್ತೀಯಾಃ) lg 
ವ್ಯೂಹೊ((ಬೃಂದೇ) 1 ಪ್ಯಹಿರ್ವ್ರತ್ರೇ); (ಪ್ಯಗ್ನೀಂದ್ರರ್ಪಾ)ಿಸ್ಮ ಮೋಹಹಾಃ!; 
(ಪರಿಚ್ಛದೇ ನೃವಾರ್ಜೇರ್ದೇ) ಪರಿಬರ್ಮೊೇ (ವ್ಯಯಾಃಪರೇ) [ke 

| ಇತಿ ಹಾಂತಾಃ || 


| ಇತಿ ನಾನಾರ್ಥವರ್ಗಃ | 





Iv. ನಾನಾರ್ಥಾವ್ಯಯೆ ವರ್ಗ NANARTHAVYAYA-VARGA. 
ಆಜ (ಷದರ್ಧೆಟಭಿವ್ಯಾಪೌ ಸೀಮಾರ್ಥೀ ಧಾತುಯೋಗಜೇ) ॥/ ೩೯೪ 


a Leaf; peacock’s tail. b Seizing: seizure of the sun or 
moon by Rahu or Ketu, an eclipse; the nine Hindu planets, 
viz., Sun, Moon, Mars, Mercury, Jupiter, Venus, Saturn, 
Rahu and Ketiu. c Door; flowers tied in the hair; extracted 
juice ; elephant’s tusk. d The string suspending ೩ balance; 
rein, rope. e Wife; dependents, family ; accepting, taking; 
origin: curse. fWife; house. g The female posteriors; 
elephant driver. Ah Multitude, battle-array. i The giant 
೫717೧: snake. j Fire; Moons; Sun. & Dependent; proper 
or suitable for a sovereign ; a thing. 1A little as former part 
of adjectives : bounded ; boundary. 


a ಎಲೆ, ನವಿಲಗರಿ. ಥಿ ನಿರ್ಬಂಧ, ರಾಹು ಕೇತುಗ್ರಹೆಣ, ಸೂರ್ಯಾದಿಗಳು 
€ ಬಾಗಿಲು, ಮುಡಿದ ಪೂಸರ, ಕಷಾಯ್ಕೆ ಗಜದಂತ. 4 ತ್ರಾಸಿನದಾರ, 
ಕುದುರೆ ಮುಂತಾದುವುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಹಗ್ಗ. ಹೆಂಡತಿ ಪರಿವಾರ, 
ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳು ವಿಕೆ, ಮೂಲ, ಶಾಪ J ಹೆಂಡತಿ, ಮನೆ. 2 ಉತ್ತಮ 
ಸ್ಕೀನಿತಂಬ, ಆನೇಮಾವಟಗ. ಹ ಗುಂಪು, ಸೇನಾವಿನ್ಯಾಸ. 1 ವೃತ್ರಾಸುರ, 
ಹಾವು. J ಅನ್ನಿ, ಚಂದ್ರ, ಸೂರ್ಯ... % ಪರಿವಾರ, ರಾಜಯೋಗ್ಯ ವಸ್ತು. 
7 ಕೊಂಚ್ಕ ಎಲ್ಲೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು » ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲೆ. 


ತೃ ತೀಯೆ ಕಾಂಡ ಪಿಷ್ನಿಗಿ 


ಆ (ಪ್ರಗೃಹ್ಯಃ ಸ್ಟೌ ವಾಕ್ಯೇ*) ೧ ವ್ಯಾಸ್ತುಸ್ವಾತ್ಸ್ಫೋಸಪೀಡಯೋ) ID 
(ವಾಪಕುತ್ಸೇಷದರ್ಥೆ) ಕುಂಧಿ (ಬಕ್ಮಿರ್ಫರ್ತ್ಸನನಿಂದಯೋಃ) id ೩೯೫ 
ಚಾ(ನ್ಹಾ ಚಯಸಮಾಹಾರೇತರೇತರಸಮುಚ್ಛ್ಚಯೇ) le 
ಸ್ಪಸ್ತಾ(ಶೀಃಶ್ನೇಮಪುಣ್ಯಾದೌ) 8 (ಪ್ರಕರ್ಷೇ ಲಂಘನೇ) ಪತಿ ೩೯೬ 
ಸ್ಮಿತ್‌ (ಪ್ರಶ್ನೇ ಚ ವಿತರ್ಕೇ ಚ) ಹ ತು (ಸ್ಯಾಡೆ ೇದೇಂವಧಾರಣೇ) | 

ಸಕ್ಸೃತ್ಸ( ಹ್ಹೆ ಕವಾರೇ ಸ್ಯಾತ್‌) ಆರಾ(ದ್ಲ್ಹೂರಸವಿಸಾಪಯೋ) | ೩೯೭ 
(ಪ್ರತೀಚ್ಯಾಂ ಚರಮೇ) ಪಶ್ಚಾತ್‌ / ಉತ್ಪಾಪ್ಠುರ್ಲವಿಕಲ್ಪಯೋಃ) |? 
(ಪುನಸ್ಸಹಾರ್ಥಯೋ) ಶೃಶ್ವತ್‌ ೫ ಸಾಕ್ಸಾತ್‌ (ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತುಲ್ಯುಯೋಃ) 10೩೯೮ 
(ಖೇದಾನುಕಂಪಾಸಂತೋಷವಿಸ್ಮಯಾಮಂತ್ರಣೇ) ಬತ Ip 

ಹಂತ (ಹೆರ್ನೇ(ನುಕಂಮವಾಯಾಂ ವಾಕ್ಯಾರಂಭವಿಷಾದಯೋ) lg ೩೯೯ 





a An interjection of reminiscence; to fill up ೩ line. 
b Anger; pain, annoyance. c Sin; blame; little dThreaten- 
ing ; scorn. e Differentiate one of two things as the more 
important: and conjuction. f Blessing, benediction; 
welfare ; happiness. 8 Much, very; fying, reverence. 
h Interrogation ; doubt, hesitation. 1 But, rather; indeed, 
nevertheless. j With, together; once. ಹ Afar; close, near. 
1 West, western; behind. m Also, as well ೩೩: doubt. 
n Again; perpetually, always. ೧೦ Manifestly, openly, in 
presence of, before; resembling, lke. 7 Grief, sorrows 
kindness, pity; joy, surprise ; calling, invoking. ಆ Pleasures; 
pity ; beginning of a sentence; grief. 

a ನೆನಹು, ವಾಕ್ಯಪೂರಣ. ಥಿ ಕೋಪ, ಖೀಡೆ. € ಮಾಪನವು, ನಿಂದೆ, 
ಕೊಂಚ. ಆ ಬೆದರಿಸುವಿಕ್ಕ ನಿಂದಿಸುವಿಕೆ. ಈ ಎರಡರೊಳಗೊಂದನ್ನು ಮುಖ್ಯ 
ವೆಂದು ಹೇಳುವುದು (ಅನ್ಟಾಚಯ); ಅವಯವ ತಾರತಮ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ಸಮು 
ದಾಯವೇ ಮುಖ್ಯವೆಂಬುದು (ಸಮಾಹಾರ) ; ಹರಸ್ಪರ ಸಾಪೇಕ್ಷಗಳಾದವುಗಳಿಗೆ 
ಏಕ ಕ್ರಿಯಾನ್ಸಯ (ಇತರೇತರ ಯೋಗ); ಪರಸ್ಪರ ನಿರಸೇಶ್ಷಗಳಾದವುಗಳಿಗೆ ಏಕ 
ಕ್ರಿಯಾನ್ಹಯ (ಸಮುಚ್ಛಯ). Jf ಆಶೀರ್ವಾದ, ಕೇಮ, ಪುಣ್ಯ. 8 ಹೆಚ್ಚು, 
ಹಾರುವಿಕೆ, ಪೂಜೆ. /% ಪ್ರಶ್ನೆ; ಊಹೆ. 1 ಭೇದ, ಅವಧಾರಣೆ. ಸಂಗಡ, 
ಒಂದುಸಾರಿ. % ದೂರ, ಹೆತ್ಮಿರ. 1 ಪಡುವಲ ಹಿಂದುಗಡೆ. ೫m ಇನ್ನೂ, 
ಸಂಶಯ ೫ ಮತ್ತು, ಯಾವಾಗಲೂ. ೦ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹೋಲುವ. 2 ದುಃಖ, 
ದಯೆ, ಸಂತೋಷ, ಆಶ್ಚರ್ಯ, ಕರೆಯುವಿಕೆ. 4 ಹೆರುಷ್ಕ ಕೃಪೆ, ವಾಕ್ಕಾರಂಭೆ, 
ದುಃಖ, 


೨೩೨ ಅಮರೆಳೊ ಶೆ 


ಪ್ರತಿ(ಪ್ರತಿನಿಧೌ ನೀವ್ಸಾಲಕ್ಷಣಾದೌ ಪ್ರಯೋಗತಃ) la 


ಇತಿ (ಹೇತುಪ್ರ ಕರಣಪಕಾರಾದಿಸಮಾಸ್ಲಿ ಷು) [lb ೪೦೦ 
(ಪ್ರಾಜಚ್ಯಾಂ) ಪುರಸ್ತಾತ್‌ (ಪ್ರಥಮೇ ಪುರಾರ್ಥೇಗ್ರತ ಇತ್ಯಹಿ) le 
ಯಾವತ್ತಾವತ್‌ (ಚ ಸಾಕಲ್ಫೇಃವಧ ಮಾನೇವಧಾರಣೇ) !d ೪೦೧ 


Sp ಪ್ರಶ್ನಕಾತ್ಸ ರ್ಕ ಲ್ಲಿಷ್ಟಥಹೋ ಅಥೆ le 
ವೃಧಾ(ನಿರರ್ಥಕಾವಿಥ್ಯೊಲಿ ]” ನಾನಿನಾ(5ವೇತೋಭಯಾರ್ನ ಯೋ) ೪. ೪೦೨ 

ನು (ಪೃ ಚ್ಛ್ರಾಯಾಂ ವಿಕಲ್ಲೇ ಚ) ಹಡ (ಪ ಪಶ್ಚಾತ್ಸಾ ದ ಶ್ಯಾಯೋ)ರನು |] 

(ಪ್ರಶ್ವಾ ) ವಧಾರಣ್ಯಾ ನುಜ್ಞಾ ನುನಯಾಮಂತ್ರ "ಜನಿ ನನು ly ೪೦೩ 

(ಗರ್ಹಾಸ ಸಮುಚ್ಚಯಪ್ರಶ್ಪ 'ಅಂಕಾಸಂಭಾವನೂ)ಸ್ವಪಿ ಪಿ 'k 

(ಉಪಮಾಯಾಂ ವಿಕಲ) ವಾ 1 ಸಾಮಿ (ತೃರ್ಥೇ ಜುಗುಪ್ಪ್ಸನೇ) 771 ೪೦೪ 

ಅಮಾ (ಸಹ ಸವಿತಾವೇ ಚ) / ಕಂ (ವಾರಿಣಿ ಚ ಮೂರ ಚ) lo 


a An equivalent or substitute; in each case, defining. 
b Cause, reason ; like, as; thus, conclusion of a quotation ; 
conclusion of a book or chapter, finis. c East, eastern ; first; 
formerly, in former times ; before. dAs many as, all; as 
far as, unto, until; as much; as many. e Well, auspicious, 
commencement of a sentence or poem; afterwards, then; 
beginning : question; all fIn vain; foolishly. «Many, 
sundry , two, different. Ah Interrogation; either—or, doubt. 
i After; according to, like. j Interrogation; indeed, truly ; 
Imperative, do; consolation; vocative k Blame; all 
together ; interrogation ; fear, apprehension; just inference, 
right conclusion. 17 Like, ೩5; doubt. mHalf, semi: dis gust. 
n With, together with; near. o Water; head. 


a ಬದುಲು, ವೀಪ್ಪ ಲಕ್ಷಣಮುಂತಾದ್ದು. ಶಿ ಕಾರಣ, ಪ್ರಕರಣ, ಪ್ರಕಾರ, 
ಆದಿ, ಮುಗಿಯುವಿಕೆ. 0 ಮೂಡಲು, ಮೊದಲ್ಲು ಪೂರೃಕಾಲ್ಕ ಮುಂದೆ. 
ad ಎಲ್ಲವೂ, ವರೆಗೆ, ಅಳತೆ ಅವಧಾರಣೆ. ಆ ಮಂಗಳ, ಬಳಿಕ ಪ್ರಾರಂಭ, 


ಪ್ರಶ್ನೆ, ಎಲ್ಲ. 8 ವ್ಯರ್ಥ, ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದೆ. ೯ ಬಹು, ಎರಡು. % ಪ ಪ್ರಶ್ನೆ, 'ನಿಕಲ್ಲ. 
i ಹಿಂದೆ, ಹೋಲಿಕೆ. J] ಪ್ರಶ್ನೆ, ಅವಧಾರಣೆ, ಅಪ್ಪಣೆ, ಸಮಾಧಾನಗೊಳಸುವಿತೆ, 


ಕರೆಯುವಿಕೆ. % ನಿಂದೆ, ಸಮುಚ್ಚಯ, ಪೃಶ್ರೆ, ಭಯ, ಊಹೆ. / ಹೋಲಿಕೆ, 


ಬ್ರ 
ಸಂಶಯ. J ಅರೆಪಾಲ್ಕು ಜುಗುಪ್ಸೆ. ೫ ಒಂದಿಗೆ, ಹತ್ತಿರ. ೦ ಫೀರು, ತಲೆ 


ತ್ರತೀಯ ಕಾಂಡ ಅಿತ್ಠಿಷ್ಟಿ 


(ಇವೇತ್ಸಮರ್ಥಯೋ)ರೇವಂ ೩ ನೂನಂ (ತರ್ಕೇರ್ಥನಿಶ್ಚಯೇ) ip ೪೦೫ 
(ತೊಷ್ನಿ ಮರ್ಥೇ ಸುಖೇ) ಜೋಷಂ ೦0 ಕಂ (ಪೃಚ್ಛಾಯಾಂ ಜುಗುಪ್ಪನೇ) !0 


ನಾಮ (ಪ್ರಕಾಶ್ಚಸಂಭಾವ್ಯಕ್ರೋಧೋಪಗಮಕುತ್ಸನೆ) le ೪೦೬ 
ಅಲಂ (ಭೂಷಣಪರ್ಯಾಪಿಶಕ್ತಿವಾರಣವಾಚಕಂ) 1/ 

ಹುಂ (ವಿತರ್ಕೇ ಪರಿಪ್ರಶ್ನೆಲ 2 ಸಮಯಾಂ(ತಿಕಮಧ್ಯೆಯೊಃ) 1) ೪೦೭ 
ಪುನ (ರಪ್ರಥಮೇ ಭೇದೇ) ಃ ನ್ನಿರ್ನಿಶ್ಚಯನಿಷೇಧಯೋಐ) 1; 
(ಸ್ಯಾತ್ರ್ರಾಬಂಥೇ ಚಿರಾತೀತೇ ನಿಕಟಾಗಾಮಿಕೇ) ಪುರಾ 1k ೪೦೮ 


ಊರರ್ಯುರೀ (ಜೋ)ರರೀ (ಚ ವಿಸ್ತಾರೇ*ಂಗೀಕೃತೌ ತ್ರಯಂ) 1 
(ಸ್ವರ್ಗೇ ಚ ಪರಲೋಕೇ) ಸ್ಸ್ಯೋ ೫ (ವಾರ್ತಾ ಸಂಭಾವ್ಯಯೋನಿಕಿಲಗ] ೪೦೯ 
(ನಿಷೇಧವಾಕ್ಯಾಲಂಕಾರಜಿಜ್ಞಾ ಸಾನುನಯೇ) ಖಲು 1 
(ಸಮಾನೋಭಯತಃ ಶೀಘ್ರಸಾಕಲ್ಯಾಭಿಮುಖೆಛಾಭಿತಃ lp ೪೧೦ 
ಪ ಪಾರ ಅಭ ಭೋ ಕಾ 
a Like,as; thus, in this manner. b Just conclusion ; 
surely, verily. c Silently; comfortably ; quiet. d Interroga- 
tion ; disgust. e By name; perhaps; angry consent; of 
course, certainly ; no matter. f Ornamentally, in a becoming 
manner 3 completely, fully ; powerfully ; enough, no more; 
cease. 8 Doubtful inference ; questioning. h Near; middle. 
{! Again; on the contrary. jCertain, true; negation. 
k Beginning of ೩ story ; former, old, primeval, very ancient 3 
near future. 1 Extensively; granted, agreed. m Svarga, 
paradise; the other world. n Rumour, indeed?; not 8೦7 
o Not atall, prohibitive; indeed ; not 85೦7 thus (is it) not? 
p Near; on both sides ; soon, quickly ; completely ; towards, 
in presence of. 

a ಹೋಲಿಕೆ ಹೀಗೆ. ಗಿ ಸಕಾರಣವಾದ ಊಹೆ, ಇದು ಹೀಗೇ ಸರಿ 
ಯೆಂಬ ನರಿಯ. 0 ಮೌನ, ಸುಖ. 4 ಪ್ರಶ್ನೆ, ಜುಗುಪ್ಸೆ. € ಪ್ರಕಟ 
ಪಡಿಸತಕ್ಕ, ಹೀೀಗಾದೀತೆಂದು ಊಹಿಸತಕ್ಕ್ಟ, ಸಿಟ್ಟು, ಅಂಗೀಕಾರ, ನಿಂದಿಸು 
ವಿಕೆ. J] ಅಲಂಕಾರ, ಸಂಪೊರ್ಣ, ಸಮರ್ಥ, ವಾರಣ. € ಕಾರಣ ಬಲಸಾಲದ 
ಊಹೆ, ಪ್ರಶ್ನೆ. ಡಿ ಸವಿರಾಪ, ನಡುವೆ. ; ಮತ್ತು, ಬೇರೆ. / ನಿಶ್ಚಯ, ನಿಷೇಧೆ. 
ಹ ವಾಕ್ಯರಚನೆ, ಬಹಳ ಪೂರ್ರಕಾಲ, ಮುಂದೆ ಬರುವ ಸಮಾಪಕಾಲ. 
1ವಿಸ್ತಾರ, ಅಂಗೀಕಾರ. ೫ ದೇವಲೋಕ, ಜನ್ಮಾಂತರದಲೋಕ. ೫ ಜನ 
ಸಮಾಚಾರ, ಹೀಗಾಗಿರಬಹುದು. ೦ ನಿಷೇಧ, ವಾಕ್ಯಾಲಂಕಾರ. ಜಿಜ್ಞಾಸೆ, 
ಒಡಂಬಡಿಸುವಿಕೆ. 2 ಹೆತ್ಮಿರ, ಎರಡುಕಡೆ, ಬೇಗ, ಎಲ್ಲ ಎದುರಾಗಿ. 


ತಿಪ್ಪಿ೪ ಅವೆರೆಕೋಶೆ 


(ನಾಮಪ್ರಾಕಾಶ್ಯಯೋಃ) ಪ್ರಾದು ೧ ರ್ಮಿಧೋ1(ನ್ಯೋನ್ಯಂ ರಹೆಸ್ಯಪಿ) Ip 
ತಿರೋಂ(ತರ್ಧೌ ತಿರ್ಯುಗರ್ಧೇ) € ಹಾ (ವಿಷಾದಶುಗಾರ್ತಿಷು) !'ೆ ೪೧೧ 
ಅಹಹೇ (ತ್ಯದ್ಭುತೇ ಖೇದೇ) € ಹಿ ( ಹೇತಾವವಧಾರಣೇ) |" 

| ಇತಿ ನಾನಾರ್ಧಾವ್ಯಯ ವರ್ಗಃ | 





V. ಅವ್ಯ ಯೆ ವರ್ಗ. “AVYAYA-VARGA. 


ಚಿರಾಯ ಚಿರರಾತ್ರಾಯ ಚಿರಸ್ಕಾ (ದ್ಯಾಶ್ಮಿರಾರ್ಧಕಾಃ) lg ೪೧.೨ 

ಮುಹುಃ ಪುನಃ ಪುನಶ್ಶಶ್ಚದಭೀಕ್ಷ್ಮಮಸಕ್ಛೃತ್‌ (ಸಮಾಃ) 1h 

ಸ್ರಾಗ್ತೃಡಿತ್ವುಂಜಸಾಹ್ಹಾಯ ದ್ರಾಬ್ಮಂಕ್ಷು ಸಪದಿ (ದ್ರುತೇ) |] ಅಗಿ 

ಬಲವತ್ತುಷ್ಟು ಕಿಮುತ ಸ್ಪತ್ಯುತೀವ (ಚ ನಿರ್ಭರೇ) 1; 

ಪೃಧೆಗ್ವಿನಾಂ*ತರೇಣರ್ತೆ ಹಿರುಬ್ತಾನಾ (ಚ ವರ್ಜನೇ) k ಲ೧೪ 

ಯತ್ತದ್ಯತಸ್ತತೋ ಹೇತಾ 7] (ವಸಾಕಲ್ಯೇ ತು) ಚಿಚ್ಚನ [mm 

ಕದಾಚಿಜ್ಜಾತು ೫? ಸಾರಂ (ತು) ಸಾಕಂ ಸತ್ರಾ ಸಮಂ ಸಹ [| ಗರಿ 

(ಅನುಕೂಲ್ಯಾರ್ಥಕೇ) ಪ್ರಾಧ್ವಂ ೫ (ವ್ಯರ್ಥಕೇ ತು) ವೃಧಾ ಮುಧಾ lg 

ಆಹೋ ಉತಾಹೋ ಕಿಮುತ (ವಿಕಲ್ಪೇ) ಕಿಂ ಕಿಮೂತ (ಚ) ॥/ ೪೧೬ 
a Appellation; publish. b Mutually, reciprocally; 


privately. c Hiding; athwart, across. d Exclamation of rage ; 
of grief, of sorrow; of pain, of weariness. ೮ Exclamation 
of great surprise; of great pain. f Because; assuredly. 8 ಓ 
long time 3. 1 Repeatedly, again 5. 1 Soon, instantly 7. 
J Much, very 6. ಓ Separately, without, except 6. 1Since, 
because 4. m Incomplete, not full2. nOnce, at some time 2. 
oWithS. p Friendly, inclined tol. gIn vain, ‘fruitless 2. 
r If not so then what? or how? 6. 

a ಹೆಸರು, ಪ್ರಕಟಪಡಿಸುವಿಕೆ. b ಅನ್ಯೋನ್ಯವಾಗಿ ಏಕಾಂತವಾಗಿ. 
೭c ಮರ್ರೆ ಅಡ್ಡವಾಗಿ. (04 ವಿಷಾದ್ಮ ಶೋಕ, ನೀಡೆ. ಆ ಆಶ್ಚರ್ಯ, ದುಃಖ. 
J] ಕಾರಣ, ಅವಧಾರಣ. € ಬಹುಕಾಲ ೩. / ಬಾರಿಬಾರಿಗೆ ೫. 1ಶೀಘ್ರ ೭. 
7 ಬಹಳ ೬. 4 ಹೊರತು ೬. 1 ಕಾರಣ ೪. m ಅಸಂಪೂರ್ಣ .೨. 
711 ಒಂದಾನೊಂದು ವೇಳೆ ೨. 0 ಕೂಡೆ ೫. ೫ ಅನುಕೂಲತೆ ೧. q ನಿಷ್ಟ 
ಯೋಜನ ೨. 7 ಹಾಗಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ೬. 


ತೃತೀಯ ಕಾಂಡ ಪಿತಿಜ 


ತುಹಿಚಸ್ಮಹೆ ವ್ಸ (ಪಾದಪೂರಣೇ) 4 (ಪೂಜನ ಸೃತಿ 1} 
ದಿವಾ(ಶ್ಟೀತ್ಯುಥ) ೧ ದೋಷಾ (ಚ) ನಕ್ತಂ (ಚ ರಜನಾವಿತಿ) 14 ೪೧೭ 
(ತಿರೈಗರ್ನೇಲ) ಸಾಚಿ ತಿರೋ 6 (ಪ್ಯಥೆ ಸಂಬೋಧನಾರ್ಕ್ವಕಾಃ) | 

(ಸ್ಯುಃ) ಪ್ಯಾಟ್ಸಾಡಂಗ ಹೇ ಹ್ಸೆ ಭೋ? ಸ್ಸಮಯಾ ನಿಕಷಾ ಹಿರುಕ್‌ 1 ೪೧೮ 
(ಅತರ್ಕಿತೇತು) ಸಹೆಸಾ ಹ (ಸ್ಯಾ)ತ್ತುರಃ ಪುರತೋಗ್ರತಃ |] 

ಸ್ವಾಹಾ (ದೇವಹವಿರ್ದಾನೇ) ಶ್ರೌಷಡ್ಜೌಷಡ್ವಷಟ್ಸ್ಟಧಾ ॥) ೪೧೯ 
ಕೆಂಚಿದೀಷನ್ಮನಾ(ಗಲ್ಪೇ) ಸಿ ಪ್ರೇತ್ಯಾಮುತ್ರ (ಭವಾಂತರೇ) (7 

ವದ್ವಾ ಯಥಾ ತಥೇವೈವಂ (ಸಾಮೈೇ) ೫ ಹೋತಿ (ಚ ಏಿಸ್ಮಯೇ) (Ip ೪.೨೦ 
(ಮೌನೇ ತು) ತೂಷ್ವ್ಮೀಂ ತೂಹ್ದ್ಮೀಕಾಂ ೦ ಸದ್ಯಸ್ಸಪದಿ (ತತ್‌ಕ್ಷಣೇ) |p 
ದಿಷ್ಟ್ಟ್ವಾ ಸಮುಪಜೋಷಂ (ಚೇತ್ಯಾನಂದೇ) 4 (ಥಾ)ಂತರೇ80ತರಾ | ೫೨೧ 
ಅಂತರೇಣ (ಚ ಮಧ್ಯೇ ಸ್ಫುಃ) 7 ಪ್ರಸಹ್ಯ (ತು ಹಠಾರ್ಥಕಂ) 1 

(ಯುಕ್ತೇ ದ್ವೇ) ಸಾಂಪ್ರತಂ ಸ್ಥಾನೇ ೭ ಭೇಶ್ಸ್ಸಂ ಶಶ್ವತ್‌ (ಅನಾರತೇ) ॥| 
(ಅಭಾವೇ) ನಹ್ಯನೋ ನಾ (ಪಿ) ಮಾಸ್ಕೃ ಮಾಲಂ (ಚ ವಾರಣೇ) | 
(ಪಕ್ಸಾಂತರೇ) ಡೇದ್ಯದಿ (ಚ) ೫ (ತತೋ) ತ್ವದ್ಧಾಃ೦ಜಸಾ (ದ್ವಯಂ) ly 





a 


a Particles used to complete a line in poetry 6. b Good, 
well2. cBydayl. 4 By night 2. e Crookedly, awry 2. 
J Vocative particle, Ho (೧೦7೦ ! 6. 8 Near3. A Hastily, 
rashly 3. { Before, in front 3. J Exclamations used in 
making offerings to the gods 5. KA little, scanty 3. 78೧ ೩ 
former life, by iransmigration 2. m Thus, so, accordingly 6. 
n Exclamations of surprise 2. 0 Silently, in silence2. pat 
the time, instantly 2. 0 Joy or auspiciousness, as Thank 
heaven 2. r Between, in the middle 3. s By force, violently 2. 
t Suitably, properly 2. u Incessantly, excessively 2. » Not 4. 
೫ Prohibitive particle 2. x If 2. ೫ Directly, instantly, truly 2. 


a ಪಾದ ಪೂರಣಾರ್ಥ ೬. ಗಿ ಪೂಜಾರ್ಥ ೨. ೭ ಹಗಲು ೧. ೪ ರಾತ್ರಿ ೨. 
ಲಿ ಅಡ್ಡವಾಗಿ ೨. 8 ಸಂಬೋಧನೆ ೬. ೭ ಸಮಾಪ ೩. / ಅವಿಚಾರಿತ ೩. 
1 ಮುಂದೆ ೩. ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಹನಿರ್ಭಾಗ ಕೊಡುವಿಕೆ ೫. ಹ ಕೊಂಚ ೩. 
| ಜನ್ಮಾಂತರ ೨. 11 ಹಾಗೆ ೬. ಆಶ್ಚರ್ಯ ೨. ೦0 ಮೌನ ೨, 7 ಆಗ 


ತಾನೆ ೨೨. 1 ಸಂತೋಷ ೨. ೫ ನಡುವೆ ೩. $3 ಬಲಾತಾ,ರ ೨, 1 ಉಚಿತ ೨. 


ರ 
ಚ ಎಡೆಬಿಡದೆ ೨. ಭ ಅಭಾವ ೪. ಬು ವಾರಣ ೨. ೫x ಒಂದು ಪಕ್ಷ ೨. 
y ಸತ್ಯವಾಗಿ ವಿ. 


ಪಿಷ್ಠ ಅವುರಕೋ6ಶೆ 


(ಪ್ರಕಾಶೇ) ವ್ರಾದುರಾವಿ (ಸ್ಸ್ಟ್ಯಾ) 4 ಡೋಮೇವಂ ವರಮಂ (ಮತೇ) | 
ಸಮಂತತ(ಸ್ತು) ಪರಿತಃ ಸರ್ವತೋ ವಿಷ್ಮ(ಗಿತ್ಯವಿ) le ಛ.೨ಛ 
(ಅಕಾಮಾನುಮತೌ) ಕಾಮ 04 (ಮಸೂಯೋವಗಮೇತ)ಸ್ತು (ಚ) le 

ನನು (ಚ ಸ್ಯಾದ್ರಿರೋಧೋಕೌ) ಕಚ್ಚಿ(ತ್ಛಾಮಪ್ರವೇದನೇ) lg ಅ.೨೫ 
ನಿಷ್ಟಮಂ ದುಷ್ತಮಂ (ಗರ್ತೆ ಲ) ಗಿ ಯಥಾಸ್ತಂ (ತು) ಯಧಾಯಹಥೆಂ 1] 
ಮೃಷಾಮಿಧ್ಯಾ (ಚ ವಿತಥೇ) / ಯಧಾರ್ವಂ (ತು) ಯತಾತಥಂ [| ಲ.೨೬ 
(ಸ್ಯು)ರೇವಂ ತು ಪುನಕ್ಷ್ಬೈೆ ವೇ(ತ್ಯವಧಾರಣವಾಚಕಾಃ) | 

ಪ್ರಾ ಗ(ತೀತಾರ್ಧೆಕಂ) 77 ನೂನಮವಶ್ಯಂ ( ನಿಶ್ಚಯೇ ದ್ವಯಂ) [lp ೪.೨೭ 
ಸಂವ(ದ್ವರ್ವೆೇ) 0 (ಪರೆಲಿತ್ತರ್ವಾ p ಗಾಮೇವಂ 0 ಸ್ವಯ(ಮಾತ್ಮನಾ) 1 
(ಅಲ್ಲೇ)ನೀಚೈಂ(ಮರ್ಹತ್ಯು)ಜ್ರೈೈಃ॥ ವ್ರಾಯೋ(ಭೂಮ್ಮ್ಯ) (ದ್ರುತೇ)ಶನೈಃ। Vy 
ಸನಾ (ನಿತ್ಯೇ) ೪ ಬಹಿ(ರ್ಬಾಹ್ಯೇ) ೫x ಸ್ಮಾ(ತೀತೇ$) » ಸ್ಮ್ಮ೯ಮದರ್ಶನೇ) !2 





a Manifestly, coming to light 2. b Be it so, very well 2. 
c Every way, everywhere, all about4. d Agreeing unwill- 
ingly 1. e May be, no matter 2. f How is that? how can 
that be? 2. gA particle used in inquiries after welfare and 
in replies thereto, as How do you do? How is your father? 
All are well. 1 Blameably, erroneously 2. iOwn, self 2. 
J Falsely, uselessly 2. Kk Truly, correctly, really 2. 1 Just 5೦, 
thus exactly ೨. m Past, formerly 1. n Surely, indubitably 3. 
೦ Annually 1. p Until, before or within such a timel: 
q Yes, Just 8೦ 2. r Personally, of one’s own accord, sponta- 
neously 1. s Little, low, basel. 1 Much, excessively 1. 
u Probably, perhaps 1. 7 Slowly, stealthily 1. w Always, 
perpetually 1. x Out, outside 1. yA particle indicating the 
past tense 1. 2 Setting, passing out of sight 1. 
a ಕಾಣಬರುವಂತೆ ೨. ಈ ಅಂಗೀಕರಿಸುವಿಕೆ ೨. 6 ಎಲ್ಲಾಕಡೆ ೪. 
4 ಇಚ್ಛೆ ಯಿಲ್ಲದೆ ಒಡಂಬಡುವಿಕೆ ೧ ಆ ಅಸೂಯೆಯಿಂದ ಒಡಂಬಡುವಿಕೆ .೨. 
{ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಹೇಳುವಿಕೆ .೨. 8 ಬೇಕಾದಹಾಗೆ ತಿಳಿಯಹಡಿಸುವಿಕೆ ೧. 
1 ನಿಂದಿಸತಕ್ತದ್ದು ೨. jf ತಮ್ಮಷ್ಟ ಕ್ಕ ತಾವು ೨. J ಸುಳ್ಳು ೨. % ಸತ್ಯ ೨. 
1 ಹೀಗೆಯೇ ಸರಿ ೫. 7೫ ಕಳೆದುಹೋದದ್ದು ೧. ೫ ನಿಶ್ಚಯ ೩. 0 ವರ್ಷ ೧. 
7 ಈಚೆಗೆ ೧. ಇ ಒಪ್ಪುವಿಕೆ ೨. ೫ ತಾನಾಗಿ ೧. $8 ಕೊಂಚ. । ದೊಡ್ಡ 
ದಾಗಿ ೧. ಜ ಬಹುವಾಗಿ ೧. » ಮೆಲ್ಲಗೆ ೧. w ಶಾಶ್ವತ ೧. ೫x ಹೊರಗೆ ೧. 
೪ ಕಳೆದುಹೋದದು ೧. ೭2 ಕಾಣಬರದೆ ಹೋಗುವಿಕೆ ೧. 


ತೃತೀಯ ಕಾಂಡ ೨೩೭ 


ಅಸ್ತಿ (ಸತ್ತ್ವ) ಆ(ರುಮೋಶ್ತ್ರಾ?) ವೂ ಥಿಮುಂ(ಪ್ರಶ್ನೇ5) € (ನುನೆಯೆಲಿತ್ವಯಿ ld 
(ತರ್ಕ) ಮ ಆ (ಸ್ಕಾ)ದುಷಾ (ರಾತ್ರೇರವಸಾನೇ) ೫ ನಮೋ (ನತೌ) | 
(ಪುನರರ್ಥೇಂ)ಗ 11 (ನಿಂದಾಯಾಂ) ದುಷ್ಮು j ಸುಷ್ಮು (ಪ್ರಶಂಸನೇ) ||; 
ಆಮಾ(ನುಗುಣ್ಟೇ) % (ಸ್ಮರಣೇ) ಯೇ / ಫಡ್ತಿ(ಫ್ನನಿರಾಕೃತ್‌) 1 


(ಅಂಗೀಕೃತ ಸ್ಯಾ)ದಧಕಿಂ ೫ (ಹೀನಸಂಬೋಡದನೇ ತು) ರೇಂ ೪ಪಿಗ 
ಸಾಯಂ (ಸಾಯ) p ಪ್ರಗೇ ಪ್ರಾತಃ (ಪ್ರಭಾತೇ) 0 ನಿಕಷಾ(80ತಿಕೇ) |p 
ಪರುತ್ಪರಾರ್ಕೈಷಮೋೊೋ(ಬ್ದೇ ಪೂರೈೇ ಸೂರೃತರೇ ಯತಿ) [9 ಲಪ್ತಿ೨ 
ಅದ್ಯಾ(ತ್ರಾಹ್ನೆ) 1 (ಥ ಪೂರ್ಲ್ಷೇಹ್ಟೀತ್ಟಾದೌ) (ಪೂಕ್ರೋತ್ತರಾಷಪರಾತ್‌) | 
(ತಥಾ) *ಧರಾವ್ಯಾನ್ಯತರೇತರಾತ್ಪೂರ್ರೇದ್ಯು(ರಾದಯಃ) | ೪ಪಿಪ 


ಉಭಯದ್ಭು(ಶ್ಟೋ)ಭಯೇದ್ಯುಃ ೪ (ಪರೇ ತ್ವಹ್ಞಿ)ಸರೇದ್ಯವಿ 1 | 
ಹ್ಯೋ (ಗತೇ) ೫x (ನಾಗತೇಖಸ್ದಿ) ಶ್ರಃ » ಪರಶ್ಚ(ಸ್ತತ್ಪರೇಹಸಿ) [2 ಪಿ 


a Thereis,itisl. ಥಿ Aunexclamation of anger 1. cAn 
interrogation, 133077 1. dA vocative particle, I say! 3. 
e Whether—or? 1. fAt dawnl. 8 "" Adoration!’”’” the 
salutation due to an elder 1. hAgain, further l. iEvil, 
wicked 1. jWell, excellently 1. k Yes, agreedl. 1A 
particle of recollection, Ah! 1. mA mystical syllable used 
in incantations 1. n Yes, very welll. oA vocative particle 
of contempt 1. pAtsunsetl. qgInthe morning 2. r Near 
1. sLastyearl; the year before last 1. ₹1 To-day, now 3, 
ಚ Particles denoting time when followed by dyuh7. vIn 
iwodays 2. wNext day2. x Yesterday, a past day 1. 
y Tomorrow 1. 2 The day after tomorrow 2. 


a ಉಂಟು ೧. ಥಿ ಕೋಪದ ಸೂಚನೆ೧. €0 ಪ್ರಶ್ನೆ ೧. 4 ಸಮಾಧಾನ 
ಪಡಿಸುವಿಕೆ ೧. € ಊಹಿಸುವಿಕೆ ೧. ಕ? ಬೆಳಗಿನಜಾವ ೧. 8 ನಮಸ್ಕಾರ ೧. 
ಡಿ ಮತ್ತು ೧. £ ದೂಷಣೆ ೧. J]ಸ್ತೋತ್ರ ೧. ಹ ಅನುಕೂಲ ೧. 1] ಸ್ಮರಿಸು 
ಎಕೆ ೧. 77 ಅಡ್ಡಿಯನ್ನು ಎರಾಕರಿಸುವಿಕೆ ೧. ೫ ಒಡಂಬಡಿಕೆ ೧. ೦ ಕೀಳಾಗಿ 
ಕರೆಯುವಿಕೆ ೧. ೫ ಸಾಯಂಕಾಲವು ೧. 4 ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ೨. 7? ಸವಿರಾಪ ೧. 
5 ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕಳೆದ ವರುಷ, ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹಿಂದಣ ಸಂವತ್ಸರ ೩. 1 ಈ 
ಹಗಲು ೧. u ಕಾಲವಿಶೇಷ ವಾಚಕಗಳು ೭. ೪ ಎರಡು ದಿನಗಳು ೨. 
w ಮರುದಿನೆ ೨. ೫ ಕಳೆದ ದಿನ ೧. » ನಾಳೆ೧. 2 ನಾಡಿದ್ದು ವಿ. 


ತಿಪ್ಪಿ ಅವಾರಕೋ ಶ 


ತದಾ ತದಾನೀಂ ಇ ಯುಗಪದೇಕದಾ ಫಿ ಸದ್ವಪಾ ಸದಾ le 
ಏತರ್ಜಿ ಸಂಪ್ರತೀ ಪಾನೀಮಧುವಾ ಸಾಂಪ್ರತಂ (ತಥಾ) ೧1 ೪೩೫ 
(ದಿಗ್ನೇಶಕಾಲೇ ಪೂರ್ರಾದೌ) ಪ್ರಾಗುದಕ್ರ ತೃ ಗದಯ)! 

|| ಇತ್ಯವ್ಯಯ ವರ್ಗಃ ॥ 


ಭವಾಯ ಸಿನಣಪಳವೆ 


a Then, at that time 2. Db Atthesametime2. 6 Always, 
forever 2. dNowsS. e East, the east (country) 32 north, 
the north (country) 1; West, the west (country) 1, ete. 


4ಆಆಗ ೨. ಹ ಒಂದೇವೇಳೆ.೨. ೭ ಯಾವಾಗಲೂ 3೨, ಣಿ-ಈಗ ೫. 
6 ಪೂರ್ವದಿಕ್ಚು, ಪೂರ್ರೆಡೀಶ ೧; ಬಡಗಲದೆಿನಸ್ಕ್ತೆ ಬಡಗಲದೇಶ ೧; ಹಹುವಬಜಿಸೆ, 
ಪಡುವಲದೇಶ ೧, ಇತ್ಯಾದಿ. 


ಮೂಲ 


ಬೀಕೆ| 


ಮೂಲ || 
ಟೀಕೆ | 


ಮೂಲ 
ಬೀಕೆ || 


ತ್ರತೀಯಕಾಂಡ ಪಿಷ್ಲಿಳ 


VL. LINGADILI-SANGRAHA VARGA 
ಲಿಂಗಾದಿ ಸಂಗ್ರಹ ವರ್ಗೆಃ 


ಸಲಿಂಗಶಾಸ್ತ್ರೈಸ್ಸನ್ನಾದಿ ಕೃತ್ತದ್ಧಿತ ಸಮಾಸಜ್ಟೆಃ ॥ ಅನುಕ್ತಂ 


ಸಂಗ್ರಹೇ ಲಿಂಗಂ ಸಂಕೀರ್ಫವದಿಹೋನ್ನ ಯೇತ್‌ || 


ಸನ್ನಾದಿಕೃತ್ತದ್ದಿತ ಸಮಾಸಜೆಃ-- ಸನ್ನಾದಿಕೃತ್ತು, ತದ್ಧಿತ ಈ 
ಪ್ರತ್ಯಯಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಮಾಸಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಉಂಟಾದ, ಸಲಿಂಗ 
ಶಾಸ್ತ್ರೈಃ- ಲಿಂಗವಿಧಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಿಂದ ಇಹ 
ಸಂಗ್ರಹೇ-ಈ ಲಿಂಗ ಸಂಗ್ರಹೆವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಂಕೀರ್ಣವತ್‌-- 
ಸಂಕೀರ್ಣವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹೇಗೋಹಾಗೆ, ಅನುಕ್ತಂ ಅನ್ಯತ್ರ 
ಹೇಳೆಲ್ಪಡದ, ಲಿಂಗಂ ಸ್ರೀಲಿಂಗ್ಯ ಪುಂಲ್ಲಿಂಗ್ಯ ನಪುಂಸಕ ಲಿಂಗ 
ಗಳನ್ನು, ಉನ್ನಯೇತ್‌--ಊಹಿಸಬೇಕು. 


The author gives further rules regarding gender. 
ಲಿಂಗಶೇಷ ವಿಧಿರ್ರ್ಯಾಪೀ ವಿಶೇಷ್ಟೆರ್ಯುದ್ಯಬಾಧಿತಃ | ಛಪಿ೭ 


ಲಿಂಗಶೇಷವಿಧಿ: ಈ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲ್ಪಡುವ ಲಿಂಗವಿಷಯವಾದ 
ಸಾಮಾನ್ಯವಿಧಿಯು, ವಿಶೇಷ್ಠೆ ವಿಶೇಷ ವಿಧಿಗಳಿಂದ, ಅಬಾಧಿತೋ 
ಯದಿ--ಬಾಧಿಸಲ್ಪಡದಿದ್ದರೆ, ವ್ಯಾಹೀ- ತಾನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗುವದು; 
ಅದು ಹೇಗೆಂದರೆ :- -ಸ್ವರ್ಗಪರ್ಯಾಯ ಶಬ್ದಗಳು ಪುಲ್ಲಿಂಗಗಳಾಗುವು 
ವೆಂಬ ವಿಧಿಯು *"ದ್ಯೋದಿವೌದ್ರೇ ಸ್ತ್ರಿಯಾಂ ''. -ಎಂಬದಾಗಿ 
ಪೂರೈದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ ವಿಶೇಷ ವಿಧಿಯಿಂದ ಬಾಧಿಸಲ್ಪಡುವುದರಿಂದ 
ಇದು ದ್ಯೋದಿವ್‌ ಶಬ್ದಗಳು ಹೊರತಾಗಿ ಮಿಕ್ಕ ಸ್ಪರ್ಗಪರ್ಯಾಯ 
ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ತಿಸುವದು. 


The rules here given do not apply to exceptional 
words whose gender has been expressly indicated in 


previous chapters. 

ಹ್ರ್ರಿಯಾವಿಸಾದೂದ್ವಿರಾಮೈಕಾಚ್‌. 

ನಿಕಾಚ್‌--ಒಂದು ಸ್ವರವುಳ್ಳ, ಈದೂದ್ವಿರಾಮಾ--ಈ ಕಾರಾಂತ 
ಊಕಾರಾಂತ ಶಬ್ದಗಳು ಸ್ರಿಯಾಂ--ಶ್ರ್ವೀಲಿಂಗದಲ್ಲಿರುವವು. 
ಉದಾಹರಣೆ; ಶ್ರೀ, ಧೀ, ಭ್ಕೂ ಭ್ರೂ. 





ವಪಿಳಲ 


ಮೂಲ / 
ಟೀಕ್‌ / 


ಮೂಲ [1 
ಪೀತ! 


ಮೂಲ [1 
ಟೀಕೆ! 


ಮೂಲ ! 


ಟೀಕ್‌ || 


ಮೂಲ | 
ಟೀಕೆ [ 


ಅಮೆರೆಜೋಶ 


Words ending in 7 ೩೫೮ 7 ೩೯೮ feminine. 

from this ಹ್ರ್ರಿಯಾಂ ೩5 18:೩5 ಪುಂಸ್ಕೇಸಭೇದಾನುಚರಾಂ(446) 
the author treats of words of the feminine gender, 
ಸಯೋನಿವ್ರಾಣಿನಾಮಚ | 

ಯೋನಿಯುಳ್ಳೆ ವ್ರಾಣಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳು ಸ್ಲೀಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸುವವು. 
ಉದಾಹರಣೆ. ಮಾತೃ, ಯೋಷಿತ್‌, ಸುರಭಿ, ಕರೇಣು. 
Names of females are feminine. 

ನಾಮವಿದ್ಯುನ್ನಿಶಾವಲ್ಲೀ ವೀಣಾದಿಗ್ಸೂ ನದೀಹ್ರಿಯಾಂ, || ಪಿಲ್‌ 
ವಿದ್ಯುತ್‌ -ಮಿಂಚು, ನಿಶಾ--ರಾತ್ರಿ, ವಲ್ಲೀ ಬಳ್ಳಿ, ವೀಣಾ 
ವೀಣೆ ದಿಕ್‌ ದೆಸ್ನೆ ಭೂ. ಭೂಮಿ, ನದೀ ಹೊಳೆ, ಹ್ರೀ 
ನಾಚಿಕೆ, ಈ ವಸ್ತುಗಳ, ನಾಮ ಹೆಸರುಗಳು, ಸ್ಲೀಲಿಂಗಗಳು. 
All names relating to the following are feminine, 
with the exceptions noted in the places where they 


occur :— lightning, night, creepers, the Indian lute, 
points of the compass, earth, rivers, shame. 


ಅದಂತೈರ್ದ್ವಿಗುರೇಕಾರ್ಥೂ 
ಅದಂತ್ಲೆ 3 ಅಕಾರಾಂತೋತ್ತರ ಪದಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ, ಏಕಾರ್ಥೂೇ 
ದ್ವಿಗುಃ.-ಸಮಾಹಾರದ್ವಿಗುಸಮಾಸವು, ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗವು. ಉದಾ. 


ತ್ರಯಾ ಣಾಂಲೋಕಾನಾಂಸಮಾಹಾರಃ ತ್ರಿಲೋಕ, ಪಂಚ 
ವಟ. 

Dvigu compounds ending in a are feminine. 
ನಸವಾತ್ರಯುತಾದಿಭಿಃ [| 


Except when the second word is patra or yuga. 
ಪಾತ್ರಯುಗಾದಿಭಿಃ--ಪಾತ್ರಯುಗ ಮುಂತಾದ ಉತ್ತರ ಪದಗಳಿಂದ 
ಕೂಡಿದ, ಸಃ ಆ ದ್ವಿಗುಸಮಾಸವು ನ---ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗವಲ್ಲ; 
ಉದಾ.ಪಂಚಪಾತ್ರಂ, ಚತುರ್ಯುಗಂ, ತ್ರಿಭುವನಂ. 

ತಲ್‌. 

ತಲ್‌ ಪ್ರತ್ಯಯಾಂತವಾದ ಶಬ್ದವು ಸ್ಕೀಲಿಂಗವು. ಉದಾ. 
ಪುರುಷಸ್ಯ ಭಾವಃ ಪುರುಷತಾ, ಜನಾನಾಂ ಸಮೂಹೆಃ ಜನತ್ಕಾ 
ದೇವ ಏವ ದೇವತಾ. 


Abstract nouns of the class 101, namely those ending 
in fa, are feminine. 


ಮೂಲ 
ಬೇನೆ [| 


ಮೂಲ [ 
ಟೀಕೆ | 


ಮೂಲ 1 
ಟೀಕೆ ಗ 


ತೃತೀಯ ಕಾಂಡ ಪಿಳಿ 


ಬಂದೇ ಯೇನಿಕಟ್ಯಿಚ್ಛಾ. 

ಬೃಂದೇಸಮೂಹಾರ್ಕ ದಲ್ಲಿ ವಿಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ ಯ, ಇನಿ, ಕಟ್ಯಜ್‌, 
ತ್ರಾ ಎಂಬ ಪ್ರತ್ಯಯಂಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುವ ಶಬ್ದ ಗಳು ಸ್ಲೀಲಿಂಗಗಳು. 
i RN ಸಮೂಹ ಃ-ಪಾಶ್ಯಾ, ಜ್‌. ಸಮೂಹ್‌ೆಃ 
ಖಲಿನೀ, ರಧಾನಾಂ ಸಮೂಹಃ--ರಥ ಕಟ್ಯ್ಯಾ ಗವಾಂಸಮೂಹೆಃ 
—ಗೋತ್ತಾ. 


Collective nouns ending in ya, ini, katya, and tra 
are feminine. 


ವೆ ಬ್ರರಮೈ ಥುನಿಕಾದಿವುನ್‌ | ಲರ್ಶಿ 
ಆ ಮೆ ಶ್ರ್ರಥುನಿಕಾ-ವಿವಾಹದಲ್ಲೂ ಆದಿಶಬ್ದದಿಂದ 


ಪ್ಲೈೆಯಲ್ಲೂ ದಂಡದಲ್ಲೂ ದಾನದಲ್ಲೂ ವಿಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವುನ್‌ ಎಂಬ 
ಕು ಅಂತವಾಗಿವುಳ್ಳ ಶಬ್ದಗಳು ಸ್ತೀಲಿಂಗಗಳು ಉದಾಹರಣೆ 
ವಿರೋಧದಲ್ಲಿ -. ಅಶ್ಚಮಹಿಷಯೋರ್ವಿರೋಧಃ - ಅಶ್ಚಮಹಿಷಿಕಾ ; 
ಕಾಕೋಲೂಕಿಕಾ; ವಿವಾಹೆದಲ್ಲಿ-ಅತ್ರಿಭರದ್ವಾಜಯೋರ್ವಿವಾಹ: ಅತ್ರಿ 
ಭರದ್ವಾಜಿಕಾ, ವಸಿಷ್ಠಕುಶಿಕಿಕಾ; ವೀಪ್ಸೆಯಲ್ಲಿ- -ದ್ರೌದ್ರ್ರಪಾದೌ 
ದದಾತಿ, ದ್ವಿಷದಿಕಾಂದದಾತಿ, ದ್ವಿಶತಿಕಾಂದದಾತಿ ; ದಂಡದಲ್ಲಿ 
ದ್‌ ಪಾದೌ ದಂಡಿತದ್ವಿಪದಿಕಾಂದಂಡಿತಃ ; ದಾನದಲ್ಲಿ-ದೌ ಪಾದೆ 
ವ್ಯವಸ್ಥ ಜತಿ ದ್ವಿ ಪದಿಕಾಂವ್ಯವಸೃಜತಿ ದ್ವಿಶತಿಕಾಂವ್ಯವಸ್ಥೃಜತಿ. ವು 
ಪ್ರತ್ಯುಯವು ವುಬ” ಪ್ರತ್ಯುಯಕ್ಕ ಉಪಲಕ್ಷಕವಾದದ್ದರಿಂದ, ವುಜ್‌ 
ಪ್ರತ್ಯಯಾಂತಗಳು ಹಲವು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗಗಳಾಗುವುವು. 
ಉದಾಹರಣೆ--ಶಿಷ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯಯೋರ್ಭ್ಧಾವಃ ಶೈಷ್ಟ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾ 
ಯಿಕಾ. 
(0೦1೯೮1೩೭1೪೮ terms of the class un (such as husband- 
and-wife, cat-and-mouse) are feminine when signify- 
ing correlation of enmity or opposition, marriage OT 
alliance, desire, punishment, donation. 


ಸ್ಲೀಭಾವಾದಾವನಿಕ್ಲೆನ್ನುಲ್ಲಜ್ಞು ೨ ಚ್ರೊಬ್ಬಾಜಿಲಜ್ಕಶಾಃ [| 
ಸ್ತ್ರಿಭಾವಾದೌ ಸ್ತ ಸ್ಪ್ಯಧಿಕಾರದೊಳಗೆ. ಭಾವಾದ್ಯರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ವಿಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ 
ತನ | ಕನ್‌ 7 ಇಲ್‌ | ಇಚ್‌. | ಜ್ವರ | ಕೃಪ್‌ | ಯುಚ್‌ "1 
ಅಇಂ್‌ | ಅ | ಇಇರ್‌ | `ಿ | ಶ |! ಎಂಬ ಪ್ರತ್ಯಯಗಳು ಅಂತವಾಗಿ 
ಉಳ್ಳಶಬ್ದಗಳು ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗಗಳು. ಉದಾಹೆರಣೆ-ಅಜನನಿ್ಮಿ 


ಲ. 


ಮೂಲ | 
ಟೀಕೆ 


ಮೂಲ 1 
ಟ್‌ | 


ಅಮರಕೋಶ 


ಅಕರಣಿಃ, ಈಬಳಿ ಆಕ್ರೋಶದಲ್ಲಿ ಅನಿಪ್ರತ್ಯಯವು! ಕ್ಸೃತಿಕ್ತಿ ಭ್ಲತಿಃ ಇಲ್ಲಿ 
ಭಾವಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿನ್‌ ಪ್ರತ್ಸುಯವು | ವ್ರವಾಶಿಕಾ ಪ್ರಚ್ಛರ್ದಿಕ್ಕಾ 
ಇಲ್ಲಿ ರೋಗಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಣ್ವುಲ್‌ | ಕಾರಿಕಾ, ಜೀವಿಕ್ಕಾ ಇಲ್ಲಿ 
ಧಾತ್ತ ರ್ಧದಲ್ಲಿ ಣ್ಪುಲ್‌ [| ವ್ಯಾವಕ್ತೊ ಶೀ ಒಬ್ಬ ರಿಗೊಬ್ಬ ರು ಬಯ್ದು 
ಕೊಳ್ಳು ವದು ವ್ಯಾತ್ಯು ಕ್ಷೀ-ಒಬ್ಬ ರಮೇಲೋಬ್ಬರು ನೀರು ಚಲ್ಲಿ 
ಕೊಳ್ಳುವದು ; ಇಲ್ಲಿ ಕರ್ಮ ವ್ಯತಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಇಚ್‌. ಪ್ರತ್ಯಯವು if 
ಭವತಃ ಶಾಯಿಕಾ, ಭವತಃ ಆಸಿಕಾ, ಇಲ್ಲಿ ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಧದಲ್ಲಿ 
ಇಚ್‌ ಪ್ರತ್ಯಾಯವು | ಭವಾನರ್ಹತಿ ಇಹುಭನ್ರಕ್‌ಂ ಪಯಃ 
ಪಾಯಿಕಾಂ, ಈ ಸ್ಥ ಬಳದಲ್ಲಿ ಪುಚ್‌ || ವ್ರಜ್ಯಾ, ಇಜ್ಯಾ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಯಪ್‌ 
ಪ್ರತ್ಯಯವು | ಮಂಡನ, ಆಸನಾ, ಇಲ್ಲಿ ಭಾವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಯುಜ್‌ 
ಪಚಾ, ಭಿದಾ, ಮೃಜಾ ಇಲ್ಲಿ ಭಾ ವಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಅಇರ್‌ | ಚಿಕೀರ್ಷಾ 
ಜಿಹೀರ್ಷಾ ಇಲ್ಲಿ pe ಠ್ರತ್ಛಯದ ಮೇಲೆ ಭಾವಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಅ 
ಪ್ರತ್ಯಯವು | ಕಾಂಕಾರಿಮಕಾರ್ಮೀಃ ಇಮಾಂಕಾರಿಮಕಾರ್ಷಂ, 
ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಾಖ್ಯಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅಣ್‌ || ಗ್ಲಾನಿಃ, ಮ್ಹಾನಿ, ಇಲ್ಲಿ ವಿ 
ಪ್ರತ್ಯಯವು !! ಕ್ರಿಯಾ, ಇಚ್ಛಾ ಇಲ್ಲಿ ಶ ಪ್ರತ್ಯಯ | 
Abstract nouns of the classes ani, ktin, nvul, nach, 
nvuch, hyap, yuch, an, a, in, ni, sha (examples given 
in Canarese) are feminine. 
ಉ ಣಾದಿಷುವಿರೂರೀಶ್ರ 
ಉಣಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಫಿರ್‌ ! ಊರ್‌ | ಈರ್‌ | ಎಂಬ ಈ ಮೂರು 
ಪ್ರತ್ಯ್ಯಯೆಗಳು ಅಂತವಾಗಿ ಉಳ್ಳ) ಶಬ್ದಗಳು ಸ್ತೀಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸು 
ವುವು. ಉದಾ: ನಿರ್‌ ಪ್ರತ್ಯುಯಕ್ಸೆ ! ಶ್ರೇಣಿಃ | ಶ್ರೋಣಿಃ | ಊರ್‌ 
ಪ್ರಸ್ಯುಯಕ್ಕೆ | ಖರ್ಜೂ |! ಕಂಡೂಃ |! ಚಮೂ [1 ಈರ್‌ 
ಪ್ರತ್ಯಯಕ್ವೆ | ತಂದ್ರೀಃ, ಲಕ್ಷ್ಮೀಃ! ಅಗ್ನಿ | ವಹ್ಲಿ | ಯೋನಿ ! 
ಪಾರ್ನಿ ಶಬ್ದಗಳು ನಿ ಪ್ರತ್ಯಯಾಂತಗಳಾದರೂ ಪುರ್ಮಾ ಪಾರ್ಷೀಃ 
ಉತ ೪ 
ತ್ಯಾಗಿ ಶೆ: ಷ ನಿಧಿಯಿಂದ ಬಾಧಿಸ ಸಲ್ಪಟ್ಟು ಸ್ಟ್ರೀಲಿಂಗವಲ್ಲ. 
Unadi words ending in in, ಚ, i are feminine. 
ಜ್ಯಾಬೂಬಂತಂ ಚಲಂಸ್ಥ�
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Texts

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "ಅಮರಕೋಶ"

See other formats
